Informele sociale steun in contexten van diversiteit

Transcriptie

1 Informele sociale steun in contexten van diversiteit De ontmoetingsplaatsen voor ouders en kinderen als nieuwe werkvorm, gericht op informele sociale steun Naomi Geens Vakgroep Sociale Agogiek Universiteit Gent

2 Intro: Opvoeden in Brussel Een empirisch onderzoek naar de reële opvoedingscondities van 355 Brusselse gezinnen Belang informele sociale steun Maar ongelijk verdeeld! Vandenbroeck, M.; Boonaert, T.; Van der Mespel, S. & De Brabandere, K. (2007). Opvoeden in Brussel. Gent-Brussel: Ugent VBJK VCOK VGC.

3 Opvoeden in Brussel Opvoedingsonzekerheid niet afhankelijk van SES, herkomst, amper gelieerd met opvoedingsspanning Behoort tot normale opvoedingsproces Informele netwerken Opvoedingsspanning verband met de grootte van persoonlijke netwerken (en dit is gelieerd aan SES)

4 Opvoeden in Brussel Louter plaatsen creëren waar ontmoeting kàn plaatsvinden, staat niet garant voor het effectief tot stand komen van die ontmoeting tussen een diversiteit van ouders Toegankelijkheid Ontmoeting stimuleren

5 Inspiratie uit het buitenland 450 Centro per Bambini e Genitori, Spazio Insieme, Tempo per le famiglie 850 Lieux d accueil Parents Enfants, Maison Verte 5520 Kosodate-shien senta, Jidokan, Hiroba

6 Inspiratie uit het buitenland in al hun verscheidenheid bieden ze nieuwe antwoorden op de zeer oude menselijke behoefte aan socialisering, aan verbondenheid zonder dat die noodzakelijk samen hoeft te gaan met langdurige relaties (Vandenbroeck & Van der Mespel, 2009, p.6) Concept van de OP is dus niet nieuw

7 Ontmoetingsplaatsen in Vlaanderen 2 Maison Vertes (o.a. De Speelbrug) Enkele OP in Genk, Antwerpen en Gent Recent ook in Brussel: Baboes Centrum (2009) en Baboes Nieuwland (2011)

8 Een ontmoetingsplaats voor kinderen en ouders in Brussel Geens, N. (2010). Sociale steun en vrije confrontatie in Baboes, een ontmoetingsplaats voor kinderen en ouders. Onuitgegeven meesterproef. Promotor: M. Vandenbroeck. Gent: Vakgroep Sociale Agogiek, Ugent. Geens, N. & Vandenbroeck, M. (2013). Early childhood education and care as space for social support in urban contexts of diversity. European Early Childhood Education Research Journal, 21(3). Vandenbroeck, M. & Geens, N. (2010). Evaluatie van Baboes, de Brusselse ontmoetingsplaats voor ouders en kinderen. In opdracht van de vzw Opvoeden in Brussel en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

9 Baboes Kinderen (0 t.e.m. 3 jaar) én ouders Vier halve dagen per week 2 begeleiders (gastheer/ gastvrouw) Gratis

10 Baboes

11 Baboes Niet preventief gericht Niet probleemgericht Niet doelgroepgericht Confrontatie en uitwisseling van opvoedingsmodellen Zonder functie opvoedingsadvies klassieke definitie O.O.

12 Onderzoek Thesisonderzoek I. Sociale mix? II. Vrije confrontatie? III. Rol van de begeleider? Doctoraatsonderzoek in kinderdagverblijven: Observaties Betekenisverlening ouders

13 Bereik gemiddeld aantal kinderen en ouders per openingsdag 35,00 30, kinderen van 196 families (mei december 2009) 28 nieuwe kinderen / maand 25,00 20,00 15,00 7,7 kinderen / openingsmoment Zowel baby s als peuters number of parents number of children 10,00 5,00 0,00

14 I. Sociale mix wie komt wanneer? 100,00 90,00 80,00 73% moeders 70,00 60,00 50,00 40,00 19% vaders Tuesday Wednesday Thursday Saturday 30,00 20,00 2,5% grootouders 10,00 0,00 mothers fathers grandparents other carers

15 Sociale mix taalachtergrond van het kind doorheen de week (in %) Week total Nedl. Fr. Ander Saturday Thursday Wednesday Tuesday 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% > 25 verschillende talen Dutch French Other

16 Sociale mix Indicatie economische achtergrond (< vragenlijst): Zowel (beide) werkende ouders als niet werkende ouders Zowel < (al dan niet werkend) en > (vader werkend)

17 Een cultureel en socio-economisch diverse groep bereiken is mogelijk Toegankelijkheid Maar interageert men ook met elkaar over grenzen heen? Ontmoeting faciliteren?

18 II. Vrije confrontatie over grenzen heen Ontmoeting vindt plaats Over taalgrenzen heen: Papa Yoran 11 maand, Aramees vertelt zijn familiegeschiedenis aan de mama van Matteo 17 maand, Portugees. Mama Matteo vraagt naar het land van herkomst van mama Yasin 46 maand, Arabisch en Ishya 8 maand. Delen van ervaring Kinderen als brokers van relaties (cf. Soenen (2006). Het kleine ontmoeten. Over het sociale karakter van de stad. Antwerpen/Apeldoorn:Garant)

19 Vrije confrontatie over grenzen heen Ontmoeting wordt beïnvloed door de inrichting van de ruimte en de aanwezigheid van anderen Maakt het delen van verhalen en bepaalde ontmoetingen wel/niet mogelijk Moeder van Omar 24 maand, Urdu toont haar geboortestreek op de wereldbol en vertelt dat ze tien jaar geleden uit haar geboorteland naar België is verhuisd naar aanleiding van een huwelijk. Haar familie woont nog in haar land van oorsprong. the meeting place offers the possibility to be present in different ways, in different roles and to shift from one role to another Meervoudige identiteiten

20 Vrije confrontatie over grenzen heen Ontmoeting maakt ruimte Voor meerstemmigheid, voor twijfel Ik denk dat Tuur 17 maand, Nederlands naar de crèche moet : mama die haar zoon bewust uit de crèche houdt, twijfelt aan haar beslissing nadat ze hem hier in interactie ziet met andere kinderen.

21 Vrije confrontatie over grenzen heen Ontmoeting creëert gedeelde verantwoordelijkheid Tussenkomen: delicaat, maar soms noodzakelijk? Wanneer mama Victor 2 maand, Frans weg wil gaan en haar draagdoek neemt, laat ze Victor achter op de zetel. Mama Floor 3 maand, Nederlands kijkt bezorgd en staat recht om Victor in het oog te houden. Als mama Victor terugkomt, zegt mama Floor: C est dangereux ça. Mama Victor zegt dat hij toch nog niet beweegt. Mama Floor zegt dat dit plots kan gebeuren en geeft een voorbeeld over haar zoon. Tegenspraak Vrij maar niet vrijblijvend

22 Een cultureel en socio-economisch diverse groep bereiken is mogelijk Toegankelijkheid Ouders, kinderen en begeleiders blijken elkaar op vele manieren te ontmoeten, ongeacht taalbarrières en andere grenzen tussen hen. Ontmoeting faciliteren

23 III. Rol van de professional: an expert in not being the expert Gastheer/gastvrouw Ontmoeting faciliteren Door te vragen naar een woord in het Italiaans (door een begeleider) merkt de mama van Fabio 54 maand, Italiaans, Miguel 32 maand en Tiago 2 maand dat de nanny van Bo 18 maand, Frans en Fran 30 maand ook Italiaans spreekt. Wat later krijgt zij de baby (Tiago) overhandigd en ontstaat een mooie interactie (Tiago heeft duidelijk plezier).

24 Rol van de professional: an expert in not being the expert Netwerken Hij heeft veel last van krampjes. Ik kom eens luisteren of jullie hier tips geven, moeder van Jarne 2 maand, Nederlands. Mijn begeleider reactie: We kunnen hier eens luisteren. Bijna alle aanwezige ouders doen spontaan hun verhaal over hoe hun kinderen met krampjes kampten. De één zegt dat het spontaan zal overgaan, de ander dat het misschien zal overgaan door op flessenvoeding over te schakelen. Vòòr het vertrek geeft de vader van Lander 25 maand, Nederlands de raad om een osteopaat op te zoeken. Telefoonnummers worden uitgewisseld om de gegevens later te kunnen doorspelen.

25 Rol van de professional: an expert in not being the expert Co-actor Professionaliteit Op een gegeven moment vraagt een vader mij (begeleider) waarin voor mij de uitdaging ligt in deze job. Ik vertel dat ik zelf lange tijd kinderen onderwezen heb en nu de kinderen mij vanalles leren. Waarop de vader tegen zijn kind zegt: ik ga eens zien wat ik van jou kan leren.

26 Diversiteit Toegankelijkheid Aanwezigheid professional als facilitator of encounters Ontmoeting faciliteren Vrije confrontatie

27 Ontmoeting: plaats of functie? Ontmoetingsplaats als nieuw kraam op de opvoedingsmarkt? it may be important to take into account the lessons learned from meeting places, without formalising this concept into a method, since it is exactly its unconditional atmosphere, the openness for dis-order that generates opportunities for exchange Ontmoeting als functie