Woord vooraf 11. Deel 1. Wat is er aan de hand? 13. Inleiding 15. Wat als het spookt op school? 15. Hoofdstuk 1. Angst 17

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Woord vooraf 11. Deel 1. Wat is er aan de hand? 13. Inleiding 15. Wat als het spookt op school? 15. Hoofdstuk 1. Angst 17"

Transcriptie

1 5 Inhoud Woord vooraf 11 Deel 1. Wat is er aan de hand? 13 Inleiding 15 Wat als het spookt op school? 15 Hoofdstuk 1. Angst Wat is angst? Externe factoren Interne factoren Intern en extern werken versterkend: een combinatie van oorzaken Symptomen van angst Zichtbare symptomen Onzichtbare symptomen 24 Conclusie 24 Hoofdstuk 2. Faalangst Wat is faalangst? Frequentie en onderzoek naar faalangst Bevindingen uit de praktijk Hoe werkt faalangst? Actief versus passief, positief versus negatief Actieve faalangst Passieve faalangst Domeinen van faalangst Cognitieve faalangst 35

2 6 inhoud 6.2 Sociale faalangst Motorische faalangst Impact op verschillende domeinen Betrokkenheid Welbevinden Symptomen bij faalangst Hun manier van denken: cognitieve reactie Hun fysieke reacties: motorische reactie Hun gedrag: sociaal, emotioneel en werkgedrag Etiket of type! Faalangst, betrokkenheid, welbevinden en schoolse vaardigheden: invloed op het schools presteren Domein leren leren Specifieke vakken zoals Nederlands, wiskunde, wereldoriëntatie, Specifieke vakken zoals bewegingsopvoeding, muzische opvoeding, 47 Conclusie 48 Hoofdstuk 3. Centering Wat is centering Belang van het levenswiel voor centering? Levenswiel in vier niveaus: korte toelichting Hoe krijgt faalangst een plaats binnen centering? Waarom is angst soms belemmerend? Concrete aanpak en preventie van faalangst 57 Conclusie 58 Hoofdstuk 4. Sensibiliseren: opbouw in fasen Sensibiliseren Intern, extern en samen met het kind Ontwikkelen van kennis in fasen! 63 Conclusie 70

3 inhoud 7 Hoofdstuk 5. Referentiekaders en attributietheorie Wat bedoelt men met referentiekaders? Wat is de attributietheorie? Succes en falen: als alles zich normaal ontwikkelt! Succes en falen: Bij faalangst en/of vanuit perspectief van derden Invloed van referentiekaders en foute attributies Van theorie naar praktijk Taak van de leerkracht, begeleider, externe hulpverlener en iedereen die samenwerkt met kinderen Taak van de leerling 84 Conclusie 84 Hoofdstuk 6. Handelingsgericht werken met SWOT EN SMART Handelingsgericht werken Op stap met referentiekaders, attributies, SWOT en SMART Stap 1: Onderwijsbehoeften van de leerlingen Stap 2: ondersteuningsbehoeften van de leerkracht, de ouders en externen SWOT SMART Sticordi Belang van sticordimaatregelen Waarvoor staat sticordi? 96 Conclusie 102 Hoofdstuk 7. Didactische handvatten Kennisconstructie Integratie Concreet aanschouwelijk werken Individualiseren Leerlinginitiatief 108

4 8 inhoud 6. Doelgericht leren Interactief leren Werkelijkheidsnabij onderwijs Sfeer en klasklimaat 111 Conclusie 112 Hoofdstuk 8. Kernkwaliteiten Kernkwaliteiten en kwadranten Wat zijn kernkwaliteiten? Wat als de kernkwaliteiten een valkuil worden? Achter een allergie zit een kernkwaliteit Maak van je allergie en valkuil een uitdaging Vragen en stappen schematisch 121 Conclusie 121 Hoofdstuk 9. Communicatie, praten over praten terwijl men actief luistert Zender, boodschap, ontvanger Wat gebeurt er als mensen communiceren (mondeling)? Partijen bij het doorgeven en ontvangen van een boodschap Tussen het versturen en het ontvangen van de boodschap moeten er heel wat onbewuste acties gebeuren Belang van actief luisteren Wat is actief luisteren en hoe brengt men dit tot stand? Hoe creëer je actief luistergedrag? Stap per stap naar actief luisteren Aandachtspunten bij het communiceren bij faalangst: Hoe kan men feedback geven? 141 Conclusie 147 Hoofdstuk 10. Ademhaling en relaxatie Ademhaling en relaxatie Definitie ademhaling en relaxatie Effect van ademhaling en spanning 152

5 inhoud Frequentie van ademhaling Soorten ademhaling Effect van ademhaling Hoe komt men nu tot een correcte ademhaling? Bevindingen uit de praktijk 156 Conclusie 157 Algemeen besluit 159 Deel 2. Van theorie tot praktijk 161 Inleiding 163 Bijlagen 165 Bijlage 1. Lesvoorbereiding signaleren: Wat is er nou aan de hand? 168 Bijlage 2. Lesvoorbereiding sensibiliserens: Je hoeft niet bang te zijn voor angst! 180 Bijlage 3. Lesvoorbereiding: Stap per stap tot een ik-boodschap 181 Bijlage 4. Lesvoorbereiding attributies : Samen werken, vroeger wordt nu en nu wordt vroeger! 182 Bijlage 5. Lesvoorbereiding SWOT en SMART: Als angst je overkomt! 184 Bijlage 6. Overzicht van Sticordi/Rebesti/ondersteuningsmaatregel voor leerlingen met (een vermoeden) van faalangst 185 Bijlage 7. Kernkwaliteiten 190 Bijlage 8. Lesvoorbereiding ademhalings- en relaxatieoefeningen 192 Lijst met figuren 204 Lijst met moeilijke woorden 205 Literatuurlijst 210 Internetbronnen 212

HAO LEERTAAK LESVOORBEREIDING UITDAGENDE LEEROMGEVING

HAO LEERTAAK LESVOORBEREIDING UITDAGENDE LEEROMGEVING LEERTAAK LESVOORBEREIDING UITDAGENDE LEEROMGEVING 2017-2018 HAO DOELEN Toepassen van het didactisch model van een 'uitdagende leeromgeving' volgens Deleu & Wante (2008) op een les uit de lagere school.

Nadere informatie

Ontmoetingsdag HGW. HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog

Ontmoetingsdag HGW. HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog Ontmoetingsdag HGW HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog 1 Doel en werkvormen Hoe is HGW toe te passen bij gedrag? doen we al Nu ook nog Theorie met

Nadere informatie

1

1 Maak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining PPOZO DAG 1 PPOZO Marije Fris leerkracht basisonderwijs trainer & masterclassdocent St. DKJL Dag 1 donderdag 24 november Dag 2

Nadere informatie

Groeidocument ondersteuningsplatform Maas en Waal

Groeidocument ondersteuningsplatform Maas en Waal Groeidocument ondersteuningsplatform Maas en Waal : Intern begeleider: Leerkracht: School: 1. Leerling-gegevens (ingevuld door leerkracht/ib) Naam Burgerservice nr. Geboortedatum emailadres Adres Telefoonnummer

Nadere informatie

Ik kan dat niet! praktisch aanpak van faalangst bij autisme

Ik kan dat niet! praktisch aanpak van faalangst bij autisme praktisch aanpak van faalangst bij Zelf-Determinatieheorie, Deci & Ryan (2000) Vitamines van groei, Vansteenkiste & Soenens ZOWEL ACTIEVE ALS PASSIEVE FAALANGST KUNNEN TOT EEN NEGATIEF ZELFBEELD LEIDEN

Nadere informatie

Wat doen wij al zo? Graag voorbeelden!

Wat doen wij al zo? Graag voorbeelden! HOE HANDELINGSGERICHT WERKEN WE IN ONZE SCHOOL? Uitgangspunt HGW 1. Werken vanuit onderwijsbehoeften van leerlingen en ondersteuningsbehoeften van leerkrachten en ouders Wat doen wij al zo? Graag voorbeelden!

Nadere informatie

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door elk kind zich thuis te laten voelen in de klas. Geef de leerlingen de kans om spontaan te vertellen over iets dat ze leuk vinden en laat andere kinderen

Nadere informatie

Intakevragenlijst school

Intakevragenlijst school Intakevragenlijst school De school van de leerling vult dit formulier in. Uw leerling is aangemeld bij het HCO voor hulp van een onderwijsadviseur. Het doel hiervan is het vinden van een geschikte aanpak

Nadere informatie

Carol Dweck Minka Dumont -

Carol Dweck Minka Dumont - Carol Dweck Voorlopige conclusie In aanleg aanwezig potentieel (50% erfelijk bepaald) Domeinspecifiek Interactief: wisselwerking omgeving Mindsets over Intelligentie Mensen met een Fixed Mind-set geloven:

Nadere informatie

Arjan Clijsen, Noëlle Pameijer & Ad Kappen

Arjan Clijsen, Noëlle Pameijer & Ad Kappen Met handelingsgericht werken opbrengstgericht aan de slag 1. Inleiding Arjan Clijsen, Noëlle Pameijer & Ad Kappen Wat is de samenhang tussen handelingsgericht werken (HGW) en opbrengstgericht werken (OGW)?

Nadere informatie

niets overnemen zonder toestemming auteur - marit goossens - 1

niets overnemen zonder toestemming auteur - marit goossens -   1 definitie van een groepsdynamisch systeem = verzameling van losse individuen aarzelend vormen ze een groep 1.De groep heeft invloed op het individu. 2.Deinvloedvan de groep op het individu kan zowel positief

Nadere informatie

14-7-2012. Carol Dweck. Wat is Intelligentie?

14-7-2012. Carol Dweck. Wat is Intelligentie? Carol Dweck Wat is Intelligentie? 1 Wat is Intelligentie? Wat is Intelligentie? Meervoudige Intelligentie - Gardner 2 Voorlopige conclusie In aanleg aanwezig potentieel (50% erfelijk bepaald) Domeinspecifiek

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 11KM00 Basissch Insp J. Cryns

Schoolondersteuningsprofiel. 11KM00 Basissch Insp J. Cryns Schoolondersteuningsprofiel 11KM00 Basissch Insp J. Cryns Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning...

Nadere informatie

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt: Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan

Nadere informatie

G.V.Basisschool Hamont-Lo

G.V.Basisschool Hamont-Lo G.V.Basisschool Hamont-Lo Zorg onze schooleigen visie op BREDE zorg Als school hebben we de opdracht om met brede zorg te werken aan de ontplooiing van iedere leerling. Dat is één van de pijlers van het

Nadere informatie

Groeiwerkdocument. A. Algemeen deel. B. Aanmelding MDO

Groeiwerkdocument. A. Algemeen deel. B. Aanmelding MDO Groeiwerkdocument Het groeiwerkdocument biedt scholen de mogelijkheid om het overleg over een leerling die (extra) ondersteuning nodig heeft overzichtelijk bij te houden. Het is een gespreksdocument en

Nadere informatie

Doorgaande leerlijn taal voor alle kinderen. Els Loman

Doorgaande leerlijn taal voor alle kinderen. Els Loman Doorgaande leerlijn taal voor alle kinderen Els Loman Doelen Verdieping in de inhouden van de domeinen van taal van de referentieniveaus www.taalenrekenen.nl 2 Waar Wil Je Heen? Alice kwam bij een tweesprong.

Nadere informatie

Faalangst en rekenen. Agenda. 22 februari 2012 13.30 16.00 uur. Berber Klein b.klein@vu.nl

Faalangst en rekenen. Agenda. 22 februari 2012 13.30 16.00 uur. Berber Klein b.klein@vu.nl Faalangst en rekenen 22 februari 2012 13.30 16.00 uur Berber Klein b.klein@vu.nl Agenda 1. Introductie 2. Wat is faalangst 3. (faal) angst bij rekenen 4. Oorzaken van angst bij rekenen 5. Gevolgen van

Nadere informatie

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Handelingsgericht Werken Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Doelen Kennismaking met de uitgangspunten HGW Reflecteren op uitgangspunten HGW Zicht op de betekenis van HGW op de eigen praktijksituatie

Nadere informatie

Basisondersteuning. Preventieve en licht curatieve ondersteuning. Berséba - PO0001. School Plaats Directeur Datum

Basisondersteuning. Preventieve en licht curatieve ondersteuning. Berséba - PO0001. School Plaats Directeur Datum Preventieve en licht curatieve ondersteuning Berséba - PO0001 School Plaats Directeur Datum 1 HGW Handelingsgericht en preventief werken De school werkt handelingsgericht en preventief. De school signaleert

Nadere informatie

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013 Gericht Werken als bril om naar het zorgbeleid te kijken zorg Handelings- Leerlingenbegeleiding fase 0 fase 1 HGW HGW Leren & studeren Studieloopbaanbegeleiding Socioemotioneel fase 2 fase 3 HGW HGW centrale

Nadere informatie

Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO. Betsy Ooms

Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO. Betsy Ooms Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO Betsy Ooms Opzet Doel leesonderwijs (en spellingonderwijs) Doorgaande lijn Kenmerken goed leesonderwijs Extra aandacht voor monitoring, als belangrijk

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel

Schoolondersteuningsprofiel Schoolondersteuningsprofiel 12TE00 De Esch Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8 4 Deskundigheid

Nadere informatie

ZORGDAG UCLL 29 mei VOORWOORD GELEERDE LESSEN NA 30 JAAR WERKEN PRESENTATIE MAGDA DECKERS. Welkom

ZORGDAG UCLL 29 mei VOORWOORD GELEERDE LESSEN NA 30 JAAR WERKEN PRESENTATIE MAGDA DECKERS. Welkom ZORGDAG UCLL 29 mei PRESENTATIE MAGDA DECKERS VOORWOORD Welkom Hoe kunnen we onze kansen op een kwalitatief hoger niveau van taal onderwijs nastreven en dit in alle niveaus van ons onderwijs De uitdaging

Nadere informatie

Competenties. De beschrijvingen van de 7 competenties :

Competenties. De beschrijvingen van de 7 competenties : Inhoud Inleiding...3 Competenties...4 1. Interpersoonlijk competent...5 2. Pedagogisch competent...5 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent...6 4. Organisatorisch competent...6 5. Competent in samenwerking

Nadere informatie

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Wat ben ik? Wat staat bovenaan m n verlanglijst? Het programma: van pingpongen

Nadere informatie

Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken

Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken

Nadere informatie

Simeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO

Simeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Simeacongres 12 december Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Programma Welkom en toelichting: interactie!!!! Inventarisatie

Nadere informatie

Protocol hoogbegaafdheid Protocol Hoogbegaafdheid

Protocol hoogbegaafdheid Protocol Hoogbegaafdheid Protocol hoogbegaafdheid 21-04-2016 Protocol Hoogbegaafdheid Inhoudsopgave 1. Inleiding... blz. 3 2. Onze doelgroep... blz. 4 3. Procedure... blz. 5 4. Signalering en diagnostiek... blz. 6 5. Begeleiding...

Nadere informatie

Handboek Faalangstreductie/Examenvreestraining 2015-2016

Handboek Faalangstreductie/Examenvreestraining 2015-2016 Handboek Faalangstreductie/Examenvreestraining 2015-2016 INHOUD 1. INLEIDING... 3 2. INFORMATIE FAALANGST... 3 3. SELECTIEPROCEDURE... 4 4. TRAINING... 5 5. ORGANISATIE... 5 Handboek Leerlingbegeleiding

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel CBS de ster Harkstede

Schoolondersteuningsprofiel CBS de ster Harkstede Schoolondersteuningsprofiel CBS de ster Harkstede VGPONN- SWV PO 20.01 1 Inhoudsopgave Inleiding pag 3 Schoolgegevens pag 4 Ondersteuning pag 5 Basisondersteuning pag 5 Extra ondersteuning pag 6 Zorg voor

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 11WU00 Mariaschool

Schoolondersteuningsprofiel. 11WU00 Mariaschool Schoolondersteuningsprofiel 11WU00 Mariaschool Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8 4 Deskundigheid

Nadere informatie

Visie op ouderbetrokkenheid

Visie op ouderbetrokkenheid Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie

Nadere informatie

VSLW Themaprofielen. Thema s. Omgaan met verschillen, Pesten, Opbrengstgericht werken en Ouderbetrokkenheid

VSLW Themaprofielen. Thema s. Omgaan met verschillen, Pesten, Opbrengstgericht werken en Ouderbetrokkenheid VSLW Themaprofielen Thema s Omgaan met verschillen, Pesten, Opbrengstgericht werken en Ouderbetrokkenheid pagina 2 van 45 Inleiding De expertgroep van het VSLW project heeft voor de vier thema s een themaprofiel

Nadere informatie

Het Ondersteuningsprofiel

Het Ondersteuningsprofiel Het Ondersteuningsprofiel Vanaf 1 augustus 2014 hebben alle schoolbesturen een zorgplicht. Dit betekent dat zij vanaf dat moment ieder leerling die (extra) ondersteuning nodig heeft een passende onderwijsplek

Nadere informatie

Handboek. Faalangstreductie/Examenvreestraining

Handboek. Faalangstreductie/Examenvreestraining Handboek Faalangstreductie/Examenvreestraining 2016-2017 INHOUD 1. INLEIDING... 3 2. INFORMATIE FAALANGST... 3 3. SELECTIEPROCEDURE... 6 4. TRAINING... 7 5. ORGANISATIE... 7 Nb: daar waar "hij" staat kan

Nadere informatie

OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN. Rianne Broeke 28 april 2015

OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN. Rianne Broeke 28 april 2015 OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN Rianne Broeke 28 april 2015 INHOUD * Algemene taalontwikkeling van jonge kinderen * Wat is kritisch en begrijpend luisteren? * Waarom is kritisch en begrijpend

Nadere informatie

HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST?

HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST? HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST? Faalangst kan omschreven worden als de angst om te mislukken in situaties waarin men beoordeeld wordt (of denkt beoordeeld te worden) en de behoefte om mislukkingen

Nadere informatie

Verantwoording van ons onderwijs

Verantwoording van ons onderwijs Verantwoording van ons onderwijs Veenendaal, 27-06-18 Beste ouder(s)/verzorger(s), Door middel van dit document willen we ons onderwijs verantwoorden aan u als ouders. Heeft u vragen of opmerkingen over

Nadere informatie

Intakevragenlijst Basisschool

Intakevragenlijst Basisschool Intakevragenlijst Basisschool Let op: voor het digitaal invullen van dit formulier heeft u de meest recente versie van Adobe Acrobat Reader nodig. Download dit formulier eerst naar uw computer en open

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectiefplan

Ontwikkelingsperspectiefplan Ontwikkelingsperspectiefplan A. Algemeen deel Leerling Naam leerling: Geboortedatum: Geslacht: Groep: Schoolloopbaan: Schooljaar: Datum aanmaak document: Datum aanpassing(en): Opvoedsituatie Naam ouder(s)/verzorger(s)/voogd:

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 11LK00 'n Esch

Schoolondersteuningsprofiel. 11LK00 'n Esch Schoolondersteuningsprofiel 11LK00 'n Esch Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8 4 Deskundigheid

Nadere informatie

Instrument om de beginsituatie in kaart te brengen op niveau van de leraar eerste graad 3de GOK-cyclus

Instrument om de beginsituatie in kaart te brengen op niveau van de leraar eerste graad 3de GOK-cyclus Vraag: Hoe goed doe ik het in mijn les? op het vlak van: Instrument om de beginsituatie in kaart te brengen op niveau van de leraar eerste graad 3de GOK-cyclus 2008-2011 1 Preventie en remediëring van

Nadere informatie

Werkstuk Verzorging Faalangst

Werkstuk Verzorging Faalangst Werkstuk Verzorging Faalangst Werkstuk door een scholier 1928 woorden 12 mei 2003 6,2 82 keer beoordeeld Vak Verzorging 1. Niets meer weten Het is doodstil in de klas. Je hoort alleen het gekras van pennen

Nadere informatie

Intakevragenlijst Basisschool

Intakevragenlijst Basisschool Intakevragenlijst Basisschool LET OP: voor het digitaal invullen van dit formulier heeft u de meest recente versie van Adobe Acrobat Reader nodig. Download dit formulier eerst naar uw computer en open

Nadere informatie

Zorg & Onderwijs 1Match. Koos Stienstra (Intraverte) Merlijn Norder (AVS)

Zorg & Onderwijs 1Match. Koos Stienstra (Intraverte) Merlijn Norder (AVS) Zorg & Onderwijs 1Match Koos Stienstra (Intraverte) Merlijn Norder (AVS) Welkom! Agenda Ontstaan van ZO1Match Resultaten Pilots Onderdelen Quotes Feedback onderwijsconsulenten Wist u dat? Doelgroep en

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 08PJ00 J.J. Anspachschool

Schoolondersteuningsprofiel. 08PJ00 J.J. Anspachschool Schoolondersteuningsprofiel 08PJ00 J.J. Anspachschool Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning...

Nadere informatie

Begeleidingsplan Orthopedagogische muziekactiviteit

Begeleidingsplan Orthopedagogische muziekactiviteit Begeleidingsplan Orthopedagogische muziekactiviteit Opbouw 1. Doelstellingen en verantwoordingsmomenten a. Algemene gegevens b. Mogelijkheden en beperkingen c. Muzikaal functioneren d. Hulpvraag en/of

Nadere informatie

Handboek. Faalangstreductie/Examenvreestraining

Handboek. Faalangstreductie/Examenvreestraining Handboek Faalangstreductie/Examenvreestraining 2016-2017 INHOUD 1. INLEIDING... 3 2. INFORMATIE FAALANGST... 3 3. SELECTIEPROCEDURE... 6 4. TRAINING... 7 5. ORGANISATIE... 7 Nb: daar waar "hij" staat kan

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP)

Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) Logo van de school Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) Schooljaar:.-. Naam leerling: Geboortedatum: Huidige groep: Leerkracht(en):...-..-.. Met een Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) wordt het onderwijs

Nadere informatie

Samengevat door Lieve D Helft ICT-coördinator Scholengemeenschap InterEssen

Samengevat door Lieve D Helft ICT-coördinator Scholengemeenschap InterEssen Samengevat door ICT-coördinator Scholengemeenschap InterEssen Eindtermen ICT Vanaf het schooljaar 2007-2008 zijn er eindtermen voor ICT in het lager onderwijs, dus zal men ICT meer en meer moeten integreren

Nadere informatie

Inhoud. Mentale Training & Begeleiding. Mythes & misvattingen. Mentale training. Doel. Elke training is mentale training

Inhoud. Mentale Training & Begeleiding. Mythes & misvattingen. Mentale training. Doel. Elke training is mentale training Inhoud Mentale Training & Begeleiding Jeroen Meganck SPOC KU Leuven jeroen@spoc.be Mentale training Communicatie Fundamentale vaardigheden Vragen Mythes & misvattingen Mentale training Voor gekken Voor

Nadere informatie

Gedragsverandering door de patiënt: een uitdaging voor de manueeltherapeut

Gedragsverandering door de patiënt: een uitdaging voor de manueeltherapeut Gedragsverandering door de patiënt: een uitdaging voor de manueeltherapeut drs. O.C.M.W. van der Zanden drs. F.J.C.M. Verhulst Jaarcongres NVMT 2002 1 Lastige patiënten bestaan niet, onvoldoende kennis

Nadere informatie

Talentbeleid vastgesteld 24-9-2014

Talentbeleid vastgesteld 24-9-2014 Talentbeleid vastgesteld 24-9-2014 De begeleiding van hoogbegaafde kinderen in de Plusklas Procedure Welke kinderen in aanmerking komen voor de Plusklas wordt bepaald door de volgende procedure. De leerkracht

Nadere informatie

Empowerment bij Rekengesprekken

Empowerment bij Rekengesprekken Pagina 1 Empowerment bij Rekengesprekken Pedagogisch-didactische fijn-afstemming bij leerlingen met Rekenproblemen in het Primair Onderwijs van 9 12 jaar. Want je denkt pas als je praat. Denken in je eentje

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Meldcode Meldcode/Richtlijn

Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Meldcode Meldcode/Richtlijn Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Wat is misbruik en mishandeling? 3 Wat is huiselijk geweld? 4 Meldcode 5 Meldcode/Richtlijn 6 Wie gaat het gesprek voeren? 6 Mogelijke gevolgen Fout! Bladwijzer

Nadere informatie

elk kind een plaats... 1

elk kind een plaats... 1 Elk kind een plaats in een brede inclusieve school Deelnemen aan het dagelijks maatschappelijk leven Herent, 17 maart 2014 1 Niet voor iedereen vanzelfsprekend 2 Maatschappelijke tendens tot inclusie Inclusie

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectief Opgesteld door: (naam en functie)

Ontwikkelingsperspectief Opgesteld door: (naam en functie) Ontwikkelingsperspectief Opgesteld door: (naam en functie) Datum: 1. Algemene gegevens Naam leerling Geboortedatum BSN leerling Adres Postcode en plaats Telefoonnummer E-mailadres Niveau Leerjaar/ klas

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7. Hoofdstuk 1: De interpersoonlijke cirkel kort, maar krachtig 9. Hoofdstuk 2: communicatieve vaardigheden 63

Inhoud. Inleiding 7. Hoofdstuk 1: De interpersoonlijke cirkel kort, maar krachtig 9. Hoofdstuk 2: communicatieve vaardigheden 63 Inhoud Inleiding 7 Hoofdstuk 1: De interpersoonlijke cirkel kort, maar krachtig 9 Hoofdstuk 2: communicatieve vaardigheden 63 Hoofdstuk 3: Verklarend deel 89 Hoofdstuk 4: Pochen bij de vrienden 153 Bijlagen

Nadere informatie

Protocol Dyscalculie

Protocol Dyscalculie Protocol Dyscalculie Inhoud Inleiding... 2 Signaleren... 3 Interventies... 4 Handelingsgerichte interventies gericht op rekenuitval door de leerkracht... 4 Handelingsgerichte interventies gericht op rekenuitval

Nadere informatie

protocol pestgedrag Protocol pestgedrag OBS de Plantage OBS de Plantage

protocol pestgedrag Protocol pestgedrag OBS de Plantage OBS de Plantage Protocol pestgedrag Wanneer spreken we over pesten? We spreken over pesten als een leerling aangeeft stelselmatig last van één of meerdere kinderen te hebben in verschillende situaties. De grens tussen

Nadere informatie

Welkom op de pedagogische feestdag over het nieuwe leerplan mediaopvoeding

Welkom op de pedagogische feestdag over het nieuwe leerplan mediaopvoeding Welkom op de pedagogische feestdag over het nieuwe leerplan mediaopvoeding Vooraf Waaraan denken we zelf bij het leerplan mediaopvoeding? Wat met onze leerlingen en media? algemeen streefdoel leerplan

Nadere informatie

NEUROMOTOR TASK TRAINING

NEUROMOTOR TASK TRAINING NEUROMOTOR TASK TRAINING Hulp aan bewegingszwakke kinderen vanuit een wetenschappelijk fundament. Cursuscoördinator Theo de Groot Neuromotor task training (NTT) is een wetenschappelijk onderbouwde behandelmethode

Nadere informatie

Redelijke aanpassingen ook onder jouw vleugels

Redelijke aanpassingen ook onder jouw vleugels Redelijke aanpassingen ook onder jouw vleugels Greet Vanhove Dienst Lerenden 1. Het M-decreet in vogelvlucht 2. Gezocht: een nest voor Zeno? 3. Verkenningsvlucht 4. De vleugels uit de mouwen 2 Doelstellingen

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 14QN00 IBS De Twamester

Schoolondersteuningsprofiel. 14QN00 IBS De Twamester Schoolondersteuningsprofiel 14QN00 IBS De Twamester Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8

Nadere informatie

18-9-2014. Pedagogische opleiding theorie. Doelstellingen. Doelstellingen. Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback. De kennis over de begrippen:

18-9-2014. Pedagogische opleiding theorie. Doelstellingen. Doelstellingen. Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback. De kennis over de begrippen: Pedagogische opleiding theorie Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback Doelstellingen De kennis over de begrippen:, feedback, opleiden en leren kunnen uitdrukken en verfijnen Doelstellingen De voornaamste

Nadere informatie

Stelling 2 De SWOT analyse is oorspronkelijk bedoeld als analyse-instrument om te analyseren hoe organisaties of afdelingen functioneren.

Stelling 2 De SWOT analyse is oorspronkelijk bedoeld als analyse-instrument om te analyseren hoe organisaties of afdelingen functioneren. Oefenvragen Management Assistent A - Persoonlijke Effectiviteit 1. Wat is de kracht van de 360 graden feedback methode? A. Doordat u een bepaalde positie inneemt binnen de cirkel, bijvoorbeeld Boven-Samen

Nadere informatie

HGW en OGW, de Groepsbespreking centraal! Jildou Grovenstein- Piersma November 2016

HGW en OGW, de Groepsbespreking centraal! Jildou Grovenstein- Piersma November 2016 HGW en OGW, de Groepsbespreking centraal! Jildou Grovenstein- Piersma November 2016 De groepsbespreking. Daar waar de ontwikkeling van individuele leerlingen en de ambities van de school samenkomen. Het

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 08ZG00 Basissch 'T Otterke

Schoolondersteuningsprofiel. 08ZG00 Basissch 'T Otterke Schoolondersteuningsprofiel 08ZG00 Basissch 'T Otterke Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning...

Nadere informatie

Ondersteuningsprofiel. Koningin Wilhelminaschool

Ondersteuningsprofiel. Koningin Wilhelminaschool Ondersteuningsprofiel Koningin Wilhelminaschool Datum: 22 februari 2012 Aantal leerlingen: 226 Aantal groepen: 8 Aantal leerkrachten: 16 Korte toelichting bij het profiel In dit zorgprofiel vindt u informatie

Nadere informatie

BDO Summercourse FG 5 - A&A Medewerkers stimuleren om regie te nemen op de eigen professionele groei & ontwikkeling

BDO Summercourse FG 5 - A&A Medewerkers stimuleren om regie te nemen op de eigen professionele groei & ontwikkeling BDO Summercourse FG 5 - A&A 2019 Medewerkers stimuleren om regie te nemen op de eigen professionele groei & ontwikkeling 1. Mijn kwaliteiten van Mentee en Mentor ontwikkelen Bewust zijn van je kwaliteiten

Nadere informatie

EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in )

EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in ) K.U. Leuven 6 juni 2009 EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in 2008-09) B. De Fraine, J. Elen, S. Janssens, J. Van Damme en L. Verschaffel Naam en voornaam (in drukletters!) Duid

Nadere informatie

Toelichting V.O. Format OPP ontwikkelingsperspectief

Toelichting V.O. Format OPP ontwikkelingsperspectief Toelichting V.O. Format OPP ontwikkelingsperspectief I. OPP format Dit format ontwikkelingsperspectief is het format dat ingevuld (en uitgevoerd) wordt op het moment, dat de school vaststelt, dat: een

Nadere informatie

FEEDBACK COMENIUSPROJECT 2013-2015 THE POWER OF FEEDBACK

FEEDBACK COMENIUSPROJECT 2013-2015 THE POWER OF FEEDBACK FEEDBACK COMENIUSPROJECT 2013-2015 THE POWER OF FEEDBACK Wat is feedback? Alle informatie die ons gedrag stuurt in de richting van een bepaald doel is feedback (veel en dikwijls onbewust). Voor onderwijs:

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Montessori Nijmegen

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Montessori Nijmegen RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Montessori Nijmegen Plaats : Nijmegen BRIN nummer : 12ZD C1 Onderzoeksnummer : 291967 Datum onderzoek : 7 februari 2017 Datum vaststelling : 2 mei 2017 Pagina

Nadere informatie

Onderwijs-, opvoedings- en ondersteuningsbehoeften formuleren

Onderwijs-, opvoedings- en ondersteuningsbehoeften formuleren Onderwijs-, opvoedings- en ondersteuningsbehoeften formuleren Voor het concreet formuleren van onderwijs- en opvoedingsbehoeften kunnen een aantal hulpzinnen ondersteuning bieden. Deze worden gebruikt

Nadere informatie

ZORG in de SINT-NIKLAASSCHOOL

ZORG in de SINT-NIKLAASSCHOOL ZORG in de SINT-NIKLAASSCHOOL ZORGVISIE Ons pedagogisch project geeft richting aan ons onderwijs hier op school. Dit pedagogisch project is zuurstof voor onze zorgvisie. We vinden het belangrijk om een

Nadere informatie

Wat is faalangst? Faalangst treedt op in situaties waar een taak moet worden volbracht Dit brengt spanning teweeg Men heeft angst voor:

Wat is faalangst? Faalangst treedt op in situaties waar een taak moet worden volbracht Dit brengt spanning teweeg Men heeft angst voor: Faalangst treedt op in situaties waar een taak moet worden volbracht Dit brengt spanning teweeg Men heeft angst voor: Wat is faalangst? Het mislukken op zich en de gevolgen ervan. Teleurstellen van de

Nadere informatie

DE WEIDE LEEUWARDEN. Juni 2017 een goede school ben je niet maar moet je iedere dag opnieuw worden.

DE WEIDE LEEUWARDEN. Juni 2017 een goede school ben je niet maar moet je iedere dag opnieuw worden. DE WEIDE LEEUWARDEN Juni 2017 een goede school ben je niet maar moet je iedere dag opnieuw worden. Pagina 1 van 5 Inhoud Communicatie school en ouders... 2 Nieuwsberichten / documenten / activiteiten...

Nadere informatie

Uitgedaagd! De verveling voorbij.

Uitgedaagd! De verveling voorbij. Uitgedaagd! De verveling voorbij. E V A V E R L I N D E N L I E F V A N D U F F E L Inhoud 1. Theoretisch gedeelte Wat is hoogbegaafdheid? Kenmerken van hoogbegaafde leerlingen Niet elke hoogbegaafde is

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 11BF00 De Mienskip

Schoolondersteuningsprofiel. 11BF00 De Mienskip Schoolondersteuningsprofiel 11BF00 De Mienskip Inhoudsopgave Inhoud Toelichting... 4 DEEL I INVENTARISATIE... 7 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 8 3 Basisondersteuning...

Nadere informatie

Prodiaen het protocol Wiskundeproblemen en dyscalculie

Prodiaen het protocol Wiskundeproblemen en dyscalculie Prodiaen het protocol Wiskundeproblemen en dyscalculie Het Project 2 Prodia doelstellingen Ontwikkeling van diagnostische protocollen - meer gestandaardiseerd en gelijklopend - wetenschappelijk onderbouwd

Nadere informatie

zorgvisie Heilige familie Lagere school

zorgvisie Heilige familie Lagere school zorgvisie Heilige familie Lagere school 1) Inleiding Onze school- en zorgvisie staat gesymboliseerd in ons schoollogo en in onze slogan sterk onderwijs, warme sfeer! : Ieder kind is van harte welkom in

Nadere informatie

Omgaan met lastige leerlingen op de ISK

Omgaan met lastige leerlingen op de ISK Omgaan met lastige leerlingen op de ISK Pedagoog, leraar, intern begeleider, zorgcoördinator, schoolleider en adviseur. Verwachtingen Training Omgaan met lastige leerlingen op de ISK Inhoud van de workshop

Nadere informatie

Door de stage en de theorie ontwikkel ik mij beroepsmatig. Op mijn stage vraag ik veel aan mijn stagebegeleidster.

Door de stage en de theorie ontwikkel ik mij beroepsmatig. Op mijn stage vraag ik veel aan mijn stagebegeleidster. Fontys Hogeschool voor de kunsten STAGE WERKPLAN ACADEMIE VOOR BEELDENDE VORMING Student: Mariska Gerritsen Studentnummer: 2173355 Jaar: 4 Dt Stageschool: Heerbeeck College Stagebegeleider: S. van Driel

Nadere informatie

PROTOCOL Ernstige Rekenwiskundeproblemen

PROTOCOL Ernstige Rekenwiskundeproblemen PROTOCOL Ernstige Rekenwiskundeproblemen en dyscalculie Stichting Primair Onderwijs Achterhoek Lohmanlaan 23 7003 DJ Doetinchem INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Visie en uitgangspunten... 3 Route... 4 Wat

Nadere informatie

Leerling volgen in hun ontwikkeling vanaf groep 1

Leerling volgen in hun ontwikkeling vanaf groep 1 Leerling volgen in hun ontwikkeling vanaf groep 1 SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Middagconferentie 25 mei Versnellen & Verrijken Yvonne Janssen Doelen workshop Bewustwording van complexiteit

Nadere informatie

1 Hoe leren leerlingen?

1 Hoe leren leerlingen? 1 Hoe leren leerlingen? Vraag 1.1 Beschrijf kort wat er gebeurt met de informatie in het zintuiglijk geheugen, kortetermijngeheugen en langetermijngeheugen. Tip: Sla paragraaf 1.3 uit het Handboek voor

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. SO Het Mozaïek. onderbouw

Schoolondersteuningsprofiel. SO Het Mozaïek. onderbouw Schoolondersteuningsprofiel SO Het Mozaïek onderbouw 1. Inleiding Alle scholen baseren hun onderwijs op de zeven kernwaarden zoals die door het Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs zijn ontwikkeld:

Nadere informatie

SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING

SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING We meten op onze school twee keer per jaar het sociaal-emotionele functioneren van onze leerlingen mee. Dat doen we met VISEON van Cito. Viseon staat voor Volg Instrument

Nadere informatie

Pedagogiek NHB DEURNE

Pedagogiek NHB DEURNE Pedagogiek NHB DEURNE NHB Deurne Pedagogiek De wetenschap v.d. ontwikkeling van een kind tot aan zijn volwassenheid NHB Deurne Competenties van de instructeur Op de hoogte zijn van de invloed van leeftijd,

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. De Zevensprong

Schoolondersteuningsprofiel. De Zevensprong Schoolondersteuningsprofiel De Zevensprong 1. Inleiding Alle scholen baseren hun onderwijs op de zeven kernwaarden zoals die door het Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs zijn ontwikkeld: 1.

Nadere informatie

INFOAVOND OVER FAALANGST MET ILSE DEWITTE

INFOAVOND OVER FAALANGST MET ILSE DEWITTE INFOAVOND OVER FAALANGST MET ILSE DEWITTE op 14 NOVEMBER 2006 IN OLV-college Ilse Dewitte overdonderde het publiek (meer dan 200 ouders en leerkrachten waren aanwezig!) al meteen met een onmogelijke opdracht.

Nadere informatie

Zie de leerling! interactie tussen leerkracht en leerling

Zie de leerling! interactie tussen leerkracht en leerling Zie de leerling! interactie tussen leerkracht en leerling Charlaine Reval, Karla Uitewaal Inhoud Het belang van leerkracht - leerlingrelatie Pedagogisch klimaat en klassenmanagement als fundament Mentale

Nadere informatie

INFOBROCHURE BASISAANBOD ONDERBOUW. Schooljaar Geldenaaksebaan Heverlee tel: 016/

INFOBROCHURE BASISAANBOD ONDERBOUW. Schooljaar Geldenaaksebaan Heverlee tel: 016/ BASISAANBOD ONDERBOUW INFOBROCHURE Schooljaar 2018-2019 Geldenaaksebaan 18 3001 Heverlee tel: 016/23.58.93 email: parkschool@leuven.be website: www.parkschoolleuven.be WAT BIEDT BASISAANBOD ONDERBOUW?

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 20OW00 Basisschool t Einder

Schoolondersteuningsprofiel. 20OW00 Basisschool t Einder Schoolondersteuningsprofiel 20OW00 Basisschool t Einder Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning...

Nadere informatie

Waarom zijn we hier. Hoe kan je als bezorgde en gedreven ouders, positief coachen zonder zelf onder de stress te lijden?

Waarom zijn we hier. Hoe kan je als bezorgde en gedreven ouders, positief coachen zonder zelf onder de stress te lijden? Waarom zijn we hier Hoe kan je als bezorgde en gedreven ouders, positief coachen zonder zelf onder de stress te lijden? Waar gaat het over Coachen Uitlokken en ondersteunen van leren* * Verschillende leerdomeinen:

Nadere informatie

Ouders, schoolondersteuningsprofiel en medezeggenschap

Ouders, schoolondersteuningsprofiel en medezeggenschap Ouders, schoolondersteuningsprofiel en medezeggenschap Floor Kaspers December 2013 (gevalideerd 1-10-2017) Handreiking Inhoud Inleiding 2 1. Wat is het schoolondersteuningsprofiel? 3 Wat staat er in ieder

Nadere informatie

Communicatie NHB DEURNE

Communicatie NHB DEURNE Communicatie NHB DEURNE Sociale vaardigheden Het vermogen om goed met anderen om te kunnen gaan Inzicht in eigen gedrag Inzicht in gedrag van anderen Goed communiceren Zelfpresentaie Stemgebruik Houding

Nadere informatie