1 Beschrijving. 2 Risico s. Preventiefiche /2016. Theoretische informatie: correct gebruik van valbeveiligingsharnas 1/6

Transcriptie

1 Preventiefiche /2016 Theoretische informatie: correct gebruik van valbeveiligingsharnas Referentienormen: Het harnas moet volledig zijn, met ten minste één vasthechtingspunt op de rug (aangeduid met de letter A, volgens de norm EN ). Bron: 1 Beschrijving Een persoonlijk beschermingsmiddel tegen vallen bestaat uit meerdere elementen die onderling verenigbaar moeten zijn om een werkelijke bescherming te kunnen waarborgen: Een verankeringsmiddel: overeenkomstig de norm EN 795 Een verbindingssysteem: overeenkomstig de norm EN 354 (veiligheidslijnen) Een valbeveiligingsharnas: overeenkomstig de norm EN 361 Deze fiche is van toepassing op valbeveiligingsharnassen, niet op harnassen voor werkpositionering of zitharnassen. 2 Risico s Het belangrijkste risico bij het gebruik van persoonlijke valbeveiliging is een verkeerd gebruik, dat kan leiden tot een ernstig letsel. Voorbeelden van verkeerd gebruik zijn: Het harnas verkeerd aantrekken Het harnas verkeerd verbinden met de leeflijn Niet-compatibele onderdelen gebruiken De valdiepte verkeerd inschatten streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 1/6

2 2.1 De krachten op het lichaam als gevolg van een val Als iemand, die een veiligheidsgordel zonder valdemper draagt, 1 m valt, zal deze val een impact van meer dan 600 dan (kgf) hebben op zijn lichaam. Gebruikt hij wel een valdemper, dan is de kracht 200 dan. De valdemper is dus nodig, want een kracht van meer dan 600 dan kan fatale gevolgen hebben. Bij een persoonlijk valbeschermingsmiddel moet daarom altijd een valdemper voorzien zijn om de valimpact te verminderen. 2.2 Harnas verkeerd aantrekken Een harnas verkeerd aantrekken kan zware verwondingen veroorzaken ter hoogte van o.a. de rug, de borstkas, en voor mannen ter hoogte van de testikels. Een val veroorzaakt immers altijd een grote impact op de persoon. Een val van 2 m met een valdemper heeft al een impact van meer dan 200 dan. Daarom kan een eenvoudige veiligheidsgordel of heupgordel niet beschouwd worden als valbeveiligingsmiddel, want deze biedt het lichaam veel minder bescherming dan een goed veiligheidsharnas. Daarom mogen gordels volgens onze huidige wetgeving enkel nog gebruikt worden als werkpositioneringsmiddel. 2.3 Compatibiliteit Een verbinding die niet compatibel is, kan leiden tot ongewenst loshaken of tot de breuk van het verbindingselement/de karabijn, of kan de veiligheidsfunctie van een ander deel van de uitrusting beïnvloeden Compatibiliteit tussen het inbindpunt en de verbindingselementen Een verbinding die niet compatibel is, kan leiden tot een ongewenst loshaken of tot de breuk van het verbindingselement, of kan de veiligheidsfunctie van een ander deel van de uitrusting beïnvloeden. De inbindpunten van het harnas kunnen als een hefboom inwerken op de snapper van het verbindingselement/de karabijn. Bij brutale spanning op het touw en/of een schok op het vergrendelsysteem in combinatie met een verkeerde positie van het verbindingselement kan de vergrendelring breken en de snapper opengaan. Referentienormen: Een valbeveiligingsharna s: EN Wetgeving Voor de regelgeving verwijzen we naar het koninklijk besluit van 13 juni 2005 betreffende het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s) (B.S. van 14 juli 2005). Voor meer uitleg over de wetgeving verwijzen we naar de Preventiefiche Bescherming tegen vallen van hoogte persoonlijke bescherming. Er bestaat een Europese norm betreffende valbeveiligingsharnassen. streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 2/6

3 3.1 Harnasgordel (NBN EN 361) Een harnasgordel bestaat uit schouderbanden, beenbanden, een zitband en eventueel een heupband. Hierdoor worden de krachten bij het breken van een val vooral verdeeld over de delen van het lichaam die weerstand bieden, zoals de thorax en het bekken, en bevindt de persoon zich na de val in een nagenoeg verticale positie, met het hoofd naar boven. Een harnasgordel moet gemaakt zijn uit banden van minimum 40 mm breed (20 mm voor banden die geen schokken opvangen) die aanpasbaar zijn aan de gebruiker en weerstaan aan statische en dynamische belastingen. 1. Bevestigingsring 2. Schouderbanden 3. Positioneringsringen 4. Buikband 5. Zitband 6. Beenbanden 4 Preventiemaatregelen Activiteiten waarbij persoonlijke valbeveiliging gebruikt moet worden, zijn van oorsprong gevaarlijk. De nodige preventiemaatregelen zijn onontbeerlijk. 4.1 Correct gebruik Correct aantrekken Een eerste vereiste voor een correct gebruik is weten hoe een harnas correct aangetrokken wordt. Hiervoor verwijzen we naar de toolboxfiche Een valbeveiligingsharnas correct aantrekken Correcte informatie Het is ook aangewezen om, alvorens deze uitrusting te gebruiken: Alle gebruiksinstructies van het harnas en toebehoren te lezen en te begrijpen. De gebruiksinstructies moeten immers in de taal van de gebruiker geleverd worden aan de gebruiker van deze uitrusting Te zorgen dat het harnas niet meer belast wordt dan toegelaten en dat het niet gebruikt wordt in een situatie waarvoor het niet voorzien is Een aangepaste training te hebben gevolgd voor het gebruik van deze uitrusting Zich vertrouwd te maken met de uitrusting en de prestaties en beperkingen ervan te leren kennen De inherente risico s te begrijpen en te aanvaarden streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 3/6

4 Een opleiding over het gebruik van persoonlijke valbeveiliging en een controle van de middelen zijn immers verplicht en van cruciaal belang. Via kunt u meer informatie krijgen over de opleidingen rond persoonlijke valbeveiliging die gevolgd kunnen worden. Het is van belang dat de werknemers weten hoe ze een harnas moeten aantrekken, maar ook wat de verschillende verbindingssystemen zijn en voor welke toepassingen ze gebruikt worden. Ze moeten ook weten welke verankeringssystemen er zijn en waarop ze moeten letten om te zien of de systemen gekeurd zijn. Bijgevoegd vindt u een stappenplan voor het correct aantrekken van een valharnas. 4.2 Controle Controle van de compatibiliteit tussen het inbindpunt en de verbindingselementen Er moet gecontroleerd worden of het ene element compatibel is met de andere elementen van de uitrusting (compatibiliteit = een goede functionele interactie). De volgende controles en voorzorgsmaatregelen moeten uitgevoerd worden. Controleer of de snapper goed gesloten en vergrendeld is door hem met de hand in te drukken. Controleer de goede positie van de verbindingselementen telkens als er spanning uitgeoefend wordt op het systeem (door een leeflijn, afdaalapparaat,...). Zorg voor compatibiliteit tussen de verbindingselementen en de ringen (qua vorm, afmetingen,...). Verwijder verbindingselementen die de neiging hebben zich verkeerd te positioneren. De elementen die verbonden zijn met de gordel, moeten overeenkomstig de EN-normen zijn (verankeringen, vergrendelbare verbindingselementen, energie-absorbeerders,...) Voor elk gebruik te controleren punten De gebruikers moeten medisch geschikt zijn voor activiteiten op hoogte. Controleer of het product geschikt is voor het gebruik in de toepassing, volgens de richtlijnen en geldende veiligheidsnormen. Controleer de riemen ter hoogte van de bevestigingen, de sluitingsgespen en de veiligheidsstiksels. Controleer de slijtage van de koordlussen: als een rode stof zichtbaar is, mag de gordel niet gebruikt worden. Controleer het harnas op scheuren, slijtageverschijnselen en schade ten gevolge van het gebruik, hitte, chemische producten,... Let op doorgesneden vezels. Controleer de goede werking van de gespen. streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 4/6

5 4.2.3 Tijdens het gebruik te controleren punten Het is belangrijk om regelmatig de toestand van het product te controleren. Vergewis u ervan dat alle elementen goed verbonden zijn en goed geplaatst zijn ten opzichte van elkaar. Zie erop toe dat de producten niet over ruwe oppervlaken of scherpe randen schuren. Er kan zich een gevaar voordoen tijdens het gebruik van meerdere uitrustingen, waarbij de veiligheidsfunctie van een van de toestellen beïnvloed kan worden door de veiligheidsfunctie van een ander toestel. De gebruiksinstructies, zoals bepaald in de bijsluiter van elke uitrusting die geassocieerd is met dit product, moeten in acht genomen worden. 4.3 Keuring De keuring bij het eerste gebruik is vervangen door de CE-procedure waarbij aangenomen wordt dat een nieuwe uitrusting aan de voorschriften voldoet. Alle valbeveiligingssystemen en hun onderdelen (harnassen, haken, touwen, valdempers, antivalapparaten, enz.) moeten onderworpen worden aan een keuring door een erkende dienst voor technische controle voor hefwerktuigen: Voor alle systemen (zowel permanent als niet-permanent geïnstalleerde systemen): telkens nadat ze de val van een persoon hebben opgevangen Voor niet-permanent geïnstalleerde systemen: een bijkomende keuring om de 12 maanden is noodzakelijk 5 Bijzondere preventiemaatregelen Een PBM van categorie III moet een CE-keurmerk dragen. De CEmarkering moet duidelijk zichtbaar aangebracht zijn. Na de CEmarkering moet een cijfer vermeld staan dat verwijst naar de aangemelde instantie die de typekeuring heeft uitgevoerd. Op het PBM moeten ook de geldende Europese norm (EN), een uniek nummer, de fabricatiedatum en de fabrikant vermeld zijn. Alle valbeveiligingssystemen en hun onderdelen (harnassen, haken, touwen, valdempers, valstopapparaten, enz.) moeten gekeurd worden door een erkende dienst voor technische controle voor hefwerktuigen: Voor alle systemen (zowel permanent als niet-permanent geïnstalleerde systemen): telkens nadat ze een val van een persoon opgevangen hebben Voor niet-permanent geïnstalleerde systemen: een bijkomende keuring om de twaalf maanden is noodzakelijk Het is erg gevaarlijk om na een val met een veiligheidsharnas langer dan 20 minuten te blijven hangen. Er moeten dus regels zijn voor de stabilisatie en evacuatie na een val en de nodige middelen moeten voorzien worden. streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 5/6

6 5.1 Afstelling en ophangingstest Het valharnas moet dicht bij het lichaam worden aangepast om het risico op verwondingen bij een val te beperken. De gebruiker moet een ophangingstest uitvoeren op elk sternaal (ter hoogte van het borstbeen) en dorsaal (ter hoogte van de rug) inbindpunt en moet ook verschillende bewegingen met zijn uitrusting uitvoering, om zeker te zijn dat het de juiste maat is en voldoende comfort verzekert voor het gewenste gebruik en dat alles optimaal afgesteld is. 5.2 Controle van de minimale vrije ruimte Bij gebruik van een verbindingssysteem met een valdemper moet rekening gehouden worden met de nodige vrije ruimte. Als er onvoldoende vrije ruimte is, moet voor een ander systeem gekozen worden. De specifieke berekeningen van de minimale vrije ruimte worden uitgelegd in de toolboxfiche Persoonlijke valbeveiliging. Voor de resterende hoogte onder de gebruiker of de verplichte veiligheidsmarge onder de voeten wordt doorgaans 1 m gerekend; wettelijk wordt 0,5 m vereist. De resterende hoogte onder de gebruiker moet voldoende groot zijn, zodat hij geen hindernissen raakt bij een val. 6 Meer informatie: Preventiefiche Bescherming tegen vallen van hoogte persoonlijke bescherming Toolboxfiche Persoonlijke valbeveiliging Toolboxfiche Een valbeveiligingsharnas correct aantrekken streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 6/6