2 DIT BEREIKTEN WE IN

Transcriptie

1 Jaarverslag

2 Inhoudsopgave WOORD VOORAF 4 1 OVER VSO Onze visie: samen werken aan een wereld zonder armoede VSO: wereldwijd netwerk van vakmensen Focusgebieden VSO Nederland Interne organisatie Belangrijke risico s en hoe we ze managen Financiën DIT BEREIKTEN WE IN Resultaten per ontwikkelingsdoel Onderwijs Gezondheidszorg Hiv en aids Mensen met een handicap Bestaanszekerheid Participatie en bestuur Klimaatverandering Positie van de vrouw 39 3 VSO IN NEDERLAND: SAMEN ONTWIKKELEN Vakdeskundigen Fondsenwerving Bedrijfspartnerschappen Programma s Maatschappelijke samenwerking Voorlichting Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

3 4 JAARREKENING Balans per 31 maart Staat van baten en lasten over het boekjaar Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de jaarrekening Toelichting op de balans per 31 maart Toelichting op de lastenverdeling (in euro s) Overige gegevens Controleverklaring TOEKOMSTVISIE Strategie VSO Doelstellingen VSO Nederland Financiële begroting BIJLAGEN 74 Bijlage 1 - Samenstelling bestuur en comité van aanbeveling 1 april 2012 tot 31 maart Bijlage 2 - Verantwoordingsverklaring Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

4 Woord vooraf Armoede bestrijden met gedeelde kennis VSO brengt mensen en organisaties bij elkaar die met gedeelde kennis armoede bestrijden. Dat is hard nodig. Zo leven ongeveer 1,4 miljard mensen nog steeds in absolute armoede: ze beschikken niet over basisbehoeften, zoals schoon drinkwater, onderdak, voeding en onderwijs. We merken dat mensen het beste door samenwerking veranderingen tot stand kunnen brengen. Samen met onze vakdeskundigen kunnen lokale partners arme gemeenschappen diepgaand en blijvend versterken. Dit is precies wat VSO Nederland het afgelopen jaar met uw inzet en hulp mocht doen. Dankzij u konden we een sterke en positieve beweging van mensen en organisaties mobiliseren. Vakdeskundigen deelden hun kennis met gemeenschappen in ontwikkelingslanden en lieten hen nieuwe kennis en inspiratie opdoen. Daardoor voelden deze gemeenschappen zich daadwerkelijk gesteund en ervoeren zij dat ze er niet alleen voor staan. Deze nauwe band met het werkveld en de mensen is het geheim van de blijvende impact die onze vakdeskundigen hebben op hun omgeving. En dat blijft niet beperkt tot hun werk daar. Ook na hun terugkeer is het hartverwarmend zichtbaar: in Nederland blijven ze zich met passie inzetten voor een rechtvaardige wereld. Trots op onze vakdeskundigen We zijn er trots op dat VSO Nederland dit jaar 82 vakdeskundigen plaatste bij partnerorganisaties van VSO. We zetten hun kennis in op aanvraag van onze partners en dragen zo bij aan een betere wereld. We hebben afgelopen jaar een herstructurering van onze landenkantoren doorgevoerd. Hierdoor zijn we nu beter in staat lokaal en in de regio projectfondsen te werven. Hierdoor verwachten we dat de landenprogramma s meer gaan groeien en dat we het komende jaar meer vakdeskundigen kunnen plaatsen. Financieel zelfstandig dankzij nieuwe donateurs We mochten een grote groep nieuwe donateurs verwelkomen. Dankzij hen hoeven we komend jaar geen beroep te doen op subsidie van VSO Internationaal. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

5 Verantwoordelijkheid nemen voor een betere wereld We zijn blij met het toetreden van 5 bedrijven en organisaties: Ambulante Educatieve Dienst (AED), Amtrada (duurzame cacao en koffie), ingenieursbedrijf Movares, Advocatenkantoor Stibbe en organisatieadviesbureau BiZZdesign. Zij gingen een partnerschap aan met VSO Nederland en zetten hun kennis en middelen in. Steeds meer bedrijven en organisaties beseffen dat ze een brede verantwoordelijkheid hebben voor een betere wereld. En dat die verantwoordelijkheid niet ophoudt bij de landgrens. Ze vinden in VSO een prima partner om dit praktisch en op maat in te vullen, ook omdat de medewerkers het middelpunt zijn van de samenwerking. Nieuwe, transparante aanpak van werving en plaatsing VSO Nederland heeft een grote verantwoordelijkheid om kwaliteit te leveren. Als initiator, bemiddelaar en bruggenbouwer zoeken we de juiste mensen en bereiden we ze voor, zodat ze daarna op de juiste plek goed functioneren. Met heel VSO ontwikkelden we een nieuwe, transparante en efficiënte aanpak van werving, plaatsing en verbinding met lokaal partnerschap. Zo bieden we mensen en organisaties in Nederland meer mogelijkheden om bij te dragen aan het vervullen van onze missie en kan ons uitzendprogramma gezond verder groeien. Zonder uw steun hadden we deze resultaten nooit bereikt. We bedanken u dan ook hartelijk voor uw inzet, op welke manier dan ook. En we wensen u veel plezier met ons jaarverslag. Pieter Marres, bestuursvoorzitter Joris Eekhout, directeur VSO Nederland Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

6 1 Over VSO 1.1 Onze visie: samen werken aan een wereld zonder armoede VSO werkt aan een wereld zonder armoede. Daarvoor brengen we individuen, bedrijven en deskundige organisaties bij elkaar. We zijn een onafhankelijke ontwikkelingsorganisatie die op aanvraag vakdeskundigen uitzendt naar lokale partnerorganisaties in de 34 allerarmste landen in Afrika, Azië en het Pacifisch gebied. Kennis redt levens De vakdeskundigen van VSO delen hun kennis en ervaring met hun collega s in ontwikkelingslanden. Die kennis geeft mensen kracht en verbetert levens. Samen met hun lokale collega s werken ze aan de bestrijding van armoede. Daarvoor ontvangen ze een vergoeding voor de kosten van levensonderhoud. Ons doel is dat onze lokale partnerorganisaties zelf beter in staat zijn om armoede op duurzame wijze te bestrijden, zodat ze uiteindelijk op eigen benen kunnen staan. Samen bijdragen aan een betere wereld VSO werkt steeds meer samen met bedrijven en instellingen, want werken aan een betere wereld kunnen we niet alleen. Samen dragen we bij aan een menswaardig bestaan voor mensen in ontwikkelingslanden en geven we vorm aan maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in Nederland. In de ontwikkelingslanden waar VSO werkt, bepalen we, in overleg met overheden, lokale partners en hun doelgroepen, waar onze hulp het hardst nodig is. 1.2 VSO: wereldwijd netwerk van vakmensen VSO is een wereldwijd netwerk van zelfstandige VSO-organisaties verenigd in federatief verband. Sinds de oprichting in 1958 in het Verenigd Koninkrijk hielp VSO honderden organisaties die ter plekke armoede bestrijden. We leverden goede onderwijzers, managers, artsen, vroedvrouwen en nog vele andere vakmensen. Met elkaar konden we duizenden mensen een beter bestaan bieden. Duurzame ontwikkeling dankzij intensieve samenwerking VSO bestaat uit vijfzelfstandige federatieleden: VSO Ierland, VSO Verenigd Koninkrijk, VSO Bahaginan (Filipijnen), VSO Jitolee (Kenia) en VSO Nederland. Daarnaast hebben we een strategisch bondgenootschap met CUSO International (Canada). Komende jaren breidt het aantal federatieleden zich nog verder uit: ook India zal volledig gaan deelnemen aan het VSO-netwerk. VSO werkt in 37 landen, die door 34 programmakantoren worden Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

7 ondersteund. Deze landenkantoren werken intensief samen met lokale partnerorganisaties en ondersteunen onze vakdeskundigen en lokale partners bij de uitvoering van hun werk. Met elkaar bepalen we concrete doelen en programma s waarmee VSO kan bijdragen aan duurzame ontwikkeling. Inmiddels hebben we samen ruim vakdeskundigen uitgezonden en vele duizenden scholen, onderwijsinstituten, agrarische coöperaties, plattelandsklinieken, overheden en belangenbehartigers gesteund met kennis en kunde op maat. Hierdoor kunnen deze organisaties beter hun werk doen en meer betekenen in hun strijd tegen de armoede. 1.3 Focusgebieden Om armoede zo effectief mogelijk te bestrijden, richt VSO zich op acht focusgebieden en twee aanvullende doelstellingen. Deze focusgebieden en doelen weerspiegelen de prioriteiten van onze lokale partnerorganisaties, de millenniumdoelen van de Verenigde Naties en onze eigen kwaliteiten. Zuidelijke partners meer zeggenschap geven De komende jaren willen we nog transparanter kunnen werken en zuidelijke partners meer zeggenschap geven. Naast het internationale bestuur is er een Federation Council opgericht, waarin alle VSO-federatieleden uit noord en zuid vertegenwoordigd zijn en waarin ze direct invloed kunnen uitoefenen op het bestuur van de organisatie. Ook India,dat zich de komende jaren als federatielid aansluit, krijgt hierin een stem. Aandacht voor meest kwetsbare groepen De ontwikkelingsdoelen van VSO hangen nauw met elkaar samen. Binnen de doelen richten we ons voornamelijk op de meest kwetsbare en achtergestelde groepen mensen: vrouwen, kinderen, mensen die leven met hiv en aids, en mensen met een handicap. We onderscheiden de volgende acht focusgebieden: 1. Onderwijs Alle kinderen hebben recht op toegang tot goed basisonderwijs. Vakdeskundigen werken bij lerarenopleidingen aan beter onderwijs en ontwikkelen samen met groepen scholen nieuwe lesmethoden. VSO werkt ook samen met lokale overheden en ministeries van Onderwijs aan de ontwikkeling van toetsen, strategische planning, landelijke curricula en landelijke kwaliteitsnormen. 2. Hiv en aids VSO versterkt lokale organisaties die zich richten op het geven van voorlichting en thuiszorg, het uitvoeren van hiv-testen, de opvang van aidswezen, het verstrekken van medicijnen en de belangenbehartiging van mensen die leven met hiv en aids. 3. Gezondheidszorg Goede gezondheidszorg moet voor iedereen beschikbaar, toegankelijk en betaalbaar zijn. VSO versterkt de lokale gezondheidszorg en vergroot de toegang tot goede zorg voor alle lagen van de bevolking. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

8 4. Mensen met een handicap VSO helpt lokale organisaties om de zorg voor gehandicapten toegankelijker en beter te maken, bijvoorbeeld op het gebied van revalidatie, preventie, onderwijs, re-integratie en werkgelegenheid. Daarnaast helpen we belangenorganisaties voor gehandicapten om op te komen voor de belangen van hun achterban. Zo willen we ervoor zorgen dat mensen met een handicap op den duur volwaardig kunnen deelnemen aan de maatschappij. 5. Bestaanszekerheid VSO wil achtergestelde mensen beter in staat stellen zelf in hun levensonderhoud te voorzien. Vakdeskundigen helpen deze mensen bijvoorbeeld bij het beheren van natuurlijke hulpbronnen en het verbeteren van de voedselproductie. Ook steunen we initiatieven die gericht zijn op de ontwikkeling van ondernemerschap. 6. Participatie en bestuur We willen achtergestelden de kans geven om invloed uit te oefenen op beslissingen die hun leven beïnvloeden. Dat doet VSO door bij te dragen aan de ontwikkeling van belangenorganisaties, democratisch bestuur en maatschappelijke instellingen. 7. Positie van de vrouw VSO wil de discriminatie van vrouwen tegengaan en hun de kans geven hun kwaliteiten volledig te benutten. Want goed opgeleide, gezonde vrouwen zorgen ervoor dat hun gemeenschap meer geld binnenkrijgt, en voeden gezonde, succesvolle kinderen op. VSO doet dit ondermeer door UN Women (United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women) te ondersteunen. 8. Klimaatverandering VSO werkt aan de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. We helpen gemeenschappen die de negatieve gevolgen van klimaatverandering ondervinden, met financiële, sociale en technologische middelen. We helpen hen de uitstoot van schadelijke gassen te verminderen en houden ons bezig met het helpen terugdringen van ontbossing en erosie. Dat doen we bijvoorbeeld door dit thema op te nemen in onze bestaande programma s en er gemeenschappen en overheden over voor te lichten. Naast deze acht doelen werkt VSO aan twee extra doelstellingen: het opzetten van MVO-partnerschappen en het geven van voorlichting in Nederland. In hoofdstuk 2 op pagina 22 laten we de resultaten zien die we hebben geboekt bij het realiseren van de huidige focusgebieden. Ook op vindt u meer informatie over onze resultaten. 1.4 VSO Nederland VSO Nederland richt zich op de plaatsing van vakdeskundigen, de inzet van bedrijven en organisaties met bruikbare kennis en middelen en de medefinanciering van VSO-programma s. Zo leveren we een bijdrage aan de federatie en bouwen we voort op de strategie van VSO. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

9 Strategie voor In 2011 heeft VSO Nederland een nieuwe strategie uitgewerkt voor de periode Deze strategie vloeit logisch voort uit de internationale strategie van VSO: People First,geïmplementeerd in In de toekomstvisie op pagina 69 geven we inzicht in de hoofdrichtingen van de Nederlandse strategie. Onze focus Net als de internationale organisatie richt VSO Nederland zich op de acht focusgebieden. Daarnaast willen we in 2015 door onze partners gewaardeerd worden voor: onze impact op armoedebestrijding; de manier waarop we vakdeskundigen en ontwikkelingssamenwerking effectief combineren; ons vermogen om de juiste match tussen vraag en aanbod te realiseren. Bemiddelaar en organisator van activiteiten VSO Nederland brengt individuen, organisaties en bedrijven samen om een bijdrage te leveren aan effectieve armoedebestrijding. Ieder doet dat met de voor hem of haar beschikbare middelen. Vakdeskundigen leveren hun tijd en kunde, donateurs geven hun steun in de vorm van een gift of komen in actie, fondsen geven kennis en financiële middelen en bedrijven leveren personeel, competenties en financiële ondersteuning. Dit komt ten goede aan de partnerorganisaties waarmee VSO samenwerkt in ontwikkelingslanden. De organisaties werken lokaal, regionaal of landelijk en variëren van lokale gemeenschapsinitiatieven tot ministeries. VSO Nederland is bemiddelaar en organisator van deze activiteiten. We leiden de hulp van partners uit Nederland in goede banen en realiseren een vruchtbare samenwerking met onze partnerorganisaties. Duurzame kennisuitwisseling VSO Nederland is geen traditionele ontwikkelingsorganisatie, omdat wij onze doelen willen bereiken door middel van kennisuitwisseling. Hierbij zetten we structurele en duurzame ontwikkeling centraal, altijd met het doel dat mensen en organisaties uiteindelijk op eigen benen kunnen staan. Uniek is dat onze vakdeskundigen leven en werken in de lokale gemeenschappen. Ze ontvangen een vergoeding voor de kosten van levensonderhoud en wonen in een onderkomen vergelijkbaar met dat van hun lokale collega s. Hierdoor staan de VSO-vakdeskundigen en hun lokale collega s op gelijke voet,wat een belangrijke voorwaarde is voor duurzame kennisuitwisseling. Natuurlijk heeft VSO wel financiële middelen nodig om dit te kunnen realiseren. Aanvraagproces VSO zendt vakdeskundigen uit op aanvraag van lokale partnerorganisaties in ontwikkelingslanden. De VSOprogrammakantoren ter plaatse beoordelen deze aanvragen. Zij zijn verantwoordelijk voor ons landenbeleid. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

10 Nadat de aanvraag lokaal is goedgekeurd, wordt deze opgeslagen in een centrale, internationale database. De database is toegankelijk voor de plaatsingsadviseurs van de VSO-federatieleden. Deze zorgen vervolgens voor de werving van de vakdeskundigen en hun plaatsing in de lokale partnerorganisaties. VSO stelt jaarlijks het aantal te plaatsen vakdeskundigen vast. Dit gebeurt in overleg met de VSO-programmakantoren en de VSO-federatieleden. VSO Nederland neemt haar aandeel in de plaatsingen op in het jaarplan. VSO-programma s ondersteunen In overleg met een of meerdere VSO-programmakantoren kan VSO Nederland besluiten een programma te ondersteunen. De programmakantoren maken de programmakeuze op basis van een meerjarige landenstrategie. Ook zijn zij verantwoordelijk voor het adequaat monitoren en evalueren van de VSO-programma s. VSO Nederland kan projecten steunen door vakdeskundigen en financiële middelen in te zetten, maar ook door experts van bedrijfspartners of kennisorganisaties in te schakelen. We werken samen met bedrijven en organisaties, zodat hun kennis een bijdrage levert aan armoedebestrijding en hun medewerkers betrokken raken bij ontwikkelingsvraagstukken. Zo willen we de komende jaren het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking in Nederland verder vergroten. Met onze partnerschappen willen we bovendien meer inspelen op de toenemende behoefte van het bedrijfsleven om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. En we willen meer benadrukken dat de uitzending van personeel bijdraagt aan het professionele ontwikkelingstraject van de medewerkers. Voorlichting, lobby en belangenbehartiging VSO Nederland besteedt aandacht aan het voorlichten van de Nederlandse samenleving over ontwikkelingsvraagstukken. Daarbij richten we ons vooral op onze achterban. We communiceren bijvoorbeeld over het belang van kennisuitwisseling voor zelfredzaamheid. We richten ons daarbij specifiek op ons netwerk van bedrijfspartners, overheidsorganisaties, (potentiële) donateurs en vakdeskundigen. Ook helpt VSO Nederland achtergestelde gemeenschappen door hun verhalen en ervaringen te presenteren aan een wereldwijd publiek, onder wie besluitvormers. We pleiten op lokaal, nationaal en internationaal niveau voor een verbetering van beleid en praktijk. In hoofdstuk 3 op pagina 42 leest u meer over onze doelen en wat we bereikt hebben. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

11 Financiering hulpprogramma s door VSO Nederland Leercapaciteiten partnerorganisaties in Afrika en Azië Bevorderenwereldburgerschapmbo-studenten Werving vakdeskundigen voor Bangladesh en Zuid-Soedan Onderwijs in China, Cambodja en Kameroen Bestaanszekerheid in Kenia Totaal Interne organisatie Overheadkosten verlagen en fondsenwervende kracht vergroten De komende jaren bouwt de Britse overheid de ongebonden meerjarensubsidie aan VSO geleidelijk af. Dit treft ook VSO Nederland. Er moet dus worden bezuinigd. Daarnaast wil VSO meer investeren in fondsenwerving. Om de kosten te reduceren, verlaagt VSO Nederland vanaf 1 april2011de overhead- en uitzendkosten binnen drie jaar met 30procent. Hiertoe richten we het huidige uitzendproces opnieuw in. Dit heeft uiteraard gevolgen voor de interne organisatie van VSO Nederland. Zo brachten we het afgelopen jaar het aantal fulltime-equivalent (fte) terug van 26 naar 22 fte s. Dit deden we door een aantal contracten niet te verlengen en één functie overtollig te verklaren. We werken nu nog meer met mensen die op vrijwillige basis ons kantoor in Nederland ondersteunen. Vaak zijn dit mensen die we eerder hebben uitgezonden of tijdelijke medewerkers die onze bedrijfspartners pro bono aanbieden. Het afgelopen jaar hebben we, onder andere dankzij intensieve donateurwervingscampagnes, de fondsenwervende kracht van VSO Nederland sterk kunnen vergroten. In het financiële jaar zal VSO Nederland geen beroep meer doen op de institutionele subsidie van VSO Internationaal. Daarmee halen we onze doelstelling om in vijf jaar financieel zelfstandig te worden, twee jaar eerder dan gepland. Steun van partners, vrijwilligers en stagiaires VSO Nederland bestaat uit drie afdelingen: Recruitment, Marketing & Communicatie en Bedrijfsvoering. Gemiddeld werkten er 26 mensen (22 fte) in vaste dienst bij VSO Nederland in Utrecht. Zij werden bijgestaan door mensen die op vrijwillige basis ons kantoor ondersteunden. Ongeveer 35 mensen die we eerder uitzonden als vakdeskundige, werkten bijvoorbeeld regelmatig als selecteur, schrijver van fondsenaanvragen of trainer van Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

12 nieuwe vakdeskundigen. Zo zetten we verworven kennis optimaal in. Daarnaast sprongen onze partnerbedrijven bij door hun personeel kosteloos of tegen een gereduceerd uurtarief ter beschikking te stellen. Stagiaires: 1. Een studente van de Fontys Hogeschool heeft voor haar afstudeeropdracht bij ons onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om onze proposities naar de bedrijfspartners te versterken. Hierdoor hebben we beter inzicht gekregen in hoe wij als VSO kunnen aansluiten op de actualiteit binnen bedrijven, specifiek op HR-gebied. 2. Een studente van het International Institute of Social Studies of Erasmus University, voorheen Programme Manager Health en Disability bij VSO Indonesië, heeft de VSO-recruiter met extra wervingsactiviteiten voor gezondheidszorg ondersteund. 3. Een studente aan de International Business Management School heeft marktonderzoek gedaan en daaraan gekoppeld een marketingstrategie opgesteld voor het werven van vakdeskundigen in Duitsland. Dit plan zal worden gebruikt als basis voor een extra wervingscampagne gericht op de Duitse markt. Vrijwilliger: 1. Een studente Internationale Betrekkingen en Internationale Organisaties aan de Rijksuniversiteit Groningen heeft een concurrentieanalyse gemaakt waarin ondermeer de uitzendvoorwaarden en voorzieningen van verschillende organisaties zijn vergeleken. Voorts heeft zij de uitkomsten van een ander onderzoek, met feedback van diverse doelgroepen over de voorwaarden en voorzieningen van VSO, verwerkt in een adviesrapport. Op basis van dit rapport heeft VSO Nederland per 1 april 2013 een verplichte fondsenwervingsbijdrage ingevoerd voor aspirant-vso-vakdeskundigen als voorwaarde voor uitzending via VSO. Beide onderzoeken zijn door VSO Internationaal als best practice aangemerkt. 2. Daarnaast heeft zij ondersteuning verleend aan het EU Aid Volunteers-pilotproject. Vrijwilligers van businesspartners: 1. Een communicatieadviseur van Yacht heeft het communicatieteam ondersteund en onderzoek naar de naamsbekendheid van VSO gedaan. 2. Voor het project ter bevordering van wereldburgerschap in het mbo, waarvoor we in 2011 subsidie hebben gekregen van de Subsidiefaciliteit voor Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking (SBOS) van het ministerie van Buitenlandse Zaken, hebben we hulp gekregen van een communicatieadviseur van Yacht. Zij heeft een website gemaakt voor het project. Ook heeft ze de nieuwe opzet geïmplementeerd van de Meet VSO, een informatiebijeenkomst over werken in een ontwikkelingsland. 3. Een projectmanager van Yacht heeft ondersteuning verleend bij de voorbereidingen voor het ISOhercertificeringstraject in februari Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

13 4. Een projectofficer van Yacht heeft op de afdeling Recruitment diverse ondersteunende werkzaamheden verricht, zoals het vastleggen van ISO-processen en het aanpassen van de klanttevredenheidsonderzoeken. 5. Een informatieanalist van Yacht heeft zich beziggehouden met het verbeteren van de projectadministratie en de mogelijkheden van het invoeren van een CRM-systeem. Kwaliteitsbeleid en klachtenafhandeling Kwaliteit staat centraal bij alles wat we doen. Daarom hebben we een kwaliteitssysteem opgezet waarmee we waarborgen dat we zorgvuldig, transparant en efficiënt omgaan met alle middelen die we ontvangen. Een essentieel onderdeel van het systeem is het verzamelen van opmerkingen, ideeën en klachten. In mei 2010 ontving VSO Nederland het ISO 9001:2008-certificaat voor haar kwaliteitssysteem. In februari 2013 is de driejaarlijkse hercertificeringuitgevoerd. Deze hercertificering is naar volle tevredenheid van Lloyd s Register Quality Assurance verlopen. Het certificaat is met drie jaar verlengd tot en met 13 mei VSO Nederland is een lerende organisatie. Dit betekent dat we onze processen blijven evalueren en, waar nodig, verbeteren. Daarbij kijken we goed naar de resultaten van klanttevredenheidsonderzoeken. Elk jaar houden we een onderzoek onder onze vakdeskundigen, donateurs, bedrijfspartners, fondsen, programmakantoren, mediarelaties en de overheid. Hen wordt gevraagd feedback te geven op de diensten van VSO Nederland. Deze adviezen worden vastgelegd in een verbeterformulier. De proceseigenaar voert de verbeteringen door in de processen en werkwijzen. Het monitoren van de verbeterpunten is een vast onderdeel van overleg en evaluatie in de hele organisatie. Naar aanleiding van een klanttevredenheidsonderzoek onder onze donateurs hebben we bijvoorbeeld de welkomstbrief voor donateurs aangepast. Via een internationaal onderzoek meten we elk jaar de tevredenheid van de VSO-medewerkers. VSO Internationaal verstuurde daartoe in december 2012 een anonieme digitale enquête, de Global Employee SatisfactionSurvey genaamd. Het voordeel van dit onderzoek is de benchmark mogelijkheid binnen de federatie. De verbeterpunten worden in de teamvergaderingen besproken en gekoppeld aan concrete verbeteracties, die door het MT worden ondersteund. Het afgelopen jaar werd vooral de verbeterde informatie over de strategie vanuit VSO naar alle medewerkers gewaardeerd. Naast het tevredenheidsonderzoek gebruikt VSO Nederland een verbeterformulier. Medewerkers van VSO Nederland en externen kunnen hierop hun opmerkingen, ideeën en klachten invullen. Met leveranciers hebben we aparte afspraken over het omgaan met vragen en klachten en de responstijden hierop. Het afgelopen jaar hebben we de ontwikkeling van de naamsbekendheid en het imago van VSO Nederland gemeten onder de Nederlandse bevolking. De uitkomsten van dit onderzoek zijn gebruikt bij het opstellen van het Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

14 communicatieplan en de communicatiedoelstellingen. VSO heeft een protocol voor het omgaan met klachten. Daarbij gelden de volgende doelstellingen: recht doen aan de individuele klager; behandelen van iedere klacht volgens een vooraf vastgestelde, eenduidige werkwijze door de betrokken medewerker; bevorderen van de kwaliteit van de dienstverlening door VSO Nederland; het management inzicht geven in de klachten, waardoor werkprocessen kunnen worden aangepast om vergelijkbare klachten in de toekomst te voorkomen. De registratie van de klachtenafhandeling staat twee keer per jaar op de agenda voor de managementvergadering. Tijdens onze jaarlijkse interne audit worden verbeterformulieren geverifieerd en wordt gekeken wat de leerpunten van de genomen maatregel waren. Een samenvatting van alle verzamelde verbeterformulieren wordt jaarlijks tijdens de directiebeoordeling besproken. Onze klachtenregeling is te vinden op Bestuursmodel Het bestuursmodel van VSO Nederland is in lijn met de Code Wijffels: de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen. Dit model geeft richtlijnen voor een toezichthoudend bestuur. Het bestuur heeft het gros van zijn taken gedelegeerd aan de directie. De directeur heeft een algemene volmacht voor de dagelijkse leiding van de stichting, de beleidsvoorbereiding en de beleidsuitvoering. De directietaken en -bevoegdheden staan uitgebreid beschreven in het directiereglement. De verantwoordingsverklaring vindt u in bijlage 2 van dit jaarverslag. Samenstelling bestuur Het bestuur bestond op 31 maart 2013 uit zes personen. De samenstelling is opgenomen in bijlage 1 van dit jaarverslag. Bestuursleden worden benoemd voor een periode van vijf jaar. Na aftreden kunnen leden herbenoemd worden voor een periode van vijf jaar. Bij werving, selectie en benoeming van de leden van het bestuur werkt VSO Nederland met een profielschets die de kwaliteiten beschrijft die noodzakelijk worden geacht voor de komende periode. Kandidaten zoeken we via een open procedure, iedereen kan solliciteren. Eventueel plaatsen we een advertentie in een vakblad, landelijk dagblad of online. De voorzitter van het bestuur verzorgt de selectieprocedure. Een of meerdere bestuursleden ondersteunen hem hierbij. De directeur geeft tijdens de procedure advies, maar het bestuur neemt het uiteindelijke besluit. VSO vindt het belangrijk om belangenverstrengeling te voorkomen. Daarom meldt elk bestuurslid zijn of haar relevante nevenfuncties aan het bestuur. De namen van de bestuursleden en hun nevenfuncties staan vermeld in bijlage 1. Voor hunwerkzaamheden ontvangen de bestuursleden geen beloning, het is vrijwilligerswerk. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

15 Bestuursvergadering In het verslagjaar heeft het bestuur, onder voorzitterschap van de heer Pieter Marres, viermaal vergaderd. Tijdens deze vergaderingen was het merendeel van het bestuur aanwezig. De directeur was op alle vergaderingen aanwezig om stukken toe te lichten en vragen te beantwoorden. Ook namen leden van het managementteam deel aan de vergaderingen. De voornaamste vergaderonderwerpen waren: de kwartaalcijfers; fondsenwerving; de voortgang van de werving van vakdeskundigen; de uitvoering van gesubsidieerde programma s; partnerschappen met het bedrijfsleven; de ontwikkelingen binnen VSO en VSO Nederland; de interne organisatie. In de vergadering van maart 2013 keurde het bestuur het jaarplan en de financiële begroting voor goed. Op 9 oktober 2013 keurde het bestuur ook de jaarrekening van VSO Nederland over het gebroken boekjaar 1 april 2012 tot en met 31 maart 2013 goed. Dubois & Co. Registeraccountants verrichtte de controle en gaf een goedkeurende verklaring af. Deze staat op pagina 68. Vrij besteedbaar vermogen Het vrij besteedbaar vermogen van VSO Nederland functioneert als continuïteitsreserve. De continuïteitsreserve is bedoeld om negatieve resultaten in de bedrijfsvoering op te vangen en aan financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Het bestuur van VSO Nederland stelde, in overleg met het management van VSO, een richtbedrag vast voor de continuïteitsreserve. Daarbij baseerden zij zich op een geactualiseerde risico-inventarisatie die de financiële risico s per VSO-federatielid en de gezamenlijke risico s in kaart brengt. Op basis van deze risico-inventarisatie moest er per 31 maart 2013 een continuïteitsreserve van ten minste beschikbaar zijn. De continuïteitsreserve bedraagt per 31 maart Beleggingsbeleid VSO Nederland heeft een risicomijdend beleggingsbeleid. Ook hebben we op dit moment geen directe beleggingen in aandelenfondsen. Stichting VSO Nederland volgt hiermee de VFI-richtlijn Reserves goede doelen. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

16 Open over salarisbeleid Het bestuur van VSO Nederland is onbezoldigd. VSO Nederland volgt de CAO Welzijn. Branchevereniging VFI heeft een adviesrichtlijn voor beloning van directeuren uitgebracht. In die richtlijn wordt een maximale totale bezoldiging van aangegeven. VSO Nederland volgt deze richtlijn en rapporteert hierover als volgt: Naam Functie Joris Eekhout Alg. directeur Dienstverband Aard Looptijd Onbepaald Uren 36 Parttimepercentage 100 Periode tot Bezoldiging (EUR) Jaarinkomen Brutoloon/-salaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering Variabel jaarinkomen - Totaal jaarinkomen SV-lasten (wg-deel) Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten (wg-deel) Overige beloningen op termijn - Uitkeringen beëindiging dienstverband - Totaal bezoldiging (totaal jaarinkomen inclusief werkgeverslasten) Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

17 1.6 Belangrijke risico s en hoe we ze managen VSO Nederland moet als ontwikkelingsorganisatie rekening houden met maatschappelijke en economische ontwikkelingen die niet altijd gunstig zijn. Daarnaast hebben we te maken met wijzigingen binnen VSO Internationaal. We volgen al deze veranderingen op de voet en spelen er zo goed mogelijk op in. Economische ontwikkelingen: recessie Aangezien de financiële crisis nog voortduurt en bestedingen van overheid en consumenten teruglopen, bezuinigde VSO Nederland wederom op het budget Daarnaast heeft VSO een bezuinigingsprogramma in uitvoering. Binnen dat programma wordt onder meer het uitzendproces heringericht met als doel de kosten per uitzending te reduceren. Hiertoe wordt geïnvesteerd in een nieuw, toekomstbestendig IT-systeem ter ondersteuning van dit proces. VSO Nederland anticipeerde in op deze veranderingen door bij de personeelsplanning rekening te houden met de verwachte fte-bezuinigingen als gevolg van deze verandering. Het personeel is goed op de hoogte gehouden van en betrokken bij de voorbereidingen op dit verandertraject. Al in een vroeg stadium hebben we de voorgestelde fte-bezuinigingen gevalideerd, en maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat de veranderingen geen nadelige gevolgen zullen hebben voor VSO Nederland. VSO blijft inspelen op de personele overcapaciteit van haar partnerbedrijven en zet steeds vaker vrijwillige stafkrachten op projectbasis op kantoor in. Zij helpen ons onze bedrijfsdoelstellingen te realiseren op een kostenefficiënte manier. Hiertoe hebben we nu ook meerjaren doelstellingen opgenomen in het strategisch plan, die u vindt op pagina 70. Spreiding van fondsenwerving VSO Nederland is momenteel voor een groot deel van de ongebonden inkomsten afhankelijk van een zeer succesvol kanaal van fondsenwerving, namelijk de Direct Dialogue-fondsenwerving, waarbij donateurs worden geworven door huis-aan-huiswerving en straatwerving. Bestuur en management onderkennen dit risico. Daartoe is in het meerjarenplan de diversificatie van fondsenwerving tot een prioriteit gemaakt en investeert VSO Nederland een groeiend deel van haar uitgaven voor fondsenwerving in pilots van nieuwe kanalen en methoden van fondsenwerving. Uitval donateurs Aangezien VSO Nederland voor een belangrijk deel afhankelijk is van de bijdrage van haar donateurs, is het cruciaal dat de uitvalpercentages beperkt blijven. Bij de werving van donateurs via het kanaal Direct Dialogue (momenteel het overgrote deel van de aanwas van donateurs) zijn de uitvalspercentages bij VSO gelijk aan of lager dan bij andere goede doelen die deze methode hanteren. Om het risico van hogere uitval te beperken, is het zeer belangrijk te investeren in het behoud van de donateurs. Daarvoor is in het meerjarenplan een flink deel van de activiteiten gereserveerd voor behoud van donateurs, waarbij goed wordt geïnvesteerd in de communicatie en de Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

18 relatie met de donateurs, met als doel dat de donateurs naar behoefte geïnformeerd worden en een sterkere band en loyaliteit met VSO kunnen ontwikkelen. Afbouw subsidie van VSO Internationaal VSO Internationaal heeft met haar belangrijkste donor, het Britse ministerie van Ontwikkelingssamenwerking, afgesproken dat de subsidie zal verminderen en VSO in de komende jaren de teruglopende inkomsten van deze subsidie zal opvangen door haar inspanningen in fondsenwerving te vergroten. Dat betekent dat de jaarlijkse subsidie van VSO Internationaal aan VSO Nederland onder druk komt te staan. VSO Nederland heeft dit risico zien aankomen en de afgelopen jaren haar inspanningen vergroot om nieuwe donateurs te werven en nieuwe fondsen aan te boren met als doel zonder subsidie van VSO Internationaal haar programma uit te voeren. In het afgelopen jaar is de afhankelijkheid van de subsidie van VSO Internationaal door goede resultaten in de fondsenwerving teruggebracht naar nul. Er bestaat nog een risico dat diensten die VSO Nederland zonder vergoeding afneemt van VSO Internationaal, zoals IT en volunteer management systems, op de langere termijn aan VSO Internationaal moeten worden vergoed. Op termijn zal hiervoor een voorziening moeten worden opgebouwd uit een stijging van de fondsenwervende inkomsten. Internationale herziening van het uitzendproces van VSO-vakdeskundigen In antwoord op de hiervoor genoemde subsidieafbouw door het Britse ministerie van Ontwikkelingssamenwerking heeft VSO de afgelopen jaren het uitzendproces geëvalueerd. De gehele VSO-federatie werkt met een gedeeld ITsysteem en internationaal afgestemd wervings- en matchingsproces om wereldwijd de uitzending van vakdeskundigen te realiseren. Dit systeem en proces waren verouderd en niet meer voldoende klantgericht. Op basis van een uitgebreide evaluatie, waar alle federatieleden bij zijn betrokken, is er een nieuw proces ontwikkeld dat gericht is op verbetering van onze resultaten en kwaliteit, maar ook op het vergroten van de efficiency en de flexibiliteit van onze manier van werken. Hierdoor moeten ook vraag en aanbod elkaar gemakkelijker vinden en zal de effectiviteit toenemen. Uiteraard is de grondige aanpassing van onze kernactiviteit, die in wordt geïmplementeerd, niet zonder risico s. Deze risico s zijn tijdig geïnventariseerd en beschreven en geven aan welke maatregelen nodig zijn om de overgang soepel te laten verlopen. Een voorbeeld van een risico is dat in het nieuwe systeem meer verantwoordelijkheid wordt neergelegd bij de vakdeskundige zelf, en dat een deel van het voorbereidingsproces online wordt uitgevoerd. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

19 Om dit risico te beperken, wordt relatiebeheer met de VSO-vakdeskundige een belangrijk aandachtsgebied voor onze medewerkers. Verder is ervoor gekozen om de veranderingen niet in één keer te implementeren, maar dit stapsgewijs te doen. De eerste fase (assessment en training) wordt in juli 2013 geïmplementeerd, de tweede fase (werving en plaatsing) in het najaar van Delen van de nieuwe aanpak van werving en plaatsing zijn uitgetest in een kleinschaliger pilotproject voor EU Aid Volunteers (zie pagina 51). Gedurende de implementatie zal VSO Nederland in nauw overleg met VSO Internationaal en de overige federatieleden de nieuwe werkwijze evalueren. Hierdoor zijn tijdig aanpassingen mogelijk. De medewerkers zullen nauw betrokken worden bij veranderingen in hun taken en zo nodig extra bijscholing ontvangen. Charitatieve markt en wet- en regelgeving Voor het telefonisch werven van nieuwe donateurs (telemarketing) houdt VSO zich aan de regelgeving van de overheid. In deze nieuwe regelgeving blijft VSO het recht houden bestaande relaties telefonisch te benaderen voor nieuwe giftacties of klanttevredenheidsonderzoeken. De regelgeving heeft geen grote consequenties of risico s voor de donateurwerving van VSO. We passen onze procedures voor het telefonisch benaderen van nieuwe donateurs aan de regelgeving aan. We doen dit als volgt: Bel-me-niet-register VSO belt regelmatig met haar donateurs. We doen dit volgens de gestelde wettelijke regels van o.a. het bel-meniet-register. In het achterliggende jaar hebben we ruim donateurs gebeld. Daarvan hebben ruim 200 donateurs een recht van verzet laten afgeven. VSO heeft dit in haar database geregistreerd en belt deze donateurs in de toekomst niet meer op. Er bestaat een risico dat meer donateurs van dit recht gebruik zullen gaan maken, waardoor het contact met onze donateurs wordt beperkt. Echter, gezien de betrokkenheid van de donateurs bij het werk van VSO achten wij het risico dat dit een probleem zal gaan vormen, gering. Huis-aan-huiswerving Met betrekking tot huis-aan-huiswerving is er in de politiek gesproken of werving aan de deur aan banden moet worden gelegd. Tot heden heeft dit nog niet tot concrete additionele regelgeving geleid. Daarnaast is het waarschijnlijk dat, mocht een dergelijke regelgeving er in de toekomst komen, goede doelen daarvan vrijgesteld zullen worden. VFI, de branchevereniniging van goede doelen, is bij deze discussie betrokken namens de sector en houdt ons op de hoogte van de ontwikkelingen. Wat belangrijk is om publieke steun voor huis-aan-huiswerving te behouden, is dat wij de werving van donateurs zorgvuldig uitvoeren. Wij besteden daarom veel aandacht aan de professionaliteit van de werving en controleren systematisch de kwaliteit van de donateurswerving. We sturen de wervers zo gedegen mogelijk de straat op door Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

20 hen regelmatig te informeren over het werk van VSO en ontwikkelingssamenwerking in het algemeen. Zo kunnen ze hun rol als voorlichter en werver het beste vervullen. De wervers wordt geleerd hoe ze op een plezierige wijze mensen te woord kunnen staan en om op een correcte manier om te gaan met klachten. Klachten over de werving worden geregistreerd en de adequate en tijdige afhandeling wordt nauwkeurig in de gaten gehouden. Een onderdeel van de afhandeling is dat de klacht besproken wordt met betrokken werver. SEPA Met ingang van 1 februari 2014 verandert het betaalverkeer in Nederland. Alle betalingen verlopen via SEPA (Single Euro PaymentArea). Met de komst van deze betaalwijze veranderen de uitvoeringsregels van de diverse betaalproducten. De focus in de veranderende regelgeving ligt op het beschermen van consumenten. VSO ziet met name een risico rond de veranderde regels van de incasso. De meerderheid van de donateurs steunt VSO via een automatische maandelijkse machtiging. Doordat de consument actief meer mogelijkheden krijgt de machtiging niet uit te laten voeren, dan wel terug te vorderen, is de verwachting dat de uitval omhoog zal gaan, wat leidt tot minder inkomsten. SEPA biedt VSO ook een kans. Doordat er geen verschil meer is in het betalen in binnen- en buitenland, biedt dit VSO de mogelijkheid om ook donateurs te werven in omliggende landen, zoals België en Duitsland. 1.7 Financiën VSO Nederland verantwoordt haar inkomsten en uitgaven jaarlijks in een jaarrekening. De jaarrekening over het boekjaar vindt u in hoofdstuk 4 Jaarrekening op pagina 54. In deze paragraaf geven we alvast enkele kengetallen met betrekking tot de bestedingen. Doelstellingen In het boekjaar besteedde VSO Nederland aan haar doelstellingen. Dit is 69 procent van de totale baten. In de periode besteedden we met , 73 procent van de totale baten aan de doelstellingen. Kosten eigen fondsenwerving Aan eigen fondsenwerving gaven we in het boekjaar uit. Wanneer we de kosten en baten van eigen fondsenwerving delen, komt dit uit op 25 procent. In was dat 28 procent met een uitgave van In het afgelopen boekjaar investeerden we in huis-aan-huiswerving en voorlichting. Hierdoor hebben we meer mensen geïnformeerd over het werk van VSO en over ontwikkelingssamenwerking in het algemeen. Het aantal particuliere donateurs groeide. We verdeelden het percentage voor huis-aan-huiswerving dan ook naar rato Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

21 over voorlichting (50 procent) en werving (50 procent). Over de afgelopen drie boekjaren gekeken, voldoet VSO Nederland aan de 25 procent-norm die het CBF hanteert. Kosten beheer en administratie In het boekjaar bedroegen de totale kosten voor beheer en administratie Dit is 8 procent van de som der lasten. In vergelijking met vorig jaar is dit bedrag gelijk gebleven. Het percentage is 3 procent lager dan de door VSO Nederland gehanteerde norm van 11 procent. Deze norm is gelijkgesteld aan het percentage dat VSO gebruikt om de kosten van beheer en administratie door te berekenen op de uit te voeren programma s. Een overzicht van de lastenverdeling over de doelstellingen, de werving van de baten en de kosten van beheer en administratie is vastgelegd in hoofdstuk 4.7 op pagina 66. Hier vindt u ook een toelichting op de lastenverdeling. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

22 2 Dit bereikten we in Resultaten per ontwikkelingsdoel VSO werkt aan acht ontwikkelingsdoelen: onderwijs, mensen die leven met hiv en aids, gezondheidszorg, mensen met een handicap, bestaanszekerheid, participatie en bestuur, de positie van vrouwen en klimaatverandering. Bij elk van deze doelen behalen we onze resultaten doordat onze vakdeskundigen hun kennis overdragen aan de lokale bevolking. Die kennis verspreidt zich als een olievlek. Eén vroedvrouw kan bijvoorbeeld tien lokale vroedvrouwen opleiden. In de jaren die volgen, dragen deze vrouwen hun kennis over op collega s en moeders, waardoor duizenden baby s en hun moeders gered worden. Bij het meten van onze resultaten gebruiken we onder meer de rapportages van onze partnerorganisaties en hun bereik onder de doelgroepen Onderwijs VSO wil kinderen in ontwikkelingslanden beter onderwijs bieden. Daarvoor werkte VSO in in 16 landen samen met 164 onderwijspartners op nationaal, provinciaal en districtsniveau. Vanuit Nederland werkten hier 22 vakdeskundigen aan mee. Doel: beter onderwijs en opbouw onderwijsinspecties Samen met onze partners willen we de kwaliteit van het onderwijs verbeteren. Bijvoorbeeld door het onderwijs aan de meest achtergestelde groepen meisjes, kinderen met een handicap, etnische minderheden en kinderen met hiv en aids te verbeteren. Door meer kinderen de basisschool te laten afmaken en door onderwijsinspecties te organiseren of op te bouwen. Onze partners zijn onder meer overheidsorganisaties, scholen, opleidingsinstituten voor docenten, onderwijsnetwerken en maatschappelijke organisaties. Aanpak: trainen van leraren, schooldirecteuren en opleiders In verzorgden we de training van leraren, schooldirecteuren en opleiders in het onderwijs. Bovendien organiseerden we in verschillende landen, waaronder Zuid-Soedan en Oeganda, de onderwijsinspectie. Maatschappelijke organisaties ondersteunden we bij hun beleidsvoering, netwerken en het opzetten van nationaal vrijwilligerswerk. In India ondersteunden we bijvoorbeeld de jongerenorganisatie JOSH bij het monitoren van de implementatie van de Right to Education Act in Delhi. En in Nepal presenteerden we de resultaten van discussies met achtergestelde groepen op een nationaal seminar dat de National Campaign for Education organiseerde. Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

23 Resultaten: Kindvriendelijk onderwijs voor leerlingen Dankzij de inzet van onze vakdeskundigen boekten we wereldwijd successen in het onderwijs. In het district Talensi Nabdam in Ghana haalden bijvoorbeeld 10% meer leerlingen dan vorig jaar het examen dat voorbereidt op een vervolgopleiding, de Basic Certificate Examinations. En in Nigeria ontwikkelden we voor afgestudeerden uit de lokale gemeenschap een intensieve opleiding tot onderwijzer. Hierdoor gingen 22 nationale vrijwilligers aan de slag en profiteerden leerlingen van verbeterde kindvriendelijke onderwijsmethoden. Docenten uit Cambodja, India, Nepal, Rwanda en Zuid-Soedan boden we de kans om hun mening te geven aan belangrijke beleidsmakers. Deze meningen werden gebundeld in het UNESCO-verslag Educationfor All Global Monitoring Report. Toekomstplannen: Onderzoek voortzetten Wereldwijd blijven we onderwijsnetwerken en -samenwerkingsverbanden ondersteunen. We zetten ons onderzoek naar de ongelijke behandeling van vrouwen in het onderwijs in Kameroen en Rwanda voort. Net als ons beleidsonderzoek Right to Education in Cambodja, Nepal en Thailand. Met de uitkomsten adviseert UNESCO deze landen hoe ze hun beleid kunnen verbeteren. Landen waar we werken: Cambodja, Kameroen, Ethiopië, Gambia, Ghana, India, Malawi, Mozambique, Nepal, Nigeria, Papoea-Nieuw-Guinea, Rwanda, Zuid-Soedan, Tanzania, Thailand en Oeganda. Een beter schoolsysteem voor Cambodja Situatie: gebrek aan docentenopleidingen en lesmethoden Onderwijsadviseur Edwin Zuidema werkt sinds begin 2011 als VSO-vakdeskundige in Cambodja. Hij bezoekt scholen voor lesobservaties, traint docenten en andere vakdeskundigen, organiseert workshops en ontwikkelt lesmaterialen. Ik werk op een gelijkwaardig niveau samen met mensen die zelf hun probleem oplossen. Mijn vraag is altijd: wat hebben jullie van mij nodig? Zo zette ik bij een aantal scholen samen met ouders, docenten en leerlingen bibliotheken op. Iedereen is daardoor mede-eigenaar en voelt zich verantwoordelijk. Probleem: armoede door slecht onderwijs Een van de oorzaken van armoede in Cambodja is het onderwijsniveau. Kinderen ontwikkelen zich niet goed op school, haken voortijdig af of gaan zelfs helemaal niet naar school. In 2004 is bijvoorbeeld gemeten dat 47% van de mensen in de provincie Mondulkiri niet kon lezen en schrijven. In heel Cambodja was dat 33%. Goede docentenopleidingen en moderne lesmethoden ontbreken hier, zegt Edwin. Samen met het ministerie van Onderwijs in Cambodja werken vakdeskundigen van VSO Cambodja aan de verbetering van het schoolsysteem. Aanpak: introductie nieuwe leesmethode Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar

24 Samen met zijn lokale collega s introduceerde Edwin een nieuwe leesmethode op 9 basisscholen in de provincie Mondulkiri. Daarmee leren de kinderen op een leuke en afwisselende manier lezen en schrijven. We ronden dit project nu af en vanaf september beginnen we met iets nieuws. Dan gaan we docenten in Mondulkiri en 5 andere provincies leren hoe ze kinderen Engelse les kunnen geven. De lesmethode is jaren geleden ontwikkeld door een andere VSO-vakdeskundige. Leerlingen leren hiermee beter Engels, waardoor ze makkelijker doorstromen naar het vervolgonderwijs. Misschien maakt deze lesmethode straks deel uit van een landelijk onderwijsprogramma. Dan doen mijn kennis en ervaring dus nog lang na mijn vertrek hun werk. Dat vind ik een mooie gedachte. Resultaat: leerlingen in groep 3 en 4 leerden beter lezen en schrijven Eigenlijk kun je de resultaten niet in exacte cijfers omzetten, vertelt Edwin. Natuurlijk meten we onze resultaten. Zo bereikten we met de nieuwe leesmethode uiteindelijk 20 scholen. En per school leerden gemiddeld 140 leerlingen van groep 3 en 4 lezen en schrijven. Maar het gaat verder dan dat, want sommige docenten gebruiken de methode ook als ik straks weer weg ben. In 2012 trainde ik in Mondulkiri 572 docenten, waarvan 223 vrouwen. Bovendien maakte ik samen met docenten ongeveer 300 nieuwe en verschillende lesmaterialen. Uiteindelijk profiteren er dus veel meer kinderen nu en in de toekomst van het werk van VSO. Het is goed om te zien hoe ervaren leerkrachten hun ideeën delen met beginnende leraren Cluster- en schooldirecteur van Boreang basissschool Choem Daa, Oreang district: Samen met Edwin organiseerden we een training over het maken van lesmaterialen voor alle leraren in mijn district. We hebben nu genoeg ideeën en materialen om te gebruiken in onze scholen. Ik hoop dat alle leraren deze materialen gebruiken in hun lessen. Het helpt de leerlingen beter lezen en schrijven. Ik hoop dat ze daardoor in de toekomst meer kans hebben op een baan Gezondheidszorg VSO verbetert de gezondheidszorg wereldwijd en draagt bij aan de uitvoering van beleid op dit gebied. Hiervoor werkten we in met 140 gezondheidspartners in meer dan 20 landen in Afrika, Azië en het Pacifisch gebied. Vanuit VSO Nederland werkten hier 15 vakdeskundigen aan mee. Doel: een beter welzijn voor kansarme mensen We verbeteren het fysieke, mentale en sociale welzijn van kansarme mensen en bieden essentiële gezondheidszorgdiensten van goede kwaliteit. Ook ondersteunen we de implementatie van nationaal beleid op dit gebied. We verzamelen bewijs voor de problemen waar medewerkers in de zorg tegenaan lopen en lobbyen bij Jaarverslag VSO Nederland Boekjaar