Jaarverslag VACpunt Wonen 2011

Transcriptie

1 Jaarverslag VACpunt Wonen 2011 Maart 2012 Stichting VACpunt Wonen Herculesplein AA Utrecht 1

2 2

3 Inleiding 2011 was een bijzonder jaar voor de VAC-organisatie. En wel om drie redenen: we vierden een dubbel jubileum, het was het Europees jaar voor het vrijwilligerswerk én er werd een nieuwe subsidieaanvraag ingediend voor de periode In 1946, 65 jaar geleden dus, werd de allereerste vrouwen adviescommissie voor de woningbouw (VAC) opgericht in Rotterdam. Bovendien bestond koepelorganisatie VACpunt Wonen in jaar. Een dubbel jubileum dus! We organiseerden een dynamische jubileumdag, gaven een kleurig jubileumboek uit, maakten een documentaire over 65 jaar VAC-werk, stelden een slinger van videoboodschappen van prominente Nederlanders samen én richtten de Rotterdamse commissie opnieuw op. Het succes van het VAC-werk is te danken aan de inzet van vele vrijwilligers door de jaren heen was ook het Europese jaar van het vrijwilligerswerk. Al 65 jaar maken leden van Adviescommissies Wonen zich sterk voor de kwaliteit van het wonen in Nederland. En dat geheel belangeloos! In 2011 waren er ruim 1000 VAC-leden actief in meer dan 200 gemeenten en provincies in Nederland. Een compliment is dan ook zeer op z n plaats. VACpunt Wonen heeft de VAC-leden bedankt door middel van een digitale kaart en door het opnemen van een videoboodschap in de Week van het Applaus. VACpunt Wonen ontvangt jaarlijks een bijdrage van het ministerie van BZK. De subsidietoekenning voor liep dit jaar af. Daarom werd eind mei 2011 een nieuwe aanvraag ingediend voor de periode Het VAC-werk heeft bestaansrecht. Het werk van de lokale en regionale vrijwillige Adviescommissies Wonen is nodig. De ontvangers van de adviezen waarderen de inbreng, deskundigheid en professionaliteit van de adviescommissies. Maar het VAC-werk kan niet zonder de financiële én morele steun van de overheid. In het jubileumjaar 2011 heeft VACpunt Wonen alles in het werk gesteld om marktpartijen en de politiek hiervan te overtuigen. En met succes. Het bleef lang spannend, maar eind december 2011 ontving VACpunt Wonen dan toch de subsidietoekenning voor In de komende periode zal VACpunt Wonen de kennis en kunde blijven inzetten voor een betere gebruikskwaliteit van het wonen in Nederland. De aandacht gaat onder andere uit naar duurzaamheid, met name energiebesparende maatregelen in de bestaande bouw, naar krimpregio s en naar toegankelijkheid. VACpunt Wonen brengt bij overheden, marktpartijen en kennisorganisaties het perspectief van de bewoner voor het voetlicht door middel van inspraak en samenwerking. Daarnaast dragen we steeds meer de boodschap uit dat het VAC-advies letterlijk meerwaarde heeft. In tijden van economische recessie en bezuinigingen sturen veel (bouw)bedrijven sterker op de kosten. Het VAC-advies kan hier een nuttige rol bij spelen door het besparen van kosten, overlast voor bewoners en imagoschade voor opdrachtgevers. We zien 2012 daarom met vertrouwen tegemoet. Ineke Werner directeur 3

4 4

5 Inhoud Inleiding... 3 Inhoud VAC-werk in cijfers Ondersteuning van de Adviescommissies Wonen Inleiding Scholing ToetsWijzer Matrix Programma van Eisen Publicaties voor Adviescommissies Wonen Website, subsites en minipoll Jubileum Onderzoek Maatwerk Bevordering gebruikskwaliteit De toekomst van de VAC-organisatie Deelname in normcommissies Meerwaarde van het VAC-advies in krimpregio s Publicaties voor externen Lobbyen Inspraak & samenwerking Externe projecten Energie besparen met woonkwaliteit Bewonerservaringen bij energiebesparende maatregelen Gebruikskwaliteit energiebesparing Blok voor Blok Financiering Organisatie Interne organisatie Raad van Toezicht Raad van Toezicht Activiteiten Governance Schema aanstelling en aftreden leden RvT Bijlage 1 Cursussen & Workshops Bijlage 2 Initiatieven voor nieuwe en doorstartende Adviescommissies Wonen in Bijlage 3 Knelpunten

6 6

7 1. VAC-werk in cijfers Aantal gemeenten waar commissie actief is ca. 215 ca. 205 ca. 200 ca. 190 Aantal vrijwilligers ruim ruim bijna Aantal adviezen over woningen (in aantal bijna ruim ruim woningen) Waarvan nieuwbouw ruim ruim Waarvan verbouw/renovatie bijna Waarvan aan corporaties ruim bijna ruim Waarvan aan projectontwikkelaars ruim ruim bijna bijna Waarvan aan particulieren 25 bijna 250 ruim 600 bijna jaar VAC-werk! Op 31 maart 2011 vierden VACpunt Wonen en de aangesloten Adviescommissies Wonen 65 jaar VACadvisering. VACpunt Wonen bestond 45 jaar en het was 65 jaar geleden dat de eerste commissie werd opgericht. Beide jubilea werden gevierd met een feestelijke bijeenkomst in theater De Flint in Amersfoort. Meer dan 600 leden woonden deze jubileumdag bij. Het programma bestond onder meer uit lezingen van architect Thomas Rau, SCP-directeur Paul Schnabel en Onno Dwars, manager Duurzaamheid bij VolkerWessels Vastgoed. Namens het ministerie van BZK was Meindert Smallenbroek, directeur Stad & Bouw, aanwezig om te vertellen over de plannen van zijn directoraat-generaal Wonen Werken en Integratie (WWI) op het gebied van gebruikskwaliteit. Daarnaast ontving hij uit handen van Ineke Werner, directeur VACpunt Wonen, het eerste exemplaar van het jubileumboek 'Dat is pas VAC-werk'. In het kader van het jubileum is daarnaast een film gemaakt, de allereerste commissie heropgericht en een compilatie van felicitatieboodschappen van prominenten uit de wereld van bouwen en wonen gemaakt. 1 Bij het bepalen van het aantal leden en het aantal uitgebrachte adviezen over 2011 is een andere rekensleutel gebruikt dan in de voorgaande jaren. Dit resulteert in lagere aantallen, die echter wel zuiverder zijn dan de getallen van voorgaande jaren. Daarnaast speelt uiteraard de crisis een rol: minder bouwplannen betekent minder werk voor de Adviescommissies Wonen en minder werving van nieuwe leden. 7

8 8

9 2. Ondersteuning van de Adviescommissies Wonen 2.1 Inleiding VACpunt Wonen ondersteunt de bij haar aangesloten commissies bij het uitvoeren van hun taak. De speerpunten van VACpunt Wonen in 2011 bij het ondersteunen van de Adviescommissies Wonen zijn: Geven van 44 cursussen (REGULIER), ontwikkelen van 4 nieuwe themabijeenkomsten (PROJECT), organiseren van 4 studiebijeenkomsten (PROJECT), aanpassen van cursussen PROJECT) ( 2.2) Cursussen ToetsWijzer 2.0 onder kostprijs aanbieden(project) ( 2.3) Ontwikkelen Matrix Programma van Eisen (PROJECT) ( 2.4) Uitgeven publicaties voor Adviescommissies Wonen (tijdschrift, nieuwsbrief) (REGULIER) ( 2.5) Actueel houden (besloten deel) website, begeleiding subsites voor Adviescommissies Wonen en minipoll (REGULIER) ( 2.6) Organiseren van het jubileum van het VAC-werk (PROJECT), bestaande uit congres, jubileumboek, jubileumfilm, felicitatieslinger en heroprichting van VAC Rotterdam ( 2.7) Stimuleren van doen van en ondersteunen bij uitvoeren van onderzoek (REGULIER) ( 2.8) Leveren van maatwerk (REGULIER) ( 2.9) 2.2 Scholing VACpunt Wonen vindt het belangrijk dat leden van Adviescommissies Wonen hun kennis up to date houden. Daarom ontwikkelt en organiseert VACpunt Wonen cursussen, themabijeenkomsten en studiebijeenkomsten. Het cursusaanbod van VACpunt Wonen is gedeeltelijk verplicht, zodat de deskundigheid van de VAC-leden op peil blijft. De verplichting geldt voor de volgende cursussen: Basiscursus VAC-werk in de woningbouw; verplicht voor alle leden van Adviescommissies Wonen Ruimtelijke plannen en VAC-werk, verplicht voor twee leden per commissie Succesvol adviseren met de ToetsWijzer 2.0, verplicht voor twee leden per commissie De crisis te lijf, verplicht voor twee leden per commissie Daarnaast worden er thema- en studiebijeenkomsten georganiseerd over onderwerpen als brandveiligheid, energiebesparing en herstructurering. Vanaf 2011 lopen de thema- en de studiebijeenkomsten parallel: in de themabijeenkomsten komt de theorie over een onderwerp aan bod, de studiebijeenkomsten bieden mogelijkheid om het onderwerp in de praktijk te bekijken. In 2011 werd er ook een (gratis) discussiebijeenkomst over het thema bevolkingskrimp aangeboden. Deze bijeenkomsten tellen mee bij de cursusrealisatie. Voor meer informatie zie paragraaf Cursussen organiseren VACpunt Wonen heeft in cursussen, themabijeenkomsten en studiebijeenkomsten gegeven. Het streven van 44 cursussen is hiermee ruimschoots gehaald. Er zijn in totaal 70 cursussen georganiseerd, waarvan er 15 geannuleerd werden wegens te weinig deelnemers. Vooral de duurdere cursussen trekken minder deelnemers; de goedkopere studiebijeenkomsten worden wel goed gevolgd. Ook bijeenkomsten over technische onderwerpen trekken minder cursisten dan studiebijeenkomsten naar bijvoorbeeld herstructureringswijken. 9

10 De afgelopen jaren was de tendens dat het aantal cursussen op locatie toenam en het aantal reguliere cursussen afnam. Het aantal reguliere cursussen nam in 2010 al weer toe en is nu nog verder gestegen. Dit heeft te maken met de cursussen Succesvol adviseren met de ToetsWijzer en Ruimtelijke plannen en VAC-werk. Voor beide modules zijn zalen met computers nodig en die zijn voor lokale commissies niet altijd eenvoudig (en goedkoop) te huren. Aantal cursussen Aantal deelnemers Reguliere cursussen 42 (20 in 2010) 575 (300 in 2010) Cursussen op locatie 13 (32 in 2010) 160 (517 in 2010) totaal 55 (52 in 2010) 735 (817 in 2010) Tabel: verhouding regulier aanbod vs. cursussen op locatie Om de VAC-leden te informeren over het cursusaanbod, wordt de CursusKoerier uitgegeven. Deze digitale nieuwsbrief biedt een overzicht van de actuele cursusinformatie en verschijnt onregelmatig. In 2011 is de CursusKoerier vijftien keer verschenen Uitbreiding cursusaanbod Themabijeenkomsten Het streven voor 2011 was om vier nieuwe themabijeenkomsten te ontwikkelen en aan te bieden. Dit is gerealiseerd: (voor meer informatie zie bijlage 1). Oververhitting: ontwikkeld en in 2011 vier keer gegeven. Brandveiligheid: ontwikkeld en in 2011 drie keer gegeven. Herstructurering: ontwikkeld en in 2011 drie keer gegeven. Energiebesparing: ontwikkeld en in 2011 één keer gegeven. Studiebijeenkomsten Met ingang van 2011 wordt bij de studiebijeenkomsten gekozen voor onderwerpen die in de themabijeenkomsten aan bod komen. Het streven voor 2011 was om twee studiebijeenkomsten per thema te organiseren, met een minimum van vier in totaal. Het streven voor het totale aantal is gehaald: er zijn in 2011 negen studiebijeenkomsten gegeven. De studiebijeenkomst brandveiligheid wordt doorgeschoven naar Thema Frequentie Herstructurering 4 Brandveiligheid 0 Energiebesparing 2 Oververhitting & Energiebesparing 3 Totaal 9 Tabel: verdeling studiebijeenkomsten naar thema Speciale aandacht is er voor het onderwerp energie. Het streven was om vier keer een studiebijeenkomst te organiseren naar een project waar energiebesparende maatregelen zijn toegepast. Dit streven is gehaald: er zijn in 2011 vijf studiebijeenkomsten met aandacht voor energiebesparing gegeven. 10

11 2.2.3 Aanpassen bestaande cursussen Ook in 2011 zijn er nieuwe ontwikkelingen geweest die om bijstelling van de cursussen vroegen. Er was rekening gehouden met invoering van het nieuwe Bouwbesluit per 1 januari Dit is echter vertraagd, waardoor pas laat in 2011 met de aanpassing van het cursusmateriaal gestart kon worden. Dit zal begin 2012 worden afgerond. Module II van de cursus Succesvol adviseren met de ToetsWijzer 2.0 is in de loop van het jaar inhoudelijk aangepast en kreeg daarbij ook een nieuwe titel, namelijk De crisis te lijf. Het instapniveau van de cursisten verschilt steeds meer. Dit leidt tot problemen bij het geven van de cursussen. Vanaf 2011 hebben we een paar maatregelen genomen om dit te voorkómen. Zo lopen de thema- en studiebijeenkomsten inmiddels parallel. De verwachting was dat VAC-leden die meer voorkennis hebben over een bepaald onderwerp zich eerder zullen opgeven voor de themabijeenkomsten en dat andere geïnteresseerden liever naar een praktisch gerichte studiebijeenkomst zullen gaan. In de praktijk blijkt dat alle bijeenkomsten over onderwerpen die technischer van aard zijn minder deelnemers trekken. Ook is als proef een studiebijeenkomst twee keer aangeboden: een keer voor leken en een keer voor mensen met meer voorkennis. Helaas waren er voor beide bijeenkomsten te weinig aanmeldingen en moesten ze daarom geannuleerd worden. We kunnen dus nog niet concluderen of deze werkwijze al dan niet succesvol is. In 2012 gaan we hiermee verder. Overhandiging Daar waar ik woon Op 11 april 2011 presenteerde Woningstichting Rochdale het boek Daar waar ik woon van Mirjam Brinks. Ineke Werner, directeur van VACpunt Wonen, was gevraagd het eerste exemplaar van het boek in ontvangst te nemen. Volgens Rochdale is VACpunt Wonen de vertegenwoordiger van de gebruiker en die heeft er voordeel bij dat wij ons woonproduct verbeteren. Dat is namelijk het doel van het boek: door interviews met bewoners meer te weten komen over de beleving van de door ons bedachte of verbeterde woningplattegronden. Voor het boek is ook Nelleke Nelis, adviseur gebruikskwaliteit bij VACpunt Wonen, geïnterviewd, onder andere over de gebruikskwaliteit van de woningplattegronden in Bijlmerflat de Grubbehoeve. 2.3 ToetsWijzer 2.0 De ToetsWijzer 2.0 is een digitaal toetsinstrument voor de Adviescommissies Wonen om beter, consequenter en meer uniform te kunnen adviseren. Dit instrument is in 2009 grondig herzien en in een geheel nieuw format gegoten. Hiervoor is onder andere een klankbordgroep van VAC-leden ingezet. Het instrument is via het besloten deel van de website te gebruiken. Vanaf 2010 wordt de ToetsWijzer 2.0 onder de Adviescommissies Wonen gepromoot middels de cursus Succesvol adviseren met de ToetsWijzer 2.0 in twee modules. VACpunt Wonen heeft uniformering van de advisering hoog op de agenda staan. De zwakste schakel bepaalt immers de 11

12 kracht van het geheel. De cursus is verplicht voor minimaal twee leden per commissie. In 2011 werden beide modules nog fors onder de kostprijs aangeboden: module I kostte in 2011 nog 100 (kostprijs 190; prijspeil 2011), module II kostte 50 (kostprijs 80; prijspeil 2011). In 2012 wordt de kostprijs minus 10% berekend. In 2011 is de ToetsWijzer iets aangepast. Dit betrof zowel inhoudelijke wijzigingen als aanpassingen in het systeem. Zo is er een automatische kop voor de adviezen aangemaakt en zijn de onderdelen in het advies genummerd waardoor de communicatie met de opdrachtgever wordt vereenvoudigd. De Adviescommissies Wonen stellen regelmatig vragen over het systeem, zowel via de als op bijeenkomsten en via het forum op de website. Het systeem waarin de ToetsWijzer is gebouwd heeft, vanwege financiële redenen, beperkingen. Hierdoor kan niet aan alle wensen van de commissies voldaan worden. 2.4 Matrix Programma van Eisen Naar aanleiding van een vraag van een woningcorporatie medio 2010 heeft VACpunt Wonen een opzet gemaakt voor een checklist voor het opstellen van een Programma van Eisen. Aan een dergelijke checklist blijkt ook bij de Adviescommissies Wonen en andere opdrachtgevers voor woningbouw behoefte te zijn. Daarom is deze opzet in 2011 verder uitgewerkt en bruikbaar gemaakt voor Adviescommissies Wonen en opdrachtgevers. In de loop van 2011 trok de woningcorporatie zich terug, waardoor het proces enige vertraging heeft opgelopen. VACpunt Wonen heeft besloten het product wel door te ontwikkelen, maar daar in eerste instantie alleen de Adviescommissies Wonen bij te betrekken. Eind 2011 is een klankbordgroep van Adviescommissies Wonen bijeen geweest, waar het nieuwe product is geïntroduceerd. Een vervolgbijeenkomst staat gepland voor januari Dan zal meer duidelijk worden over de bruikbaarheid voor de commissies en over eventuele aanpassingen aan het instrument. 2.5 Publicaties voor Adviescommissies Wonen VACpunt Wonen geeft het tijdschrift WoonKwaliteit uit. Dit blad is vooral bestemd voor de Adviescommissies Wonen. Ondanks het feit dat de oplage klein is, heeft het tijdschrift een belangrijke functie. Het is een tastbaar product dat elke twee maanden bij elke Adviescommissie Wonen in het land op de mat valt en is daarmee een bindend element voor het netwerk. De leden geven het blad vaak binnen de commissie aan elkaar door, dus het aantal lezers is groter dan de oplage. Ook wordt het regelmatig voor pr-doeleinden gebruikt. Gezien de samenstelling van de achterban heeft een tastbaar product meerwaarde boven een (veel goedkopere) digitale uitgave. Eens per twee maanden is er voor de Adviescommissies Wonen een digitale nieuwsbrief, getiteld Koerier Online, beschikbaar. In 2011 zijn daarnaast twee extra edities verschenen. VACpunt Wonen stelt de Adviescommissies Wonen circa 20 infobladen ter beschikking over zeer diverse onderwerpen: van het werven van vrijwilligers tot het vormgeven van een pr-beleid, van het maken van een begroting tot het maken van een website. In 2011 zijn vier infobladen geactualiseerd. 2.6 Website, subsites en minipoll Website De website biedt de Adviescommissies Wonen veel informatie en wordt dan ook vaak bezocht. Vanwege het jubileumjaar was de verwachting dat er meer bezoekers naar de website zouden komen. 12

13 Unieke bezoekers Totaal bezoeken Webstatistieken We zien een stijgende lijn in het aantal websitebezoeken, met een uitschieter in De oorzaak van deze piek is mogelijk het verschijnen van de nieuwe WoonKwaliteitWijzer in dat jaar. De site is al vrij oud (dateert van 2004). In 2012 gaan we daarom de site een opfrisbeurt geven; wellicht neemt daarmee het aantal bezoekers weer toe. Speciaal voor de Adviescommissies Wonen is er een besloten gedeelte, met informatie over cursussen en convenanten. Daarnaast vinden VAC-leden daar handige downloads zoals een PowerPoint presentatie, een discussieforum, toegang tot het digitale toetsinstrument ToetsWijzer 2.0 en een toolkit voor het doen van een woonkwaliteitonderzoek Energiebesparing. In 2011 is er een nieuw dossier aangemaakt over bevolkingskrimp. Het dossier Energiebesparing is uitgebreid met meer technische informatie over individuele en collectieve systemen voor de woningbouw (o.a. zonneboiler, warmtekrachtkoppeling, bio-energie). Ook is er een nieuwe toolkit De crisis te lijf ontwikkeld. Indien nodig werden de dossiers geactualiseerd. Subsites Adviescommissies Wonen hebben de mogelijkheid om een eigen website te onderhouden via de site van VACpunt Wonen. Commissies die zelf geen website hebben, krijgen zo de kans om op eenvoudige wijze hun naamsbekendheid te vergroten en zich te presenteren op het web. Het gebruik van een vast format zorgt voor meer herkenbaarheid en een professionele uitstraling. Op 31 december 2011 maken 32 commissies gebruik van deze mogelijkheid, negen meer dan eind Commissies betalen hiervoor 65 per kalenderjaar. Minipoll Het voornemen was om eind 2010 een minipoll voor de website te realiseren. Deze poll wordt niet op het besloten gedeelte, maar op de homepage van de website gezet. Op deze manier is de poll toegankelijk voor veel meer mensen en kunnen we ook de mening peilen van niet-vac-leden. In 2011 is de poll geactiveerd. Gedurende het jaar bleek dat de homepage onvoldoende ruimte bood om alle activiteiten onder de aandacht te brengen. Daarom is de poll weer van de homepage verwijderd. In 2012 zal de site geheel vernieuwd worden; het ontwerp en de plaatsing van de minipoll wordt hierin meegenomen. De stelling van de poll luidde als volgt: Vroeger was de keuken een aparte, gesloten gebruiksruimte. Tegenwoordig zijn open keukens de trend. Gaat uw voorkeur uit naar een open of een gesloten keuken? Er zijn 320 stemmen uitgebracht. 54% heeft voorkeur voor een open keuken, 38 % voor een gesloten keuken en 8% weet het niet. 2.7 Jubileum Op 30 december 2010 was het 45 jaar geleden dat VACpunt Wonen officieel werd opgericht. En in 2011 was het maar liefst 65 jaar geleden dat het VAC-werk werd geboren. Beide gelegenheden tezamen werden aangegrepen om 2011 tot jubileumjaar uit te roepen. In dit kader is de WoonKwaliteitWijzer gedurende het hele jaar met korting aangeboden. Het jubileum werd aangegrepen voor diverse activiteiten: 13

14 Congres voor leden van Adviescommissies Wonen Jubileumboek Dat is pas VAC-werk Film VAC-werk door de jaren heen Felicitatieslinger feliciteert het VAC-werk Heroprichting VAC Rotterdam Congres Op 31 maart 2011 vond in theater De Flint in Amersfoort een feestelijke jubileumdag plaats, waarbij ruim 600 VAC-leden aanwezig waren. De voorbereidende activiteiten voor deze dag werden deels al in 2010 uitgevoerd. De dag stond onder de bezielende leiding van Gabriëlle van Asseldonk. De VACorganisatie verwelkomde vier gasten, die door hun bijdrage deze dag mede tot een groot succes maakten: Thomas Rau, architect, over duurzaamheid onder de titel Guided by the future ; Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, over trends en ontwikkelingen op het gebied van wonen onder de titel In Holland staat een huis ; Onno Dwars, manager duurzaamheid bij VolkerWessels Vastgoed, over verschillende duurzaamheidsconcepten in de woningbouw; Meindert Smallenbroek, directeur Stad en Bouw van het ministerie van BZK, werd geïnterviewd door de dagvoorzitter en ontving het jubileumboek uit handen van directeur Ineke Werner. Dat is pas VAC-werk! Ter ere van het jubileum heeft VACpunt Wonen het boek 'Dat is pas VAC-werk' uitgegeven. Inmiddels hebben veel externe relaties, VAC-leden en leden van de vaste Kamercommissie Wonen deze publicatie ontvangen. Het voorwoord van dit jubileumboek is geschreven door Sybilla Dekker, oud-minister van VROM ( ) en voorzitter commissie Fundamentele Verkenning Bouwregelgeving. Aan de hand van zes toetscriteria, waarmee commissies bouwplannen beoordelen, wordt de lezer in Dat is pas VAC-werk meegenomen door de geschiedenis van het VAC-werk én het wonen in Nederland. De publicatie is een hardcover en telt 80 pagina's. Jubileumboek Op de jubileumdag is het jubileumboek Dat is pas VAC-werk gepresenteerd. Uitgangspunt voor het boek waren de zes toetscriteria die het fundament onder het VAC-werk vormen: bruikbaar, toegankelijk, veilig, gezond & comfortabel, duurzaam en onderhoudsvriendelijk. Per thema werden de ontwikkelingen in het VAC-werk geschetst. Heel wat Adviescommissies Wonen hebben beeldmateriaal voor het boek aangeleverd. Ook is een aantal voormalig VAC-leden voor het boek geïnterviewd. 14

15 De VAC-organisatie is het ministerie van BZK (voorheen VROM) zeer erkentelijk voor de bijdrage aan de instandhouding van het VAC-werk. Bij wijze van dank is daarom het eerste exemplaar van het jubileumboek aan Meindert Smallenbroek, directeur Stad & Bouw, overhandigd. Jubileumfilm Tijdens de jubileumdag is een film vertoond over de geschiedenis van het VAC-werk. Hiervoor zijn in oud VAC-leden geïnterviewd, waarvan er vervolgens zes voor de camera geïnterviewd zijn. Het materiaal uit de interviews is begin 2011 verder uitgewerkt tot een verhaallijn, aangekleed met foto s, animatie, muziek en voice-over en daarna afgemonteerd. Alle mensen die aan de film hebben meegewerkt, hebben een dvd toegezonden gekregen. Ook de mensen die een bijdrage aan de felicitatieslinger hebben geleverd, hebben een exemplaar ontvangen. Felicitatieslinger VACpunt Wonen heeft diverse personen en organisaties de gelegenheid geboden om de jarige VACorganisatie te feliciteren met haar jubileum. Van de zestien aangeschreven personen hebben dertien hun medewerking verleend. Deze collage van felicitaties is op de jubileumdag vertoond en de filmpjes zijn op de website geplaatst. De deelnemers aan de slinger waren: Wienke Bodewes (directeur Amvest) Elco Brinkman (voorzitter Bouwend Nederland) Chris Bruijnes (directeur Meer met Minder) Vera Dalm (directeur Milieu Centraal) Evert Hasselaar (onderzoeksinstituut OTB) Charlie Martens (directeur Ballast Nedam) Ronald Paping (directeur Woonbond) Marlies Pernot (directeur Vereniging Eigen Huis) Hugo Priemus (TU Delft) Jim Schuyt (directeur De Alliantie) Titia Siertsema (directeur UNETO-VNI) Marja van der Tas (burgemeester Steenwijkerland, oud-voorzitter RvT VACpunt Wonen) Dick Tommel (Voorzitter Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen) Ik feliciteer met heel, heel veel genoegen de VAC s met hun jubileum. Nederlands grootste en belangrijkste vrijwilligersorganisatie op het gebied van bouwen en wonen. [..] Als je zou uitrekenen wat de VAC s opgebracht hebben aan geld, alleen al aan geld, en aan woongenot door het vermijden van fouten en door goede adviezen, zou je tot een astronomisch bedrag komen in die 65 jaar. Dick Tommel, voorzitter van het Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen en voormalig staatssecretaris van VROM, in zijn felicitatieboodschap. Felicitatieboodschappen 15

16 Heroprichting VAC Rotterdam In Rotterdam is de laatste jaren geen Adviescommissie Wonen meer actief geweest. Dat is jammer, gezien de grote bouwopgave in deze stad. Aangezien de allereerste VAC in Rotterdam is opgericht, heeft VACpunt Wonen al in wetend dat zo n proces soms moeizaam kan verlopen - het initiatief genomen om een nieuwe Rotterdamse Adviescommissie Wonen op te richten. En dat is gelukt! Inmiddels is de nieuwe commissie actief en hebben alle leden aan de basiscursus VAC-werk in de woningbouw deelgenomen. Ten behoeve van de oprichting van deze commissie zijn convenanten gesloten met Com.Wonen, thans Havensteder, en Vestia Rotterdam en er lopen nog onderhandelingen met andere partijen. 2.8 Onderzoek Voor de VAC-organisatie is onderzoek van groot belang. Door het doen van onderzoek toetsen de Adviescommissies Wonen de door hen verstrekte adviezen. Bij een volgend adviestraject worden de uitkomsten meegenomen. VACpunt Wonen verzamelt zoveel mogelijk onderzoeksgegevens en destilleert daaruit trends en veranderingen in woonwensen. Ook voor de opdrachtgever bieden de VAC-onderzoeken waardevolle informatie over de woonbeleving van bewoners die weer gebruikt kan worden bij volgende bouwplannen. VACpunt Wonen stelt de Adviescommissies Wonen een onderzoeksinstrument ter beschikking waarmee zij WoonKwaliteitOnderzoeken (WKO s) kunnen uitvoeren. VACpunt Wonen verwerkt op aanvraag de onderzoeksgegevens en schrijft rapportages. VACpunt Wonen kan ook extra vragen voor de commissies formuleren die aan de standaardlijsten worden toegevoegd. In 2011 heeft VACpunt Wonen twaalf onderzoeken verwerkt (waarvan drie standaard WKO s en negen WKO s Energiebesparing) en twee rapportages (standaard WKO) geschreven. Vanwege de kosten verwerken Adviescommissies Wonen vaak zelf de gegevens en schrijven ze zelf het rapport. Veel commissies denken dat het uitvoeren van een WKO erg tijdrovend is. Daarom doen veel commissies ook op andere manieren onderzoek, bijvoorbeeld een gezamenlijke fietstocht om de enge plekken in de gemeente in kaart te brengen, of check van de toegankelijkheid van het centrum. Er zijn in onderzoeken door de Adviescommissies Wonen uitgevoerd (geen ambitie gesteld; in 2010 waren dit er 45). 2.9 Maatwerk VACpunt Wonen is de telefonische, schriftelijke en digitale vraagbaak voor de lokale Adviescommissies Wonen. VACpunt Wonen gaat regelmatig het land in en werkt aan de optimalisering van de contacten met de Adviescommissies Wonen. We signaleren dat de commissies steeds vaker bellen met vragen over allerhande onderwerpen, zoals organisatievraagstukken, technische onderwerpen, vrijwilligersbeleid, samenwerking en onderhandelingen met gemeenten, provincies, projectontwikkelaars en corporaties. In 2011 ging het om ongeveer 1100 telefoontjes. Daarnaast komen er wekelijks ca. tien vragen over dergelijke onderwerpen per binnen. Daarnaast benadert VACpunt Wonen de commissies actief, zowel telefonisch als face-to-face. In 2010 en 2011 is er een belronde onder een groot deel van de Adviescommissie Wonen gehouden. De bedoeling was dat de belronde in april 2011 afgerond zou zijn, maar het kostte veel meer tijd dan vooraf ingeschat werd. De gesprekken zijn echter zo waardevol dat we de extra investering graag deden. 16

17 De commissies werd gevraagd naar de stand van zaken rond financiën, ledental en verwachte projecten. Ook kwam met name het onderwerp energiebesparing aan bod (zie verder paragraaf 4.2). Het doel van de belronde is tweeledig: enerzijds levert een persoonlijk gesprek met een commissie VACpunt Wonen veel waardevolle informatie op over wat er in het land leeft en waar de commissies tegenaan lopen. Anderzijds blijkt dat een frisse blik van buitenaf de commissies weer op ideeën brengt. Want VACpunt Wonen luistert niet alleen, zij adviseert ook en geeft succesverhalen elders uit het land weer door aan commissies die in een vergelijkbare situatie zitten. De directie bezoekt regelmatig (regionale en provinciale) bijeenkomsten van Adviescommissies Wonen. Zij houdt op verzoek lezingen over een door de Adviescommissies te bepalen onderwerp en beantwoordt vragen over inhoudelijke en organisatorische onderwerpen. In 2011 zijn er 39 bezoeken aan (bijeenkomsten van) Adviescommissies Wonen gebracht. VACpunt Wonen zet zich in om recent opgeheven commissies nieuw leven in te blazen. VACpunt Wonen faciliteert deze commissies waar mogelijk. Ook geven bestaande commissies in de regio en de Provinciale Besturen ondersteuning. VACpunt Wonen ondersteunt op verzoek Adviescommissies Wonen bij het werven van nieuwe leden. Deze verzoeken kwamen van bestaande commissies, maar juist ook bij nieuwe en doorstartende commissies was behoefte aan dergelijke ondersteuning. VACpunt Wonen heeft o.a. de volgende zaken ter beschikking gesteld: persberichten met oproep voor nieuwe leden, toegespitst op de situatie ter plaatse folders over werving, over het VAC-werk en over VACpunt Wonen posters met wervingsteksten, op de commissie ter plaats toegesneden (A3 formaat) promotiematerialen, zoals winkelwagenmuntjes en memoblokjes Bij het op- en doorstarten van commissies door VACpunt Wonen heeft de koepel zelf contact gelegd met lokale en regionale media. Dit leidde meestal tot publicatie. Er zijn vacatures geplaatst bij lokale vrijwilligerscentrales, er zijn wervingsteksten op de websites van gemeenten gezet en in bladen van corporaties. De werving heeft meestal het gewenste succes. 17

18 18

19 3. Bevordering gebruikskwaliteit De tweede hoofdtaak van VACpunt Wonen is het bevorderen van gebruikskwaliteit van woning en woonomgeving. Hieronder volgt een overzicht van de activiteiten die VACpunt Wonen in 2011 heeft ondernomen om deze taak uit te werken. De toekomst van de VAC-organisatie: behoud en uitbreiding VAC-netwerk, convenanten met opdrachtgevers (PROJECT) ( 3.1) Deelname in NEN-commissies Klimaatbeheersing, Brandveiligheid, onderzoek naar commissies Binnenmilieu en Toegankelijkheid (REGULIER) ( 3.2) Meerwaarde van het VAC-advies in krimpregio s (PROJECT) ( 3.3) Publicaties voor externen (inclusief website) (REGULIER & PROJECT) ( 3.4) Lobbyen: jaarenquête, public relations, VAC-advies ten opzichte van andere labels en keurmerken (PROJECT & REGULIER) ( 3.5) Inspraak & samenwerking (REGULIER) ( 3.6) 3.1 De toekomst van de VAC-organisatie Convenanten De VAC-organisatie beoogt een goede gebruikskwaliteit van woningen en woonomgeving door middel van het VAC-advies. Daarom streeft VACpunt Wonen naar continuïteit van het VAC-werk. Voldoende deskundigheid is hiervoor een belangrijke voorwaarde. Deskundigheid kost geld. Onder het motto De gebruiker betaalt sluit VACpunt Wonen sinds begin 2008 convenanten met regionaal en landelijk opererende projectontwikkelaars en corporaties. Bij de oprichting van nieuwe commissies bepaalt de commissie of zij de convenanten met gemeente, corporatie(s) en eventueel projectontwikkelaar(s) zelf sluit, of dat VACpunt Wonen dat doet. De opbrengsten van deze convenanten worden ingezet om de deskundigheid van de VAC-leden op niveau te brengen en te houden.. In 2011 had VACpunt Wonen convenanten met: 4 projectontwikkelaars 23 corporaties 6 gemeenten Daarnaast heeft VACpunt Wonen in 2011 onderhandelingen gevoerd met 3 projectontwikkelaars, 37 corporaties en 11 gemeenten. Er zijn 21 commissies, die volgens de nieuwe systematiek werken. Zes van hen hebben zelf (een of meer) convenanten met lokale opdrachtgevers gesloten en nemen tegen betaling een pakket van producten en diensten af bij VACpunt Wonen. Vijftien commissies hebben VACpunt Wonen gevraagd de convenanten voor hen te sluiten. Zij krijgen de producten en diensten gratis. Zie voor specificaties bijlage 2. Door de kredietcrisis lijken projectontwikkelaars zich nu even niet te willen committeren. Ook corporaties en gemeenten worden voorzichtiger. Omdat deze tendens al eerder merkbaar was, zijn de convenantopbrengsten voor 2011 wat voorzichtiger begroot: gestreefd werd naar handhaving van de 19

20 convenantinkomsten. In 2011 hebben drie opdrachtgevers aangegeven het convenant niet te zullen voortzetten: één opdrachtgever is opgeheven, één is gefuseerd en een gemeente heeft aangegeven geen financiën voor het VAC-werk meer vrij te kunnen maken. Daarentegen zijn er vijf nieuwe convenanten afgesloten. Bron: Het GrootVerslag, bewonersblad van woningstichting Het Grootslag, december Oprichten nieuwe Adviescommissies Wonen VACpunt Wonen streeft ernaar om het werkgebied van de Adviescommissies Wonen (o.a. op basis van de dekkingsgraad) van het VAC-werk uit te breiden. Dankzij de inspanningen van VACpunt Wonen de kost gaat voor de baat uit - en door het afnemende aantal gemeenten in Nederland is de dekkingsgraad de afgelopen jaren toegenomen. In 2011 komt de dekkingsgraad uit op 45%. Er zijn dus commissies in meer gemeenten. Een andere belangrijke ontwikkeling is dat steeds meer commissies gemeentegrensoverschrijdend werken. Hierdoor nemen de commissies in aantal niet toe, maar het werkgebied wordt wel uitgebreid. Dit wordt mede in de hand gewerkt door de stagnerende bouwactiviteit in de huidige periode. VACpunt Wonen gaat door met het oprichten van nieuwe commissies. Er vindt overleg plaats over het oprichten van nieuwe VAC s met huurdersorganisaties, belangenorganisaties, corporaties en gemeenten. Zeker in tijden van crisis neemt de vraag naar woningen af. Toch is er nog wel animo onder opdrachtgevers, zij het niet overal. De ervaring leert tevens dat het lang duurt voordat een nieuwe commissie een feit is. VACpunt Wonen heeft zich voor 2011 ten doel gesteld vier nieuwe commissies te initiëren. De acties die in dit kader in de afgelopen jaren zijn uitgevoerd, hebben we in 2011 gecontinueerd. Dit jaar 20

21 hebben we op verschillende fronten gewerkt aan het oprichten van Adviescommissies Wonen en aan de herstart van commissies. In totaal liepen er 21 initiatieven (zie bijlage). Concluderend: in 2011 zijn er zes nieuwe commissies bijgekomen c.q. doorgestart (Breda, Castricum, Deventer, Utrecht, Westfriesland, Zaanstad). Het streven voor 2011 is daarmee gehaald. Er zijn vier commissies opgeheven: de commissies in Berkelland, Coevorden, Tilburg, Westerveld) zagen zich genoodzaakt met hun werkzaamheden te stoppen. De commissies in Haaksbergen en Steenwijkerland zijn gefuseerd. De dekkingsgraad is gestegen van 43,5% in 2010 naar 45% in Deelname in normcommissies VACpunt Wonen neemt deel aan de normcommissie Brandveiligheid en de normcommissie Klimaatbeheersing in gebouwen. Daarnaast staat VACpunt Wonen op de deelnemerslijst voor de commissie Binnenmilieu. Deze is nog niet gestart. Tevens is in 2009 de start van een nieuwe commissie Toegankelijkheid aangekondigd. VACpunt Wonen volgt de ontwikkelingen op dit gebied. Voor deelname aan de NEN-commissies moet VACpunt Wonen een financiële bijdrage leveren. Aangezien VACpunt Wonen in 2011 nog geen zekerheid had over de voortzetting van de overheidssubsidie in 2012, heeft zij bij de diverse commissies aangegeven daar haar deelname voor de komende jaren niet kan garanderen. Daarnaast heeft VACpunt Wonen gepleit om deelname aan de NEN-commissies niet te belasten. Binnen de normcommissie Brandveiligheid ging de aandacht vooral uit naar de voorgenomen wijzigingen in het Bouwbesluit en de gevolgen daarvan voor de NEN-normen. Het Bouwbesluit wordt op het gebied van brandveiligheid ingrijpend gewijzigd. De commissie heeft veel tijd besteed aan dit voorstel en de impact voor de normen op het gebied van brandveiligheid. Een aantal NENnormen wordt helaas niet in het Bouwbesluit overgenomen. VACpunt Wonen heeft zitting in de normcommissie Klimaatbeheersing in gebouwen. Daarnaast heeft zij ook een zetel in de beleidsgroep EPG. De NEN-commissie Klimaatbeheersing heeft zich in 2011 beziggehouden met de afronding en implementatie van de NEN VACpunt Wonen heeft waar mogelijk aandacht gevraagd voor de gebruikersvriendelijkheid van alle woninginstallaties en voor een communicatierichtlijn voor installateurs richting bewoners. Tevens heeft VACpunt Wonen aandacht gevraagd voor de betrouwbaarheid van de norm. Uiteindelijk gaat de consument af op de EPC of het label; de betrouwbaarheid moet dan niet ter discussie staan. Tevens heeft VACpunt Wonen aangegeven dat een cijfer of letter (EPC of label) alleen niet zaligmakend is. Bij de partijen die zitting nemen in de commissie heeft VACpunt Wonen ook het onderzoek Energie besparen met woonkwaliteit gepromoot. Er hebben twee sessies plaatsgevonden waar de toekomst van deze normcommissie centraal stond. VACpunt Wonen heeft bij deze sessies input geleverd. Er is een aantal trends geformuleerd, die vertaald kunnen worden naar nieuwe ontwikkelingen. Tevens zijn er verbindingen gelegd in het normalisatiewerk die kunnen leiden tot een beter totaaloverzicht van de werkzaamheden en doelstellingen van de normalisatie op het terrein van klimaatbeheersing. In het platform Binnenmilieu is gesproken over het oprichten van een normcommissie Binnenmilieu. Inmiddels is een concepttekst opgesteld voor een Nederlandse Praktijk Richtlijn (NPR) Binnenmilieu; dit is een voorloper van een NEN-norm. Deze tekst is voorgelegd aan alle partijen van het platform en wordt in 2012 verder uitgewerkt. 21

22 Europees jaar vrijwilligerswerk 2011 was het Europees jaar voor vrijwilligerswerk. Al 65 jaar maken mensen zich sterk voor de kwaliteit van het wonen in Nederland. En dat geheel belangeloos! Anno 2011 zijn er ruim 1400 VAC-leden actief in meer dan 200 gemeenten in Nederland. Ook is een heel aantal mensen actief in provinciaal besturen. Een compliment was in dit bijzondere jaar dan ook op zijn plaats. Waren het vroeger alleen vrouwen die het VAC-werk draaiende hielden, tegenwoordig is bijna een kwart van de VAC-leden man. Allemaal zijn het mensen met een warm hart voor wonen. Mensen die bereid zijn hun handen uit de mouwen te steken en zich in te zetten voor praktische en bruikbare, veilige en toegankelijke woningen en omgevingen. Het is niet vanzelfsprekend dat deze mensen dit werk allemaal in hun vrije tijd doen. Om hen daarvoor te bedanken heeft VACpunt Wonen een digitale bedankkaart ontworpen (zie boven) en aan alle leden van Adviescommissies Wonen verstuurd. In de Week van het Applaus (van september 2011) heeft VACpunt Wonen een applausfilmpje opgenomen en op haar website geplaatst en is er een extra editie van de digitale nieuwsbrief verschenen. 3.3 Meerwaarde van het VAC-advies in krimpregio s Het ontstaan van krimpregio s is een belangrijke en voor Nederland relatief nieuwe ontwikkeling. Gebieden waar de bevolkingsdaling de bevolkingsaanwas overstijgt, krijgen met tal van situaties te maken waar geen pasklare oplossingen voor zijn. Voor de Adviescommissies Wonen die actief zijn in een krimpregio, kan deze ontwikkeling een bedreiging betekenen. Minder of geen nieuwbouwplannen betekent minder werk voor de commissies. Gemeenten worden met afnemende inkomsten geconfronteerd en dat kan gevolgen hebben voor het budget van de Adviescommissies Wonen. Ook in krimpregio s zijn er voor de commissies echter voldoende andere mogelijkheden om actief te blijven. Het gaat nu immers niet meer om de kwantiteit, maar om de kwaliteit van het gebouwde. Daarnaast kunnen ook andere partijen dan de gemeente alleen een bijdrage leveren aan de instandhouding van het VAC-werk. Om de Adviescommissies Wonen in krimpregio s te ondersteunen bij het aantonen van hun meerwaarde heeft VACpunt Wonen in 2011 een aantal activiteiten ondernomen. Informatievoor- 22

23 ziening speelt hierbij een belangrijke rol. Daarvoor heeft VACpunt Wonen de eigen kennis over het onderwerp aangevuld, onder andere door het bijwonen van een bijeenkomst van KEI. Er is een dossier over het thema krimp op het besloten deel van de website geplaatst. In het blad WoonKwaliteit zijn drie artikelen over krimp gepubliceerd en in de Koerier Online zijn er zes items over krimp verschenen. De uitwisseling van kennis en ervaring werd gefaciliteerd door het op verzoek organiseren van discussiebijeenkomsten over krimp. In 2011 is er één bijeenkomst over krimp geweest. Daarnaast is VACpunt Wonen aanwezig geweest op een provinciale bijeenkomst van Adviescommissies Wonen over dit thema. VACpunt Wonen heeft zich ook ingezet om de meerwaarde van het VAC-advies in krimpregio s onder de aandacht te brengen. Zo is er een item over dit onderwerp opgenomen in de nieuwsbrief voor externen. Het geplande persbericht over dit onderwerp is niet verschenen. Dit is doorgeschoven naar 2012 in verband met de productie van een infoblad over VAC-werk in krimpgebieden in het komende jaar. 3.4 Publicaties voor externen VACpunt Wonen stelt haar kennis graag ter beschikking van particulieren en professionals. In 2011 zijn de volgende publicaties voor externen uitgebracht: De digitale nieuwsbrief voor externen is drie maal verschenen. Er is een bundeling van voor externen interessante artikelen uit de jaargang 2010 van WoonKwaliteit uitgebracht onder de titel WoonKwaliteit in vogelvlucht. Er is een populaire versie van het jaarverslag 2010 gemaakt en breed verspreid (o.a. naar gemeenten, corporaties, ontwikkelaars en politici). Er is een brochure ontwikkeld over de kostenbesparing die het VAC-werk kan opleveren (zie volgende pagina). Deze is eveneens breed verspreid. VACpunt Wonen geeft voor particulieren het boekje Tips voor een slimme indeling van uw woning uit. In april 2011 zijn exemplaren van de promotieflyer verspreid tijdens de beurs Eigen huis (ver)bouwen. Naar aanleiding hiervan zijn een kleine dertig boekjes verkocht. Gedurende het hele jubileumjaar is de WoonKwaliteitWijzer met jubileumkorting aan externen aangeboden. In 2011 klopten 366 externen aan bij VACpunt Wonen voor informatie en/of bestellingen. Het aantal ligt veel hoger dan het jaar ervoor (166 in 2010). Deze stijging was verwacht en is te relateren aan het jubileum van het VAC-werk in Lobbyen De VAC-lobby heeft tot doel het bevorderen van de gebruikskwaliteit van het wonen in Nederland. De lobby vindt zowel op lokaal als op regionaal en landelijk niveau plaats en is op verschillende doelgroepen gericht: opdrachtgevers in de bouw; kenniscentra, producenten; lokale en regionale overheid; landelijke overheid en politiek. Hiervoor worden diverse middelen ingezet. Om te weten wat er speelt, worden dagelijks (digitale) nieuwsbrieven en tijdschriften op het gebied van bouwen en wonen gescreend. Er werden vijf persberichten verzonden naar de media en vijf interviews gegeven aan journalisten; deze hebben tot publicatie geleid: 23

24 Gevraagd: behaaglijke energierekening. NRC Weekblad, 8-14 januari 2011 Dat is pas VAC-werk, Woonbondig, mei 2011 Energie besparen met woonkwaliteit, Aedes Nieuwsflits, juni 2011 Wij eisten een stopcontact in de gang. 65 Jaar advies over woonkwaliteit. Huurwijzer, september 2011 Informatiepunt Woonhuisventilatie in de maak, nieuwsbrief Vereniging Leveranciers Luchttechnische Apparaten Ook werden er vijf kant-en-klare persberichten aan de Adviescommissies Wonen ter beschikking gesteld ten behoeve van hun eigen pr-activiteiten. Daarnaast hebben alle Adviescommissies Wonen gratis exemplaren van het jubileumboek Dat is pas VAC-werk ontvangen; deze gebruiken zij voor lokale pr-activiteiten. Voorts is de naamsbekendheid in het algemeen vergroot door het aanmaken van twee lemma s in de digitale encyclopedie Wikipedia. Een goede zet, want uit onderzoek blijkt dat 90% van de zoekacties via Google bedoeld is om een Wikipedia pagina te vinden. VAC-advies bespaart kosten, overlast en imagoschade In tijden van economische recessie en bezuinigingen sturen veel (bouw)bedrijven sterker op de kosten. Het VAC-advies kan hier een nuttige rol bij spelen. Om inzichtelijk te maken dat het VACadvies veel meer kan opleveren dan het kost, heeft VACpunt Wonen een nieuwe brochure uitgebracht met als titel VAC-werk bespaart kosten, overlast en imagoschade. Zolang een bouwproject alleen nog op papier bestaat, kunnen er kosteloos nog wijzigingen in het ontwerp worden aangebracht. Is het project eenmaal gerealiseerd, dan kan een onhandigheid of fout in het project de opdrachtgever duur komen te staan. Een Adviescommissie Wonen beoordeelt plannen al in een vroeg stadium op gebruikskwaliteit. Zij kijkt vanuit het oogpunt van de bewoner naar de tekeningen en kan fouten voorkómen. Het komt geregeld voor dat naar aanleiding van een VAC-advies een bouwplan gewijzigd is en dat dit de opdrachtgever geld heeft bespaard. VACpunt Wonen bracht in keer een bezoek aan een gemeente, corporatie of projectontwikkelaar. Daarnaast is er uiteraard veelvuldig telefonisch contact en verkeer geweest. 24

25 Er is regelmatig contact met kenniscentra en belangenorganisaties en er worden regelmatig symposia, congressen en dergelijke bezocht (totaal in keer). Alle formele en informele contacten worden zoveel mogelijk aangegrepen om te lobbyen voor de gebruikskwaliteit van het wonen en voor de rol van het VAC-werk daarbij. Een kleine greep uit de activiteiten in 2011: klankbordgroep Innovatiesnelweg voor duurzaamheid in ontvangst nemen boek Daar waar ik woon (uitgave van corporatie Rochdale) door directie VACpunt Wonen. Voor dit boek is ook een van de adviseurs van VACpunt Wonen geïnterviewd. congres De krimpende stad twee workshops verzorgd op symposium Energiebesparing door gedragsverandering van Agentschap NL stakeholdersbijeenkomst van Heijmans afscheidssymposium Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol bijeenkomst KopStaart aanpak van ministerie Infrastructuur & Milieu Congres 110 jaar Woningwet Seminar Grip op bouwkwaliteit KEI competentiedag GPR Gebruikersdag Zitting in de jury bij een bijeenkomst voor de KopStaart aanpak Jaarenquête De jaarlijkse enquête onder de Adviescommissies Wonen levert veel belangrijke waardevolle informatie op. Een deel van de resultaten gebruikt VACpunt Wonen om haar beleid waar nodig bij te sturen. Een ander deel van de uitkomsten biedt externen interessante doorkijkjes in de wereld van de gebruikskwaliteit van het wonen. Zo wordt er naar aanleiding van de jaarenquête een top-5 van knelpunten in de woning, het woongebouw en de woonomgeving opgesteld en aan externen ter beschikking gesteld (o.a. via de media, het jaarverslag en de website). Politiek 2011 was een spannend jaar voor VACpunt Wonen. De organisatie ontvangt jaarlijks een bijdrage van het ministerie van BZK (voorheen VROM). De afgesproken subsidietermijn van vier jaar liep eind 2011 af. Er waren sterke aanwijzingen dat een bijdrage voor 2012 en volgende jaren niet vanzelfsprekend was. Daarom heeft VACpunt Wonen in 2011 planmatig gewerkt aan het overtuigen van zowel de politiek als het ambtelijk apparaat van de meerwaarde van het VACwerk. In het kader hiervan is een aantal acties ondernomen, waaronder diverse mailingen naar Tweede Kamerleden, het verzamelen van informatie over het begrotingstraject, een brief aan toenmalig minister Donner, enkele brieven en een gesprek met de ambtelijke top van BZK/directoraatgeneraal WWI. Daarnaast heeft de directie gesprekken gevoerd met een aantal Tweede Kamerleden. Het feit dat de VAC-organisatie juist in 2011 een dubbel jubileum vierde bleek hierbij een dankbaar voertuig. Uiteindelijk heeft dit alles geresulteerd in voortzetting van de subsidie in 2012 met een minimale korting van 1,5%. Meerwaarde VAC-advies ten opzichte van andere labels en keurmerken Een label is een instrument waarmee de kwaliteit van een woning inzichtelijk wordt gemaakt voor de consument. Adviescommissies Wonen krijgen soms te maken met de introductie van nieuwe labels in hun gemeente. VACpunt Wonen wil de commissies stimuleren om deze ontwikkeling niet te zien als een bedreiging, maar als een kans om de meerwaarde van het VAC-werk over het voetlicht te brengen. In dit kader heeft VACpunt Wonen samen met W/E adviseurs een bijeenkomst georganiseerd over GPR Gebouw voor de Adviescommissies Wonen. Het doel van de bijeenkomst 25

26 was uitwisseling van kennis en ervaring. Er was veel belangstelling van de Adviescommissies Wonen en heeft veel nieuwe informatie opgeleverd. Daarnaast hebben VACpunt Wonen en W/E adviseurs gezamenlijk een artikel gepubliceerd dat is verschenen in het blad WoonKwaliteit en op de website van W/E adviseurs. Interview in de Huurwijzer Het 65-jarig bestaan was voor de redactie van de Huurwijzer, een uitgave van de Woonbond, aanleiding voor een interview met de directeur van VACpunt Wonen, Ineke Werner. Desgevraagd licht zij de ontstaansgeschiedenis van de VAC-organisatie toe, die teruggaat tot Maar ook de toekomst van het VAC-werk en de visie van Ineke Werner op de afnemende regeldruk in het nieuwe Bouwbesluit 2012 komen aan bod. De woningmarkt is nu eenmaal geen markt waar vraag en aanbod in evenwicht zijn. In zo n markt heeft de overheid een taak om bewoners te beschermen. Wat er dan precies geregeld moet worden, moet de praktijk uitwijzen. Het is een goede zaak om de regeldruk te verminderen. Je moet de goede dingen regelen en in elk geval de eindgebruiker erbij betrekken, de bewoners dus, of de VAC s. Dat werkt veel beter dan alles in regels vastleggen. 3.6 Inspraak & samenwerking Inspraak Overleg Platform Bouwregelgeving (BZK) (REGULIER) Juridisch Technische Commissie (BZK) (REGULIER) KopStaartaanpak (PROJECT) College van Deskundigen WoonKeur Nieuwbouw (REGULIER) College van Deskundigen WoonKeur Bestaande bouw (REGULIER) College van Deskundigen WoonKeur Zorg (REGULIER) Gebruikersplatform GPR Gebouw (PROJECT) Bestuur Stichting Woonkwaliteit (REGULIER) Raad van Advies Nederlandse Stichting Geluidshinder (REGULIER) Bestuur Woonster Utrecht (REGULIER) VACpunt Wonen heeft in 2011 deelgenomen aan het Overleg Platform Bouwregelgeving en de Juridisch Technische Commissie van BZK. VACpunt Wonen heeft meegedacht over de nieuwste herziening van het Bouwbesluit en commentaar geleverd op de teksten in de diverse stadia. 26