Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Transcriptie

1 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Directie Integratie Europa Bezuidenhoutseweg AC Den Haag Postbus Nederland Contactpersoon Joop Nijssen T F joop.nijssen@minbuza.nl Datum 29 november 2011 Betreft Informatievoorziening over nieuwe Commissievoorstellen Onze Referentie DIE-1535/11 Bijlage(n) Fichedocument Geachte Voorzitter, Overeenkomstig de bestaande afspraken heb ik de eer u hierbij acht fiches aan te bieden die werden opgesteld door de werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen (BNC). Fiche 1. Verordening marktmisbruik Fiche 2: Richtlijn strafrechtelijke sancties voor handel met voorkennis en marktmanipulatie Fiche 3: Richtlijn en verordening inzake regelgeving voor markten in financiële instrumenten Fiche 4: Mededeling kader voor de volgende generatie innovatieve financiële instrumenten Fiche 5: Verordening Trans-Europese telecommunicatie netwerken Fiche 6: Verordening Trans-Europese vervoersnetwerken Fiche 7: Mededeling: Een proeffase voor het Europa 2020 projectobligatie initiatief (wijziging verordening en besluit) Fiche 8: Verordening Connecting Europe Facility De Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Ben Knapen Pagina 1 van 1

2 Fiche 1: Verordening marktmisbruik 1. Algemene gegevens Titel voorstel Voorstel voor een Verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende handel met voorwetenschap en marktmanipulatie (marktmisbruik). Datum Commissiedocument 20 oktober 2011 Nr. Commissiedocument COM(2011) 651 Prelex Nr. impact-assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board Behandelingstraject (Europese) Raad Behandeling in de Ecofin Raad. Eerstverantwoordelijk ministerie Ministerie van Financiën Rechtsbasis, besluitvormingsprocedure, rol Europees Parlement, gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen a) Rechtsbasis De verordening is gebaseerd op artikel 114 WVEU. b) Besluitvormingsprocedure en rol Europees Parlement Het voorstel wordt behandeld volgens de gewone wetgevingsprocedure (gekwalificeerde meerderheidsbesluitvorming in de Raad, medebeslissing Europees Parlement). c) Gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen Vooral technische invulling binnen de hoofdnormen wordt gedelegeerd aan de Commissie of ESMA. Bij het vaststellen van uitvoeringshandelingen (om het melden van marktmisbruik te stimuleren) ontvangt de Commissie bijstand van het Europees Comité voor het effectenbedrijf (ESC). Bij de vaststelling van de uitvoeringshandelingen wordt de onderzoeksprocedure gevolgd (artikel 5 van verordening 182/2011). 2. Samenvatting BNC-fiche De huidige richtlijn over marktmisbruik (2003/6/EC) wordt omgevormd tot deze verordening (COM(2011) 651) en aangevuld met een richtlijn betreffende strafrechtelijke sancties voor Bijlage fichedocument, pagina 1

3 marktmisbruik (COM(2011) ). Het doel hiervan is een verdere versterking van de marktintegriteit en de bescherming van de belegger tegen handel met voorwetenschap en marktmanipulatie (gezamenlijk aangeduid als marktmisbruik). De bevoegdheidsvaststelling en het subsidiariteits- en proportionaliteitsoordeel vallen positief uit. Nederland kan zich in grote lijnen vinden in het voorstel van de Commissie. Nederland verwelkomt de stappen die de Commissie met dit voorstel zet om te komen tot een herzien kader voor het voorkomen van marktmisbruik dat (i) gelijke tred houdt met de marktontwikkelingen, (ii) aandacht besteedt aan het tegengaan van marktmisbruik op de grondstoffen- en afgeleide derivatenmarkten, (iii) de handhavingsinstrumenten van toezichthouders versterkt en (iv) de administratieve lasten voor kleine en middelgrote emittenten vermindert. Nederland zal onder andere scherp letten op de samenhang tussen de verordening en de Richtlijn betreffende strafrechtelijke sancties voor marktmisbruik alsmede de vormgeving en werkbaarheid van de meer specifieke regels binnen de verordening voor bijvoorbeeld grondstofderivaten en high frequency trading (HFT). Ook zal Nederland in algemene zin aandacht hebben voor versterking van het Europese handhavingsinstrumentarium van de toezichthouder. Verder ondersteunt Nederland voorstellen om de administratieve lasten voor kleine en middelgrote emittenten (zijnde uitgevende instellingen op MKB-markten) te verminderen maar zal Nederland er hierbij voor waken dat dit geen afbreuk doet aan de toepasselijkheid van wezenlijke bepalingen uit de verordening voor deze emittenten die de kern vormen van het tegengaan van marktmisbruik. 3. Samenvatting voorstel Inhoud voorstel De belangrijkste elementen uit het voorstel zijn: (i) gelijke tred houden met marktontwikkelingen; (ii) versterking van het handhavingsinstrumentarium van toezichthouders; en (iii) vermindering van administratieve lasten voor kleine en middelgrote emittenten. ad (i) Gelijke tred houden met marktontwikkelingen Het voorstel is bedoeld om de EU-regelgeving aan te passen aan de nieuwe marktrealiteit, zoals nieuwe handelsplatformen, toegenomen handel buiten de beurs en nieuwe technologieën. Hiertoe vergroot het voorstel de reikwijdte van bestaande Europese marktmisbruik-wetgeving tot ook die financiële instrumenten die alleen worden verhandeld via multilaterale handelsfaciliteiten, andere georganiseerde handelsfaciliteiten en buiten de beurs. Hierdoor zal de Europese marktmisbruikwetgeving zich uitstrekken tot de handel op alle platformen en van alle financiële instrumenten die op de handel op platformen van invloed kunnen zijn. Voorts wordt de reikwijdte van de wetgeving uitgebreid tot marktmisbruik dat zowel op grondstoffenmarkten als op aanverwante derivatenmarkten plaatsvindt. Ook maakt het voorstel duidelijker in welke gevallen high frequency trading-technieken verboden marktmanipulatie inhouden. ad (ii) Versterking van onderzoeks- en sanctioneringsbevoegdheden van toezichthouders Bijlage fichedocument, pagina 2

4 Het voorstel verruimt de mogelijkheden om verdachte transacties te melden door ook de mogelijkheid te bieden verdachte niet-uitgevoerde opdrachten en verdachte transacties buiten de beurs (OTC-transacties) te melden. Het geeft de toezichthouders de bevoegdheid om overzichten van telefoon- en dataverkeer te krijgen van telecommunicatie-exploitanten of om privédocumenten op te vragen of private gebouwen (laatstgenoemde na voorafgaande rechterlijke toestemming) te betreden als er een redelijk vermoeden bestaat van handel met voorwetenschap of marktmanipulatie. Verder verplicht het de lidstaten om in de bescherming van klokkenluiders te voorzien en stelt het gemeenschappelijke regels vast met betrekking tot het aanmoedigen van melding van informatie over marktmisbruik. Tenslotte wordt het trachten tot marktmanipulatie over te gaan onder de reikwijdte van de marktmisbruikregels gebracht zodat toezichthouders een sanctie kunnen opleggen wanneer iemand de markt probeert te manipuleren maar er niet in slaagt om daadwerkelijk te kunnen handelen. ad (iii) Vermindering van administratieve lasten voor kleine en middelgrote emittenten De openbaarmakingsvereisten voor emittenten op MKB-markten zullen aan hun kenmerken worden aangepast, en deze emittenten zullen worden vrijgesteld van het vereiste om lijsten op te stellen van personen met voorkennis, tenzij de toezichthouder anders bepaalt. De drempel voor het melden van transacties van leidinggevende personen zal ook worden verhoogd. Impact assessment Commissie De Commissie heeft onderzocht op welke wijze de marktmisbruik-regelgeving kan worden verbeterd en wat hierbij de meest gerichte en geëigende vorm zou zijn. Als meest effectieve en efficiënte opties ziet de Commissie: - marktmisbruikkader in lijn brengen met nieuwe marktontwikkelingen; - grondstoffenmarkten en aanverwante derivatenmarkten onder de reikwijdte brengen; - handhavingsinstrumentarium versterken; - verduidelijking van bepaalde kernelementen uit de marktmisbruik-regelgeving met het oog op meer rechtszekerheid; - vermindering van administratieve lasten voor kleinere uitgevende instellingen. 4. Bevoegdheidsvaststelling en subsidiariteits- en proportionaliteitsoordeel a) Bevoegdheid: De Commissie baseert de bevoegdheid op 114 WVEU. Nederland kan zich hierin vinden. b) Functionele toets: - Subsidiariteit: positief - Proportionaliteit: positief - Onderbouwing: Het voorstel is er op gericht om de integriteit van de financiële markten verder te bevorderen. Marktmisbruik heeft in hoge mate een grensoverschrijdend karakter omdat transacties in financiële instrumenten vanuit ieder land (in een ander land) kunnen worden verricht. Gezien dit grensoverschrijdende aspect en het internationale karakter van Bijlage fichedocument, pagina 3

5 de financiële markten is het gepast om regelgeving met betrekking tot marktmisbruik op Europees niveau vast te stellen. De subsidiariteitstoets valt hiermee positief uit. De verschillende gebieden die de maatregelen beslaan zijn de juiste ter adressering van de risico s en onwenselijkheden die zich voordoen bij handel met voorwetenschap en marktmanipulatie. Een adequaat handhavingsinstrumentarium van de toezichthouder, waaronder verdere harmonisatie van sancties, helpt om marktmisbruik te voorkomen en te bestrijden. Hiermee valt de proportionaliteitstoets positief uit. Een aantal maatregelen kan niettemin nog nader worden verbeterd om deze zo efficiënt mogelijk te laten werken (zie onderdeel 9, Nederlandse positie). c) Nederlands oordeel over de voorstellen op het gebied van gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen: Vooral technische invulling binnen de hoofdnormen wordt gedelegeerd aan de Commissie of ESMA. Gegeven het vaak technische karakter van specifieke bepalingen onderschrijft Nederland dat deze technische invulling binnen de hoofdnormen wordt gedelegeerd aan de Commissie of ESMA. Bij het vaststellen van uitvoeringshandelingen (om het melden van marktmisbruik te stimuleren) ontvangt de Commissie bijstand van het Europees Comité voor het effectenbedrijf (ESC). De onderzoeksprocedure is van toepassing (artikel 5 van verordening 182/2011). Nederland onderschrijft deze keuze voor uitvoeringshandelingen. 5. Implicaties financieel a) Consequenties EU-begroting Het voorstel heeft gevolgen voor de EU-begroting. De Commissie begroot de totale Europese kosten op een bedrag van in totaal circa 2,1 miljoen (voor de periode van 2013 tot en met 2015). Een deel van deze kosten komt ten laste van de EU-begroting (40% wat neerkomt op een bedrag van in totaal circa ). Het andere deel van deze kosten wordt door de lidstaten betaald (60% wat neerkomt op een bedrag van in totaal circa 1,27 miljoen). Dit zou zich vertalen naar een Nederlands aandeel van in totaal circa (voor deze periode van 2013 tot en met 2015). Nederland heeft geen aanleiding aan deze inschatting te twijfelen. b) Financiële consequenties (incl. personele) voor rijksoverheid en/ of decentrale overheden De Commissie verwacht dat het voorstel tot enige kosten voor lidstaten zal leiden als gevolg van een uitbreiding van het toezicht op de financiële markten. Zij begroot deze voor grote financiële markten (waaronder het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje) op 3 FTE s en voor kleinere markten op 1 FTE in aanvulling op een jaarlijks bedrag van voor het onderhouden van monitoringsystemen. Voorts zal het voorstel leiden tot een toename van de kosten van de AFM, onder meer als gevolg van de uitbreiding van de reikwijdte van het voorstel en daarmee van het toezicht door de AFM. Met de komst van de nieuwe bekostigingswet, naar verwachting per 1 januari 2013, zullen deze kosten in Nederland aan de onder toezicht staande instellingen worden doorberekend. In het voorstel zijn deze kosten in de hele Europese Unie begroot op een jaarlijks bedrag van in totaal circa 3,2 miljoen voor alle lidstaten. Bijlage fichedocument, pagina 4

6 c) Financiële consequenties (incl. personele) voor bedrijfsleven en burger Het voorstel zal financiële consequenties hebben voor het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven zal te maken krijgen met additionele toezichtkosten door de uitbreiding van de reikwijdte van de marktmisbruikregels. Tot slot zal het bedrijfsleven aanpassingskosten krijgen om te voldoen aan de nieuwe verplichtingen die voortvloeien uit de verordening. Deze aanpassingskosten zijn nog niet te kwantificeren, omdat deze mede afhangen van de concrete uitwerking van het voorstel in nadere uitvoeringsmaatregelen. Hierbij wordt opgemerkt dat aan de hand van de uitkomsten van de onderhandelingen de kosten hoger of lager kunnen uitvallen. Voor de burger zijn er geen directe financiële consequenties voorzien. d) Administratieve lasten voor rijksoverheid, decentrale overheden en/ of bedrijfsleven en burger Het voorstel leidt tot extra regeldruk voor het bedrijfsleven in de vorm van (deels bovengenoemde) administratieve lasten, toezichtlasten en nalevingskosten die samenhangen met de uitbreiding van de reikwijdte van de marktmisbruikregels. Aan de andere kant bevat het voorstel ook bepalingen die er op zijn gericht om de administratieve lasten te verminderen, in het bijzonder voor kleine en middelgrote emittenten. Evenals de Commissie acht Nederland de verplichtingen die leiden tot toename van regeldruk grotendeels noodzakelijk om de geïdentificeerde risico s en onwenselijkheden te adresseren. De voorziene lasten zijn nog niet te kwantificeren, omdat deze mede afhangen van de concrete uitwerking van het voorstel die voorzien is in nadere uitvoeringsmaatregelen. De Commissie begroot de financiële kosten vooralsnog op een jaarlijks bedrag van 297 miljoen en een eenmalig bedrag van 320 miljoen. De Commissie begroot de jaarlijkse baten voortvloeiend uit een verwachte vermindering van marktmisbruik vooralsnog op een bedrag van 2.7 miljard. Nederland zal zich in de onderhandelingen inzetten om onnodige stijging van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven waar mogelijk te beperken. Voor de rijksoverheid, decentrale overheid en burgers zal naar verwachting geen extra regeldruk optreden. 6. Implicaties juridisch a) Consequenties voor nationale en decentrale regelgeving en/of sanctionering beleid Het voorstel heeft gevolgen voor nationale wet- en regelgeving. De huidige richtlijn over marktmisbruik (2003/6/EC) wordt omgevormd tot een verordening marktmisbruik met rechtstreekse toepassing in de lidstaten (en aangevuld met een richtlijn betreffende strafrechtelijke sancties voor marktmisbruik). De nationale wet- en regelgeving, waaronder de Wet op het financieel toezicht, zal hierop aangepast worden. b) Voorgestelde datum inwerkingtreding De voorgestelde datum van inwerkingtreding is bepaald op de twintigste dag volgend op die van bekendmaking van de verordening in het Publicatieblad van de Europese Unie. De verordening is van toepassing 24 maanden na de inwerkingtreding met uitzondering van enkele in de verordening nader genoemde bepalingen die onmiddellijk na de inwerkingtreding van toepassing zijn. Nederland acht dit haalbaar. Bijlage fichedocument, pagina 5

7 c) Wenselijkheid evaluatie-/horizonbepaling Het voorstel bevat geen evaluatie- en/of horizonbepaling. Nederland acht een dergelijke bepaling ook niet nodig. 7. Implicaties voor uitvoering en handhaving a) Uitvoerbaarheid Er worden geen problemen met betrekking tot de uitvoerbaarheid voorzien. b) Handhaafbaarheid Er worden geen problemen met betrekking tot de handhaafbaarheid voorzien. Wel vormt de samenhang tussen deze verordening (met administratiefrechtelijk toezicht door de AFM) en de Richtlijn betreffende strafrechtelijke sancties voor marktmisbruik (met strafrechtelijke handhaving door het Openbaar Ministerie) in dit kader een aandachtspunt. 8. Implicaties voor ontwikkelingslanden Geen. 9. Nederlandse positie Nederland kan zich in grote lijnen vinden in het voorstel van de Commissie. Nederland verwelkomt de stappen die de Commissie met dit voorstel zet om te komen tot een herzien kader voor het voorkomen van marktmisbruik dat (i) gelijke tred houdt met de marktontwikkelingen, (ii) aandacht besteedt aan het tegengaan van marktmisbruik op de grondstoffen- en afgeleide derivatenmarkten, (iii) de handhavingsinstrumenten van toezichthouders versterkt en (iv) de administratieve lasten voor kleine en middelgrote emittenten vermindert. Het voorstel zal bijdragen aan het versterken van de marktintegriteit, de bescherming van de belegger en verdere harmonisatie van de marktmisbruikregimes in de verschillende lidstaten. De samenhang tussen de verordening en de Richtlijn betreffende strafrechtelijke sancties voor marktmisbruik is een aandachtspunt, waaronder tevens valt de verhouding en afbakening tussen administratieve en strafvorderlijke bevoegdheden. Een ander aandachtspunt is de vormgeving en werkbaarheid van enkele specifieke regels voor onder andere de grondstoffen en grondstofderivatenmarkt en high frequency trading (HFT). In dit kader zal Nederland er op letten dat vormen van marktmisbruik adequaat kunnen worden bestreden, maar dat de adequate werking van de betreffende markten niet wordt belemmerd. Daarbij zal Nederland tevens letten op de samenhang met de sectorspecifieke regelgeving voor de energiemarkt (REMIT). Nederland is in algemene zin voorstander van een verdere Europese versterking van het handhavingsinstrumentarium van de toezichthouder op het gebied van marktmisbruik. Het voorstel bevat een aantal maatregelen dat ertoe strekt dit handhavingsinstrumentarium te versterken, waaronder de mogelijkheid tot het opleggen van zwaardere sancties. Voor zover het voorstel in de weg staat aan de mogelijkheid voor toezichthouders om de inhoud van telefoongesprekken en e- mails bij beleggingsondernemingen op te vragen, zal Nederland de gevolgen hiervan nader bekijken en deze onder de aandacht brengen in de Europese onderhandelingen. Bijlage fichedocument, pagina 6

8 Zoals hiervoor is aangegeven worden de administratieve lasten voor kleine en middelgrote emittenten verminderd. Nederland staat hier positief tegenover. Wel dient dit naar het oordeel van Nederland geen afbreuk te doen aan de toepasselijkheid van wezenlijke bepalingen gericht op het tegengaan van marktmisbruik voor uitgevende MKB-emittenten. In het huidige voorstel lijkt dit niet het geval te zijn, maar we zullen hiervoor aandacht blijven houden. Bijlage fichedocument, pagina 7

9 Fiche 2: Richtlijn strafrechtelijke sancties voor handel met voorwetenschap en marktmanipulatie 1. Algemene gegevens Titel voorstel: Ontwerp-richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende strafrechtelijke sancties voor handel met voorwetenschap en marktmanipulatie. Datum Commissiedocument: 20 oktober 2011 Nr. Commissiedocument: COM(2011)654 definitief Prelex: Nr. Impact Assessment Commissie en Opinie Impact Assessment Board: en.pdf Behandelingstraject Raad: De richtlijn wordt behandeld in de JBZ-raad Eerstverantwoordelijk ministerie: Ministerie van Veiligheid en Justitie Rechtsbasis, besluitvormingsprocedure Raad, rol Europees Parlement, gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen a) Rechtsbasis: artikel 83, tweede lid, VWEU b) Besluitvormingsprocedure Raad en rol Europees Parlement: gewone wetgevingsprocedure (gekwalificeerde meerderheidsbesluitvorming in de Raad, medebeslissing Europees Parlement) c) Gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen: n.v.t. 2. Samenvatting BNC-fiche Korte inhoud voorstel De ontwerp-richtlijn stelt minimumregels vast voor de strafbaarstelling van de kernverboden van de verordening marktmisbruik, te weten handel met voorwetenschap en marktmanipulatie. Het voorstel verplicht de lidstaten op deze gedragingen effectieve, proportionele en afschrikwekkende strafrechtelijke sancties te stellen. De ontwerp-richtlijn maakt deel uit van het pakket aan maatregelen dat de Commissie heeft gepresenteerd om marktmisbruik tegen te gaan. Daartoe behoort ook de ontwerp-verordening (COM(2011) 651), waarvan het Bijlage fichedocument, pagina 8

10 begrippenkader doorwerkt op onderhavig voorstel. Tevens vormt dit voorstel onderdeel van de uitwerking van het EU strafrechtbeleid waarover de Commissie onlangs een mededeling heeft gepubliceerd (COM(2011) 573). Over deze mededeling is op 11 november jl. een BNC-fiche aan het parlement verzonden. Bevoegdheidsvaststelling en subsidiariteits- en proportionaliteitsoordeel Het voorstel is gebaseerd op artikel 83, tweede lid, VWEU. Subsidiariteit: positief Proportionaliteit: positief Implicaties/risico s/kansen Het voorstel beoogt te bewerkstelligen dat in elke lidstaat op dezelfde wijze tegen handel met voorwetenschap en marktmanipulatie strafrechtelijk kan worden opgetreden. Gebleken is dat bepaalde lidstaten in het bestaande communautaire kader geen aanleiding hebben gezien om (ook) over te gaan tot strafbaarstelling van marktmisbruik. In die landen is bij uitsluiting gekozen voor een ander handhavingsregime. In Nederland worden de regels om handel met voorwetenschap en marktmanipulatie te voorkomen primair bestuursrechtelijk gehandhaafd. De Autoriteit Financiële Markten is daarmee belast. De toepassing van het strafrecht geldt nadrukkelijk als ultimum remedium. Naar de mening van Nederland is derhalve de afstemming tussen de verbodsbepalingen in de ontwerp-verordening enerzijds en de strafbaarstellingen die zijn opgenomen in de ontwerprichtlijn een belangrijk punt van aandacht. Nederlandse positie en eventuele acties Nederland onderschrijft het belang van een krachtig instrumentarium om marktmisbruik in de lidstaten tegen te gaan. Daarbij past dat alle lidstaten zoveel mogelijk een vergelijkbaar niveau van strafrechtelijke bescherming bieden tegen voorwetenschap en marktmanipulatie. In de internationale wereld van de financiële markten moet op alle fronten worden gestreefd naar een zo groot mogelijk gelijk speelveld. Dat geldt a fortiori voor de interne markt. Voorkomen moet worden dat er lidstaten zijn die niet strafrechtelijk kunnen optreden tegen marktmisbruik en daarmee aantrekkelijk zijn als toevluchtoord voor plegers van dit soort feiten waarvan het evident is dat hun daden over de grenzen effecten kunnen hebben. Nederland staat dan ook in beginsel positief tegenover deze ontwerp-richtlijn. Voorwaarde is dat het voorstel in lijn met de huidige Nederlandse praktijk voldoende ruimte laat om in concrete gevallen bij overtreding van de verbodsnormen voor de inzet van een ander effectief sanctieregime te kiezen. 3. Samenvatting voorstel Inhoud voorstel De ontwerp-richtlijn verplicht lidstaten tot strafbaarstelling van handel met voorwetenschap en marktmanipulatie volgens de omschrijvingen die in de richtlijn zijn opgenomen. Bij die omschrijvingen wordt voor bepaalde kernbegrippen verwezen naar de definities die zullen worden opgenomen in de ontwerp-verordening betreffende marktmisbruik. Het voorstel bevat Bijlage fichedocument, pagina 9

11 daarnaast de uit andere EU-instrumenten bekende bepalingen betreffende de vestiging van strafrechtelijke aansprakelijkheid wegens deelneming aan en poging tot de strafbaar te stellen gedragingen, het karakter van de te voorziene sancties en de strafbaarheid van rechtspersonen. Verder is in het ontwerp sprake van een rapportageverplichting die inhoudt dat de Commissie vier jaar na inwerkingtreding verslag moet doen over de toepassing van ontwerp-richtlijn in de praktijk waarbij of waarna de noodzaak tot aanpassing moet worden bezien met het oog op de invoering van gemeenschappelijke minimumregels betreffende de aard en de hoogte van de strafrechtelijke sancties. Impact assessment Commissie Om het sanctieregime te versterken heeft de Commissie in het impact assessment verschillende beleidsopties onderzocht: 1) handhaving van de status quo, 2) minimumregels ter zake administratieve maatregelen en sancties, 3) uniformering van administratieve maatregelen en sancties, 4) een verplichting tot strafrechtelijke sancties, 5) minimumregels ter zake strafrechtelijke sancties, en 6) verbetering van de handhaving. Vanuit het oogpunt van effectiviteit komt de Commissie tot de conclusie dat een combinatie van optie 2, 4 en 6 de voorkeur verdient om het beoogde doel te bereiken. De Commissie is van mening dat de vaststelling van minimumregels voor de strafbaarstelling voor handel met voorwetenschap en marktmanipulatie noodzakelijk is voor een goed functioneren van de financiële markten. 4. Bevoegdheidsvaststelling en subsidiariteits- en proportionaliteitsoordeel a) Bevoegdheid Het voorstel is gebaseerd op artikel 83, tweede lid, van het VWEU. Dat is volgens Nederland de juiste rechtsgrondslag: het gaat hier om bij richtlijn vast te stellen minimumvoorschriften met betrekking tot de bepaling van strafbare feiten en de sancties op een gebied waarop harmonisatiemaatregelen zijn vastgesteld, terwijl is gebleken dat onderlinge aanpassing van strafrechtelijke bepalingen nodig is voor een doeltreffende uitvoering van het EU-beleid ter bestrijding van marktmisbruik. b) Subsidiariteits- en proportionaliteitsoordeel Subsidiariteit: positief Proportionaliteit: positief Subsidiariteit Nederland staat positief tegenover maatregelen op EU-niveau die ertoe strekken het instrumentarium om marktmisbruik tegen te gaan verder te versterken. Het is niet wenselijk dat overtredingen van op EU-niveau geharmoniseerde normen in de lidstaten op zeer uiteenlopende wijze worden gesanctioneerd. Uit onderzoek van de Commissie komt naar voren dat in bepaalde lidstaten het bestaande sanctieregime tekortschiet om een effectieve handhaving van marktmisbruik te kunnen garanderen. Deze divergentie is onwenselijk Bijlage fichedocument, pagina 10

12 aangezien de schadelijke effecten van marktmisbruik zich naar andere lidstaten kunnen uitstrekken. Mede gelet op deze grensoverschrijdende dimensie kan een effectieve handhaving van EU-wetgeving op het gebied van marktmisbruik beter worden bewerkstelligd door een aanpak op EU-niveau. De vaststelling van minimumregels voor de strafbaarstelling van marktmisbruik faciliteert ook de strafrechtelijke samenwerking tussen de lidstaten bij de aanpak van deze vorm van financiële criminaliteit. Proportionaliteit De in de ontwerp-richtlijn opgenomen maatregelen zijn in het algemeen proportioneel gelet op het beoogde doel. De ontwerp-richtlijn richt zich op de kernverboden uit de verordening marktmisbruik, te weten voorwetenschap en marktmanipulatie. Voor Nederland is altijd een punt van aandacht geweest dat bij de invoering van strafrechtelijke normen op Europees niveau voldoende ruimte blijft bestaan om in concrete gevallen bij overtreding van de verbodsnormen voor de inzet van een ander effectief sanctieregime te kiezen. c) Nederlands oordeel over de voorstellen op het gebied van gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen: n.v.t. 5. Financiële implicaties, gevolgen voor regeldruk en administratieve lasten a) Consequenties EU-begroting: geen b) Financiële consequenties (incl. personele) voor rijksoverheid en/ of decentrale overheden: Indien het bestaande evenwicht tussen de inzet van het bestuursrechtelijke en het strafrechtelijke handhavingsinstrumentarium behouden blijft, zal de invoering van de ontwerprichtlijn niet leiden tot substantiële financiële consequenties voor de strafrechtsketen. Niet uitgesloten is evenwel dat de uitbreiding van het administratieve toezicht op de financiële markten, voorzien in de ontwerp-verordening marktmisbruik, ook haar effect zal hebben op het aantal strafrechtelijke onderzoeken. Mocht dit effect zich daadwerkelijk voordoen, dan zullen de extra kosten daarvan die anders dan bij het administratieve toezicht niet ten laste zullen komen van de onder toezicht gestelden op basis van het prognosemodel justitiële keten worden meegenomen bij de begrotingsvoorbereiding van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Eventuele kosten komen op basis van de begrotingsregels ten laste van de verantwoordelijke ministeries. c) Financiële consequenties (incl. personele) voor bedrijfsleven en burger: n.v.t. d) Gevolgen voor regeldruk/administratieve lasten voor rijksoverheid, decentrale overheden, bedrijfsleven en burger: n.v.t. Bijlage fichedocument, pagina 11

13 6. Implicaties juridisch a) Consequenties voor nationale en decentrale regelgeving en/of sanctionering beleid (inclusief toepassing van de lex silencio positivo) De inhoud van de ontwerp-richtlijn zal naar verwachting worden geïmplementeerd in de Wet op het financieel toezicht en de Wet op de economische delicten, mogelijk in combinatie met beleidsregels van het openbaar ministerie. b) Voorgestelde implementatietermijn (bij richtlijnen), dan wel voorgestelde datum inwerkingtreding (bij verordeningen en beschikkingen) met commentaar t.a.v. haalbaarheid Het voorstel stelt een implementatietermijn voor van twee jaar na vaststelling van de richtlijn. Nederland is van oordeel dat deze termijn kort, maar haalbaar is. c) Wenselijkheid evaluatie-/horizonbepaling Het voorstel bevat een evaluatiebepaling. Uiterlijk vier jaar na de inwerkingtreding van de richtlijn dient de Commissie verslag uit te brengen aan het Europees Parlement en de Raad over de toepassing van de richtlijn. Nederland kan met deze bepaling instemmen. 7. Implicaties voor uitvoering en handhaving a) Uitvoerbaarheid Er worden voorshands geen problemen met betrekking tot de uitvoerbaarheid verwacht. Voorwaarde is evenwel dat het bestaande evenwicht tussen de inzet van het bestuursrechtelijk en het strafrechtelijk handhavingsinstrumentarium zoveel mogelijk behouden blijft. b) Handhaafbaarheid Strafbaarstellingen betreffende de handel met voorwetenschap en marktmanipulatie zijn complex van aard. De delictsomschrijvingen bevatten verschillende bestanddelen om het strafbaar handelen zo precies mogelijk af te bakenen van het niet strafbaar handelen. Het is bekend dat de vervolging van dit soort financiële misdrijven (daarom en vanwege interpretatieverschillen) dikwijls gepaard gaan met bewijsmoeilijkheden, zelfs na langdurig en complex (opsporings)onderzoek. 8. Implicaties voor ontwikkelingslanden: geen 9. Nederlandse positie Nederland onderschrijft het belang van een krachtig instrumentarium om marktmisbruik in de lidstaten tegen te gaan. Daarbij past dat alle lidstaten zoveel mogelijk een vergelijkbaar niveau van strafrechtelijke bescherming bieden tegen voorwetenschap en marktmanipulatie. In de internationale wereld van de financiële markten moet op alle fronten worden gestreefd naar een zo groot mogelijk gelijk speelveld. Dat geldt a fortiori voor de interne markt. Voorkomen moet worden dat er lidstaten zijn die niet strafrechtelijk kunnen optreden tegen marktmisbruik en daarmee Bijlage fichedocument, pagina 12

14 aantrekkelijk zijn als toevluchtoord voor plegers van dit soort feiten waarvan het evident is dat hun daden over de grenzen effecten kunnen hebben. Nederland staat dan ook in beginsel positief tegenover deze ontwerp-richtlijn. Voorwaarde is dat het voorstel in lijn met de huidige Nederlandse praktijk voldoende ruimte laat om in concrete gevallen bij overtreding van de verbodsnormen voor de inzet van een ander effectief sanctieregime te kiezen. Bijlage fichedocument, pagina 13

15 Fiche 3: Richtlijn en verordening inzake regelgeving voor markten in financiële instrumenten 1. Algemene gegevens Titel voorstel Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende markten in financiële instrumenten en houdende intrekking van Richtlijn 2004/39/EC van het Europees Parlement en de Raad. Verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende markten in financiële instrumenten en tot wijziging van Verordening [EMIR] betreffende otc-derivaten, centrale tegenpartijen en transactieregisters. Datum Commissiedocument 20 oktober 2011 Nr. Commissiedocument COM(2011) 656 final COM (2011) 652 final Prelex Nr. impact-assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board SEC(2011) 1226 final Behandelingstraject (Europese) Raad Lidstaten zijn uitgenodigd te reageren op het Commissievoorstel. Het voorstel wordt besproken in de Financial Services raadswerkgroep. Behandeling in de Ecofin Raad. Eerstverantwoordelijk ministerie Ministerie van Financiën Rechtsbasis, besluitvormingsprocedure, rol Europees Parlement en comitologie a) Rechtsbasis De Verordening is gebaseerd op Artikel 114 (1) TFEU. De Richtlijn is gebaseerd op Artikel 53 (1) TFEU b) Besluitvormingsprocedure en rol Europees Parlement Het voorstel wordt behandeld volgens de gewone wetgevingsprocedure. De Raad en het Europees Parlement beslissen hierbij gezamenlijk over het voorstel. Stemming in de Raad geschiedt bij gekwalificeerde meerderheid. Bijlage fichedocument, pagina 14

16 c) Gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen Vooral technische invulling binnen de hoofdnormen wordt gedelegeerd aan de Commissie of ESMA. Bij het vaststellen van uitvoeringshandelingen ontvangt de Commissie bijstand van het Europees Comité voor het Effectenbedrijf (ESC). Het vaststellen van de uitvoeringshandelingen loopt via de onderzoeksprocedure (artikel 5 van verordening 182/2011) 2. Samenvatting BNC-fiche De huidige MiFID-richtlijn (Markets in Financial Instruments Directive, 2004/39/EC) is in werking sinds 2007 en wordt herzien en aangevuld met een verordening. De MiFID reguleert beleggingsdiensten en activiteiten van beleggingsondernemingen en stelt regels voor het exploiteren van handelsplatformen waarop financiële instrumenten worden verhandeld. De bestaande MiFID heeft meer concurrentie (met name tussen handelsplatformen), Europese integratie en innovatie gebracht naast betere bescherming van beleggers. Onder andere transparantievereisten zijn achtergebleven bij de snelle ontwikkelingen van het landschap van handelsplatformen en handelstechnieken. Markfragmentatie en (te) beperkte transparantie staan de volle potentie van MiFID in de weg. Herziening van de richtlijn dient deze zaken te adresseren en te bewerkstelligen dat veilige, meer transparante Europese financiële markten in dienst van de economie en de maatschappij als geheel werken. Aanvullend dient herziening van de MiFID enkele G20-afspraken 2 in te lossen, door minder zichtbare en beperkt gereguleerde delen van de markt transparanter te maken en het toezicht daarop te versterken. Deze regelgeving richt zich op alle derivaten die buiten platformen om (over the counter, kortweg OTC) worden verhandeld en ook specifiek op grondstofderivaten. Nederland kan zich in grote lijnen vinden in de Commissievoorstellen. Nederland is voorstander van stevige regelgeving die markfragmentatie tegen gaat, systeemrisico s mitigeert en liquiditeit en transparantie (in balans met elkaar) stimuleert. Er dient echter wel rekening te worden gehouden met marktspecifieke kenmerken en de uitwerking die regulering kan hebben op werking van de markten. 3. Samenvatting voorstel Inhoud voorstel De Commissie wil de huidige MiFID ingrijpend wijzigen op gebied van marktstructuren, transparantieregels, databeschikbaarheid, rapportageverplichtingen en gedragsregels. Daarnaast wordt specifieke regelgeving voor derivaten (waaronder grondstofderivaten) opgesteld vanwege G- 20 afspraken. Door wijziging van de richtlijn worden vrijstellingen van de huidige richtlijn beperkt. Zo worden High Frequency Traders 3 (HFT) onder de reikwijdte gebracht en vervalt de algehele vrijstelling voor handelaren in grondstof derivaten: zij zijn alleen nog uitgezonderd wanneer zij handelen in het verlengde van hun niet financiële hoofdactiviteit (lees: de fysieke handel). Ook de spothandel 4 2 De G20 top in Pittsburgh van september 2009, zie voor de verklaring : 3 High Frequency Trading (HFT) is een vorm van geautomatiseerde handel die wordt uitgevoerd met behulp van wiskundige algoritmes (een set regels die een vastgelegde reeks handelingen uitvoert in een specifieke situatie). Via deze methode worden met grote reken- en uitvoeringssnelheid bepaalde handelsstrategieën (met name market making en statistische arbitrage) uitgevoerd.. 4 handel met onmiddellijke uitvoering (in tegenstelling tot de handel in termijncontracten) Bijlage fichedocument, pagina 15

17 in emissierechten wordt onder de reikwijdte van de MIFID gebracht (de derivaten op emissierechten vallen al onder MiFID). De gedragsregels voor beleggingsondernemingen worden aangescherpt, onder andere op gebied van provisies en inzake de uitvoering van orders. Er worden nieuwe organisatorische eisen voor beleggingsondernemingen en handelsplatforms voorgesteld, evenals eisen voor vergunningverlening aan datarapporteringsdiensten. De bevoegdheden van nationale toezichthouders en de Europese toezichthouder ESMA worden uitgebreid. Zo kunnen toezichthouders posities monitoren en laten afbouwen, voor grondstofderivaten wordt tevens de bevoegdheid voorgesteld om het opbouwen van posities te kunnen verbieden. Ook kunnen toezichthouders bepaalde financiële producten of diensten onder voorwaarden verbieden. Daarnaast wordt een geharmoniseerd regime voor toelating van beleggingsondernemingen uit derde landen voorgesteld. In de verordening worden de vereisten uiteengezet ten aanzien van handelstransparantie voor het publiek en transactierapportage aan toezichthouders. De transparantie en rapportageregels gaan naast aandelen ook gelden voor de overige financiële instrumenten waaronder derivaten en obligaties. Ook wordt de opheffing van belemmeringen voor toegang tot clearingfaciliteiten en de verplichte handel in derivaten op georganiseerde platforms via deze verordening geregeld. Impact assessment Commissie De Commissie heeft als subdoelstellingen geformuleerd: een level playing field tussen marktparticipanten, (vergrote) transparantie voor alle marktdeelnemers, meer Europese coördinatie van stevigere en heldere bevoegdheden van toezichthouders, verhoging beleggersbescherming, beperking van te risicovol gedrag en te beperkte systeemcontrole via uitbreiding van organisatorische eisen. Vervolgens heeft de Commissie onderzocht wat hierbij de meest gerichte en geëigende vorm zou zijn. Als meest effectieve en efficiënte opties ziet de Commissie: het creëren van een nieuwe platformcategorie (de Organised Trading Facility), met daarbij eenzelfde regime als voor de andere handelsplatformen (gereguleerde markten en multilaterale handelsplatformen) waardoor alle systematische handel op een vergelijkbare wijze gereguleerd wordt. Een transparantieregime voor alle handelsplatformen en uitbreiding van transparantieregels van aandelen naar alle overige financiële instrumenten (o.a. derivaten en obligaties) via een maatwerk-regime. Heldere verdeling van bevoegdheden tussen nationale toezichthouders en ESMA op gebied van onder andere het monitoren en reguleren van derivatenposities en het kunnen verbieden van financiële instrumenten dan wel diensten. Met daarbij afspraken over Europese coördinatie. Aangescherpte regels over vermogensbeheer, beleggingsadvies en execution only dienstverlening (beleggingsdiensten zonder advies). Bijlage fichedocument, pagina 16

18 Verhoogde en meer geharmoniseerde eisen aan corporate governance en interne controlefuncties. 4. Bevoegdheidsvaststelling en subsidiariteit- en proportionaliteitsoordeel a) Bevoegdheid: De Commissie baseert de bevoegdheid op Artikel 114 (1) TFEU en Artikel 53 (1) TFEU. Nederland kan zich vinden in deze rechtsgrondslag. b) Functionele toets: - Subsidiariteit: positief - Proportionaliteit: positief - Onderbouwing: De Commissie streeft met dit voorstel naar veiligere, meer transparante en meer verantwoordelijke financiële markten die op Europees niveau beter geïntegreerd, meer concurrerend en efficiënt zouden moeten worden. Gezien het grensoverschrijdende/internationale karakter van de financiële markten, is het gepast om de regelgeving aangaande dit onderwerp op Europees niveau vast te stellen. De gekozen maatregelen en vorm (naast richtlijn ook verordening) staan in goede verhouding tot het beoogde doel. Het door de Commissie gedane voorstel lijkt de meest effectieve manier lijkt om harmonisatie op Europees niveau en tussen de verschillende markten en marktparticipanten te bewerkstelligen. c) Nederlands oordeel over de voorstellen op het gebied van gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen: In de richtlijn en de verordening wordt nadere uitwerking op gebied van onder andere transparantievereisten voor overige financiële instrumenten (o.a. derivaten en obligaties) en de criteria voor verplichte verhandeling van derivaten op platformen, gedelegeerd aan ESMA. Gegeven het vaak technische karakter van specifieke bepalingen onderschrijft Nederland dat deze technische invulling binnen de hoofdnormen wordt gedelegeerd aan de Commissie of ESMA. Wel is het zaak dat de uitwerking zich beperkt tot technische zaken en dat de beleidskeuzes helder vastliggen in de teksten van de richtlijn en de verordening. Nederland is in dit kader een voorstander van een strikter regelgevend raamwerk op niveau van verordening inzake verplichte verhandeling van derivaten. 5. Implicaties financieel a) Consequenties EU-begroting Het voorstel heeft gevolgen voor de EU-begroting. De Commissie begroot dit op een bedrag van in totaal (periode 2013 tot en met 2015). 40 % van deze kosten (wat neerkomt op ) komt ten laste van de EU-begroting en 60% (wat neerkomt op ) wordt door de lidstaten betaald. Het Nederlandse aandeel hierin zou dan neerkomen op circa Nederland heeft geen aanleiding aan deze inschatting te twijfelen. b) Financiële consequenties (incl. personele) voor rijksoverheid en/ of decentrale overheden Het is de verwachting dat dit voorstel tot kosten voor lidstaten zal leiden als gevolg van een uitbreiding van het toezicht op de financiële markten. Dit wordt met name ingegeven door nieuwe regels voor transactierapportages, uitbreiding van toezicht naar handel met algoritmes en Bijlage fichedocument, pagina 17

19 bijvoorbeeld het monitoren van derivatenposities. Vanaf het jaar 2013 zullen deze kosten naar verwachting door de onder toezicht staande instellingen worden betaald (middels de heffingen), omdat dan de nieuwe wet bekostiging financieel toezicht waarschijnlijk in werking is getreden. De eventuele beperkte extra toezichtkosten in 2012 kunnen mogelijk resulteren in een (beperkt) hogere overheidsbijdrage aan de AFM. c) Financiële consequenties (incl. personele) voor bedrijfsleven en burger Het voorstel zal financiële consequenties hebben voor het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven zal te maken krijgen met eenmalige kosten die nodig zijn om aan de nieuwe regels te voldoen; deze worden geschat tussen 512 miljoen en 732 miljoen voor de EU als geheel. De voorziene doorlopende kosten die deze regelgeving voor het bedrijfsleven met zich mee brengt wordt geschat tussen 312 miljoen en 586 miljoen. De schattingen van de eenmalige een doorlopende kosten bedragen respectievelijk 0,10% tot 0,15% en 0,06% tot 0,12% van de totale operationele uitgaven van het Europese bankwezen. Voor de burger zijn er geen directe financiële consequenties voorzien. d) Administratieve lasten voor rijksoverheid, decentrale overheden en/ of bedrijfsleven en burger Het voorstel leidt tot extra regeldruk voor het bedrijfsleven in de vorm van (in bovengenoemde berekeningen meegenomen) administratieve lasten, toezichtlasten en nalevingskosten die samenhangen met nieuwe transparantie-eisen, uitgebreide rapportageverplichtingen (o.a. positierapportages), het opslaan en bewaren van data en het ontsluiten en consolideren van handelsdata. Aan de andere kant bevat het voorstel ook bepalingen die er op zijn gericht om de administratieve lasten te verminderen en de dubbeling van verplichtingen te voorkomen, met name door eisen te harmoniseren en bepaalde taken op Europees niveau te beleggen. De Commissie begroot de totale administratieve lasten vooralsnog op een jaarlijks bedrag tussen de 90,5 miljoen en 190,4 miljoen en een eenmalig bedrag tussen de 254,8 miljoen en 402,3 miljoen. Evenals de Commissie acht Nederland de verplichtingen die leiden tot toename van regeldruk grotendeels noodzakelijk om de geïdentificeerde risico s en onwenselijkheden te adresseren. Nederland zal zich in de onderhandelingen inzetten om onnodige stijging van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven waar mogelijk te beperken. Voor de rijksoverheid, decentrale overheid en burgers zal naar verwachting geen extra regeldruk optreden. 6. Implicaties juridisch a) Consequenties voor nationale en decentrale regelgeving en/of sanctionering beleid Het voorstel heeft gevolgen voor nationale wet- en regelgeving. De huidige MiFID-richtlijn (2004/39/EC) wordt herzien en omgezet naar richtlijn (COM(2011) 656) die nationaal geïmplementeerd dient te worden. Daarnaast wordt de regelgeving aangevuld met een verordening (COM (2011) 652) met rechtstreekse toepassing in de lidstaten. De nationale wet- en regelgeving, met name de Wet op het financieel toezicht, zal hierop aangepast worden. Bijlage fichedocument, pagina 18

20 b) Voorgestelde datum inwerkingtreding De voorgestelde datum van inwerkingtreding is bepaald op de dag na die van bekendmaking van de verordening in het Publicatieblad van de Europese Unie. De verordening is van toepassing 24 maanden na de inwerkingtreding met uitzondering van een aanzienlijk aantal in de verordening nader genoemde bepalingen die onmiddellijk na de inwerkingtreding van toepassing zijn. Nederland acht dit haalbaar. De inwerkingtreding van de richtlijn is nog niet bekend. c) Wenselijkheid evaluatie-/horizonbepaling Twee jaar na inwerkingtreding zal de Commissie na consultatie van ESMA een rapport presenteren aan het Europees Parlement en de Raad waarin de werking van een aantal voorgestelde maatregelen aan de orde komen. Hierin dienen onder andere het functioneren van Organised Trading Facilities (OTF s), de regelgeving rondom High Frequency Trading, de werking van het regime voor het verbieden van financiële producten en diensten, de regels voor het consolideren van data en de verplichte verhandeling van bepaalde derivaten op platformen te worden geëvalueerd. 7. Implicaties voor uitvoering en handhaving a) Uitvoerbaarheid Er worden geen problemen m.b.t. de uitvoerbaarheid voorzien. Ook omdat de nadere regelgeving en bevoegdheden voor toezichthouders veelal aansluiten bij de reeds bestaande MiFID-bepalingen. b) Handhaafbaarheid Er worden geen problemen m.b.t. de handhaafbaarheid voorzien. 8. Implicaties voor ontwikkelingslanden Het voorstel kan een positieve uitwerking op de relatie met derde landen, dus ook op die met ontwikkelingslanden. Het toelatingsbeleid wordt geharmoniseerd waardoor beleggingsondernemingen voor toegang tot de Europese markt niet langer te maken hebben met 27 verschillende nationale toezichthouders uit de lidstaten. Een paspoort verkregen in een van de lidstaten, volstaat om ook in de andere lidstaten actief te worden. Wel kunnen de eisen die worden gesteld aan toegang tot de Europese markt, in lijn met de verhoogde eisen die de MIFID stelt aan Europese beleggingsondernemingen, verzwaren ten opzichte van de eisen die individuele lidstaten nu stellen. 9. Nederlandse positie Nederland kan zich in grote lijnen vinden in de Commissievoorstellen. Nederland is voor stevige regelgeving die markfragmentatie moet tegen gaan, systeemrisico s moet verminderen en liquiditeit en transparantie (in balans met elkaar) moet stimuleren. Er dient echter wel rekening te worden gehouden met marktspecifieke kenmerken en de uitwerking die (over)regulering kan hebben op werking van de markten. Dit geldt met name bij de voorstellen voor verplichte beursverhandeling van (OTC)derivaten, de transparantieregels voor niet-aandelen, een aantal voorgestelde regels aangaande handelen met algoritmes. Nederland zal in de discussie over deze Bijlage fichedocument, pagina 19

21 onderwerpen proberen een balans te vinden tussen het verminderen van (systeem)risico s en het bevorderen van transparante handel en liquiditeit op markten. Een specifiek doel van Nederland in deze onderhandelingen is het bewerkstelligen van een breed provisieverbod voor beleggingsondernemingen op Europees niveau. De beleggingsonderneming dient alleen nog direct door de klant te worden beloond voor haar diensten zodat andere belangen geen rol meer (kunnen) spelen in de dienstverlening. In de huidige voorstellen wil de Commissie deze stap gedeeltelijk zetten. De Commissie stelt in de herzieningsteksten voor om third party inducements te verbieden bij vermogensbeheer en onafhankelijk beleggingsadvies. Dit is een goede aanzet, maar Nederland zou willen dat dit Europese verbod gaat gelden voor alle bedieningsconcepten, dus: vermogensbeheer, alle beleggingsadvies en execution only - dienstverlening (beleggingsdiensten zonder advies). Met betrekking tot High Frequency Trading (HFT) streeft Nederland naar genuanceerde en functionele regelgeving. Nederland heeft relatief veel HFT-partijen. HFT brengt duidelijke voordelen met zich mee, zoals kleinere spreads en meer liquiditeit op markten. We zien echter ook de risico s die een steeds grotere afhankelijkheid van technologie met zich meebrengt. Nederland pleit voor een functionele benadering van de problemen: hierin passen eisen aan de systemen voor risicobeheersing in de gehele keten wel, maar een verplichting voor algoritmes om continu in de markt te zijn, duidelijk niet. Een dergelijke eis verplicht alle gebruikers van algoritmes tot het zijn van een market maker 5 in alle omstandigheden. Dit voorstel verplicht alle beleggingsondernemingen die werken met algoritmes (dus bijvoorbeeld ook pensioenfondsen) om altijd in de markt te zijn (ook als de markt zeer slecht is voor hen), dit maakt het gebruiken van algoritmes voor orderuitvoering in praktijk onmogelijk. Nederland zal zich hier tegen verzetten. Een zorg vanuit Nederland betreft de verkoopregels voor verpakte beleggingsproducten voor de retailmarkt (in Europa bekend als Packaged Retail Investment Products: PRIP s). Initieel zou een aparte sectoroverschrijdende richtlijn worden ontwikkeld waarin informatievereisten en verkoopregels voor retailproducten gericht op kapitaalopbouw zouden worden geharmoniseerd. Wat betreft verkoopregels is deze aanpak losgelaten. De Commissie heeft voor een sectorale aanpak gekozen door de verkoopregels voor verzekeringsproducten met een beleggingselement en financiële instrumenten los van elkaar te herzien (via respectievelijk de Insurance Mediation Directive (IMD) en MiFID). Nederland voorziet problemen wanneer bepaalde opbouwproducten en afzetkanalen aan lichtere informatie-eisen en verkoopregels moeten voldoen dan andere opbouwproducten (gevaar van regulatory arbitrage ). Doelstelling van de Commissie moet zijn om producten gericht op de opbouw van kapitaal op een consistente wijze te reguleren, bij voorkeur via een crosssectorale richtlijn. Bij afwezigheid hiervan kan strakke coördinatie van de herziening van MiFID en IMD een oplossing zijn. 5 Een market maker is een beurshandelaar die de handel in bepaalde effecten zoals aandelen of opties onderhoudt. Een market maker stelt continue bied- en laatprijzen af in de effecten. Dat betekent dat hij koop- en verkoopopdrachten naar de beurs stuurt waartegen beleggers en concurrerende handelaren kunnen handelen Bijlage fichedocument, pagina 20