AAP Geneesmiddelen tegen maagklachten

Transcriptie

1 In deze opdracht bestudeer je de maagmiddelen. Inleiding De maag is een gekromde zak en ligt links boven in de buikholte. Wanneer wij bezig zijn voedsel tot ons te nemen, wordt door de aanblik en de geur van het voedsel de maagsapsecretie op gang gebracht. Afhankelijk van de celsoort scheiden de maagklieren verschillende stoffen af. De hoofdcellen scheiden pepsinogeen af, dat in de maag omgezet wordt in het enzym pepsine. Pepsine is voor de eiwitsplitsing bestemd. De wandcellen vormen het maagzuur (zoutzuur), dat belangrijk is voor het verteren van voedsel en de bescherming tegen micro-organismen zoals bacteriën. O.a door een dikke maagwand, een snelle celdeling en een slijmlaag beschermt de maag zichzelf tegen vertering. Soms werken deze maatregelen niet goed en kunnen maagklachten ontstaan. Voorbeelden hiervan zijn: Refluxoesophagitis (er komt maagzuur in de slokdarm die hierdoor gaat ontsteken) Ulcus pepticum (een maagzweer) Motiliteitsstoornissen (een opgeblazen gevoel) Maagklachten komen in Nederland vaak voor. De zoekterm maagpijn levert op Google zo n resultaten op. Een aantal voorbeelden: Peper was al in de Middeleeuwen een van de belangrijkste specerijen, met een uitgebreid gebruik, zowel culinair als medicinaal. In sommige perioden werd het gebruikt als een alternatief voor geld. Peper werd geacht effectief te zijn tegen depressies, pijn, in het bijzonder maagpijn en koorts. tdigco04maag01op Pagina 1 van 7

2 Het SFK (Stichting Farmaceutische kengetallen) analyseert het geneesmiddelengebruik van ruim van de openbare apotheken in Nederland. Deze apotheken bedienen tezamen een populatie van 15 miljoen personen. In 2009 blijken 3,2 miljoen mensen een maagmiddel te hebben gebruikt. Uitgaven Aantal patiënten 1 Hart-en vaatmiddelen 925 miljoen 3,2 miljoen (cholesterolverlagende middelen en dergelijke) 2 Maagmiddelen 666 miljoen 3,2 miljoen (maagzuurremmers en dergelijke) 3 Middelen voor het 648 miljoen 2,9 miljoen centrale zenuwstelsel (antidepressiva, pijnstillers, slaapmiddelen en dergelijke) 4 Oncolytica en 596 miljoen 0,2 miljoen immunomodulantia (middelen bij kanker, ernstige reuma en dergelijke) 5 Overige middelen miljoen Totaal miljoen 12,7 miljoen Maar ja wat nu te doen bij maagklachten, een Rennie, een Pantozol, een Zantac bruistablet of toch maar die pepers? Waarover gaat deze opdracht en waarom is het belangrijk Deze opdracht gaat over de maagklachten en hoe ze (o.a. met geneesmiddelen) zijn te voorkomen en hoe ze kunnen worden behandeld. Als apothekersassistent heb je iedere werkdag met maagmiddelen te maken. Zowel op recept of als zelfmedicatie. tdigco04maag01op Pagina 2 van 7

3 Wat ga je doen Nadat je de maagklachten hebt bestudeerd, kijk je naar de verschillende maagmiddelen. Hoe werken ze, wat zijn hun voor- en nadelen en hoe kunnen ze het beste worden gebruikt. Je bestudeert de zelfmedicatiestandaard maagmiddelen en maakt een overzicht van de eerste keus adviezen. Welke bronnen kun je gebruiken Je kan bij deze opdracht gebruik maken van: farmacotherapie in de apotheek hfd 6: Aandoeningen van het maagdarmkanaal KNMP-Kennisbank Hoe krijg je feedback Tijdens deze opdracht kan je de hulp van een docent of instructeur inroepen als je iets niet snapt. Je wordt dan verder geholpen. We sluiten deze opdracht af met een werkcollege. Hierin discussiëren we over de door jullie gegeven antwoorden en bestaat de mogelijkheid om nog vragen te stellen. A De maagklachten Bij de inleiding zijn genoemd: Refluxoesophagitis Ulcus pepticum Motiliteitsstoornissen Vraag 1: Geef bij iedere aandoening de oorzaken aan. Vraag 2: Wanneer kan de aandoening klachten veroorzaken? B De maagmiddelen De maagmiddelen kunnen worden onderverdeeld in: Antacida Mucosaprotectiva Secretieremmende middelen Motiliteitsbevorderende middelen Vraag 3: Geef bij iedere groep aan hoe de middelen werken. C Een patiënt met maagpijn Dhr. Jansma heeft last van maagklachten en heeft hiervoor vanmorgen zijn arts gebeld. Deze heeft hen geadviseerd om in de apotheek het geneesmiddel Gastilox te halen. Zijn de klachten met Gastilox na 14 dagen niet over dan moet dhr. Jansma even langskomen bij de huisarts. tdigco04maag01op Pagina 3 van 7

4 In Gastilox zitten de antacida Aluminiumoxide en Magnesiumhydroxide. Vraag 4: Noem twee redenen waarom het verstandig is om Aluminiumoxide en Magnesiumhydroxide met elkaar te combineren. Gastilox is verkrijgbaar in de vorm van een drank en in de vorm van kauwtabletten. Vraag 5: Waarom zijn er geen gewone tabletten in de handel? Vraag 6: Lees op de tekst over Gastilox en geef aan welke informatie jij bij het afleveren aan dhr. Jansma wilt benadrukken. Na 14 dagen biedt dhr. Jansen in de apotheek het volgende recept aan: D. van Mierik, huisarts Het fregat AA Arkenstad R Omeprazol 20mg caps da 14 S 1 maal daags 1 caps Van Mierik Dhr. Jansma Berkenlaan BB Arkenstad Op staat o.a. de volgende informatie: Behandeling Soms helpt het uw eetgewoonten aan te passen. Neem bijvoorbeeld drie tot vijf kleine maaltijden per dag, in plaats van een of twee grote. Vermijd voedsel en drank tdigco04maag01op Pagina 4 van 7

5 waar u snel last van krijgt, zoals alcohol of scherpe kruiden. Ook als u stopt met roken kunnen maagklachten verminderen. Sommige medicijnen kunnen maagklachten geven. Overleg met uw arts als u denkt dat uw maagklachten door medicijnen komen. Hoe, wanneer en hoe lang? Hoe moet ik dit medicijn gebruiken? Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek. Hoe? Capsules: innemen zonder te kauwen. U mag de capsule eventueel openmaken. Neem de korreltjes in met wat water, yoghurt of vruchtensap. U mag de korreltjes niet kauwen of fijnmalen. Als u de korrels uit de capsule stuk kauwt, gaat het beschermende laagje kapot. Hierdoor komt het medicijn al in de maag vrij, in plaats van in de darmen. Het wordt dan afgebroken door het maagzuur en zal minder goed werken. Er wordt geadviseerd met de arts te overleggen als men denkt dat de maagklachten door medicijnen komen. Vraag 7: Welke geneesmiddelen kunnen maagklachten geven? Vraag 8: Waarom moeten de capsules zonder kauwen worden ingenomen? Weer later wordt het volgende recept aangeboden: D. van Mierik, huisarts Het fregat AA Arkenstad R PantoPAC combinatieverpakking S gebruik volgens aanwijzingen bijsluiter Heel doorslikken, niet kauwen Kuur afmaken Van Mierik Dhr. Jansma Berkenlaan BB Arkenstad tdigco04maag01op Pagina 5 van 7

6 Vraag 9: Wat is het gebruik volgens de bijsluiter? Vraag 10: Waarvoor wordt PantoPAC voorgeschreven? D Een patiënt met een opgeblazen gevoel Loes de Groot is 14 jaar en eet de laatste tijd erg slecht. Ze klaagt over misselijkheid en dat ze het ontbijt om 5 uur s middags nog in haar maag voelt. Ze heeft hiervoor al Maalox gebruikt, maar dat werkt niet goed. Haar arts schrijft Ulcogant voor om haar maag tot rust te laten komen. D. van Mierik, huisarts Het fregat AA Arkenstad R Ulcogant tabl 1 gram da 50 S 4 maal daags 1 tablet, een half uur voor de maaltijd en voor het slapengaan Van Mierik Loes de Groot Berkenlaan BB Arkenstad Vraag 11: Waarom moet Ulcogant voor de maaltijd worden ingenomen? Ondanks de klachten vergeet Loes regelmatig haar tabletten in te nemen. Vraag 12: Waarom zou de therapietrouw zo laag zijn? Tot voor kort kon bij patiënten met een opgeblazen gevoel ook domperidon worden gebruikt. Tegenwoordig mag dit geneesmiddel alleen kortdurend bij misselijkheid worden voorgeschreven. E De zelfmedicatiestandaard maagklachten Vraag 13: Waarom is het belangrijk bij een vraag als heeft u iets tegen de WHAM vragen te stellen? tdigco04maag01op Pagina 6 van 7

7 Bij het lezen van de zelfmedicatiestandaard merk je dat maagmiddelen met veel andere middelen een wisselwerking kan geven. Ook zijn er veel geneesmiddelen die als bijwerking maagklachten kunnen geven. Omdat veel van die middelen later in de opleiding worden besproken, gaan we er nu niet op in. Vraag 14: Maak voor jezelf een overzicht van welke middelen je adviseert: Bij incidentele maagklachten Bij maagklachten die langere tijd gedurende de dag of de nacht aanhouden Vraag 15: Waarom is het belangrijk om bij maagklachten die langere tijd gedurende de dag of de nacht aanhouden terughoudend te zijn met zelfmedicatie? Vraag 16: Waarom is het belangrijk om te weten of een patiënt zwanger is of niet? Een man van middelbare leeftijd vraagt om iets sterks aan te raden tegen de pijn achter zijn borstbeen. Hij heeft vorige week van de dokter een wit drankje gekregen, maar dat is nu op en heeft bovendien niet geholpen. Hij vertelt desgevraagd dat de pijn niet erger wordt bij bukken of liggen, maar dat het vaak overdag voorkomt vooral als hij het druk heeft op zijn werk. Wanneer je vraagt waar de pijn precies zit, plaatst hij zijn vuist op het borstbeen en vertelt bovendien dat de pijn weleens uitstraalt naar zijn kaak. Vraag 17: Welk advies geef je en waarom. Je weet nu welke maagmiddelen vaak worden gebruikt en welke vaak als zelfmedicatiemiddel worden geadviseerd. Noteer voor jezelf de vragen die je tijdens het werkcollege wilt stellen. We zullen hier dan over discussiëren. Neem voor het werkcollege deze opdracht en je antwoorden mee. tdigco04maag01op Pagina 7 van 7