Mijn barmhartige ik. Behandel anderen zoals je door hen behandeld wilt worden. (De Gulden Regel)

Transcriptie

1 Mijn barmhartige ik Behandel anderen zoals je door hen behandeld wilt worden. (De Gulden Regel) Gelukkig die barmhartig zijn, want zij zullen barmhartigheid ondervinden. (Matteüs 5,7) Heb geduld met iedereen, maar vooral met jezelf. (St. Franciscus van Sales) Niemand heeft meer macht om ons pijn te doen dan wij zelf. (Lisa Cypers Kamen) BARMHARTIGHEID NU! Oktober

2 Je moet geduld hebben met jezelf, je bent niet volmaakt. Voer de druk op jezelf niet te hoog op. Maak het verlangen om dingen te doen die voor jou onmogelijk zijn, niet te groot. Probeer de weg te gaan van de eeuwigheid, in alle mildheid. Als Onze Lieve Heer je vraagt om hard te lopen, dan geeft hij je ook de vreugde daarvan. Wij van onze kant moeten vooral stilstaan bij deze les van Jezus: Leer van mij, ik ben zachtmoedig en nederig van hart. (Mt 11,29). (Franciscus van Sales) Vragen voor meditatie en uitwisseling 1. Op welke manieren ben je barmhartig voor jezelf? Geef een paar concrete voorbeelden. 2. Op welke manieren ben je onbarmhartig voor jezelf? Geef een paar concrete voorbeelden. 2 BARMHARTIGHEID NU! Oktober 2016

3 BARMHARTIG ZIJN VOOR JEZELF Het tweede gebod je naaste liefhebben als jezelf is even belangrijk als het eerste: God liefhebben met heel je hart, heel je ziel en heel je verstand. Om deze twee geboden gaat het, zegt Jezus (Mt 22,36-40). Voor niets geteld Met het gebod je naaste liefhebben als jezelf is het niet altijd goed gegaan. In onze spirituele traditie is altijd sterk de nadruk gelegd op het liefhebben van de ander. Dat hield dan in dat je jezelf moest verloochenen, opofferen, dat je hard moest zijn voor jezelf. Vaak werd daarbij Thomas á Kempis aangehaald: Wees gaarne vergeten en voor niets geteld. Die eenzijdige nadruk op het liefhebben van de ander heeft mensen die edelmoedig die weg gingen, schade berokkend. Schade aan hun groei als mens. Ze moesten steeds méér geven en ontleenden daaraan hun eigenwaarde. Door hard te zijn voor zichzelf, werden ze ook hard in de dienst aan anderen. Ook nu nog zijn er religieuzen, die onder de gevolgen daarvan lijden. Zij zijn in hun leven nooit gezien. Dat geldt trouwens niet alleen voor religieuzen, ook veel anderen hebben hieronder geleden. Ik heb meermalen horen zeggen: Houd toch op met die barmhartigheid! Wij moesten altijd maar klaarstaan en helpen. Van jezelf houden, barmhartig zijn voor jezelf dat werd gezien als egoïsme, als zelfzucht. Men besefte niet, dat het wezenlijk iets anders is. Waar het om gaat, is: jezelf hoogachten, jezelf accepteren. Weten dat je kostbaar bent in Gods ogen. BARMHARTIGHEID NU! Oktober

4 Niet goed genoeg zijn Het heeft me aanvankelijk wel verbaasd dat de vraag ook nu nog zo dikwijls wordt gesteld: Wat betekent het om van jezelf te houden, om barmhartig te zijn voor jezelf? Ik dacht namelijk dat jonge mensen in deze tijd wel van zichzelf hielden. Toch blijkt dat niet zo te zijn. Waarom dan niet? We leven met een bepaald beeld van onszelf, een beeld dat we zelf hebben gemaakt, dat onze ouders hebben aangereikt of de media hebben opgedrongen. We halen het niet aan dat beeld te voldoen. We vergelijken onszelf met anderen en denken dat we niet goed genoeg zijn. We schieten tekort. Het heeft ook met de tijdgeest te maken. We leven in een tijd waarin alleen goed is wat perfect is. Goed genoeg is niet voldoende. We leven in een economie, waarin het altijd gaat om meer en meer. Maar dat is een valstrik. Wie erin terechtkomt, wordt gemakkelijk onbarmhartig voor zichzelf en ongelukkig. Men zegt dat het een van de factoren is die jonge mensen tot zelfmoord brengt. Ook zinloos geweld kan hier mee te maken hebben. Mensen die zichzelf niet goed genoeg vinden, gaan ook anderen gemakkelijk zien als een object waar ze mee kunnen doen wat ze willen. Gods welbeminde dochter of zoon Van jezelf houden, barmhartig zijn voor jezelf wat betekent dat? Accepteren dat je bent wie je bent, met je mooie kanten en je kwetsbaarheden. Beseffen dat je niet perfect bent en dat ook niet hoeft te zijn. In de spiegel kijken en durven zeggen: ik ben goed genoeg, ik mag er zijn. Vriend worden met jezelf. Barmhartig zijn voor jezelf betekent eveneens, dat je soms de naaste wilt zijn van iemand die op je weg komt, maar het niet 4 BARMHARTIGHEID NU! Oktober 2016

5 aankunt of tekort schiet. Je armen zijn tekort. Het betekent dat je nee kunt zeggen zonder schuldgevoel te krijgen. Het betekent ook dat je jezelf telkens opnieuw wilt vergeven. Je bent al een heel eind op weg, als je met mildheid en humor naar jezelf kunt kijken. Het is een weg die je je hele leven moet gaan: steeds meer een liefhebbend en innerlijk vrij mens worden. Barmhartige liefde mag zich spiegelen aan de manier waarop Jezus met mensen omgaat. Juist mensen die lijden of niet in tel zijn, heelt hij, vergeeft hij en zegent hij. Jezus zegt dat hij niet gekomen is voor de mensen die denken gezond te zijn (de rechtvaardigen), maar voor de zieken (de zondaars) die ervaren het alleen niet te kunnen (Mc 2,17). Ook tot ons zegt Jezus, als we het soms helemaal niet zien zitten en denken dat niemand ons ziet: jij bent Gods welbeminde dochter, jij bent Gods welbeminde zoon. Het beeld van de boom Ik wil afsluiten met nog een ander beeld: de mens is als een boom. Het is een beeld dat mij helpt in te zien hoe belangrijk het is aandacht aan jezelf te geven en goed voor jezelf te zorgen. De wortels staan voor de bron van barmhartigheid. De stam voor barmhartig zijn voor jezelf. De takken en het bladerdek voor de barmhartigheid die in anderen tot bloei is gekomen. Dit beeld maakt zo duidelijk, dat aandacht voor jezelf wezenlijk is om de héle boom tot bloei te laten komen. Het beeld van psalm 1 komt in mij op, in de woorden van Ida Gerhardt en Marie van der Zeyde: BARMHARTIGHEID NU! Oktober

6 Gelukkig de man die niet treedt in het overleg met de bozen. Als een boom is hij, wortelend waar water stroomt, die vrucht draagt in het seizoen; zijn gebladerte zal niet verdorren. Tot ontplooiing komt al wat hij doet. 6 BARMHARTIGHEID NU! Oktober 2016

7 Vragen voor verdieping en meditatie 1. Reflecteer enige tijd in stilte op het spanningsveld tussen verwachtingen en je eigen tekorten. Op welke manier ga je met dat spanningsveld om? 2. Waar vind je jouw bron, het stromend water van barmhartigheid dat jou doet groeien, bloeien en vrucht dragen? Verantwoording: MIJN BARMHARTIGE IK is de vijfde en laatste aflevering van BARMHARTIGHEID NU!, een reeks bezinningsmaterialen van de Fraters CMM en Zusters van Liefde SCMM, Tilburg, oktober Teksten: Pagina 2: St. Franciscus van Sales, van een brief aan mevr. Brulart (1606, nr. 353). Pagina 3: Frater Wim Verschuren CMM, tekst voor Barmhartige Liefde (in druk). Pagina 8: Bijzondere Regelen van de zusters SCMM en de fraters CMM (1847 en 1857). Afbeeldingen: p. 1 Norman Rockwell: De Gulden Regel mozaïek in het gebouw van de United Nations in New York. P. 6: Glas-in-lood raam van Jan Verhallen ter gelegenheid van de professie voor het leven van frater Niek Hanckmann CMM. De tekst op het raam is in het Hebreeuws en luidt: Hoor Israël: de Heer is onze God, de Heer alléén! P. 8: Bijzondere Regelen van de Zusters SCMM en de Fraters CMM ( ). BARMHARTIGHEID NU! Oktober

8 LICHAMELIJK EN GEESTELIJK IN BALANS Een van de dingen waar de oudste leefregel van de zusters en fraters voor waarschuwde, was het gevaar van overdrijving. Ze moesten niet té hard werken en ervoor zorgen, dat ze lichamelijk en geestelijk goed in balans bleven. Daarom was een heilig principe, dat ze goed voor hun gezondheid zouden zorgen: Zoals een te grote zorg voor het lichaam berispelijk is, en niet dan hinderlijk aan de deugd kan wezen, evenzo is een geregelde en gematigde zorg voor de gezondheid, om deze voor de dienst van God te besteden, loffelijk. En de ware deugd keurt dit niet alleen goed, maar maakt er zelfs een plicht van voor de leden van deze congregatie. De oversten zullen hierop bijzonder acht slaan, en al hetgeen aan de gezondheid schadelijk kan zijn, als: te sterke inspanning, grote lichamelijke verstervingen, enz, tegengaan. Eveneens zullen zij al wat aan de gezondheid voordelig kan zijn, als: goed bereide en genoegzame spijzen, behoorlijke nachtrust, zindelijkheid in alles, het behoorlijk reinigen van het lichaam, enz. zo veel mogelijk bevorderen. De oversten zullen zorgen, dat de zusters [de fraters] die, uit hoofde van de betrekking die zij waarnemen, weinig in de open lucht komen, dikwijls, b.v. tijdens de uren van uitspanning, en wanneer het weer zulks toelaat, in de open lucht wandelen. (Bijzondere Regelen, art. 72/79) Het was Bisschop Zwijsen zelf die dit voor zijn zusters en fraters geschreven had. Hebben zij deze voorschriften opgevolgd? Dat is niet zeker. Het leven was hard en streng in de beginjaren. Zusters en fraters beoefenden op tal van manieren de barmhartigheid, maar niet altijd ten aanzien van zichzelf. 8 BARMHARTIGHEID NU! Oktober 2016