Notitie VVE beleid gemeente Hattem. Juli 2011

Transcriptie

1 Notitie VVE beleid gemeente Hattem Juli 2011

2 Notitie VVE beleid gemeente Hattem Juli 2011 In opdracht van de gemeente Hattem Marion Kogelman IJsselgroep, juli 2011 Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

3 Inleiding De gemeente Hattem heeft de afgelopen jaren gewerkt aan Voor- en Vroegschoolse Educatie. De doelstelling op het gebied van onderwijs en educatie is dat alle kinderen kans moeten krijgen om hun talenten te ontplooien, waarbij een goede opleiding en zo vroeg mogelijk problemen signaleren belangrijk is. Het doel is dat kinderen voldoende voorbereid zijn op het leren op school en dus zonder achterstanden in groep 3 starten. Daarbij is het einddoel dat jongeren hun startkwalificatie behalen. In opdracht en in overleg met de gemeente Hattem is in beeld gebracht hoe het VVE beleid in de gemeente Hattem kan voldoen aan de landelijke ontwikkelingen: de Wet OKE. Waar liggen kansen en mogelijkheden. Deze notitie begint met een beschrijving van een aantal nieuwe landelijke ontwikkelingen, waarna het huidige VVE beleid geschetst wordt. Door overleg met voor- en vroegschoolse voorzieningen zijn kansen voor een nieuw VVE beleid in beeld gebracht. Deze kansen sluiten zoveel mogelijk aan bij het ingezette beleid en de huidige praktijk, waardoor geen totale structuurverandering plaats hoeft te vinden. Als laatste onderdeel, het plan van aanpak, is een eerste invulling gegeven wat dit nieuwe beleid voor de praktijk betekent. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

4 Inhoud Inleiding 3 Inhoud 4 Landelijke ontwikkelingen 5 Huidige situatie 5 Nieuw VVE beleid: kansen en mogelijkheden 7 VVE beleid Plan van aanpak 8 Slotwoord 11 Bijlagen 12 Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

5 Landelijke ontwikkelingen Voor- en Vroegschoolse Educatie VVE staat voor Voor- en Vroegschoolse Educatie en is bedoeld voor kinderen van ca. 2,5 tot 6 jaar uit onderwijsachterstandgezinnen. In het VVE jargon worden deze kinderen doelgroepkinderen genoemd. Dat zijn de peuters en kleuters die in het basisonderwijs een zgn. leerlinggewicht hebben van 0,3 of 1,2 (al hebben gemeenten beleidsruimte om deze administratieve definitie aan te passen). Het doel van VVE is ervoor te zorgen dat deze doelgroepkinderen zoveel meekrijgen door VVE dat ze gewoon meekunnen als ze naar groep 3 van de basisschool gaan. Kenmerken van VVE zijn onder meer: het werken met een specifiek VVE-programma, met gecertificeerde leidsters, met een zgn. dubbele bezetting per groep en met een maximum aantal kinderen per groep (16 kinderen). De gemeente Hattem ontvangt beperkte financiële middelen van het Rijk. De gewichtenregeling is de basis voor de toekenning en de bepaling van de hoogte van de doeluitkering. Voor de gemeente is dit het bedrag van 6.000,00 voor 2011 (2 schoolgewichten). De gemeente heeft tot taak voldoende VVE peuterplaatsen te realiseren en die door doelgroeppeuters te laten bezetten. Daarnaast moet de gemeente afspraken maken met houders van voorscholen (d.w.z. peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met VVE) en met schoolbesturen over VVE. De definitie van doelgroepkind Gemeenten ontvangen middelen van het Rijk om de benodigde VVE voorzieningen in de voorscholen te bekostigen. Het Rijk maakt daarbij gebruik van een administratieve definitie van doelgroepkinderen: het aantal doelgroeppeuters is driekwart van het aantal kleuters met een leerlinggewicht. Gemeenten hebben nadrukkelijk de ruimte om hun definitie van doelgroepkind nader in te vullen. Huidige situatie VVE beleid Samenwerkingsstructuur In de gemeente Hattem is de uitvoering van VVE al ruim tien jaar geïmplementeerd in de structuur van werken in de verschillende voorzieningen. In de werkgroep VVE wordt de voortgang van de verschillende activiteiten, zoals bijvoorbeeld netwerkdag, signalering, observatie en warme overdracht, gevolgd. De werkgroep komt drie keer in het jaar bij elkaar en bestaat uit vertegenwoordigers van de gemeente, peuterspeelzalen (Nijntje Pluis en Kakelbont), Kinderopvang Allio, Bibliotheek (Noord-Veluwe), Jeugdverpleegkundige (Verian), Basisonderwijs en logopediste (Gemeente). Inhoudelijk Gezien de beperkte middelen in de afgelopen jaren is ingezet op signalering en observeren in de voorschool, het overdrachtsformulier en het organiseren van de netwerkdag. Hierbij wordt de kennismaking en uitwisseling tussen leidsters en leerkrachten als zeer positief ervaren. De signalering en de overdracht kennen een vaste structuur met duidelijke afspraken. De kwetsbare kinderen zijn al vroeg in beeld. In de gemeente is een goede ketenbenadering vroegsignalering en deze heeft een duidelijke verbinding met het centrum voor jeugd en gezin (CJG). Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

6 De voorschoolse instellingen zijn bekend met mogelijke verwijzingen en het inroepen van zorg van buitenaf indien nodig. Dit kan zijn Taaltrein, intern begeleiders (ib er) van de basisschool, logopedie en/of de Jeugd Gezondheidszog (JGZ 0-4). De voorschoolse instellingen bepalen zelf welk VVE programma ze gebruiken. Zo wordt er gebruik gemaakt van Piramide en Peuterpraat op peuterspeelzaal Kakelbont. Op peuterspeelzaal Nijntje Pluis wordt een eigen programma samengesteld aan de hand van verschillende VVE programma s. Twee leidsters van Nijntje Pluis en één leidster van Kakelbont hebben de cursus Vversterk: meer kracht in VVE gevolgd. Daarnaast hebben alle leidsters diverse andere trainingen gevolgd op het gebied van o.a. signalering en de ontwikkeling van het jonge kind. Bij de opstart van VVE in Hattem zijn er voor leidsters van peuterspeelzalen, kinderopvang en leerkrachten basisschool groep 1 en 2 trainingen op maat georganiseerd, waarbij veel aandacht is besteed aan het observeren en het invullen van het observatieformulier (zie voor een complete uiteenzetting bijlage 3). Nieuwe ontwikkelingen De gemeente Hattem heeft het plan om een Kulturhus ( inclusief CJG) te realiseren in het pand De Marke, waar momenteel Nijntje Pluis is gehuisvest. In het kader van harmonisatie onderzoekt Nijntje Pluis de mogelijkheden tot uitbreiding van de activiteiten, waaronder peuteropvang. Aanbod en bereik voorschool en vroegschool In de gemeente zijn twee gesubsidieerde peuterspeelzalen aanwezig, namelijk Nijntje Pluis en Kakelbont. Nijntje Pluis bestaat uit vier horizontale groepen. Kakelbont bestaat uit verticale groepen ( 4 groepen komen 2 dagdelen en 2 groepen komen 1 dagdeel). Op beide peuterspeelzalen werken twee leidsters (geschoold PW-3) op de groep. Naast deze twee peuterspeelzalen zijn er een aantal kinderdagverblijven, te weten Hoi Pipeloi (flexibele opvang), Allio en Doomijn. Daarnaast zijn er nog zes basisscholen in de gemeente. Uit tabel 1 in bijlage 2 blijkt dat er in 2010 in totaal 269 peuters in de leeftijd van 2 en 3 jaar zijn in de gemeente Hattem. Hiervan gaan in totaal 145 peuters naar de peuterspeelzalen Nijntje Pluis en Kakelbont op 1 april 2011 (tabel 2 in bijlage 2). Peuterspeelzaal Kakelbont is volledig bezet en bij Nijntje Pluis is er nog ruimte om kinderen te plaatsen. Het totale bereik van peuters is 145 peuters van de 269 op beide peuterspeelzalen. Daarnaast gaat een groep peuters naar de kinderopvang. Opgemerkt dient te worden dat het aantal geboorten de laatste jaren afneemt. Blijkens gegevens van de afdeling bevolking bedraagt het aantal kinderen in 2010 slechts 99 (In kinderen). De kinderen op beide peuterspeelzalen komen uit heel de gemeente Hattem en deze stromen door naar alle zes basisscholen. In de afgelopen jaren, vanaf 2005 t/m 2009, is het aantal kinderen bijgehouden dat aan een voorschoolse en vroegschoolse voorziening heeft deelgenomen. Daarnaast is ook geïnventariseerd hoeveel kinderen er jaarlijks zijn gesignaleerd met een achterstand/problematiek. Deze kinderen zou je tot de doelgroepkinderen VVE kunnen rekenen in de afgelopen periode. Uit tabel 3 in bijlage 2 blijkt dat het percentage doelgroepkinderen redelijk gelijk is gebleven en dat het percentage in voorschool en vroegschool met ongeveer 2% tot 5% verschilt. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

7 Nieuw VVE beleid: kansen en mogelijkheden. Uit het jaarverslag van de VVE werkgroep 2009 blijken een aantal kansen voor het nieuwe VVE beleid, namelijk: elkaar kennen zorgt voor korte lijnen en komt ten goede aan het jonge kind; uitwisselen en bespreken van inhoudelijke werkvormen m.b.t. taalontwikkeling is wenselijk; uitwisselen van elkaars expertise als aanvulling op de warme overdracht is belangrijk; overleg met de ouders is waardevol; samenwerkingsgevoel tussen alle partners is goed door de studiedagen en de VVE werkgroep; Kansen/mogelijkheden zijn eveneens benoemd in de gesprekken met peuterspeelzaal Kakelbont, peuterspeelzaal Nijntje Pluis en de directeur die alle basisscholen vertegenwoordigt in de werkgroep VVE. Hieronder puntsgewijs de kansen. elkaar bezoeken in voor- en vroegschool wachtlijst wegwerken (specifiek Kakelbont) derde en vierde dagdeel voor een groep kinderen (VVE doelgroepkinderen) één lijn in pedagogische en didactische aanpak (doorgaande ontwikkelingslijn!) tussendoelen (wat verwacht de basisschool van de voorschool?) afstemming in observatiesysteem (kindvolgsysteem) voorschool en vroegschool inclusief overdracht betrokkenheid van de ouders vergroten, bij o.a. warme overdracht, zorgteam en dergelijke netwerkdag helderheid m.b.t. Wet OKE resultaten van de voorschool kunnen aantonen; achterstanden worden soms weggewerkt blijkt uit de praktijk scholing (certificering) in VVE programma Kansen voor VVE aanbod. Kwantitatief Op peuterspeelzaal Nijntje Pluis zijn mogelijkheden in het aanbieden van vier dagdelen voor VVE doelgroepkinderen, doordat een derde en vierde dagdeel gerealiseerd kan worden in de jongste groep. Kinderen die tot de VVE doelgroep behoren en de leeftijd van 2,5 jaar bereiken kunnen dan doorstromen naar de oudste groepen en tegelijk in de jongste groep blijven. Op dit moment is het bezettingspercentage dusdanig dat extra dagdelen aan VVE doelgroepkinderen geboden kunnen worden. Dit zal een groeiproces zijn, waarbij aandacht moet blijven voor voldoende VVE plaatsen in verhouding met opvang van niet VVE doelgroepkinderen. Omdat het aantal geboorten terugloopt zal dit naar verwachting in de toekomst geen problemen geven. Op peuterspeelzaal Kakelbont is op moment van dit schrijven een wachtlijst, maar dit is duidelijk een moment opname. Extra dagdelen voor VVE doelgroepkinderen zou mogelijk moeten zijn. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

8 Momenteel zijn er echter ook doelgroepkinderen die naar het dagverblijf ( allio) gaan en op indicatie ook gebruik maken van de peuterspeelzaal. Andersom is dit ook denkbaar mits de ouders vallen onder de wet kinderopvang. Het dagverblijf Allio werkt met een drieplus groep sinds vorig jaar. Kwalitatief Peuterspeelzaal Nijntje Pluis: Op iedere groep zijn twee geschoolde leidsters (minimaal PW-3 niveau) werkzaam. Twee leidsters hebben Vversterk trainingen gevolgd en hierdoor voldoen ze minimaal aan de eis van specifieke scholing VVE. Er wordt gewerkt met een combinatie van VVE programma s. Peuterspeelzaal Kakelbont: Op iedere groep zijn twee geschoolde leidsters (minimaal PW-3 niveau) werkzaam. Er wordt gewerkt met een combinatie van (VVE) programma s (Piramide en Peuterpraat). Er is één leidster die een cursus Vversterk heeft gevolgd. Conclusie Op basis van de huidige gegevens kan zowel kwantitatief als kwalitatief het aanbod VVE voor nog te bepalen doelgroepkinderen op beide locaties: Kakelbont en Nijntje Pluis gerealiseerd worden. Op dit moment is dit mogelijk binnen de huidige randvoorwaarden (middelen, huisvesting, personeel). Beide locaties kunnen een kwalitatief aanbod voor VVE doelgroepkinderen garanderen en voldoen aan de kwaliteitseisen. VVE beleid Op 1 augustus 2010 is de Wet OKE in werking getreden. De doelstellingen Wet OKE sluiten aan bij de bredere doelstelling binnen de gemeente Hattem op het gebied van Onderwijs en Educatie, namelijk: Alle kinderen moeten kans krijgen om hun talenten te ontplooien, waarbij een goede opleiding en zo vroeg mogelijk problemen signaleren belangrijk is. Het doel is dat kinderen voldoende voorbereid zijn op het leren op school en dus zonder achterstanden in groep 3 starten. Daarbij is het einddoel dat jongeren hun startkwalificatie behalen. Doelstelling VVE beleid Het doel van VVE is ervoor te zorgen dat VVE doelgroepkinderen zoveel ondersteuning krijgen, waardoor ze minimaal het basisniveau hebben bij de start in groep 3. Thema s voor nieuw beleid Kort verwoord volgen hieronder de vier thema s waardoor VVE optimaal zal doen verlopen. In het onderdeel plan van aanpak, worden de thema s nader uitgewerkt. 1. Doelgroepdefinitie vaststellen, doelgroep bepalen en doelgroepbereik vergroten door toeleiding. 2. Het realiseren van voldoende aanbod voorschoolse educatie voor doelgroepkinderen. 3. Een goede organisatie van een doorlopende ontwikkelingslijn van voor- naar vroegschoolse educatie. 4. Het maken van resultaatafspraken leeropbrengsten VVE en de monitoring hiervan. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

9 Plan van aanpak /uitwerking thema s 1. Doelgroepdefinitie vaststellen, doelgroep bepalen en doelgroepbereik vergroten door toeleiding. Het is als eerste van groot belang om gezamenlijk de doelgroepbepaling vast te stellen, zodat voor voorschool en vroegschool duidelijk is om welke kinderen het gaat. De doelgroepdefinitie Criteria voor de VVE doelgroepkinderen. VVE doelgroepkinderen zijn alle kinderen in de leeftijd van 2,5 jaar en 3 jaar die een leerlinggewicht hebben (op basis van de opleiding van de ouders krijgt een leerling een gewicht). De hiervoor genoemde doelgroepdefinitie is voor de voorschoolse VVE kinderen gelijk aan die van de vroegschoolse VVE kinderen. Toelichting op het begrip gewichtenregeling: Bij de gewichtenregeling wordt een bepaald (extra) gewicht aan een kind toegekend. Dit volgens onderstaand schema: 0,30: leerlingen van wie beide ouders of de ouder die belast is met de dagelijkse verzorging een opleiding uit categorie 2 heeft gehad. 1,20: Leerlingen van wie één van de ouders een opleiding heeft gehad uit categorie 1 en de ander een opleiding uit categorie 1 of 2. Cat. 1: Maximaal basisonderwijs of (v)so-zmlk. Cat. 2: Maximaal lbo/vbo, praktijkonderwijs of vmbo basis- of kaderberoepsgerichte leerweg. Cat. 3: Overig voortgezet onderwijs en hoger ( geen gewicht) Het leerlinggewicht als criterium garandeert echter niet dat alle kinderen die een (risico op) achterstand hebben ook daadwerkelijk binnen de vastgestelde doelgroep vallen. Het is hiernaast mogelijk, mits voldoende aanbod, dat JGZ 0-4 (als onafhankelijke) bepaalt of een kind tot de VVE doelgroep behoort (mogelijk in overleg met leidsters). Dit kan aan de hand van risico s op taalachterstand op basis van één of meer van de volgende criteria: - urgentieverklaring van het consultatiebureau - een D of E score op de taaltoets van Cito op 3-jarige leeftijd of signalen voorkomend uit het observatieformulier. - kinderen met een combinatie van onvoldoende taalaanbod en taalontwikkelingsstoornis op basis van een risicoprofiel die gebruikt wordt door Jeugdgezondheidszorg, zoals het Balansmodel in combinatie met items uit het Van Wiechenschema of omgevingsanalyse (bijvoorbeeld een niet stimulerende taalomgeving door weinig taalaanbod thuis, of thuis wordt geen Nederlands gesproken). Een uitsluitingcriterium is: Indien er (alleen) sprake is van een stoornis verwijst het consultatiebureau in eerste instantie naar de huisarts. Kinderen met een ontwikkelingsstoornis behoren niet tot de doelgroep omdat de VVE programma s niet specifiek ontwikkeld zijn voor deze kinderen. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

10 Omvang VVE doelgroepkinderen: Om hoeveel kinderen gaat het nu eigenlijk? Op basis van de CFI telgegevens per 1 oktober 2009 (peildatum ministerie van Onderwijs rijksvergoeding) zijn er 15 gewichtenkinderen in de leeftijd van 4 en 5 jaar in de gemeente Hattem (zie bijlage 2 tabel 4). Om het aantal in te richten VVE plaatsen te bepalen wordt een landelijk gehanteerde norm gebruikt (75% van het aantal gewichtenkinderen). Het uitgangspunt is een minimale aanbod van 11 VVE plaatsen. Door de doelgroepbepaling iets ruimer te omschrijven, zoals beschreven in de doelgroepdefinitie, wordt het aantal te bereiken doelgroepkinderen iets hoger. Uit landelijke gegevens blijkt dat er 15% meer kinderen onder de doelgroep vallen, wanneer een ruimere doelgroepbepaling wordt gehanteerd. Voor Hattem gaat het dan om maximaal 13 kinderen, waarvoor een VVE plaats ingericht moet worden. Bereik De ambitie van het rijk is om in 2011 alle doelgroepkinderen (100%) te bereiken. Het is realistisch om dit als een streefdoel te zien, dat in de praktijk onhaalbaar is. Immers, er zullen altijd ouders zijn die, ondanks een ruim aanbod en uiterste inspanningen, geen gebruik van VVE voorzieningen zullen maken. Gelet op voorgaande is de inschatting dat een bereik van 85% realistisch is. Uiteindelijk wil de gemeente groeien naar het bereik van minimaal 11 doelgroepkinderen in De wijze van toeleiding naar voor- en vroegschoolse educatie De wijze van toeleiding naar voor- en vroegschoolse educatie zal in overleg met JGZ 0-4 (en mogelijk logopedie) nader vorm moeten krijgen. De werkwijze kan meegenomen worden in het op te stellen convenant: Convenant Samenwerking Peuterspeelzaalwerk & Kinderopvang en de Jeugdgezondheidszorg binnen de gemeente Hattem. Verian kent een werkwijze van indicatie, toeleiden en daadwerkelijk bereik, waarbij ook de samenwerking met voorschoolse voorzieningen in de vorm van kindbesprekingen een onderdeel is. De werkwijze zal nader moeten worden uitgewerkt en vervolgens moeten worden geïmplementeerd. Dit kan prima een onderwerp van een netwerkdag zijn. Het is aan te bevelen om de werkwijze en implementatie breed in te zetten en niet te beperken tot alleen de VVE doelgroepkinderen. 2. Het realiseren van voldoende aanbod voorschoolse educatie voor doelgroepkinderen. Aanbod Op zowel peuterspeelzaal Nijntje Pluis als Kakelbont kunnen VVE doelgroepkinderen vier dagdelen aangeboden krijgen dat voldoet aan de kwaliteitseisen. Dit betekent inrichting aanbod van voorschoolse educatie op beide locaties samen, voor minimaal 11 VVE doelgroepkinderen in Dit kan binnen de huidige structuur en de huidige subsidiering van de peuterspeelzalen. De VVE doelgroepkinderen zullen dan met voorrang geplaatst moeten kunnen worden. De plannen om een Kulturhus te realiseren inclusief eventueel een peuteropvang, biedt in de toekomst wellicht extra mogelijkheden. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

11 Scholing De leidsters die voorschoolse educatie aan de VVE doelgroepkinderen aanbieden hebben een minimale opleiding in het werken met een VVE programma gevolgd. In de meest ideale situatie zou het advies zijn om deze leidsters te scholen in het werken met een erkend VVE programma. Financiële toegankelijkheid Een aandachtspunt is de financiële toegankelijkheid voor VVE doelgroepkinderen. Voorschoolse educatie in de voorschoolse voorziening moet voor ouders van VVE doelgroepkinderen laagdrempelig en financieel toegankelijk zijn. (De maximale ouderbijdrage voor 2011 berekent de VNG voorlopig op 0,51 per uur. Dit betekent dat een maximum van 244,80 aan ouderbijdrage in het jaar gevraagd mag worden aan ouders van VVE doelgroepkinderen). Binnen de gemeente zijn voldoende vergoedingsmogelijkheden, waardoor aan het financieel toegankelijk zijn van VVE voor VVE doelgroepkinderen momenteel wordt voldaan. 3. Een goede organisatie van een doorlopende ontwikkelingslijn van voor- naar vroegschoolse educatie. Hoe beter de organisatie van de doorgaande lijn hoe beter het effect van VVE. In een goede organisatie van doorlopende lijn is er sprake van één doorlopend programma van voorschool naar vroegschool en/of duidelijke afspraken over de aanpak van taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. Zowel de voorschool als de vroegschool heeft aangegeven dat het zeer wenselijk is om - het pedagogisch en educatief handelen op elkaar af te stemmen, waarbij aandacht voor de gestelde doelen bij binnenkomst op de basisschool. - gebruik te gaan maken van elkaars expertise; elkaar bezoeken. - gegevens over kinderen uit te wisselen in de (warme) overdracht. - de omgang en de rol van de ouders op elkaar af te stemmen. Bovenstaande onderdelen kunnen vorm krijgen in de netwerkdagen, de bezoeken en/of warme overdracht. Een structurele vorm die aansluit bij de bestaande praktijk zal nader ingevuld moeten worden voor alle kinderen en specifiek voor de VVE doelgroepkinderen. 4. Het maken van resultaatafspraken leeropbrengsten VVE en de monitoring hiervan. Het doel van goede resultaatafspraken is dat alle kinderen een goede basis hebben om te kunnen starten in groep 3 van de basisschool. Betrokkenen dienen zicht te houden op de mate waarin de resultaten behaald zijn. Ze hebben dan zicht op de voortgang van elkaars activiteiten en kijken gezamenlijk naar verbetermogelijkheden. Nadat resultaatafspraken gemaakt zijn, zullen jaarlijks gegevens verzameld moeten gaan worden. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

12 Slotwoord In het plan van aanpak is een aanzet gemaakt voor concretisering van nieuw VVE beleid. Op basis hiervan en op basis van beschikbare middelen kunnen meetbare en realistische doelen worden afgesproken. Na besluitvorming zullen een aantal activiteiten moeten worden geconcretiseerd in de praktijk. Als eerste zal het aanbod gerealiseerd moeten worden. Daarnaast zullen enkele onderdelen nog nader moeten worden uitgewerkt in overleg met betrokkenen, waarna tot uitvoering overgegaan kan worden. Hierbij gaat het in eerste instantie om de werkwijze van toeleiding, de organisatie van een doorlopende ontwikkelingslijn en het komen tot resultaatafspraken. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

13 Bijlage 1: De Eerste Kamer heeft op 6 juli 2010 het wetsvoorstel Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE) aangenomen. Het wetsvoorstel regelt een aantal zaken rond voor- en vroegschoolse educatie. Onderdeel van deze wet is een kwaliteitskader voor peuterspeelzalen en aanvullende kwaliteitseisen voor voorschoolse educatie. Gemeenten hebben een regierol bij het verzorgen van een goed voorschools aanbod voor alle jonge kinderen met een (taal)achterstand. Om dit aanbod te realiseren en om al deze kinderen te bereiken, maken gemeenten afspraken met peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, de jeugdgezondheidszorg en de schoolbesturen. Verder gaan gemeenten afspraken maken met schoolbesturen over de resultaten van vroegschoolse educatie. De wet is in werking getreden op 1 augustus Voor een aantal aspecten krijgen de gemeenten wat langer de tijd. Zo krijgen gemeenten tot 1 januari 2011 de tijd om te zorgen dat ouders van kinderen die voorschoolse educatie nodig hebben hiervoor een ouderbijdrage leveren die niet hoger is dan de minimale ouderbijdrage bij de kinderopvang. Er zijn drie wetten gewijzigd: De Wet kinderopvang wordt Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen. De wet op het primair onderwijs De wet op het onderwijstoezicht Enkele andere wetten in verband met het onderwijsachterstandenbeleid. Een samenvatting van deze wetten uit de VNG ledenbrief aan gemeenten: 1. Kwaliteitseisen peuterspeelzalen Vanaf 1 augustus 2010 geldt een landelijk kwaliteitskader voor peuterspeelzalen. In de gewijzigde Wet kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen is bepaald dat de houder verantwoord peuterspeelzaalwerk biedt. Hieronder wordt verstaan dat het peuterspeelzaalwerk bijdraagt aan en stimuleert tot een goede en gezonde ontwikkeling van het kind in een veilige en gezonde omgeving. Het begrip verantwoord peuterspeelzaalwerk is uitgewerkt in de beleidsregels kwaliteit peuterspeelzalen, gepubliceerd in de Staatscourant van 20 juli De beleidsregels zijn toegevoegd aan de beleidsregels kwaliteit kinderopvang. Alle peuterspeelzalen moeten vanaf 1 augustus 2010 voldoen aan de landelijke kwaliteitseisen. Een uitzondering wordt gemaakt voor de kwaliteitseisen van de beroepskrachten in peuterspeelzalen. Aan deze eisen moet op uiterlijk 1 augustus 2011 worden voldaan. De GGD is aangewezen als toezichthouder. De belangrijkste landelijke eisen zijn: 1. Twee leidsters per groep, leidster - kindratio 1 : 8 2. Minimaal één leidster is gekwalificeerd op het PW 3 niveau 3. Maximale groepsgrootte 16 kinderen 4. Pedagogisch plan 5. Risico-inventarisatie 6. Oudercommissie 7. Verplichte Verklaring omtrent gedrag (VOG) voor al het personeel Indien in uw gemeente een verordening op de kwaliteit van peuterspeelzalen van kracht is, vervalt deze verordening van rechtswege per 1 augustus Dit geldt niet voor de regels voor ruimte en inrichting, zie het volgende hoofdstuk. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

14 2. Modelverordening ruimte- en inrichtingseisen peuterspeelzalen In de landelijke beleidsregels voor peuterspeelzalen staan geen eisen voor ruimte en inrichting. Hoewel het vaststellen van een gemeentelijke verordening een vrije beleidsverantwoordelijkheid van gemeenten is, adviseren wij u de verordening over te nemen. Voor het uitvoeren van verantwoord en veilig peuterspeelzaalwerk is het immers belangrijk dat minimale eisen gesteld worden aan de ruimte en inrichting van peuterspeelzalen Register peuterspeelzalen Peuterspeelzalen hebben vanaf 1 augustus 2010 toestemming nodig van het College van Burgemeester en Wethouders om een peuterspeelzaal te mogen exploiteren. Binnen 10 weken nadat de aanvraag is gedaan, moet het College een beschikking afgeven. In die termijn van 10 weken dient de GGD te onderzoeken of de peuterspeelzaal voldoet aan de kwaliteitseisen voor peuterspeelzalen. Peuterspeelzalen waarvoor een gunstige beschikking wordt afgegeven, worden opgenomen in een landelijk register peuterspeelzalen. Het landelijk register is momenteel in ontwikkeling. De bedoeling is om het register te koppelen aan het landelijk register kinderopvang. Bovendien is een Algemene Maatregel van Bestuur in ontwikkeling waarin nadere regels worden opgenomen voor de uitvoering van het register en regels voor het doen van de hiervoor bedoelde aanvraag. De verwachting is dat het register vanaf april 2011 beschikbaar komt. Op rijksniveau onderzoekt men de mogelijkheden ook de peuterspeelzalen op te nemen in de ontwikkeling van de zogenaamde GIR voor kinderopvang. GIR staat voor Gemeenschappelijke Inspectie Ruimte kinderopvang. De GIR automatiseert het proces van het toezicht en de handhaving op de kwaliteit van de kinderopvang. 4. Voldoende aanbod en toegankelijkheid voorschoolse educatie De Wet op het primair onderwijs draagt gemeenten op vanaf 1 augustus 2010 te zorgen voor voldoende en gespreid aanbod van voorschoolse educatie voor die kinderen die een risico lopen op een achterstand in de Nederlandse taalontwikkeling. De nadere kwaliteitseisen ter uitvoering van artikel 1.50b van de Wet kinderopvang zijn opgenomen in het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Eisen In het Besluit worden aan voorschoolse educatie door peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, samengevat, de volgende eisen gesteld: 1. Aanbod vier dagdelen of tien uur per week voor elk kind. 2. Twee beroepskrachten per groep die tevens geschoold zijn in het werken met een VVE programma. 3. Het VVE programma is gericht op het gestructureerd en samenhangend stimuleren van de ontwikkeling op het gebied van taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. 4. Kindercentra en peuterspeelzalen dragen gegevens over van de kinderen, die hebben deelgenomen aan de voorschoolse educatie, aan de schoolbesturen. Het gaat om het programma dat het kind gevolgd heeft en de duur van de deelname. De houders van de kindercentra en peuterspeelzalen maken met de basisscholen afspraken over de wijze 1 Bij besluit van 18 oktober 2010 heeft de gemeenteraad de Verordening ruimte- en inrichtingseisen peuterspeelzalen gemeente Hattem 2011 vastgesteld. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

15 van levering van de gegevens. De gegevens moeten op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens na twee jaar worden vernietigd. Voor gemeenten die tot die datum geen rijksuitkering voor onderwijsachterstandenbeleid ontvangen geldt een uitstel van alle kwaliteitseisen tot 1 augustus Voor de overige gemeenten, met uitzondering van de G4, geldt een uitstel tot 1 augustus 2011 van de eisen genoemd onder de punt 2 en 3. Ouderbijdrage In de Wet op het primair onderwijs is in art 166 lid 2 de ouderbijdrage voor alle deelnemers aan voorschoolse educatie gemaximeerd. De ouderbijdrage moet worden vastgesteld op het niveau dat overeenkomt met de netto kosten voor kinderopvang van ouders die in aanmerking komen voor de hoogste toeslag kinderopvang van de belastingdienst. Dit is in afwijking van de bepaling in de huidige Bekostigingsregeling Onderwijsachterstandenbeleid en de brede Doeluitkering Onderwijsachterstandenbeleid voor de GSB gemeenten. Opmerking: Deze wet is er nog niet! Taakverwaarlozing Er is in de Wet op het primair onderwijs een taakverwaarlozingsregeling opgenomen. In het geval een gemeente de verplichtingen en inspanningen krachtens de wet niet of niet naar behoren uitvoert, kan de minister hierin de noodzakelijke voorzieningen treffen ten laste van de gemeente. 5. Regierol gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid Gemeenten zijn vanaf de inwerkingtreding van de wet verplicht tenminste één maal per jaar overleg te voeren en afspraken te maken met de schoolbesturen voor basisonderwijs en de houders van kindercentra en peuterspeelzalen over: 1. Het vaststellen van de doelgroep voorschoolse educatie. 2. De wijze van toeleiding naar voor- en vroegschoolse educatie. 3. De organisatie van een doorlopende ontwikkelingslijn van voor- naar vroegschoolse educatie. Houders van kindercentra en peuterspeelzalen zijn op grond van artikel 1.50a, respectievelijk artikel 2.7 van de Wet kinderopvang verplicht deel te nemen aan het jaarlijkse overleg en zijn verplicht mee te werken aan bovengenoemde afspraken en de nakoming daarvan. Beperkte doorzettingsmacht Gemeenten hebben de mogelijkheid afspraken op te leggen aan die kindercentra, peuterspeelzalen en schoolbesturen die weigeren mee te werken aan de gezamenlijke afspraken zoals hiervoor bedoeld. Gemeenten kunnen de bevoegdheid in uitzonderlijke gevallen toepassen voor zover dat noodzakelijk is voor het uitvoeren van een samenhangend onderwijsachterstandenbeleid. Een belangrijke overweging bij het inzetten van de doorzettingsmacht is dat er voldoende draagvlak voor de afspraken is bij de samenwerkende partijen. Doorzettingsmacht kan pas in laatste instantie worden gebruikt, nadat pogingen tot overreding zijn mislukt. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

16 Bijlage 2: Tabel 1: aantal kinderen per leeftijd Aantal 0-jarigen Aantal 1-jarigen Aantal 2-jarigen Aantal 3-jarigen Aantal 4-jarigen Aantal 5-jarigen Aantal 2,5- en 3- jarigen Tabel 2: aanbod en bereik peuterspeelzalen april 2011 Aanbod Totaal bereik op moment van dit schrijven 2-jarigen 3-jarigen 2- en 3- jarigen Nijntje Pluis * Kakelbont 88 88** Totaal Aantal 2 en 3 jaar * Op peuterspeelzaal Nijntje Pluis maken drie kinderen gebruik van een derde dagdeel. Dit is mogelijk omdat de groepen niet vol zitten. In totaal worden 57 peuters bereikt, maar is de bezetting 60 peuters. ** Op peuterspeelzaal Kakelbont zijn alle groepen vol op moment van dit schrijven. Er zijn 4 groepen van 16 kinderen die 2 dagdelen komen. Verder zijn er twee groepen (16 kinderen en 8 kinderen) die 1 dagdeel in de week komen en zijn er peuters die gebruik maken van een derde dagdeel. Tabel 3: Aantal kinderen dat deelneemt in voorschool en vroegschool en het aantal kinderen met een achterstand/problematiek (doelgroepkinderen). aantal kinderen in de vroegschool aantal doelgroepkinderen in de vroegschool Percentage doelgroepkinderen aantal kinderen in de voorschool aantal doelgroepkinderen in de voorschool Percentage doelgroepkinderen % % % % % % % % % % Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

17 Tabel 4: Overzicht aantallen en percentages (gewichten)leerlingen in Hattem teldatum: 1 oktober 2009 totaal aantal ll van de school totaal aantal gewicht ll van de school % gewicht ll totaal totaal ll 4- en 5- jarigen totaal gewichten ll 4- en 5- jarigen % gewicht ll 4- en 5- jarigen Naam school Basisschool de Vlonder , ,3 Basisschool het Palet , ,6 J. Jaspersschool , ,3 P.C. Basisschool Van Heemstraschool , Sint Andreasschool , Geref School De Zaaier Totaal , % (2,5- en 3-jarigen) = 11,2 Notitie VVE beleid gemeente Hattem april

18 Bijlage 3: Trainingen/cursussen/workshops gevolgd voor VVE. Peuterspeelzaalleidsters Kakelbont: - Communicatie ouders/training oudergesprekken (IJsselgroep 2004) - Workshop stimuleren van mondelinge taalontwikkeling. - Kansrijke taal: kansen door woordenschatontwikkeling (IJsselgroep/GIDS 2005) - Training observeren bij peuters (IJsselgroep 2005) - In de picture, creativiteit en expressie (Spectrum 2006) - Druktemakers (Spectrum 2006) - Spel- en spelontwikkeling (NISB) - Sociaal-emotionele ontwikkeling (Spectrum 2007) - Basistraining vroegtijdig signaleren (GGD IJssel-Vecht 2008) Eén leidster heeft cursus VVersterk: meer kracht in VVE (IJsselgroep 2009) gevolgd. Peuterspeelzaal Nijntje Pluis: - Communicatie ouders/ training oudergesprekken ( IJsselgroep 2004). - Stimuleren van mondelinge taalontwikkeling ( SON) - Training observeren bij peuters ( Ijsselgroep 2005) - In de picture, creativiteit en expressie ( Spectrum 2006) - Druktemakers ( Spectrum 2006) - Spel- en spelontwikkeling ( NISB) - Beweegkriebels / spel ( Spectrum 2007) - Sociaal emotionele ontwikkeling ( Spectrum 2007) Twee leidsters hebben de cursus Vversterk: meer kracht in VVE ( Ijsselgroep 2009) gevolgd. Notitie VVE beleid gemeente Hattem april