Schoolondersteuningsprofiel

Transcriptie

1 Schoolondersteuningsprofiel 12MQ00 Openbare Basisschool Het Driespan Datum:

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Aanvulling op de inleiding 4 DEEL I INVENTARISATIE 5 DEEL II ANALYSE EN BELEID 7 DEEL III VASTSTELLING EN ONDERTEKENING 7 DEEL I INVENTARISATIE 8 1 Typering van de school 9 2 Basisondersteuning Inleiding Onderscheid basisondersteuning en extra ondersteuning Handelingsgericht- en opbrengstgericht werken vormen het fundament Basisondersteuning in cijfers 11 3 Deskundigheid voor ondersteuning 15 4 Extra ondersteuning en Ondersteuningsvoorzieningen 16 5 Voorzieningen in de fysieke omgeving 18 6 Samenwerkende ketenpartners 19 Bijlage Kengetallen 20 Bijlage Scores kwaliteit basisondersteuning 23 Bijlage Scores deskundigheid voor ondersteuning 24 Bijlage Scores ondersteuningsvoorzieningen 25 Bijlage Scores Voorzieningen in de fysieke omgeving 26 Bijlage Scores Samenwerkende ketenpartners 27 DEEL II ANALYSE EN BELEID Typering van de school Basisondersteuning Ondersteuningsdeskundigheid (intern en extern) Ondersteuningsvoorzieningen Voorzieningen in de fysieke omgeving Samenwerkende ketenpartners Verklarende woordenlijst 35 DEEL III VASTSTELLING EN ONDERTEKENING 36 2

3 Inleiding Op 1 augustus 2014 werd de wet Passend Onderwijs in ons land van kracht. In het kader van de wet Passend onderwijs is Nederland verdeeld in een aantal regio s. Binnen elke regio hebben de gezamenlijke besturen de plicht om te zorgen voor een dekkend aanbod aan onderwijs voor alle kinderen binnen de regio. De schoolbesturen zijn hiertoe vertegenwoordigd in het bestuur van het SWV Passend onderwijs, in ons geval SWV De Westfriese Knoop, in de regio. Binnen deze regio dient elke school een ondersteuningsprofiel op te stellen, waarin staat aangegeven op welke wijze de school invulling geeft aan het bieden van Passend onderwijs. Tevens geeft de school aan waar haar grenzen liggen en wat de ambities zijn als het er om gaat voor zoveel mogelijk kinderen onderwijs te bieden dat past bij hun onderwijsbehoeften. Samengevat geeft de school met dit ondersteuningsprofiel aan: Dit kunnen we realiseren met ons huidige team. Dit kunnen we realiseren met ondersteuning van externen. Dit willen we op termijn kunnen bieden, daarop gaan we ons ontwikkelen. Voor deze onderwijsbehoeften verwijzen we naar een andere instantie. Hiermee kunnen we andere scholen binnen het SWV helpen. Met dit schoolondersteuningsprofiel willen wij in beeld brengen welke (extra) ondersteuning wij onze leerlingen bieden. Ook geven wij aan welke stappen wij gaan zetten om de ondersteuning op onze school te verbeteren. Daarmee worden ook de mogelijkheden van ons onderwijs duidelijk. Het profiel is samengesteld in overleg met het personeel van onze school. Na advies van de MR is het profiel door ons schoolbestuur vastgesteld. De ouders van onze school worden over de mogelijkheden voor (extra) ondersteuning op onze school geïnformeerd in de schoolgids, in de Katern Zorg en Begeleiding (Voorheen Zorgplan) en via het ondersteuningsprofiel. Het profiel wordt in de toekomst verder ontwikkeld en getoetst. Doelstelling van het ondersteuningsprofiel vanuit het referentiekader Passend onderwijs is het vinden van antwoorden op drie kernvragen: 1. In welke mate is de school op dit moment in staat Passend onderwijs te verzorgen? - Voor welke kinderen is er al een passend aanbod? - Voor welke kinderen hebben we een passend aanbod met behulp van externe partners? - Voor welke kinderen kunnen of willen we geen passend aanbod realiseren? 2. In welke richting wil de school zich ontwikkelen? - Welke expertise hebben we nu al in huis? - Voor welke kinderen wordt in de komende periode een aanbod ontwikkeld wat er nu nog niet in voldoende mate is? 3. Hoe kunnen we het profiel benutten bij het gesprek binnen het SWV over de verdeling van zorgmiddelen? - Scholen die meer zorg bieden krijgen extra middelen om deze zorg ook daadwerkelijk te kunnen bieden. - De middelen worden bij voorkeur preventief toegekend zodat de aanwezige zorg een blijvend en duurzaam karakter heeft. De antwoorden op vraag 1 en 2 kunnen de school helpen om richting te geven aan het onderwijs- en zorgbeleid in de planperiode Immers in het profiel is beschreven hoe het onderwijs en de zorg nu vorm hebben gekregen en waar ontwikkelambities liggen om deze verder te verbreden en te verdiepen. 3

4 Aanvulling op de inleiding In de inleiding van het Ondersteuningsprofiel van afgelopen jaar stond ook het volgende geschreven: Het schoolondersteuningsprofiel maakt onderdeel uit van ons schoolplan vanaf de periode Deze versie is dus voor de periode van het overbruggingsjaar Deze keuze is legitiem aangezien er binnen het samenwerkingsverband eveneens gewerkt wordt met deze overgangsperiode. In het komende schooljaar wordt nog dicht bij de oude financieringssystematiek en organisatie gebleven. Dit stuk geeft aan dat er in het komende jaar een herzien ondersteuningsprofiel zou liggen. Dit is echter niet het geval om de volgende redenen: a. De ontwikkelingen in het Samenwerkingsverband zijn minder snel gegaan dan vooraf was aangenomen. Hierdoor is er ook komend schooljaar nog sprake van een overbruggingsjaar. b. De financieringsystematiek wel veranderingen heeft ondergaan maar is nog steeds niet op het niveau waarop het in het komende schooljaar (16-17) zal zijn. c. Het gebruikte digitale instrument in het afgelopen half jaar niet bewerkt kon worden. (Het Samenwerkingsverband maakt gebruik van een web-based programma dat echter niet altijd voor bewerking toegankelijk is. Een korte toelichting op bovengenoemde punten: (a) In het hoofdstuk over de basisondersteuning kunt u lezen dat deze in het volgende schooljaar (toen schooljaar 15-16) verder uitgewerkt zou worden. Op dit moment ( ) is er nog geen definitieve gewijzigde beschrijving van deze basisondersteuning vastgesteld en kan deze dus ook niet aangepast worden. (b) De financieringsystematiek is wel gedeeltelijk aangepast. De voorheen als rugzakmiddelen bekend staande gelden worden nu omschreven als zorgmiddelen. Het Driespan kreeg door de Optimaal Speciaal status hier een grote vergoeding door ( ca E ,-) Door het vereveningsprincipe waarbij deze middelen meer gelijk verdeeld moeten worden over de scholen krijgen wij hier nog slechts E ,- van. De Optimaal Speciaal gelden krijgen wij in het komende schooljaar echter nog wel toegekend ( ca E ,--). Gevolg is dat wij onze ondersteuningsstructuur nog voor een behoorlijk deel in stand kunnen houden. Echter, in het schooljaar zullen we deze middelen alsnog kwijt raken. Aangezien er op dit moment nog geen helderheid bestaat over de beschikbare middelen in het schooljaar is het nu nog te voorbarig om daarop plannen te baseren. (c) Het instrument dat we hebben gebruikt om een zelfdiagnose op te stellen is een webbased instrument dat onder beheer is van het Samenwerkingsverband. In dit schooljaar hebben wij dit instrument niet kunnen gebruiken en dus ook geen nieuwe zelfdiagnose kunnen uitvoeren. Indien dit ook het komende jaar niet beschikbaar is zullen we overstappen op het instrument uit het WMK (Werken Met Kwaliteitskaarten). De in deel 2 opgenomen voornemens zijn wel in dit document geëvalueerd. Voor verdere uitwerking van de zorgstructuur verwijs ik u naar de katern Zorg en begeleiding. De directeur van Het Driepan verzoekt de MR om bovengemelde redenen het Ondersteuningsprofiel te ondertekenen en goed te keuren, wetende dat dit profiel niet anders is dan het profiel in het voorgaande schooljaar. Zodra er duidelijkheid over de punten a en b is en het instrument weer toegankelijk (c) is, zal aanpassing van het document plaats vinden. 4

5 DEEL I INVENTARISATIE Het ondersteuningsprofiel bestaat uit de volgende onderdelen: een korte typering van onze school de kwaliteit van onze basisondersteuning de deskundigheid voor extra ondersteuning waarover onze school beschikt de voorzieningen die onze school heeft om leerlingen extra ondersteuning te bieden de voorzieningen in de fysieke omgeving de samenwerkende ketenpartners belangrijke kengetallen van onze school. De onderdelen wordt hieronder kort toegelicht. Een korte typering van onze school Het schoolondersteuningsprofiel begint in hoofdstuk 1 met een korte typering van onze school en van de ondersteuning die wij kunnen bieden aan leerlingen met extra onderwijsbehoeften. De kwaliteit van onze basisondersteuning Dagelijks geven onze leraren onderwijs aan onze leerlingen. Daarbij houden wij rekening met de onderwijsbehoeften van onze leerlingen en bieden waar nodig ondersteuning. Basisondersteuning is de ondersteuning die alle scholen moeten bieden en die integraal onderdeel vormt van het onderwijs en het aanbod van elke school. De basisondersteuning is afgeleid van de kwaliteitseisen die de inspectie hanteert bij het toezicht op scholen, van de aandachtspunten uit het referentiekader van de PO-Raad (zoals preventieve maatregelen en lichte vormen van hulp) en van de afspraken die door besturen zijn gemaakt. De basisondersteuning bestaat uit vijf domeinen met een aantal ijkpunten: 1 Onderwijs: a. Leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving b. De school heeft continu zicht op de ontwikkelingen van leerlingen c. Het personeel werkt opbrengst- en handelingsgericht aan het realiseren van de ontwikkelingsperspectieven van leerlingen d. Het personeel werkt met effectieve methoden en aanpakken e. Het personeel werkt continu aan hun handelingsbekwaamheid en competenties 2 Begeleiding: a. Voor alle leerlingen is een ambitieus ontwikkelingsperspectief vastgesteld b. De school draagt leerlingen zorgvuldig over c. Ouders (en leerlingen) zijn nauw betrokken bij de school en de ondersteuning 3 Beleid: a. De school voert een helder beleid op het terrein van de leerlingenzorg b. De school heeft haar onderwijszorgprofiel vastgesteld c. De school bepaalt jaarlijks de effectiviteit van de leerlingenzorg en past het beleid zo nodig aan. 5

6 4 Organisatie: a. De school heeft een effectieve interne zorgstructuur b. De school heeft een effectief zorgteam 5 Resultaten In hoofdstuk 2 en 3 brengen we de kwaliteit van onze basisondersteuning in beeld. Beschikbare deskundigheid voor ondersteuning Voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, beschikt onze school over specifieke deskundigheid. We hebben een onderscheid gemaakt in deskundigheid die wij als school zelf in huis hebben (interne deskundigheid) en deskundigheid die wij, indien nodig, kunnen halen van buiten (externe deskundigheid). In hoofdstuk 4 brengen wij deze kwaliteit van de deskundigheid in beeld. Ondersteuningsvoorzieningen Voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, kan het nodig zijn extra ondersteuningsvoorzieningen of groepen te organiseren. In hoofdstuk 5 brengen wij deze voorzieningen in beeld en geven wij ons eigen oordeel over de kwaliteit van deze voorzieningen. Voorzieningen in de fysieke omgeving In hoofdstuk 6 laten we zien welke voorzieningen er binnen het gebouw aanwezig zijn en wat de kwaliteit daarvan is. Samenwerkende ketenpartners Hoofdstuk 7 geeft een overzicht van partners waarmee de school samenwerkt ten behoeve van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Belangrijke kengetallen van onze school Tot slot is een aantal algemene kengetallen van onze school opgenomen over onze leerlingen en hun ondersteuningsbehoeften. 6

7 DEEL II ANALYSE EN BELEID Inhoud van de analyse In het eerste deel hebben wij beschreven welke (extra) ondersteuning wij bieden aan ouders en leerlingen en wat daarvan de kwaliteit is. Op basis van die inventarisatie hebben wij onze oordelen geanalyseerd, hebben wij als team een aantal conclusies getrokken en plannen gemaakt voor de toekomst. Deze conclusies en plannen zijn in deel II van dit schoolondersteuningsprofiel beschreven en vastgelegd. De analyse geeft voor de onderdelen 1) basisondersteuning, 2) ondersteuningsdeskundigheid, 3) ondersteuningsvoorzieningen, 4) voorzieningen in de fysieke omgeving en 5) samenwerkende ketenpartners een antwoord op de volgende vragen: 1 Beeldvorming: wat zien we als we het geheel overzien: wat wij als school hebben en doen, wat wij in gang hebben gezet, de plannen voor de komende twee jaar en het gemiddelde van het samenwerkingsverband en/of bestuur? 2 Oordeelsvorming: wat vinden wij ervan tegen de achtergrond van onze missie, visie, doelstellingen? 3 Besluitvorming: wat gaan wij doen, welke concrete activiteiten gaan wij de komende periode oppakken? Wij hebben voornamelijk aandacht besteed aan de aspecten waar het team extra professionalisering nodig acht. Vervolgstappen We gebruiken de samenvatting van de activiteiten die we gaan uitvoeren (de resultaten van de besluitvorming uit de analyse) als verbeterpunten op het gebied van zorg. Als zodanig worden deze opgenomen in de Schoolgids. (Hoofdstuk 9: De ontwikkeling van ons onderwijs) Wij plaatsen het onderwijsondersteuningsprofiel na goedkeuring van het bestuur en advies van de MR op de website van de school als informatief document voor de ouders. In de schoolgids wordt een verwijzing hiernaar opgenomen. DEEL III VASTSTELLING EN ONDERTEKENING Het schoolondersteuningsprofiel moet tenminste één keer in de vier jaar worden vastgesteld door het bevoegd gezag. Daarbij heeft de MR adviesrecht. Bij wijziging maakt de directeur van de school dit kenbaar bij de MR. De MR heeft dan wederom adviesrecht. Het derde en laatste deel laat de vaststelling en ondertekening zien. 7

8 DEEL I INVENTARISATIE 8

9 1 Typering van de school In ons schoolplan en in onze schoolgids hebben wij uitgebreid beschreven waarvoor onze school staat, wat onze doelstellingen zijn en wat wij onze leerlingen en onze ouders te bieden hebben. Voor een uitgebreide beschrijving van de missie en kernwaarden van de school verwijzen we u naar de schoolgids (hoofdstuk 3, pag 10 ev). Sinds het schooljaar in het Driespan een Optimaal Speciaal school. Dit betekent dat er op onze school in de afgelopen jaren onder begeleiding van REC (Regionaal Expertise Centrum) kennis vaardigheden en mogelijkheden zijn opgebouwd en gerealiseerd die ons in staat stellen kinderen met een indicatie op het gebied van auti-spectrum stoornissen meer en betere begeleiding te geven. De zorgstructuur van de school met een goed functionerend zorgteam, twee (fulltime) intern begeleiders en twee leerlingbegeleiders is kwalitatief goed en heeft zich in de afgelopen periode steeds verder ontwikkeld. Indien u meer wilt lezen over de zorgstructuur van de school verwijzen we u naar de Schoolgids.(Hoofdstuk 7, pag. 30 ev.) In de bijlage vindt u de kengetallen van de school (pag. 22 ). 2 Basisondersteuning Inleiding In het kader van Passend onderwijs dienen samenwerkingsverbanden bestuurlijke afspraken te maken over het niveau van basisondersteuning. Het definitieve niveau van basisondersteuning dient opgenomen te worden in het ondersteuningsplan van het SWV en de schoolondersteuningsprofielen van scholen. Bron: referentiekader Passend Onderwijs 9 Wettelijk is vastgelegd dat het samenwerkingsverband een niveau van basisondersteuning vaststelt in het ondersteuningsplan. De wet biedt ruimte om een eigen invulling te geven aan de afspraken over het niveau van basisondersteuning. Nadere definiëring is daarom noodzakelijk. Ouders moeten weten wat zij tenminste van iedere school in de regio mogen verwachten als het om onderwijsondersteuning gaat. Daarmee wordt ook duidelijk welke bekwaamheidseisen aan het personeel kunnen worden gesteld. Een verbreding van interventies in de onderwijs-ondersteuningsstructuur binnen de school heeft immers consequenties voor het handelen van professionals. De competenties en bevoegdheden die nodig zijn om meer onderwijsondersteuning binnen de school te organiseren moeten binnen de school (al dan niet met inzet van anderen) beschikbaar zijn. Het is de opdracht voor scholen en schoolbesturen om tot een continuüm van onderwijsondersteuning te komen. Basisondersteuning vormt hiervoor het fundament, zodat vervolgens de gezamenlijke besturen tot een efficiënte en transparante verdeling van onderwijsondersteuningsmiddelen komen. Basisondersteuning kan verschillen per samenwerkingsverband, maar wordt binnen één samenwerkingsverband eenduidig geformuleerd. Het is aan de schoolbesturen en het samenwerkingsverband om het ambitieniveau gezamenlijk te bepalen en in beleid te operationaliseren. We omschrijven basisondersteuning als het door het samenwerkingsverband afgesproken geheel van preventieve en lichte curatieve interventies die binnen de onderwijsondersteuningsstructuur van de school planmatig en op een overeengekomen kwaliteitsniveau, eventueel in samenwerking met ketenpartners, worden uitgevoerd.

10 2.1.2 Onderscheid basisondersteuning en extra ondersteuning De basisondersteuning beschrijft het niveau dat van alle scholen uit het samenwerkingsverband wordt verwacht. De afspraken over de invulling van de basisondersteuning dienen op het niveau van het samenwerkingsverband te worden vastgesteld en gelden voor alle scholen. De extra ondersteuning beschrijft de ondersteuningsmogelijkheden die verder gaan dan de afspraken die gemaakt zijn over de basisondersteuning. Deze extra ondersteuning kan worden georganiseerd in de vorm van arrangementen. De basisondersteuning en extra ondersteuning zijn communicerende vaten: naarmate de set van afspraken over de basisondersteuning groter is, wordt de schaal waarbinnen arrangementen voor extra ondersteuning worden opgesteld als vanzelf kleiner. Het niveau van basisondersteuning heeft een aantal functies. In de eerste plaats geeft het antwoord op de vraag welke ondersteuning elke basisschool moet bieden, en welke ondersteuning ouders dus van elke school mogen verwachten. Aan de hand van de basisondersteuning kan een school in algemeenheid aan ouders uitleggen wat de school wel of niet voor hun kind kan betekenen. De basisondersteuning is daarmee - als onderdeel van het schoolondersteuningsprofiel een belangrijk instrument voor de communicatie met ouders. Ten tweede ondersteunt de basisondersteuning het professionaliseringsbeleid van scholen. Mede op basis van de basisondersteuning kan bepaald worden waar de school staat en wat de ontwikkelpunten zijn. Bovendien kan het de ambities van de school in kaart brengen als het gaat om extra ondersteuningsmogelijkheden. Tot slot is het voor het samenwerkingsverband relevant om te weten in hoeverre scholen voldoen aan het afgesproken niveau van basisondersteuning. Dit document is daarmee ook een instrument voor monitoring vanuit het samenwerkingsverband Handelingsgericht- en opbrengstgericht werken vormen het fundament De uitgangspunten van handelingsgericht en opbrengstgericht werken vormen het fundament van de basisondersteuning. De uitgangspunten van HGW zijn: 1. Onderwijsbehoeften staan centraal. 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking. 3. De leerkracht doet ertoe. 4. Positieve aspecten zijn van groot belang. 5. We werken constructief samen. 6. Ons handelen is doelgericht. 7. De werkwijze is systematisch en transparant. Opbrengstgericht werken is het bewust, systematisch en cyclisch werken aan het verbeteren van het onderwijs. Hierbij gaat het niet alleen om leerprestaties, maar ook om sociaal-emotionele ontwikkeling. Een combinatie van HGW en OGW biedt scholen de kans om de opbrengsten op school-, groeps-, en leerlingniveau te verhogen en levert een belangrijke bijdrage aan het bieden van Passend Onderwijs. Bovenstaande is een eerste omschrijving van het samenwerkingsverband De Westfriese Knoop. Zoals al beschreven zijn zij verantwoordelijk voor het opstellen en vaststellen van het niveau van basisondersteuning. Dit onderdeel moet dan ook nog verder uitgewerkt worden. De opzet voor deze uitwerking gaat uiteenvallen in drie delen: In Deel A staan de algemene bestuurlijke afspraken. Dit betreffen de basisafspraken die ten grondslag liggen aan de standaarden en waar alle schoolbesturen van SWV De Westfriese Knoop zich aan conformeren. 10

11 In Deel B volgen de standaarden basisondersteuning. Deze zijn onderverdeeld in de volgende categorieën: Handelings- en opbrengstgericht werken in de school Preventieve ondersteuning in de groep Lichte (curatieve)ondersteuning in de groep Speciale ondersteuning in samenwerking met externe partners Voor elke standaard is een indicatorenset in ontwikkeling, dat is Deel C. Deze set, is bedoeld als werkmateriaal en bestaat uit de afspraken van het SWV die aanvullend zijn op de afspraken uit het Toezichtkader van de inspectie. De afspraken omvatten het niveau van basisondersteuning dat het samenwerkingsverband De Westfriese Knoop beoogt. De schoolbesturen zijn autonoom verantwoordelijk voor de basiskwaliteit. Bij de afspraken omtrent de basisondersteuning gaat het om gedeelde verantwoordelijkheid. Waarbij de schoolbesturen de regie voeren en het samenwerkingsverband een toezichthoudende rol heeft op basis van kengetallen en verantwoording achteraf Basisondersteuning in cijfers De basisondersteuning bestaat uit vijf domeinen met een aantal ijkpunten: 1 Onderwijs: a. Leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving b. De school heeft continu zicht op de ontwikkelingen van leerlingen c. Het personeel werkt opbrengst- en handelingsgericht aan het realiseren van de ontwikkelingsperspectieven van leerlingen d. Het personeel werkt met effectieve methoden en aanpakken e. Het personeel werkt continu aan hun handelingsbekwaamheid en competenties 2 Begeleiding: a. Voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven wordt vanaf groep 6 een ambitieus ontwikkelingsperspectief vastgesteld b. De school draagt leerlingen zorgvuldig over c. Ouders (en leerlingen) zijn nauw betrokken bij de school en de ondersteuning 3 Beleid: a. De school voert een helder beleid op het terrein van de leerlingenzorg b. De school heeft haar onderwijszorgprofiel vastgesteld c. De school bepaalt jaarlijks de effectiviteit van de leerlingenzorg en past het beleid zo nodig aan 4 Organisatie: a. De school heeft een effectieve interne zorgstructuur b. De school heeft een effectief zorgteam 5 Resultaten 11

12 In deze figuur zie je in de linkerkolom de gemiddelde score van de school per categorie. In de rechterkolom kun je de eigen score vergelijken met het gemiddelde van alle scholen. De gemiddelden zijn omgezet in een cijfer op een tienpuntsschaal. 12

13 Deze figuur geeft de beoordelingen weer van de school op de indicatoren. In de rechterkolom staat het percentage scholen met een bepaalde beoordeling. 13

14 Vervolg basisondersteuning Deze figuur geeft de beoordelingen weer van de school op de indicatoren. In de rechterkolom staat het percentage scholen met een bepaalde beoordeling. 14

15 3 Deskundigheid voor ondersteuning Interne deskundigheid De school beschikt over twee goed opgeleide intern begeleiders die beiden hun master opleiding hebben behaald op het gebied van SO. Een van beiden is opgeleid als gedragsspecialist, een beschikt over specifieke kennis over de verwerving van Nederlands als tweede taal. (Meerdere teamleden in de onderbouw zijn op dit gebied verder geschoold). Beide intern begeleiders zijn opgeleid als deskundigen op het gebied van dyslexie. Een van de leerkrachten is bezig met de opleiding Kindercoach. De meeste teamleden hebben zich geschoold in de omgang van kinderen met autispectrumstoornissen, angststoornissen en ADHD. (olv Willem de Jong, REC 4). 15

16 4 Extra ondersteuning en Ondersteuningsvoorzieningen Intern Naast de basisondersteuning is onze school in het kader van de Optimaal Speciaal regeling er de afgelopen jaren in geslaagd een aantal extra ondersteuningsvoorzieningen aan te bieden. Dat deze voorzieningen in het komende jaar en zeker in de jaren erna afgebroken zullen worden lijkt een bijna niet te stoppen ontwikkeling. Gezien het overgangsjaar dat er nu aankomt is het echter ook het komende jaar nog mogelijk een aantal voorzieningen in stand te houden. De inzet in de komende jaren zal uiteraard worden om, middels het aanbod van speciale arrangementen, in ieder geval een deel van deze voorzieningen in stand te kunnen houden. Leerlingbegeleiders De school beschikt over twee leerlingbegeleiders. Dit zijn twee ervaren leerkrachten die de begeleiding van de LGF leerlingen (en een aantal andere leerlingen) op zich nemen en uitvoeren. De volgende mogelijkheden zijn hierdoor aanwezig: a. Begeleiding van individuele leerlingen. De leerlingen met voorheen LGF en komend jaar een arrangement krijgen van de leerlingbegeleider vakinhoudelijke begeleiding (instructie, aanpak werk en plannen) en sociaal emotionele begeleiding (samen leren spelen, werken) b. Begeleiding in groepjes. Dezelfde groep leerlingen krijgt deze begeleiding ook in groepsverband. Vooral het sociaal emotionele deel van de begeleiding wordt hierin gedaan. Hierbij worden ook combinaties gemaakt met leerlingen met een vergelijkbare hulpvraag zodat het aanbod meer passend gemaakt kan worden. Ook wordt gewerkt met sterkere leerlingen om voorbeeldgedrag te laten zien. Leerlingbegeleiders en of intern begeleiders c. Time-out / crisis opvang Indien het in een groep even echt niet meer gaat met een leerling en er een crisissituatie ontstaat is het goed om de betreffende leerling, ter bescherming van hem/haarzelf en ter bescherming van de andere leerlingen, tijdelijk buiten de groep te plaatsen. Dit kan indien de leerlingbegeleider aanwezig is. Het is echter ook in noodsituaties mogelijk de leerling bij de intern begeleider of de directeur te plaatsen. Bij dergelijke situaties wordt contact opgenomen met de ouders zodat ook vanuit thuis extra ondersteuning geboden kan worden. De time-out procedure kunt u ook terugvinden in de Schoolgids (pag ) d. Vriendenprogramma Een van de intern begeleiders is getraind om het Vriendenprogramma aan te bieden. Dit is een programma voor kinderen uit groep 7-8 die kampen met faalangst, zich erg onzeker of onzelfstandig gedragen of sociaal gezien moeilijk aansluiting kunnen vinden. Na aanmelding via het zorgteam wordt deze leerlingen een cyclus van ca 10 bijeenkomsten geboden (deels onder, deels na schooltijd) waarin in een kleine groep gewerkt wordt aan verbetering van deze problemen. Extern In de figuur is zichtbaar dat de school de in de tabel genoemde mogelijkheden niet of nauwelijks tot zijn beschikking heeft. Binnen het samenwerkingsverband zijn een aantal van deze voorzieningen echter wel aanwezig. Leerlingen van onze school maakten het afgelopen jaar gebruik van - De leesklas - De rekenklas 16

17 - De NT2 klas Al deze voorzieningen bieden hulp van tijdelijke aard en worden specifiek op een deelprobleem ingezet. Aanmelding voor deelname aan dergelijke trajecten verloopt via het zorgteam met uitzondering van de NT2 groep. Deze laatste groep richt zich op de opvang van kinderen die op latere leeftijd (globaal genomen bovenbouwkinderen = groep 5-8) uit het buitenland naar Nederland komen. Zij worden dan wel op onze school ingeschreven (de moederschool) maar volgen 4 dagen per week les in de NT2 groep. Na een jaar stromen zij dan in op de moederschool voor 5 dagen per week. Deze figuur laat zien welke voorzieningen er binnen de school aanwezig zijn. Ook laat het overzicht zien hoe de scholen op de kwaliteit van de voorziening scoren. 17

18 5 Voorzieningen in de fysieke omgeving De voorzieningen zijn voor onze school wat lastig te omschrijven aangezien er sprake is van twee gebouwen waarbij niet hetzelfde geldt. Vandaar onder de tabel nog een nadere toelichting. Deze figuur laat zien welke voorzieningen zijn aangebracht in en aan het gebouw. Ook laat het overzicht zien hoe de scholen op de kwaliteit van de voorziening scoren. a. Het gebouw aan de Flosbeugel beschikt over een invalidentoilet / is rolstoelvriendelijk, op de Klaverweid is geen invalidentoilet en is het gebouw met een rolstoel lastig toegankelijk. Eenmaal in het gebouw is een rolstoel nog nauwelijks een probleem. b. Voorzieningen voor dove/slechthorende kinderen alsook blinde kinderen zijn niet direct aanwijsbaar. Inmiddels hebben wij wel meerdere leerlingen met een dergelijke handicap met succes begeleid. c. Gespreksruimte: er is gespreksruimte aanwezig maar zeker op de flosbeugel niet altijd in voldoende mate. d. Therapie en verzorgingsruimtes zijn niet aanwezig. e. Stilteruimte: niet aanwezig. f. Time-out. Deze zijn wel aanwezig, maar voldoen niet volledig aan de gewenste eisen. 18

19 6 Samenwerkende ketenpartners Over de mate van samenwerking met de verschillende partners zijn in de onderstaande tabel geen uitspraken gedaan. Voor de volledigheid doen wij daarover hier wel een aantal uitspraken: a. Samenwerking met School Maatschappelijk Werk en onderwijsbegeleidingsdienst (OBD): structureel en uitstekend. Beide partners maken deel uit van het zorgteam. Er is direct contact wanneer nodig. b. Samenwerking met leerplicht ambtenaar, CJG, politie: niet structureel. Wanneer contact nodig is dan is dat er, maar wanneer de gemeente als initiatiefnemer optreed dan is dit te incidenteel. c. JGZ/GGD: structureel en goed. Er is regelmatig contact met de schoolarts. Er is een ouderspreekuur op school voor opvoedkundige vragen (4x per jaar) d. Scholen voor PO uit Enkhuizen: structureel en voldoende. Er is in ieder geval 6 keer per jaar een gepland overleg tussen de directeuren van de scholen. e. Kinderopvang / VVE: samenwerking met Berend Botje verloopt goed. Samenwerking met de VVE groep eveneens. f. Scholen voor VO: er is sprake van structureel overleg wanneer dit betrekking heeft op de overdracht van leerlinginformatie. Met de RSG is ook verdergaand structureel overleg. g. Scholen voor SO; contact verloopt via de ambulant begeleiders. Tot op heden structureel en kwalitatief goed. h. Scholen voor SBO: incidenteel goed contact. 19

20 Bijlage Kengetallen 20

21 21

22 22

23 Bijlage Scores kwaliteit basisondersteuning 23

24 Bijlage Scores deskundigheid voor ondersteuning 24

25 Bijlage Scores ondersteuningsvoorzieningen 25

26 Bijlage Scores Voorzieningen in de fysieke omgeving 26

27 Bijlage Scores Samenwerkende ketenpartners 27

28 DEEL II ANALYSE EN BELEID 28

29 1. Typering van de school In de typering van de school is aangegeven dat onze school afgelopen jaren Optimaal Speciaal school is. Deze typering zal met ingang van het komende jaar ( ) vervallen. De invoering van de Wet op Passend Onderwijs is daar de oorzaak van. De leerling gebonden financiering was een open-eind financiering met als gevolg dat naarmate er meer kinderen met een indicatie bijkwamen dit meer geld ging kosten. Dit bedrag werd echter dermate hoog dat hier vanuit de overheid maatregelen voor opgesteld zijn. Daarnaast zijn ook de kosten voor het Speciaal Basisonderwijs (SBO) steeds verder gestegen. Ook hieraan wil de regering paal en perk stellen. Beeldvorming Wat zien wij? - Invoering Wet Passend Onderwijs. - Afschaffing van de leerling gebonden financiering. - Verdwijnen van de optimaal speciaal voorzieningen. - Nieuwe structuur samenwerkingsverbanden. De gevolgen voor onze school zijn groot, maar nog niet in zijn geheel te overzien. Door de afschaffing van de LGF en de optimaal speciaal status gaat onze school t.o.v. de voorgaande jaren geld inleveren en daarmee mogelijkheden om extra voorzieningen voor leerlingen te scheppen (zie extra ondersteuning). Aangezien er sprake is van een zich ontwikkelend proces is het eindpunt nog niet duidelijk. Voor het komende schooljaar worden de LGF middelen zoals de school deze ontving op basis van de situatie aan ons toegekend. Ook van de optimaal speciaal gelden krijgen we komend schooljaar nog een deel toegekend. Aangezien het totaal minder is dan het totaal afgelopen jaar heeft dit consequenties voor de schoolorganisatie. Tevens is er sprake van een overgangsjaar waarin de situatie voor het schooljaar verder uitgewerkt moet worden. Oordeelsvorming Wat vinden wij? De situatie is voor onze school nadelig. Wij leveren geld en mogelijkheden in. De keuze voor bezuiniging is voor ons begrijpelijk alleen denken we dat daar ook andere mogelijkheden voor zijn. Dat er gekozen is voor een nieuwe structuur voor de samenwerkingsverbanden is in onze ogen onjuist. Er is sprake van een onwenselijke schaalvergroting waardoor een grote en logge structuur ontstaat zonder dat er van te voren een duidelijk beeld is over de toekomstige situatie. Dit zorgt voor onzekerheid en onduidelijkheid en is alleen daarom al onwenselijk. Besluitvorming Wat gaan wij doen? Wij hebben geen andere keuze dan mee te gaan in deze ontwikkelingen. Dat wij ons kritisch opstellen in deze ontwikkeling is evident. Wij zullen de ontwikkelingen volgen en daarin actief participeren. Het voorliggende ondersteuningsprofiel zal voor de schoolplanperiode zeker aangepast moeten worden gezien de te verwachten veranderingen. Hierbij zal steeds een afweging gemaakt moeten worden tussen algemeen belang en schoolbelang. Evaluatie Inmiddels wordt langzamerhand duidelijk wat het Passend Onderwijs voor ons op schoolniveau gaat betekenen. Waar wij in het schooljaar nog ruim E ,-- ontvingen om extra ondersteuning te realiseren ontvangen wij in het komende jaar nog slechts E ,-. Dit heeft grote invloed op de mogelijkheden om extra ondersteuning te bieden zowel in als buiten de groep. De verwachting is dat dit na het komende jaar verder zal afnemen naar ca E 25000,-- De teruggang in budget zal daarom directe invloed hebben op de mogelijkheden tot begeleiding van onze leerlingen. 29

30 2. Basisondersteuning Beeldvorming Wat zien wij? Oordeelsvorming Wat vinden wij? Indien we de scores van de kwaliteit basisondersteuning als richtlijn nemen dan is er weinig opvallends te zien. Alle categorieën scoren op het niveau van voldoende of goed behalve het dyscalculiebeleid. Hiervoor is geen beleid vastgesteld en ook is er op dit gebied geen gediplomeerde specialist binnen het team. Daarnaast valt op dat in de categorie ondersteuning waar het de ouderbetrokkenheid betreft alleen voldoendes gescoord worden. De scores van de basisondersteuning zijn weliswaar positief, toch zijn hierbij nog wel een aantal kritische kanttekeningen te maken. Het gaat daarbij om de volgende onderdelen: Onderwijs: pedagogische ondersteuning en afstemming. Op dit vlak is nog een te wisselend beeld te zien bij de leerkrachtvaardigheden. Daarnaast kan de doorgaande lijn op dit gebied verder ontwikkeld en verbeterd worden. Ondersteuning: lichte ondersteuning. Het ontwikkelen van kennis en een beleid op het gebied van dyscalculie is noodzakelijk. De omgang met gedragsproblemen is een belangrijk aandachtspunt aangezien hier de meeste onrust binnen de groepen door veroorzaakt wordt. Voeg daarbij de afbrokkeling van de bestaande zorgstructuur. Het beleid op dit gebied zal wellicht om aanpassing vragen. De component ouders vraagt eveneens om aandacht. Het is zaak de ouder-betrokkenheid te verbeteren. De werkwijze van het zorgteam is daar een goed voorbeeld voor en kan dienen als richtinggevend. Resultaten: bij deze groep is een verdere verduidelijking op het gebied van OPP (wat en wanneer) noodzakelijk. Informatie en uitzetten van beleid noodzakelijk. Besluitvorming Wat gaan wij doen? De omschreven situatie in de categorie oordeelsvorming geeft aan welke plannen in gang gezet moeten worden: a. Pedagogisch klimaat: ontwikkelen verdere structuur is speerpunt komend schooljaar. Goed gedrag kun je leren b. Dyscalculie en resultaten: kennis vergroten en beleidsnotitie opstellen. c. Gedragsproblematiek: aanscherping van de inschrijfprocedure en volgen ontwikkeling voorzieningen. Duidelijke grenzen van de zorg opstellen. d. Ouderbetrokkenheid: beleid opstellen en uitvoering geven aan hechtere ouderbetrokkenheid. Dit wil niet zeggen de frequentie verhogen maar wel de intensiteit / diepgang bevorderen. e. Resultaten: ontwikkelingen OPP vastleggen, format SWV opvragen, beleid vaststellen. Evaluatie Ad a Het PBS traject is dit jaar gestart en zal in het komende jaar verder voortgezet worden. De startbijeenkomst is gepland op 15 augustus. Voor alle teamleden is nascholingstijd in dit traject toegekend. Ad b Er is dit jaar geen ruimte gevonden om een van de teamleden op dit gebied bij te scholen. Blijft dus staan voor het komende jaar. Ad c De inschrijfprocedure is aangescherpt in de lijn van Passend Onderwijs. De scholen van Enkhuizen hebben gezamenlijk een procedure opgesteld. Ad d Er is hiervoor nog geen beleidsnotitie opgesteld. Wel wordt binnen PBS een ouderbetrokkenheid gezocht die oa vorm krijgt in de ouderavond van juni. Ad e Voor de keuze van een OPP is weinig ruimte gevonden anders dan het format van het Samenwerkingsverband. Voorlopig conformeren wij ons aan de procedure die hier is opgesteld. 30

31 3. Ondersteuningsdeskundigheid (intern en extern) Beeldvorming Wat zien wij? Het niveau van kennis binnen het team is behoorlijk hoog. De kennis zit echter bij een kleine groep mensen. Kennis op het gebied van dyscalculie is onvoldoende aanwezig. De kennis opgedaan door het team t.a.v. auti-spectrumstoornissen, angststoornissen en ADHD is van enige jaren geleden. Externe kennis is in voldoende mate beschikbaar. Hier zien we wel de ontwikkeling dat hiervoor in toenemende mate een beroep gedaan wordt op bijdragen van de school en/of van ouders. Oordeelsvorming Wat vinden wij? Een uitbreiding / vergroting van specialistische kennis op het gebied van zorgleerlingen zien we als een noodzaak in de komende schoolplanperiode. Het opfrissen van aanwezige kennis eveneens. De toenemende kosten voor leerlingen die in de ondersteuningscategorie vallen is een punt van zorg. Hoe gaan we deze ontwikkeling in de hand houden. Een uiterste consequentie is immers dat er voor sommige leerlingen wel en andere leerlingen geen middelen beschikbaar zijn terwijl deze wel noodzakelijk geacht worden. Besluitvorming Wat gaan wij doen? Als onderdeel van het nieuwe schoolplan ( ) zal een scholingsparagraaf worden opgesteld waarin een inventarisatie is opgenomen van de aanwezige kennis, de noodzakelijk geachte kennis en hoe het scholingstraject hier naartoe ingevuld wordt. Dit is overigens breder dan alleen het ondersteuningsveld. De financiële ontwikkeling zullen nauwgezet gevolgd moeten worden om te bepalen welke maatregelen hierbij genomen worden en of dit in beleid goed te omschrijven is. Evaluatie Voor het schooljaar is een scholingsprogramma op schoolniveau vastgesteld. Doordat hiermee iedereen al over zijn voor professionaliseringsuren bestemde tijd heen is laat dit plan weinig tot geen ruimte voor extra professionalisering. Zie voor vastgestelde professionalisering het Schoolplan en het Taakbeleid Hierin staat opgenomen: PBS, SEO programma, BHV, Engels, ICT 31

32 4. Ondersteuningsvoorzieningen Beeldvorming Wat zien wij? Door de optimaal speciaal status heeft onze school hier een groter aanbod dan de meeste andere scholen. (in ons samenwerkingsverband waren 7 optimaal speciaal scholen aanwezig). De huidige structuur bevalt prima. Uit de door ons opgestelde zelfevaluaties, waarmee verantwoording aan het REC afgelegd moet worden, blijkt dat dit systeem goed staat en voor zowel de leerlingen met LGF, waar dit voor opgezet is, als voor de andere leerlingen (kleinere groep, verlichting bij ernstige zorg) positieve effecten heeft. We zien echter ook dat deze status nu verleden tijd is en dat nu nog onduidelijk is welke mogelijkheden wij hiervan in de toekomst kunnen behouden. Oordeelsvorming Wat vinden wij? Het is voor onze school nadelig dat deze wijziging heeft plaats gevonden. Wij hebben de afgelopen tijd optimaal geprofiteerd van de geboden mogelijkheden maar dat wij een deel van deze verworvenheden zullen moeten prijsgeven is duidelijk. Hieruit zullen een aantal consequenties voortvloeien, waarbij gedacht moet worden aan: groepsvergroting, minder extra zorg en het eerder bereiken van grenzen aan de opvang. Gezien de onzekerheid over de totale reorganisatie is het nu nog onmogelijk daar uitspraken over te doen. Besluitvorming Wat gaan wij doen? De ontwikkelingen op samenwerkingsverband niveau dwingen ons om samenwerking te zoeken met de andere scholen in Enkhuizen. De regio is opgedeeld in een aantal knooppunten (wij zijn knooppunt 1) die elk moet komen met plannen, die ervoor moeten zorgen dat de beschikbare gelden voor extra ondersteuning planmatig besteed gaan worden op de plaats waar ze nodig zijn. Hoe dit uiteindelijk vorm gaat krijgen is nog onduidelijk. Wel is duidelijk dat wij daarin zelf een rol mogen en moeten vervullen. De volgende initiatieven zijn op knooppuntniveau reeds ingezet: - Nieuwe inschrijf/aanmeldprocedure (landelijk) - Bovenschools zorgteam: hierin worden leerlingen besproken die of een verzoek tot overplaatsing hebben ingediend of waar de moederschool handelingsverlegen mee is. - Vriendenprogramma wordt mogelijk school overstijgend ingezet. Op schoolniveau zullen we ons buigen over de vraag welke arrangementen wij de kinderen kunnen bieden. Gezien de ervaring in de afgelopen jaren kan hierbij gedacht worden aan: - Arrangement voor kinderen met stoornissen binnen het auti-spectrum - Arrangement voor kinderen met ernstige faalangst - Arrangement voor kinderen met ADHD Evaluatie Bovenschools: er is een aanmeldprocedure voor alle basisscholen vastgesteld. Er zijn afspraken gemaakt over de manier van inzet van het bovenschools zorgteam. Het Vriendenprogramma is door de andere scholen niet geaccepteerd om bovenschools in te zetten. Dit loopt gelijk aan de uitspraken die door de scholen binnen ons knooppunt gedaan zijn. De conclusie hiervan in algemene zin is dat de kinderen zoveel mogelijk op de eigen school opgevangen moeten worden. Bovenschoolse arrangementen zijn daardoor voorlopig niet te verwachten. Op schoolniveau wordt momenteel nog gewerkt aan de uitwerking van de omschrijving van de arrangementen, Met name rond de mogelijkheden van actieve begeleiding is sprake van sterk teruglopende mogelijkheden. 32

33 5. Voorzieningen in de fysieke omgeving Beeldvorming Wat zien wij? De in de tabel genoemde voorzieningen zijn binnen ons samenwerkingsverband aanwezig. De leidende gedachte hierbij is Geen kind de regio uit. Alhoewel we deze gedachte onderschrijven dienen we ons wel te realiseren dat ondanks de kwaliteit van geboden voorzieningen, ouders niet altijd bereid zijn hun eigen school uit te gaan om elders een passender aanbod te krijgen. Er is een groot aantal voorzieningen maar een hoogbegaafdengroep ontbreekt. Oordeelsvorming Wat vinden wij? De kern van de Wet Passend Onderwijs is dat een kind zoveel mogelijk thuisnabij kwalitatief goed onderwijsaanbod moet kunnen krijgen. Het ontstaan van deze voorzieningen (en mogelijk nog andere) laat in ieder geval zien dat er grenzen aan de capaciteit van de scholen zit. Ook laat het alvast duidelijk zien waar een mogelijk knelpunt kan ontstaan bij de samenwerking in de knooppunten. Lang niet alle ouders zijn bereid hun kind van school A naar school B te brengen indien daar een voorziening is gehuisvest waar de professionals van vinden dan er gebruik van gemaakt moet worden. Besluitvorming Wat gaan wij doen? Op dit gebied ondernemen wij voorlopig geen initiatieven behalve die door het knooppunt geïnitieerd worden. Evaluatie Geen opmerkingen 33

34 6. Samenwerkende ketenpartners Beeldvorming Wat zien wij? De samenwerking tussen de genoemde instanties en de school is functioneel. De samenwerking tussen de PO scholen in Enkhuizen is groeiend. Oordeelsvorming Wat vinden wij? De samenwerking tussen onze school en de overige instanties is naar ons idee bevredigend genoeg. De samenwerking met de kinderopvang kan nog verder uitgewerkt en verbeterd worden. Besluitvorming Wat gaan wij doen? De samenwerking tussen de PO scholen wordt in de knooppunten verder vorm gegeven (zie ook onder 4) De samenwerking met de VO school (RSG) wordt het komende jaar verder uitgebouwd. De samenwerking met de kinderopvang (Berend Botje) met in de richting van de VVE groep verder versterken en uitwerken. Evaluatie De samenwerking tussen de PO scholen van ons knooppunt is goed. Wel is duidelijk dat verdere ontwikkeling op dit moment stagneert. De hoofdreden daarvan is dat de mogelijkheden in combinatie met de financiering en de beperkte bestuurlijke samenwerking te weinig positieve aanknopingspunten bieden. De directeuren zien op dit moment onvoldoende mogelijkheden voor verdere ontwikkeling van de knooppunten. De samenwerking met de RSG is dit jaar goed geweest. Wel hebben beide partijen geconstateerd dat er momenteel geen samenwerkingsvragen meer liggen. Alleen op het terrein van Engels wordt daarom de samenwerking actief voortgezet. Samenwerking met de kinderopvangorganisaties. Op het gebied van overdracht, uitwisseling kennis en scholing wordt samengewerkt met de VVE groepen en de scholen in Enkhuizen. De overdrachtsprocedure wordt momenteel aangescherpt. Deze ontwikkeling wordt in het komende jaar voortgezet. 34

35 7. Verklarende woordenlijst REC: Regionaal Expertise Centrum. Een centrum waarin speciale kennis aanwezig is over een bepaalde groep stoornissen. Het REC 2 is bijvoorbeeld gespecialiseerd in de begeleiding van kinderen met een spraak/taalstoornis. Het REC 4 is gespecialiseerd in kinderen met een autisme stoornis. Optimaal Speciaal De optimaal speciaal regeling is een regeling waarbij 75% van het geld dat beschikbaar is voor de begeleiding van een kind door REC 4, overgeheveld wordt naar de school waar het kind echt begeleid wordt. Deze status is aan scholen toegekend op basis van ervaringen tussen het REC en de school. De school legt hierover verantwoording af aan het REC. Zorgteam De school beschikt over een zorgteam. (in de nieuwe benaming: ondersteuningsteam). In dit team worden de leerlingen met extra zorg besproken. Het zorgteam bestaat uit een lid van School Maatschappelijk Werk, een lid van de Onderwijs Begeleidingsdienst (OBD- orthopedagoog), een lid van een school voor Speciaal Onderwijs, de intern begeleiders (in ons geval 2), de leerkracht en de directeur. Aangevuld met eventuele andere deskundigen. Sinds twee jaar worden in sommige gevallen ook de ouders uitgenodigd bij deze bespreking aanwezig te zijn. Samenwerkingsverband De scholen voor basisonderwijs en speciaal basisonderwijs werken op het gebied van speciale zorg aan leerlingen samen in een samenwerkingsverband. In ons geval samenwerkingsverband (swv) de Westfriese Knoop. Het SWV ontvangt de zorgmiddelen van de overheid en verdeeld dit over de scholen. Het neemt daarmee een belangrijke positie in. Dit SWV is ontstaan door de samenvoeging van 3 samenwerkingsverbanden uit deze regio. De organisatie is dus nieuw en moet nog verder op poten gezet worden. Knooppunt Het SWV is opgedeeld in knooppunten. Dit zijn groepen van samenwerkende scholen. Wij zitten in knooppunt 1, dat zijn alle scholen in Enkhuizen. In de komende jaren zullen de knooppunten beleid moeten opzetten (en uitvoeren) waarin de aanvraag en verdeling van de zorgmiddelen beschreven wordt aan de hand van aanbod dat door het knooppunt voor de leerlingen gerealiseerd wordt. 35

36 DEEL III VASTSTELLING EN ONDERTEKENING 36

37 Dit schoolondersteuningsprofiel is van advies voorzien door de MR: Datum Plaats: Enkhuizen Handtekening MR En vastgesteld door het bestuur: Datum Plaats Handtekening Bestuur 37