De toekomst begint vandaag!

Transcriptie

1 De toekomst begint vandaag! Ontwikkelagenda kindcentra 0-13 s-hertogenbosch De toekomst begint vandaag! 1 Agenda van onderwijs, kinderopvang en gemeente voor de ontwikkeling van kinderen van 0-13 jaar s Hertogenbosch, oktober 2016

2 2 Ontwikkelagenda kindcentra 0-13, s-hertogenbosch

3 De toekomst begint vandaag! Voorwoord s-hertogenbosch loopt al jaren voorop in de ontwikkeling van kindcentra We zijn een heel eind op weg. De vraag voor de komende periode is: welke stappen kunnen we zetten om voor kinderen echt het verschil te maken en te komen tot toekomstbestendige kindcentra? Doorontwikkeling en borging zijn hierbij de sleutelbegrippen. Vanuit het belang van een optimale ontwikkeling van kinderen de burger van de toekomst streven schoolbesturen, de bij de kindcentra betrokken kinderopvangorganisaties en gemeente gezamenlijk naar brede voorzieningen voor alle kinderen (en hun ouders) van 0 tot 13 jaar: het kindcentrum 0-13 s-hertogenbosch. In dit kindcentrum wordt gewerkt volgens één pedagogische en educatieve visie. Kinderen worden in staat gesteld om hun talenten optimaal te ontwikkelen. Doorlopende ontwikkelingslijnen, dagarrangementen en kindnabije ondersteuning zijn inherent aan deze voorziening. Onderwijs en kinderopvang trekken op gelijkwaardige basis samen op in de kindcentra. Kindcentra zijn communities waar wordt samengewerkt met het jeugdnetwerk. Pedagogische professionals werken vanuit het belang van de kinderen samen, met kennis vanuit verschillende disciplines. Dit is de visie van de samenwerkingspartners binnen de kindcentra in onze stad en hier werken we hard aan. Met het gezamenlijk ondertekenen van deze ontwikkelagenda verklaren partners zich tot het uiterste te zullen inspannen om de hierin opgenomen ambities waar te maken. De komende periode is het belangrijk om te zorgen dat bevlogenheid en visie omgezet worden in de structuur, borging en uitbouw van professionaliteit binnen het kindcentrum 0-13 in alle lagen van de organisaties. Beleid vanuit de gemeente en de partners worden geïntegreerd ingezet. Hiervoor worden in deze notitie de pijlers benoemd. Na deze notitie komt er een actieplan dat gezamenlijk wordt opgezet onder verantwoordelijkheid van onderwijs, kinderopvang en gemeente. 3 SSPOH Jan Timmers, bestuurder Namens kinderopvanginstellingen projectgroep 0-13 Jan-Willem Bedeaux, bestuurder Gemeente s-hertogenbosch Eric Logister, wethouder

4 Inhoudsopgave Voorwoord 3 1. Inleiding 5 2. Visie op het kindcentrum Eigentijdse ontwikkeling Alle basisscholen in s-hertogenbosch maken deel uit van een kindcentrum 0-13! Ouderpartnerschap Het kindcentrum 0-13 in s-hertogenbosch Ambities Ruimte voor diversiteit en verschillende snelheden Stand alone kinderopvang Het landschap kinderopvang en onderwijs in s-hertogenbosch De context van het kindcentrum De ontwikkeling van het kindcentrum 0-13 tot nu toe: de stadsfoto s Het kindcentrum 0-13 in de bredere context 14 a) het bestrijden van onderwijsachterstanden en ontwikkelingsachterstanden 15 b) het peuterarrangement 17 c) participatie- en wijkactiviteiten 17 d) jeugdhulp 17 e) leerplicht 18 f) huisvesting 18 g) leerlingenvervoer 18 h) sport, cultuur, natuur & milieueducatie, wetenschap & techniek 18 i) gezondheid 19 j) veiligheid 19 k) vluchtelingen 19 l) stand alone kinderopvang Naar een bestuurlijke strategische alliantie kindcentra Inbreng en rol van partners Integratie kinderopvang en onderwijs Doorontwikkeling en borging Financiën Naar een bestuurlijke strategische alliantie De ontwikkelagenda kindcentra ) Doorontwikkeling kindcentra s-hertogenbosch 25 2) Verdere versterking kindcentrum 0-13 binnen de bredere context 27 Bijlagen Bijlage 1: Leden kerngroep en gevoerde gesprekken 29 Bijlage 2: Geraadpleegde documenten 30 Bijlage 3: Samenwerkingspartners kindcentra Ontwikkelagenda kindcentra 0-13, s-hertogenbosch

5 De toekomst begint vandaag! 1. Inleiding Sinds een aantal jaren zijn de kindcentra 0-13 in de gemeente s-hertogenbosch volop in ontwikkeling. Aan de basis hiervan ligt een, in 2010 door betrokken partijen 1 ondertekende, intentieverklaring. In deze intentieverklaring is uitgesproken dat gemeente, primair onderwijs, peuterspeelzalen en kinderopvangorganisaties zich sterk maken voor een ononderbroken ontwikkelingslijn voor kinderen van 0-13 jaar. Doelstelling van de samenwerking tussen partijen is het realiseren van kindcentra 0-13 in s-hertogenbosch, waarin peuterarrangementen, kinderopvang 0-4, primair onderwijs en buitenschoolse opvang zodanig worden aangeboden dat een ononderbroken en gecombineerde lijn van ontwikkelingsgerichte activiteiten en vrijetijdsbesteding voor kinderen van 0-13 jaar wordt gerealiseerd. Deze doelstelling is in de intentieverklaring uitgewerkt in een aantal concrete resultaten en afspraken. De betrokkenheid van de gemeente is groot, vanuit haar wettelijke taken en haar verantwoordelijkheid voor het integraal jeugdbeleid. Een belangrijke basis daarvoor is het kader Voorrang voor Jeugd Met de centrale doelstelling dat in 2016 alle basisscholen deel uitmaken van een kindcentrum 0-13, kan s-hertogenbosch worden beschouwd als een voorloper in de ontwikkeling van kindcentra, in het belang van de kinderen in de gemeente. Bij de ontwikkeling van de kindcentra 0-13 zijn alle schoolbesturen en acht organisaties voor kinderopvang betrokken. Daarbij zijn de schoolbesturen in s-hertogenbosch, vanuit een lange traditie van samenwerking, verenigd in de Stichting Schoolbesturen Primair Onderwijs s-hertogenbosch (SSPOH). Eén van de speerpunten van het strategisch beleidsplan SSPOH bevat een aantal richtinggevende uitspraken over de (door)ontwikkeling van de kindcentra. Daarnaast is er de Projectgroep Kindcentra 0-13, met daarin de SSPOH en de directies van de acht deelnemende kinderopvangorganisaties en Compas, en het Stedelijk Overleg Kinderopvang (STOK), een overleg van alle kinderopvangorganisaties en de gemeente. 5 Inmiddels is de behoefte ontstaan aan een door alle partijen gedragen visie voor de periode , voortbouwend op wat er tot op heden is bereikt en rekening houdend met de recente, voortschrijdende landelijke en lokale ontwikkelingen. Uitgangspunt daarbij is te komen tot een door de partijen gedragen strategisch kader, dat is gericht op synergie en onderlinge versterking van elkaars inzet en activiteiten. Aan de opstelling van deze agenda kindcentra 0-13 is een intensief traject vooraf gegaan. De eerste gesprekken met direct betrokkenen zijn gevoerd in mei Het schooljaar is vervolgens benut om, in een aantal overlegsessies van een hiertoe ingerichte kerngroep van alle betrokken partijen, de agenda vorm te geven. Dit, zeer constructief verlopen, overleg heeft geresulteerd in de nu voorliggende ontwikkelagenda, die door alle partijen wordt onderschreven. Bijlage 1 geeft een overzicht van de leden van de kerngroep en van degenen met wie de gesprekken hebben plaatsgevonden. 1 Intentieverklaring kindcentra 0-13 d.d. 22 februari 2010, ondertekend door SSPOH, negen instellingen voor kinderopvang en de Stichting Peuterspeelzalen SPH.

6 2 visie op het kindcentrum Bij het opstellen van een ontwikkelagenda is een visie nodig die wordt gedragen door alle partijen. Belangrijke elementen zijn: De kindcentra denken niet in termen als kinderopvang of onderwijs, maar gaan uit van de ontwikkeling van het kind en zijn of haar talenten. De bij het kindcentrum betrokken partners werken samen en maken gebruik van ieders expertise. Gestreefd wordt naar een kindcentrum onder één dak. Onderlinge nabijheid van partners is minimale voorwaarde. In 2016 maken alle scholen in s-hertogenbosch deel uit van een kindcentrum Deze kindcentra vormen een centraal onderdeel van de sociale, pedagogische en zorginfrastructuur in gemeenten en zijn een belangrijke pijler in het integraal jeugdbeleid. Doel voor 2018 is: alle kindcentra werken vanuit het uitgangspunt Samen doen, samen verantwoordelijk (fase 4) of, als absolute ondergrens, vanuit Samen doen, zelf verantwoordelijk (fase 3). Een doorgroei naar één organisatie (fase 5) wordt actief ondersteund wanneer intenties daartoe aanwezig zijn. Ouders zijn belangrijke partners binnen het kindcentrum, dat werkt vanuit de drie-eenheid van kind, ouder en professional. Door opvoeding en ontwikkeling dicht bij elkaar te brengen werken de kindcentra gezamenlijk aan het welzijn en de ontwikkeling van de kinderen. In de kindcentra kunnen kinderen op den duur het hele jaar, 5 dagen per week, terecht om te spelen, te leren, te ontdekken en te ontspannen. Diversiteit is mogelijk. De kindcentra ontwikkelen zich ieder in hun eigen tempo en op hun eigen manier, en met verschillende accenten. Kindcentra fungeren als thuisnabije, geïntegreerde voorzieningen, overeenkomstig de doelstellingen van het Passend onderwijs. Kindcentra 0-13 staan niet op zichzelf maar fungeren tevens als belangrijke partner binnen het integrale jeugdbeleid van de gemeente. Ontwikkelagenda kindcentra 0-13, s-hertogenbosch

7 De toekomst begint vandaag! 2.1 Eigentijdse ontwikkeling De kindcentra 0-13 in s-hertogenbosch zien het als hun opdracht om uit ieder kind te halen wat erin zit, het te helpen al zijn/haar talenten te ontwikkelen en te benutten. Kinderopvang en onderwijs gaan uit van de uniciteit van kinderen en nemen de ononderbroken ontwikkeling van kinderen als uitgangspunt. In een kindcentrum staat het belang van het kind centraal. Om te blijven aansluiten bij de sterk veranderende samenleving neemt het aanleren van de zogenaamde 21e eeuwse vaardigheden binnen de kindcentra een belangrijke plaats in. Dan gaat het over: samenwerken, communiceren, verbanden leggen, ondernemen, burgerschap, ICTvaardigheden, democratische omgangsvormen en het vermogen om creatief te kunnen handelen. Deze vaardigheden zijn niet nieuw, maar in de steeds complexere en veranderende samenleving neemt het belang ervan wel toe. Daarom moeten deze vaardigheden aan bod komen in alle fasen en niveaus van de ontwikkeling van kinderen. Ten grondslag aan deze vaardigheden ligt de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen, waarbij respect, veiligheid en vertrouwen hoog in het vaandel staan. De kindcentra dragen er zo aan bij dat de kinderen opgroeien tot evenwichtige volwassenen. Een speerpunt is het stimuleren van een onderzoekende houding en het prikkelen van de nieuwsgierigheid bij de kinderen, en het stimuleren van hun creativiteit. Hiermee willen de kindcentra het concept van ontdekkend en ontwerpend leren verder versterken. Van belang is deze ontwikkeling systematisch in te zetten al op jonge leeftijd. Jonge kinderen leren spelenderwijs. Via spelen ontdekken ze hun eigen kunnen en eigen grenzen. Spel en samenspel biedt kinderen mogelijkheden om hun emoties te uiten en te experimenteren met sociale vaardigheden. Daarvoor is een uitdagende, stimulerende omgeving nodig. De voor- en vroegschoolse periode is heel geschikt voor zelf ontdekken. In deze situatie, waarin pedagogische ontwikkelingsdoelen de kern van de opdracht vormen, krijgt het kind ruimte en gelegenheid om zich, in aanwezigheid van leeftijdsgenoten, naar eigen kunnen en op eigen tempo te ontwikkelen. 2.2 Alle basisscholen in s-hertogenbosch maken deel uit van een kindcentrum 0-13! In het kindcentrum 0-13 worden kinderen in staat gesteld om hun talenten optimaal te ontwikkelen. Doorlopende ontwikkelingslijnen, dagarrangementen en kindnabije zorg zijn inherent aan deze voorziening. Kindcentra zijn communities waar, vanuit gelijkwaardigheid, intensief wordt samengewerkt met zorg en welzijn. Pedagogische professionals in deze kindcentra werken vanuit het belang van de kinderen, vanuit verschillende disciplines 2. Er wordt toegewerkt naar de vorming van interdisciplinaire teams gericht op de ontwikkeling van het (jonge) kind. Dit is een belangrijke voorwaarde om de leefwerelden van het kind met elkaar te verbinden: gezin, school, kinderopvang, buitenschools activiteitenaanbod, straat en buurt. Ook draagt dit er aan bij dat complexe vraagstukken rond opvoeden en ontwikkelen niet geïsoleerd maar geïntegreerd worden aangepakt. s-hertogenbosch wil in deze ontwikkeling, in het belang van de kinderen, voorop blijven lopen en stelt vast dat alle scholen in de gemeente inmiddels deel uitmaken van een kindcentrum Van belang is dat de gemeente haar regierol blijft nemen in het zorgdragen voor lokale samenhang en verbinding. De kindcentra vormen een centraal onderdeel van de sociale, pedagogische en zorginfrastructuur in de gemeente en zijn in die zin een belangrijke pijler in het integraal jeugdbeleid. Alle transities die nu gaande zijn passend onderwijs, jeugdzorg, WMO, welzijn zullen veel baat hebben bij een goed netwerk van voorzieningen voor kinderen. Kindcentra vormen een belangrijk onderdeel van dat (wijkgerichte) netwerk. De ingezette transities hebben een veel grotere kans van slagen met een goede basis voor kinderen: de kindcentra Ouderpartnerschap Ouders zijn belangrijke partners binnen het kindcentrum 0-13, dat werkt vanuit de drie-eenheid van kind, ouder en professional. Door opvoeding en ontwikkeling dicht bij elkaar te brengen, werken de kindcentra gezamenlijk aan het welzijn en de ontwikkeling van de kinderen. In de kindcentra is ouderpartnerschap een speerpunt. Kinderen brengen veel meer tijd thuis door dan in de kindcentra. Partnerschap tussen ouders en de professionals vanuit het kindcentra draagt bij aan zowel de leerprestaties van kinderen, als aan hun motivatie, hun welbevinden, hun zelfbeeld en hun zelfwaardering. Bij alle kindcentra wordt planmatig gewerkt aan deze ouderpartnerschap, vanuit een visie, een plan en een aanpak. Dit gaat zowel over het formele gesprek met ouders, over beleid van de organisatie (MR/OC), als over educatief partnerschap: samen staan voor het leren van de kinderen en de pedagogische partnerschap, over welzijn en opvoedingsonderwerpen. Ouders zijn te allen tijde aanwezig bij de kindbespreking 0-13 van hun kind, als onderdeel van de interne zorgstructuur van het kindcentrum. 2 Deze visie sluit sterk aan bij het brondocument Kindcentra 2020, ontwikkel de toekomst van september s-hertogenbosch is, zowel vanuit de gemeente als vanuit het onderwijs, nauw betrokken geweest bij de opstelling van dit document. 7

8 8 2.4 Het kindcentrum 0-13 in s Hertogenbosch De samenwerkende partijen in s-hertogenbosch maken zich sterk voor een kindcentrum Hieronder wordt het volgende verstaan: 1) Een kindcentrum wordt gevormd door minimaal twee partners: een voorschoolse voorziening (kinderdagopvang en/of peuterarrangement) en een basisschool, en waar wenselijk ook buitenschoolse opvang. Een school of voorschoolse voorziening alléén is geen kindcentrum ) In het kindcentrum 0-13 realiseren de voorschoolse voorziening en de basisschool gezamenlijk een doorgaande lijn: een samenhangende en sluitende aanpak op verschillende gebieden. Dit houdt in: a. een doorgaande pedagogische lijn: afspraken over pedagogische doelen zoals veiligheid, gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke en sociale competentie en het zich eigen maken van waarden, normen en cultuur; b. een doorgaande educatieve en onderwijskundige lijn: afstemming van methodieken, aansluiting bij de kerndoelen en criteria voor opbrengst- en/of ontwikkelingsgericht werken binnen het kindcentrum; c. een doorgaande lijn op het gebied van ondersteuning met een kindbespreking 0-13 en een intern begeleider van de school die beide teams verbindt en warme kindoverdracht; d. een doorgaande lijn op het gebied van talentontwikkeling (afstemming binnen- en buitenschools / formeel en informeel leren). 3) Leerkrachten, pedagogen, pedagogisch medewerkers, vakleerkrachten en ondersteuners werken als één team, met structurele afstemming tijdens 0-13 overleg en afdelings-, bouw- en managementoverleg. Het gezamenlijk management maakt afspraken over de taakverdeling op de locatie. 4) Het kindcentrum heeft een eigen gids voor ouders, waarin het pedagogische en didactische concept duidelijk staat beschreven. 5) De partners stemmen hun beleid ten aanzien van ouders en ouderparticipatie onderling af en werken planmatig aan het vergroten van de ouderbetrokkenheid. Idealiter is er uiteindelijk één ouderbeleid. De communicatie met ouders is helder, eenduidig en actueel. 6) De kindcentra hebben goed functionerende kwaliteitszorgsystemen, waarmee zij in een cyclisch proces (plan-do-check-act) aantoonbaar werken aan het optimaliseren van de kwaliteit. Daarbij wordt aandacht besteed aan het borgen van verworvenheden. 7) Gestreefd wordt naar een kindcentrum onder één dak. Onderlinge nabijheid van partners is minimale voorwaarde. 8) Gestreefd wordt naar een situatie waarin elk kindcentrum bestaat uit één school en één kinderopvangorganisatie. 9) Kindcentra beschrijven in een plan de ontwikkeling die zij de komende jaren willen doormaken. 2.5 Ambities In s-hertogenbosch worden op hoofdlijnen vijf fasen of gradaties van samenwerking onderscheiden. 1) Apart De partners zijn vlakbij elkaar of in één gebouw gehuisvest. Ze functioneren apart en hebben geen gemeenschappelijke activiteiten. Ze kennen elkaar wel, maar er zijn geen georganiseerde ontmoetingen of uitwisselingen. 2) Afstemmen, zelf doen Medewerkers en leidinggevenden ontmoeten elkaar. Er komen incidenteel spontane of gestimuleerde initiatieven tot stand. Er vindt uitwisseling over methodes en materialen plaats en mogelijkheden voor de toekomst worden verkend. 3) Samen doen, zelf verantwoordelijk Incidentele verkenningen krijgen een structureel karakter. Er ontstaan vaste overlegvormen en patronen. Er komen afspraken tot stand over pedagogische visie, aanbod, zorg en presentatie. 4) Samen doen, samen verantwoordelijk Structuur, samenwerking en overleg worden verbreed; meer medewerkers zijn betrokken bij de vorming van het kindcentrum ) Eén organisatie Integraal verantwoordelijk, organisatie met integrale eindverantwoordelijkheid. De samenwerkende partners spreken de volgende ambities uit: 1) De kindcentra in s-hertogenbosch werken toe naar fase 4: Samen doen, samen verantwoordelijk. In die situatie is er in aanvulling op de minimale kenmerken genoemd onder 2.3 sprake van: één pedagogisch beleid; één educatieve en onderwijskundige aanpak; één zorgstructuur en één zorgroute 0-13, inclusief de buitenschoolse opvang; gezamenlijke managementstructuur; afstemming over rolverdeling en inzet van elkaars personeel, combinatiefuncties; een uniforme uitstraling: één naam, één logo, een gemeenschappelijke nieuwsbrief en website (met eventuele link naar de eigen websites). 2) Anticiperend op de landelijke ontwikkeling van kindcentra tot basisvoorzieningen, kunnen kindcentra Ontwikkelagenda kindcentra 0-13, s-hertogenbosch

9 De toekomst begint vandaag! ervoor kiezen eventueel bij wijze van pilot door te groeien naar fase 5: Eén organisatie. Fase 5 is in de woorden van Kindcentra 2020 de samenwerking voorbij. Met het toegroeien naar één organisatie, met personele en financiële ontschotting, hoeft minder tijd te worden gestoken in afstemming tussen twee zelfstandige organisaties, en kan nog beter worden gestuurd op de pedagogische kwaliteit van de voorzieningen. Een eventuele doorgroei naar één organisatie zal, wanneer daarvoor wordt gekozen, actief door de partners worden ondersteund. De gemeente treedt daarin faciliterend op, door het bieden van regelvrije ruimte, het starten van proeftuinen e.d. Op 3 december 2015 heeft de Tweede Kamer een motie van PvdA, D66 en GroenLinks aangenomen over het wegnemen van belemmeringen voor samenwerking tussen opvang en onderwijs. De Kamer verzoekt het kabinet om binnen een halfjaar met concrete voorstellen te komen over wat er nodig is om het mogelijk te maken dat kinderopvang en onderwijs kunnen worden aangeboden vanuit één organisatie, zoals een kindcentrum. En om daarbij ook de mogelijkheden voor de wettelijke verankering van kindcentra te onderzoeken. Dit kan worden gezien als een stevige beweging richting het kindcentrum als basisvoorziening waarin opvang en onderwijs binnen één wettelijk, financieel en toezichtskader met opheffing van de bestaande schotten tussen de verschillende organisaties kunnen worden vormgegeven. Tot het moment waarop een en ander landelijk is gerealiseerd, zullen samenwerkende partners de bestaande mogelijkheden zo creatief mogelijk moeten benutten. 3) Een samenwerking binnen de kindcentra in s-hertogenbosch binnen fase 3: Samen doen, zelf verantwoordelijk, wordt als absolute ondergrens gezien. In 2018 bevinden zich geen kindcentra meer in fase 1 of 2. stadsfoto s, worden gemonitord. Waar de ambities (nog) niet worden gehaald zullen de betrokken partners, op managementen zo nodig bestuurlijk niveau, met elkaar nagaan welke hulp het kindcentrum geboden kan worden om hieraan alsnog te kunnen voldoen. Bij oorzaken die meer zijn gelegen in onverenigbare visies bij uitvoerende partners op de betreffende kindcentrumlocatie, zal bestuurlijk in overleg worden getreden over mogelijke oplossingen. De gemeente zal binnen haar mogelijkheden (vestigingsbeleid, subsidiebeleid) haar besluitvorming richten op het behalen van de gezamenlijke doelstellingen om tot versterking van de kindcentra 0-13 in s Hertogenbosch te komen. Belangrijke aanvullende ambities, die in samenspraak met de gemeente zullen worden opgepakt, zijn de volgende: 4) Elk kind van 0-2 jaar, 2-4 jaar en 4-13 jaar krijgt een ontwikkelrecht voor een aantal uren per week. Gestreefd wordt naar 100% bereik van peuters, voor minimaal twee dagdelen per week. Kinderen vanaf vier jaar hebben naast een recht op vijf dagen onderwijs, recht op een aantal uren BSO / buitenschoolse activiteiten per week, uren die elke dag ingezet kunnen worden waardoor een breed palet aan talenten worden ontwikkeld. Het kindcentrum is toegankelijk voor alle kinderen en kent geen financiële drempels. 5) In een kindcentrum kunnen kinderen gedurende het hele jaar, gedurende vijf dagen per week, terecht om te spelen, te leren, te ontdekken en te ontspannen. Er worden, naast het kernarrangement, verlengde arrangementen geboden met een breed aanbod aan sport, spel, kunst, cultuur, natuur, wetenschap en techniek. 6) Het aantal uren peuterarrangementen wordt verhoogd naar 10 uur per week voor een regulier peuterarrangement en 20 uur per week (4 contactmomenten van 5 uur) voor een doelgroepkind. Daarnaast ligt er een wens om het peuterarrangement eerder te starten, vanaf de leeftijd van twee jaar. 7) De kindcentra in s-hertogenbosch werken volgens de standaarden van het voorlopige waarderingskader voorschoolse educatie van de inspectie van het onderwijs 3. 9 Partners gaan over tot nadere concretisering van criteria/ ijkpunten, en de wijze waarop deze worden gemonitord, om te kunnen vaststellen of kindcentra aan de vastgestelde resultaatsafspraken voldoen. De betrokken partijen hebben de resultaatsverplichting om samen een kindcentrum in minimaal fase 3 te realiseren. Het halen van de gestelde ambitie zal nauwgezet, via herhaalde 3 Dit waarderingskader bevat mede het aspect samenwerking met vervolgonderwijs, gemeenten en andere partners zoals ouders.

10 Ruimte voor diversiteit en verschillende snelheden De kindcentra in s-hertogenbosch zijn goed op weg (zie hoofdstuk 3) en hebben daarbij een extra impuls gekregen dankzij een stimuleringsbijdrage die de gemeente aan elke kindcentrumlocatie beschikbaar heeft gesteld. De kindcentra ontwikkelen zich ieder in hun eigen tempo en op hun eigen manier, en met verschillende accenten. Waar de ene locatie de nadruk legt op het gezamenlijk vormgeven van een website, nieuwsbrief en logo, kiest een andere locatie voor een meer inhoudelijke impuls en werken kinderopvang en onderwijs gezamenlijk hun visie uit op de doorgaande lijnen. Daarbij heeft elke locatie haar eigen omstandigheden en beginsituatie die de ontwikkeling van het kindcentrum beïnvloeden. Dit hangt samen met veel factoren, zoals het personeel, de populatie van de school, wel of geen aandachtsgebied etc. Zo zijn er kindcentra die primair voorzien in de behoefte van de werkende ouder(s) en kindcentra met een wijkfunctie in een gebied met veel werkloze ouders, waar meer sprake zou moeten zijn van een ontwikkelrecht. De samenwerkende schoolbesturen en kinderopvangpartners laten ruimte voor diversiteit binnen de kindcentra, passend bij de situatie, maar houden onverkort vast aan het uitgangspunt dat in 2018 alle scholen in s-hertogenbosch deel uitmaken van een kindcentrum, volgens het concept Samen doen samen verantwoordelijk (fase 4), met als ondergrens Samen doen, zelf verantwoordelijk (fase 3). De gemeente heeft daarin een voorwaardenscheppende rol. De kern van het kindcentrum vormt de inhoud, het werken vanuit één missie en visie en met doorgaande lijnen. Al het overige moet daaraan ondersteunend zijn. Van belang is het continu met elkaar zoeken naar verbinding en onderlinge versterking. 2.7 Stand alone kinderopvang Een relevant gegeven is dat alle basisscholen, maar niet alle kinderopvanglocaties zijn verbonden aan een kindcentrum Bij de ontwikkeling van de kindcentra 0-13 zijn alle schoolbesturen en acht organisaties voor kinderopvang betrokken. De acht deelnemende kinderopvangorganisaties in de kindcentra vertegenwoordigen ca. 87% van de kindplaatsen in s Hertogenbosch. Een relatief klein deel van de kinderopvang vindt plaats in uiteenlopende (stand alone) locaties. Uit landelijk onderzoek onder ouders 4 blijkt dat een deel van de ouders bewust kiest voor kinderopvang die geen deel uitmaakt van een kindcentrum. Hier kunnen verschillende motieven aan ten grondslag liggen: ouders hechten aan kleinschalige opvang, men vreest verschoolsing van de buitenschoolse periode of men ziet bezwaren voor de privacy van het kind omdat een eenmaal onjuist beeld van het kind hem/haar blijft achtervolgen. Daarnaast kan er sprake zijn van een bewuste keuze voor een andere visie zoals natuurbeleving / groene buitenruimte en/of op basis van kennismaking, kwaliteit, eerste indruk en uitstraling. In 2016 buigt een nog op te richten werkgroep met relevante partners zich over de vraag in hoeverre de niet-kindcentrum locaties kinderopvang (dagopvang en BSO) kunnen worden meegenomen in de kindcentrumontwikkelingen. Scholing en trainingen vanuit Compas staan ook open voor de locaties buiten de kindcentra. 4 Uit onderzoek vanuit Kindcentra 2020 onder 600 ouders is gebleken dat ca. 50% van de ouders hun kinderen naar een kindcentrum zouden sturen, als er een in de buurt was. Een poll door Kinderopvang totaal onder 800 ouders wijst uit dat 70% van de ouders van mening is dat ouders ook moeten kunnen blijven kiezen voor een kleinschalige BSO apart van de school. Ontwikkelagenda kindcentra 0-13, s-hertogenbosch

11 De toekomst begint vandaag! Gesubsidieerde peuterarrangementen worden alleen binnen de kindcentra aangeboden. De aansluiting van kinderopvang op het onderwijs dient echter voor alle locaties kinderopvang zo optimaal mogelijk te zijn. Partijen spreken de ambitie uit dat 100% van de kinderen naar een voorschoolse voorziening gaan. Daaruit volgt dat ernaar wordt gestreefd om kinderen in gastouderopvang en kinderen zonder enige vorm van opvang maximaal toe te leiden naar een peuterarrangement. 2.8 Het landschap kinderopvang en onderwijs in s Hertogenbosch Grofweg kan onderscheid worden gemaakt tussen drie soorten kindcentra: 1) de reguliere kindcentra 2) de kindcentra met voor- en vroegschoolse educatie (VVE) 3) de kindcentra die tevens deel uitmaken van de Brede Bossche Scholen (deze omvatten de kindcentra met VVE) Het maken van dit onderscheid is van belang omdat hierover vaak onduidelijkheid bestaat, soms ook onder het personeel van de kindcentra ( Zijn we een IKC of een brede school? ). Daarnaast zijn er de stand alone kinderopvanglocaties. 2.9 De context van het kindcentrum 0-13 Kindcentra 0-13 staan niet op zichzelf maar fungeren tevens als belangrijke partner (en vindplaats) binnen het integrale jeugdbeleid van de gemeente. Van belang is dat, naast het blijven investeren in de doorontwikkeling van de kindcentra, ook geïnvesteerd blijft worden in de kwaliteit van de pedagogische infrastructuur, zodat deze elkaar onderling kunnen versterken. Dit vraagt blijvende inzet van alle betrokken partners: onderwijs, kinderopvang en de gemeente. bestrijden ontwikkelingsen onderwijsachterstanden participatie- en wijkactiviteiten (BBS) 11 Stand alone KO 35 kindcentra: 52 scholen en 8 kinderopvangorganisaties Stand alone KO stand alone kinderopvang vluchtelingen Kindcentra één pedagogisch beleid doorgaande lijnen werken als één team één ouderbeleid één zorgstructuur jeugdhulp leerplicht Stand alone KO waarvan kindcentra met VVE: 16 locaties Stand alone KO veiligheid huisvesting Stand alone KO waarvan kindcentra binnen Brede Bossche School: 7 locaties Stand alone KO gezondheid vrijetijdsinvulling: sport en cultuur leerlingenvervoer In hoofdstuk 4 wordt nader ingegaan op de verschillende terreinen, zoals opgenomen in het bovenstaande schema.

12 12 3 De ontwikkeling van de kindcentra tot nu toe: de stadsfoto s De kindcentra in s-hertogenbosch hebben een flinke ontwikkeling doorgemaakt. In 2013 werkten de kinderopvang en het onderwijs al goed samen en was er veel uitwisseling, maar er was nog geen gezamenlijke verantwoordelijkheid. In 2015 wordt er al veel meer vanuit een gezamenlijk pedagogisch beleid gewerkt. Pedagogische medewerkers en leerkrachten geven vorm aan doorgaande lijnen op het gebied van taal, spel en ontwikkeling van het jonge kind. Ontwikkelagenda kindcentra 0-13, s-hertogenbosch

13 De toekomst begint vandaag! In 2013 heeft een eerste monitor plaatsgevonden van de stand van zaken van 25 kindcentra in wording, de zogenaamde stadsfoto Daarbij is gekeken naar een twaalftal domeinen die een rol spelen binnen een kindcentrum 0-13: ouders, zorg, organisatie, praktische zaken, externe communicatie en de doorgaande ontwikkelingslijn. Bij de monitoring zijn per domein de, in het vorige hoofdstuk toegelichte, fasen van ontwikkeling onderscheiden. In 2015 is een tweede monitor uitgevoerd, de stadsfoto De eerste stadsfoto laat zien dat de kindcentra in 2013 al goed op weg waren, en dat investeringen in tijd, energie en middelen zijn vruchten afwierpen. Ten tijde van de eerste stadsfoto bevond een derde van de locaties zich al in fase 3 of 4. Gemiddeld bevonden de kindcentra zich in fase 2. In 2015 is opnieuw een stadsfoto afgenomen en deze laat duidelijke groei zien op bijna ieder item. Er is een sterke stijging te zien van kindcentra met een mate van samenwerking in fase 3 en 4, en twee kindcentra bevinden zich inmiddels aan het begin van fase 5. Het aantal kindcentra met een samenwerking in de eerste fase is sterk afgenomen. In 2015 werken de kindcentra in s Hertogenbosch gemiddeld op basis van samen doen, zelf verantwoordelijk (fase 3). De managers van kinderopvang en school zijn voortvarend aan de slag met de gezamenlijke kindcentrumplannen waarin zij hun visie voor de komende jaren neerzetten. Pedagogisch medewerkers en leerkrachten geven vorm aan doorgaande lijnen op het gebied van taal, spel en ontwikkeling van het jonge kind. Medewerkers van de buitenschoolse opvang en leerkrachten vinden hun weg naar elkaar, in het belang van de aan hen toevertrouwde kinderen. Ook ouders spelen in die samenwerking een rol en ervaren in toenemende mate de voordelen van het kindcentrum. Opbrengsten van het onderzoek in 2015 zijn: Een belangrijke impuls voor de kindcentra is het op elke locatie ontwikkelen van een kindcentrumplan. Er is een ondersteuningsstructuur 0-13 in ontwikkeling, waarbij binnen het kindcentrum ieder kind, voor wie dat nodig is, besproken kan worden in de kindbespreking. Kinderopvang, onderwijs en het netwerk van jeugdprofessionals werken hierin nauw samen. Een hoge score was te zien op samenwerking, op gezamenlijk gebruik van ruimten, leermiddelen en speelmaterialen en op kinddossier en kindoverdracht. De mate van samenwerking door de kindcentra in de gemeente s Hertogenbosch is gegroeid van Afstemmen naar Samen doen. Ruim 75% van de kindcentra laat een stijging zien in de mate van samenwerking, soms zelfs een sterke stijging. Op bijna elk item is groei gerealiseerd. De aanname van kinderen en de kwaliteitsbewaking blijven items waar minder samenwerking is. Detailanalyse per item laat een consistent beeld zien van sterke en zwakke punten van samenwerking. De gemiddelde doorstroom binnen kindcentra wordt geschat op circa 70% vanuit kinderdagopvang en 85% vanuit peuterarrangementen. 13 Stadsfoto 2013: Stadsfoto 2015: 5,56% 2,50% 16,67% fase 1 fase 2 fase 3 fase % fase 1 fase 2 fase 3 fase ,78% 45% 50% 32,50%

14 14 4 het kindcentrum in de bredere context De ontwikkeling van kinderen kan niet los worden gezien van zaken als zorg, de thuissituatie, gezondheid, veiligheid en niet-formeel leren. Deze domeinen hebben ook een belangrijke rol in de ontwikkeling. De gemeente is (mede)verantwoordelijk om deze leefdomeinen met elkaar te verbinden. Denk bijvoorbeeld aan het bestrijden van onderwijs- en ontwikkelingsachterstanden en de ontwikkeling van peuters van 2,5 tot 4 jaar, met extra aandacht voor spel- en taalontwikkeling. De gemeente is dan ook een onmisbare partner bij de ontwikkeling van de kindcentra. Ontwikkelagenda kindcentra 0-13, s-hertogenbosch

15 De toekomst begint vandaag! De gemeente bemoeit zich niet met de basiseisen voor onderwijs (onderwijscurriculum), de methodiek en de manier van lesgeven. De gemeente heeft wel bemoeienis met de registratie van en het toezicht op de kinderopvangorganisaties. Zij heeft belang bij het maken van verbindingen en het brengen van samenhang met aangrenzende beleidsterreinen. Ook stimuleert de gemeente samenwerking, geeft zij impulsen en maakt zij innovaties mogelijk. Dit komt onder meer tot uiting via de Brede Bossche Scholen. De betrokkenheid van de gemeente s Hertogenbosch in relatie tot de kindcentra 0-13 komt met name sterk tot uiting op de volgende, onderling sterk samenhangende, terreinen (zie schema op pagina 11): a) HEt bestrijden van ontwikkelings- en onderwijsachterstanden b) het peuterarrangement c) participatie- en wijkactiviteiten d) jeugdhulp e) leerplicht f) huisvesting g) leerlingenvervoer h) vrijetijdsinvulling: sport, cultuur i) gezondheid j) veiligheid k) vluchtelingen l) stand alone kinderopvang a) HEt bestrijden van ontwikkelings- en onderwijsachterstanden De gemeente ontvangt geoormerkte middelen van het Rijk voor de bestrijding van ontwikkelings- en onderwijsachterstanden, en ondersteunt daarmee initiatieven voor jonge kinderen met een (risico op een) taalachterstand in voorschoolse voorzieningen en primair onderwijs. Het gemeentelijk beleid richt zich op de brede ontwikkeling van kinderen en in het bijzonder de taalontwikkeling van kinderen vanaf tweeënhalf jaar die naar een peuterarrangement of de kinderopvang gaan. Dat gebeurt vaak in de vorm van programma's die de pedagogisch medewerkers gebruiken om de taalontwikkeling te stimuleren. Er zijn 512 kindplaatsen beschikbaar op 16 VVE-locaties met in totaal 32 groepen (peildatum 1 september 2016). Daarnaast richt de gemeente zich op kinderen in het primair onderwijs met een taalachterstand, bijvoorbeeld via de schakelklas en de vakantieschool. Onder meer vanuit de bestuursafspraken tussen de gemeente en het Rijk gericht op het geven van een extra impuls aan de kwaliteit van de VVE is een aantal kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen overeengekomen voor de voor- en vroegschoolse educatie en voor schakelklassen, vakantiescholen en voorzieningen met een zelfde doelstelling. In dit kader is een breed scala aan activiteiten opgezet. Zie het overzicht op pagina 16. In februari 2014 is tussen de SSPOH en de gemeente s-hertogenbosch een convenant vastgesteld met een aantal resultaatafspraken vroegschoolse educatie. De afspraken zijn gekoppeld aan de toetsresultaten uit de leerlingvolgsystemen voor taal en rekenen. Het convenant geldt voor scholen met meer dan 15% doelgroepkinderen (= kinderen met een extra leerlinggewicht ). Met de uitvoering van de voor- en vroegschoolse educatie is in totaal een bedrag gemoeid van 3,8 miljoen, inclusief 1,5 miljoen vanuit de bestuursafspraken. De Inspectie van het onderwijs 5 heeft vastgesteld dat de gemeente s-hertogenbosch haar verantwoordelijkheid in VVE zeer serieus neemt. In de vorming van kindcentra 0-13 is zij een voorloper in de regio. De VVE-uitvoering wordt op dertien domeinen beoordeeld. Per domein wordt weergegeven op welke punten het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) wordt beoordeeld, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen wordt gezien ( 4 ). Tabel: De beoordeling van het gemeentelijk VVE-beleid Het gemeentelijk VVE beleid - s Hertogenbosch A1 Definitie doelgroepkind x 1A2 Bereik x 1A3 Toeleiding x 1A4 Ouders x 1A5 Integraal VVE-programma x 1A6 Externe zorg x 1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen x 1A8 Doorgaande lijn x 1A9 Resultaten x 1B VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau x 1C Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau x 2A GGD-rapport x 2B Gemeentelijk subsidiekader x Een belangrijke wet in dit kader is de Wet OKE, waarin het toezicht door de onderwijsinspectie op de voorschoolse educatie is geregeld. Tevens wordt hierin de regierol van gemeenten ten aanzien van het ontwikkelings- en onderwijsachterstandenbeleid verstevigd en wordt de verantwoordelijkheid voor het aanbod en de toegankelijkheid van voorschoolse educatie neergelegd. 5 De Kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente s-hertogenbosch in 2013 (Inspectie van het onderwijs, 24 april 2014) 15

16 Activiteit Doel en inhoud Schakelklas en schakelbouw Het doel van de schakelklas voor kinderen van 4½ tot 5½ jaar met een taalachterstand is om in één schooljaar intensief te werken aan de taalontwikkeling. Het gaat om 8 uur begeleiding per week van 8 tot 14 leerlingen, en omvat mede logopedische GGD screening. s-hertogenbosch heeft 14 scholen met schakelklassen. De schakelbouw biedt kinderen eveneens in de leeftijd van 4½ tot 5½ jaar extra taalondersteuning binnen de eigen groep, maar investeert ook in de totale organisatie om het kind heen en over meerdere schooljaren. Schakelbouw omvat onder meer een diepteanalyse, maatwerktrajecten (op de gebieden vakinhoud, leerkrachtvaardigheden, beleid, kwaliteitszorg en onderwijskundig leiderschap) en logopedische screening. Er zijn 16 scholen met schakelbouw in de gemeente (waarvan er 14 tevens een schakelklas hebben). Vakantieschool en leertijdverlenging/ Zomerclub voor peuters De vakantieschool, die 2 weken in de vakantie open is, is bedoeld om de prestaties van leerlingen te verhogen, zowel op cognitief gebied (taal en rekenen) als op sociaal-emotioneel niveau, zoals het versterken van zelfvertrouwen en samenwerkingsvaardigheden. Er zijn nu 6 vakantiescholen, verspreid over de wijken. Schoolbieb uitbreiden met Boekstart Elke Brede Bossche School en VVE-locatie beschikt, naast een bieb 4-13 jaar ook over een bieb 0-4 jaar (Boekstart). In 2018 beschikken alle kindcentra over Boekstart. Kwaliteitszorg VVE Borgen van de bereikte ontwikkelingen door eens in de vier jaar een diepte-analyse en eens in de twee jaar een borgingsvisitatie. Een kindcenctrumplan waarbij het locatieplan goed verankerd is. 16 Ouderbeleid Ouderbeleid voor alle kindcentra en ouders leren hoe ze hun kind kunnen stimuleren en ondersteunen in zijn of haar ontwikkeling: VVE Thuis of logo 3000 op 16 VVE locaties, Lees Voor Lees Mee. Bosch peutercadeau en toeleidende activiteiten Toeleiding naar peuterarrangementen door de GGD gebeurt door middel van stimuleren. Hiertoe wordt onder andere het Bosch peutercadeau ingezet. HBO-ers op voor- en vroegschoolse voorziening HBO-ers worden ingezet in de groep met het oog op het genereren van een kwaliteitsimpuls op pedagogische en theoretische basis (voorschoolse educatie). Ondersteuningsstructuur 0-13 Voor s-hertogenbosch zijn er zes ondersteuningseenheden, afgestemd op de Sociale Wijkteams binnen de gemeente. Hierdoor is de toegankelijkheid van zorg op locatieniveau gewaarborgd. Scholing Onder meer betreft dit de ontwikkeling van een bacheloropleiding tot specialist voor het jonge kind, in samenwerking met Fontys: onder andere gericht op Taalniveau 3f, opbrengstgericht en handelingsgericht werken en spelen. Pluspakketten BBS en gelegenheid geven om samenwerkingsprojecten te faciliteren die vernieuwend zijn, waarin tenminste twee partnerorganisaties of de buurt samenwerken en die bij succesvolle werking deel uit gaan maken van de reguliere werkzaamheden en/of subsidies. KlupUp Naschools activiteitenprogramma aangeboden op de BBS en, onder verantwoordelijkheid van de BBS manager. KlupUp bestuur uit belangrijkste BBS-partners opvang, onderwijs, welzijn, cultuur en sport ziet toe op evenwichtige programma s en een goede relatie (operationeel en inhoudelijk) met de kindcentra. Opvoedondersteuning Deze wordt geleverd door Humanitas, GGD Hart voor Brabant en Welzijn Divers, in opdracht van de gemeente. Ontwikkelagenda kindcentra 0-13, s-hertogenbosch

17 De toekomst begint vandaag! b) het peuterarrangement Het peuterarrangement richt zich op de ontwikkeling van peuters van 2,5 tot 4 jaar (binnen een kinderopvangorganisatie) met extra aandacht voor spel- en taalontwikkeling. De kinderen ontwikkelen zich spelenderwijs met leeftijdgenootjes onder begeleiding van pedagogisch medewerkers. Er wordt gewerkt met voorschoolse methodieken, observatiemethoden en kwalitatief goed opgeleide medewerkers. De doelstellingen van de gemeente zijn onder meer: het bereiken van alle doelgroeppeuters in de stad; maximaal leer- en ontwikkelrendement en sociaal rendement voor deelnemende peuters realiseren; peuters van wie de ouders geen tegemoetkoming krijgen van de belastingdienst laten deelnemen aan een voorschoolse voorziening; bevorderen integratie / tegengaan segregatie, en stimuleren van het mengen van wel- en nietdoelgroeppeuters; zorgen dat voor alle kinderen een beredeneerd en kwalitatief hoogwaardig aanbod wordt gerealiseerd; een laagdrempelige voorzieningen realiseren op redelijke loopafstand voor ouder en kind; vroegtijdig signaleren van peuters met een ondersteuningsbehoefte en zorgen voor adequaat ondersteuningsaanbod. Het aantal gesubsidieerde dagdelen per week varieert in principe van twee, voor een regulier peuterarrangement, tot vier, voor een VVE-peuterarrangement. Een VVEstatus wordt verkregen boven de teldrempel van 15% doelgroeppeuters. c) participatie- en wijkactiviteiten In een aantal kindcentra in de gemeente is ook ruimte voor participatie- en wijkactiviteiten. In de aandachtsgebieden zijn Brede Bossche Scholen (BBS) met een stimuleringsprogramma, zeven in totaal. De BBS is een samenwerkingsverband, waarbinnen kinderopvang, onderwijs-, zorg- en welzijnsvoorzieningen integraal samenwerken aan de verbetering van de ontwikkelingskansen van kinderen en hun ouders op school, in het gezin en in hun vrije tijd. Een BBS levert een bijdrage aan de verbetering van het leefklimaat en de sociale cohesie in de wijk, verhoogt de participatie van wijkbewoners en wil alle groepen in de wijk bereiken. Het hart van de BBS wordt gevormd door een kindcentrum Daarnaast staan de deuren van de BBS, vanuit haar wijkfunctie, open voor bewoners die zelf activiteiten willen organiseren. Alle Brede Scholen beschikken over sport- en spelfaciliteiten, een uitgebreide schoolbibliotheek en speelotheek voor alle buurtbewoners. Verder heeft elke BBS een ICT-lokaal, meerdere vergaderruimten en spreekkamers. Binnen alle BBS-en vinden activiteiten plaats als Wijktheaters voor buurtbewoners, KlupUp (naschoolse activiteiten voor alle kinderen uit de buurt), peuterarrangementen en VVE-programma's. Elke BBS heeft een jaarlijks budget voor activiteiten in de buurt of in de BBS en beschikt over een eigen manager, verantwoordelijk voor de inhoudelijke coördinatie en het beheer. Een aantal BBS-en beschikt over een Wijkplein met spreekuren van beroepskrachten in de wijk, over een buurthuisfunctie, vakantiescholen en een leerorkest. d) jeugdhulp Parallel aan de invoering van passend onderwijs zijn drie decentralisaties gaande waarbij de verantwoordelijkheid komt te liggen bij de gemeenten, waaronder de decentralisatie van de jeugdzorg. Gemeenten en samenwerkingsverbanden voeren wettelijk verplicht op overeenstemming gericht overleg (OOGO) over het ondersteuningsplan passend onderwijs (samenwerkingsverband) resp. het beleidsplan jeugd (gemeente). Passend onderwijs en de decentralisatie van de jeugdzorg betreffen kwetsbare kinderen, jongeren en gezinnen, die extra begeleiding nodig hebben thuis, op school en bij werk. Schoolbesturen en gemeenten zijn twee gelijkwaardige bestuurlijke partijen en gezamenlijk verantwoordelijk voor samenhang tussen onderwijsondersteuning op school en opvoed- en opgroeiondersteuning of (specialistische) jeugdhulp op school of in de thuissituatie. Hierbij wordt uitgegaan van een integrale aanpak gericht op één kind, één gezin, één plan. De verantwoordelijkheid van de gemeente richt zich op het domein opgroeien en opvoeden (gezondheid, thuismilieu en/of buurt en vrije tijd). De verantwoordelijkheid van het onderwijs richt zich op het leren en de omgang met elkaar binnen de school. Het onderwijs is daarmee een belangrijke vind- en actieplaats. Vanuit de gedachte van integraliteit is de samenwerking tussen jeugd(hulp)professionals en onderwijsprofessionals noodzakelijk en vanzelfsprekend. Alle kindcentra in s-hertogenbosch kunnen via de ondersteuningsstructuur (jeugdprofessionals) een beroep doen op preventie en ondersteuning. De toegang tot specialistische jeugdhulp verloopt via de wijkteams. De samenwerking tussen het kindcentrum, de ondersteuningsstructuur en de wijkteams kenmerkt zich door een integrale analyse en aanpak richting de jongere en het gezin: per casus wordt een casusverantwoordelijke aangewezen. 17

18 18 Ieder kindcentrum heeft binnen de ondersteuningsstructuur vaste contactpersonen die rechtstreeks benaderd kunnen worden door de intern begeleider van de school. Onderwijsprofessionals en jeugdprofessionals uit de ondersteuningsstructuurstructuur (of wijkteam) gaan indien van toepassing samen arrangeren: voor ieder kind een passend arrangement dat uit een combinatie van onderwijsondersteuning en/of jeugdhulp kan bestaan. Op het niveau van de samenwerkingsverbanden passend onderwijs is, op basis van een ontwikkelagenda Jeugd, een aantal afspraken tussen onderwijs en gemeenten uit de Meierij ter verdere uitwerking gemaakt. Het memo Beslispunten en ontwikkelagenda Jeugd van 6 oktober 2014 gaat in op de uitwerking van de volgende gezamenlijke thema s: 1. Aansluiting tussen de zorgstructuur van het onderwijs en de jeugdhulp. 2. In beeld brengen van en gezamenlijke aanpak bepalen ten aanzien van onderwijszorgarrangementen voor specifieke doelgroepen. 3. Organisatie van vernieuwende specifieke onderwijszorgarrangementen voor AWBZ en dyslexie. 4. Ontwikkelen voorstel van monitoring voor tevredenheid en effectiviteit over (samenwerking binnen) gecombineerde onderwijszorgarrangementen. 5. Gezamenlijke transformatie om de kanteling in denken en doen te bereiken. Daarnaast is een belangrijke ambitie om, aansluitend op de ontwikkelingen van passend onderwijs en de transitie jeugdzorg, te komen tot één ondersteuningsstructuur en één ondersteuningsroute binnen de kindcentra 0-13 in s-hertogenbosch. Belangrijke elementen daarin zijn: thuisnabije opvang en onderwijs; de ouders betrekken bij de ondersteuningsbespreking van hun kind (partnerschap); het bieden van maatwerk voor elk kind, passend bij de ondersteuningsvraag; een doorgaande lijn: het delen en overdragen van informatie tussen professionals. e) leerplicht Het toezicht op de naleving van de leerplicht voor kinderen vanaf 5 jaar is een gemeentelijke wettelijke taak en is nadrukkelijk opgenomen als thema binnen het OOGO over het ondersteuningsplan passend onderwijs. Leerplicht en onderwijs werken nauw samen vanuit dezelfde doelstelling: een passende school voor iedere leerling met als doel optimale ontwikkelingskansen voor ieder kind. Onderwijs en leerplicht accepteren geen verzuim, schooluitval en thuiszitters. Leerplicht is daarmee tevens een belangrijke pijler onder het kindcentrum Elke school heeft een vaste contactpersoon voor leerplicht in de eigen gemeente. Daarnaast is er een (regionaal) netwerk leerplicht waarin uitwisseling plaatsvindt over de diverse leerplichtthema s. f) huisvesting Van belang is dat de huisvesting van een kindcentrum het gebouw of de gebouwen van een centrum zo worden ingezet dat deze de integraliteit van werken ondersteunt en het concept van samenwerking, ononderbroken leerlijnen en flexibele personele inzet mogelijk maakt. De gemeente s-hertogenbosch werkt met een integraal huisvestingsplan. Uitgangspunt is dat bij het realiseren van nieuwbouw voor het primair onderwijs ruimte wordt gecreëerd voor kinderen van 0 tot 4 jaar en buitenschoolse opvang. g) leerlingenvervoer De gemeente voert het leerlingenvervoer uit. Op dit moment maken ruim 600 leerlingen uit s-hertogenbosch gebruik van het leerlingenvervoer. Daarvan reist zo n 85% met de taxibus en de andere kinderen met eigen vervoer zoals auto, openbaar vervoer of fiets. De totale kosten voor het leerlingenvervoer bedragen op jaarbasis ongeveer 1,2 mln. Uit onderzoek van de gemeente is gebleken dat veel leerlingen graag meer zelfstandig willen reizen. Daarnaast maken kinderen, in het kader van Passend onderwijs, zoveel mogelijk gebruik van thuisnabije voorzieningen in de kindcentra h) sport, cultuur, natuur & milieueducatie, wetenschap & techniek Sport S-PORT KIDS is een initiatief van gemeente s-hertogenbosch, waarin een gezonde en actieve leefstijl bij kinderen in de leeftijd 0-12 wordt gestimuleerd. Zorgt voor kwaliteit in het bewegingsonderwijs via de inzet van combinatiefunctionarissen onderwijs-sport. Organiseert activiteiten in en rondom school gericht op verbinding met sport (verenigingen) en gezondheid (Plein actief na schooltijd, schooltoernooien). Stimuleert sport (aantrekkelijk aanbod via brochure Sjors Sportief). Cultuur Ten aanzien van cultuureducatie sluit de gemeente aan bij de landelijke lijn Cultuureducatie met Kwaliteit. Het doel is om door middel van een landelijk samenhangende aanpak de kwaliteit van cultuureducatie in het primair onderwijs te borgen. In Brabant heeft dit onder andere vorm gekregen in de doorgaande leerlijn Culturele Ladekast. De Culturele Ladekast biedt een heldere vakinhoudelijke opbouw en vormt een instrument voor communicatie, integratie en samenwerking van cultuureducatie met én in het Ontwikkelagenda kindcentra 0-13, s-hertogenbosch