Hardlopen op een loopband Vergelijkbaar met lopen over vaste grond?

Transcriptie

1 sportwetenschap Steeds meer mensen doen aan hardlopen, gewoon over de vaste grond (doorgaans buiten) of op een loopband (doorgaans binnen). Zijn deze beide manieren van hardlopen vergelijkbaar? En zo ja, in hoeverre geldt dit dan ook voor enkele speciale loopbanden die tegenwoordig op de markt zijn? Hardlopen op een loopband Vergelijkbaar met lopen over vaste grond? Bas Van Hooren De populariteit van hardloopevenementen is de laatste jaren flink toegenomen. Uit cijfers 1 van het Mulier Instituut blijkt dat de tijd die wordt gelopen belangrijk is voor het plezier dat aan een hardloopevenement wordt beleefd. Om een goede eindtijd neer te kunnen zetten trainen de meeste deelnemers dan ook meerdere malen per week. Deze trainingen worden zowel buiten als binnen (op een loopband) gedaan. Vergelijkbaar? Is hardlopen op een (gemotoriseerde) loopband echter wel vergelijkbaar met hardlopen over een normale harde en vlakke ondergrond, zoals asfalt of een atletiekbaan? Om deze vraag te beantwoorden zullen in dit artikel de biomechanische, fysiologische en psychologische aspecten worden vergeleken. Tevens zal kort worden besproken welke andere soorten loopbanden er zijn en hoe het hardlopen hierop verschilt ten opzichte van hardlopen op een normale loopband of hardlopen over de grond. Mogelijke oorzaken voor verschillen Voordat ik in ga op de bovenstaande vragen sta ik eerst stil bij enkele aspecten die mogelijk verschillen zouden kunnen veroorzaken. De bekendste aanname is dat het standbeen bij hardlopen op een gemotoriseerde loopband min of meer passief onder het lichaam door wordt bewogen, terwijl dit bij normaal hardlopen actief dient te gebeuren. Van Ingen Schenau 2 toonde echter al mathematisch aan, dat alleen de invloed van de luchtweerstand verschilt. Dat wil zeggen, zolang er geen andere factoren, zoals snelheidsveranderingen van de loopband, in het spel zijn. Dergelijke snelheidsveranderingen zullen echter altijd in bepaalde mate aanwezig zijn. Gedurende het grondcontact oefent de loper immers een verticale kracht op de band uit, waardoor de wrijving tussen de band en het onderliggende oppervlak toeneemt en de band vertraagt. Dit kan er voor zorgen dat het been langzamer naar achter wordt bewogen, met als gevolg een langer grondcontact. Daarnaast is er aan het begin van het grondcontact een naar voren gerichte horizontale kracht die de snelheid van de band vermindert, terwijl de horizontale kracht die aan het einde van de afzet op de band wordt uitgeoefend 42 Sportgericht nr. 1 / 2016 jaargang 70

2 de snelheid van de band juist zal laten toenemen. Een loopband met een sterke motor en een snel feedbacksysteem heeft een kleinere snelheidsvariatie, hetgeen de biomechanische verschillen van het lopen op de band met het lopen over een vaste ondergrond verkleint. 3 Dergelijke loopbanden worden vooral voor wetenschappelijke en medische doeleinden gebruikt, terwijl er in de gemiddelde sportschool meestal goedkopere banden staan, met een minder sterke motor en een langzamer feedbacksysteem. Tenslotte zijn er nog niet-mechanische aspecten die mogelijk een effect hebben, zoals de mate van vertrouwd zijn met het lopen op een loopband 4 en eventuele angst om te vallen. Zo vonden Lavcanska et al. 5 dat de bekkenkanteling, heupextensie, knieflexie en dorsaalflexie van de enkel in de eerste zes minuten hardlopen op een loopband veranderden, terwijl ze daarna tijdens de rest van het onderzoek stabiel bleven. In verschillende onderzoeken 6-8 staat de tijd die gegeven werd om vertrouwd te raken met het hardlopen op de loopband niet vermeld. In andere onderzoeken 9,10 werd hiervoor minder dan zes minuten gegeven. Dit kan een verklaring zijn voor eventuele gevonden verschillen tussen hardlopen op een loopband en hardlopen over een vaste ondergrond. Kinematica Een eerste vergelijking tussen hardlopen op een gemotoriseerde loopband en hardlopen over een vaste ondergrond kan gemaakt worden met betrekking tot de kinematica. De resultaten zijn niet eenduidig. Zo is er een kortere paslengte en hogere pasfrequentie gevonden tijdens het hardlopen op een loopband. 8,9,11 Deze verschillen waren echter alleen significant op hogere snelheden, bijvoorbeeld boven de 18 en 14 km/u. 8,9 Een ander onderzoek 7 vond juist een significant grotere paslengte en een lagere pasfrequentie tijdens het hardlopen op een loopband bij een snelheid van 23 km/u, terwijl weer andere onderzoeken geen significante verschillen vonden in paslengte en/of pasfrequentie 12, ook niet op een snelheid van 33km/u. 6 Verder vinden sommige onderzoeken 7-9,13 een langere contacttijd en een kortere zwaaifase tijdens het hardlopen op een loopband. Andere onderzoeken 6,10,14 vinden echter geen significante verschillen. Met betrekking tot gewrichtshoeken zijn vooral (kleine) verschillen gevonden in het sagittale vlak van de enkel, knie en heup. 6,9,11-13,15 Zo was er tijdens het hardlopen op een loopband bijvoorbeeld een grotere extensie in de heup, waardoor de zwaaifase later werd ingezet. 6,9 Ook is er doorgaans meer plantairflexie in de enkel, ofwel vaker een voorvoetlanding. 4,12,16,17 Deze verandering in loopstijl is het kleinst op een zelf gekozen snelheid en deze snelheid kan dan ook het beste worden gebruikt als men op de loopband het landingspatroon wil testen. 18 Sommige onderzoeken vinden nog andere verschillen, zoals een grotere inversie van de enkel als er op een loopband wordt gelopen. 15 Dit is mogelijk relevant voor het aanmeten van (anti)pronatie schoenen; de mate van inversie wordt immers overschat (ten opzichte van lopen over een vaste ondergrond). Hoewel sommige studies kinematische verschillen vinden zijn deze doorgaans klein en is de praktische relevantie onduidelijk. De verschillen lijken zich overigens vooral voor te doen op hogere snelheden. In het algemeen is er daarom een redelijk goede kinematische overeenkomst tussen hardlopen op een loopband en over een vaste ondergrond, hoewel er in individuele gevallen 4,16 wel grotere verschillen kunnen zijn. Spieractiviteit Ook met betrekking tot spieractiviteit tijdens het grondcontact zijn de resultaten van onderzoeken niet geheel eenduidig. Soms worden er geen significante verschillen gevonden 12, soms ook wel. In het laatste geval is de spieractiviteit doorgaans, maar niet in alle gevallen, lager bij lopen op een loopband: Wang et al. 19 vonden een lagere activiteit van de m. biceps femoris en m. rectus femoris (bij een loopsnelheid van 14 km/u). Tijdens de zwaaifase was er geen significant verschil in spieractiviteit. In een andere studie 17 werd tijdens de laatste fase van het grondcontact ook een lagere activiteit van de m. rectus femoris gevonden. De activiteit van de m. biceps femoris was echter hoger tijdens de laatste fase van het grondcontact en tijdens de zwaaifase. De activiteit van de m. tibialis anterior en de m. gastrocnemius vertoonde geen significante verschillen. In een derde onderzoek 14 waren er verschillen in de timing en de maximale activiteit van spieren in het onderbeen. Zo waren de m. peroneus longus en de m. soleus tijdens de afzet op de loopband in mindere mate actief. Verminderde spieractiviteit tijdens de afzet zou het gevolg kunnen zijn van de beweging van de band, waardoor geen echte afzet nodig is om het lichaam vooruit te bewegen, terwijl dat wel nodig is bij hardlopen over een vaste ondergrond. Veranderingen in de stijfheid van de ondergrond kunnen echter ook leiden tot veranderingen in de spieractiviteit en dit zou de verschillen in spieractiviteit ook kunnen verklaren. 19 In een vergelijking 10 tussen hardlopen op een loopband en hardlopen over een vaste ondergrond bij een snelheid van ongeveer 10 km/u werden geen significante verschillen gevonden in de lengteveranderingen van de spiervezels van de m. gastrocnemius medialis en de m. soleus. De resultaten sugge- Sportgericht nr. 1 / 2016 jaargang 70 43

3 reren dat de spierwerking nagenoeg gelijk is. Of de spierwerking ook gelijk is in andere spieren en op andere snelheden is echter niet bekend. Kinetica De in sommige onderzoeken gevonden verschillen in kinematica kunnen mogelijk leiden tot verschillen in kinetica en dit kan mogelijk leiden tot andere trainingseffecten of andere belastingen, waardoor blessures zouden kunnen ontstaan. De verticale grondreactiekrachten lijken echter grotendeels vergelijkbaar 12,18, hoewel er een kleinere piek is gevonden in de voor horizontale snelheid zorgende (anterieure) grondreactiekrachten en in de zijwaartse (mediale) grondreactiekrachten. 11 Als gevolg van de kleine verschillen in de kinematica en de grondreactiekrachten zijn er ook kleine verschillen in de gewrichtsmomenten. 11,12 Fysiologisch Het zuurstofverbruik bij hardlopen op een loopband en over een vaste ondergrond verschilt niet veel bij snelheden lager dan 16 km/u. 20,21 Bij hogere snelheden zijn er echter steeds grotere verschillen, die waarschijnlijk gedeeltelijk het gevolg zijn van het ontbreken van luchtweerstand tijdens het hardlopen op een loopband. 6,21-23 De hartslag is op een loopband gemiddeld drie tot vier slagen per minuut lager. 22,24 Vaak wordt op basis van enkele onderzoeken 22,25 aangeraden om de helling van de loopband ter compensatie op 1% te zetten. Hierdoor zullen de eerder beschreven verschillen in biomechanica en spieractiviteit echter nog groter worden, hetgeen de transfer van de training mogelijk beperkt. Om op de loopband dezelfde hartslag te halen kan er wellicht beter op een iets hogere snelheid worden gelopen, in plaats van met een helling. Hoeveel hoger de snelheid moet zijn om dezelfde hartslag te behalen is echter onduidelijk. Op basis van de resultaten van Jones et al. 22 lijkt een verhoging van ongeveer 1 km/u genoeg. Fysiologische parameters zoals de VO 2 max, aerobe/anaerobe drempels en running economy worden doorgaans gemeten op een loopband. De resultaten van deze testen kunnen zeker bij goed getrainde atleten echter een beperkte validiteit hebben. Door het ontbreken van luchtweerstand resulteert het hardlopen op een (vlakke) loopband in een lager energieverbruik en dus in een betere running economy. In een onderzoek 25 bij getrainde hardlopers werd geen statistisch significant in de VO 2 max gemeten tijdens hardlopen op een loopband met 1% helling versus hardlopen over een vaste ondergrond. Mogelijk was het verschil echter wel praktisch relevant. 26 Tevens was de running economy hoger bij het lopen over de vaste grond (atletiekbaan), maar dit zou verklaard kunnen worden door het gebruik van de 1% helling op de loopband. Psychologisch Bij een gelijke snelheid voelt hardlopen op een loopband voor veel individuen sneller/zwaarder aan, mogelijk als gevolg van psychologische factoren, zoals andere visuele informatie. 12,24,27 Het is ook mogelijk dat sommige individuen bang zijn om van de band te vallen, waardoor het mentaal een zwaardere inspanning wordt. 27 Hoewel het ontbreken van luchtweerstand op de loopband enerzijds zorgt voor een lager energieverbruik, wordt het lichaam anderzijds ook minder gekoeld, waardoor de belasting zwaarder zou kunnen aanvoelen. Als de snelheid van de loopband verhoogd wordt om dezelfde hartslag te behalen als bij hardlopen over een vaste ondergrond kan dit dus als zwaarder worden ervaren. Het is belangrijk om hier bij het plannen van de training rekening mee te houden. Bij het (met constante snelheid) lopen op een (vlakke of op een constante helling ingestelde) loopband is er een vast verband tussen de loopsnelheid en het energieverbruik. Dit is niet het geval als er buiten wordt gelopen. Daar hebben onder andere de wind en het terrein invloed op het energieverbruik. 24 Als een loper wil leren om tijdens wedstrijden zijn energie zo gelijkmatig mogelijk te Conclusie Er zijn kleine verschillen tussen hardlopen op een loopband en hardlopen over een vaste ondergrond. Deze lijken zich vooral voor te doen op hogere snelheden. De verschillen worden echter niet consequent in alle onderzoeken gevonden en de praktische relevantie ervan is ook niet duidelijk. Biomechanisch gezien lijken de beide vormen van hardlopen redelijk goed overeen te komen, zeker op de snelheden die door de meeste recreanten worden gehaald. Of de verschillen bij hogere snelheden op lange termijn leiden tot een verminderde trainingsadaptatie of een ander looppatroon is niet onderzocht. Op basis van de acute resultaten lijkt het echter zeker voor goed getrainde lopers belangrijk om rekening te houden met deze verschillen en zoveel mogelijk op een vaste ondergrond te trainen. Bij hogere snelheden zijn het energieverbruik en de fysiologische belasting op een loopband lager dan op een vaste ondergrond. Het simpelweg veranderen van de hellingshoek om hiervoor te compenseren zal tot kleine verschillen in de looptechniek leiden. Dit beperkt mogelijk de transfer naar het lopen over een vaste ondergrond. Het verhogen van de snelheid van de loopband lijkt daarom een betere optie om een vergelijkbare fysiologische belasting te verkrijgen, hoewel dit mogelijk ook tot grotere verschillen kan leiden. 44 Sportgericht nr. 1 / 2016 jaargang 70

4 verdelen is het wellicht beter om niet te vaak te trainen op een loopband. Andere loopbanden Bij topatleten wordt altijd gezocht naar innovatieve trainingsmethoden om nieuwe trainingsprikkels aan het lichaam toe te dienen en daarmee extra trainingsadaptaties te bewerkstelligen. Daarnaast wordt er bij (dreigende) blessures naar methoden gezocht om toch zoveel mogelijk door te kunnen trainen. Er zijn verschillende soorten speciale loopbanden die voor beide doeleinden gebruikt kunnen worden. Ook hier kunnen echter verschillen zijn tussen het hardlopen op de speciale versus de normale loopband en ten opzichte van lopen over een vaste ondergrond. Gemotoriseerde versus nietgemotoriseerde hardloopband In de tot nu toe besproken onderzoeken is steeds gebruik gemaakt van een gemotoriseerde loopband. Hierbij wordt de band op een constante snelheid voortbewogen door een elektrische motor. Bij een niet-gemotoriseerde loopband moet de loper de band zelf voortbewegen. Deze loopbanden hebben vaak een gekromd oppervlak (zie figuur 1), waarbij er dus gedeeltelijk bergop gelopen wordt. Men zou daarom kunnen verwachten dat de heupstrekkers meer werk moeten verrichten dan op een gemotoriseerde band. Toch werd in een onderzoek bij ongetrainde individuen na vier weken trainen een grotere toename in de concentrische kracht van de hamstrings gevonden als gevolg van training op een gemotoriseerde loopband versus een niet-gemotoriseerde loopband. 28 Er werd geen significante verandering in de excentrische kracht van de hamstrings gevonden. Een mogelijke verklaring is dat de m. gluteus maximus op een niet-gemotoriseerde loopband actiever is, terwijl de hamstrings minder actief zijn. Hardlopen op een niet-gemotoriseerde versus een gemotoriseerde loopband levert een hogere RPE, hartslag en energieverbruik op. 29 Vergeleken met hardlopen op een atletiekbaan waren de RPE, VO 2 en pasfrequentie hoger, terwijl de spieractiviteit lager was. 30 De hartslag was echter gelijk. Hoewel de beste lopers op de atletiekbaan in het algemeen ook het beste liepen op de niet-gemotoriseerde loopband, werd er op een gesimuleerde 5 km wedstrijd gemiddeld 272 seconden langzamer gelopen op de niet-gemotoriseerde loopband. 30 Het prestatievermogen op zo n band lijkt daarom niet representatief voor het lopen op de atletiekbaan of de weg. Verder is er mogelijk een beperkte transfer van het lopen op een gekromd oppervlak naar lopen over een vlakke ondergrond. Een combinatie van een gemotoriseerde en niet-gemotoriseerde loopband is een zogeheten torque treadmill. 13 Hierbij wordt de band voortbewogen door een motor, maar in tegenstelling tot de normale loopband heeft de loper door het richten van zijn grondreactiekracht invloed op de snelheid van de band. Figuur 1. Het loopoppervlak van een nietgemotoriseerde loopband is doorgaans gekromd. Door bijvoorbeeld meer kracht naar achteren te richten kan de loper de snelheid van de band laten toenemen. Er is slechts één vergelijkend onderzoek 13 naar fysiologische en biomechanische verschillen tussen hardlopen op een torque treadmill en over een vaste ondergrond bekend. De resultaten suggereren dat lopen op de torque treadmill een betere imitatie is van lopen over een vaste ondergrond dan lopen op een normale gemotoriseerde loopband. 13 Eén van de verschillen ten opzichte van het lopen over een vaste ondergrond was dat de heup op de torque treadmill minder gestrekt was bij toe-off (het moment dat de voet loskomt van de grond). Verder ligt de maximale sprintsnelheid die iemand kan halen op een torque treadmill nog steeds lager dan op een atletiekbaan. 31 Onder water hardlopen Een andere alternatieve methode is hardlopen op een loopband die onder water ligt (zie figuur 2). Hierbij kan gevarieerd worden in de hoogte en de temperatuur van het water en het gebruik van stroming die de loper naar achteren probeert te duwen. Afhankelijk van de diepte van de onderdompeling zal de opwaartse druk van het water ervoor zorgen dat er bij de landing minder impact is in vergelijking met normaal hardlopen. 32 Hierdoor wordt het onder water hardlopen als een goede alternatieve trainingsmethode gezien bij blessures of om extra kilometers te trainen met minder impact en bijgevolg mogelijk minder blessures. Er zijn echter een aantal verschillen tussen onder water hardlopen en hardlopen op een normale loopband of over een vaste ondergrond. Biomechanisch Door de hogere weerstand van water ten opzichte van lucht zijn de hoeksnelheden in de gewrichten 35 en de pasfrequentie onder water lager. Verder worden de heup en de knie meer gebogen. 35 Hoewel de duur van het grondcontact niet verschilt 34,35 zorgt de combinatie van lagere grondreactiekrachten 32 en een lagere bewegingssnelheid mogelijk voor een minder reactieve spierwerking. Dit beperkt waarschijnlijk de transfer naar het hardlopen op bijvoorbeeld een atletiekbaan, zeker bij goedgetrainde lopers. Sportgericht nr. 1 / 2016 jaargang 70 45

5 Ook zijn er verschillen in de spieractiviteit gevonden. Bij onderdompeling tot de borst en geen (tegenwerkende) stroming is de activiteit van spieren die zorgen voor de verticale beweging van het lichaamszwaartepunt (onder andere de m. gastrocnemius en de m. vastus medialis) lager, omdat het lichaamsgewicht door de opwaartse druk van het water verminderd is. 34 Er is juist meer activiteit van spieren die zorgen voor heupflexie (m. rectus femoris) omdat het buigen van de heup door de waterweerstand meer kracht vergt. Fysiologisch Het energieverbruik tijdens hardlopen onder water is afhankelijk van de mate van onderdompeling. Naarmate deze toeneemt moet een steeds groter wordend lichaamsoppervlak tegen de waterweerstand in bewogen worden. Dit zorgt tot op een bepaald punt voor een toename in het energieverbruik. Zodra de benen en heupen volledig onder water staan zal het energieverbruik bij verdere onderdompeling weer afnemen, omdat de ( meewerkende ) toename van de drijfkracht dan een groter effect heeft dan de ( tegenwerkende ) toename van de waterweerstand. 33 Bij onderdompeling tot de borst en geen stroming is onder water hardlopen lichter dan hardlopen op een normale loopband bij een gelijke snelheid. 34,36 Bij een onderdompeling tot de dijen of het middel waren de zuurstofopname en de hartslag juist hoger. 33,35 Figuur 2. Onderwaterloopband. De opwaartse kracht van het water zorgt er voor dat het lichaamsgewicht verminderd wordt, waardoor er minder impact is bij het grondcontact. Conclusie Door te variëren met de loopsnelheid, de mate van onderdompeling, de watertemperatuur en de stroming kan een vergelijkbare fysiologische belasting als op een normale loopband worden behaald. 36,37 De hierboven beschreven biomechanische verschillen kunnen de transfer van de training echter beperken. Voor goedgetrainde individuen is dit wellicht reden om de onderwaterloopband slechts sporadisch als een alternatieve trainingsprikkel te gebruiken. Figuur 3. Ontwerp van een loopband met een tuigconstructie om de zwaartekracht gedeeltelijk te compenseren. Lopen met verminderde zwaartekracht Ondergedompeld in water wordt het lichaam gedragen, zodat de verticale impact van het hardlopen lager is. De prijs die de loper daarvoor betaald is het moeten overwinnen van de waterweerstand. Er zijn zogeheten antizwaartekracht loopbanden ontwikkeld om dit probleem op te lossen. De loper kan zich bijvoorbeeld (zie figuur 3) door een tuigconstructie iets laten ophijsen, waardoor hij lichter kan lopen. Deze methode wordt in de praktijk echter niet zo vaak gebruikt. Een elegante, sinds een aantal jaren vaker gebruikte methode om hetzelfde effect te bereiken wordt toegepast bij loopbanden als de Alter-G (zie figuur 4). De loper krijgt een speciale gordel om en wordt daarmee in een luchtdichte zak geritst die over de loopband is aangebracht. Als de luchtdruk in de zak wordt opgevoerd zal deze een opwaartse kracht op het lichaam van de loper gaan uitoefenen. Hierdoor worden de grondreactiekrachten verminderd. Met de Alter-G kan het lichaamsgewicht tot wel 80% verminderd worden, in stappen van 1%. 38 Recent stelden Figuur 4. Antizwaartekracht loopband op basis van verhoogde luchtdruk. McNeill et al. 39 echter vast, dat de aangegeven vermindering significante verschillen vertoonde ten opzichte van een gekalibreerde weegschaal. Zo was de maximale verlichting 72% in plaats van 80% en was er bij de stand geen verlichting (100% lichaamsgewicht) toch een verlichting van het lichaamsgewicht met 7%. Bij het hardlopen op deze loopband is de sensorische informatie grotendeels hetzelfde als bij hardlopen op een normale loopband. Toch zijn er ook hier biomechanische en fysiologische verschillen. Biomechanisch Het belangrijkste biomechanische verschil is dat de verticale (piek) grondreactiekrachten zoals bedoeld lager zijn bij het gebruik van gewichtsondersteuning Dit beidt mogelijkheden 46 Sportgericht nr. 1 / 2016 jaargang 70

6 voor toepassingen in revalidatietraining en blessurepreventie. Hoewel het patroon van de spieractiviteit grotendeels gelijk blijft, is deze activiteit wel geringer. 38,40,44,45 Verder zijn de zwaaifase en de paslengte langer, maar zijn er met betrekking tot de pasfrequentie en de grondcontacttijd tegenstrijdige resultaten gevonden ,46 Of veelvuldig trainen met verlichting leidt tot een verandering van het looppatroon bij lopen over een vaste ondergrond is nog niet onderzocht. Fysiologisch In het algemeen 40-42,47,48 is er bij een toename van de gewichtsondersteuning een steeds lagere hartslag, RPE en VO 2. Dit heeft belangrijke gevolgen voor de training. Een geblesseerde atleet die traint met gewichtsondersteuning zal ook graag een voldoende sterke fysiologische trainingsprikkel krijgen, zodat zijn uithoudingsvermogen niet achteruit gaat. Door de loopsnelheid te verhogen zal de fysiologische belasting toenemen, maar de grondreactiekracht ook. De relatie tussen de zuurstofopname en de grondreactiekracht laat echter zien dat het (ten opzichte van een normale loopband) mogelijk is om met dezelfde zuurstofopname, maar een lagere grondreactiekracht te lopen door de snelheid te verhogen en de gewichtsondersteuning gelijk te laten. 41,42 Er kan dus fysiologisch gezien een gelijke belasting worden behaald, terwijl de grondreactiekracht en het daarmee geassocieerde blessurerisico verminderd worden. Deze relatie geldt ook voor de spieractiviteit: door een hogere snelheid te kiezen kan dezelfde activiteit worden behaald als tijdens het lopen op een normale loopband. 38,40 Recent is op basis van onderzoek 48 bij recreatieve hardlopers een tabel gepubliceerd (zie tabel 1) waarin afgelezen kan worden op welke snelheid iemand Conclusie Hardlopen met gewichtsondersteuning lijkt meer voordelen te bieden voor blessurepreventie en revalidatie dan hardlopen op een onderwaterloopband. De grondreactiekracht kan verminderd worden, terwijl de fysiologische belasting gelijk kan blijven door een verhoging van de loopsnelheid. Het is een alternatieve trainings methode voor waarmee meer kilometers gemaakt kunnen worden met minder mechanische stress op het Tabel 1. Omrekeningstabel (overgenomen uit Kline et al. 48 ) waarmee snelheden op een normale loopband kunnen worden omgerekend naar fysiologisch vergelijkbaar snelheden op een gewichts ondersteunende loopband, zoals de Alter-G. moet lopen om bij een bepaalde mate van gewichtsondersteuning een gelijke fysiologische belasting te behouden. Bijvoorbeeld: als iemand normaal gesproken met een snelheid van 12,9 km/u op een loopband zou lopen, dan zou hij bij een ondersteuning van 20% (dus bij 80% lichaamsgewicht) met een snelheid van 16,2 km/u moeten lopen. Het is belangrijk dat het hier gaat om een vergelijking tussen twee loopbanden. Zoals eerder besproken komt de fysiologische belasting op een normale loopband op hogere snelheden niet goed overeen met die van hardlopen over een vaste ondergrond. Het is daarom nog maar de vraag of er op een loopband met gewichtsondersteuning een gelijke fysiologische belasting als bij lopen over een vaste ondergrond gehaald kan worden. lichaam. De biomechanische specificiteit is beter in vergelijking met onder water hardlopen, maar er zijn nog steeds verschillen met lopen over een vaste ondergrond. Zo is er bijvoorbeeld minder stabiliteit nodig omdat de luchtzak het lichaam gedeeltelijk stabiliseert. 41,42,49 Ook moet in gedachten worden gehouden dat de fysiologische en biomechanische verschillen met hardlopen over een vaste ondergrond mogelijk groter zijn dan de verschillen met het lopen op een normale loopband. Referenties 1. Hover P & Romijn D (2011). Evenementenlopers winnen terrein. Utrecht: Mulier Instituut. 2. Ingen Schenau GJ van (1980). Some fundamental aspects of the biomechanics of overground versus treadmill locomotion. Medicine & Science in Sports & Exercise, 12 (4), Sportgericht nr. 1 / 2016 jaargang 70 47

7 3. Savelberg HHCM et al. (1998). Intra-stride belt-speed variation affects treadmill locomotion. Gait & Posture, 7 (1), Nigg BM et al. (1995). A kinematic comparison of overground and treadmill running. Medicine & Science in Sports & Exercise, 27 (1), Lavcanska V et al. (2005). Familiarization to treadmill running in young unimpaired adults. Human Movement Science, 24 (4), Frishberg BA (1983). An analysis of overground and treadmill sprinting. Medicine & Science in Sports & Exercise, 15 (6), Nelson RC et al. (1971). Biomechanics of overground versus treadmill running. Medicine and Science in Sports, 4 (4), Elliott BC & Blanksby BA (1976). A cinematographic analysis of overground and treadmill running by males and females. Medicine & Science in Sports & Exercise, 8 (2), Schache AG et al. (2001). A comparison of overground and treadmill running for measuring the three-dimensional kinematics of the lumbo pelvic hip complex. Clinical Biomechanics, 16 (8), Cronin NJ & Finni T (2013). Treadmill versus overground and barefoot versus shod comparisons of triceps surae fascicle behaviour in human walking and running. Gait & Posture, 38 (3), Riley PO et al. (2008). A kinematics and kinetic comparison of overground and treadmill running. Medicine & Science in Sports & Exercise, 40 (6), Rozumalski A et al. (2015). Treadmill vs. overground running gait during childhood: A qualitative and quantitative analysis. Gait & Posture, 41 (2), McKenna M & Riches PE (2007). A comparison of sprinting kinematics on two types of treadmill and over-ground. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 17 (6), Baur H et al. (2007). Muscular activity in treadmill and overground running. Isokinetics and Exercise Science, 15 (3), Sinclair J et al. (2013). Three-dimensional kinematic comparison of treadmill and overground running. Sports Biomechanics, 12 (3), Fellin RE et al. (2010). Comparison of lower extremity kinematic curves during overground and treadmill running. Journal of Applied Biomechanics, 26 (4), Wank V et al. (1998). Kinematics and electromyography of lower limb muscles in overground and treadmill running. International Journal of Sports Medicine, 19 (7), Kluitenberg B et al. (2012). Comparison of vertical ground reaction forces during overground and treadmill running. A validation study. BMC Musculoskeletal Disorders, 13 (1), Wang L et al. (2014). Muscular activity of lower extremity muscles running on treadmill compared with different overground surfaces. American Journal of Sports Science and Medicine, 2 (4), Bassett Jr DR et al. (1985). Aerobic requirements of overground versus treadmill running. Medicine & Science in Sports & Exercise, 17 (4), Léger L & Mercier D (1984). Gross energy cost of horizontal treadmill and track running. Sports Medicine, 1 (4), Jones AM & Doust JH (1996). A 1% treadmill grade most accurately reflects the energetic cost of outdoor running. Journal of Sports Sciences, 14 (4), Pugh LGCE (1970). Oxygen intake in track and treadmill running with observations on the effect of air resistance. The Journal of Physiology, 207 (3), Peserico CS & Machado FA (2014). Comparison between running performance in time trials on track and treadmill. Revista Brasileira de Cineantropometria & Desempenho Humano, 16 (4), Mooses M et al. (2015). Better economy in field running than on the treadmill: evidence from high-level distance runners. Biology of Sport, 32 (2), Van Hooren B & Smit A (2015). Statistisch significant of praktisch relevant? Een andere kijk op statistiek in de (sport)wetenschap. Sportgericht, 69 (4), Kong PW et al. (2012). Unmatched perception of speed when running overground and on a treadmill. Gait & Posture, 36 (1), Franks KA et al. (2012). Effects of motorized vs non-motorized treadmill training on hamstring/quadriceps strength ratios. Journal of Sports Science & Medicine, 11 (1), Smoliga JM et al. (2015). Increased physiologic intensity during walking and running on a non-motorized, curved treadmill. Physical Therapy in Sport, 16 (3), Stevens CJ et al. (2015). The validity of endurance running performance on the Curve 3 (TM) non-motorised treadmill. Journal of Sports Sciences, 33 (11), Morin J-B & Sève P (2011). Sprint running performance: comparison between treadmill and field conditions. European Journal of Applied Physiology, 111 (8), Haupenthal A et al. (2010). Loading forces in shallow water running at two levels of immersion. Journal of Rehabilitation Medicine, 42 (7), Pohl M & Mcnaughton L (2003). The physiological responses to running and walking in water at different depths. Research in Sports Medicine, 11 (2), Silvers WM et al. (2014). Lower-extremity muscle activity during aquatic and land treadmill running at the same speeds. Journal of Sport Rehabilitation, 23 (2), Kato T et al. (2001). Kinematical analysis of underwater walking and running. Sports Medicine, Training and Rehabilitation, 10 (3), Schaal CM et al. (2012). Cardiorespiratory responses to underwater treadmill running versus land-based treadmill running. International Journal of Aquatic Research and Education, 6, Silvers WM et al. (2007). Peak cardiorespiratory responses during aquatic and land treadmill exercise. Medicine & Science in Sports & Exercise, 39 (6), Liebenberg J et al. (2011). Determination of muscle activity during running at reduced body weight. Journal of Sports Sciences, 29 (2), McNeill DKP et al. (2015). Accuracy of unloading with the anti-gravity treadmill. The Journal of Strength & Conditioning Research, 29 (3), Sainton P et al. (2015). Influence of shortterm unweighing and reloading on running kinetics and muscle activity. European Journal of Applied Physiology, 115 (5), Grabowski AM & Kram R (2008). Effects of velocity and weight support on ground reaction forces and metabolic power during running. Journal of Applied Biomechanics, 24 (3), Raffalt PC et al. (2013). Running on a lowerbody positive pressure treadmill: VO 2 max, respiratory response, and vertical ground reaction force. Research Quarterly for Exercise and Sport, 84 (2), Cutuk A et al. (2006). Ambulation in simulated fractional gravity using lower body positive pressure: cardiovascular safety and gait analyses. Journal of Applied Physiology, 101 (3), Hunter I et al. (2014). EMG activity during positive-pressure treadmill running. Journal of Electromyography and Kinesiology, 24 (3), Mercer JA et al. (2013). Muscle activity while running at 20% 50% of normal body weight. Research in Sports Medicine, 21 (3), Mercer JA & Chona C (2015). Stride length velocity relationship during running with body weight support. Journal of Sport and Health Science, Epub ahead of print. 47. McNeill DKP et al. (2015). Oxygen consumption of elite distance runners on an antigravity treadmill. Journal of Sports Science & Medicine, 14 (2), Kline JR et al. (2015). Conversion table for running on lower body positive pressure treadmills. The Journal of Strength & Conditioning Research, 29 (3), Gojanovic B et al. (2012). Maximal physiological parameters during partial body-weight support treadmill testing. Medicine & Science in Sports & Exercise, 44 (10), Over de auteur Bas Van Hooren is als bewegingsdeskundige afgestuurd aan Fontys Sporthogeschool en volgt momenteel een master bewegingswetenschappen aan de Universiteit van Maastricht. Tevens is hij op freelance basis werkzaam als fysieke trainer voor topsporters en topsporttalenten in voornamelijk Zuid-Limburg en is hij vaste medewerker van Sportgericht. basvanhooren@hotmail.com 48 Sportgericht nr. 1 / 2016 jaargang 70