Eerste basisregel, die zo evident is dat we hem eigenlijk niet moeten formuleren.
|
|
- Tobias Verbeke
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 APPELEN EN PEREN Minister Van Grembergen wil de spelling opnieuw corrigeren, met name de regels van de tussen-e(n). Van Grembergen spreekt rustig en uitmuntend mooi en komt daardoor erg wijs over. In deze is hij het dan ook, vind ik. Ik wens hem welgemeend succes toe, maar vrees dat we al te ver verdwaald zijn op het pad van de waanzin. Ik heb het boekje Nieuwe Spelling, Zachte Helling van J. Uyttendaele H. Mels nog eens geconsulteerd en vond op blz. 38 dat er voor de tussenletter e(n) maar liefst 13 regels aangegeven worden. Onnodig u hiermee te vervelen, want het slaat nergens op. Regels die ons pannenkoek en schapenvlees doen schrijven en apetrots maar apenkop, verdienen zelfs niet ernstig genomen te worden. Uit mijn humanioratijd herinner ik me vaag de hoofdregel dat er een n moest staan wanneer men voor het eerste woord van de samenstelling impliciet een meervoud mocht veronderstellen. Vandaar bessensap, want je kan toch geen sap van één bes maken, maar wel zonneschijn, want die schijn komt toch maar van één zon. We liepen weliswaar vrij spoedig vast met deze redenering, want een pereboom impliceert toch meer dan één peer? Ik herinner me niet meer hoe we uit de inconsistenties ontsnapten, wellicht met de deus ex machina uitzondering of staande uitdrukking die nu nog altijd erg in trek is in de spelling en grammatica. Tegenwoordig heeft men een nieuwe dooddoener in het leven geroepen: In geval van twijfel, raadpleeg het groene boekje. Ik vind dit werkelijk zéér erg. De vaststelling dat bij het Groot Dictee er nauwelijks iemand in slaagt een foutloos parcours te rijden en dat ontwikkelde burgers verrukt mogen zijn met slechts twintig fouten, spreekt boekdelen. Wij zijn totaal van onze spelling vervreemd. 1/6
2 Wat gaat er dan mis? De tegenstanders van de nieuwe spelling zeggen: een taal laat zich niet door logica dwingen en veroordelen dus, haast per definitie, elke poging om wat ordening in de taal te brengen. Mijn geliefde erudiete Godfried Bomans behoorde destijds ook tot deze club. Ik durf dit argument te verwerpen, eraan toevoegend: men moet natuurlijk wel de juiste logica hanteren. Hieronder ga ik dan ook een poging daartoe wagen. Het Nederlands heeft vele nadelen: eerst en vooral is het een lelijke taal wegens het overwicht van de doffe klanken (inzonderheid de sombere eindlettergreep en) en tweeds en vooral omdat de grammatica moeilijk is. Bedenk maar eens hoe een anderstalige ooit de splitsingsregels van samengestelde werkwoorden kan leren ik kom binnen, ik ben binnengekomen, ik kwam binnen, toen ik binnenkwam,.. en hoe de e in één woord driemaal anders uitgesproken kan worden (betweter). Maar er is ook een voordeel: het Nederlands kan, zoals alle Germaanse talen, heel eenvoudig en kort, samenstellingen maken, gewoon door de woorden achter elkaar aan mekaar vast te maken. Het is hier dat het probleem van de tussen-e(n) ontstaat en dat we dus de logica moeten ontdekken. Eerste basisregel, die zo evident is dat we hem eigenlijk niet moeten formuleren. Regel 1. Plak de woorden gewoon aan mekaar vast. Appelboom, gemeentehuis, horlogemaker, hoogte-vrees. Het kan niet eenvoudiger. Regel 2. Indien de spreektaal leert dat de samenstelling volgens Regel 1 moeilijk uit te spreken valt, voeg dan een welluidendheidsletter toe, met name een e of s (tussen twee medeklinkers) of een n tussen twee klinkers. Dit gebeurt vanzelf in de spreektaal en het is precies die spreektaal die uitsluitsel moet geven. Taal is spreken, of veiliger 2/6
3 geformuleerd: de gesproken taal dicteert de schrijftaal, en niet omgekeerd. Een eventuele verdubbeling van een medeklinker is ook weer evident als een lettergreep kort moet gehouden worden. Dus pereboom, gewoon omdat peerboom zich moeilijk zegt. Perenoverschot omdat zowel peeroverschot als pereoverschot moeilijk uitspreekbaar is. Schattebout (met verdubbeling van de t), omdat schatbout niet makkelijk klinkt. Apetrots en apekop, omdat niemand aaptrots of aapkop zegt. Beregoed, omdat niemand er ooit zal aan denken om beergoed te zeggen. Ziekenhuisdokter (gewoon), maar scheepsdokter Schapevlees of schaapsvlees naast koevlees Er zijn ongetwijfeld sjablonen te ontdekken in dit welluidendheidsgedrag, maar dit is voorlopig niet belangrijk. Het gaat hier om het principe dat de tussenklank zijn oorsprong uitsluitend vindt in de behoefte om de aaneenschakeling van twee woorden vlot uitspreekbaar te maken. Het onderscheid tussen appelboom en pereboom is treffend. Idem voor perzikboom en perzikelaar, appelboom en appelaar: het is gewoon een kwestie van welluidendheid. Niemand die zich zal vergissen. Waarom het dan moeilijk maken? En dus pannekoek, niet pankoek en nog minder pannenkoek. Ho maar, hoor ik een nieuw-speller zeggen, en waarom dan niet bessesap in plaats van bessensap? Zitten we dan terug met het probleem enkelvoud-meervoud, want om daaraan te ontsnappen hebben we die mooie regeltjes van meervoud op en en s uitgevonden!? 3/6
4 Beste vrienden, het is precies hier dat mijn logica glansrijk zegeviert. Niet alleen de logica, maar tevens de vrijheid. Met mijn nieuwe regels kan de spreker ten volle zijn subtiliteiten botvieren. Luister maar. De aardbei hoort bij de bessen met een gemiddeld besvolume. Haar bessensap is daarenboven goed drinkbaar wegens weinig pitten. Uit de door de overheid gepubliceerde bessenstatistiek blijkt overigens dat zij de meest geteelde bes is. Hier oordeelt de spreker/schrijver zelf wélk woord hij wil samenstellen : bes of bessen. Eenmaal dit woord gekozen, gaan we gewoon, volgens de twee regels samenstellen. Vermits de eind-s van bes zich vlot leent tot een enkelvoudige samenstelling, hebben we waarschijnlijk geen nood aan een besse-vorm. Misschien in bessepitjes in plaats van bespitjes, alhoewel ik dit natuurlijk als bes-pitjes zou schrijven om een foutieve uitspraak te vermijden. Neem nu die truutregel over woorden die hun meervoud zowel op n al op s hebben, b.v. het woord gemeente. Volgens de nieuwe spelling moet dit altijd eindigen op e: gemeentehuis, gemeentebelangen. Ik mag dus nooit gemeenten schrijven. Hoe kan het zo onnozel! Gemeentehuis, dat is gewoon Regel 1. En ik wil mogen zeggen: Bij ons komt de burgemeester uit de lijst Gemeentebelangen. Hij wil de politiewetgeving harmonizeren met zijn buren burgemeesters. Ze hebben daartoe een gemeentenclubje opgericht. Onze burgervader is ook een verwoed kaarter en klaverjast geanimeerd mee in ons gemeenteclubje Vermaak na Arbeid. De burgemeester vertegenwoordigt de belangen van onze (één) gemeente. Daarnaast wil hij een club van (meerdere) gemeenten samenstellen. Dat is dus opnieuw Regel 1. Noch 4/6
5 min, noch meer, maar ditmaal vertrekkend van de meervoudsvorm. Vermaak na Arbeid is het clubje van onze (enkelvoudige) gemeente. Jan heeft appelbomen en perebomen in zijn boomgaard. Bij het plukken sorteert hij de vruchten direct in aparte bakken. Het gaat om dezelfde bakken, dus er bestaat niet zoiets als een specifieke appelbak of perebak. Maar onlangs viel hij toch uit zijn appelboom, midden in de appelenbak zeker! Uiteindelijk is het de bedoeling appelgelei en peregelei te maken. Vermits het vruchtwater, sommigen zeggen vruchtsap of bessap, van appels en peren niet erg smakelijk is, wil Jan er geen vruchtensap van maken. Hij kweekt ook aardappelen. Daarvan maakt hij graag aardappelpuree, in de volksmond(!) patattepuree genoemd. Maar eerst stopt hij ze een winter lang in dat vieze patattenkot achter in de tuin. Vrucht en vruchten zijn woorden met een verschillende betekenis, dus beide samenstellingen komen voor. Hebt u bemerkt dat er eigenlijk maar één regel is, met name Regel 2, en dat die gewoon stelt dat we moeten schrijven wat we spontaan zeggen volgens de haast mechanische regels der welluidendheid? Daarenboven herwinnen we onze vrijheid om nog subtieler en fijner bepaalde nuances duidelijk te maken. Hoe komt men ertoe om uit een conclaaf van onbetwistbaar geleerde mensen naar buiten te komen met een gedrocht van 13 regels (wat zeg ik, samen met de regels van de tussen-s zijn het er 16!)? Uit dit stukje blijkt, dat ik er niet bij betrokken was. Mag ik candide gissen als volgt? Eerste punt: de samenstelling van de commissie. Dit zal wel maanden geduurd hebben. Ietsje meer uit Nederland, ietsje minder uit Vlaanderen. Daarna het subtiele evenwicht vinden in het brede palet van het universiteitenkoloriet. Een beetje aroma van politiek evenwicht daar bovenop. Maar 5/6
6 waar zaten de ambachtslui van het woord: onze schrijvers, onze dichters (de dichter is toch de woordvirtuoos par excellence) en waar onze journalisten en redacteurs, voor wie het woord het dagelijks werkinstrument is? Ik wed dat ze niet eens geïnviteerd waren. De koehandel en het compromis van de corporate governance hebben toegeslagen. Als jij toegeeft op de c/k regel, dan wil ik wel wat inbinden op de tussen-e(n). Zou het zo zijn gegaan? A camel is a horse, designed by a committee. Maar het ging niet om een paard, het ging om eenvoudige appelen en peren! Leo Schreurs /6
Herformulering tussen n regel 1954
Herformulering tussen n regel 1954 D.S.P. Mantione September 2006 De tussen n regel 1954 leidde in het algemeen tot zeer acceptabele woordbeelden, echter bij veel woorden was ruimte voor interpretatiekwesties.
Nadere informatieWerkwoorden. Hebben en zijn. De twee belangrijkste werkwoorden in het Nederlands zijn hebben en zijn. Ik ben Thomas. Ik heb een fiets.
Werkwoorden Hebben en zijn De twee belangrijkste werkwoorden in het Nederlands zijn hebben en zijn. Ik ben Thomas. Ik heb een fiets. persoon onderwerp hebben zijn 1 enk. ik heb ben 2 enk. jij/u hebt bent
Nadere informatieJan Heerze. Kortom. Nederlandse grammatica. Walvaboek
Jan Heerze Kortom Nederlandse grammatica Walvaboek WOORD VOORAF Kennis van de Nederlandse grammatica is geen doel in zichzelf, maar een hulpmiddel om tekortkomingen in eigen taalgebruik te corrigeren.
Nadere informatieIndien je de regels uit dit bestand kunt toepassen en je kent de stappen die je in het schema moet maken, dan beheers je de werkwoordspelling goed.
Regels werkwoordspelling In dit bestand worden de 5 werkwoordsvormen uitgelegd. Het gaat om: 1. Tegenwoordige tijd 2. Verleden tijd 3. Voltooid deelwoord 4. Onvoltooid deelwoord 5. Bijvoeglijk gebruikt
Nadere informatieThema 10. We ruilen van plek
Thema 10 We ruilen van plek Les 10.1 1. zakenreis 2. industrieën 3. raketten 4. percentage 5. demonstratie Les 1 gouden, ziekenhuis In het ankerverhaal staat dat de moeder van Gaby Pak kersen geeft in
Nadere informatieGevarieerde Spelling is een programma voor het leren van de belangrijkste spellingregels van het Nederlands.
Gevarieerde Spelling Gevarieerde Spelling is een programma voor het leren van de belangrijkste spellingregels van het Nederlands. Doelgroep Gevarieerde Spelling Gevarieerde Spelling is bedoeld voor leerlingen
Nadere informatieWij willen u vragen niet vooruit te gaan werken/oefenen. Er kan dan verwarring ontstaan bij het kind. Wij willen dit graag voorkomen!
In dit document kunt u lezen wat de kinderen leren in elke kern. In de eerste zes kernen zal dit voornamelijk ingaan op het aanleren van woorden en letters. In de laatste kernen komt het lezen al wat meer
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL Contactgegevens Tseard Veenstra t.veenstra@cps.nl 06 55168626 Is spellingonderwijs nog relevant als we met behulp
Nadere informatiehond ja - - rood - ja - knorren - - ja brief tarwe huilen spinnen weide bij plat hoog
Opdrachten vooraf Opdracht 1: voorkennis Zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord of werkwoord? Vul de tabel verder in. Zelfstandig naamwoord Bijvoeglijk naamwoord Werkwoord Woord hond ja - - rood
Nadere informatieBasis. letter a b c hoofdletter A B C woord appel banaan citroen zin Ik eet een appel. cijfer getal
Basis letter a b c hoofdletter A B C woord appel banaan citroen zin Ik eet een appel. cijfer 1 2 3 getal 123.000 punt. komma, uitroepteken! vraagteken? Woordvolgorde Jij drinkt appelsap. Hij eet een banaan.
Nadere informatieIn het licht van de. volle maan PUBLISHING HOUSE
In het licht van de volle maan MORYA Geert Crevits MAYIL PUBLISHING HOUSE Voorwoord De twaalf teksten in dit boekje en op de cd zijn ontstaan op een bijzondere manier; niet vanuit het denken van een schrijver,
Nadere informatieThema 4. Straatmuzikanten
Thema 4 Straatmuzikanten Les 4.1 tinnen ideeën pakketten resultaat passage Les 1 de, jarig Een man met korte, grijze haren, een snor en een aktetas stootte met zijn voet tegen het geldbakje. Waar hoor
Nadere informatieInleiding 7. Deel 1 BASISVAARDIGHEDEN SPELLING 9
INHOUD Inleiding 7 Deel 1 BASISVAARDIGHEDEN SPELLING 9 Les 1 Stap voor stap op weg naar minder spellingfouten 11 1.1 Juist spellen is... 11 1.2 Stappenplan goed spellen 13 1.3 Hardnekkige spellingproblemen
Nadere informatieTAALVERZORGING BK 2 SPORTIEF PERRON 2
Sportief! TAALVERZORGING BK 2 SPORTIEF PERRON 2 Je zit alweer in het tweede jaar van het vmbo. Vorig jaar heb je veel geleerd bij het onderdeel Taalverzorging, maar misschien ben je ook wel iets vergeten.
Nadere informatieFeedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk
2 12 Feedback geven Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de
Nadere informatieOEFENING OM DE CLIËNT BEWUST TE MAKEN VAN EIGEN COMMUNICATIESTIJL OP HET ASSERTIEVE SPECTRUM EN EIGEN VAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN.
ASSERTIVITEIT OEFENING OM DE CLIËNT BEWUST TE MAKEN VAN EIGEN COMMUNICATIESTIJL OP HET ASSERTIEVE SPECTRUM EN EIGEN VAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN. 1 Doel Doel is aan de hand van de methode van Glick en Gibbes
Nadere informatieJAARGANG 8 / NUMMER 4 DECEMBER Mede mogelijk dankzij:
JAARGANG 8 / NUMMER 4 DECEMBER 2013 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Huh? Nijmeegse onderzoekers ontdekten een woord dat in alle talen ter wereld in ongeveer dezelfde vorm voorkomt: huh? Dat is
Nadere informatieVeilig leren lezen Kern 1: ik - maan - roos vis
Kern 1: ik - maan - roos vis Letters: m - r - v - i - s - aa - p - e Woorden: ik - maan - roos - vis - sok aan pen en Aan de hand van deze woorden leert uw kind de letters. Deze letters spreekt uw kind
Nadere informatie8. Afasie [1/2] Bedenk tenminste drie verschillende problemen die je met taal zou kunnen hebben (drie soorten afasie).
8. Afasie [1/] 1 Afasie De term afasie wordt gebruikt om problemen met taal te beschrijven die het gevolg zijn van een hersenbeschadiging. Meestal is de oorzaak van afasie een beroerte. Het woord afasie
Nadere informatieAls praten niet vanzelf gaat
Libra R&A locatie AC Eindhoven Als praten niet vanzelf gaat Niet alle kinderen leren vanzelf goed praten. Daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn. In deze folder leest u waar u op moet letten en wat
Nadere informatieTaalverzorging voor 1F Spelling
Nederlands Taalverzorging voor 1F Spelling Deel 2 van 3 Colofon Auteur: Ruud Schinkel Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Redactie: Edu Actief b.v. Vormgeving: Crius Group Illustraties: Edu Actief b.v. Nederlands
Nadere informatieDrie maal taal. Taal beschouwen in realistische situaties
Ronde 3 Joost Hillewaere Eekhoutcentrum Contact: joost.hillewaere@kuleuven-kulak.be Drie maal taal. Taal beschouwen in realistische situaties 1. Inleiding Waarom leren kinderen taal op school? Taal heeft
Nadere informatieThema 2. Rennen voor geld
Thema 2 Rennen voor geld Les 2.1 Berlijnse calorieën zekerheden zebra s onmiddellijk Les 1 reis, ijs Sjoerd vertelt zijn opa dat hij rondjes gaat lopen op een sportterrein. Wat een ander woord voor terrein?
Nadere informatieWilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons:
Lesbrief 43: december 2017 Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: redactie@onzetaal.nl. Afkortingtaal Is het Nederlands niet je moedertaal? Dan
Nadere informatieSCHRIJVEN VOOR JE LEZER
SCHRIJVEN VOOR JE LEZER MET DEZE ONMISBARE TIPS KUN JIJ DAT OOK! auteur: Isabelle Brus Brus TEKST 2016 www.brustekst.nl / info@brusproducties.nl Wat doe je absoluut wel? En wat doe je zeker niet? Lezersgericht
Nadere informatieCONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 h/v de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 h/v de betekenis
Nadere informatieMaart 2015. Nieuwsbrief Veilig leren lezen, kern 8. Beste ouders, verzorgers
Maart 2015 Nieuwsbrief Veilig leren lezen, kern 8 Beste ouders, verzorgers In deze kern leerde uw kind: Woorden: bank en licht Woorden met 2 medeklinkers vooraan (zoals 'zwaan') en achteraan (bijvoorbeeld
Nadere informatiemollen -> de o wordt uitgesproken als o. Dit noemen wij een woord met een woord met een gesloten lettergreep: mol len.
Komende week starten wij alweer aan kern 11 van Veilig Leren Lezen. U zult zien dat er in deze kern veel terugkomt wat er in kern 10 is aangeboden. In deze kern staan de volgende onderwerpen (weer) centraal:
Nadere informatie100 Gouden regels voor zakelijke teksten. Pyter Wagenaar & Heidi Aalbrecht
100 Gouden regels voor zakelijke teksten Pyter Wagenaar & Heidi Aalbrecht Inhoud Inleiding 7 Foutloos schrijven 9 Formuleren 41 Leestekens 59 Brieven 73 Offertes 87 E-mail 99 Taaletiquette 113 Verklaring
Nadere informatieInhoud. 1 Spelling 10
Inhoud 1 Spelling 10 1 geschiedenis van de friese spelling (stavering) in het kort 10 2 spellingregels 12 Hulpmiddelen 12 Klinkers en medeklinkers 12 Lettergrepen 13 Stemhebbend en stemloos 13 Basisregels
Nadere informatiemollen -> de o wordt uitgesproken als o. Dit noemen wij een woord met een woord met een gesloten lettergreep: mol len.
Komende week starten wij alweer aan kern 11 van Veilig Leren Lezen. U zult zien dat er in deze kern veel terugkomt wat er in kern 10 is aangeboden. In deze kern staan de volgende onderwerpen (weer) centraal:
Nadere informatieBasisspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basis Werkwoordspelling en Basisgrammatica.
Basisspelling Basisspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basis Werkwoordspelling en Basisgrammatica. Het Muiswerkprogramma Basisspelling bestrijkt de basisregels van
Nadere informatieWetenschapscommunicatie. Sessie 2: schriftelijke rapporting
Wetenschapscommunicatie Sessie 2: schriftelijke rapporting Aandachtspunten (PDF) Voorbeeldtekstjes Wat is er slecht aan deze tekstjes? Wat zou jij verbeteren? (gebruik aandachtspunten als leidraad) Schrijfopdracht
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieNieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en van F-N en kunnen gebruiken in mondelinge en schriftelijke zinnen.
Vaktips Frans 1. D O E L S T E L L I N G E N De Franse taal leren verstaan, lezen, spreken en schrijven. Om dit te bereiken, moet je: Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en
Nadere informatieOndernemerschapsblokkades
Ondernemerschapsblokkades Wat houdt je tegen om je droom werkelijkheid te laten worden? En hoe los je dat op? 7 tips om in actie te komen! Samengesteld door Willemijn Lau Hoi toekomstig professional, Wat
Nadere informatieIn 3 stappen naar meer regie in werk en leven. - Vera Winkel -
In 3 stappen naar meer regie in werk en leven - Vera Winkel - Inhoudsopgave Inleiding pagina 3 Ik wil... pagina 4 Waarom kan ik jou helpen? pagina 5 Stap 1 - Luister pagina 6 Stap 2 - Lach pagina 9 Stap
Nadere informatieWegwijzer: Een breed publiek aanspreken
Wegwijzer: Een breed publiek aanspreken In de meeste gevallen heb je een specifieke doelgroep voor ogen en stem je je taalgebruik op die doelgroep af. Maar soms wil je het brede publiek aanspreken. In
Nadere informatieIN DRIE STAPPEN NAAR EEN FOUTLOZE WERKWOORDSPELLING. werkwoordspelling.com M.Kiewit
IN DRIE STAPPEN NAAR EEN FOUTLOZE WERKWOORDSPELLING werkwoordspelling.com M.Kiewit Schematisch overzicht Stap 1: De persoonsvorm De persoonsvorm is het werkwoord dat op de eerste plaats komt te staan als
Nadere informatieNiemand hoeft verlegen te zijn
Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Verlegen mensen Niemand hoeft verlegen te zijn Kleine kinderen zijn vaak verlegen. Dat vindt iedereen normaal. Maar ook 1 op 5 volwassenen
Nadere informatieLesbrief nummer 29 juni 2016
Lesbrief nummer 29 juni 2016 Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: redactie@tlpst.nl. De dokter praat moeilijk Stel, je bent wat ziekjes en gaat
Nadere informatieGod bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest
Basiscursus Christelijk geloof Module 1 Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Les 7: Les 8: God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus:
Nadere informatieHandleiding schrijven voor Wiki
Handleiding schrijven voor Wiki Durf, begin Wees niet bang om te schrijven. Begin gewoon met schrijven. Pas als je klaar bent, kijk je naar de regels en pas je de tekst aan. Perfectie bestaat niet. Als
Nadere informatieDeel I De spelling van werkwoordsvormen Les 1 De persoonsvorm
Deel I De spelling van werkwoordsvormen Les 1 De persoonsvorm Inleiding Veel mensen hebben moeite met de spelling van Nederlandse werkwoordsvormen. Vaak komt dat doordat ze de grammaticale basisregels
Nadere informatieLesideeën beroepenkaarten WERKEND NEDERLANDS
Lesideeën beroepenkaarten WERKEND NEDERLANDS Lesidee: Wat is weg? Speel dit spel met een klein groepje. Leg steeds vijf tot acht kaarten open op tafel. Geef de cursisten even de tijd om alle foto s in
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Spelling
Samenvatting Nederlands Spelling Samenvatting door een scholier 1180 woorden 1 juni 2004 6,5 85 keer beoordeeld Vak Nederlands Nederlands Alle spellingregels WW spelling Persoonsvorm? Ja Nee? TT: zo simpel
Nadere informatieTAALVERZORGING KGT 2 SPORTIEF PERRON 1
Sportief! TAALVERZORGING KGT SPORTIEF PERRON Je zit alweer in het tweede jaar van het vmbo. Vorig jaar heb je veel geleerd bij het onderdeel Taalverzorging, maar misschien ben je ook wel iets vergeten.
Nadere informatieDe leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn Duitse woordenschat.
A. LEER EN TOETSPLAN DUITS Onderwerp: Leesvaardigheid De leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn Duitse woordenschat. De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven
Nadere informatieActielessen. Lesbrief 1. Nederlands leren. Wat leert u in deze les? Veel succes!
http://www.edusom.nl Actielessen Lesbrief 1. Nederlands leren Wat leert u in deze les? Op welke manieren je Nederlands kunt leren. Zinnen met als. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente
Nadere informatieBasisspelling. Doelgroepen Basisspelling. Omschrijving Basisspelling
Basisspelling Het Muiswerkprogramma Basisspelling bestrijkt de basisregels van de Nederlandse spelling; regels die op de basisschool worden aangeleerd en waarmee in het voortgezet onderwijs nog wordt geoefend.
Nadere informatieInhoud. Hoe is uw zoekwoord gebruikt? 4 Let op het naamwoordelijk deel van een gezegde 4. Het zoekwoord is zelfstandig gebruikt 5
td Fokschaap Werkwoorden spellen valt niet mee. U bent niet de enige die worstelt met d of t. Noem het werkwoord waar u de spelling van betwijfelt "zoekwoord". Beantwoord de vragen van het td Fokschaap,
Nadere informatieAanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1. Inleiding. Hoe maakt u de TGN?
Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1 Inleiding Dit is informatie over de Toets Gesproken Nederlands (of TGN) 1. De TGN maakt deel uit van het inburgeringsexamen buitenland. Moet u de TGN
Nadere informatieglijden. Ik zie ze zachtjes wegstromen, oplossen en verdwijnen, om nooit meer terug te keren.
INLEIDING Welkom in de affirmatiewereld. Je hebt ervoor gekozen om gebruik te gaan maken van het gereedschap dat in dit boek beschreven wordt en je hebt daarmee de bewuste beslissing genomen om je leven
Nadere informatieje schrijft het woord zoals je het hoort je schrijft het woord zoals je het hoort je schrijft het woord zoals je het hoort
Groep 4 Spelling Thema 1 Een nieuw huis aan het begin (klas) aan het eind (tent) met st aan het eind (kist) met ts aan het eind (muts) aan het begin en aan het eind (krant) Thema 2 Wat word jij later?
Nadere informatieWillen sterven. Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Moment voor religieuze bezinning en waardevol leven
Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Paul van Tongeren was tot zijn emeritaat hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen en Leuven. Hij is als geassocieerd onderzoeker
Nadere informatieAntwoorden Nederlands Ontleding
Antwoorden Nederlands Ontleding Antwoorden door een scholier 1587 woorden 27 april 2010 5,8 10 keer beoordeeld Vak Nederlands Taalkundig ontleden; Lidwoorden; Een lidwoord hoort altijd bij een zelfstandig
Nadere informatieBACK TO SCHOOL Calculator BIJLAGE. bij programma back 4 to school
BACK TO SCHOOL Calculator BIJLAGE 3 bij programma back 4 to school 8 BACK TO SCHOOL Calculator 3 4 8 1 2 3 5 4 6 7 9 + 8 = 0 Opdrachtkaartjes behorende bij : uitbeelden Overhoring Huiswerk maken Appel
Nadere informatieTaal Spelling & leestekens
Taal Taalverzorging Basisoefenboek voor de Citotoets, Entreetoets, LVS-toetsen - groep 7&8 Inzage exemplaar Taal Spelling & leestekens Basisoefenboek met 200 vragen versie 1.0 Uitgave voor het basisonderwijs
Nadere informatieBeschrijving van de taalniveaus van A1 tot C1
Beschrijving van de taalniveaus van tot C1 v o o r p r oefj e v o o r p r o e f j e Begrijpen Spreken Schrijven Luisteren Lezen Productie Interactie Ik kan vertrouwde woorden en basiszinnen begrijpen die
Nadere informatieScore 22 Percentiel 64 Niveau I-V II Niveau A-E B DLE 45 T-score 53,7 Vaardigheidsscore 8,5
RPPORT Groepsgemiddelden Blok 4/5 woorden Normeringsmaand September groep 7 (DL = ) Score 22 Percentiel 64 Niveau -V Niveau -E B DLE 45 T-score 53,7 Vaardigheidsscore 8,5 Leerlingoverzicht woorden Leerling
Nadere informatieKernwoord Uitleg Voorbeeld
Aanhalingstekens Accenttekens Achtervoegsel Afbreekteken Gebruik je voor een citaat of als iets niet letterlijk is bedoeld. Gebruik je om iets nadruk te geven of om dubbelzinnigheid te voorkomen. Een nietzelfstandig
Nadere informatieWOORDPAKKET 6.2 i in een tweeklank hoofdletter
WOORDPAKKET 6.1A WOORDPAKKET 6.1B WOORDPAKKET 6.2 Ik hoor een ie maar schrijf een i: woorden net als fabrikant. Ik hoor een ie maar schrijf een i in een tweeklank: woorden net als radio. Aardrijkskundige
Nadere informatieVisuele Leerlijn Spelling
Visuele Leerlijn Spelling www.gynzy.com Versie: 15-08-2018 Begrippen Klanken & Letters Klank (begrip) Klinker of medeklinker (begrip) Korte of lange klank (begrip) Tweetekenklank (begrip) Lange-, korte-,
Nadere informatieEssay. Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet
Essay Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet Ethici onderscheiden zich van gewone mensen doordat zij niet schijnen te weten wat morele oordelen zijn. Met behulp van elkaar vaak uitsluitende ismen trachten
Nadere informatieKlankzuivere werkwoorden vervoegen Methode voor beelddenkers Juf Kitty 2016
Klankzuivere werkwoorden vervoegen Methode voor beelddenkers Juf Kitty 2016 Inleiding Waarom klopt het niet als je werdt schrijft? Is het kookte of kookde? Als je onvoldoende Nederlands spreekt als tweede
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het boek Hooglied neemt geen blad voor de mond, letterlijk. Het begint al helemaal in het begin: De eerste woorden van het boek, na het opschrift, zijn
Nadere informatieOntmoetingskerk Laren NH - 7 mei Johannes 16: 16-24
Ontmoetingskerk Laren NH - 7 mei 2017 - Johannes 16: 16-24 In zijn boek 'De vier maaltijden' vertelt schrijver Meir Shalev over Jacob Sjenfeld, die verliefd is op Judith. De liefde is niet wederzijds.
Nadere informatie32 Taalbeschouwing. 1 Inleiding
DC 32 Taalbeschouwing 1 Inleiding Taalbeschouwing betekent letterlijk: het beschouwen van de taal. Dus, het gaat niet over taalgebruik, maar over bestuderen van het verschijnsel taal. Als je kijkt naar
Nadere informatiewoorden met eer (heer) De /r/ is een plaagletter bij /eer/. volgwoord woorden met oor (oor) De /r/ is een plaagletter bij /oor/.
Groep 5 Spelling Thema 1 Een plek om te werken De /f/ is de fietspompletter. Je hoort met f (fluit) /ffff/. De /v/ is van vlieg. Je hoort /vvvv/. met v (vis) woorden met aar (jaar) luisterwoord woorden
Nadere informatieIn de klas aan verstaanbaarheid werken
In de klas aan verstaanbaarheid werken Spreek Beter I. Hoe kunnen we in de klas effectief aan de verstaanbaarheid werken? Vraag u als docent eens af hoe het eigenlijk gesteld is met de verstaanbaarheid
Nadere informatieObservatieformulier Leerlijn Engelse taal (TPO) Groep 1 & 2
Kindgegevens: Voornaam... Achternaam... Geboortedatum... Observatieformulier Leerlijn Engelse taal (TPO) Groep 1 & 2 Thuistaal... Opvoeding tweetalig n.v.t. ja nee Groep... notatiewijze: kijkpunt is nog
Nadere informatieDyslexie. Een grote tegenvaller. Een vervelend probleem
Dyslexie Een grote tegenvaller Als iemand dyslexie heeft heet dat een dyslecticus. Het meervoud van een dyslecticus is dyslectici. Dyslexie is een woord uit de Griekse taal, het betekent `slecht lezen`.
Nadere informatieASSERTIVITEIT INHOUD
ASSERTIVITEIT INHOUD Fight, Flight, Freeze of assertiviteit? De communicatiestijlen De spelregels van assertiviteit 3 situaties waarin assertief communiceren nuttig is Je wilt feedback geven en ontvangen
Nadere informatie1 Lezen. 1.1 Lezen wat er staat. Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden.
1 Lezen 1.1 Lezen wat er staat Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden. Leren kun je op allerlei manieren doen. Je kunt een opleiding of cursus volgen, maar je
Nadere informatiePODIUMPRESENTATIE DE MUZIEKSCHOOL TWENTE MAART 2006
PODIUMPRESENTATIE DE MUZIEKSCHOOL TWENTE MAART 2006 INHOUD 1. Wat is podiumpresentatie 2. De voorbereiding 3. Het podium op 4. Tijdens het spelen 5. Als het stuk uit is 6. Je optreden zit erop 7. Het interview
Nadere informatieDagelijksVerbetering.nl
1 2 Copyright Copyright 2019 dagelijksverbetering.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, door middel van druk, fotokopieën, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook
Nadere informatieAls je woorden goed uit wilt spreken, is het belangrijk dat je weet waar een lettergreep begint en waar hij eindigt.
Lettergrepen Als je woorden goed uit wilt spreken, is het belangrijk dat je weet waar een lettergreep begint en waar hij eindigt. Om een woord in lettergrepen te verdelen, kijken we naar de klinkers. Als
Nadere informatieCONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo
Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 vmbo de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 vmbo de betekenis
Nadere informatieLTP klas 2 2014-2015. periode 1 september grammatica blok 1+2 (weging 2x)
LTP klas 2 2014-2015 periode 1 september grammatica blok 1+2 (weging 2x) oktober boekverslag 1 met recensie (weging 1x) spelling blok 1 + 2 (weging 1x) taalschat blok 1+2 (weging 1x) november leesvaardigheid
Nadere informatieWoordenschat blok 04 gr4 Les 1 Enzovoort: en ga zo maar verder. Hierboven: boven iets, bijvoorbeeld een lijn. Hieronder: onder iets, bijvoorbeeld een
Woordenschat blok 04 gr4 Les 1 Enzovoort: en ga zo maar verder. Hierboven: boven iets, bijvoorbeeld een lijn. Hieronder: onder iets, bijvoorbeeld een lijn. Ondersteboven: iets staat op zijn kop, de onderkant
Nadere informatieBasis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica.
Basis Werkwoordspelling Basis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica. Basis Werkwoordspelling is een programma voor het leren
Nadere informatiemaken de kinderen een waterorgel en laten elke lettergreep uit een lied horen op dit orgel. Groep 1 Groep 2 samengestelde woorden in
7. Raar maar waar! Tijdens deze activiteit: maken de kinderen een waterorgel en laten elke lettergreep uit een lied horen op dit orgel. Taal Ontluikende en beginnende geletterdheid Fonemisch bewustzijn
Nadere informatieIn deze nieuwsbrief: Partner in beeld: Het begint met Taal Terugblik boekenmarkt Tussendoortje: Opticien Lesmateriaal: Stap
In deze nieuwsbrief: zesentwintigste editie Oktober 2018 Partner in beeld: Het begint met Taal Terugblik boekenmarkt Tussendoortje: Opticien Lesmateriaal: Stap Partner in beeld: Het begint met Taal In
Nadere informatieLuister naar het lied en lees mee met de tekst. Kies telkens het juiste woord.
7 Doe Maar Pa werkblad 1-1 Luister naar het lied en lees mee met de tekst. Kies telkens het juiste woord. Pa Doe Maar Zoals je daar nu zit, je haren (1) bijna/weldra wit De rimpels op je handen Zo (2)
Nadere informatieLesbrief groep 5/6. Beste ouders,
Lesbrief groep 5/6 Beste ouders, Het is al weer een tijdje geleden dat we een lesbrief aan jullie hebben gestuurd. Maar met de start op onze prachtige nieuwe school, ook gelijk maar een doorstart met de
Nadere informatieInhoud. 1 Spelling 5. Noordhoff Uitgevers bv
Inhoud 1 Spelling 5 1 geschiedenis van de nederlandse spelling in vogelvlucht 11 2 spellingregels 13 Klinkers en medeklinkers 13 Spelling van werkwoorden 14 D De stam van een werkwoord 14 D Tegenwoordige
Nadere informatieSpelling & Formuleren. Week 2-7
Spelling & Formuleren Week 2-7 Tentamenstof Boek: Praktische cursus Spelling 6e druk Auteur: M. Klein & M. Visscher Alle hoofdstukken behalve hoofdstuk 4 Proeftentamens zie Blackboard Succes! TEGENWOORDIGE
Nadere informatieOverzicht toetsen en oefeningen Grammatica I. Grammatica I
Overzicht toetsen en oefeningen Grammatica I Grammatica I Rubriek Oefening Type Opgaven Uitleg Alle onderwerpen Totaaltoets Grammatica I (*) 42 1 Klanken/letters Deeltoets 1 (*) Naamwoorden Deeltoets 2
Nadere informatieUITBLINKEN! HOE HOOG KAN JOUW LAT?
Ineke Walravens UITBLINKEN! HOE HOOG KAN JOUW LAT? Allereerst 9 Dit boek is voor jou geschreven. Om je te prikkelen, uit te dagen en vooral ook te inspireren. Alles wat aandacht krijgt groeit. Energie
Nadere informatie* Mijn vader vindt dat je aan make-up niet te veel geld aan moet uitgeven.
1.8 Nederlands formuleren Als je zuiver Nederlands schrijft, moet je net als een verzorgde spelling een verzorgde zinsbouw gebruiken. Veel voorkomende fouten moet je daarbij vermijden. Deze fouten vind
Nadere informatie6 Tips die je helpen stress te verminderen. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf.
6 Tips die je helpen stress te verminderen Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. 1 Mijn intentie voor jullie met deze tips Wijzelf en iedereen rondom ons ervaren de negatieve invloeden van stress.
Nadere informatiekettinkje Ik hoor ju. ik schrijf je. Categorie 43d Verkleinwoorden op nkje Thema 5 groep 6
Categorie 43d Verkleinwoorden op nkje Thema 5 groep 6 Ik hoor ju. ik schrijf je. kettinkje Categorie 43d Verkleinwoorden op nkje Thema 5 groep 6 buiginkje palinkje schuttinkje woninkje Categorie 43f Verkleinwoorden
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieEr is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL.
Liefde Ik laat je nooit in de steek. Ik zal je helpen. Jij bent mijn beste vriendin. Het mooiste wat ik heb, geef ik aan jou. Ik ben verliefd... Ik heb alles voor je over. IK HOU VAN JOU! Ik bid voor je.
Nadere informatieNAAM:... Voornaam:... Klas: 4T... Volgnr.:... Datum:... LEERVAK:Nederlands... Leerkracht:... Gebundelde Controletoets periode Einde schooljaar
NAAM:... Voornaam:... Klas: 4T...... Volgnr.:... Datum:...... LEERVAK:Nederlands...... Leerkracht:... Gebundelde Controletoets periode Einde schooljaar Kranten in de klas: een lezersbrief schrijven: kladversie
Nadere informatieLuc Cielen BAS KUNSTLER LEEST.HET BEGIN. Dag 7
Dag 7 van de eerste taalperiode 1. Muzikale opmaat (25 minuten). Zang en blokfluit. 2. Mondelinge herhaling en ritmiek (25 minuten in de 1e klas, later 15 minuten). Spreken, klappen, stappen enz. van reeksen,
Nadere informatieDe kleine Nederlands voor Dummies. Margreet Kwakernaak
De kleine Nederlands voor Dummies Margreet Kwakernaak Amersfoort, 2016 Inhoud Inleiding.............................................................. 9 Hoofdstuk 1: Zinsdelen een naam geven: redekundig
Nadere informatie1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur
1red18248 29-06-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, 22.50 uur MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER HET ONDERZOEK NAAR EVENTUELE VERLENGING VAN DE MISSIE IN
Nadere informatieDagboek. Free your mind. Meditatiedagboek van Dichtbijmediteren.
Free your mind Meditatiedagboek van Dichtbijmediteren Voorwoord Als kind hield ik al een dagboek bij. Ik herinner me een klein boekje met een slotje er op dat ik onder in een la verstopte. Het voelde als
Nadere informatie