Observatie van de wegberm

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Observatie van de wegberm"

Transcriptie

1 Observatie van de wegberm Materiaal ringbundel plantenkaarten plantengids de Nieuwe Bloemengids werkblad Observatie van een wegberm schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

2 Opdracht observeer de wegberm zoek enkele plantensoorten aan de hand van de plantenkaarten of de Nieuwe Bloemengids noteer de waargenomen soorten op het werkblad vraag is de berm een plek met een grote soortenrijkdom? wat is het ecologisch belang ervan? noteer het antwoord op het werkblad

3 Transect & Inventarisatie Materiaal touw houten opnamevierkant ringbundel met plantenkaarten werkblad Transect & Inventarisatie schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

4 Opdracht leg het touw in de wegberm, loodrecht op de weg (= transect) loop daarbij steeds aan dezelfde kant van het touw, b.v. links zodat je de planten rechts van het touw niet vertrappelt vouw het opnamevierkant open en leg het op de grond langs het touw aan de niet vertrappelde zijde. Begin aan de weg (= opnamepunt 1) bekijk alle planten binnen het vierkant, noteer de waargenomen soorten op het werkblad bepaal aan de hand van de tabel Braun-Blanquetschaal de bedekkings graad van elke waargenomen soort. Noteer hun code in kolom 1. verplaats nu het vierkant verder langs het transect (= opnamepunt 2) vul de plantenlijst aan met de nieuwgevonden soorten noteer de bedekkingsgraad van de aanwezige soorten in kolom 2 doe zo verder tot aan het einde van het transect vraag hoe zijn plantensoorten verspreid langs het transect? noteer het antwoord op het werkblad

5 Tabel Braun-Blanquetschaal De bedekkingsgraad van planten kan verschillend zijn. Bepaalde planten komen veel voor, andere weinig. Met de bedekkingsgraad bedoelen we hoeveel een plant een oppervlak bedekt, uitgedrukt in procent en weergegeven door een code. TABEL BRAUN-BLANQUETSCHAAL Bedekkingsgraad Code minder dan 5% 1 5% tot 25% 2 25% tot 50% 3 50% tot 75% 4 meer dan 75% 5

6

7 Het profiel van de wegberm Materiaal 2 bakenpalen (rood-witte palen) rubberen hamer touw met waterpas vouwmeter werkblad Het profiel van de wegberm schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

8 Opdracht leg het touw in de wegberm, loodrecht op de weg (= transect) klop een bakenpaal in de grond aan elk uiteinde van dit touw loop daarbij steeds aan dezelfde kant van het touw, b.v. links zodat je de planten rechts van het touw niet vertrappelt span het andere touw met waterpas strak tussen de 2 bakenpalen op een hoogte van 70 cm, gebruik hiervoor de elastieken het touw hangt waterpas wanneer het luchtbelletje zich tussen de 2 streepjes bevindt. Zorg dat het touw gedurende de hele opdracht waterpas hangt meet met vouwmeter op de eerste paal de afstand tussen de 2 touwen meet nu om de 50 cm de afstand van het touw met waterpasje tot het touw op de grond. Herhaal de meting om de 50 cm tot de laatste bakenpaal noteer telkens de afstanden tussen de 2 touwen schets het profiel van de wegberm op het werkblad 1 hokje = 0,5 cm duid op de tekening alles goed aan: weg, wegberm, 2 bakenpalen, touw met waterpas, het punt om de 50 cm op beide touwen, de gemeten afstanden tussen de 2 touwen verbind nu op de schets de punten met elkaar. Dit geeft de glooiing van de bodem weer. vraag welk profiel vertoont de wegberm? noteer het antwoord op het werkblad

9 De gelaagdheid van de bodem Materiaal grondboor stuk open goot spatel 5 naamkaarten (strooisellaag, humuslaag, bovenlaag, moederlaag met roestvlekken, moederlaag zonder roestvlekken) werkblad De gelaagdheid van de bodem schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

10 Opdracht steek de grondboor in de grond draai de boor in wijzerszin, duw op hetzelfde moment goed op de boor tot de schoep volledig in de grond zit til de boor verticaal op maak de aarde voorzichtig vrij van de boor en leg ze bovenaan in een goot zorg dat de lengte van het bodemstaal in de goot overeenkomt met de diepte van het bodemgat en dat de toplaag bovenaan de goot ligt boor daarna opnieuw in hetzelfde gat herhaal tot je 1 meter diep zit bekijk de bodemlagen in de goot neem de naamkaarten en leg naast elke bodemlaag de juiste kaart maak op het werkblad in linker kolom met hokjes een verticale schets van het bodemprofiel (geef iedere bodemlaag een andere arcering, zo vallen de verschillende lagen duidelijk op) 1 hokje = 5 cm vraag welke verschillen merk je in de bodemlagen? noteer op het werkblad de juiste naam naast elke bodemlaag

11 Bodemtextuur Materiaal plantenspuiter tabel Bodemstructuur werkblad Bodem schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

12 Opdracht neem een hoopje aarde in de hand op minstens 20 cm diepte (zonder planten of humusdeeltjes) bevochtig deze aarde met een weinig water gebruik hiervoor de plantenspuiter, spuit beetje bij beetje tot de aarde net niet meer aan de vingers kleeft. probeer zonder echt te boetseren volgende vormen te verkrijgen - bergje - damsteen - rolletje (10 cm) met scheuren - rolletje (10 cm) zonder scheuren - hoefijzer met scheuren - hoefijzer zonder scheuren - cirkel vraag welk is de geknede vorm? hoe is de bodemtextuur? noteer het antwoord op het werkblad

13 Tabel Bodemtextuur bergje zand damsteen (5mm dik) lemig zand rolletje (10cm) met scheuren zandig leem rolletje (10cm) zonder scheuren leem hoefijzer met scheuren kleiig leem hoefijzer zonder scheuren lemige klei cirkel klei

14

15 Bodem vochtigheid - zuurtegraad Materiaal meettoestel (groen apparaat), vouwmeter, valpen (grote, puntige nagel) werkblad Bodem schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

16 Opdracht neem het meettoestel en de valpen maak eerst met valpen 2 gaatjes in de grond, op een afstand identiek aan de 2 pinnen van de meettoestel, dit voorkomt dat de pinnen van het meettoestel bij het in de grondsteken krombuigen bekijk het meettoestel en zet het knopje juist om de vochtigheidsgraad (moist) te meten steek het meettoestel in de twee gaatjes in de grond, wacht enkele seconden lees op het schermpje de vochtigheidsgraad af noteer de waarde op het werkblad neem toestel uit de grond en verzet het knopje om de zuurtegraad (ph) te meten steek het meettoestel terug in de twee gaatjes in de grond, wacht enkele seconden lees op het schermpje de ph af noteer de waarde op het werkblad vraag hoe is de zuurtegraad van de bodem? zuur-neutraal-basisch hoe is de vochtigheidsgraad van de bodem? droog-nat noteer het antwoord op het werkblad

17 De hardheid van de bodem Materiaal touw, valpen (lange puntige nagel), vouwmeter houten opnamevierkant valbuis (grijze pvc buis) tabel Hardheid van de bodem werkblad De hardheid van de bodem schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

18 Opdracht zoek in de wegberm een plek waar veel weegbreeplanten bij elkaar staan leg daar het touw op de grond loodrecht met de weg (= transect) vouw het opnamevierkant open en leg het op de grond, langs het touw begin bij de weg (= opnamepunt 1) tel het aantal weegbreeplanten in het vierkant plaats nu in het midden van het vierkant de valbuis neem de valpen en laat die in een vierkant vallen til de valbuis op en leg ze aan de kant plaats je duim tegen de grond tegen de valpen en trek de valpen uit de grond, hou je duim nog steeds tegen de valpen! meet met vouwmeter hoe diep de punt van de valpen in de bodem zat bepaal nu aan de hand van de tabel De hardheid van de bodem de maat van de hardheid vul in op de tabel Opname verplaats het vierkant verder langs het transect (= opnamepunt 2) doe dezelfde oefening als in meetstation 1 herhaal de opdracht tot aan het eind van het transect vraag waar in een transect komen het meest/minst weegbreeplanten voor? weegbreeplanten noemen we tredplanten, kan je verklaren waarom? noteer het antwoord op het werkblad Grote weegbree

19 Bloem- & Bodembezoekers vlindernet Materiaal bodemvallen, deksels, piketten (de vallen plaats je best vooraf in de grond) schopje + wit bakje vlindernet voor vliegende insecten (net is een gaasweefsel zak) sleepnet (net is een stoffen zak) insectenzuiger 4 loeppotjes met zwart deksel en 4 potjes met rood deksel zoekkaart veel voorkomende bodemdieren insectengids werkblad Bloem- & Bodembezoekers schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

20 Opdracht neem het vlindernet, loeppotjes + andere potjes stap rustig het graslandje af, in een rij, heen tot het einde en terug observeer bloemen en hun bezoekers, kijk vooral naar bijen, hommels, zweefvliegen vlinders en kevers vang met vlindernet de vliegende insecten, klap daarbij het net dicht kijk in het net en doe elk diertje in een (loep)potje determineer de gevonden soorten met de zoekkaart of insectengids noteer hun namen op het werkblad en kruis de vangmethode aan laat het diertje na determinatie terug vrij vraag hoe kunnen we een zo volledig mogelijk beeld krijgen van de aanwezige dieren in de wegberm? zoek enkele bloeiende planten. Ga na tot welke plantenfamilie ze behoren en door welke insecten ze bezocht worden. noteer het antwoord op het werkblad

21 Bloem- & Bodembezoekers sleepnet Materiaal bodemvallen, deksels, piketten (de vallen plaats je best vooraf in de grond) schopje + wit bakje vlindernet voor vliegende insecten (net is een gaasweefsel zak) sleepnet (net is een stoffen zak) insectenzuiger 4 loeppotjes met zwart deksel en 4 potjes met rood deksel zoekkaart veel voorkomende bodemdieren insectengids werkblad Bloem- & Bodembezoekers schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

22 Opdracht neem het sleepnet, loeppotjes + andere potjes stap rustig het graslandje af in een rij, heen tot het einde en terug observeer bloemen en hun bezoekers, kijk vooral naar bijen, hommels, zweefvliegen, vlinders en kevers sleep met sleepnet doorheen de planten en vang verschillende diertjes kijk in het net en doe elk diertje in een (loep)potje determineer de gevonden soorten met de zoekkaart of insectengids noteer hun namen op het werkblad en kruis de vangmethode aan laat het diertje na determinatie terug vrij vraag hoe kunnen we een zo volledig mogelijk beeld krijgen van de aanwezige dieren in de wegberm? zoek enkele bloeiende planten. Ga na tot welke plantenfamilie ze behoren en door welke insecten ze bezocht worden. noteer het antwoord op het werkblad

23 Bloem- & Bodembezoekers insectenzuiger Materiaal bodemvallen, deksels, piketten (de vallen plaats je best vooraf in de grond) schopje + wit bakje vlindernet voor vliegende insecten (net is een gaasweefsel zak) sleepnet (net is een stoffen zak) insectenzuiger 4 loeppotjes met zwart deksel en 4 potjes met rood deksel zoekkaart veel voorkomende bodemdieren insectengids werkblad Bloem- & Bodembezoekers schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

24 Opdracht neem de insectenzuiger, loeppotjes + andere potjes observeer bloemen en hun bezoekers houd het langste buisje van de insectenzuiger bij het insect en zuig aan het kortste buisje het insect in het potje doe het diertje in een (loep)potje. determineer de gevonden soorten met de zoekkaart of insectengids noteer hun namen op het werkblad en kruis de vangmethode aan laat het diertje na determinatie terug vrij vraag hoe kunnen we een zo volledig mogelijk beeld krijgen van de aanwezige dieren in de wegberm? zoek enkele bloeiende planten. Ga na tot welke plantenfamilie ze behoren en door welke insecten ze bezocht worden. noteer het antwoord op het werkblad

25 Bloem- & Bodembezoekers bodemvallen Materiaal bodemvallen, deksels, piketten (de vallen plaats je best vooraf in de grond) schopje + wit bakje vlindernet voor vliegende insecten (net is een gaasweefsel zak) sleepnet (net is een stoffen zak) insectenzuiger 4 loeppotjes met zwart deksel en 4 potjes met rood deksel zoekkaart veel voorkomende bodemdieren insectengids werkblad Bloem- & Bodembezoekers schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

26 Opdracht zoek de bodemvallen, neem loeppotjes + andere potjes neem de bodemvallen uit de grond en haal er voorzichtig de gevangen diertjes uit als je geen bodemvallen plaatst, neem het schopje en het wit bakje graaf en zet de gevonden bodemdiertjes in het witte bakje doe elk diertje in een (loep)potje determineer de gevonden soorten met de zoekkaart of insectengids noteer hun namen op het werkblad en kruis de vangmethode aan laat het diertje na determinatie terug vrij vraag hoe kunnen we een zo volledig mogelijk beeld krijgen van de aanwezige dieren in de wegberm? zoek enkele bloeiende planten. Ga na tot welke plantenfamilie ze behoren en door welke insecten ze bezocht worden. noteer het antwoord op het werkblad

27 Tabel Hardheid van de bodem Diepte valpen (in cm) 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 >5,0 Maat voor de hardheid

28

LEIDRAAD. Gentse Bermtas. NMC De Bourgoyen Milieudienst Stad Gent groen in de stad

LEIDRAAD. Gentse Bermtas. NMC De Bourgoyen Milieudienst Stad Gent groen in de stad Gentse Bermtas LEIDRAAD groen in de stad NMC De Bourgoyen Milieudienst Stad Gent 2012 Milieudienst - Stad Gent Natuur- en Milieucentum De Bourgoyen Driepikkelstraat 32-9030 Mariakerke ( 09 226 15 01-7

Nadere informatie

Meer dan gras. Terreinstudie in de Bourgoyen

Meer dan gras. Terreinstudie in de Bourgoyen Meer dan gras Terreinstudie in de Bourgoyen Stad Gent - Educatieve Diensten - Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen - 2018 Driepikkelstraat 32, 9030 Mariakerke - ( 09 226 15 01-7 bourgoyen.educatie@stad.gent

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT. Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden)

BIODIVERSITEIT. Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden) BIODIVERSITEIT Datum: Groep 1 2 3 4 Namen:.. Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden) 1.. 2.. 3.. 4.. 5.. Verklaar bondig het begrip Biodiversiteit..... NMEC

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT. Groep Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden)

BIODIVERSITEIT. Groep Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden) BIODIVERSITEIT Datum: Groep 1 2 3 4 Namen:.. Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden)..... Verklaar bondig het begrip Biodiversiteit..... Werkbladen: Veldwerk

Nadere informatie

Werkblad Waterrapport 1 - Kleur van het water

Werkblad Waterrapport 1 - Kleur van het water Werkblad Waterrapport - Kleur van het water Water in sloten, plassen, meren en rivieren kan allerlei verschillende kleuren hebben door de stoffen die erin opgelost zijn. Meestal betekent helder en lichtgekleurd

Nadere informatie

bodem ph indicator ph-waarde van water = 7 = neutraal ph-waarde van citroen = 2 = zuur ph-waarde van cola = 3 = zuur

bodem ph indicator ph-waarde van water = 7 = neutraal ph-waarde van citroen = 2 = zuur ph-waarde van cola = 3 = zuur bodem ph indicator Met deze test meet ik hoe zuur of niet zuur (=basisch) de bodem is, uitgedrukt in een ph-getal. Hoe zuurder de grond hoe lager het getal. ph-waarde van water = 7 = neutraal ph-waarde

Nadere informatie

Werkblad bodem (vooraf)

Werkblad bodem (vooraf) Werkblad bodem (vooraf) Wat zit er in de bodem? In en op de bodem leven planten en dieren. Om te kunnen leven hebben ze licht, lucht, water en voeding nodig. Licht valt van boven op de bodem, de rest zit

Nadere informatie

Diertjes vangen en bekijken

Diertjes vangen en bekijken Hossebos wateropdracht 1 Diertjes vangen en bekijken Zoek een plekje aan de waterkant, waar je goed bij het water kunt. Leg alle materialen klaar. Vul het aquarium half met water en zet het op een plekje

Nadere informatie

MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden-

MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden- MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden- Aanwijzingen voor de leerkracht Kinderen willen doorgaans bij natuureducatieve activiteiten dieren zien. Aangezien de meeste dieren eerder zo snel

Nadere informatie

Opdrachtkaarten Lente

Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de

Nadere informatie

groen in de stad BIOTOOPWANDELING BIOTOOPWANDELINGleidraad natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen biotoopstudie 1 MO biotoopstudie

groen in de stad BIOTOOPWANDELING BIOTOOPWANDELINGleidraad natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen biotoopstudie 1 MO biotoopstudie groen in de stad BIOTOOPWANDELING natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen 1 MO 01 Gewoon doen Deze wandeling met een biotooptas is ontwikkeld door het Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen, Milieudienst

Nadere informatie

De landbouwer als landschapsbouwer

De landbouwer als landschapsbouwer 9A. De bodem (theoretisch) 9A.1 Bodemvorming Door allerlei processen zoals humusvorming, inspoeling, uitspoeling en oxidatie ontwikkelt zich een bodem. Dit is een heel lang proces wat ook nooit stopt.

Nadere informatie

Opdrachtenboekje. Waterkant

Opdrachtenboekje. Waterkant enboekje Dit boekje is van Naam:... School:... Groep:... Waterkant - 1 - Dit heb je nodig Lichtgrensmeter 2 loeppotjes aquariumbakje plastic lepel of klein schepnetje groot schepnet zoekkaart waterdiertjes

Nadere informatie

WATERKWALITEIT IN HET BEATRIXPARK

WATERKWALITEIT IN HET BEATRIXPARK Klas: Groep: Vijver: namen van de groepsleden 1 2 3 4 5 Opdracht: WATERKWALITEIT IN HET BEATRIXPARK Je gaat in het Beatrixpark de waterkwaliteit bepalen van 1 of meerdere vijvers. Die kwaliteit zal niet

Nadere informatie

Wat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En wat doen onze tuiniers met dode of planten of afgesnoeide takken?

Wat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En wat doen onze tuiniers met dode of planten of afgesnoeide takken? De bodem doorgrond Wat? Voor Leeftijd wie? Duur: Prijs: begeleid actief atelier Basisonderwijs 2 uur 90 per groep van max. 20 lln. Wat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En

Nadere informatie

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam. Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,

Nadere informatie

Oude bomen. Opdracht 1 - Bijzondere bomen. Opdracht 2 De leeftijd van een boom meten. Benodigdheden

Oude bomen. Opdracht 1 - Bijzondere bomen. Opdracht 2 De leeftijd van een boom meten. Benodigdheden Oude bomen meetlint In Amsterdam staan veel bomen. Sommige van die bomen zijn al heel oud en hebben veel meegemaakt. Bomen kunnen veel betekenen voor mensen. Denk bijvoorbeeld aan de kastanjeboom in de

Nadere informatie

Opdrachtkaarten heide

Opdrachtkaarten heide Opdrachtkaarten heide OPDRACHT 1: WAT ZIEN WE ONDER DE GROND? Elke grond is anders. Ze kan vochtig of droog zijn. Ze kan korrelig zijn. Of uit piepkleine plakkende deeltjes bestaan. Al deze elementen bepalen

Nadere informatie

Hoe een bodemboring uitvoeren en een bodemstaal bespreken?

Hoe een bodemboring uitvoeren en een bodemstaal bespreken? Voorbeelden van VAARDIGHEIDSFICHES Hoe een bodemboring uitvoeren en een bodemstaal bespreken? Zie ook filmpje op https://youtu.be/np9f4fqd56g - Bodemboor - Lintmeter - Opnamefiche - Determineertabel voor

Nadere informatie

Onderzoeksopdracht. Bodem en grondstaal

Onderzoeksopdracht. Bodem en grondstaal Onderzoeksopdracht Bodem en grondstaal Gebruik grondboor 1. Duw en draai gelijktijdig, in wijzerzin, de schroefachtige punt (het boorlichaam) in de bodem. Deze schroef verzamelt en houdt de grond vast.

Nadere informatie

01 De hut vol info. POSTENTOCHTvragenblad. biotoopstudie EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN

01 De hut vol info. POSTENTOCHTvragenblad. biotoopstudie EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN 01 De hut vol info Je staat aan het infobord. Lees de tekst en kijk naar het plan. 1. Geef de volledige naam van het natuurreservaat. 2. Hoe groot is het reservaat in ha? Een voetbalveld is ½ ha. Hoeveel

Nadere informatie

Naverwerking in de klas

Naverwerking in de klas Naverwerking in de klas Inhoud 1. Inleiding 2. Speuren naar insecten 2.1 Inleiding 2.2 Voorbereiding 2.3 Opdracht 1: een bodemval plaatsen 2.4 Opdracht 2: insecten verzamelen en determineren 2.5 Afsluiter

Nadere informatie

Leerlingenblaadjes Proefonderzoek van grondsoorten

Leerlingenblaadjes Proefonderzoek van grondsoorten 1) Waterdoorlaatbaarheid grondsoorten 1. Werkwijze 1.1. Materialen & Middelen Grondstoffen - Staal zand - Staal leem - Staal klei (droog) Materialen - koffiefilter(3) - filterzakje(3) - recipiënt voor

Nadere informatie

Hoe werk je met het projectenboek?

Hoe werk je met het projectenboek? Hoe werk je met het projectenboek? In dit boek ga je allerlei opdrachten maken met gewassen in de hoofdrol. Je gaat toepassen wat je in de afgelopen jaren hebt geleerd. Ook leer je er nog een hoop nieuwe

Nadere informatie

Biotoopstudie bos. 1ste en 2 de graad secundair onderwijs Veldwerkboekje

Biotoopstudie bos. 1ste en 2 de graad secundair onderwijs Veldwerkboekje Biotoopstudie bos 1ste en 2 de graad secundair onderwijs Veldwerkboekje Veldwerk: onderzoek in een gemengd (loof)bos versus naaldbos WAT? Het bos is een levensgemeenschap van planten en dieren waarin bomen

Nadere informatie

Handleiding Beestentoren

Handleiding Beestentoren Handleiding Beestentoren Beestentoren De beestentoren is geïnspireerd op het model van Hans Carlier. De beestentoren moet zo weinig mogelijk in de schaduw staan. Naast nestgelegenheid is het erg belangrijk

Nadere informatie

1.a) Begin met het vastschroeven van de zijkappen, op zowel de muurprofiel als op de goot.

1.a) Begin met het vastschroeven van de zijkappen, op zowel de muurprofiel als op de goot. . Montage handleiding In deze handleiding staat stap voor stap omschreven hoe u een veranda zelf kunt opbouwen. Indien er vragen of opmerkingen zijn, neem dan contact op met één van onze medewerkers. +316

Nadere informatie

Opdrachtkaarten Herfst

Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten

Nadere informatie

Handleiding : Plaatsen van een draadafsluiting met bovenbuis en betonplaat

Handleiding : Plaatsen van een draadafsluiting met bovenbuis en betonplaat Handleiding : Plaatsen van een draadafsluiting met bovenbuis en betonplaat Proficiat met de aankoop van uw draadafsluiting bij DRAADMAGAZIJN. In de volgende stappen wordt uitvoerig uitgelegd hoe uw de

Nadere informatie

Handleiding : Plaatsen van een draadafsluiting met bovenbuis

Handleiding : Plaatsen van een draadafsluiting met bovenbuis Handleiding : Plaatsen van een draadafsluiting met bovenbuis Proficiat met de aankoop van uw draadafsluiting bij DRAADMAGAZIJN. In de volgende stappen wordt uitvoerig uitgelegd hoe uw de draadafsluiting

Nadere informatie

VELDWERK LANDSCHAP Zwin Natuurcentrum veldwerkboekje. Groepsnaam: Datum:. OPDRACHT: waardering van het landschap. Opdracht 1: bekijk het landschap

VELDWERK LANDSCHAP Zwin Natuurcentrum veldwerkboekje. Groepsnaam: Datum:. OPDRACHT: waardering van het landschap. Opdracht 1: bekijk het landschap VELDWERK LANDSCHAP Zwin Natuurcentrum veldwerkboekje Groepsnaam: Datum:. OPDRACHT: waardering van het landschap Opdracht 1: bekijk het landschap OPDRACHT: waardering van het landschap Opdracht 2: een eigen

Nadere informatie

Les 5 Een goede bodem

Les 5 Een goede bodem Pagina 1 Les 5 Een goede bodem 1 Bodemsoorten-/Composthooples Er zijn verschillende soorten grond in Nederland. Elke soort grond is anders. Sommige planten houden van arme, voedingsloze grond en anderen

Nadere informatie

Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo

Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Om kinderen te interesseren voor kleine kriebelbeestjes is het doen van eigen waarnemingen zeer geschikt. Omdat

Nadere informatie

Kleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden.

Kleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden. KB0 Tijdsinvestering: 60 minuten Kleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden. 1. Inleiding Kleine beestjes vinden kun je overal en in elk

Nadere informatie

OPDRACHT 1: WAT ZIEN WE ONDER DE GROND?

OPDRACHT 1: WAT ZIEN WE ONDER DE GROND? Opdrachtkaarten bos OPDRACHT 1: WAT ZIEN WE ONDER DE GROND? Elke grond is anders. Ze kan vochtig of droog zijn. Ze kan korrelig zijn. Of uit piepkleine plakkende deeltjes bestaan. Al deze elementen bepalen

Nadere informatie

Grond onder je voeten

Grond onder je voeten Grond onder je voeten Hé hé, wie heeft z n voeten niet geveegd? Overal ligt modder. Kijk allemaal onder je schoenen! Loop je even door de tuin en daar begint het gezeur. Grond op de vloer vinden we blijkbaar

Nadere informatie

Biotoopstudie heide. 1ste en 2 de graad secundair onderwijs Veldwerkboekje

Biotoopstudie heide. 1ste en 2 de graad secundair onderwijs Veldwerkboekje Biotoopstudie heide 1ste en 2 de graad secundair onderwijs Veldwerkboekje Veldwerk: onderzoek op de heide WAT? De heide is een bijzondere levensgemeenschap waar vele - meestal unieke - planten en dieren

Nadere informatie

Bloemen en hun bezoekers

Bloemen en hun bezoekers INSTRUCTIEBOEKJE Bloemen en hun bezoekers Scala College Rietvelden 2013 BLOEMEN EN HUN BEZOEKERS a. BESCHRIJVING VAN DE OPDRACHT In deze veldles ga je kijken naar bloemen en de insecten die op bloemen

Nadere informatie

Ontdek je mee het leven in vijver en sloot? Zeg niet gewoon vis tegen een vis. Visinitiatie en Visdeterminatie voor de 3 de graad

Ontdek je mee het leven in vijver en sloot? Zeg niet gewoon vis tegen een vis. Visinitiatie en Visdeterminatie voor de 3 de graad Ontdek je mee het leven in vijver en sloot? Zeg niet gewoon vis tegen een vis. Visinitiatie en Visdeterminatie voor de 3 de graad Opdrachten voor de 3 de graad Wil je met je klas meer leren over vissen?

Nadere informatie

Procedure : weide installeren

Procedure : weide installeren Procedure : weide installeren Naast een omheining uit hout, heb je ook een schrikdraad nodig want anders graven de varkens zo de palen uit de grond. Een sterk hekwerk bestaat uit: - Houten ronde palen

Nadere informatie

Stappenplan Hout-Beton Schutting // zuidema-schuttingen.nl 1

Stappenplan Hout-Beton Schutting // zuidema-schuttingen.nl 1 Stappenplan Hout-Beton Schutting // zuidema-schuttingen.nl 1 Stappenplan hout-betonschutting plaatsen Wil je een hout-betonschutting zelf plaatsen dan vind je in dit stappenplan de stappen die je moet

Nadere informatie

onderzoek werkblad naam: Biodiversiteit les & In de klas Buiten - zoekkaart Bodemdiertjes of site dierenzoeker.nl of de app dierenzoeker

onderzoek werkblad naam: Biodiversiteit les & In de klas Buiten - zoekkaart Bodemdiertjes of site dierenzoeker.nl of de app dierenzoeker Biodiversiteit naam: - twee bakken - tuinschop of spade - loeppotjes of vergrootglazen - zoekkaart Bodemdiertjes of site dierenzoeker.nl of de app dierenzoeker In de klas Er leven in Nederland meer dan

Nadere informatie

Bilthoven aan Zee Bilthoven aan Zee

Bilthoven aan Zee Bilthoven aan Zee Bilthoven aan Zee 2016 1 3 4 5 2 6 1 7 Kaart heidepark Bilthoven 2 INLEIDING In het Bilthoven aan Zee project gaan jullie in groepjes aan de slag om het Heidepark, de Biltse Duinen en het Geuldal in kaart

Nadere informatie

Onderdeel 1: beschrijving en kartering van het gebied

Onderdeel 1: beschrijving en kartering van het gebied Opdracht Aardrijkskunde Singraven Inleiding Dit veldwerk/practicum is een onderdeel van het onderwerp "het Nederlandse Landschap". D.m.v. veldwerk krijg je de kans om een landschap anders te ervaren dan

Nadere informatie

Werk niet te snel, een fout is snel gemaakt. Lees de tekst heel goed. Als je iets niet begrijpt vraag je eerst je leerkracht om hulp.

Werk niet te snel, een fout is snel gemaakt. Lees de tekst heel goed. Als je iets niet begrijpt vraag je eerst je leerkracht om hulp. Werk niet te snel, een fout is snel gemaakt. Lees de tekst heel goed. Als je iets niet begrijpt vraag je eerst je leerkracht om hulp. Vraag eerst aan de leerkracht om het stukjesblad en het schietroosblad

Nadere informatie

Voorbereiding post 2. Rovers op (het) pad Groep 6-7-8

Voorbereiding post 2. Rovers op (het) pad Groep 6-7-8 Voorbereiding post 2 Rovers op (het) pad Groep 6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Rovers op (het) pad, voor groep 6, 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel

Nadere informatie

PLANTEN GROEIEN. Stappenplan. Benodigdheden. Apps. Tijd ZADENRACE

PLANTEN GROEIEN. Stappenplan. Benodigdheden. Apps. Tijd ZADENRACE Stel 4 onderzoeksvragen op Maak een goede opstelling Noteer je resultaten in de tabel ZADENRACE Vooraleer we aan de grote opdracht beginnen moeten we planten hebben. Zoals je wel weet, gebeurt de voortplanting

Nadere informatie

Zuurtegraad ph. Ammonium NH 4

Zuurtegraad ph. Ammonium NH 4 Zuurtegraad ph Ammonium NH 4 + 1. Spoel het flesje met wit deksel met het te onderzoeken water en vul het daarna tot de 5ml-streep. 2. Voeg 3 druppels reagens 1 toe en schud. 3. Voeg 3 druppels reagens

Nadere informatie

Een bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Najaar 2014

Een bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Najaar 2014 Een bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Najaar 2014 Doelgroep: groepen 5 t/m 8 Plaats: Zoek een interessant terrein. Vooral een plek met hoogteverschillen geeft leuke vergelijkingsmogelijkheden.

Nadere informatie

Ga je mee op watersafari?

Ga je mee op watersafari? Informatie en reserveringen voor het Nationaal Park Weerribben-Wieden: www.np-weerribbenwieden.nl Beulakerpad 1 8326 AH Sint Jansklooster t 0527-246196 / 06-12890380 e n.vanderlaan@ivn.nl Ga je mee op

Nadere informatie

De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma. Ecotreffen 2011

De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma. Ecotreffen 2011 De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma Ecotreffen 2011 1 To bee or not to bee? Bij enhotels.nl Blauwe ertsbij Maskerbij Zweefvlieg 2 Wespbij 2 Soorten bijen In Vlaanderen leven meer dan

Nadere informatie

Montagehandleiding terrasoverkappingen

Montagehandleiding terrasoverkappingen Montagehandleiding terrasoverkappingen Benodigde gereedschappen Hamer Rolmaat Waterpas Winkelhaak Stanleymes Stap 1: Indien breedte inkorten Stap 2: Indien breedte inkorten Stap 3: Indien breedte inkorten

Nadere informatie

Stappenplannen Schutting plaatsen

Stappenplannen Schutting plaatsen Stappenplannen Schutting plaatsen Type tuinafscheidingen Draadafscheiding Een draadafscheiding kan redelijk snel geplaatst worden. Dit is één van de goedkoopste en meest onderhoudsvriendelijke tuinafscheidingen.

Nadere informatie

Bodem, water en planten

Bodem, water en planten Bodem, water en planten Doel : Bepalen van de hoeveelheden mineralen in de bodem en oppervlaktewater en leren interpreteren van deze waarden en hoe zij invloed hebben op de vegetatie. Tijd : In het veld

Nadere informatie

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De

Nadere informatie

COMPOSTEREN MOET JE LEREN

COMPOSTEREN MOET JE LEREN Sorteer de dieren Determineer en tel de dieren Bekijk kleine dieren onder de microscoop Maak een Berlese trechter. Vul de tabel in. Neem foto's van de organismen Handschoenen, loeppotjes, compost, draagbare

Nadere informatie

Montage. handleiding. Maak de verpakking(en) per meubel open en sorteer de onderdelen. In de verpakking vindt u:

Montage. handleiding. Maak de verpakking(en) per meubel open en sorteer de onderdelen. In de verpakking vindt u: Montage handleiding Verpakking Naast de referentie van het meubel staat soms nog een getal op het verpakkingslabel. Dit betekent dat het gaat om één meubel wat is verpakt in meerdere pakketten, tezamen

Nadere informatie

lesbrieven water verzamelen avonturenpakket de uitvinders en de verdronken rivier leerlingen werkblad Lesbrief 1:

lesbrieven water verzamelen avonturenpakket de uitvinders en de verdronken rivier leerlingen werkblad Lesbrief 1: lesbrieven leerlingen werkblad Lesbrief 1: water verzamelen Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan

Nadere informatie

LEVEN IN DE BIO-APPELBOOMGAARD WERKBLADEN

LEVEN IN DE BIO-APPELBOOMGAARD WERKBLADEN LEVEN IN DE BIO-APPELBOOMGAARD WERKBLADEN 2 LEVEN IN DE BIO-APPELBOOMGAARD - WERKBLADEN GROTE BOMEN & KLEINE BOMEN Grote bomen... of kleine bomen? Zijn de bomen in deze boomgaard hoogstammen of laagstammen?

Nadere informatie

1e klas. BiNaSch slootwateronderzoek. Deze reader is van: Scala Rietvelden Vakgroepen natuurkunde, scheikunde en biologie 1e klas. Klas:.

1e klas. BiNaSch slootwateronderzoek. Deze reader is van: Scala Rietvelden Vakgroepen natuurkunde, scheikunde en biologie 1e klas. Klas:. 1e klas BiNaSch slootwateronderzoek Deze reader is van: Klas:. Docent: Vakgroepen natuurkunde, scheikunde en biologie 1e klas Waterkwaliteit In deze lessencyclus ga je naar de kwaliteit van het water van

Nadere informatie

01 De hut vol info. POSTENTOCHTantwoordblad. biotoopstudie. 4. ja/neen. 5. ja/neen GROEP

01 De hut vol info. POSTENTOCHTantwoordblad. biotoopstudie. 4. ja/neen. 5. ja/neen GROEP 01 De hut vol info 1........ 2....... ha Het natuurreservaat is zo groot als.... voetbalvelden. 3......... 4. ja/neen 1...... 2...... 5. ja/neen een schildpad..... 6. 5 km 2 km 02 Vier landschappen op

Nadere informatie

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN DE HERFST DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN vanaf 2de graad lager onderwijs. x vak: muzische vorming x duur: halve dag GRIEZELBOS HET KLEINE VIEZE BEESTJES- ONDERZOEK! verloop: x verdeel de klas in verschillende

Nadere informatie

Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot?

Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot? Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot? Loop een rondje om het ven; ga over het dammetje. Let ook op hoogteverschillen. Materialen: Neem het kompas. Raadsel

Nadere informatie

Zelf een (folie) vijver aanleggen

Zelf een (folie) vijver aanleggen Zelf een (folie) vijver aanleggen Zelf een (folie) vijver aanleggen Materialen Gereedschap Touw Vijverfolie Zand Decoratiestenen Lat Vijverafdeknet Schep Waterpas Emmer Tuinslang Rolmaat Schaar Vijverpomp

Nadere informatie

BOUW JE EIGEN WEERSTATION

BOUW JE EIGEN WEERSTATION BOUW JE EIGEN WEERSTATION Als je wilt weten wat voor weer het is, dan moet je de verschillende weerselementen kunnen meten. Met enkele heel gewone dingen kan je jouw eigen weerstation bouwen. De thermometer

Nadere informatie

Papier recyclen. Inlage

Papier recyclen. Inlage Inlage A1 Papier maken Voor deze opdracht heb je de volgende materialen nodig: A - 1 Drielenzige loep B - 3 Bladen viltpapier C - 1 Reinigingsdoek D - 1 Zeef E - 1 Scheprand F - Stapel oude kranten G -

Nadere informatie

Koolwitjes in de klas!

Koolwitjes in de klas! Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort bij zo n pakket eitjes, rupsen en

Nadere informatie

Wheels at work Katrol Stel je eens voor dat je een zware piano een verdieping omhoog moet tillen. Hoe zou het zijn om deze piano de trap op de tillen? Als je de piano met een paar katrollen omhoog hijst,

Nadere informatie

Leg in iedere cirkel op het werkvel iets van een grondsoort. Zet de naam van de grond erbij.

Leg in iedere cirkel op het werkvel iets van een grondsoort. Zet de naam van de grond erbij. GROND NADER BEKEKEN Opdracht 1. Kennismaken Leg in iedere cirkel op het werkvel iets van een grondsoort. Zet de naam van de grond erbij. We gaan de grondsoorten onderling vergelijken. De volgende vragen

Nadere informatie

Een bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 2015

Een bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 2015 Een bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 015 Doelgroep: groepen 5 t/m 8 Plaats: Rond de school, in de wijk, in een park, vlindertuin bij d n Aard, Ariespad 5, 550 EZ Veldhoven.

Nadere informatie

WERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen

WERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen Dassenwerk WERKBLAD OPDRACHTEN Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je gaat een onderzoek doen in een klein gebied van Nationaal

Nadere informatie

Koolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8)

Koolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8) Koolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8) Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort

Nadere informatie

Voer deze proefjes alleen uit met je juf of meester erbij.

Voer deze proefjes alleen uit met je juf of meester erbij. Voer deze proefjes alleen uit met je juf of meester erbij. Waxinelichtje en een glas - Een waxinelichtje - Een schoteltje - Een lucifer - Een glas Zet in het midden van de kring een schoteltje neer met

Nadere informatie

DAT VERDIENT EEN BLOEMETJE!

DAT VERDIENT EEN BLOEMETJE! 1B DAT VERDIENT EEN BLOEMETJE! - Tuinbouw - "ik hoor en ik vergeet, ik zie en ik onthoud, maar ik doe en ik begrijp" Naam:... Klas:... 1 Probleem Binnen enkele weken is het weer infodag en de directie

Nadere informatie

Pilobolus. sporenkanon

Pilobolus. sporenkanon Pilobolus sporenkanon Pilobolus is een geslacht van schimmels dat op poep van bijvoorbeeld paarden leeft. Net als andere schimmels verspreidt Pilobolus sporen om zich voort te planten. Dit doet hij op

Nadere informatie

Biotoopstudie: Bodemonderzoek in hoogstamboomgaard

Biotoopstudie: Bodemonderzoek in hoogstamboomgaard Nationale Boomgaarden Stichting v.z.w. Vereniging voor pomologie, boomgaard- en landschapsbeheer (staatsblad 2 09-2005) Leopold-III-straat 8 3724 Vliermaal, tel: 012/391188; fax: 012/747438 E-mail: info@boomgaardenstichting.be

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen.

De grond waarop wij wonen. De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.

Nadere informatie

Koolwitjes in de klas!

Koolwitjes in de klas! Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort bij zo n pakket eitjes, rupsen en

Nadere informatie

14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01

14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01 Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag

Nadere informatie

Handleiding voor leerkracht:

Handleiding voor leerkracht: Handleiding voor leerkracht: Groepsverdeling: De klasgroep wordt verdeeld in 4 ongeveer gelijke groepen. Deze groepen kunnen verdeeld worden op allerlei leuke manieren. Hier volgen als extraatje nog een

Nadere informatie

Deel 5: Druk. 5.1 Het begrip druk. 5.1.1 Druk in het dagelijks leven. We kennen druk uit het dagelijks leven:... ... ...

Deel 5: Druk. 5.1 Het begrip druk. 5.1.1 Druk in het dagelijks leven. We kennen druk uit het dagelijks leven:... ... ... Deel 5: Druk 5.1 Het begrip druk 5.1.1 Druk in het dagelijks leven We kennen druk uit het dagelijks leven:............................................................. Deel 5: Druk 5-1 5.1.2 Proef a) Werkwijze:

Nadere informatie

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Als je naar de takken van de boom kijkt,

Nadere informatie

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Handleiding Naam opdracht Rupsen en andere insecten op bomen Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec zeer geschikt ongeschikt Benodigde materialen opdrachtblad pen en

Nadere informatie

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: ( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE ZOMER(beuk, esdoorn, berk) waarneemvel 1a WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. WELK SCHORSPLAATJE PAST BIJ JE BOOM? (kruis aan) hoe voelt deze schors?:

Nadere informatie

werkblad 8: Infiltratie van regenwater Doel van het onderzoek Wat moet je weten voordat je begint?

werkblad 8: Infiltratie van regenwater Doel van het onderzoek Wat moet je weten voordat je begint? werkblad 8: Infiltratie van regenwater binnen 2 De snelle afvoer van regenwater via verharde oppervlakken en rioleringen zorgt ervoor dat regenwater niet meer kan insijpelen of infiltreren in de bodem.

Nadere informatie

DE TOENEMENDE LAGENSNIT MET PROJECTIE (vanaf 120 )

DE TOENEMENDE LAGENSNIT MET PROJECTIE (vanaf 120 ) DE TOENEMENDE LAGENSNIT MET PROJECTIE (vanaf 120 ) Algemeen Als klanten met lang haar geen massieve snit hebben, is het meer dan waarschijnlijk dat zij lagen in het haar hebben en meestal toenemende lagen.

Nadere informatie

In het water. Allemaal beestjes. Onderzoeken. Scheppen. Dit heb je nodig: Schepnetje. Dit heb je nodig: Petrischaaltje Zoekkaart Waterdiertjes Loep

In het water. Allemaal beestjes. Onderzoeken. Scheppen. Dit heb je nodig: Schepnetje. Dit heb je nodig: Petrischaaltje Zoekkaart Waterdiertjes Loep In het water 1 Allemaal beestjes In sloten en plassen leven veel waterdiertjes zoals libellen, kikkers en visjes. In schoon water hebben deze waterbewoners het meer naar hun zin dan in vies water. In vies

Nadere informatie

Speurtocht in Wetland Passewaay

Speurtocht in Wetland Passewaay Speurtocht in Wetland Passewaay Naam:... School:... Groep:... Datum:... Informatieblad Wetland Passewaay Wetland Passewaay Sinds het voorjaar van 1996 is in de uiterwaarden van Tiel veel veranderd. Voor

Nadere informatie

Visje,visje, in de sloot. Waterdiertjes vangen en bekijken

Visje,visje, in de sloot. Waterdiertjes vangen en bekijken Water 1 en 2 5 Visje,visje, in de sloot Waterdiertjes vangen en bekijken Doelen Begrippen Materialen Duur Inleiding (10 minuten) De leerlingen: ontdekken dat er in de sloot behalve eenden ook andere dieren

Nadere informatie

Stretchtenten Opbouw voorbeeld 2018

Stretchtenten Opbouw voorbeeld 2018 Stretchtenten Opbouw voorbeeld 2018 2 1. Inleiding De stretchtenten die Duotent QT fabriceert zijn van hoogwaardig rekbaar tentdoek. De rekbare stof maakt het mogelijk om een tent in verschillende vormen

Nadere informatie

KRUPS F380. Gebruiksaanwijzing

KRUPS F380. Gebruiksaanwijzing KRUPS F380 Gebruiksaanwijzing 1 2 3 4 5 6 max. 30 cm 7 8 9 max. 3 /4 10 11 12 13 14 15 Nederland Veiligheidsvoorschriften Dit apparaat dient aangesloten te worden op een geaard stopcontact. Het voltage

Nadere informatie

Opdrachten thema. Veluwe

Opdrachten thema. Veluwe en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens

Nadere informatie

Je onderzoekt de grond in jouw buurt. In de grond zitten miljoenen micro-organismen. Bijvoorbeeld

Je onderzoekt de grond in jouw buurt. In de grond zitten miljoenen micro-organismen. Bijvoorbeeld Hoe schoon is de lucht die je inademt? Is zwemwater hetzelfde als drinkwater? Zitten er veel of weinig microben in de grond? En wat betekent dat? Ontdek hoe gezond jouw buurt is en wat je zelf kan doen

Nadere informatie

weinig microben vergelijk jouw data

weinig microben vergelijk jouw data vergelijk jouw data veel microben Microben zijn de allerkleinste levende wezentjes op aarde die je niet zomaar kunt zien. Bacteriën, micro-algen en schimmels zijn bijvoorbeeld zulke micro-organismen. In

Nadere informatie

Veldonderzoek. Deel 1. Biologisch onderzoek. Onderzoek van het water van het Apeldoorns Kanaal.

Veldonderzoek. Deel 1. Biologisch onderzoek. Onderzoek van het water van het Apeldoorns Kanaal. Biologisch onderzoek Deel 1 Onderzoek van het water van het Apeldoorns Kanaal. Controleer het onderzoeksmateriaal potloden touw met loodje (10 m) meetlint peilstok of lat (2 m) bakje thermometer plastic

Nadere informatie

Technologische Opvoeding Electro Junior Pagina 1

Technologische Opvoeding Electro Junior Pagina 1 Kenneth Van Minsel 3SL1 Technologische opvoeding 2008 2009 Zelfwerkzaamheidstaak Technologische Opvoeding Electro Junior Pagina 1 Voorwoord Beste leerlingen Om producten te maken, volg je best steeds het

Nadere informatie

Kleine spiritus brander

Kleine spiritus brander Kleine spiritus brander Voor deze brander heb je 2 blikjes van gelijke grootte nodig. Je gebruikt van beide de dichte onderkant. Stap 1: Knip van beide blikken de onderkant af op ongeveer 2 a 3 cm van

Nadere informatie

Modelvliegtuigbouw. Leerlingenhandleiding. De Fantra VMBO II. Auteur; Wout Heijne. Lay out Jeroen van den Brand

Modelvliegtuigbouw. Leerlingenhandleiding. De Fantra VMBO II. Auteur; Wout Heijne. Lay out Jeroen van den Brand Modelvliegtuigbouw Leerlingenhandleiding. De Fantra VMBO II Auteur; Wout Heijne Lay out Jeroen van den Brand De Romp De romp Stap 1 - Mal - Figuurzaag - Potlood - Plaatje triplex 1. Teken met behulp van

Nadere informatie

Beschrijving pak Mario(rood)/Luigi(groen)

Beschrijving pak Mario(rood)/Luigi(groen) Beschrijving pak Mario(rood)/Luigi(groen) Waar moet je zelf voor zorgen: - Blauwe garen - Groen/rode garen, afhankelijk van een Mario of Luigi pak - Gele garen - Dun elastiek - Klittenband Wij willen u

Nadere informatie

44 De stelling van Pythagoras

44 De stelling van Pythagoras 44 De stelling van Pythagoras Verkennen Pythagoras Uitleg Je kunt nu lezen wat de stelling van Pythagoras is. In de applet kun je de twee rode punten verschuiven. Opgave 1 a) Verschuif in de applet punt

Nadere informatie