Even voorstellen VEILIGHEID & AANSPRAKELIJKHEID. Aansprakelijkheid in de actualiteit

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Even voorstellen VEILIGHEID & AANSPRAKELIJKHEID. Aansprakelijkheid in de actualiteit"

Transcriptie

1 VEILIGHEID & AANSPRAKELIJKHEID Even voorstellen Docent Hogeschool Inholland - Pabo Haarlem - Nascholing Noord- en Zuid-Holland Bewegingsonderwijs en Motorische Remedial Teaching Vakleerkracht Basisschool de Lunetten in Heemskerk Groepsleerkracht en MRT-er Scholings- en Adviesbureau Goedhart in Beweging Adviseur Veiligheid en Aansprakelijkheid Doelenadvocatuur Utrecht Bestuur Netwerk Bewegingsonderwijs PABO s Nederland Bastiaan Goedhart m.m.v. Mr. H. Koelewijn en Mr. Dr. B.M. Paijmans Auteur Basislessen Bewegingsonderwijs deel , werkbladen en methode Basislessen Bewegingsonderwijs in de speelzaal Aansprakelijkheid in de actualiteit 1

2 Over geld. De eerste lessen na vakantie RB Haarlem, 25 nov JA

3 Tijdens een les bewegingsonderwijs (groep 3) blijft leerling A met haar pink hangen achter het armbandje van leerling B tijdens een tikspel. De pink is volledig ontwricht en leerling A heeft blijvende schade. Bewegen geeft grotere kans op ongelukken.. De ouders stellen de groepsleerkracht aansprakelijk voor de geleden schade en gederfde inkomsten. Boze ouders 3

4 Tendens A kid needs a small dosis of danger Toename Intensive mothering Toename Claim cultuur Al geruime tijd veel onduidelijkheid over: - bevoegheden - activiteiten - aansprakelijkheid - gebruik van materiaal - en meer Wie is bevoegd om met een trampoline te werken? Moeten er matten liggen als je gaat ringzwaaien? Is apenkooien verboden? Is de school aansprakelijk voor ongelukken tijdens BSO? Is er een maximale groepsgrootte voor bewegingsonderwijs? 4

5 Mag iemand met beperkte bevoegdheid buiten slagballen met een groep 8? Wat is aanvaardbaar risico? Mag je met twee klassen tegelijk gymmen in een sporthal met slechts 1 bevoegde leerkracht? Mag iemand met Cios-diploma en specialisatie LOBOS (Leraarondersteuner bewegingsonderwijs en sport) zelfstandig lesgeven binnen het primair onderwijs? Aanvaardbaar risico? Wettelijk kader Onrechtmatige daad Kwalitatieve aansprakelijkheid werkgever Risicoaansprakelijkheid (ipv schuldaansprakelijkheid) Gedrag werknemer in het kader van de overeengekomen Werkzaamheden Not guilty 5

6 Vereisten: onrechtmatige daad toerekening daad aan dader schade causaal verband tussen daad en schade WANNEER ONRECHTMATIGE DAAD? inbreuk op een recht van de ander een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijke verkeer betaamt (zorgvuldigheidsnorm) Hoge Raad 1965: Het Kelderluik arrest: Coca Cola is voor de helft aansprakelijk voor opgelopen schade. Criteria: de waarschijnlijkheid van onoplettendheid of onvoorzichtig gedrag van potentiële slachtoffers; de kans dat daardoor ongevallen ontstaan; de ernst van de gevolgen van die ongevallen; de bezwaarlijkheid van de te nemen veiligheidsmaatregelen. Algemene opvatting: Bewegingsonderwijs: grotere kans op ongevallen (criteria 1 en 2) Kinderen/jongeren in beweegsituaties vergen extra oplettendheid Omgeving sporthal/zwembad/ buitenaccommodatie vergt extra oplettendheid Organisatie/ toezicht van groot belang 6

7 ERNST VAN DE GEVOLGEN (criterium 3) Omvang van de schade Aard van de schade (letselschade!) BEZWAARLIJKHEID VAN DE VEILIGHEIDSMAATREGELEN (criterium 4) Gebruik van matten? Verbieden van een uitvoering? Stilleggen van een les? Duidelijke specifieke regels? Casus Freerunning groep 7/8 Regels: - 2 tegelijk - Ga op je eigen manier over het obstakel - Doe geen dingen die je niet kan en vraag anders hulp Tijdens een les bewegingsonderwijs trekken wachtende kinderen aan een zaalvoetbaldoel dat opgeborgen staat tegen de muur. De lesgever ziet het geklier en roept dat ze er vanaf moeten blijven. Riempjes moeten het doel op zijn plaats houden, maar eentje zit los, de ander ontbreekt. Het doel valt op 3 kinderen. Eentje wordt met de ambulance afgevoerd. De MRI scan laat zwaar hoofdletsel zien. De leerkracht, school en beheerder worden aansprakelijk gesteld. 7

8 Hoe ga je om met afgekeurd materiaal? Afgekeurde mat is beter dan geen mat? Ongeluk betekent altijd aansprakelijk?. VEILIGHEIDSMAATREGELEN mogelijk bezwaarlijk gebruikelijk toereikend Zwaaien aan de ringen; wel/geen mat(ten)? Advies 3. Nazorg bij ongeval (welke handelingen wel/ niet uitgevoerd ) (Toepassen) EHBO Geldig EHBO diploma Toegang tot telefoon Later stadium; contact ouders, slachtoffer Gebruik matten als het kan Papierwerk aanwezig/ in orde (vakwerkplan/schoolgids?) Aandacht voor risicovolle activiteiten Kennis van EHBO Lid van de KVLO Snelle toegang tot professionele hulp Nagaan hoe verzekering/ aansprakelijkheid geregeld is (combinatie- functionaris, student, stagiair, zzp r, ouder etc.) 8

9 Tot slot Bedankt voor jullie aandacht Blijf uitdagende lessen geven, veel niveaus, keuzemogelijkheden. Ieder neemt zijn eigen gevoel mee Van vallen kun je leren (vallen ongeluk) Niet bang maar bewust Voor meer info of volledige training/cursus: 9

Veiligheid en Aansprakelijkheid

Veiligheid en Aansprakelijkheid Studiedag Basislessen 2017 Veiligheid en Aansprakelijkheid Even voorstellen Docent Pabo Haarlem Vakleerkracht Bewegingsonderwijs Scholings- en Adviesbureau Alles in Beweging Deskundige Veiligheid en Aansprakelijkheid

Nadere informatie

Alles wat je altijd al wilde weten. Kennisdag Sport en bewegen in de buurt 6 december 2018

Alles wat je altijd al wilde weten. Kennisdag Sport en bewegen in de buurt 6 december 2018 Alles wat je altijd al wilde weten Kennisdag Sport en bewegen in de buurt 6 december 2018 Roep maar! Arbeidsvoorwaarden Kahoot Rechtspositie werknemer De juridische relatie tussen jou en je werkgever is

Nadere informatie

Aansprakelijkheid Scholen

Aansprakelijkheid Scholen Aansprakelijkheid Scholen Mr. B.M. (Brechtje) Paijmans KBS Advocaten / Universiteit Utrecht 12 januari 2011 1 www.kbsadvocaten.nl NRC Handelsblad 11 maart 2006 2 Schade op school: aansprakelijke partijen

Nadere informatie

13-05- 14. Programma van vandaag. Aansprakelijkheid van (brede) scholen

13-05- 14. Programma van vandaag. Aansprakelijkheid van (brede) scholen 13 mei 2014 Netwerk sport bewegen en gezonde leefstijl Brechtje Paijmans Doelen Advocatuur & Universiteit Utrecht paijmans@doelenadvocatuur.nl Programma van vandaag ongevallen Aspecten van verzekering

Nadere informatie

Basislessen in de speelzaal

Basislessen in de speelzaal Basislessen in de speelzaal Wim van Gelder Van Gelder in beweging Scholings-en adviesbureau op gebied van bewegingsonderwijs, Motorische Remedial Teaching en schoolpleinen Scholen en besturen Gemeentes

Nadere informatie

STUDIEDAG FREERUNNING IN HET ONDERWIJS - HANDEL

STUDIEDAG FREERUNNING IN HET ONDERWIJS - HANDEL STUDIEDAG FREERUNNING IN HET ONDERWIJS - HANDEL Op woensdag 23 september 2015 organiseert Alles in Beweging samen met Yalp, Progression & basisschool De Havelt de 'studiemiddag Freerunning in het onderwijs'.

Nadere informatie

De Kelderluikcriteria: (still) hot or not?

De Kelderluikcriteria: (still) hot or not? De Kelderluikcriteria: (still) hot or not? PIV Jaarconferentie 18 maart 2016 Saskia Phoelich-Pontier NN Advocaten Stelling De Kelderluikcriteria geven onvoldoende handvatten om in specifieke gevallen te

Nadere informatie

Groepsgrootte: Na de warming-up wordt de klas opgedeeld in drie of vier groepen, waardoor de groepsgrootte tussen de 6 en 8 kinderen bedraagt.

Groepsgrootte: Na de warming-up wordt de klas opgedeeld in drie of vier groepen, waardoor de groepsgrootte tussen de 6 en 8 kinderen bedraagt. Dit is een preview, vraag het gehele document aan via info@yalp.nl Lesmodule freerunning / parkour in de gymzaal Zelf ontdekkend leren blijkt zeer effectief! Probeer op je eigen manier over de kast te

Nadere informatie

Wim van Gelder. Effecten en werkwijzen Motorische Remedial Teaching. Stelling Stelling 2. Stelling 3

Wim van Gelder. Effecten en werkwijzen Motorische Remedial Teaching. Stelling Stelling 2. Stelling 3 Effecten en werkwijzen Motorische Remedial Teaching Hilversum 26 januari 2011 Wim van Gelder Scholings- en adviesbureau Van Gelder in beweging Docent Hogeschool INHOLLAND Pabo Haarlem Nascholing Bewegingsonderwijs

Nadere informatie

Basislessen Bewegingsonderwijs in de speelzaal

Basislessen Bewegingsonderwijs in de speelzaal Basislessen Bewegingsonderwijs in de speelzaal 34 Aan de methodereeks Basislessen Bewegingsonderwijs is een nieuw deel toegevoegd. Een methode bewegingsonderwijs voor kleuters in de speelzaal. Het lijvige

Nadere informatie

Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs

Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs Uitnodiging Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs Woensdag 26 januari 2011 10.30 17.00 uur Locatie: Arena 301, 1213 NW Hilversum ROC van Amsterdam Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs Op 26 januari

Nadere informatie

Studiedag Basislessen Light

Studiedag Basislessen Light Studiedag Basislessen Light OMGEVING OSS 02 OKTOBER 2018 WORKSHOPS Theorie workshops 1. Mindset 2. Een les niet gevallen is een les niet geleerd (valbreken) 3. Handengym 4. Zorgketen voor de motoriek 5.

Nadere informatie

mr. ing. R.O.B. Poort

mr. ing. R.O.B. Poort AANSPRAKELIJKHEID VAN DE VEILIGHEIDSKUNDIGE 17 maart 2011 mr. ing. R.O.B. Poort 17 maart 2011 www.bureaupoort.nl 1 OPBOUW WORKSHOP Beroepsaansprakelijkheid algemeen Wanprestatie (contractueel) Onrechtmatige

Nadere informatie

in de speelzaal Bewegingsonderwijs aan minder vaardige kinderen Werkervaring kleuters in speellokaal Ervaring met kleuters?

in de speelzaal Bewegingsonderwijs aan minder vaardige kinderen Werkervaring kleuters in speellokaal Ervaring met kleuters? Bewegingsonderwijs aan minder vaardige kinderen in de speelzaal Wim van Gelder 18 maart 2014 Werkervaring kleuters in speellokaal 1988-2009 Diverse basisscholen Heerenveen, Beemster en Alkmaar 1992 heden

Nadere informatie

Aansprakelijkheid binnen sportverenigingen

Aansprakelijkheid binnen sportverenigingen Aansprakelijkheid binnen sportverenigingen mr. Harold de Boer mr. Stephan de Vries 12 januari 2015 Sport Fryslân De Haan Advocaten & Notarissen PROGRAMMA 1. Inleiding 2. Bestuur en Taak - interne aansprakelijkheid

Nadere informatie

Praktijk NUMMER 7 Jaargang 103 augustus 2015

Praktijk NUMMER 7 Jaargang 103 augustus 2015 Lichamelijke opvoeding magazine Praktijk NUMMER 7 Jaargang 103 augustus 2015 KATERN Spelen in kleine groepen: Kingen, Belgisch voetbal 3 tegen 3, tafelvolleybal met maximaal 6 kinderen en lekker chillen

Nadere informatie

Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs. Programma studiedag

Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs. Programma studiedag Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs Op 23 januari 2013 organiseert Scholings- en adviesbureau Alles in beweging in samenwerking met de opleiding Sport & Bewegen Hilversum een studiedag rondom de vernieuwde

Nadere informatie

Van LVS tot MRT. Hilversum, 25 januari Hans Stroes. Ervaring. Opzetten van een zorgketen motoriek. Programma. Even voorstellen.

Van LVS tot MRT. Hilversum, 25 januari Hans Stroes. Ervaring. Opzetten van een zorgketen motoriek. Programma. Even voorstellen. Opzetten van een zorgketen motoriek Programma Van LVS tot MRT Hilversum, 25 januari 2017 Hans Stroes 2. Visie op zorg voor bewegen 4. Welke stappen in de zorgketen hebben het meeste effect 5. Leerlingvolgsystemen

Nadere informatie

MRT en de nieuwste principes van motorisch leren

MRT en de nieuwste principes van motorisch leren MRT en de nieuwste principes van motorisch Wim van Gelder 20 jaar vakleerkracht en consulent bewegingsonderwijs Scholings- en adviesbureau Van Gelder in beweging Opleidingen MRT Diverse cursussen Advies

Nadere informatie

Aansprakelijkheid tijdens gymlessen

Aansprakelijkheid tijdens gymlessen Aansprakelijkheid tijdens gymlessen Aansprakelijkheid tijdens gymlessen. 1. Wat is de hoofdregel van ons aansprakelijkheidsrecht? 2. Moet iedereen altijd zijn eigen schade dragen? 3. Wanneer is er sprake

Nadere informatie

Dinsdag 12 maart 2019

Dinsdag 12 maart 2019 Dinsdag 12 maart 2019 Een avond die je kijk op (bewegings)onderwijs zal veranderen! 10 jaar Alles in Beweging 20 jaar schoolpleinontwikkeling 25 jaar cursussen en opleiding MRT 30 jaar methode Basislessen

Nadere informatie

De zorgplicht van scholen voor leerlingen: de praktijk

De zorgplicht van scholen voor leerlingen: de praktijk AANSPRAKELIJKHEID VAN SCHOLEN mr.dr. b.m. paijmans Aansprakelijkheid van scholen De zorgplicht van scholen voor leerlingen: de praktijk 134 Aansprakelijkheid van scholen De zorgplicht van scholen voor

Nadere informatie

Aansprakelijkheid van scholen

Aansprakelijkheid van scholen 18 april 2013 NVOR Brechtje Paijmans Doelen Advocatuur & Universiteit Utrecht paijmans@doelenadvocatuur.nl Programma van vandaag Kwaliteit van het onderwijs Aansprakelijkheid (en) Twee verschillende rechtsverhoudingen

Nadere informatie

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. A.M.S. Westenbrink, secretaris)

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. A.M.S. Westenbrink, secretaris) Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2017-693 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. A.M.S. Westenbrink, secretaris) Klacht ontvangen op : 29 mei 2017 Ingediend door : Consument

Nadere informatie

Angsten. Waar werken jullie? Clusters. Fundamentele vraag. Terecht of onterecht. Klassiek pedagogisch dilemma

Angsten. Waar werken jullie? Clusters. Fundamentele vraag. Terecht of onterecht. Klassiek pedagogisch dilemma Presentaties Wim van Gelder Over de (beweeg) angst heen! Wim van Gelder Van Gelder in beweging Scholings- en adviesbureau Zwolle 28 maart 2018 op gebied van Bewegingsonderwijs, Motorische Remedial Teaching

Nadere informatie

Vignet Bewegen en sport, po

Vignet Bewegen en sport, po Vignet Bewegen en sport, po Vragenlijst Bewegen en sport Deze vragenlijst is ook geschikt voor aanvragen voor scholen van het (Voortgezet) Speciaal Onderwijs. Vul de vragenlijst zorgvuldig in en maak ruim

Nadere informatie

Buitenspelen en Schoolpleinen

Buitenspelen en Schoolpleinen Buitenspelen en Schoolpleinen Bastiaan Goedhart m.m.v. Wim van Gelder & Ton de Ruijter 31 oktober 2012 Even voorstellen Docent Hogeschool Inholland - Pabo Haarlem - Nascholing Noord- en Zuid-Holland Bewegingsonderwijs

Nadere informatie

LVS AFGENOMEN. en wat daarna?

LVS AFGENOMEN. en wat daarna? LVS AFGENOMEN en wat daarna? Wim van Gelder Scholings- en adviesbureau Van Gelder in beweging Cursussen, lezingen, workshops op gebied van: Bewegingsonderwijs Schoolplein; inrichting, begeleiding (ped

Nadere informatie

Aansprakelijkheid van ondernemers. 19 juni 2014. Over Juridiq. * eerstelijns juridisch adviesbureau voor ondernemers

Aansprakelijkheid van ondernemers. 19 juni 2014. Over Juridiq. * eerstelijns juridisch adviesbureau voor ondernemers Aansprakelijkheid van ondernemers 19 juni 2014 1 Over Juridiq * eerstelijns juridisch adviesbureau voor ondernemers * eerstelijn: voor alle vragen en problemen * specialisaties in Juridiq Netwerk * andere

Nadere informatie

Reanimatie & Recht. mr. Bob Berkemeier Letselschade adviseur Maassen Letseldesk

Reanimatie & Recht. mr. Bob Berkemeier Letselschade adviseur Maassen Letseldesk Reanimatie & Recht zorgvuldig balanceren tussen hulpverleningsplicht en zelfbeschikkingsrecht mr. Bob Berkemeier Letselschade adviseur Maassen Letseldesk Hulpverleningsplicht Verankerd in: Millennia van

Nadere informatie

Sport, bewegen & gezondheid

Sport, bewegen & gezondheid Sport, bewegen & gezondheid Masterclass Wim van Gelder tijdens buurtsportcoachdag 13 juni 2015 13 juni 2015 Wim van Gelder Van Gelder in beweging Scholings- en adviesbureau op gebied van: Bewegingsonderwijs

Nadere informatie

Studieavond Dynamische schooldag 2.0 Bewegen en leren gaan hand in hand!

Studieavond Dynamische schooldag 2.0 Bewegen en leren gaan hand in hand! Studieavond Dynamische schooldag 2.0 Bewegen en leren gaan hand in hand! Dinsdagavond 2 april 2019 in Neede Al ruim 680 deelnemers mochten wij inspireren tijdens onze praktische studieavond over de 'Dynamische

Nadere informatie

Studiedag Basislessen Buiten

Studiedag Basislessen Buiten Studiedag Basislessen Buiten Op 14 mei 2014 organiseert Scholings- en adviesbureau Alles in beweging in samenwerking met de opleiding Landstede Sport & Bewegen een studiedag Basislessen Buiten. De studiedag

Nadere informatie

Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs

Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs FDS Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs Woensdag 25 januari 2012 10.00 17.00 uur Locatie: Arena 301 1213 NW Hilversum ROC van Amsterdam Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs Op 25 januari 2012

Nadere informatie

Wim van Gelder Docent Hogeschool INHolland Scholings- en adviesbureau van Gelder in beweging Auteur van Basislessen bewegingsonderwijs Leerlingvolgsysteem Bewegen en spelen Zorg voor beweging Websites

Nadere informatie

Veiligheid en preventie in het medische aansprakelijkheidsrecht

Veiligheid en preventie in het medische aansprakelijkheidsrecht Veiligheid en preventie in het medische aansprakelijkheidsrecht 17 e PIV Jaarconferentie Veiligheid voorop! Apeldoorn, 31 maart 2017 mr. O.L. (Oswald) Nunes www.kbsadvocaten.nl 1 Vier thema s 1. Transparantie

Nadere informatie

De eigendomskwestie KNAW. 9 januari 2014. Dr. mr. H. van Meerten (disclaimer: standpunten komen voor rekening van de auteur)

De eigendomskwestie KNAW. 9 januari 2014. Dr. mr. H. van Meerten (disclaimer: standpunten komen voor rekening van de auteur) De eigendomskwestie Dr. mr. H. van Meerten (disclaimer: standpunten komen voor rekening van de auteur) 9 januari 2014 KNAW Prof. Schoordijk, NJB 2010, 2049 Enige jaren geleden betoogde ik dat de privatisering

Nadere informatie

Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk. Heemskerk 13 oktober Wim van Gelder. Opleiding. Werkervaring

Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk. Heemskerk 13 oktober Wim van Gelder. Opleiding. Werkervaring Nieuwe theorieën over motorisch in de praktijk Heemskerk 13 oktober 2013 Wim van Gelder Van Gelder in beweging Scholings-en adviesbureau op gebied van bewegingsonderwijs, Motorische Remedial Teaching en

Nadere informatie

Aansprakelijkheid voor nalaten

Aansprakelijkheid voor nalaten Aansprakelijkheid voor nalaten Mr. D. Rijpma 21 maart 2011 HR 22 november 1974, (Broodbezorger), NJ 1975/149 Verplichting om te waarschuwen of in te grijpen bij waargenomen gevaar bestaat slechts: - als

Nadere informatie

Kennisdag Inspectie Waterkeringen. Prof.dr. Marleen van Rijswick Arnhem, 24 maart 2011

Kennisdag Inspectie Waterkeringen. Prof.dr. Marleen van Rijswick Arnhem, 24 maart 2011 Kennisdag Inspectie Waterkeringen Prof.dr. Marleen van Rijswick Arnhem, 24 maart 2011 Waterkeringen, inspecties, innovatie en aansprakelijkheid U vraagt, wij draaien Doelmatig beheer in relatie tot crisissituaties

Nadere informatie

Leergang Bewegingsonderwijs

Leergang Bewegingsonderwijs Onderwijs Algemeen Wilt u als leerkracht aan kinderen uit groep 3 tot en met 8 van het primair onderwijs bewegingslessen geven, dan moet u de post-hbo-opleiding Bewegingsonderwijs gevolgd hebben of een

Nadere informatie

Buitenspelen en Schoolpleinen onder de loep

Buitenspelen en Schoolpleinen onder de loep Buitenspelen en Schoolpleinen onder de loep Bastiaan Goedhart m.m.v. Wim van Gelder & Ton de Ruijter Studiedag 9 november 2011 Even voorstellen Docent Hogeschool Inholland - Pabo Haarlem - Nascholing Noord-

Nadere informatie

Aansprakelijkheid en vergunningsplicht

Aansprakelijkheid en vergunningsplicht Academie voor bijzondere wetten Aansprakelijkheid en vergunningsplicht 8 april 2015 1 Frank Joosten Kennisbank APV / BW 2 Serie Bijzondere Wetgeving - 2015 3 VRU 1 Definitie evenement in Model-APV Artikel

Nadere informatie

Checklist bij hoofdstuk 1

Checklist bij hoofdstuk 1 Checklist bij hoofdstuk 1 AANSPRAKELIJKHEIDSGROND VOORWAARDEN Informatieverstrekking in reclame Art. 7:59 BW Informatieverstrekking in precontractuele fase Art. 7:60 BW Beëindiging krediet Art. 7:65 lid

Nadere informatie

verantwoording en methodiek Dit document geeft een didactische onderbouwing voor het toepassen van

verantwoording en methodiek Dit document geeft een didactische onderbouwing voor het toepassen van freerunning of parkour in de lessen bewegingsonderwijs. Freerunning & parkour in het onderwijs geschreven door Alles in Beweging; Wim van Gelder, Bastiaan Goedhart en Hans Stroes - auteurs van Basislessen

Nadere informatie

Projectplan buurtsportcoaches

Projectplan buurtsportcoaches Projectplan buurtsportcoaches 2018-2019 SportSupport Een leven lang gezond actief Generaal Spoorlaan 2a 2025 NB HAARLEM T 023 5 26 03 02 E info@sportsupport.nl I www.sportsupport.nl Thema Bewegingsonderwijs

Nadere informatie

STUDIEDAG BASISLESSEN BEWEGINGSONDERWIJS

STUDIEDAG BASISLESSEN BEWEGINGSONDERWIJS STUDIEDAG BASISLESSEN BEWEGINGSONDERWIJS Op 21 januari 2015 organiseert scholings- en adviesbureau Alles in Beweging in samenwerking met de opleiding Sport & Bewegen Hilversum de 5 e editie van de studiedag

Nadere informatie

Vignet Bewegen en sport, po

Vignet Bewegen en sport, po Vignet Bewegen en sport, po Vragenlijst Bewegen en sport Deze vragenlijst is ook geschikt voor aanvragen voor scholen van het Speciaal Onderwijs De basisvragen waaraan scholen voor 100% moeten voldoen

Nadere informatie

Directeur HRM en Communicatie Marja van den Ouden Opgesteld door: Linda Nolst Trenite

Directeur HRM en Communicatie Marja van den Ouden Opgesteld door: Linda Nolst Trenite Notitie: Algemene Scholenaansprakelijkheid Van: Directeur HRM en Communicatie Marja van den Ouden Opgesteld door: Linda Nolst Trenite Aan: AMT Datum: 26 september 2017 Onderwerp: Scholenaansprakelijkheid

Nadere informatie

Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs

Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs Op 22 januari 2014 organiseert Scholings- en adviesbureau Alles in beweging in samenwerking met de opleiding Sport & Bewegen ilversum een studiedag rondom de vernieuwde

Nadere informatie

Buitenspelen en Schoolpleinen. Bastiaan Goedhart m.m.v. Wim van Gelder & Ton de Ruijter

Buitenspelen en Schoolpleinen. Bastiaan Goedhart m.m.v. Wim van Gelder & Ton de Ruijter Buitenspelen en Schoolpleinen Bastiaan Goedhart m.m.v. Wim van Gelder & Ton de Ruijter Even voorstellen Docent Hogeschool Inholland - Pabo Haarlem - Nascholing Noord- en Zuid-Holland Bewegingsonderwijs

Nadere informatie

Protocol veilig schoolzwemmen

Protocol veilig schoolzwemmen Protocol veilig schoolzwemmen 1. Inleiding In dit protocol wordt ingegaan op de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de betrokken partijen bij schoolzwemmen in één van de Utrechtse zwembaden.

Nadere informatie

Leergang Bewegingsonderwijs

Leergang Bewegingsonderwijs Onderwijs Algemeen Wilt u als leerkracht aan kinderen uit groep 3 tot en met 8 van het primair onderwijs bewegingslessen geven, dan moet u de post-hbo-opleiding Bewegingsonderwijs gevolgd hebben of een

Nadere informatie

Combinatiefunctionaris Sport m/v (40 uur per week) (een kleinere aanstelling is bespreekbaar)

Combinatiefunctionaris Sport m/v (40 uur per week) (een kleinere aanstelling is bespreekbaar) In het kader van het Convenant Brede Regeling Combinatiefuncties in het onderwijs is SKOLO in samenwerking met de gemeente Losser op zoek naar een nieuwe collega voor de functie Combinatiefunctionaris

Nadere informatie

Komt een wijkteammedewerker bij de burger en hij maakt en fout

Komt een wijkteammedewerker bij de burger en hij maakt en fout 1. Inleiding Komt een wijkteammedewerker bij de burger en hij maakt en fout Over aansprakelijkheden en schadevergoeding bij wijkteams Tim Robbe 1 Een wijkteammedewerker komt bij een burger. Vervolgens

Nadere informatie

Welke kwaliteit past bij bepaalde risico s bij gebruik van die data? - wanneer ben ik aansprakelijk? prof.mr.dr.ir. J.A.

Welke kwaliteit past bij bepaalde risico s bij gebruik van die data? - wanneer ben ik aansprakelijk? prof.mr.dr.ir. J.A. Welke kwaliteit past bij bepaalde risico s bij gebruik van die data? - wanneer ben ik aansprakelijk? prof.mr.dr.ir. J.A. Zevenbergen Welke kwaliteit past bij bepaalde risico s bij gebruik van die data?

Nadere informatie

20-1-2015 INDELING WORKSHOP

20-1-2015 INDELING WORKSHOP BASISLESSEN BEWEGINGSONDERWIJS INDELING WORKSHOP Kennismaking en implementatie van de methode Basislessen Hans Stroes Hilversum, 21 januari 2015 1.Kennismaking 2.Introductie methode Basislessen 3.Bewegingsonderwijs

Nadere informatie

Veilig van het schoolplein. Kennisdag Vereniging Sport en Gemeenten 11 december 2008 mr. Hein Taminiau

Veilig van het schoolplein. Kennisdag Vereniging Sport en Gemeenten 11 december 2008 mr. Hein Taminiau Veilig van het schoolplein Kennisdag Vereniging Sport en Gemeenten 11 december 2008 mr. Hein Taminiau DUO PRESENTATIE Presentatie Hein Taminiau Wettelijk systeem/ rechtspraak/ verantwoordelijkheden Behoefte

Nadere informatie

Aansprakelijkheid binnen de bijzondere zorgplicht

Aansprakelijkheid binnen de bijzondere zorgplicht Aansprakelijkheid binnen de bijzondere zorgplicht Een onderzoek voor het St.-Odulphuslyceum in Tilburg Elsemiek Deug mei 2011 Titel: Aansprakelijkheid binnen de bijzondere zorgplicht Een onderzoek voor

Nadere informatie

PROTOCOL AANSPRAKELIJKHEID SPORT SCOORT! EN VERLENGDE SCHOOLDAG

PROTOCOL AANSPRAKELIJKHEID SPORT SCOORT! EN VERLENGDE SCHOOLDAG PROTOCOL AANSPRAKELIJKHEID SPORT SCOORT! EN VERLENGDE SCHOOLDAG Augustus 2004 PROTOCOL SPORT SCOORT! EN VERLENGDE SCHOOLDAG (aug 2004) 1. Wet- en regelgeving Er bestaat geen wet- of regelgeving die specifiek

Nadere informatie

Uitnodiging. Woensdag 20 mei Van tot In de lokalen B 102, B 104 en B106. (nabij station Overveen)

Uitnodiging. Woensdag 20 mei Van tot In de lokalen B 102, B 104 en B106. (nabij station Overveen) Uitnodiging Wij nodigen je uit om de presentaties bij te wonen van de Eigen opdrachten in het kader van de 2-jarige opleiding tot Motorisch Remedial Teacher. Woensdag 20 mei 2009 Van 18.30 tot 22.00 In

Nadere informatie

Juridische aspecten van verantwoord gebouwonderhoud. Boekel De Nerée Maurits Mazel Congres verantwoord gebouwonderhoud 16 mei 2013

Juridische aspecten van verantwoord gebouwonderhoud. Boekel De Nerée Maurits Mazel Congres verantwoord gebouwonderhoud 16 mei 2013 Juridische aspecten van verantwoord gebouwonderhoud Boekel De Nerée Maurits Mazel Congres verantwoord gebouwonderhoud 16 mei 2013 Inleiding Wat is verantwoord gebouwonderhoud? Op wie is welke regelgeving

Nadere informatie

Leergang Bewegingsonderwijs

Leergang Bewegingsonderwijs Onderwijs Algemeen Wilt u als leerkracht aan kinderen uit groep 3 tot en met 8 van het primair onderwijs bewegingslessen geven, dan moet u de post-hbo-opleiding Bewegingsonderwijs gevolgd hebben of een

Nadere informatie

WELKOM GYMMERS. Voorstellen Nieuwe studenten

WELKOM GYMMERS. Voorstellen Nieuwe studenten WELKOM GYMMERS Voorstellen Nieuwe studenten Leergang Blok 3 Heemskerk 2011-2012 BLOK 3 Maatwerk & Visie BLOK 2 Reguleren en leerhulp Leerling volg systeem Homogeen vs heterogeen BLOK 1 Aanbieden van activiteiten

Nadere informatie

Bezwarencommissie Functiewaardering voor het christelijk en algemeen bijzonder primair en voortgezet onderwijs

Bezwarencommissie Functiewaardering voor het christelijk en algemeen bijzonder primair en voortgezet onderwijs Bezwaar van docent bewegingsonderwijs tegen aanstelling in LA met persoonlijke toelage, gegrond Bezwarencommissie Functiewaardering voor het christelijk en algemeen bijzonder primair en voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Uiteindelijk gaat het. Laat kinderen bewegen. bij de scholing van bewegen. niet om de motoriek als functie op zichzelf, maar om de bijdrage aan

Uiteindelijk gaat het. Laat kinderen bewegen. bij de scholing van bewegen. niet om de motoriek als functie op zichzelf, maar om de bijdrage aan Laat kinderen bewegen Zorg, scholing en advies rondom de motorische ontwikkeling van het kind Uiteindelijk gaat het bij de scholing van bewegen niet om de motoriek als functie op zichzelf, maar om de bijdrage

Nadere informatie

mr. Richard A. Korver Communicatietrainer & Advocaat

mr. Richard A. Korver Communicatietrainer & Advocaat mr. Richard A. Korver Communicatietrainer & Advocaat Aansprakelijkheid & schuldhulpverlening aan (ex)ondernemers BRONNEN VAN AANSPRAKELIJKHEID Onrechtmatige daad (6:162 BW) Tekortschieten in nakoming verbintenis

Nadere informatie

CONTRACTWERK DEONTOLOGIE EN AANSPRAKELIJKHEID

CONTRACTWERK DEONTOLOGIE EN AANSPRAKELIJKHEID CONTRACTWERK DEONTOLOGIE EN AANSPRAKELIJKHEID Te bereiken doelen : De studenten (kunnen) : 1. onrechtmatig leerkrachtengedrag herkennen en melden 3. het verschil tussen beroeps- en ambtsgeheim aangeven

Nadere informatie

Artikel 3:40 Een besluit treedt niet in werking voordat het is bekendgemaakt.

Artikel 3:40 Een besluit treedt niet in werking voordat het is bekendgemaakt. Wetgeving Algemene wet bestuursrecht Artikel 1:3 1. Onder besluit wordt verstaan: een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling. 2. Onder beschikking

Nadere informatie

Beleidsdocument Bewegingsonderwijs

Beleidsdocument Bewegingsonderwijs Beleidsdocument Bewegingsonderwijs Handreiking ter verbetering van de kwaliteit van het bewegen binnen het primair onderwijs in de Middelsee-gemeenten Inhoudsopgave Beginsituatie blz. 3 Doelstellingen

Nadere informatie

Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk

Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk Masterclass Wim van Gelder tijdens buurtsportcoachda g 13 juni 2015 Wim van Gelder Van Gelder in beweging Scholings- en adviesbureau op gebied van:

Nadere informatie

Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl. Protocol voor opvang bij ernstige incidenten. Sint Clemensschool

Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl. Protocol voor opvang bij ernstige incidenten. Sint Clemensschool Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl Protocol voor opvang bij ernstige incidenten Sint Clemensschool School Sint Clemensschool Bevoegd gezag Stichting Catent Bestuursnummer

Nadere informatie

Advies over juridische consequenties verlenging/overschrijding vastgelegde normtijden voor opkomst van de brandweer

Advies over juridische consequenties verlenging/overschrijding vastgelegde normtijden voor opkomst van de brandweer Advies over juridische consequenties verlenging/overschrijding vastgelegde normtijden voor opkomst van de brandweer 14 februari 2011 A.M. Hol, Universiteit Utrecht 1 Vraagstelling: Heeft overschrijding

Nadere informatie

Leerling Volg Systeem

Leerling Volg Systeem Leerling Volg Systeem Wat bepaalt of een kind eindeloos beweegt of speelt in een situatie? - zijn/ haar mogelijkheden (vaardigheid) - de mate waarin een situatie aantrekkelijk en haalbaar is voor hem/haar

Nadere informatie

PARKEERBEBORDING FORMULE. PARKEERBEBORDING Verkeerspolitie Rotterdam-Koos van Rossen. Wat heeft de politie voor handhaving nodig?

PARKEERBEBORDING FORMULE. PARKEERBEBORDING Verkeerspolitie Rotterdam-Koos van Rossen. Wat heeft de politie voor handhaving nodig? PARKEERBEBORDING FORMULE PARKEERBEBORDING Inhoud presentatie Wat heeft de politie voor handhaving nodig? Wetgeving Hoe ver gaan we? Correcte toepassing verkeersmaatregelen Wat heeft de politie voor handhaving

Nadere informatie

Platform WOW Aansprakelijkheid en wegbeheer

Platform WOW Aansprakelijkheid en wegbeheer Platform WOW Aansprakelijkheid en wegbeheer Wie zijn wij? Melior Verzekeringen - Marc Mutsaars accountmanager - Cherrie Elfferich senior jurist overheidsaansprakelijkheid Wat gaan we vandaag doen? Ochtend:

Nadere informatie

13 Arbeidsongevallen en beroepsziekten

13 Arbeidsongevallen en beroepsziekten Monografieën Privaatrecht 13 Arbeidsongevallen en beroepsziekten S.D. Lindenbergh Tweede druk ï Kluwer a Wolters Kluwer business Kluwer- Deventer - 2009 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 Inleiding /1 1 Het thema

Nadere informatie

Maar wij hebben alles goed geregeld. juridische zaken waar Stichtingen Present mee te maken kunnen krijgen

Maar wij hebben alles goed geregeld. juridische zaken waar Stichtingen Present mee te maken kunnen krijgen Maar wij hebben alles goed geregeld toch? juridische zaken waar Stichtingen Present mee te maken kunnen krijgen Achtergrond Jurist (privaatrecht en strafrecht) Register-Expert Nostimos Letselschadedeskundigen

Nadere informatie

Aansprakelijkheid op het ijs

Aansprakelijkheid op het ijs Aansprakelijkheid op het ijs KNSB verenigingsdag voor bestuurders 3 november 2007 Bart Bendel Wouter Vermaas Inhoud workshop Aansprakelijkheid van: Schaatsers Verenigingen Trainers Aansprakelijkheid van

Nadere informatie

Combinatiefuncties: een reuzenstap voor sport en onderwijs

Combinatiefuncties: een reuzenstap voor sport en onderwijs Combinatiefuncties: een reuzenstap voor sport en onderwijs Auteur: Jos Kusters Het belang van sport en bewegen voor de fysieke, sociale en mentale ontwikkeling van de jeugd kan niet genoeg worden benadrukt,

Nadere informatie

Aansprakelijkheid ondernemers paardenbranche

Aansprakelijkheid ondernemers paardenbranche Aansprakelijkheid ondernemers paardenbranche 9 mei 2006 Barneveld Lezing PTC mr. Annemieke van Dooren-Korenstra ABAB juristen s-hertogenbosch Programma Inleiding Beperken bedrijfsrisico s Aansprakelijkheid

Nadere informatie

mr. Richard A. Korver Communicatietrainer & Advocaat

mr. Richard A. Korver Communicatietrainer & Advocaat mr. Richard A. Korver Communicatietrainer & Advocaat Aansprakelijkheid & schuldhulpverlening BRONNEN VAN AANSPRAKELIJKHEID Onrechtmatige daad (6:162 BW) Tekortschieten in nakoming verbintenis Zorgplicht

Nadere informatie

Schoorstenenconferentie. Veiligheid en aansprakelijkheid. 28 oktober 2015, Kantens. mr. Arvin Kolder

Schoorstenenconferentie. Veiligheid en aansprakelijkheid. 28 oktober 2015, Kantens. mr. Arvin Kolder Schoorstenenconferentie Veiligheid en aansprakelijkheid 28 oktober 2015, Kantens mr. Arvin Kolder Kraanongeval Alphen a/d Rijn, 3 augustus 2015 De bouwkranen vielen om tijdens het hijsen van een brugdeel

Nadere informatie

Bewegingsonderwijs in Almelo, mag ik even uw aandacht? Een profiel van het bewegingsonderwijs in het primair onderwijs in de gemeente Almelo

Bewegingsonderwijs in Almelo, mag ik even uw aandacht? Een profiel van het bewegingsonderwijs in het primair onderwijs in de gemeente Almelo Bewegingsonderwijs in Almelo, mag ik even uw aandacht? Een profiel van het bewegingsonderwijs in het primair onderwijs in de gemeente Almelo COLOFON Titel Bewegingsonderwijs in Almelo, mag ik even uw aandacht?

Nadere informatie

Studiedag bewegingsonderwijs 31 oktober 2012. Goed bewegen aan de basis

Studiedag bewegingsonderwijs 31 oktober 2012. Goed bewegen aan de basis Studiedag bewegingsonderwijs 31 oktober 2012 Goed bewegen aan de basis BLAD 2 Venlo, april 2012 Van: Werkgroep Studiedag Bewegingsonderwijs op de basisschool Noord-Limburg Gemeente Venlo afdeling Sportbedrijf

Nadere informatie

Studieavond Dynamische schooldag 2.0 Bewegen en leren gaan hand in hand!

Studieavond Dynamische schooldag 2.0 Bewegen en leren gaan hand in hand! Studieavond Dynamische schooldag 2.0 Bewegen en leren gaan hand in hand! Dinsdagavond 2 april 2019 in Neede Al ruim 680 deelnemers mochten wij inspireren tijdens onze praktische studieavond over de 'Dynamische

Nadere informatie

Leerling. Volg. Systeem

Leerling. Volg. Systeem Leerling Volg Systeem t Leerlingvolgsysteem Een leerlingvolgsysteem is een instrument om een beeld te krijgen van de mogelijkheden van een kind. Binnen dit leerlingvolgsysteem zijn de volgende aspecten

Nadere informatie

Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk. Amsterdam 7 november 2012

Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk. Amsterdam 7 november 2012 Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk Amsterdam 7 november 2012 Wim van Gelder Scholings- en adviesbureau Van Gelder in beweging Cursussen, lezingen, workshops op gebied van: Bewegingsonderwijs

Nadere informatie

Informatiebrief bouw onderwijsontwikkeling Tarcisius

Informatiebrief bouw onderwijsontwikkeling Tarcisius Nieuwsbrief 8 September 2018 Informatiebrief bouw onderwijsontwikkeling Tarcisius U leest u nu onze 8 e informatiebrief. U vindt deze nieuwsbrieven ook op onze website www.bs-tarcisius.nl In deze nieuwsbrief:

Nadere informatie

Woningeigenaar en overlast. artikel 6:162 BW

Woningeigenaar en overlast. artikel 6:162 BW Woningeigenaar en overlast artikel 6:162 BW lid 1 Hij die jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt, welke hem kan worden toegerekend, is verplicht de schade die de ander dientengevolge lijdt, te

Nadere informatie

Safety Event 2015. Remko Roosjen en Didi Rinkel. Aansprakelijkheid na ingebruikname machine. www.vandiepen.com

Safety Event 2015. Remko Roosjen en Didi Rinkel. Aansprakelijkheid na ingebruikname machine. www.vandiepen.com Safety Event 2015 www.vandiepen.com Remko Roosjen en Didi Rinkel Aansprakelijkheid na ingebruikname machine Agenda Introductie Ce-uitspraken.eu Contractuele verplichtingen Europese product- en sociale

Nadere informatie

Bezwarencommissie Functiewaardering voor het Christelijk en Algemeen bijzonder primair en voortgezet onderwijs:

Bezwarencommissie Functiewaardering voor het Christelijk en Algemeen bijzonder primair en voortgezet onderwijs: Bezwaar van docent bewegingsonderwijs tegen aanstelling in LA met persoonlijke toelage, gegrond Bezwarencommissie Functiewaardering voor het Christelijk en Algemeen bijzonder primair en voortgezet onderwijs:

Nadere informatie

6, Een stukje geschiedenis. Werkstuk door een scholier 3436 woorden 31 maart keer beoordeeld

6, Een stukje geschiedenis. Werkstuk door een scholier 3436 woorden 31 maart keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 3436 woorden 31 maart 2005 6,2 33 keer beoordeeld Vak LO Inleiding Voor het werkstuk LO2 heb ik gekozen voor het onderwerp: Lichamelijke Opvoeding op de basisschool: door een

Nadere informatie

Aansprakelijkheid en vrijwilligers. Mark Verhijde Workshop Aansprakelijkheid Groen aan de Buurt 18 april 2019

Aansprakelijkheid en vrijwilligers. Mark Verhijde Workshop Aansprakelijkheid Groen aan de Buurt 18 april 2019 Aansprakelijkheid en vrijwilligers Mark Verhijde Workshop Aansprakelijkheid Groen aan de Buurt 18 april 2019 ü Prachtige voorbeelden met lastige vragen ü Want hoe om te gaan met aansprakelijkheden, risico

Nadere informatie

Aansprakelijkheid bij stages

Aansprakelijkheid bij stages Aansprakelijkheid bij stages Algemeen Artikel 6:170 BW bepaalt dat een werkgever aansprakelijk is voor een ondergeschikte. Door expliciet te spreken over een ondergeschikte heeft de wetgever beoogd dat

Nadere informatie

Buitenspelen zou een vak moeten zijn op school - Johan Cruijff

Buitenspelen zou een vak moeten zijn op school - Johan Cruijff Buitenspelen zou een vak moeten zijn op school - Johan Cruijff Buitenspelen maakt kinderen sterker en socialer - Onderzoek van Universiteit Leiden en Lissabon, Riefen 2016 Alles in Beweging organiseert

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Nieuwe Directie

NIEUWSBRIEF. Nieuwe Directie Agenda 23 feb; rapport mee 23 feb: uitje groep 8 26 feb t/m 2 mrt: krokusvakantie 14 maart: (mogelijk) stakingsdag 19 maart: studiedag bestuur: lln vrij 21-28 maart Cultuurweek 29 en 30 mrt: presentaties

Nadere informatie

STUDIEDAG BASISLESSEN BEWEGINGSONDERWIJS

STUDIEDAG BASISLESSEN BEWEGINGSONDERWIJS STUDIEDAG BASISLESSEN BEWEGINGSONDERWIJS Op 20 januari 2016 organiseert scholings- en adviesbureau Alles in Beweging in samenwerking met de opleiding Sport & Bewegen Hilversum de 6 e editie van de studiedag

Nadere informatie

Willem Westermann 19 mei 2015 @16e Informatiebijeenkomst Bijzondere Wetten en Openbare Orde en Veiligheid

Willem Westermann 19 mei 2015 @16e Informatiebijeenkomst Bijzondere Wetten en Openbare Orde en Veiligheid Willem Westermann 19 mei 2015 @16e Informatiebijeenkomst Bijzondere Wetten en Openbare Orde en Veiligheid Deze begrippen worden vaak door elkaar gehaald, maar ze verschillen wezenlijk: een verantwoordelijk

Nadere informatie

PROTOCOL HANDELEN BIJ (BIJNA) ONGEVALLEN EN INCIDENTEN KDV + BSO 1

PROTOCOL HANDELEN BIJ (BIJNA) ONGEVALLEN EN INCIDENTEN KDV + BSO 1 PROTOCOL HANDELEN BIJ (BIJNA) ONGEVALLEN EN INCIDENTEN KDV + BSO 1 Opgesteld door: Ilse van Dijk-Gianotten 1 Versie: 2017-09 Inhoud 1. Inleiding 2 2. Visie op veiligheid 3 3. handelen bij lichte en/of

Nadere informatie