Common eiders Somateria mollissima in the Netherlands Kats, Romke Kerst Hendrik

Transcriptie

1 Common eiders Somateria mollissima in the Netherlands Kats, Romke Kerst Hendrik IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2007 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Kats, R. K. H. (2007). Common eiders Somateria mollissima in the Netherlands: The rise and fall of breeding and wintering populations in relation to stocks of shellfish s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date:

2 De totstandkoming en de afronding van mijn proefschrift is alleen mogelijk geweest dankzij de samenwerking met veel mensen, die op een geheel eigen wijze en/of op een of meerdere manieren een bijdrage in welke vorm dan ook hebben geleverd. Ik ben dan ook iedereen erg dankbaar voor haar of zijn bijdrage, steun, inspiratie en vertrouwen in zowel het heden als het verleden. Laat ik beginnen met het verleden. Wonend in Friesland in de buurt van de Waddendijk en spelend bij Us Mearke op Vlieland, ben ik gefascineerd geraakt door de Waddenzee. Het plezier van planten werd me al vroeg bijgebracht door Piet Lagas op en rond de Woldberg. Mijn interesse voor vogels werd gewekt door de excursies op Vlieland onder leiding van Rein Rollingswier en Bake Mulder in de Kroon s Polders. Dit heeft er toe geleid dat ik op de lagere school een spreekbeurt heb gehouden over de eidereend. Later werd mijn interesse voor vogels wetenschappelijk aangewakkerd door Joop Jukema, die mij verder het algemene nut en de waarde van ringonderzoek heeft doen inzien bij het wilsterflappen. Via de FFF ben ik door Albert Ferwerda meegenomen om wadvogels te tellen bij Zwarte Haan. Al deze invloeden hebben mij er toe bewogen om biologie te gaan studeren. Door het vertrouwen en enthousiasme van Jan Komdeur ben ik gestimuleerd om met dit promotie onderzoek. Nu terug naar het heden. Allereerst dank ik mijn promotor, Rudi Drent, voor zijn inspirerende inzet en vertrouwen, die vooral tijdens de laatste fase van het opschrijven en de afronding op mij een enorme indruk heeft gemaakt. Ik kijk daarom met veel plezier terug op onze gezamenlijke bijeenkomsten op Texel en in Haren, waarin je me steeds bij de kern hebt gehouden. Je hebt me enorm gestimuleerd om ook de locale broedvogels bij het onderzoek te betrekken en keer op keer de grote waarde van het populatie model benadrukt. Hieruit is nog maar weer eens gebleken dat langjarig onderzoek van groot belang is voor beleidsrelevant onderzoek. Verder bedank ik Joost Tinbergen, Simon Verhulst en Jan Komdeur voor de 325

3 kritische opmerkingen en discussies, Suus Bakker voor de regelzaken in Groningen en als laatste Dick Visser voor de vormgeving van dit proefschrift, en Wim Wolff, Patrick Meire en Tony Fox als leden van de leescommissie De overlevingsanalyse van het langjarige ringwerk in de kolonie op Vlieland is natuurlijk alleen maar mogelijk geweest dankzij de enorme erfenis van Kees Swennen, die al in de jaren 60 is begonnen met het ringwerk aan eidereenden. Ik heb met veel genoegen de uitkomsten op de Hoge Berg met je doorgenomen en een aantal hypotheses in je proefschrift kunnen uitdiepen. Verder wil ik Piet Duiven bedanken voor zijn enorme enthousiasme en deskundigheid, maar ook het verstrekken van praktische informatie bij allerlei aspecten in dit proefschrift, zoals de dissecties en experimenten. Vooral de hulp en het plezier bij het ringwerk in de kolonie op Vlieland zal ik nooit vergeten. Bedankt hoofdpiet! Henk van der Jeugd bedank ik voor het wijzen van de weg naar MARK. Als RuG-promovendus ben ik gedetacheerd geweest bij IMARES (voorheen Alterra voorheen IBN) op Texel. Allereerst wil ik mijn twee begeleiders bedanken, Bruno Ens en Mardik Leopold. Beide hebben mij weg wijs gemaakt in de shellfish scene. Mijn long-term begeleider, Bruno, wil ik bedanken en mijn waardering uitspreken voor zijn volhardende rol in de loop van de jaren met de nodige hectiek vooral rond EVA2. Ik ben je enorm dankbaar dat je steeds weer de tijd en energie kon vinden om me dichter bij de afronding te brengen. Mardik Leopold wil ik bedanken voor zijn enorme enthousiasme voor de vogels van de zee en inzicht in de arena van de toegepaste onderzoekswereld met de vele belanghebbende belangen. Never a dull moment met jou aan de koffietafel! Door de jaren heen heb ik de medewerkers binnen het huidige IMARES op Texel (voorheen Alterra voorheen IBN) leren kennen die een voor mij onuitwisbare rol hebben gespeeld in dit onderzoek of indruk hebben gemaakt: Kees Kersting, Bert Brinkman, Cor Smit, Oscar Bos, Jan-Andries van Franeker, Norbert Dankers, Peter Reijnders, Kees Dijkema, Jenny Cremer, Elze Dijkman, Sophie Brasseur, Frouke Fey, Hans Verdaat, Kees Oosterbeek, Hauke Flores, Piet-Wim van Leeuwen, Aad Sleutel, Koos Zegers, Andre Meijboom, Martin de Jong, Erik Meesters, Wilem van Duin, Martin Baptist, Han Lindeboom, Michaela Scholl, Ingrid de Raad. Speciale dank gaat uit naar de beide paranimfen Piet-Wim ( workshop kooienbouwen, kingetje met de King of the Bush op Vlieland en lange avonden in de Eemshaven) en Erik (de kunst van de statistiek en de rust), Sophie, Andre, Martin, Hauke en Ingrid voor hun erg plezierige aanwezigheid. Marcel Klaassen heeft me met zuurstofmetingen wegwijs gemaakt in de wereld van de energiehuishouding en ik hoop dat dit gedeelte een vervolg gaat krijgen. Als student of vrijwilliger hebben Grietje Zijlstra, Rogier van Viegen, Karsten Rook, Joost Oonk, Rein Planting, Jeroen Haas, Inge Hollander, Charles Showers, Rieneke de Jager, Laurens van Kooten, Peter Spannenburg, Annemarie Teunissen en Rob van Veghel mij geholpen bij veldwerk op Vlieland, benthos bemonsteringen en de verwerking ervan, en voedselkeuze experimenten. Een consequentie van dit fascinerende werk waren de 326

4 vliegtuigtellingen aan de eidereenden in de winter met de piloten Simon IJspeert en Brien van Wijk. Het was erg bijzonder om de Waddenzee in vogelvlucht te mogen zien. De nabijheid van het NIOZ heeft een inspirerende invloed gehad door de aanwezigheid van Kees Camphuysen, Ane Dekkinga, Rob Dekker, Bernard Spaans, Casper Kraan, Jeroen Reneerkens, Piet den Hout, Katja Phillipart, Tanya Compton, Anne-Claire Baudoux, Micha Rijken en mede door de literatuur discussies in het interferentieclubje met Anne Rutten, Theunis Piersma, Isabel Smallegange, Jan Jaap Poos, Wouter Vahl, Bruno Ens, en Jaap van der Meer. I thank Alina Stadnitskaia for translating russian literature. Een groot deel van het onderzoek in dit proefschrift is mede tot stand gekomen dankzij de multidisciplinaire samenwerking, o.a in het kader van NWO-SUSUSE, EVA2 en ESSENSE, tussen verschillende instituten, overheden, organisaties en personen en aan dit onderzoek hebben bijgedragen in de vorm van data en facilitieiten: RIVO/Imares (Aad Smaal, Tammo Bult, Johan Craeymeersch, Jack Perdon, Pauline Kamermans), Marnix van Stralen, Vogeltrekstation (Gerrit Speek), RIKZ (Cor Berrevoets, Jaap de Vlas), SOVON (Peter de Boer, Ben Koks, Lieuwe Dijksen, Michiel van der Weide), LNV-Noord (Syste Braaksma, Gerard Mast), LNV Boten (Phoca: Jan van Dijk, Bram Fey, Dirk Kuiper; Cornelis Bos: Eelke Boersma, Floris Sinnema; Stormvogel: Nico Laros; Harder: Klaas Kruier, John de Boer), ID- Lelystad (Fred Borgsteede), Diergeneeskunde, Universiteit van Utrecht (Gerry Dorrestein), Dirk Kuiken, Folkert Jansen, SBB (Texel: Eric Menkveld, Vlieland: Carl Zuhorn, Piet Schaper, Gerrit Wierda; Terschelling: Harry Horn, Hildebrand van Dijk, Ameland: Piet Visser; Schiermonnikoog & Griend: Otto Overdijk: Rottum: Bert Corte, Anneke Bouwman, Dries Olsthorn, Nelly van Brederode, Hans Roersma, Marit Heegstra, Roelof Hovinga), Fryske Gea (Richard Kiewiet), Freek Niewold, Chris Pool, Henk van der Jeugd, Kees Rappoldt, Hein Sas, Jaap en Rienk Nadema, Georg Nehls, Gregor Scheiffarth, Henrik Baekgaard en Thomas Christensen. Tenslotte is dit proefschrift tot een afronding gekomen dankzij het volste vertrouwen en de liefde van Sandra, Henk, Minke en Jelliena, en de komst van mijn mooie jongens, Sverre en Meinte, ook al ging het daardoor een tandje langzamer. 327

5 328