Monument: Maastricht Kantoor/woonhuis Goessen

Transcriptie

1 Monument: Maastricht Kantoor/woonhuis Goessen REGISTER Monumentnummer Identificatienummer Basisregistratie / Provincie Limburg Gemeente Maastricht Plaats Maastricht Straat/huisnummer Vredeslaan 11/Gerechtigheidslaan 46 Postcode 6226 CW Kadastrale aanduiding Heer A 6790 Datum inschrijving in register beschermde monumenten Datum, deel en nummer van inschrijving in openbare registers Aanduiding of korte omschrijving Complexonderdeel van complex [naam of complexnummer] Directeurswoning/verzekeringskantoor met vlaggenstokstandaard en aanleg KENNIS: WAARDERING I Cultuurhistorische waarde: belang van het object/complex 1. als bijzondere uitdrukking van (een) culturele, sociaaleconomische en/of bestuurlijke/beleidsma tige en/of geestelijke ontwikkeling(en); 2. als bijzondere uitdrukking van (een) geografische, landschappelijke en/of historisch-ruimtelijke ontwikkeling; 3. als bijzondere uitdrukking van (een) technische en/of typologische ontwikkeling(en); 4. wegens innovatieve waarde of pionierskarakter; Het huis annex kantoor vormt een prominent onderdeel van een buurt voor beter gesitueerden Het gebouw is een goed voorbeeld van een nieuwe typologische ontwikkeling van de combinatie woonhuis/kantoor

2 5. wegens bijzondere herinneringswaarde. II Architectuur- en kunsthistorische waarde: (bijzonder) belang van het object/complex 1. voor de geschiedenis van de architectuur en/of bouwtechniek; 2. voor het oeuvre van een bouwmeester, architect, ingenieur of kunstenaar; 3. wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp; 4. wegens het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en/of monumentale kunst; 5. wegens de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur(onderdelen). III Situationele en ensemblewaarde 1. object als essentieel (cultuurhistorisch, functioneel en/of architectuurhistorisch en visueel) onderdeel van een complex; 2. a. bijzondere, beeldbepalende object voor het aanzien van zijn omgeving; b. bijzondere complex voor het aanzien van zijn omgeving, wijk, stad of streek; 3. a. bijzondere complex wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing in relatie tot de onderlinge historisch-ruimtelijke Er zijn nog maar weinig woonhuizen uit die tijd waaraan zo weinig is gewijzigd. Het pand wordt door de architect P. Sigmond beschouwd als een van zijn beste gebouwen. Met eenvoudige middelen is een bijzondere en originele ruimtelijke werking tot stand gebracht. De gehele opzet van de architect speelt sterk in op de locatie, de indeling van de wijk met het uitwaaierende volume, dat de richtingen van de straten in zich opneemt en het uitzicht vanuit het interieur op de kerk.

3 context en in relatie tot de daarbij behorende groenvoorzieningen, wegen, wateren, bodemgesteldheid en/of archeologie; b. bijzondere object wegens de wijze van verkaveling/ inrichting/ voorzieningen. IV Gaafheid en herkenbaarheid: belang van het object/complex 1. wegens de architectonische gaafheid en/of herkenbaarheid van ex- en/of interieur; Zowel het kantoor, het woonhuis als het grootste gedeelte van de tuin zijn nog geheel in de oorspronkelijke staat, inclusief de stalen ramen met veelal nog enkel glas. In verband met een betere isolatie van het huis is overigens een proefopstelling met isolatieglas gemaakt, de messing sierlijsten rond de ramen zullen dan komen te vervallen. Dergelijke huizen zijn meestal ingrijpend verbouwd. Met name gaat het om bouwfysische maatregelen tegen de koudebruggen die dergelijke huizen allemaal hebben. In het huis zijn alle nog aanwezige vaste kasten, die oorspronkelijk mee ontworpen werden, in gebruik. Slechts in de keuken en de badkamer zijn verouderde of versleten onderdelen vernieuwd. Op de woonverdieping zijn de gedateerde rode vloerplavuizen vervangen door een leisteenvloer, geïnspireerd op de vloer in de bankzaal. Ook de kleuren van het buitenwerk zijn nog origineel. 2. wegens de materiële, technische en/of constructieve gaafheid; 3. als nog goed herkenbare uitdrukking van de oorspronkelijke of een belangrijke historische functie; 4. wegens de waardevolle accumulatie van belangwekkende historische bouwen/of gebruiksfasen; De sfeer en de optimistische allure van het modernisme van het begin van de 60-er jaren zijn nog volledig herkenbaar.

4 5. (van specifiek het complex) wegens de gaafheid en herkenbaarheid van het gehele ensemble van samenstellende onderdelen (hoofd- en bijgebouwen, hekwerken, tuinaanleg e.d.); 6. in relatie tot de structurele en/of visuele gaafheid van de stedelijke, dorpse of landschappelijke omgeving. Frans Dingemans, de stadsarchitect van de gem. Maastricht, ontwierp in 1952 het uitbreidingsplan Scharn. Daarin wist hij een bijzonder geslaagde verbinding te leggen tussen de nieuwe uitbreiding en de op neoklassieke stedenbouwkundige principes gebaseerde straalsgewijze assen en cirkelvormige tussenstraten van de vooroorlogse bebouwing met de kerk en een (inmiddels verdwenen) monumentale herenboerderij. Dit pand neemt binnen dit ensemble een prominente plaats in. V Zeldzaamheid 1. belang van het object/complex wegens absolute zeldzaamheid in architectuurhistorisch, bouwtechnisch, typologisch of functioneel opzicht; 2. uitzonderlijk belang van het object/complex wegens relatieve zeldzaamheid in relatie tot één of meer van de onder I t/m III genoemde kwaliteiten. Onderdelen zonder monumentale waarde: - Exterieur De tuinaanleg heeft an sich geen monumentale waarde, maar de tuin is wel van belang voor de ruimtelijke beleving van het pand. - Interieur Receptiegeschiedenis, prijzen e.d. Overige

5 KENNIS: FEITEN Oorspronkelijke functie Typologie Huidige functie (met jaartal) Woningen en woningbouwcomplexen Handel, kantoren, opslag transport Directeurswoning/kantoorgebouw Directeurswoning/kantoorgebouw (2012) Naam object Stijl/stroming Brutalisme/Shake hands Bouwtijd (ook de planfase) Architect(en)/ontwerper(s) Sigmond P. Uitvoerder (aannemer e.d.) Opdrachtgever Arn. Goessen Exterieur Vrijstaand pand, opgebouwd uit meerdere bouwvolumes. Het hoofdvolume aan de straat is twee bouwlagen hoog en heeft een lessenaardak. In het midden van het dak is een forse, gemetselde schoorsteen. De begane grond is blauwgrijs geschilderd, de verdieping wit. De linker hoek van de begane grond is rond gemetseld. In de linker zijgevel hiervan is een zijingang met een stalen deur met bovenlicht. In het portiek rechts van de hoek is een oorspronkelijke dubbele stalen toegangsdeur. Rechts hiervan zijn twee oorspronkelijke stalen vensterpuien. De eerste verdieping kraagt over de begane grond. Op de eerste verdieping is links een smalle vensterpui met stalen raam en een paneel in de borstwering. Rechts is een breed venster met een driedelig stalen raam met benedenramen. Aan de zuidoostzijde van het hoofdvolume is een tweelaagse uitbouw met een plat dak. De gevel aan de Vredeslaan vertrapt twee maal. De oostgevels hiervan zijn blind, de zuidgevels bevatten oorspronkelijke stalen vensterpuien, voorzien van een dicht paneel in de borstwering. Aan de westzijde van het hoofdvolume is een éénlaags smalle uitbouw met een forse westelijke blinde zijgevel. Tussen de muur en de zijgevel van het hoofdvolume is een stalen venster. De kleurstellingen van de buitengevels (wit met lichtblauw) en de vensterpuien (rood en donkerblauw) zijn oorspronkelijk. Aan de pleinzijde, en de zijden van beide aangrenzende lanen toont het L-vormige volume steeds een andere gevelopbouw die uit een plastische bewerking van het volume voortkomt. In de voortuin bevindt zich een oorspronkelijke, decoratieve smeedijzeren vlaggenstokstandaard.

6 gebouw, constructietechniek Interieur (indeling) De buitengevels zijn opgemetseld in baksteen. Raamsponningen en deuren zijn van staal. Aan het dak is een zinken bakgoot bevestigd. Het pand was oorspronkelijk gebouwd als combinatie van assurantiekantoor en bankfiliaal. De open begane grondverdieping had dan ook een bank en baliefunctie. Daarnaast zijn nog enige afzonderlijke kantoren op de begane grond te vinden. Met uitzondering van het kantoor van de directeur heeft geen enkele werkruimte zicht op het privé woonhuis. Onder het gehele pand ligt een betonnen kelder waar nog altijd een stevige bankkluis te vinden is. In de geest van de tijd van de koude oorlog, waarin de bouw tot stand kwam, zijn er voorzieningen getroffen voor het maken van een bomvrije ruimte. Interieur (techniek en materialen) Stedenbouwkundige ligging, situering (incl. aanduiding windstreek), omgeving van belang Archeologische relevantie ondergrond Het woonhuis op de eerste verdieping heeft een hoge woonruimte met entresol onder het lessenaarsdak, een balkon met betonnen luifel en trap naar de tuin. Op deze verdieping bevinden zich ook de slaapvertrekken. Het woonhuis met kantoor staat op een centraal punt in de wijk Scharn op de hoek van de Vredeslaan en Gerechtigheidslaan, die tezamen met de Vrijheidslaan op de Antonius van Paduakerk aan de Wethouder van Caldenborglaan kerk gericht zijn. Het huis ligt voor zover bekend niet op een terrein van archeologische waarde. Kunstwerken/orgels/ gedenktekens/meubels die onderdeel zijn van het monument Groen erfgoed: aanleg/beplanting Geschiedenis Het bouwterrein tegenover de kerk was in het bestemmingsplan van 1953 oorspronkelijk bestemd voor vier bouwblokken met minstens vier verdiepingen. Gezien het gebrek aan interesse voor deze kleine flatjes, werd de bestemming voor twee van deze vier bouwterreinen in 1957 gewijzigd in dubbelkavels voor middenstandswoningbouw. Uiteindelijk werd ook voor het laatste dubbelkavel afgezien van verdiepingsbouw. Op verzoek van de koper Arnold Goessen, assuradeur en houder van een filiaal van de bank van Landschot, kon het

7 bestemmingsplan voor dit dubbelkavel in april 1961 bij afgifte van de bouwvergunning gewijzigd worden t.b.v. een woonhuis met kantoor. Arnold Goessen vroeg in eerste instantie architect Theo Boosten, die een bekende van hem was, om een ontwerp te maken. Zijn ontwerpvoorstel beviel echter de opdrachtgever niet. Om hun goede relatie niet te schaden stelde Boosten voor om de jonge architect Peter Sigmond te vragen. Zijn voor die tijd in deze omgeving zeer moderne ontwerp was wel naar de zin van de opdrachtgever en het werd vrijwel ongewijzigd gerealiseerd. Roerende objecten van belang voor het gebouw Relevante wijzigingen Geen Bezocht G.W. Eshuis, B. de Vries, A. Blom (1 augustus 2012) Overige KENNIS: BRONNEN Primaire bronnen, kaarten, literatuur, documentatie, websites Nr. 1 Nr. 2 Interviews bewoners, gebruikers Bouwtekeningen P. Sigmond Plattegronden F. Humblé Dhr. F. Humblé, de huidige bewoner/gebruiker van het huis/kantoor, P. Sigmond (architect)