\ raadsvoorstel. Voerendaal, d.d. 10 oktober Nummer: Portefeuillehouder: Afdeling: Beleid. Programma: Bestuur en bedrijfsvoering.

Transcriptie

1 \ raadsvoorstel Voerendaal, d.d. 10 oktober 2009 Nummer: Portefeuillehouder: Afdeling: Beleid Programma: Bestuur en bedrijfsvoering Product: Onderwerp: Pact van Parkstad Aan de Raad. \ Voorstel 1. in te stemmen met de in dit raadsvoorstel verwoorde uitgangspunten voor een wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling Parkstad Limburg en 2. opdracht te geven aan het Parkstad Bestuur om deze uitgangspunten te doen uitwerken in een gewijzigde Gemeenschappellijke Regeling Parkstad Limburg. 3. de werkgroep relatie Parkstad Bestuur Parkstad Raad te verzoeken het Parkstad Bestuur hierbij van advies te dienen. \ Inleiding Parkstad Limburg heeft primair tot doel duurzame economische structuurversterking van de regio tot stand te brengen. Met de realisering van de strategische agenda van Parkstad Limburg worden de randvoorwaarden geschapen om de economie van onze regio een krachtige impuls te geven. Als gevolg van de sterke bevolkingsdaling de komende jaren is de urgentie hoog en de ambitie groot. De grootste opgave waar Parkstad Limburg voor staat de komende jaren is herstructurering. In de afgelopen jaren zijn diverse kadernota's geproduceerd en door de Parkstad Raad unaniem vastgesteld. Nu komt het aan op realisatie van deze programma's, plannen en projecten. Dat betekent dat er een kanteling dient plaats te vinden van beleid naar uitvoering. Uitvoering van de strategische agenda staat centraal. Dit vereist bestuurlijke moed, betrokkenheid en daadkracht. Het is zaak slagkracht te koppelen aan draagvlak. In dit raadsstuk wordt u een voorstel gedaan over de wijze waarop dit gerealiseerd kan worden. Alle raden van de aangesloten gemeenten behandelen dit onderwerp op maandag 2 november a.s., gevolgd door een gezamenlijke vergadering van de Parkstad-raden.

2 \ Relatie met visiedocument / programmabegroting en relatie met de beoogde maatschappelijke effecten Het voorliggend voorstel past bij de door de raad vastgestelde Visie op Samenwerking, volgens welke in de samenwerking binnen Parkstad Limburg de vier thema's Ruimte, Mobiliteit, Wonen en Economie worden uitgevoerd. \ Relevante regelgeving Wet gemeenschappelijke regelingen \ Historisch perspectief Op 15 november 2005 heeft uw Raad (bijna) unaniem ingestemd met het verkrijgen van de WGR-plus status. Deze status is toegekend door de Minister van BZK middels inschrijving in het register in maart De WGR-plus status heeft destijds geleid tot een heroriëntatie op de taken van Parkstad Limburg die moeten bijdragen aan de economische structuurversterking van Parkstad Limburg. Om deze structuurversterking te bereiken is ingezet op 4 thema s: Economie, Wonen, Ruimte en Mobiliteit. Na circa 4 jaar Parkstad WGR-plus is een heroverweging over taken, bereikte resultaten en hoe nu verder op zijn plaats. \ Argumentatie De afgelopen jaren heeft Parkstad op het gebied van Ruimte, Mobiliteit, Wonen en Economie beleid ontwikkeld en programma's opgesteld, bijvoorbeeld de Struktuurvisie (wordt afgerond eind 2009), het Regionaal Verkeers- en Vervoersplan (RVVP), de Woonvisie en Woningbouwprogrammering, de Kadernota Economie, het Uitvoeringsprogramma Toerisme, enz. Vanuit deze programma's is de strategische agenda opgesteld. Deze strategische agenda omvat die opgaven die cruciaal zijn voor de verdere ontwikkeling van onze regio. Het betreft: 1. Grensoverschrijdend openbaar vervoer 2. Integrale gebiedsontwikkeling Parkstadring 3. Herstructurering 4. Parkstad Centrum 5. Nieuwe Energie / Avantis Deze strategische agenda is uitgewerkt samen met de Provincie Limburg in de notitie Wij zijn wat we delen, wij zijn Parkstad. Deze nota is eerder dit jaar aan u toegezonden en is terug te vinden op de website van Parkstad Limburg (onder wat doet Parkstad Limburg?, Regiodialoog). Het is nu zaak om deze agenda uit te voeren. De vraag is daarbij ontstaan of de huidige bestuurlijke en ambtelijke structuur van Parkstad Limburg daarvoor wel geëigend is. Deze vraag is niet alleen uit eigen kringen naar voren gekomen (o.a. tijdens de Bestuursconferentie over dit thema van 21 april 2009), maar blijkt ook uit diverse rapporten zoals onder meer uit de rapportage in het kader van de Bestuurskrachtmonitor en notities van de Rekenkamercommissie. Onlangs nog heeft het Topteam Krimp in het rapport Krimp als Structureel Probleem een aantal aanbevelingen gedaan die ook rechtstreeks met de aansturing (regie) en uitvoering van de herstructureringsopgave Pagina 2 van 8

3 verband houden. Uitvoering is een zaak van de colleges. Beleid en kaderstelling is een taak voor de raden. Op grond van deze scheiding in verantwoordelijkheden was het Parkstad Bestuur aanvankelijk van mening dat de Gemeenschappelijke Regeling (GR) omgebouwd zou moeten worden van een GR van gemeenteraden naar een GR van colleges. Voortschrijdend inzicht heeft geleerd dat uitvoering niet los gezien kan worden van beleid en kaderstelling. Met name bij de herstructureringsopgave, die naar aard, omvang en duur zeer complex is, zal naast uitvoering ook beleidswijziging en nieuw beleid aan de orde zijn. Er zullen in de toekomst ingrijpende beslissingen moeten worden genomen daar waar het gaat om leefbaarheid van wijken en het wel of niet in stand houden van voorzieningen etc. Dit zijn ook de momenten waarop beleid en uitvoering direcht met elkaar in verband staan. Regionale afstemming is op die momenten onontbeerlijk. Dit alles maakt dat zowel de gemeenteraden als de colleges direct en nauw betrokken ziullen moeten zijn bij de regionale ontwikkelingen en besluitvorming. Doel van het Pact van Parkstad was en is: het ontwikkelen van slagkracht door het bundelen van mensen, middelen en mandaat (=bevoegdheden) onder leiding van een krachtig bestuur, dat kan werken op basis van een breed draagvlak bij gemeenteraden en colleges. Sleutelbegrippen zijn slagkracht op basis van draagvlak. Slagkracht houdt in, snel handelend en besluitvaardig kunnen optreden om kansen te pakken en bedreigingen het hoofd te kunnen bieden. Slagkracht vraagt om bevoegdheden en voldoende middelen en instrumenten. Draagvlak vraagt overleg, betrokkenheid en vertrouwen. Zonder breed draagvlak zal een bestuur niet of onvoldoende instrumenten (bevoegdheden en financiën) in handen krijgen om slagkracht te kunnen ontwikkelen. Dit leidt tot de conclusie dat zowel raden als colleges de overtuiging en het vertrouwen zullen moeten hebben dat de mensen, middelen en bevoegdheden die zij overdragen aan een regionaal orgaan, daar in goede handen zijn en effectief en efficiënt ingezet worden om de gezamenlijke doelen te realiseren. En tevens dat zij de kaders daarvoor kunnen stellen en controle daarop kunnnen uitoefenen. Gezocht is naar een organisatiestructuur die past bij de opgaven, maar ook bij de argumenten en overwegingen zoals hiervoor verwoord. Het Parkstad Bestuur realiseert zich dat een organisatiestructuur alleen noch slagkracht noch draagvlak genereert. Echter het kan daarbij wel een adequaat hulpmiddel zijn. Daar waar in de Gemeentewet en Provinciewet sprake is van een duaal stelsel, gaat de Wet Gemeenschappelijke Regelingen nog steeds uit van een monistisch stelsel. In de gegeven situatie denkt het Parkstad Bestuur hiermee een instrument in handen te hebben dat past bij de wens om zowel de raden als colleges sterker te betrekken bij de strategische agenda om langs die weg slagkracht en draagvlak te genereren. De gedachten gaan uit naar een vernieuwing van de Gemeenschappelijke Regeling Parkstad Limburg, met behoud van de GR+ status, waarbij het Algemeen Bestuur wordt gevormd door zowel leden van de gemeenteraden als leden van de colleges, waarbij bevoegdheden worden overgedragen behorend bij de opdracht van Pagina 3 van 8

4 Parkstad, waarbij een regiofonds wordt ingericht ter (mede)financiering van de strategische agenda van Parkstad. Op basis van voorstaande argumenten en overwegingen stellen wij u voor om een aantal uitgangspunten vast te stellen waaraan een vernieuwde Gemeenschappelijke Regeling Parkstad Limburg moet voldoen. Deze uitgangspunten worden hieronder nader omschreven. Dat betekent ook dat nog niet tot in detail uitgewerkt is hoe de nieuwe regeling en de nieuwe organisatie komt uit te zien. \ Uitgangspunten voor wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Algemeen: De huidige GR wordt gewijzigd met behoud van de WGR+ status. Doel en taken worden beschreven, uitgaande van: o de hoofdfunctie: uitvoering van het Regioprogramma (dit is de uitwerking van de strategische agenda en een meerjarig programma) o en daarnaast beleidscoördinatie, platformfunctie en shared services. De verdeelsleutel voor de jaarlijkse bijdragen van de gemeenten in het Parkstad Limburgfonds wordt in de regeling opgenomen. Een voorstel is in behandeling om als verdeelsutel te bepalen: de laatste definitief vastgestelde Algemene (basis) Uitkering uit het Gemeentefonds. Algemeen en Dagelijks Bestuur De GR kent een Algemeen Bestuur (AB), een Dagelijks Bestuur (DB) en een Voorzitter. Het Algemeen Bestuur is samengesteld uit zowel raadsleden als collegeleden. De zetelverdeling zal gebaseerd worden op de huidige verdeling in de Parkstad Raad. Daarmee wordt een gewogen stemverhouding verkregen. Elke gemeente vaardigt minimaal één collegelid en minimaal één raadslid af in het AB. Hiermee is de betrokkenheid van Raden en Colleges in het AB verzekerd. Het DB wordt uit en door het AB gekozen. Het DB bestaat uit collegeleden, van elke gemeente één. Nadat het DB is gekozen zal in het AB nog van elke gemeente minimaal één collegelid zitting hebben. Binnen het DB zal een gewogen stemverhouding zijn. Deze wordt nader uitgewerkt in de nieuwe GR. Bovenstaande geldt mutatis mutandis ook voor de gemeente Nuth wanneer deze zou toetreden tot Parkstad Limburg. De voorzitter is tevens voorzitter van het Algemeen Bestuur en van het Dagelijks Bestuur. Het AB zal een voorzitter aanwijzen van buiten de kring van het Algemeen Bestuur. Voor de projecten die uitgevoerd worden zal het mogelijk zijn om aan de situatie aangepaste uitvoeringsconstructies te creëren met gedifferentieerde zeggenschap op basis van belang en inbreng. Van verschillende zijden (Topteam en Pagina 4 van 8

5 Rekenkamercommissie) zijn hiervoor voorstellen gedaan ten aanzien van de herstructurering. Deze suggesties zullen bij de uitwerking van de nieuwe GR in overweging worden genomen. Taken Algemeen Bestuur Het Algemeen Bestuur heeft tot taak het vast stellen van: het meerjarig Regioprogramma het Jaarplan de P&C producten nog nader te bepalen beleidsbeslissingen, daarbij staat de strategische agenda en met name de integrale herstructureringsopgave centraal De taken van het DB en van de voorzitter zullen uitgewerkt worden in de nieuwe gemeenschappelijke regeling. \ Uitgangspunt voor overdracht bevoegdheden De voor de realisering van de strategisched agenda noodzakelijke bevoegdheden zullen door de gemeenten worden overgedragen aan parkstad Limburg. Dit zal gebeuren op basis van voorstellen waarin concreet aangegeven wordt om welke bevoegdheden het gaat en met welk doel zij dienen te worden overgedragen aan het regionaal orgaan. Dit kunnen zowel bevoegdheden van de gemeenteraden zijn als van de colleges. Daarnaast zullen de gemeenteraden en de colleges op de hoogte gehouden worden van de ontwikkelingen en voortgang in Parkstad Limburg. Hiertoe zullen twee keer per jaar bijeenkomsten worden georganiseerd waarbij zij geïnformeerd worden over het Jaarplan (= de jaarschijf van het Regioprogramma) van het komende jaar en bij gelegenheid van de presentatie van de Jaarrekening, waarin verantwoording wordt afgelegd over het afgelopen jaar. \ Uitgangspunten voor de nieuwe organisatie Parkstad Limburg De wijziging van de GR zal ook consequenties hebben voor de organisatie van Parkstad Limburg. Dit zal nader uitgewerkt worden vanuit het adagium: Regionale Regie en lokale uitvoering. Tevens zullen de mogelijkheden onderzocht worden om de shared services uit te breiden om hiermee efficiency voordelen te behalen. \ Financiële uitgangspunten Om te komen tot realisering van de strategische agenda moeten de omstandigheden en de voorwaarden gecreëerd worden waaronder dat ook kan gebeuren. Geld is er daar één van en niet de minst belangrijke. Er zal een Regiofonds ingericht worden met als doel: - een multiplier te realiseren bij Provincie, Rijk en Europa. - cofinanciering van concreet te benoemen projecten. - de apparaatskosten van de Parkstad-organisatie te betalen, die overigens tot op zekere hoogte als cofinanciering in de projecten kunnen worden ingebracht. De gemeenten spannen zich in om op termijn structureel een Parkstad Limburgfonds te Pagina 5 van 8

6 realiseren van 10 miljoen. Gestreefd wordt naar meerjarige financiële afspraken hierover. Het budget 2010 en volgende jaren wordt vastgesteld op tenminste: , , ,- Het gewenste financieringsscenario is: , , e.v ,- De gemeenten spannen zich in om versneld te komen tot een structurele bijdrage van ,-.De colleges van de gemeenten Heerlen en Landgraaf streven ernaar het gewenste scenario te volgen. Het Regionaal Cofinanceringsfonds wordt daarnaast gevoed met de reeds vastgestgelde reserveringen voor projecten van de strategische agenda zoals vastgelegd in de regiodialoog Wij zijn wat we delen, wij zijn Parkstad. \ Uitgangspunten voor Strategie en lobby Er wordt een strategie ontwikkeld voor het verkrijgen van steun uit Europa, Rijk en Provincie. In samenwerking met het ministerie van BZK wordt een Bestuursconvenant voorbereid met het Rijk op het gebied van herstructurering en internationale oriëntatie. In oktober 2009 wordt een intentieverklaring ondertekend door Parkstad Limburg en de Städteregion Aachen om te komen tot een Europese Groepering voor Territoriale Samenwerking (EGTS). Een EGTS vormt een publiekrechtelijke basis voor grensoverschrijdende samenwerking zodat deze in de toekomst niet meer afhankelijk zal zijn van toevalligheden of personen en geeft rechtstreeks toegang tot fondsen en instellingen van de Europese Unie. De aanbevelingen van het Topteam Krimp zullen bij de vertaling van de uitgangspunten in de vernieuwde GR worden meegenomen. \ Alternatieven of andere oplossingsrichtingen n.v.t. \ Randvoorwaarden Instemming van alle raden van de aangesloten gemeenten is nodig. \ Financiële, personele, organisatorische consequenties Gelet op de financiële situatie in de komende jaren zijn wij voorstander van een gematigd groeitempo van onze gemeentelijke bijdrage aan Parkstad. In concreto betekent dat, dat bijdrage van Voerendaal zich ontwikkelt als volgt: 2009: : : Pagina 6 van 8

7 2012: : In onze meerjarenbegroting zijn ramingen opgenomen die ca hoger uitkomen. Deze worden bij de 1e begrotingswijziging neerwaarts gecorrigeerd. \ Risico's n.v.t. \ Communicatie en draagvlak Op maandag 19 oktober 2009 is voor alle raadsleden een informatiebijeenkomst georganiseerd over het herziene Pact van Parkstad. In de afgelopen periode is de discussie met name is gegaan over de bevoegdheden, stemverhoudingen en andere voornamelijk juridisch-technische aspecten van de transformatie van Parkstad Limburg. Wij achten het van belang te wijzen op de betekenis van het Pact, namelijk dat raden van de deelnemende gemeenten met het sluiten van het Pact een commitment afgeven op de economische structuurversterking van de regio. \ Tijdpad Het ligt in de bedoeling om de nieuwe GR in januari 2010 aan de colleges en de raden aan te bieden ter behandeling van hun vergaderinen in februari. De inwerkingtreding van de nieuwe GR wordt verwacht per 1 mei \ Advies commissie n.v.t. \ Raadsbesluit 1. de raad stemt in met de in dit raadsvoorstel verwoorde uitgangspunten voor een wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling Parkstad Limburg en 2. geeft opdracht aan het Parkstad Bestuur om deze uitgangspunten te doen uitwerken in een gewijzigde Gemeenschappellijke Regeling Parkstad Limburg. 3. de werkgroep relatie Parkstad Bestuur Parkstad Raad verzoeken het Parkstad Bestuur hierbij van advies te dienen. BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN VOERENDAAL de secretaris, de burgemeester, Aldus besloten in de raadsvergadering van de griffier, de voorzitter, Pagina 7 van 8

8 \ Bijlagen: Pact van Parkstad \ Ter inzage: Pagina 8 van 8