Sessie 2 Vinden jongeren bij de aanvang van hun arbeidsloopbaan passende jobs?

Transcriptie

1 Sessie 2 Vinden jongeren bij de aanvang van hun arbeidsloopbaan passende jobs?

2 Hoe definiëren we een passende job? Voor het definiëren van een passende job hanteren we volgende criteria: Komt het opleidingsniveau van de schoolverlater overeen met het niveau dat vereist is voor de goede uitoefening van de job? Is er met andere woorden sprake van een verticale match? Of, omgekeerd, is er sprake van over- of onderscholing? Komt de inhoud van de gevolgde studierichting overeen met de inhoud van het beroep? Is er met andere woorden sprake van een horizontale match?

3 In welke mate is er sprake van verticale mismatch?

4 Hoe kunnen we overscholing meten? Subjectieve methodes Deze methodes zijn gebaseerd op de beoordeling van het individu zelf In dit hoofdstuk maken we gebruik van drie subjectieve maatstaven. Deze zijn gebaseerd op de volgende vragen in de SONAR-enquêtes: Had u voor uw eerste job volgens u een te hoge of een te lage opleiding of was uw opleiding juist goed qua niveau? (SUBJ1) Wat is volgens u het meest passende niveau voor de uitoefening van uw eerste job? (SUBJ2) Welk studieniveau werd minimaal gevraagd voor uw eerste job? (SUBJ3)

5 Hoe kunnen we overscholing meten? Objectieve methodes Deze methode is gebaseerd op het vereiste niveau van het beroep, waarbij de scholingsvereisten door job-analisten worden vastgelegd In de SONAR-data werden beroepen gecodeerd volgens de Standaard Beroepenclassificatie. Deze classificatie levert ons een objectieve maatstaf voor overscholing (OBJ) Statistische methodes Deze methodes vergelijken het scholingsniveau van een werknemer met het gemiddelde (STAT1) of modale (STAT2) scholingsniveau van alle werknemers binnen haar/zijn beroep

6 Overscholing: resultaten eerste job Over- en onderscholing in de eerste job 100% 90% 14,1% 20,5% 4,9% 8,2% 3,4% 8,0% 80% 70% 57,4% 41,4% 60% 68,7% 62,3% Ondergeschoold 50% 40% 78,0% 67,9% Adequaat geschoold Overgeschoold 30% 20% 10% 0% 7,9% 11,6% 26,4% 29,5% 39,2% 50,6% STAT1 STAT2 SUBJ1 SUBJ2 SUBJ3 OBJ

7 Overscholing: resultaten eerste job Over- en onderscholing in de eerste job 100% 90% 4,9% 8,2% 3,4% 8,0% 80% 70% 60% 50% 40% 68,7% 62,3% 57,4% 41,4% Ondergeschoold Adequaat geschoold Overgeschoold 30% 20% 10% 26,4% 29,5% 39,2% 50,6% 0% STAT1 STAT2 SUBJ1 SUBJ2 SUBJ3 OBJ

8 Overscholing: resultaten eerste job Over- en onderscholing in de eerste job 100% 90% 4,9% 8,2% 8,0% 80% 70% 41,4% 60% 50% 40% 68,7% 62,3% Ondergeschoold Adequaat geschoold Overgeschoold 30% 20% 10% 26,4% 29,5% 50,6% 0% STAT1 STAT2 SUBJ1 SUBJ2 SUBJ3 OBJ

9 Overscholing: resultaten eerste job Ondergrens? Individuen die objectief gemeten (OBJ) overgeschoold zijn, en ook zelf verklaren overgeschoold te zijn (SUBJ1): 20.2% Enkele alternatieve concepten Overvraging: Werkgevers vragen een hoger niveau dan wat strikt noodzakelijk is voor de uitoefening van de job Diploma-kloof: Werkgevers werven iemand aan met een hoger scholingsniveau dan het minimale niveau dat werd gevraagd in de vacature

10 Overscholing: resultaten eerste job Overscholing verklaard door aanwervingsbeleid werkgevers 100% 90% 1,3% 5,2% 80% 70% 60% 50% 40% 77,4% 52,3% Beide Diploma-kloof Overvraging 30% 20% 45,2% 10% 21,3% 0% Subjectieve methode (SUBJ2) Objectieve methode (OBJ)

11 Determinanten van overscholing Doelstellingen Nagaan wat de determinanten van overscholing zijn in de eerste job van schoolverlaters uit het hoger onderwijs. Het belang van volgende factoren worden o.m. onderzocht: Geslacht Niet-westerse achtergrond Opleidingsniveau vader Type HO: HOKT, HOLT of universiteit Studierichting Studieresultaten Aantal bisjaren Stage-ervaring Ervaring als jobstudent Regionale werkloosheid Start zoektocht naar een job

12 Determinanten van overscholing Resultaten Op basis van alle maatstaven vinden we dat de kans op overscholing lager is onder schoolverlaters met betere studieresultaten, minder bisjaren, een hoger opgeleide vader, en een diploma het hoger onderwijs van 1 cyclus (t.o.v. het hoger onderwijs van 2 cycli)

13 Determinanten van overscholing Resultaten Op basis van alle maatstaven vinden we tevens dat het studiedomein een substantiële invloed heeft op de kans op overscholing Studiedomeinen die systematisch hoog scoren op het vlak van overscholing zijn Politieke en Sociale wetenschappen, Psychologie en pedagogie, Kunstrichtingen Studiedomeinen die systematisch laag scoren zijn Onderwijs, gezondheidszorg, en sociaal werk

14 Determinanten van overscholing Resultaten Op basis van sommige maatstaven vinden we tevens dat de kans op overscholing hoger is onder Schoolverlaters met een niet-westerse achtergrond Individuen die pas starten met zoeken naar een job na het verlaten van de school Schoolverlaters uit het HOLT buiten de universiteit (t.o.v. universitairen) schoolverlaters uit regio s met een hoge lokale werkloosheidsgraad

15 Determinanten van overscholing Resultaten We vinden weinig evidentie of tegenstrijdige resultaten voor de invloed van Het geslacht Stage-ervaring Ervaring als jobstudent

16 In welke mate is er sprake van horizontale mismatch?

17 Methodologie Ook inhoudelijke mismatch wordt gemeten volgens drie methoden: Subjectieve methode (zelfrapportering) Objectieve methode (beroepenkundig, volgens SBC-code) Statistische methode (op basis van gerealiseerde matches)

18 Subjectieve methode Horizontale mismatch volgens de subjectieve methode is gebaseerd op de vraag: Lag uw eerste job volgens u inhoudelijk in de lijn van uw studies? MATCH (helemaal en enigszins) 63,9% MISMATCH (helemaal niet) 36,1%

19 Objectieve methode Horizontale mismatch op basis van de objectieve methode wordt als volgt afgeleid: Aan alle jobs in de SONAR-databank is een SBC-code toegewezen Uit deze SBC-code is een beroepen-hoofdrichting af te leiden: zegt iets over de inhoud van de job 13 beroepen-hoofdrichtingen onderscheiden door de SBC-indeling => Voor elke respondent: beroepen-hoofdrichting beschikbaar voor de eerste job

20 Objectieve methode Voor elke respondent werd het hoogst behaalde diploma afgeleid Aan elke onderwijsrichting in Vlaanderen werd een beroepen-hoofdrichting toegekend Wat is de meest passende beroepen-hoofdrichting volgend op een bepaalde studierichting? Bv houtbewerking BSO => 6 technisch Bv bachelor verpleegkunde => 9 medisch Bv master kunstwetenschappen => 15 taal en cultuur => Voor elke respondent: aan het hoogst behaalde diploma werd de meest passende beroepen-hoofdrichting gekoppeld

21 Objectieve methode (Mis)match-criterium: Indien hoofdrichting toegekend aan studierichting = hoofdrichting SBC-code eerste job => MATCH Indien hoofdrichting toegekend aan studierichting hoofdrichting SBC-code eerste job => MISMATCH MATCH 56,6% MISMATCH 43,4%

22 Statistische methode Horizontale mismatch op basis van de statistische methode kan op twee alternatieve manieren afgeleid worden: Welke jobrichting komt het vaakst voor na een bepaalde opleidingsrichting? => modale jobrichting Uit welke opleidingsrichting komen de meeste werknemers in een bepaalde jobrichting? => modale opleidingsrichting Opnieuw 13 hoofdrichtingen gebruikt als categorieën

23 Statistische methode (Mis)match-criterium vanuit opleiding bekeken: Indien jobrichting eerste job = modale jobrichting => MATCH Indien jobrichting eerste job modale jobrichting => MISMATCH (Mis)match-criterium vanuit job bekeken: Indien opleidingsrichting = modale opleidingsrichting => MATCH Indien opleidingsrichting modale opleidingsrichting => MISMATCH

24 Statistische methode Vanuit opleidingsrichting bekeken: MATCH 59,0% MISMATCH 41,0% Vanuit jobrichting bekeken MATCH 60,4% MISMATCH 39,6%

25 Overzicht meetmethodes Horizontale (mis)match in de eerste job 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 63,9% 56,6% 59,0% 60,4% match mismatch 30% 20% 10% 36,1% 43,4% 41,0% 39,6% 0% SUBJ OBJ STAT_OPL STAT_JOB

26 Correlatie tussen de methodes? In welke mate zijn respondenten die als horizontale (mis)match geklasseerd zijn volgens een methode dit ook volgens een andere methode? Pearson-correlaties: SUBJ OBJ STAT(opl) STAT(job) SUBJ 1,000 0,414 0,403 0,353 OBJ --- 1,000 0,842 0,834 STAT(opl) ,000 0,773 STAT(job) ,000

27 Verband met verticale mismatch Horizontale en verticale (mis)match in de eerste job 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 33,3% 56,3% 55,3% 17,2% 17,8% 23,7% 32,8% 7,4% 18,5% 25,8% 6,1% 5,7% Subjectief Objectief Statistisch Adequaat of ondergeschoold - Juiste richting Adequaat of ondergeschoold - Verkeerde richting Overgeschoold - Juiste richting Overgeschoold - Verkeerde richting

28 Algemeen besluit Globaal gezien kunnen we concluderen dat Een aanzienlijk deel van de schoolverlaters in Vlaanderen terecht komt in een eerste job die onder hun opleidingsniveau ligt (25% tot 50%), en/of inhoudelijk niet overeenstemt met de gevolgde opleiding (35 tot 45%) Bijkomend onderzoek evenwel nodig is om te beoordelen in welke mate mismatch een persistent probleem is