Weet wat je ziet. Benodigdheden: A. Functies van reclame 10 minuten.

Transcriptie

1 Handleiding Groep 6 Les 1 Thema 1 Slim naar reclame kijken Weet wat je ziet Deze les gaat over de functies van reclame en de gebruikte reclametechnieken (trucjes). De leerlingen ook te voelen welke emoties bepaalde reclames bij hen oproepen en hoe zij daar slim mee om kunnen gaan. Daarna gaan we in op hun eigen individuele motivatie om slim naar reclame te kijken en hun strategie om dat te kunnen doen op het juiste moment. Benodigdheden: LET OP: Voor alle lessen van groep 6 is online toegang nodig tot de digitale paspoorten, die de leerlingen al in groep 5 hebben aangemaakt via de website de leerlingen noteren daar na elke les hun eigen individuele motivatie en strategie. Thuisopdracht 6.1 en Ouderbrief 6.1 Beeldmateriaal 6.1 Actieboekje 6.1 Vooraf: Thuisopdracht Geef kinderen de opdracht om aan de hand van de thuisopdracht 6.1 hun ouders te vragen welke reclametrucjes zij kennen. Laat hen daarbij ook de volgende vragen stellen: Waarom zouden bedrijven deze trucjes toepassen? en Wat willen zij bereiken?. A. Functies van reclame 10 minuten. Deel actieboekje 6.1 uit. Laat het volgende schema in de Powerpoint zien en bespreek deze functies van reclame aan de hand van de volgende sheet met het communicatieproces van Zender Boodschap Medium Ontvanger. Laat dan eerst de zenders zien, daarna de boodschap, daarna het medium en daarna de ontvanger. Wat was de bedoeling van de zenders Leraar, nieuwslezer en Coca Cola? Wilde hij of zij iets verkopen, of wilde hij informatie geven of wilde hij of zij slechts vermaken? Laat de kinderen reclames noemen waarbij zij één van de volgende functies aanduiden als motivatie voor die reclames. Doe daarna als afsluiting de opdracht in de Powerpoint over welke functie de reclame van Mona heeft voor de ontvanger. Vraag datzelfde daarna voor het Jeugdjournaal en Spangas. Vraag de kinderen wat deze 2 zenders willen bereiken met hun boodschap? Laat het hen aankruisen in het Actieboekje 6.1 en bespreek na. 1

2 B. Reclametechnieken 10 minuten. Bespreek klassikaal de resultaten van de thuisopdracht, waar de kinderen moeten aangeven welke reclametrucjes hun ouders kennen. Zie Thuisopdracht 6.1 en Ouderbrief 6.1. Behandel dan de sheet over de trucjes (zie plaatje hiernaast) in de reclame in de Powerpoint. Laat de trucjes één voor één verschijnen en vraag de kinderen of zij deze trucjes kennen en deze wel eens terug zien in de reclames? C. Denk-pauze: 5 minuten. Zeg het volgende: Ik ga jullie straks een aantal filmpjes laten zien en daar een paar vragen bij stellen en wil graag dat jullie bij elk filmpje bij jezelf nagaan hoe het voor jou voelt. Om goed te kunnen voelen, gaan we weer eerst één minuut stil zijn met onze ogen dicht. We stoppen even met denken en richten onze aandacht op ons gevoel op dit moment. Wat voel je op dit moment en waar voel je dat in je lichaam? Vervolg reclametechnieken 10 minuten. Doe daarna de 4 opdrachten in de Powerpoint. Laat daarbij steeds de volgende film zien aan de kinderen. Stel daarbij eerst de vraag: Welke reclametrucjes werden gebruikt in dit filmpje? Laat de kinderen steeds lijnen trekken vanaf de betreffende film naar de juiste reclametrucjes in het schema in het actieboekje 6.1. Er kunnen natuurlijk ook meerdere trucjes per film zijn gebruikt! Laat daarna de films één voor één nog een keer zien en start steeds een Denk-pauze van één minuut. Stel daarna de volgende vraag: Welk gevoel geeft deze reclame jou? Word je er blij, verdrietig of iets anders van? Laat de kinderen daarna dit gevoel tekenen in de lege gezichtjes in het actieboekje 6.1. D. Motivatie en strategie Waarom en Hoe? 10 minuten. Motivatie Waarom? Stel de leerlingen de motivatievraag: Waarom is het voor jou belangrijk om slim naar reclame te kijken en je niet zomaar te laten beïnvloeden door reclame trucjes? Laat hen het antwoord op deze vraag opschrijven in hun actieboekje en online in hun eigen digitale paspoort, dat zij in groep 5 al hebben aangemaakt via de website Dat mogen zij natuurlijk ook thuis doen. Strategie Hoe? Stel de leerlingen daarna de strategievraag: Wat ga jij doen om te zorgen dat je slim naar reclame kijkt en je niet zomaar laat beïnvloeden door reclame trucjes? Laat hen ook deze strategie eerst invullen in het Actieboekje. Daarna kunnen zij het bij de juiste groep en de juiste les in hun digitale paspoort bijschrijven. Dat mogen zij ook thuis doen na school. Laat hen vervolgens nadenken over hoe zij zichzelf in de dagelijkse praktijk kunnen helpen herinneren aan deze strategie. Bijvoorbeeld: als ik reclame zie ga ik proberen de trucjes te herkennen! Sluit de les af. 2

3 Handleiding Groep 6 Les 2 Thema 2 Hoe zie jij er online uit? Bewaak je identiteit De leerlingen doen tijdens deze les kennis en bewustzijn op over hoe zij zichzelf online presenteren. Zij gaan nadenken, maar ook voelen welke beelden zij geschikt vinden om er zichzelf mee te presenteren en welke niet en waarom. Daarna beslissen zij zelf welke motivatie zij hebben om zichzelf op een bepaalde manier te presenteren. Tenslotte bepalen zij welke strategie zij kunnen toepassen om te zorgen dat zij zichzelf daaraan houden. Tijdens deze les werken de kinderen weer met alle 6 basisemoties (blij, verdrietig, boos, bang, afkeer en verrassing) én de 5 zelfbewuste emoties (schaamte, jaloezie, trots, medeleven en schuldgevoel). Benodigdheden: Thuisopdracht 6.2 en Ouderbrief 6.2 Internettoegang voor het invullen digitale paspoortjes Beeldmateriaal 6.2 Actieboekje 6.2 Handleiding Bodyscan Thuisopdracht 6.2: Zoek jezelf online en kijk wat er allemaal over jou te vinden is. Welke foto s zie je, wie heeft die foto s gepost en wat vind je daarvan? Kijk dan ook eens naar wat er online te vinden is over de overige familieleden? Vraag je ouders om je te helpen. Kijk samen met hen online. A. Groepsgesprek: Hoe zie jij er online uit? 15 minuten. Bespreek de resultaten van de thuisopdracht. Wat hebben de leerlingen online over zichzelf kunnen vinden? Op welke manier hebben zij gezocht? Welke zoekmachines of andere websites, programma s of apps hebben zij gebruikt? Wat vonden zij van de resultaten? Was het allemaal leuk of zaten er ook minder leuke resultaten tussen? Hoe voelt dat? B. Denk-pauze: de Bodyscan 5 minuten. Leg daarna uit dat de les gaat om het weten en voelen waar je grenzen liggen wat betreft het openbaar maken en posten van foto s en beelden van jezelf via de sociale media. Om dichter bij ons gevoel te komen, doen we eerst even de Bodyscan. Laat de leerlingen gedurende één minuut hun ogen sluiten en laat hen ontspannen op hun stoel zitten. Laat hen hun aandacht richten op uw stem. Lees gedurende deze minuut de Handleiding Bodyscan voor. Bespreek de resultaten van deze oefening kort klassikaal. o Hoe voelen zij zich na deze minuut stilte? 3

4 C. Klassikale oefening en discussie; Waar ligt jouw grens? 20 minuten. Deel Actieboekje 6.2 uit. Laat daarna één voor één de beelden uit het Beeldmateriaal 6.2 zien. Laat hen steeds na een beeld eerst even hun ogen sluiten en zich voorstellen dat deze foto van henzelf zou zijn en op internet te vinden zou zijn. Hoe voelt dat? Zouden zij zich dan trots, blij, verdrietig voelen, of zouden zij schaamte, schuld of zelfs afkeer voelen? Laat hen het gevoel opschrijven bij het juiste nummer van het beeld. Laat hen daarna met elkaar in discussie gaan in kleine groepen van 4 tot 6 leerlingen. Stel steeds de volgende vragen. Laat hen de antwoorden opschrijven in het actieboekje, steeds bij het juiste nummer van het beeld en laat daarna steeds een andere leerling het namens het groepje kort presenteren: Zouden zij deze beelden van zichzelf in deze vorm posten online? Waarom wel of waarom niet? Waar ligt jouw grens? Hoe zouden mensen deze beelden zien? Wat zouden zij van je kunnen denken? Wat zou er kunnen gebeuren? D. Motivatie en strategie - Waarom en Hoe? 10 minuten. Nu gaat de klas weer aan de slag met het bepalen van hun eigen motivatie en strategie. Deze kunnen zij online invullen in hun eigen digitale paspoort, dat zij in groep 5 al hebben aangemaakt. Daarvoor kan elke leerling inloggen op Daar kan elke leerling zijn motivatie en strategie invullen in het digitale paspoort. Dat mogen zij eventueel ook thuis doen. Motivatie (Waarom?) Stel de leerlingen allereerst de motivatievraag: Waarom is het voor jou belangrijk om alleen de juiste beelden van jezelf te posten online? Laat hen deze motivatie daarna bij de juiste groep en de juiste les invullen in hun eigen digitale paspoort. Strategie (Hoe?) Stel de leerlingen daarna de strategievraag: Wat ga jij doen om te zorgen dat je alleen de juiste beelden van jezelf post? Laat hen ook deze strategie invullen bij de juiste groep en de juiste les in hun digitale paspoort. Laat hen vervolgens nadenken over hoe zij zichzelf in de dagelijkse praktijk kunnen helpen herinneren aan deze strategie. Bijvoorbeeld: ik schrijf een notitie in mijn agenda of in mijn mobieltje die mij eraan herinnert dat ik alleen de juiste beelden van mezelf post online. Sluit de les af. 4

5 Handleiding Groep 6 Les 3 Thema 3 Hoe ga je om met negatieve berichten? Wat je geeft krijg je terug Tijdens deze les 6.3 leren de kinderen hoe zij om kunnen gaan met online kritiek, met minder leuke berichten die zij zouden kunnen ontvangen via internet of sociale media. Zij krijgen eerst uitleg over de mogelijke risico s die zij kunnen lopen met dit soort berichten of foto s. Kinderen gaan zelf nadenken over de adviezen die zij aan andere kinderen zouden geven als hen dit zou overkomen. Daarbij gaan zij ook na hoe het zou voelen als zij zelf zo n bericht zouden ontvangen. Tenslotte bepalen zij hun eigen motivatie om goed met negatieve berichten om te gaan en beslissen zij welke strategie zij zullen toepassen om inderdaad goed met deze berichten om te gaan. Benodigdheden: Internettoegang voor het invullen digitale paspoortjes Beeldmateriaal 6.3 Actieboekje 6.3 Handleiding Bodyscan Stickervellen met de 6 basisemoties en de 5 zelfbewuste emoties A. Inleidend groepsgesprek: Wat zijn negatieve berichten? 15 minuten. Laat het eerste bericht uit het Beeldmateriaal 6.3 zien aan de leerlingen. Stel hen daarbij de volgende vragen: o Wat vind je van dit bericht en welk gevoel roept het bij je op? o Waarom zou iemand een soortgelijk bericht naar een ander sturen? Wat is de motivatie van de zender? o Wat zou er kunnen gebeuren als iemand een soortgelijk bericht met daarin dat hij of zij niet met jou wil spelen zou doorsturen naar anderen? Zou je dat kunnen stoppen? o Hebben jullie ervaring met dit soort berichten? Heb je wel eens een negatief bericht ontvangen van iemand? Wat deed je toen? Laat hen daarna de volgende 3 berichten zien en steeds een aantal minuten in groepjes van 4 nadenken en discussiëren over hoe je met zo n bericht zou kunnen of moeten omgaan. Wat doe je? Laat hen 3 adviezen bedenken en laat één van hen dit presenteren aan de klas. Denk aan wel of niet reageren, eerst nadenken voordat je reageert, niet negatief terug reageren(hoe moeilijk dat ook soms is), in je reactie feitelijke onjuistheden rechtzetten, het negeren van een bericht, hulp vragen bij vrienden/leerkracht of ouders. Het heeft geen zin een online gevecht aan te gaan, dat levert alleen verliezers op. Waar je aandacht aan geeft, dat groeit. 5

6 B. Denk-pauze: Bodyscan 5 minuten. De Bodyscan is een begeleide Denk-pauze, waarin de leerkracht de leerlingen in één minuut stilte zegt waar zij hun aandacht op moeten vestigen. Het leert kinderen zich naar binnen te richten en zich bewust te worden van hun eigen emoties. Zie voor de tekst de Handleiding Bodyscan op de website onder Benodigdheden. Stel na afloop de volgende vragen: o Wat voelde jij? Voel je je bijvoorbeeld blij of verdrietig, of iets anders? o Waar in je lichaam voelde jij dat gevoel? (kinderen kunnen dit vaak goed zelf aanwijzen) C. Wat voel je bij de berichten en wat doe je? 20 minuten. Deel nu Actieboekje 6.3 uit. Behandel eerst even opnieuw de 6 basisemoties en 5 zelfbewuste emoties aan de hand van de Powerpoint. Wanneer voelen zij zich zo? In welke situaties? En wat doen ze dan? Laat de kinderen nu kijken naar de 8 mediaberichten in het Beeldmateriaal 6.3. Ga niet al het materiaal in één keer af, maar neem na elke afbeelding de tijd om de leerlingen een minuut hun ogen te laten sluiten om bewust te worden van het gevoel zij krijgen bij het bericht. Geef hen daarna de tijd om de juiste sticker te plakken in het Actieboekje 6.3. Wat voelen zij bij deze beelden, wanneer deze aan hen gericht zouden zijn? Vraag na elk voorbeeld een aantal kinderen het gevoel toe te lichten, door te vragen: o Wat voelde je bij het beeld? Waarom? Waar in je lichaam voelde je dit? o Welk advies zou je een ander geven als hij of zij dit bericht zou ontvangen? o Wat zou je zelf doen als je dit bericht zou ontvangen? D. Motivatie en strategie Waarom en Hoe? 10 minuten. Nu gaat de klas weer aan de slag met het bepalen van hun eigen motivatie en strategie. Nu kan elke leerling inloggen op Daar kan elke leerling zijn motivatie en strategie invullen in hun eigen digitale paspoort. Motivatie (Waarom?) Stel de leerlingen allereerst de motivatievraag: Waarom is het voor jou belangrijk om goed te reageren op negatieve berichten of beelden? Laat hen deze motivatie daarna invullen bij de juiste groep en de juiste les in hun eigen digitale paspoort. Strategie (Hoe?) Stel de leerlingen daarna de strategievraag: Wat ga jij doen om te zorgen dat je goed reageert op negatieve berichten of beelden? Laat hen ook deze strategie invullen bij de juiste groep en de juiste les in hun digitale paspoort. Laat hen vervolgens nadenken over hoe zij zichzelf in de dagelijkse praktijk kunnen helpen herinneren aan deze strategie. Bijvoorbeeld: ik schrijf een notitie in mijn agenda of in mijn mobieltje die mij eraan herinnert dat ik goed moet reageren op negatieve berichten. Sluit de les af. 6

7 Handleiding Groep 6 Les 4 Ben je wel eens te lang met media bezig? Thema 4 Houd de klok in de gaten Om bewust te worden van de tijd die gespendeerd wordt aan media en van het eigen mediagedrag, wordt de leerlingen gevraagd, net als vorig jaar, eerst thuis een mediadagboek bij te houden. Dit jaar gaan we meer in op het reflecteren op het eigen mediagebruik en op de mentale, sociale en fysieke consequenties van te intensief mediagebruik. Benodigdheden: Internettoegang voor het invullen van de digitale paspoortjes Thuisopdracht 6.4 Ouderbrief 6.4 Actieboekje 6.4 A. Inleiding: 5 minuten. Leg uit dat we vandaag weer de klok in de gaten gaan houden. We maken (vaak ongemerkt) veel gebruik van media en overal om ons heen zijn schermen. Overleg bijvoorbeeld maar eens met elkaar naar welke schermen we kijken, op school en thuis. o o Welke media gebruik je dagelijks? Televisie, smartphone, computer, tablet? Hoe lang doe je dat, denk je? Vertel de klas dat ze thuis zelf precies kunnen controleren of hun inschattingen juist zijn. Probeer het maar eens met een stopwatch thuis (via je smartphone of tablet). Ze krijgen nu namelijk een thuisopdracht mee waarin ze hun eigen mediagebruik gaan bijhouden. B. Maak thuis een mediadagboek en noteer wanneer het te lang was! 0 minuten. Deel Thuisopdracht 6.4 uit, samen met de begeleidende Ouderbrief 6.4 voor ouders. Geef aan dat zij deze opdracht mee naar huis nemen en bijhouden wanneer zij te lang met media bezig zijn gedurende een hele week. Het gaat dus om de keren dat de leerlingen zelf of hun ouders vonden dat zij te lang achter elkaar met media bezig waren te noteren. o Waarom vonden zij dat het te lang was? o Hoe voelden zij aan dat het te lang was? o Wat kan er gebeuren als je te lang met media bezig bent? o Welke afspraken kun je thuis maken om te zorgen dat je niet te lang met media omgaat? 7

8 C. Groepsgesprek in de klas 20 minuten. Bespreek met de leerlingen de resultaten van de thuisopdrachten. Stel daarbij de volgende vragen: o o o Hoe is het gegaan? Zijn zij wel eens te lang met media bezig geweest in de afgelopen week? Hoe wisten zij dat het te lang was? Vonden zij dat zelf of vonden hun ouders dat? o Hoe voelde het wanneer het te lang was? o Wat zijn de effecten van het te lang met media bezig zijn? D. Discussie in groepen van 4 en groepsbespreking 15 minuten. Deel het actieboekje 6.4 uit. Laat de leerlingen daarna in groepjes van 4 discussiëren over de gevolgen van te lang met media bezig zijn. Het gaat daarbij om te lang televisie kijken, te lang gamen, te lang chatten of te lang lezen. Wat doet dat met je? Zij kunnen in hun actieboekjes de opdrachten doen waarbij ze eventuele gevolgen kunnen aankruisen. Deze zijn verdeeld in 3 categorieën. Bespreek daarna klassikaal kort de resultaten. In het beeldmateriaal geven we de onderstaande gevolgen nog even weer. a. Mentale gevolgen: Ik word er duf, verdrietig, somber van, ik voel me afwezig, ik voel me niet lekker als ik niet meer mag. Ik word boos als ik niet meer mag. b. Sociale gevolgen: Ik zie mijn vrienden minder, ik heb minder goed contact met andere leden van mijn familie, ik heb minder aandacht voor de mensen om mij heen c. Fysieke gevolgen: Ik krijg pijn aan mijn schouders, rug, mijn nek, mijn arm, mijn vingers of ergens anders, ik slaap minder goed, ik word er moe van. E. Denk-pauze 10 minuten. We gaan nu weer één minuut stil zijn en even onze aandacht richten op onszelf. Laat de leerlingen dan één voor één de aangekruiste gevolgen lezen. Stel de klas dan de volgende vragen: o Wat voel je als je dit zou krijgen als je te lang met media bezig bent? o Wordt je daar blij, verdrietig of boos van? Of zou je pijn voelen? Waar voel je die pijn in je lijf? Laat de leerlingen nu de juiste basisemotie (blij, verdrietig, boos, pijn, bang) opschrijven bij de door hen aangekruiste gevolgen. Bespreek klassikaal de verschillende antwoorden. F. Motivatie en strategie - Waarom en Hoe? 10 minuten. Motivatie (Waarom?) Stel de leerlingen de motivatievraag: Waarom is het voor jou belangrijk om niet te lang met media bezig te zijn? Laat hen deze motivatie online invullen bij de juiste groep en de juiste les in hun eigen digitale paspoort. Strategie (Hoe?) Stel de leerlingen daarna de strategievraag: Wat ga jij doen om te zorgen dat je niet te lang met de media bezig bent? Laat hen ook deze strategie online invullen bij de juiste groep en de juiste les in hun digitale paspoort. Laat hen vervolgens nadenken over hoe zij zichzelf in de dagelijkse praktijk kunnen helpen herinneren aan deze strategie. Bijvoorbeeld: ik zet telkens een wekker wanneer ik ga gamen, zodat ik weet dat ik de tijd niet kan vergeten. Sluit de les af. 8

9 . Handleiding Groep 6 Les 5 Thema 5 Zoeken en vinden! Maak goede keuzes Dit is een les in online informatievaardigheden. Leerlingen leren aan de hand van een onderzoeksvraag informatie te zoeken, te verwerken en op bruikbaarheid en betrouwbaarheid te toetsen en te presenteren. Deze lessen zijn gebaseerd op de leerlijn informatievaardigheden van de SLO (Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling). Benodigdheden: Beeldmateriaal 6.5 Actieboekje 6.5 Internetverbinding om online bronnen te raadplegen. A. Inleiding: 2 minuten. Vandaag gaan we informatie zoeken aan de hand van een bepaalde onderzoeksvraag. De leerlingen zoeken natuurlijk heel erg vaak, maar hoe staat het met hun informatievaardigheden? Kennen zij verschillende bronnen, weten zij deze bronnen naar waarde in te schatten en toetsen? Aan de hand van een onderzoeksvraag leren de leerlingen hun vaardigheden in 5 stappen te ontwikkelen. B. Verwerking van resultaten 40 minuten. De leerlingen krijgen de volgende onderzoeksvraag aangereikt. - Hoe leefde de Dodo vogel en waarom is hij uitgestorven? In het beeldmateriaal wordt de onderzoeksvraag gesteld, worden de 5 stappen om informatievaardigheden te ontwikkelen aangegeven en zijn verschillende bronnen gegeven. Graag geven wij hierbij aan dat kinderen Sociale Media (zoals YouTube, Pintetest of Instagram) vaak als zoekmachines gebruiken. Vraag de kinderen nu eerst om eens een aantal bronnen te noemen die zij zouden gebruiken om het antwoord op deze onderzoeksvraag te vinden. Waarom zouden zij deze bronnen gebruiken en niet andere? Behandel daarna de bronnen in het Beeldmateriaal 6.5. Kennen zij deze en wat vinden zij ervan? o Bron 1: De zoekmachine Google zelf o Bron 2: De website Wikipedia, een online encyclopedie o Bron 3: Google Maps, een app van Google met kaarten en plattegronden o Bron 4: De website Wikikids, een online encyclopedie voor kinderen o Bron 5: Sociale Media, Instagram, een website/app waar je foto s kunt plaatsen en bekijken o Bron 6: Sociale Media, YouTube, een website/app waar je filmpjes kunt plaatsen o Bron 7: Sociale Media, Twitter, een app waar je korte berichten kunt plaatsen o Bron 8: Pinterest, een website/app waar je foto s kunt plaatsen en bekijken. 9

10 Deel actieboekje 6.5 uit. In Actieboekje 6.5 staat een korte weergave van de bronnen. De leerlingen krijgen de opdracht om een kruisje te zetten onder 3 bronnen waarvan zij nu al denken dat deze het meest bruikbaar zijn voor het vinden van een antwoord op de onderzoeksvraag. Verdeel de leerlingen nu in kleine groepjes. Laat elke groep via verschillende bronnen op zoek gaan naar informatie over de onderzoeksvraag. U geeft aan dat het de bedoeling is dat de kinderen zoveel mogelijk informatie vinden over het leven en de dood van de Dodo vogel. Laat de leerlingen de informatie uit de verschillende bronnen noteren, naast elkaar leggen en vergelijken. Daarbij worden de volgende vragen in het actieboekje 6.5 gesteld. o In welke bronnen staat volgens jou de meest betrouwbare informatie over de Dodo? Kruis er 3 aan! o Vergelijk de informatie die je uit de 3 bronnen hebt gevonden. Zeggen ze allemaal hetzelfde over de Dodo? o Overleg hoe je de informatie gaat presenteren. Bereid dit voor en presenteer in jullie groep! Geef de leerlingen de mogelijkheid een presentatie voor te bereiden. Dit kan door het maken van een poster, presentatie voor de klas of door middel van een internetpresentatie. Het betekent dat de leerlingen zelf moeten aangeven welke materialen zij nodig hebben om de rest van de klas met een presentatie te informeren over de zoekresultaten van hun groepje. C. Presenteer de resultaten 10 minuten. Wanneer de klas de antwoorden heeft opgeschreven in het actieboekje, worden de antwoorden vergeleken. Leerlingen presenteren om beurten de eigen antwoorden voor de klas. o Overleg klassikaal welke bronnen er nog meer geraadpleegd hadden kunnen worden: waar zouden zij gaan zoeken? Denk hierbij ook aan de offline bronnen zoals de bibliotheek, boeken, tijdschriften. Sluit de les af. 10

11 Handleiding Groep 6 Les 6 Thema 6 Wat deel je en met wie? Bescherm je privacy Deze les gaat over het beschermen van de persoonlijke gegevens door middel van een cirkelspel. De leerlingen tekenen op een A4 vel of zelfs op een A3 vel eerst 5 cirkels, zoals hieronder weergegeven. Daarna gaan zij daarin aangeven welke persoonlijke gegevens zij met wie zouden delen en waarom of waarom niet. Benodigdheden: Vellen papier van A4 formaat of groter Beeldmateriaal 6.6 Handleiding Bodyscan Internettoegang voor digitale paspoorten A. Inleiding: 10 minuten. Leg uit aan de klas dat deze les gaat over welke gegevens jij over jezelf deelt met anderen. Stel hen ter inleiding de volgende vragen: o Wat zijn persoonlijke gegevens eigenlijk? Geef eens een paar voorbeelden. o Deel je je persoonlijke gegevens zomaar met anderen? Waarom of waarom niet? o Wat zou er kunnen gebeuren als je je persoonlijke gegevens deelt met de verkeerde mensen? Denk daarbij aan het doorverkopen van gegevens aan bedrijven, zodat deze jou reclame kunnen sturen of aan het misbruik maken van de gegevens, door een inbraak te plegen als je weet dat iemand op vakantie is. Misbruik kan ook bestaan uit het sturen van vervelende berichten of uit het je benaderen voor verkeerde dingen. B. Het cirkelspel 15 minuten. Geef de volgende opdracht: Teken 5 cirkels op het grote papier (Zie het voorbeeld in de eerste sheet van het Beeldmateriaal 6.6). Schrijf dan het volgende in de cirkels, te beginnen in de middelste cirkel: o IK o MIJN KLASGENOTEN o ONLINE VRIENDEN/BEKENDEN o ONLINE BEDRIJVEN o ONLINE VREEMDEN Laat de leerlingen het papier desnoods een beetje versieren, zodat het echt hun eigen cirkels worden. Ze kunnen bijvoorbeeld elke cirkel een kleur geven of er tekeningen bij maken. 11

12 C. Denk-pauze: 5 minuten. Leg eerst uit dat je straks een aantal voorbeelden van persoonlijke gegevens gaat laten zien en dat je aan de leerlingen wilt vragen om te voelen met wie zij deze gegevens zouden delen en met wie niet en waarom. Doe dan eerst de denk-pauze. Om goed te kunnen voelen, gaan we zo weer even één minuut stil zijn en onze aandacht richten op onszelf door allemaal even onze ogen dicht te doen. Lees eventueel weer de Bodyscan handleiding voor, terwijl de leerlingen hun ogen dicht hebben. D. Vervolg cirkelspel Laat daarna één voor één de beelden (voorbeelden van persoonlijke gegevens) uit het beeldmateriaal 6.6 zien. Laat hen na elk beeld even de ogen sluiten om te voelen met wie zij deze informatie over zichzelf zouden delen en met wie niet. Laat hen daarna de voorbeelden van persoonlijke gegevens in de cirkels schrijven van de mensen met wie zij het zouden delen. Wanneer de leerlingen het hebben opgeschreven, kunt u het steeds even klassikaal bespreken. Laat de kinderen hun motivaties goed uitleggen. Waarom wel of waarom niet? Daardoor leren zij ook van elkaar. E. Motivatie en strategie Waarom en Hoe? 10 minuten. Motivatie Waarom? Stel de leerlingen de motivatievraag: Waarom is het voor jou belangrijk om jouw persoonlijke gegevens niet zomaar met iedereen te delen? Laat hen deze opschrijven op het papier met de cirkel. Laat hen deze motivatie daarna online invullen bij de juiste groep en de juiste les in hun eigen digitale paspoort. Dat mogen zij natuurlijk ook thuis doen. Strategie Hoe? Stel de leerlingen daarna de strategievraag: Wat ga jij doen om te zorgen dat je jouw persoonlijke gegevens niet zomaar met iedereen deelt? Bijvoorbeeld: ik tel tot 10 voordat ik mijn persoonlijke gegevens met iemand deel. Laat hen ook deze strategie opschrijven. Daarna kunnen zij het bij de juiste groep en de juiste les in hun digitale paspoort bijschrijven. Dat mogen zij ook thuis doen na school. Laat hen vervolgens nadenken over hoe zij zichzelf in de dagelijkse praktijk kunnen helpen herinneren aan deze strategie. Bijvoorbeeld: ik hang een briefje op in mijn kamer of ik maak een notitie in mijn smartphone, zodat ik het niet vergeet. Sluit de les af. 12

13 Handleiding Groep 6 Les 7 Thema 7 Wat doe je om veilig online te zijn? Zorg voor je eigen veiligheid In deze les worden interessante en handige tools aangereikt om veilig online te kunnen zijn. Leerlingen nemen hier kennis van en leren de websites en tips te gebruiken. Voorbereiding: Neem de sites in deze handleiding door, zodat u eventuele vragen van leerlingen goed kunt beantwoorden. Met deze sites gaan de leerlingen namelijk in de les aan de slag. Benodigdheden: Beeldmateriaal 6.7 Actieboekje 6.7 en Ouderbrief 6.7 A. Groepsopdracht: Welke adviezen geef je? 30 minuten. Bekijk klassikaal de volgende sites. Klik er eens doorheen en ga in gesprek over de onderwerpen die jullie tegenkomen. Als u in het beeldmateriaal op de logo s van de hulpwebsites klikt gaat u meteen naar deze 3 websites Daarna gaan we dieper in op de 4 onderwerpen die op de website van Meldknop.nl staan. Het gaat om: PESTEN, SEKS, MISBRUIK EN LASTIGVALLEN. Stel leerlingen daarbij de volgende vragen (zie Beeldmateriaal 6.7): o Wat verstaan we onder deze 4 onderwerpen? o Heb je wel eens gehoord dat iemand zoiets heeft meegemaakt? o Hebben jullie zelf wel eens iets meegemaakt? o Wat kun je doen als je zoiets meemaakt? Verdeel de leerlingen in groepen van 4 en geef hen de volgende opdracht (zie Beeldmateriaal 6.7): o Welke adviezen zouden jullie kunnen geven aan andere kinderen in de volgende 4 situaties: Geef steeds 3 adviezen bij elk van de volgende 4 situaties: 1. Wat kunnen zij doen om dit te voorkomen? 2. Wat moeten zij doen als het hen wel overkomt? Laat hen daarna de resultaten aan elkaar presenteren. 13

14 Deel Actieboekje 6.7 uit. Hierin staan alle sites vermeld en vinden de leerlingen de volgende tips om veilig online te gaan, onderverdeeld in de 4 onderwerpen. o Pesten: pest niet, maar pest óók niet mee. Maak vrienden, geen vijanden. o Pesten: stuur geen nare berichten of beelden. Als je die krijgt, stuur ze niet door. o Seks: let op wat je online zet. Ook blootfoto s. Andere mensen kunnen er kwaad mee doen. o Seks: praat met jouw ouders als je seks-beelden online tegenkomt. o Misbruik: ga na of iemand echt is wie hij of zij zegt te zijn. Google b.v. z n foto. Check je followers! o Misbruik: doe nooit iets raars als iemand je dat vraagt, zoals bloot voor de camera. o Lastigvallen: als je wordt lastig gevallen, zoek hulp aan iemand die jij vertrouwt. Ouders, school. o Lastigvallen: blok vervelende mensen. Gooi ze ervan af, en: meld wat er is gebeurd. B. Denk-pauze 5 minuten. We gaan één minuut stil zijn en even onze aandacht richten op onszelf. Vraag de klas de volgende vragen en start daarna de minuut: o Wat voel je bij de tips? o Is er een tip die, speciaal voor jou, heel belangrijk of aan de orde is? C. Motivatie en strategie Waarom en Hoe? 10 minuten. Elke leerling kan zijn motivatie en strategie opschrijven in het actieboekje 6.7 en in hun eigen digitale paspoort, waarop zij kunnen inloggen op Stel de leerlingen de motivatievraag (Waarom?): Waarom is het voor jou belangrijk om veilig online te zijn? Laat hen het antwoord opschrijven in actieboekje 6.7 en in hun eigen digitale paspoort. Stel de leerlingen daarna de strategievraag (Hoe?): Hoe ga jij zorgen dat jij veilig online bent? Laat hen het antwoord opschrijven in actieboekje 6.7 en in hun eigen digitale paspoort. Laat hen vervolgens nadenken over hoe zij deze strategie in de praktijk kunnen inzetten als concreet, uitvoerbaar doel. Welke hulpmiddelen kunnen zij bedenken om zichzelf te helpen herinneren aan hun voornemen? Denk daarbij aan: ik plak een post-it op mijn computer, of ik maak een agenda-item of een wekker-item aan op mijn mobiel en ik zorg dat ik deze elke dag herhaal. Hierop staat mijn voornemen/strategie en die zie en lees ik dan elke dag even. Zo onthoud ik het goed! D. Thuisopdracht 5 minuten. Deel Ouderbrief 6.7 uit, hierin staat een instructie voor de ouders. De leerlingen nemen Actieboekje 6.7 met daarin de sites en tips mee naar huis. De tips bespreken zij met hun ouders/verzorgers: zo is iedereen thuis ingelicht over veilig online zijn. Vraag de leerlingen ook eens samen naar de sites te kijken die in het actieboekje staan. Sluit de les af. 14