PLIF Lumbale fusie i e m lda m o r n i t g e o g r t z u m

Transcriptie

1 PLIF Lumbale fusie imelda omringt u met zorg

2 Inhoud 2 Voorwoord 3 De wervelkolom 4 Tussenwervelschijven 5 Indicaties voor een lumbale fusie 6 Hoe wordt de diagnose gesteld? 7 De operatie 8 Mogelijke complicaties 9 Tegenindicaties 10 De ziekenhuisopname 11 Voorbereiding 12 De dag van de operatie 13 Terug op de kamer 14 De eerste dag na de operatie 15 De tweede dag na de operatie 15 De volgende dagen na de operatie 16 Het pijnbeleid 16 Fysiotherapie 17 Ontslag en nazorg 18

3 Voorwoord Een ziekenhuisopname is een aangrijpende gebeurtenis. Ze roept veel vragen op en brengt onzekerheden mee. Met deze brochure willen wij u informeren over de aandoening en de operatie en tegelijk een beeld schetsen van het verloop na de ingreep. Kennismaking met de dienst neurochirurgie de neurochirurgen: Dr. B. Hermans Dr. P. Van Schaeybroeck Dr. C. Smets de verpleegkundigen: hoofdverpleegkundige: Jef Maes adjunct-hoofdverpleegkundige: Maggie Op de Beeck het team verpleegkundigen sociaal verpleegkundige: Anja Van der Merken de logistieke medewerkers 3 secretariaat neurochirurgie (tel ) Bezoekuren: van tot u. In het belang van de patiënt willen wij u vragen om deze bezoekuren te respecteren. Voor een goed herstel is voldoende rust belangrijk. Uitzonderingen zijn mogelijk, maar kunnen enkel gemaakt worden in overleg met de hoofdverpleegkundige of de verantwoordelijke verpleegkundige.

4 De wervelkolom Om goed te kunnen begrijpen wat een discushernia is, geven we eerst wat meer uitleg over de anatomie van de wervelkolom. 4 De wervelkolom bestaat uit:! 7 nekwervels! 12 borstwervels! 5 lendenwervels! 5 vergroeide sacrale wervels! 3 tot 5 vergroeide staartbeentjes Tussen elke 2 wervels zit een tussenwervelschijf Het ruggenmerg loopt vanuit de hersenen als een buis naar het staartbeen. De zenuwen ontspringen vanuit het ruggenmerg en ze lopen t.h.v. de halswervels naar de armen en t.h.v de lendenwervels naar de benen. A c h t e ra a n v o r m t d e w e r v e l b o o g h e t doornuitsteeksel, de wervels bewegen ten opzichte van elkaar in de facetgewrichten. Ruggenmerg Doornuitsteeksels Facetgewrichten Zenuw

5 Tussenwervelschijven Wat is een tussenwervelschijf en hoe werkt ze? De tussenwervelschijf (of discus) bestaat uit een zachte elastische kern die omgeven is door vezelige ringen. De discus laat bewegingen toe tussen de wervels onderling en vangt de schokken op als we stappen of springen. Vezelige ringen elastische kern 5

6 Indicaties voor een lumbale fusie Een lumbale fusie is het vastzetten van 2 wervels in de onderrug. Indicaties: Er is één grote indicatie voor een lumbale fusie: instabiliteit van de wervelkolom. D.w.z.: een abnormale beweeglijkheid van de wervels onderling Oorzaken hiervan kunnen zijn: - Spondylilisthesis: dit is het afglijden van een wervel. - Verplaatste wervelfractuur. 6 Meest voorkomende klachten: - Lage rugpijn - Pijn in het been, soms tot in de voet, soms rugpijn of stijfheid in onderste deel van de rug. - Stoornissen in het gevoel en tintelingen, vooral in been of voet. - Krachtsverlies in been en/of voet. De plaats van de klachten is afhankelijk van het niveau in de wervelkolom dat aangetast is.

7 Hoe wordt de diagnose gesteld? Grondig klinisch onderzoek en anamnese, een correcte omschrijving van uw symptomen en hoe de klachten begonnen zijn. - richt zich naar de beweeglijkheid van uw wervelzuil, - en een neurologisch nazicht van het uitstralingspatroon. RX-opnames: geven een beeld van de beenderige structuur van de wervelkolom. CT-scan: dit is een combinatie van radiografie en een computer. Geeft beelden van de wervels in verschillende richtingen en in fijne coupes. NMR: combinatie van magnetische golven en computer. Geeft bijkomende informatie, vooral betreffende letsels in de weke weefsels. 7 EMG (electromyografie): dit is een naalddetectie-onderzoek om de samenwerking van spiergroepen en zenuwen te onderzoeken. De beenspieren ontvangen signalen van de zenuwen die uit het ruggenmerg komen. Zenuwprikkeling of zenuwuitval kan worden bepaald. CT-scan RX NMR

8 De operatie U wordt op de buikzijde geïnstalleerd en er wordt een insnede gemaakt in het midden van de rug ter hoogte van de wervels die men wil benaderen. Eerst wordt de tussenwervelschijf verwijderd: alle fragmenten van de discus tussen de 2 wervels worden verwijderd. Vervolgens worden de wervels lichtjes uit elkaar getrokken en wordt een koolstofblokje gevuld met botgreffen tussen de wervels geplaatst. Op die manier ontstaat een groot oppervlak van bot dat aan elkaar kan groeien. 8 Dan worden schroeven in de wervels ingebracht en aan elkaar verbonden met een verbindingssysteem. Hierdoor wordt een stevige montage gemaakt waardoor de wervels niet meer kunnen bewegen t.o.v. elkaar en dus stevig kunnen vastgroeien aan elkaar.

9 Mogelijke complicaties Elke operatie houdt een aantal mogelijke risico's en verwikkelingen in. Door het gebruik van de modernste technieken en materialen probeert de chirurg deze risico's tot een minimum te beperken.! Infectie: zoals na elke operatie kan ook hier een microbe in de wonde terecht komen en een infectie veroorzaken. Deze infecties zijn goed te behandelen met antibiotica. Om dit risico te beperken, wordt al tijdens de operatie, preventief, een dosis antibiotica gegeven.! Beschadiging van de zenuwwortel: kan gepaard gaan met o.a. verminderde spierkracht, ongevoeligheid in de benen. Deze klachten zijn vrijwel nooit blijvend.! Liquorlek: dit is het lekken van hersenvloeistof uit het wervelkanaal waardoor hoofdpijn optreedt. Dit is een relatief onschuldige bijwerking. Na enkele dagen platliggen, is dit meestal over.! Trombose: dit is een vorming van een klonter (trombus) in de aders van de benen. De vorming van deze klonter wordt bevorderd door o.a. verminderde circulatie van het bloed. Een chirurgische ingreep en minder bewegen verhoogt dit risico. Om dit te voorkomen, krijgt u bij de opname anti-trombosekousen aangemeten, die u best een tweetal weken draagt. Ook krijgt u tijdens de opname (tot 1 week na ontslag) fraxiparinespuitjes toegediend, die bloedverdunnend werken.! Nabloeding: er kan zich bloed in de wonde opstapelen waardoor een druk onstaat op het ruggenmerg. Het is dan noodzakelijk de wonde terug open te maken.! Flebitis / trombose: dit is de vorming van een klonter (trombus) in de aders van de benen (= flebitis). De vorming van deze klonter wordt bevorderd door o.a. verminderde circulatie van het bloed. Een chirurgische ingreep en immobilisatie verhogen dit risico. Om dit te voorkomen, krijgt u bij opname antitrombosekousen aangemeten, die u best een tweetal weken draagt. 9

10 Tegenindicaties! Patiënten die niet onder narcose mogen omwille van ernstige hart-of longaandoeningen.! Infectie van de wervel. 10

11 De ziekenhuisopname U meldt zich op de afgesproken dag aan op de opnamedienst. Daar wordt u administratief ingeschreven. Het personeel van de opnamedienst brengt u naar de wachtzaal van de afdeling, waar u zo vlug het kan, opgevangen wordt door een verpleegkundige. Na het opnamegesprek, waarbij uw voorgeschiedenis genoteerd wordt en nog bijkomende informatie gegeven wordt, begeleidt men u naar de kamer. Indien u thuis medicatie neemt, moet dit ook vermeld worden. De meeste medicatie mag doorgenomen worden tot de dag van de ingreep. Uitzonderingen hierop zijn geneesmiddelen die een bloedverdunnende werking hebben. Deze medicatie moet gestopt worden omdat ze neveneffecten geven tijdens en na de ingreep: 11! geneesmiddelen die aspirine bevatten, worden best 10 dagen vóór de ingreep gestopt, tenzij de arts dit expliciet anders vermeldt;! geneesmiddelen zoals Plavix, Marcoumar, Sintrom en Marevan moeten eveneens tijdig gestopt worden. Het tijdstip wordt door uw arts bepaald, in overleg met uw huisarts.

12 Voorbereiding Afhankelijk van de leeftijd moeten nog bijkomende onderzoeken gebeuren zoals een bloedname, RX-foto van de longen of een onderzoek van het hart (electrocardiogram). Deze onderzoeken verschaffen nuttige informatie voor de verdoving. Soms laat de arts deze onderzoeken al op voorhand doorgaan, bij de huisarts of in het ziekenhuis. U zal na de operatie ook een korset moeten dragen. Er zijn verschillende soorten beschikbaar, de arts beslist welk type voor u het beste is. 12 Er wordt nog wat praktische informatie gegeven i.v.m. de operatie. Zo wordt ook de techniek aangeleerd om correct uit bed te komen na de operatie. Indien u nog vragen hebt, kan u die ook stellen. Nadat u zich geïnstalleerd hebt op de kamer, kan men u voorbereiden op de operatie. Dit houdt het volgende in:! scheren van de operatiestreek;! aanmeten van anti-trombosekousen;! toedienen van een lavement. Indien u de avond vóór de ingreep opgenomen wordt, brengt de arts die voor de verdoving zorgt (de anesthesist), u nog een bezoek. Zo u de dag van de ingreep opgenomen wordt, ontmoet u de anesthesist in het operatiekwartier. Bij een volledige narcose, wat meestal het geval is bij deze ingreep, mag u vanaf middernacht niet meer eten of drinken. Voor rokers: een rookstop is absoluut noodzakelijk en dit reeds vóór de operatie. Onderzoek heeft nl. uitgewezen dat het aan elkaar vastgroeien van de wervels sterk vertraagd, zelfs belemmerd wordt door het roken.

13 De dag van de operatie Vóór het vertrek naar de operatiezaal: U mag het operatieschortje aantrekken. Alle kledij, ook ondergoed, juwelen, lenzen, bril, kunstgebit of andere prothesen moeten uitgedaan worden. U krijgt een kalmerend middel (en eventuele thuismedicatie), dat door de anesthesist werd voorgeschreven, toegediend. U blijft gemiddeld 5 à 7 u. op het operatiekwartier en ontwaakkamer. Dit hangt af van het aantal wervels die vastgezet worden en van de tijd die u nodig hebt om te ontwaken uit de narcose. Vertrek naar de operatiezaal: Het tijdstip van de operatie wordt door het operatiekwartier vastgelegd. Het is moeilijk om dit op voorhand mee te delen. Het is afhankelijk van veel factoren, o.a. van mogelijke spoedgevallen. 13

14 Terug op de kamer! U wordt in de ontwaakkamer afgehaald door de verpleegkundigen van de afdeling.! Uw bloeddruk en polsslag worden de eerste 24 u. regelmatig gecontroleerd. Ook de beweeglijkheid van de benen en het gevoel worden nauwkeurig opgevolgd.! U mag drinken 6 u. na het wakker worden, eten mag pas de volgende ochtend.! U moet gedurende 48 u. in bed blijven. De eerste 24 u. zoveel mogelijk in rugligging, om druk uit te oefenen op de wonde om zo eventuele bloeding te voorkomen. 14! Het hoofdeinde van het bed mag max. op 30 gezet worden.! Zo u op de rug ligt, wordt een kussen onder de knieën gelegd voor een meer ontspannen houding.! Zo u op de zij ligt, steekt u best een kussen in de rug, om extra steun te geven.! Ook de pijn wordt goed opgevolgd. De pijnmedicatie wordt via het infuus gegeven. Hierover later meer.! De wonde wordt regelmatig nagekeken. Soms plaatst de dokter een redon in de wonde. Dit is een drainage om eventueel achtergebleven bloed en spoelvocht te laten afvloeien. Deze redon blijft minstens 48 u. ter plaatse. Het al dan niet verwijderen ervan hangt af van het debiet.! Indien u problemen hebt om liggend te plassen, is het soms noodzakelijk om een blaassonde te plaatsen. Deze wordt zo snel mogelijk verwijderd als u uit bed kan.! Het draaien gebeurt in blok: zie figuur hiernaast.

15 De eerste dag na de operatie! U wordt in bed gewassen, de wonde wordt verzorgd.! U blijft de hele dag in bed, draaien mag wel.! De beste houding om te eten is in zijligging. De maaltijd wordt volledig voorbereid door de verpleegkundigen.! De kinesist komt bij u langs en geeft nog bijkomende praktische informatie. De tweede dag na de operatie! U mag voor de eerste keer uit bed, onder begeleiding van een verpleegkundige. Dit gebeurt volgens de techniek die u bij opname werd aangeleerd. Indien u zich goed voelt, mag u zichzelf gedeeltelijk wassen. 15! Het verband wordt nagekeken en indien nodig vervangen.! Indien het korset beschikbaar is, wordt dit meteen aangedaan. Indien het korset op maat moet gemaakt worden, dan krijgt u een voorlopig korset aangepast.! Eten kan liggend of rechtstaand. Zitten wordt de eerste 10 dagen na de operatie afgeraden (behalve voor het toilet). Dit is immers de meest rugbelastende houding.

16 Volgende dagen na de operatie! U mag douchen, indien u dit wenst. Er wordt dan wel een vochtbestendig verband aangebracht.! U mag vanaf nu ook al wat meer rondwandelen.! Ook de kinesist begeleidt u verder. Het pijnbeleid 16 Bij een heelkundige ingreep maken de meeste mensen zich zorgen over de pijn na de operatie. Een goede pijnbestrijding ligt mee aan de basis van een sneller en beter herstel. De artsen en de verpleegkundigen vinden het dan ook noodzakelijk dat u zo weinig mogelijk pijn hebt.! Een intraveneuze pijnpomp wordt onmiddellijk na de operatie opgestart. Deze kan uzelf bedienen, naargelang uw pijn. Deze pijnpomp blijft ter plaatse zolang u dat nodig acht.! U krijgt bijkomende pijnmedicatie volgens een vast schema, opgesteld door de artsen.! Na de operatie wordt de pijn opgevolgd aan de hand van een pijnschaal. Deze pijnschaal loopt van 0 tot 10, waarbij 0 geen pijn is, en 10 onhoudbare pijn. We zullen u regelmatig vragen een getal te geven dat overeenstemt met de pijn die u ervaart.! Bij een hogere score (> 4) wordt, in overleg met de arts, medicatie bijgegeven. Aan de hand van deze score kan het pijnbeleid dus beoordeeld en aangepast worden. Het is perfect mogelijk dat u na de operatie nog enige tijd tintelingen, voosheid of pijn voelt. Dit heeft te maken met het herstel van de geknelde, beschadigde zenuw.

17 Fysiotherapie De arts fysiotherapie komt na de operatie bij u op bezoek voor een kennismakingsgesprek. Vanaf de eerste dag na de operatie starten de kinesisten met oefeningen. Er wordt u een brochure aangeboden waarin rugsparende technieken worden toegelicht. Deze brochure kan ook aangekocht worden. Deze lectuur is zeker een aanrader, vooral om latere problemen te voorkomen. Gedurende uw verblijf worden deze oefeningen uitgebreid en krijgt u ook praktische tips i.v.m. rughygiëne. Het is de bedoeling dat u na het ontslag uit het ziekenhuis deze oefeningen zelf doet tot de eerste consultatie bij de neurochirurg (= 3 weken na ontslag). 17

18 Ontslag en nazorg! U blijft ongeveer een zevental dagen in het ziekenhuis, dit is afhankelijk van uw toestand en wordt bepaald door uw arts.! Wondzorg: de dag dat u naar huis gaat wordt uw wonde voor de laatste keer verzorgd. U krijgt enkele waterbestendige verbandjes mee naar huis. Zo kan u thuis douchen. Deze verbandjes moeten alleen vervangen worden als ze loskomen of sterk bevuild zijn. Indien de wonde echter pijnlijk aanvoelt of er roodheid is, dient u contact op te nemen met de huisarts voor controle.! De hechtingen mogen 12 dagen na de operatie verwijderd worden door de huisarts. 18! Rughygiëne: 10 dagen na de ingreep mag u thuis 3 maal per dag een 10-tal minuten zitten om te eten. U mag de zittijd vanaf dan systematisch verlengen. U moet het tillen van lasten vermijden en u doet best geen zware inspanningen.! Medicatie: de dag van ontslag krijgt u van de verpleegkundige uw medicatie en een medicatieschema mee naar huis. Afhankelijk van uw pijn bouwt u de pijnmedicatie systematisch af, zodat ze zo snel mogelijk kan gestopt worden.! Beweging en kinesitherapie: u mag rondlopen zolang u wil. Van zodra u moe bent, gaat u liggen. Het wordt vaak aangeraden om thuis, indien mogelijk, een ziekenhuisbed te voorzien. U kan hiervoor op de afdeling een aanvraag krijgen. U moet thuis geen kinesitherapie krijgen. U doet alleen de oefeningen die u in het ziekenhuis werden aangeleerd. Als u bij de neurochirurg op controle gaat, wordt dit verder besproken.! Anti-trombosekousen: u draagt deze kousen best nog een 10-tal dagen na de operatie. De fraxiparinespuitjes moeten thuis nog 1 week verder gegeven worden. Hiervoor wordt de thuisverpleging gecontacteerd. Indien u dit wenst kan dit ook aangeleerd worden.

19 Ontslag en nazorg! U mag naar huis met de wagen, de zetel in bijna liggende stand. De volgende 3 weken mag u zelf niet met de auto rijden. Ook indien u krachtverlies hebt in been of voet, mag u de auto zelf niet besturen. U rijdt best ook niet mee als passagier, o.w.v. de oneffenheden op de weg (schokken).! Na 3 weken komt u terug op controle en mag u opnieuw in de auto.! De anti-trombosekousen draagt u best nog een tiental dagen. Het risico op flebitis blijft. De fraxiparinespuitjes moet u nog één week krijgen.! Wanneer op consultatie? U wordt op consultatie verwacht bij de neurochirurg na 3 weken. Indien deze afspraak in Bonheiden doorgaat, wordt deze voor u door de verpleging gemaakt en meegegeven. 19! Arbeidsongeschiktheid: De duur van de arbeidsongeschiktheid wordt natuurlijk bepaald door de behandelend geneesheer. Na de eerste consultatie kan hij de toestand evalueren.! Contacteer uw huisarts Indien er een probleem is met de wonde: roodheid, hevige pijn, etter,... Bij plotse verlammingsverschijnselen of abnormaal toenemende pijn.! Roken: Eén van de grote nadelen van roken is dat het een minder goede doorbloeding veroorzaakt, waardoor het vastgroeien van de botenten ernstig belemmerd wordt. Voor een optimale genezing is het dus ten zeerste aanbevolen om niet te roken na deze ingreep. Wij wensen u alvast een aangenaam verblijf en een goed herstel toe.

20 Nuttige telefoonnummers Receptie Imeldaziekenhuis: Informatiebrochure PLIF lumbale fusie Z I E K E N H U I S Imeldaziekenhuis Imeldalaan Bonheiden WZC Den Olm Schoolstraat Bonheiden