Graded exposure behandeling van jongeren met pijn en hun ouders

Transcriptie

1 Graded exposure behandeling van jongeren met pijn en hun ouders Emmelien Spek & Marielle Goossens

2

3 Inleiding Graded exposure in vivo; achtergrond Graded exposure in vivo; in de praktijk Ouderprogramma

4 Wat is graded exposure in vivo? Geleidelijke blootstelling aan situaties die als angstig worden ervaren

5 Graded exposure in vivo Achtergrond Exposure in vivo is effectief bij diverse volwassen pijnpopulaties CRPS (de Jong et al., 2005; Den Hollander et al., in preparation) LRP (de Jong et al., 2005; Leeuw et al., 2008; Woods & Asmundson, 2008) WAD (de Jong et al., 2008) KANS (de Jong et al., 2012; de Jong et al., in preparation) Uitgangspunt bij het exposure in vivo programma is het vrees-vermijdingsmodel

6 Vrees-vermijdingsmodel Disuse Depressie Beperkingen Ontstaan pijnklachten Normaal functioneren Vermijding Hypervigilantie Pijngerelateerde angst Pijnervaring Blootstelling Catastroferen weinig angst Vlaeyen and Linton, 2000; Simons et al, 2012

7 Graded exposure in vivo Achtergrond Vrees-vermijdingsmodel voor kinderen en jongeren (Simons & Kaczynski, 2012) Pijngerelateerde angst verminderd functioneren (Martin et al., 2007; Wilson et al., 2011) Catastroferen verminderd functioneren thuis, op school en sociaal (Vervoort et al., 2008) Catastroferen pijngerelateerde angst vermijding verminderd functioneren (Simons & Kaczynski, 2012) Aanpakken angstgerelateerde cognities dmv activatie gedrag belangrijk in interventie! Interpersoonlijk vrees-vermijdingsmodel (Goubert & Simons, 2013) Invloed kind-ouder factoren

8 Graded exposure in vivo In de praktijk Behandelteam Revalidatiearts Gedragstherapeut en ergo- of fysiotherapeut Behandeltraject 14 sessies 2x per week Tussentijds behandelteamoverleg Voor Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Na Medische educatie Intake Educatie Exposure Sessie 1 en 2 Exposure Sessie 3 en 4 Exposure Sessie 5 en 6 Exposure Sessie 7 en 8 Exposure sessie 9 en 10 Terugval- Preventie Terugkomdag

9 Graded exposure in vivo Screening Belemmerende factoren Hulpvraag Motivatie Gedragsverandering mogelijk?

10 Medische educatie Revalidatiearts Bespreken diagnostiek Duidelijkheid tav mogelijkheden Doel van de behandeling Weer leren functioneren en uitvoeren van activiteiten, ondanks de pijn. Géén pijnafname Voor Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Na Medische Intake Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Terugvalpreventie Terugkomdag educatie Educatie Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10

11 Intake Semi-gestructureerd interview Pijnklachten Gevolgen Lichamelijke-, cognitieve-,emotionele-, gedragsmatige- en sociale gevolgen Rol van het systeem Doelen stellen Voor Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Na Medische Intake Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Terugvalpreventie Terugkomdag educatie educatie Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10

12 Intake Opstellen angsthiërarchie PHODA-Youth; Photograph series of daily activities voor adolescenten (Verbunt et al., submitted) Activiteiten/situaties die belangrijk zijn voor jongeren Activiteiten/situaties die door pijn zijn beïnvloed Voor Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Na Medische Intake Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Terugval- Terugkomdag educatie Educatie Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10 preventie

13 PHODA-Youth 52 items Dagelijkse activiteiten (14) Intensieve lichamelijke activiteiten (27) Sociale activiteiten (11)

14 PHODA-Youth Opstellen angsthiërarchie 100 Stel je voor dat je deze activiteit nu zou moeten uitvoeren. In welke mate ben je bezorgd dat deze activiteit schadelijk is of zal zorgen voor een pijntoename? 0 0 Verbunt et al, submitted

15 Educatie Acute versus chronische pijn Biopsychosociaal model Vreesvermijdingsmodel Voor Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Na Medische Intake Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Terugvalpreventie Terugkomdag educatie Educatie Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10

16 Voorbeeld vrees-vermijding Yana Verminderde lichamelijke conditie minder energie Minder plezier Boos Frustratie 1 13 april 2012 Hoogspringen Vermijding: Sporten Drukke ruimtes Fietsen Aandacht! Aanpassen: Lopen School Slapen Afspreken Héél veel beperkingen! alles wordt beïnvloed door pijn! Aanpassen: Lopen School Slapen Afspreken Pijn aan de voet Bang voor de pijn! stop! verkeerd het gaat niet dat had ik niet moeten doen

17 Exposure in vivo Exposure in vivo (met gedragsexperimenten) Samen Succeservaring Plezier Verantwoordelijkheid Veiligheidsgedrag Generalisatie Voor Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Na Medische Intake Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Terugvalpreventie Terugkomdag educatie Educatie Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10

18 Ervaring met exposure in vivo

19 Terugvalpreventie Tips voor dips PHODA-Youth Evaluatie behandeltraject doelen Nazorg Voor Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Na Medische Intake Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Terugval- Terugkomdag educatie Educatie Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 sessie 9 en 10 Preventie

20 Terugkomdag Evaluatie Tips voor dips Generalisatie Doelen Nazorg Voor Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Na Medische Intake Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Terugval- Terugkomdag educatie Educatie Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10 preventie

21 Na de behandeling

22 Ouderprogramma Samen naar de T.O.P. Tips voor Omgaan met Pijn

23 Doelstellingen Samen naar de T.O.P. Ouders inzicht geven in: Bio-psychosociale model en het VV-model Interactie kind en ouders en invloed op pijn en functioneren Nieuwe strategieën om met pijn om te gaan Ouders en kind samen op 1 lijn! Uitwisselen ervaringen en leren van elkaar

24 In de praktijk Samen naar de T.O.P Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Ouderbijeenkomst 2 Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10 Ouderbijeenkomst 1 Intake Educatie Ouderbijeenkomst 3 Terugvalpreventie Beide ouders ; 5/6 ouderparen Wie aanwezig: Behandelteam (GT + FT/ET) RA alleen bij eerste bijeenkomst Vragenlijsten pre en post Evaluatie PCS-P en FDI Tussentijds bijstellen

25 Bijeenkomst 1 Samen naar de T.O.P. Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Ouderbijeenkomst 2 Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10 Ouderbijeenkomst 1 Intake Educatie Ouderbijeenkomst 3 Terugvalpreventie Doelstellingen Inzicht in pijn Inzicht in factoren die van invloed zijn op pijn Inzicht in de behandeling

26 Pijn (VAS) Bijeenkomst 1 Samen naar de T.O.P. Kennis over pijn Stellingen over pijn (wat weet men over pijn) Wist u dat..(epidemiologische gegevens, ouders met cp) Acute pijn Chronische pijn Tijd (weken)

27 Bijeenkomst 1 Samen naar de T.O.P. Factoren die van invloed zijn op pijn: Bio-psychosociale model Vrees-vermijdingsmodel Invullen VV model eigen kind! Het vrees-vermijdingsmodel was verrassend herkenbaar

28 Inhoud : bijeenkomst 1 Samen naar de T.O.P. De Behandeling Behandeldoelen Wat mag en kan uw kind met de pijnklachten? 100% No go area (bij begrepen chronische pijn) Beperkingen: bewegingen en activiteiten die uw zoon/ dochter vermijdt. ANGST!! Huidig niveau van functioneren: bewegingen en activiteiten die uw zoon/dochter wel uitvoert. Geen angst!! 0%

29 Bijeenkomst 2 Samen naar de T.O.P. Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Ouderbijeenkomst 2 Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10 Ouderbijeenkomst 1 Intake Educatie Ouderbijeenkomst 3 Terugvalpreventie Doelstelling: Inzicht in de rol van pijn binnen het gezin

30 Bijeenkomst 2 Samen naar de T.O.P. Rol van pijn in het gezin Wetenschappelijke modellen en feiten: O.a. sociale leertheorie, operante gedragsmodel, Interpersoonlijk model van pijngerelateerde angst

31 Interpersoonlijk model van Interpersonal Fear Avoidance Model of Pain pijngerelateerde angst Pain stimulus Child internal pain experience Child pain expression Parent interpretation Parent consequences (depression, interference of personal goals) Child consequences (disability, depression) Child pain catastrophizing Parent pain catastrophizing Parent (protective) behavior Child avoidant behaviors Child painrelated fears Parent painrelated fears Goubert & Simons, 2012

32 Bijeenkomst 2 Samen naar de T.O.P. Doelstellingen: Inzicht in de rol van pijn binnen het gezin INTERACTIE tussen ouders Stellingen en eigen voorbeelden De bijeenkomst heeft ons nieuwe inzichten gegeven wat pijn is en de factoren die pijn beïnvloeden: onze goed bedoelde adviezen en aandacht kunnen dus juist averechts hebben gewerkt

33 Bijeenkomst 3 Samen naar de T.O.P. Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Ouderbijeenkomst 2 Exposure Exposure Exposure Exposure Exposure Sessie 1 en 2 Sessie 3 en 4 Sessie 5 en 6 Sessie 7 en 8 Sessie 9 en 10 Ouderbijeenkomst 1 Intake Educatie Doelstelling: voorbereiden op afsluiting terugval voorkomen 5-G model voor kind en ouder Herkennen en bewust worden Gebeurtenis Gedachten Gevoelens Gedrag Gevolgen Val met fiets Dit is echt mis! Ouderbijeenkomst 3 Terugvalpreventie

34 Voorlopige evaluatie ouderbijeenkomsten Samen naar de T.O.P. 3 groepen (alleen dochters) : n=14 11 vader en moeder; 1 moeder; 1 vader; 1 moeder+zus Rapportcijfer bijeenkomsten: 7,8; 8; 7,9 Doelstellingen behaald; Bijeenkomsten tussentijds bijgesteld, meer interactief Catastroferen over pijn PCS ouder PCS kind voor: 21,7 ; na: 12,7 voor: 22,3 ; na: 8,5 (Inschatting) beperkingen FDI ouder FDI kind Voor: 22,3 ; na: 8,5 Voor: 23,8 ; na: 9,7

35 Disclosure slide sprekers: Onderzoeksgelden: Adelante Revalidatie Fonds Vooruit Nuts Ohra Bedrijven: Geen relatie

36 De Woh sprong.

37 Met dank aan: Yana van de Sande Jeanine Verbunt Debby van Menxel, Thijs van Meulenbroek, Ben Ummels Annedien Nijhuis Jeroen de Jong, Marlies den Hollander, Marluuke Jakobs Carolien Dekker Rob Smeets, Christoph Loo Hans Veders, Vera Lardinois