Nieuwsbrief STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD. Inhoud van deze nieuwsbrief December 2 de jaargang no 33. Voorwoord Blz.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nieuwsbrief STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD. Inhoud van deze nieuwsbrief December 2 de jaargang no 33. Voorwoord Blz."

Transcriptie

1 Nieuwsbrief STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD December 2 de jaargang no 33 Inhoud van deze nieuwsbrief Voorwoord Blz. 1 Croowfunding Blz.1 WERKGROEP NATUUR ONDERHOUD ZWIJNDRECHTSE WAARD Rooster Hooge Nesse- Veerplaat Blz. 1 Verzamelen Blz. 1 Terrein werkinformatie Blz. 1 Korte informatie Blz. 2 Rooster Waalpad Blz. 2 Korte informatie Blz. 2 VOGEL WERKGROEP ZWIJNDRECHTSE WAARD Rooster vogel werkgroep Blz. 2 Korte informatie Blz. 2 Kamer stemt in met beter pan weide vogel beheer Blz. 2 Kauwtjes Blz. 3 Vervolg usatu virus Blz weer hopeloos seizoen voor grutto Blz. FLORA EN FAUNA WERKGROEP Rooster flora en fauna werkgroep Blz. 5 Korte informatie Blz..5 Toxoplasmose bij rode eekhoorn Blz. 5 Biobrandstof funest voor natuur Blz. 7 Waarde van bioversiteit Blz. 8 Meer natuur rondom huis gaat gepaard met minder angst stoornissen Blz. 9 Vrijwilligers gevraagd Blz. 9 Foto van de maand

2 Het Weetpunt is bijna klaar met het grote werk, kast, keuken en vloer zijn geld en gemonteerd. Nu begint het grote inrichten dus als je geschikt materiaal en ideeën hebt meldt het dan. We zijn ook blij met de vrijwilligers die helpen met realiseren van alle werkzaamheden. Soms komen er dingen op je weg waar je zelf niets van weet en dat was voor crowfunding. Omdat we actief als stichting op alle terreinen van beheer op de Hooge Nesse wil ik je vragen te overwegen om mee te doen. Elke euro die wordt ingebracht wordt door de provincie verdubbelt. Lees het onderstaande en ga naar de website. Beheer op de Hooge nesse gaat goed en diverse personen hebbe weer enkele cursussen gevolg. Ook is het einde inzicht van de werkzaamheden. De werkplaats krijgt nu zijn uitkijktoren en dan is alleen de bouw van de oeverzwaluwen wand start in het voorjaar (Waterkering mag in winter niet gebouwd worden) Ook is er zicht om werkzaamheden in Heerjansdams om het waalpad te gaan beheren. Nog wat puntjes met regelen. Crowdfunding Webcams op de Hooge Nesse? Dat zou mooi zijn. Graag uw aandacht voor het volgende. Naast de nieuwe speelpolder op de Hooge Nesse wordt een fraai, zeer milieuvriendelijk en duurzaam Natuureducatie centrum ontwikkeld. Dat doen we samen met het Hoger Beroeps Onderwijs, Middelbaar Beroeps Onderwijs, en mensen met afstand Lees verder. Werkgroep natuur onderhoud Zwijndrechtse Waard Locatie Hooge Nesse-Veerplaat Werkzaamheden in de Hooge Nesse polder / Veerplaat WINTER/ZOMER PROGRAMMA december Werkgroep Natuuronderhoud zaterdag Natuur werkdag Hooge Nesse van uur 21 december Werkgroep Natuuronderhoud Verzamelen bij de parkeerplaats Oost (is HSL ingang) Onder leiding van: Jaap Afmelden bij: rstevense@chello.nl Werkplaats Weersverwachting Verwachte temperatuur:10 graden Celsius Zwaar bewolkt- droog Verder geen bijzonderheden TERREIN / WERK INFORMATIE: Voortzetting bramen verwijderen En wat tegen komen. 1

3 woensdag 11 januari Woensdag Natuur werkdag Hooge Nesse van uur Werkgroep Natuuronderhoud Natuur werkdag Hooge Nesse van uur KORTE INFORMATIE: 1 Bouw van het nieuwe gebouw in zicht 2 crowfunding voor gebouw Hooge nesse zie bijlage 3 Werkplaats wordt deze week afgemaakt door de aannemer Werkgroep Natuur onderhoudt Zwijndrechtse Waard Locatie: Waalpad Februari Zaterdag Datum volgt April Zaterdag Datum volgt PROGRAMMA 2016 Werkgroep Natuuronderhoud Natuur werkdag Waalpad van uur Onderhoud zwaluwen wand Werkgroep Natuuronderhoud Natuur werkdag Waalpad van uur KORTE INFORMATIE: 1 Gesproken met de dorpsraad was positief en alle medewerking is toegezegd 2 Met een kraam op de dorpsmarkt gestaan. Diverse personen heen belangstelling getoond om mee te doen 3 Mogen gebruik gaan maken van ïnheerjansdam website Vogel Werkgroep Zwijndrechtse Waard PROGRAMMA Januari VOGELWERKGROEP Dinsdag Aanvang uur Koffie in het Weetpunt Onderwerp: tuinvogel teling 28 en 29 januari vindt de Nationale Tuinvogeltelling plaats. 4 Februari VOGELWERKGROEP Zaterdag Jaarlijkse ganzentocht Aanvang 8.00 bij het Weetpunt 14 februari Dinsdag 14 Maart Dinsdag 10 Januari Dinsdag VOGELWERKGROEP Aanvang uur Koffie in het Weetpunt Onderwerp: Voorjaarsvergadering Vogelwerkgroep Aanvang uur Koffie in het Weetpunt VOGELWERKGROEP Aanvang uur Koffie in het Weetpunt Onderwerp: tuinvogel teling 28 en 29 januari vindt de Nationale Tuinvogeltelling plaats. KORTE INFORMATIE: 1 Er lopen meer vogelliefhebbers rond die niet aangesloten zijn bij een vogelwerkgroep Hoe kunnen we die enthousiast maken? 2 Database Gemeente Zwijndrecht wat nu.! Gaan we verder? Kamer stemt voor beter plan weidevogels 2

4 Geplaatst op 29 november 2016 De Tweede Kamer heeft gestemd over de toekomst van weidevogels. Een brede meerderheid stemde vóór een stevig nationaal plan voor de weidevogels. Ook een motie van de ChristenUnie voor betere bescherming van boerenlandvogels werd aangenomen. Enkele weken geleden heeft Vogelbescherming laten weten een formele klacht over Nederland in te dienen in Brussel, vanwege het falende weidevogelbeleid. Dat verregaande middel lijkt een wake up call geweest te zijn: het moet nu eindelijk eens menens zijn voor de weidevogels. PvdA en GroenLinks zijn het met Vogelbescherming eens dat boeren nu niet voldoende in de gelegenheid worden gesteld om op een natuurvriendelijker manier te boeren. Begin deze maand werd door staatssecretaris Martijn van Dam een plan gepresenteerd voor het toekomstige weidevogelbeleid. Dit plan was echter beneden de maat. Vanmiddag is er met ruime meerderheid een motie van de Kamerleden Gras off (GroenLinks) en Leenders (PvdA) aangenomen waarin zij voorstellen om veel verdergaande maatregelen te nemen. Dat is goed nieuws en een lichtpuntje voor de toekomst van de weidevogels. Deze motie is een succes van de acties van Vogelbescherming. Vogelbescherming hoopt dat er nu beleid komt dat daadwerkelijk leidt tot herstel van de populaties grutto s, kieviten en scholeksters. Een motie van Kamerlid Dik-Faber (ChristenUnie) voor betere bescherming van alle boerenlandvogels werd eveneens aangenomen. De motie vraagt staatsecretaris Van Dam om samen met de provincies extra geld te investeren in deze groep vogels. Kauwtjes Kauwtjes zijn intelligente vogels, ze hebben een complex sociaal gedrag, leven vaak in een kolonie en ze zijn monogaam. Kortom: net mensen! Het kauwtje is een van de algemeenste vogelsoorten van ons land. Bij de Universiteit Groningen wordt deze slimme kraaiachtige al tientallen jaren bestudeerd, met bijzondere ontdekkingen tot gevolg. Zo ontdekten de wetenschappers dat de exemplaren die hard werken eerder doodgaan dan de kauwen die niet zo hard werken. In het nieuws wordt de kauw vaak afgeschilderd als plaagdier, als een soort die schade veroorzaakt, of overlast, vooral tijdens het broedseizoen. Zo was er dit jaar een heuse 'terrorkauw' die schoolkinderen zou lastigvallen. Kortom, de kauw heeft niet zo'n beste naam. Maar dat is volgens kauwenexpert Simon Verhulst geheel onterecht. Kauwen zijn zwarte, gedrongen vogels met een zilvergrijze kop. Binnen groepen kauwen bestaat een uitgebreide sociale structuur met een pikorde en intriges, en altijd zijn er 'verliefde' stelletjes te onderscheiden als ze aan het foerageren zijn. De paarband tussen kauwen duurt een leven lang en de vogels zijn bijna altijd onafscheidelijk Usutu-virus onderstreept belang monitoring en screening dode vogels Sovon Vogelonderzoek Nederland 2-DEC De recente uitbraak van het Usutu-virus (let op: niet de vogelgriep) laat zien dat monitoring van dode vogels snel belangrijke informatie over ziektes oplevert. In augustus en september werden 924 dode Merels gemeld. Bij 27 van 32 onderzochte dode Merels werd Usutu aangetroffen. Dit schrijven onderzoekers van o.a. het Dutch Wildlife Health Centre en Sovon in een kort artikel in Eurosurveillance. We hoorden voor het eerst van dit virus nadat er in 2011 een grote uitbraak was in Duitsland. In ons land waren er echter tot dit jaar geen gevallen bekend. Het Usutu-virus werd al in april bij twee levende Merels in Wageningen aangetroffen, maar de serieuze uitbraak werd pas eind augustus opgemerkt. 3

5 Samengevat: Het aantal meldingen van zieke en dode Merels nam snel toe tot 924 meldingen in de periode 1 augustus tot 23 september. De meeste meldingen kwamen uit het zuidoosten van Nederland. Bij 27 van de 32 dode Merels die het DWHC onderzocht werd het virus aangetroffen. Broedvogeltellingen of de jaarrond tuintellingen van Sovon zullen mogelijk nog gaan uitwijzen hoeveel effect de uitbraak daadwerkelijk heeft op de populatie. Muggen Huissteekmug (Bron: Hans Smid, Bugsinthepicture.com)Usutu waart al zeker 20 jaar en mogelijk nog langer rond in Europa. Het virus komt uit Afrika en wordt overgedragen door huissteekmuggen. Na een natte junimaand en een warme nazomer waren er dit jaar veel steekmuggen aanwezig. Dit heeft mogelijk bijgedragen aan het ontstaan en ernst van de uitbraak. Omdat er geen goede Nederlandse monitoringgegevens van steekmuggen zijn, pleiten de onderzoekers ervoor om muggen beter te gaan monitoren en bemonsteren, om zo de verspreiding van het virus nog eerder te kunnen signaleren. Dode vogels melden We bedanken alle waarnemers die met het melden van dode vogels een bijdrage leverden aan dit onderzoek. Vanwege de zeer recente uitbraak van vogelgriep is momenteel extra alertheid op dode watervogels gevraagd. Alle meldingen blijven welkom via vogels Het volledige artikel in Euro Surveillance is te lezen via deze link. Tekst: Ruud Foppen & Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland Saxifraga, Hans Smid, Bugsinthepicture.com Ook 2016 weer hopeloos broedseizoen voor grutto Vogelbescherming Nederland 29-NOV Het broedseizoen van onze nationale vogel de grutto is dramatisch verlopen. Ook in 2016 groeiden er veel te weinig jongen op. De landelijke telling leverde slechts vliegvlugge jongen op. Veel minder dan de die nodig zijn voor behoud van de grutto voor Nederland. De ontluisterende cijfers laten opnieuw zien dat de weidevogels razendsnel verdwijnen uit ons landschap. Afgelopen weekend werden door Vogelbescherming Nederland de meest recente en definitieve tellingen van grutto's voor 2016 gepresenteerd op de Landelijke Dag van Sovon Vogelonderzoek in Ede. En die cijfers waren opnieuw niet mals. Al jarenlang gaat het aantal grutto s in ons land keihard in aantal achteruit en ook dit broedseizoen verliep dramatisch. Elk jaar zijn er de terugkerende problemen van te vroeg en te vaak maaien. Maar ook de te droge en bloemloze graslanden, waardoor er te weinig voedsel in de vorm van insecten is. Extra tegenslag door noodweer en hagel Grutto (Bron: Martin Hierck)Dit jaar had de grutto extra tegenslag. Eind mei sloeg het zonnige en droge voorjaarsweer om en trokken zware onweersbuien over ons land met plaatselijk zware hagel. Dit noodweer was waarschijnlijk veel opgroeiende kuikens te veel. Vooral in Noord-Nederland trof het de kuikens extra hard omdat grutto s daar later broeden en de kuikens daardoor jonger en dus extra kwetsbaar zijn. Ook was er plaatselijk sprake van zware predatie zoals in ZuidWest-Friesland, waardoor veel minder gruttokuikens dan normaal vliegvlug zijn geworden. Op de gemaaide, kale graslanden zijn kuikens een makkelijke prooi. Grutto (Bron: Jouke Altenburg) Voorbeeldprojecten laten zien hoe het wél kan 4

6 Door de aanhoudend alarmerende situatie voor de grutto en andere weidevogels heeft Vogelbescherming eerder deze maand de Europese Commissie gevraagd Nederland aan te spreken op ontoereikend weidevogelbeleid. Maatwerkprojecten in Amstelland, Eemland, Idezega (Friesland) en Terschelling laten zien dat er bij een complete aanpak zeker nog een toekomst is voor de grutto. Deze aanpak moet met steun van de overheden snel ook elders worden toegepast. De landelijke tellingen van jonge grutto s zijn een samenwerkingsproject van Vogelbescherming Nederland, Sovon Vogelonderzoek Nederland en de Rijksuniversiteit Groningen. Tekst: Vogelbescherming Nederland Foto's: Mark Zekhuis, Saxifraga; Martin Hierck; Jouke Altenburg KORTE INFORMATIE: 2 Flora en Fauna Werkgroep Zwijndrechtse Waard Algemeen 8 oktober Zaterdag 29 Oktober Zaterdag PROGRAMMA 2016 Dag van de Duurzaamheid Winkel centrum Walburg / Presenteren van de Flora en fauna werkgroep Aanvang 10 uur Nacht van de nacht Diverse activiteiten. O.a. een nachtwandeling Toxoplasmose bij de rode eekhoorn, een update Zoogdiervereniging 3-DEC In 2014 werden in de zomer en herfst enkele honderden dode eekhoorns gemeld. Er kwamen zelfs berichten dat eekhoorns dood uit de boom vielen. Onderzoek dat het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) samen met de Zoogdiervereniging uitvoerde, wees uit dat de meeste van de aangeleverde dieren in 2014 aan toxoplasmose waren overleden. Ook in 2015 werden eekhoorns gevonden die aan toxoplasmose waren doodgegaan, al waren dat er minder dan in Toxoplasmose wordt vaker bij eekhoorns aangetroffen, maar voor zover bekend is nog nooit eerder een dergelijk grote sterfte als in 2014 geconstateerd. Toxoplasmose ook in 2016 Ook in 2016 werden gevallen van toxoplasmose (veroorzaakt door de parasiet Toxoplasma gondii) als doodsoorzaak bij eekhoorns vastgesteld. Dit ondanks een flinke teruggang in het aantal aangeleverde en gemelde dode eekhoorns. In 2016 is het aantal voor onderzoek aangeleverde dode eekhoorns (19) en het aantal gemelde dode eekhoorns (21) sterk afgenomen in vergelijking met de voorgaande twee jaar (74 onderzocht en bijna 400 meldingen). Dat kan enerzijds het gevolg zijn van een verminderde aandacht vanuit de pers, maar kan ook het gevolg zijn van een geringere sterfte. In ieder geval krijgen we geen meldingen meer dat mensen eekhoorns uit de boom zien vallen. Toxoplasmose staat beter bekend als kattenbakziekte, omdat de uitwerpselen van vooral jonge katten een belangrijke infectiebron zijn. Van 19 dieren die in 2016 bij het DWHC werden onderzocht, werd bij minimaal vijf dieren toxoplasmose als doodsoorzaak vastgesteld. Het totale aantal is lager dan in 2014 en 2015, maar toen werden er twee keer zoveel dieren onderzocht. Relatief gezien is het wel vergelijkbaar met Daarnaast waren er in 2016 waren ook nog twee dieren die besmet waren met toxoplasmose, maar waarvan de besmetting waarschijnlijk niet heeft bijgedragen aan het doodgaan. Het is in ieder geval duidelijk dat toxoplasmose in 2016 nog steeds actief is. Populatieontwikkeling in Nederland 5

7 De populatie van de eekhoorn is in Nederland over de periode matig afgenomen. Theoretisch mag men verwachten dat in jaren na een voedselrijke herfst (veel zaad van eik en beuk, ook wel mast genoemd), veel eekhoorns aanwezig zijn en in jaren na een herfst met weinig of geen mast de populatie afneemt. Dat is echter niet altijd het geval. In jaren dat er in de voorgaande herfst geen of nauwelijks sprake is van mast, is de populatie altijd relatief laag. In jaren na mast kan de populatie pieken, maar ook op een relatief laag niveau blijven. Blijkbaar spelen er nog andere factoren mee die kunnen voorkomen dat de populatie gaat pieken. Eén van die factoren zou ziekte Ron fotografie kunnen zijn. De laatste afname van de populatie in Nederland vond plaats na de herfst zonder mast in 2012, in combinatie met de lange koude winter van 2012/2013. De verwachting dat in 2014 de eekhoornpopulatie zich vanwege een redelijke hoeveelheid mast van eik en beuk in de herfst van 2013 en de zachte winter van 2013/2014, zou herstellen, is maar deels uitgekomen. Mogelijk is dit veroorzaakt door de ziekte toxoplasmose die in 2014 optrad. In 2014 was er wederom een redelijke hoeveelheid mast van eik en beuk, gevolgd door een milde winter. Wederom laat de populatie een geringe groei zien, maar krabbelt zo wel langzamerhand uit het dal. Blijf dode eekhoorns melden en aanleveren! We zijn benieuwd hoe de eekhoornpopulatie zich verder ontwikkelt. Aankomend jaar komen de gegevens van de tellingen over 2016 beschikbaar. In de herfst van 2015 was er wederom een redelijke hoeveelheid mast van beuk en eik, dus een verder herstel van de populatie in 2016 is mogelijk. De vraag is of ziekten als toxoplasmose verder herstel zullen voorkomen of vertragen. Om beter zicht te krijgen op de invloed van ziekten op de populatieontwikkeling van eekhoorns en om in beeld te krijgen of toxoplasmose daarbij nog steeds een rol speelt, roepen de Zoogdiervereniging en het DWHC het publiek op om dode en zieke eekhoorns te blijven melden ( doorklikken naar eekhoorn). Daarnaast willen we het publiek vragen om verse dode dieren (maximaal 24 uur dood), die niet langs de kant van de weg liggen, veilig te stellen (niet invriezen, wel koelen als dat kan) en zo snel mogelijk aan te melden via de website van het DWHC ( zodat de dieren eventueel voor onderzoek opgehaald kunnen worden. Voor achtergrondgegevens en meer informatie (ook over toxoplasmose bij mensen) zie deze pdf. Het onderzoek vanuit de Zoogdiervereniging naar de doodsoorzaak van de eekhoorns werd mede mogelijk gemaakt door het Juncus Porzana Delichon Fonds en het Prins Bernhard Cultuur Fonds. Tekst: Vilmar Dijkstra, Zoogdiervereniging en Margriet Montizaan, Dutch Wildlife Health Centre Foto: Margriet Montizaan (leadfoto: rode eekhoorn) 6

8 Bio-energie blijkt funest voor de Europese natuur Geplaatst op 23 november 2016 Veel grootschalige bio-energie projecten blijken desastreus voor de natuur. Bovendien helpen ze niet bij het tegengaan van klimaatverandering. Dit blijkt uit een vandaag uitgekomen 'zwartboek' van BirdLife Europa en Transport & Environment. In het rapport zijn acht projecten in Europa in kaart gebracht. Het grootste deel van onze groene energie bestaat uit bio-energie (in de EU maar liefst 65%). Bio-energie wordt opgewekt door verbranding, vergisting of vergassing van organische producten, zoals hout. Veel van de bio-energie wordt echter op een wijze geproduceerd die zeer schadelijk is voor de natuur en bovendien bijdraagt aan opwarming van de aarde door CO2 emissies. Veengebieden omgeploegd voor biogas Het schokkende BirdLife-rapport neemt projecten onder de loep in onder meer Duitsland, Frankrijk, Italië en Rusland. In Duitsland wordt niet alleen een steeds groter deel van het landbouwareaal gebruikt voor het produceren van bio-energie, maar ook veengebieden worden omgeploegd voor biogas en omgezet in monoculturen van vooral mais. Op dit moment al ruim een miljoen hectare. De verwachting is dat het aantal boerenlandvogels hierdoor nog eens met 10% extra afneemt, terwijl deze groep vogels in heel Europa al keihard achteruit gaat. Beschermde Europese bossen gekapt voor bio-energie Het rapport legt ook ondubbelzinnig bloot, dat er in Rusland massaal bossen worden gekapt om in Europa opgestookt te worden in energiecentrales van grote energiereuzen zoals het Zweedse Vattenfall en het Duitse RWE. Zelfs beschermde bossen in het Italiaanse Emilia Romagna zijn gekapt voor bio-energie! Deze zogeheten rivierbegeleidende bossen herbergen een schat aan bijzondere planten en dieren. Maar onder het mom van groene energie zijn zelfs dit soort unieke en beschermde bossen niet veilig voor kap. BirdLife Europa wil hiermee de ogen openen van de EU en nationale regeringen en geeft met dit wetenschappelijke rapport een duidelijk signaal: de natuur in Europa zal ernstig achteruitgaan als dit soort desastreuze bio-energieprojecten verder toeneemt. Voor kille cijfers: De waarde van biodiversiteit 2 december 2016 De rijkdom van de natuur in Europa blijft teruglopen. Biodiversiteit is echter enorm belangrijk voor ons welzijn. Daarom onderzochten Wageningse wetenschappers met internationale collega s welke argumenten aanzetten tot bescherming ervan. Waarom moet je biodiversiteit beschermen? Beleidsmakers willen inzicht hebben in de waarde van biodiversiteit. Ze willen duidelijkheid over waarom mensen de bescherming van biodiversiteit belangrijk vinden, weten welke argumenten effectief zijn, vertelt Rob Bugter van Wageningen Environmental Research. Bugter was projectleider van BESAFE, een groot Europees project om de bescherming van biodiversiteit te verbeteren en te vernieuwen. Als het gaat om de rijkdom van de natuur op de wereld worden nu argumenten genoemd als maatschappelijke baten en de rol 7

9 van biodiversiteit voor verminderen van armoede. In Europa voeren economische argumenten de boventoon; het gaat steeds meer om ecosysteemdiensten en het belang van een duurzaam gebruik ervan. Andere waarden sneeuwen daarbij onder. Nationale overheden verwijzen vooral naar wettelijke verplichtingen vanuit de Europese Unie om de bescherming van biodiversiteit te verkopen. Uit de casestudies in BESAFE wordt duidelijk dat op lokaal en regionaal niveau heel andere geluiden klinken. Daar gaan economische argumenten hand in hand met ethische en morele argumenten. We willen biodiversiteit beschermen vanwege zijn intrinsieke waarde (de eigen waarde van andere soorten dan de mens), én omdat biodiversiteit bijdraagt aan de economie én omdat het goed is voor ons welbevinden. Langzaam beginnen ook robuustheid en het belang van het vermogen van natuur om zich aan te passen aan klimaatverandering een rol te spelen. Kortom: we zijn het meest gevoelig voor een mix van positieve redenen. De nadruk leggen op de gevaren van verlies aan biodiversiteit werkt in veel gevallen contraproductief. Veel mensen voelen zich verbonden met natuur en vinden dat natuur een eigen bestaansrecht heeft. Rob Bugter, onderzoeker biodiversiteit bij Wageningen Environmental Research. Deel deze quote: Volgens Bugter is voor behoud van biodiversiteit meer nodig dan van bovenaf beleid opleggen, bijvoorbeeld door het opschrijven van doelen en grenzen. De praktijk laat zien dat alleen dat de teruggang niet stopt. Ook buiten de aangewezen natuurgebieden moet biodiversiteit beschermd worden, en daar met name vanwege dingen waar we rechtstreeks van profiteren. Zoals bestuiving van gewassen, natuurlijke plaagbestrijding, waterzuivering en woongenot. Biodiversiteit is daarom net zo goed een zaak van de landbouw, bosbouw en stedenbouw. Op alle fronten moeten mensen overtuigd worden van de noodzaak van bescherming en zich bewust worden van de rol die ze daar zelf in hebben. Meer natuur rondom huis gaat gepaard met minder angststoornissen Wageningen Environmental Research (Alterra) 30-NOV In woonomgevingen met meer natuurlijke elementen zoals groen of water hebben bewoners minder vaak last van angststoornissen dan in woonomgevingen die weinig natuurlijke elementen bevatten. Ook ervaren zij een betere algehele gezondheid. Dit blijkt uit onderzoek van Sjerp de Vries van Wageningen Environmental Research (Alterra) met het Trimbos-instituut naar de relatie tussen de kwaliteit van de woonomgeving en de gezondheid van de bewoners. In het onderzoek werd gebruik gemaakt van gegevens van NEMESIS-2 (Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study- 2), een grootschalig bevolkingsonderzoek uitgevoerd door het Trimbos-instituut naar de psychische gezondheid van volwassenen. Voor dit onderzoek is uitgegaan van een representatieve steekproef van ruim 6600 personen die mondeling zijn geïnterviewd. Op grond van hun woonadres en het bestand Landelijk Grondgebruik Nederland (LGN) van Wageningen Environmental Research (Alterra) is bepaald hoeveel groen en water binnen één kilometer van de woning voorkomt. Groen is daarbij breed opgevat: niet alleen park, maar ook bos, natuur en agrarisch gebied. Of iemand lijdt aan een angst- of een stemmingsstoornis is bepaald via het Composite International Diagnostic Interview (CIDI). Angst- en stemmingsstoornissen Angststoornissen komen minder vaak voor bij meer groen en/of water in de woonomgeving. Stemmingsstoornissen, waaronder depressie, komen alleen minder voor bij meer water. De hoeveelheid water in de woonomgeving hangt sterker samen met psychische aandoeningen dan de hoeveelheid groen. Zo is bij 15% water binnen één kilometer de kans op het hebben van een 8

10 angststoornis 25% kleiner dan bij 5% water binnen één kilometer. Ook voor de zelfgerapporteerde algehele gezondheid geldt dat de samenhang met water sterker is dan die met groen. Deze resultaten worden niet verklaard door de stedelijkheid (woningdichtheid) van de buurt of de sociaal-economische status van respondenten. De gevonden verbanden betekenen niet noodzakelijkerwijs dat er sprake is van een oorzaak-gevolgrelatie, maar andere studies bevestigen veel van de bevindingen. In de praktijk zal het veelal niet mogelijk zijn om op korte termijn bestaande woonomgevingen van aanzienlijk meer natuur te voorzien, zegt Sjerp de Vries. Maar wellicht kan de al aanwezige natuur hier en daar nog wel meer toegankelijk worden gemaakt. Verder valt het te overwegen om in de geestelijke gezondheidszorg meer bewust gebruik te maken van die bestaande natuur, zowel preventief als therapeutisch. Tekst: Wageningen Environmental Research (Alterra) Foto: Peter van der Sluijs, CC BY-SA 3.0-licentie U wordt gezocht: Helpende voor de Info markt te Heerjasdam op 7 december Vrijwilligers voor alle werkgroepen zijn welkom Materiaal voor de inrichting van het Weetpunt Er is veel meer zoek u iets zoekt contact. rstevense@chello.nl Het Weetpunt verbouwen we zijn begonnen en blij met de vrijwilligers die zicht gemeld hebben. Creatieve ideeën of voorwerpen meldt het. Ron Stevense@RES fotografie 9

Toxoplasmose bij de rode eekhoorn, een update

Toxoplasmose bij de rode eekhoorn, een update Toxoplasmose bij de rode eekhoorn, een update In 2014 werden in de zomer en herfst enkele honderden dode eekhoorns gemeld. Er kwamen zelfs berichten dat eekhoorns dood uit de boom vielen. Onderzoek dat

Nadere informatie

NATUUR EN BIODIVERSITEIT

NATUUR EN BIODIVERSITEIT NATUUR EN BIODIVERSITEIT Wat hebt u eraan? Biodiversiteit is de verscheidenheid van leven op onze planeet. Het is het fundament van ons welzijn en de economie. We zijn van de natuur afhankelijk voor ons

Nadere informatie

Kraaiachtigen een bedreiging voor weidevogels? Attie F. Bos Pim Vugteveen

Kraaiachtigen een bedreiging voor weidevogels? Attie F. Bos Pim Vugteveen Rijksuniversiteit Groningen Wetenschapswinkel Biologie Rapport 67 Kraaiachtigen een bedreiging voor weidevogels? Een literatuuronderzoek naar de rol van kraaiachtigen als predator en de invloed daarvan

Nadere informatie

STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD. Inhoud WERKGROEP NATUUR ONDERHOUD ZWIJNDRECHTSE WAARD

STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD. Inhoud WERKGROEP NATUUR ONDERHOUD ZWIJNDRECHTSE WAARD STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD Flora en fauna werkgroep 2016 maart no 9 NIEUWSBRIEF Inhoud WERKGROEP NATUUR ONDERHOUD ZWIJNDRECHTSE WAARD 1 Rooster Blz. 2 2 Werklocatie Natuur onderhoudt

Nadere informatie

Nieuwsbrief STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD

Nieuwsbrief STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD Nieuwsbrief STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD 2016 December 2 de jaargang no 34 Inhoud van deze nieuwsbrief Voorwoord Blz. 1 WERKGROEP NATUUR ONDERHOUD ZWIJNDRECHTSE WAARD Rooster Hooge

Nadere informatie

Bescherming Weidevogels Zuid-Holland Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen

Bescherming Weidevogels Zuid-Holland Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen Bescherming Weidevogels Zuid-Holland 2018 Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen Dit jaarverslag is tot stand gekomen in samenwerking met 17 actieve weidevogelgroepen

Nadere informatie

Aantal gevonden legsels in 2008

Aantal gevonden legsels in 2008 10 1 Broedpaaraantallen 2. Reproductie Na terugkomst van weidevogels in hun broedgebied vormen zich paren en kiezen de vogels een plek om te gaan broeden: de vestiging. Daarna komen twee belangrijke reproductiefasen:

Nadere informatie

FACTSHEET. Hoe denken Nederlanders over natuur van het boerenland, in de stad en natuurgebieden?

FACTSHEET. Hoe denken Nederlanders over natuur van het boerenland, in de stad en natuurgebieden? Onderzoeksresultaten Motivaction: FACTSHEET Hoe denken Nederlanders over natuur van het boerenland, in de stad en natuurgebieden? september 2015 Onderzoeksinstituut Motivaction heeft in opdracht van Vogelbescherming

Nadere informatie

Meer over de steenuilen. Even voorstellen. Hier wonen ze

Meer over de steenuilen. Even voorstellen. Hier wonen ze Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

WEIDEVOGELS LOPIKERWAARD

WEIDEVOGELS LOPIKERWAARD WEIDEVOGELS LOPIKERWAARD 214 Er is goed nieuws en er is slecht nieuws WEIDEVOGELS LOPIKERWAARD 214: ER IS GOED NIEUWS EN ER IS SLECHT NIEUWS Sinds 211 telt DNatuur voor ANV Lopikerwaard hoeveel Grutto

Nadere informatie

Nationale Tuinvogeltelling 2010

Nationale Tuinvogeltelling 2010 Nationale Tuinvogeltelling 21 Huismus wederom het hoogste aantal, Merel het vaakst gemeld De Nationale Tuinvogeltelling van 23 en 24 januari werd voor de 7 e keer georganiseerd door Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

7.3 Zwarte kraai (Corvus corone)

7.3 Zwarte kraai (Corvus corone) 7.3 Zwarte kraai (Corvus corone) 1. Status De zwarte kraai is een landelijk vrijgestelde soort. De vrijstelling betreft het opzettelijk doden ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, vee, bossen,

Nadere informatie

Weidevogelbescherming Spaarndam/Haarlemmerliede. Spaarndam/Haarlemmerliede in het voorjaar van 2010

Weidevogelbescherming Spaarndam/Haarlemmerliede. Spaarndam/Haarlemmerliede in het voorjaar van 2010 Weidevogelbescherming 2010 Spaarndam/Haarlemmerliede Martin Ikelaar In dit artikel gaan we in op de activiteiten van de vrijwilligers weidevogelbescherming Spaarndam/Haarlemmerliede in het voorjaar van

Nadere informatie

Soort Aantal broedparen

Soort Aantal broedparen 4. WEIDEVOGELS 212 totaaloverzicht Het spookbeeld dat de weidevogels in Twente verloren dreigen te gaan, krijgt steeds meer vorm. Het gaat de laatste jaren hard achteruit met onze vogels. Weidevogelseizoen

Nadere informatie

Experts maakten zich in het voorjaar zorgen: waar blijven de zwaluwen? Nieuwsbrief augustus 2018

Experts maakten zich in het voorjaar zorgen: waar blijven de zwaluwen? Nieuwsbrief augustus 2018 Op Woensdagavond 13 juli was er bij John van Raak aan de Luther in Hooge Mierde een bijeenkomst over de over de akkerranden. Van daaruit hadden we een rondleiding langs de akkers welke in overleg met de

Nadere informatie

Even (nou even..) bijpraten

Even (nou even..) bijpraten Even (nou even..) bijpraten Reageren? info@collectiefnhz.nl Meer informatie, ook persoonlijke documenten: www.collectiefnhz.nl Beste leden van Collectief Noord-Holland Zuid, De drukke tijd is voor iedereen

Nadere informatie

Naar een goed weidevogelbeheer. Cees Witkamp Senior beleidsmedewerker boerenlandvogels Vogelbescherming Nederland

Naar een goed weidevogelbeheer. Cees Witkamp Senior beleidsmedewerker boerenlandvogels Vogelbescherming Nederland Naar een goed weidevogelbeheer Cees Witkamp Senior beleidsmedewerker boerenlandvogels Vogelbescherming Nederland 1 Even iets over Vogelbescherming o Opgericht 1899 o C. 140.000 leden o C. 65 werknemers

Nadere informatie

Beheerevaluatie 2018 weidevogels

Beheerevaluatie 2018 weidevogels Beheerevaluatie 2018 weidevogels Auteur Opdrachtgever Status Stichting Landschapsbeheer Gelderland VALA Definitieve versie Datum 06-11-2018 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 2 Inleiding... 3 3 Beltrumse

Nadere informatie

SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden.

SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden. SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden. INDIENING Steller vragen: Joke Ruitenberg-Alphenaar, PvdA Datum:16-01-12012 Onderwerp:

Nadere informatie

Provinciaal weidevogelonderzoek in de regio Amstel-, Gooi- en Vechtstreek Uit het Jaarboek Weidevogels 2007

Provinciaal weidevogelonderzoek in de regio Amstel-, Gooi- en Vechtstreek Uit het Jaarboek Weidevogels 2007 Provinciaal weidevogelonderzoek in de regio Amstel-, Gooi- en Vechtstreek Uit het Jaarboek Weidevogels 2007 Inleiding In 2005 verschenen alarmerende berichten over een snelle teruggang van weidevogels

Nadere informatie

Welkom! Hoe kunnen wetenschap en politiek elkaar helpen?

Welkom! Hoe kunnen wetenschap en politiek elkaar helpen? Welkom! Hoe kunnen wetenschap en politiek elkaar helpen? Organisatie Wim Sonnemans (PvdA-Netwerk Ruimte) Ruud Steenbeek (Pyrus - Bodem, Water en Atmosfeer) Overige Wageningse studieverenigingen Environmental

Nadere informatie

Even wachten met maaien voor de gruttokuikens

Even wachten met maaien voor de gruttokuikens pagina 1 van 5 Even wachten met maaien voor de gruttokuikens Reportage Weidevogelbeheer Weidevogels hebben het zwaar. Nu komt de overheid met een reddingsplan dat volgens Vogelbescherming Nederland zo

Nadere informatie

TOELICHTING WEIDEVOGEL- LEEFGEBIEDEN

TOELICHTING WEIDEVOGEL- LEEFGEBIEDEN TOELICHTING WEIDEVOGEL- LEEFGEBIEDEN Foto: Onno Steendam Landschap Noord-Holland Toelichting Weidevogelleefgebieden Over wie gaat het? Weidevogels zijn vogels die in uitgestrekte en kruidige graslanden

Nadere informatie

Motivatie waarnemers. Waarom tellen waarnemers? Waarneme. Aantallen waarnemers. Nederland is land met hoogste dichtheid aan waarnemers

Motivatie waarnemers. Waarom tellen waarnemers? Waarneme. Aantallen waarnemers. Nederland is land met hoogste dichtheid aan waarnemers 99 99 99 99 99 995 996 997 998 999 5 6 7 8 9 5 Citizen science in het boerenland en lichtpuntjes Citizen Science (burgerwetenschap) Onderzoek uitgevoerd door burgers, vaak in samenwerking met of onder

Nadere informatie

STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD

STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD STICHTING NATUUR EN LANDSCHAP ZWIJNDRECHTSE WAARD Flora en fauna werkgroep 2016 mei no 13 NIEUWSBRIEF Inhoud WERKGROEP NATUUR ONDERHOUD ZWIJNDRECHTSE WAARD 1 Rooster Blz. 1 2 Verzamelen Blz. 1 3 Terrein

Nadere informatie

Bezoekeffecten en nestbescherming bij weidevogels. Paul Goedhart Wolf Teunissen Hans Schekkerman Maja Roodbergen

Bezoekeffecten en nestbescherming bij weidevogels. Paul Goedhart Wolf Teunissen Hans Schekkerman Maja Roodbergen Bezoekeffecten en nestbescherming bij weidevogels Paul Goedhart Wolf Teunissen Hans Schekkerman Maja Roodbergen Aantalveranderingen 200 180 160 140 Index 120 100 80 60 40 20 1960 1970 1980 1990 2000 2010

Nadere informatie

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland Paul Opdam Wageningen Universiteit en Alterra paul.opdam@wur.nl 3 kernpunten EHS: verzekering voor biodiversiteit Klimaatverandering

Nadere informatie

Nationale Tuinvogeltelling 2012 enkele cijfers en getallen op een rij*

Nationale Tuinvogeltelling 2012 enkele cijfers en getallen op een rij* Nationale Tuinvogeltelling 2012 enkele cijfers en getallen op een rij* Er deden 40496 verschillende mensen mee in totaal werden 28232 tellingen doorgegeven verdeeld over meer dan 631800 verschillende individuen.

Nadere informatie

Nieuwsbrief NIEUWSBRIEF. November 2017 Jaargang 3. Column/ Colofon. Excursies en vrijwilligers werkzaamheden. Info Werkgroepen.

Nieuwsbrief NIEUWSBRIEF. November 2017 Jaargang 3. Column/ Colofon. Excursies en vrijwilligers werkzaamheden. Info Werkgroepen. 32 Nieuwsbrief NIEUWSBRIEF November 2017 Jaargang 3 1 Column/ Colofon 2 Excursies en vrijwilligers werkzaamheden 3 Info Werkgroepen 4 Foto s in beeld 5 Persberichten 7 Opnieuw te weinig jonge grutto s

Nadere informatie

Missie en visie Landschap Overijssel

Missie en visie Landschap Overijssel Missie en visie Landschap Overijssel Inhoudsopgave 1. Welkom 2. Onze missie 3. Onze visie 4. Onze kernwaarden, waardevol landschap 5. Onze kerncompetenties 6. Onze kerntaken 7. Onze afweging 8. Onze rollen

Nadere informatie

Enquête waterplanten en sportvisserij

Enquête waterplanten en sportvisserij Sportvisserij Nederland Leijenseweg 115, 37 AD Bilthoven T. -584 www.sportvisserijnederland.nl Rapport (exclusief bijlagen) Enquête waterplanten en sportvisserij Omvang van het probleem en probleemlocaties

Nadere informatie

Er zijn drie tellingen waaraan u mee kunt doen. Deze tellingen staan los van elkaar dus u kunt zelf bepalen aan welke tellingen u mee wilt doen.

Er zijn drie tellingen waaraan u mee kunt doen. Deze tellingen staan los van elkaar dus u kunt zelf bepalen aan welke tellingen u mee wilt doen. Handleiding tellingen Er zijn drie tellingen waaraan u mee kunt doen. Deze tellingen staan los van elkaar dus u kunt zelf bepalen aan welke tellingen u mee wilt doen. Als er onduidelijkheden zijn over

Nadere informatie

9.2 Spreeuw (Sturnus vulgaris)

9.2 Spreeuw (Sturnus vulgaris) 9.2 Spreeuw (Sturnus vulgaris) 1. Status Tot 1 maart 2017 gold voor delen van de provincie een ontheffing voor het doden van spreeuwen met het hagelgeweer op percelen waar schade dreigde of voorkwam. Afschot

Nadere informatie

Weidevogelnieuws. Landbouwkundige situatie vroeger en nu. Rijswijkse Veld

Weidevogelnieuws. Landbouwkundige situatie vroeger en nu. Rijswijkse Veld Landbouwkundige situatie vroeger en nu Weidevogelnieuws Het Zoelense en Rijswijkse Veld vind je in het meest westelijke deel van het werkgebied van onze VANL. De bodem bestaat er overwegend uit laaggelegen

Nadere informatie

Koppel kuifeenden. Kuifeenden

Koppel kuifeenden. Kuifeenden 42 Ecologie en natuurfuncties Het IJsselmeergebied is een uniek natuurgebied van (inter-)nationale betekenis. Het is een van de zee afgesloten, benedenstrooms gelegen, zoet laaglandmeer met een relatief

Nadere informatie

Nematodenproef bestrijding dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa

Nematodenproef bestrijding dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa Nematodenproef bestrijding dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa Spanje, Javea, Cap Sant Antoni december 2013 - februari 2014 Door: Silvia Hellingman-Biocontrole Onderzoek en Advies en Jan van Eijle

Nadere informatie

Beste Randy, Bedankt voor de medewerking. Met vriendelijke groet, Danny Eijsackers.

Beste Randy, Bedankt voor de medewerking. Met vriendelijke groet, Danny Eijsackers. Van: Danny Eijsackers [mailto:d.eijsackers@milieufederatie.nl] Verzonden: woensdag 10 mei 2017 14:58 Aan: Statengriffie Onderwerp: Bijeenkomst boerenlandvogels Beste Randy, Hierbij stuur ik je 2 documenten

Nadere informatie

Nieuwsbrief Jaar van de Patrijs in Zeeland

Nieuwsbrief Jaar van de Patrijs in Zeeland Nieuwsbrief Jaar van de Patrijs in Zeeland 2013 is door Vogelbescherming Nederland en Sovon uitgeroepen tot het Jaar van de Patrijs. Deze fraaie vogel is de laatste decennia sterk afgenomen (-95%).Ten

Nadere informatie

Bomencheck Dorpsstraat 192-A (Lunteren)

Bomencheck Dorpsstraat 192-A (Lunteren) Bomencheck Dorpsstraat 192-A (Lunteren) Colofon Titel Bomencheck Dorpsstraat 192-A (Lunteren) Projectnummer 11283 Opdrachtgever Architectenbureau Eduard C. Gerds Hoofdweg 81 9617 AC Harkstede Datum 22

Nadere informatie

Rapportage natuurbeheer. Weidevogels. Stichting Agrarische Bedrijven Spaarnwoude (SAS) Melkveebedrijf de Ettingen Zoogkoeienbedrijf de Koningshoeve

Rapportage natuurbeheer. Weidevogels. Stichting Agrarische Bedrijven Spaarnwoude (SAS) Melkveebedrijf de Ettingen Zoogkoeienbedrijf de Koningshoeve Rapportage natuurbeheer Weidevogels Stichting Agrarische Bedrijven Spaarnwoude (SAS) Melkveebedrijf de Ettingen Zoogkoeienbedrijf de Koningshoeve 2016 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Weidevogels... 5 2.a.

Nadere informatie

akkerbouw. Meest verbouwde gewassen zijn granen (vooral wintertarwe), aardappels, suikerbieten en uien. Bij het selecteren van de bedrijven voor deze

akkerbouw. Meest verbouwde gewassen zijn granen (vooral wintertarwe), aardappels, suikerbieten en uien. Bij het selecteren van de bedrijven voor deze Samenvatting Intensivering van de landbouw heeft ertoe geleid dat populaties van boerenlandvogels sterk zijn afgenomen sinds de jaren 60. Ooit veelvoorkomende soorten als patrijs (Perdix perdix) veldleeuwerik

Nadere informatie

Onderzoek steltlopers op slaapplaatsen in Noord-Holland Eerste resultaten

Onderzoek steltlopers op slaapplaatsen in Noord-Holland Eerste resultaten Onderzoek steltlopers op slaapplaatsen in Noord-Holland Eerste resultaten Het Kenniscentrum Weidevogels 1 heeft in 2008 het initiatief genomen in Noord-Holland het gehele weidevogelseizoen onderzoek te

Nadere informatie

GANZEN IN NEDERLAND OVERZOMERENDE GANZEN

GANZEN IN NEDERLAND OVERZOMERENDE GANZEN GANZEN IN NEDERLAND Nederland is met zijn laaggelegen graslanden, veel water en zachte winters een ideaal gebied voor vele ganzensoorten. Veel ganzen die Nederland aandoen zijn afkomstig uit het hoge noorden;

Nadere informatie

Het begin van de winter

Het begin van de winter WINTER 21 december WINTER 2 Het begin van de winter Vanaf 21 juni worden de dagen weer langzaam korter. De zomer duurt tot 22 of 23 september. Dan zijn de dag en de nacht overal even lang. Met andere woorden:

Nadere informatie

Rapportage natuurbeheer. Weidevogels. Stichting Agrarische Bedrijven Spaarnwoude (SAS) Melkveebedrijf de Ettingen Zoogkoeienbedrijf de Koningshoeve

Rapportage natuurbeheer. Weidevogels. Stichting Agrarische Bedrijven Spaarnwoude (SAS) Melkveebedrijf de Ettingen Zoogkoeienbedrijf de Koningshoeve Rapportage natuurbeheer Weidevogels Stichting Agrarische Bedrijven Spaarnwoude (SAS) Melkveebedrijf de Ettingen Zoogkoeienbedrijf de Koningshoeve 2015 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Weidevogels... 5 2.a.

Nadere informatie

Nationale Tuinvogeltelling 2011 enkele cijfers en getallen op een rij

Nationale Tuinvogeltelling 2011 enkele cijfers en getallen op een rij Nationale Tuinvogeltelling 2011 enkele cijfers en getallen op een rij In totaal werden 28374 tellingen doorgegeven verdeeld over meer dan 900.000 verschillende individuen. Er werden 125.550 huismussen

Nadere informatie

Klimaten Verschillende klimaten - Tropisch klimaat - Droog klimaat - Gematigd klimaat - Landklimaat - Poolklimaat - Mediterraan klimaat - Subtropisch klimaat https://schooltv.nl/video/klimaatzones-van-de-wereld-waarom-zijn-er-verschillende-klimaatzones/

Nadere informatie

Tuinvogels. Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught

Tuinvogels. Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught Tuinvogels Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught Gildes: indeling naar omgeving Stadsvogels worden ingedeeld naar gildes: Huizenbroeders (Half)holenbroeders Struikvogels Boomvogels Park- &

Nadere informatie

Monitoring bij Natuurboeren. 31 maart 2015

Monitoring bij Natuurboeren. 31 maart 2015 Monitoring bij Natuurboeren 31 maart 2015 problematiek Afname Plant- en dieren leven in het buitengebied Intensivering grondgebruik, verdroging Monitoring bij natuurboeren 2 Monitoring bij natuurboeren

Nadere informatie

Woord vooraf. Hoe hun seizoen verliep, kunt u lezen in dit jaarverslag.

Woord vooraf. Hoe hun seizoen verliep, kunt u lezen in dit jaarverslag. 1 xxxx 2 3 - - - xxxx Woord vooraf Op de cover van dit jaarverslag staat een grutto, een mannetje. De kans is groot dat het legsel van zijn vrouwtje is beschermd door vrijwillige weidevogelbeschermers.

Nadere informatie

Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting

Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting Samenvatting van het beheerplan 2012-2017 een bijdrage aan het Europese programma Natura 2000 Het beheerplan is

Nadere informatie

Een jonge sequoia opgegroeid tussen de as van een bosbrand en een jonge sequoia in een pot.

Een jonge sequoia opgegroeid tussen de as van een bosbrand en een jonge sequoia in een pot. Hoofdstuk 8. De levensloop van de Sequoia gigantea: van zaadje tot reuzenboom Niet elk zaadje dat uit de kegel valt ontkiemt. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat van de zaadjes die in een groene

Nadere informatie

Verslag broedseizoen. van. Werkgroep Weidevogelbescherming Zuidoost-Brabant

Verslag broedseizoen. van. Werkgroep Weidevogelbescherming Zuidoost-Brabant Verslag broedseizoen 2018 van Werkgroep Weidevogelbescherming Zuidoost-Brabant 1 Bestuur van de vereniging: voorzitter: secretaris: penningmeester: Noud Janssen Henk Lepelaars Jopie v.d. Ven Secretariaat:

Nadere informatie

TOP NATUUUR IN BEERZE

TOP NATUUUR IN BEERZE TOP NATUUUR IN BEERZE ROUTE 4,3 km 20 17 We zijn trots dat we acht gebieden beheren die zijn aangewezen als Natura2000. Gebieden die bij de top van de Europese natuur horen. Op deze route ontdek je Beerze.

Nadere informatie

Notitie. 1 Inleiding. Referentienummer Datum Kenmerk PN mei Betreft Roofvogel onderzoek (BMP-R methode)

Notitie. 1 Inleiding. Referentienummer Datum Kenmerk PN mei Betreft Roofvogel onderzoek (BMP-R methode) Notitie Referentienummer Datum Kenmerk 20 mei 2014 Betreft Roofvogel onderzoek (BMP-R methode) 1 Inleiding 1.1 Kader van het onderzoek Projecten of handelingen dienen te worden getoetst aan de wet- en

Nadere informatie

Tuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees

Tuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

Nadere informatie

Nummer 2, maart Zomertijd!

Nummer 2, maart Zomertijd! Zomertijd! Nummer 2, maart 2017 Het is voorjaar, de natuur gaat letterlijk open, speenkruid en bosanemoon bloeien volop bij ons langs de oprijlaan. Een hele mooie tijd voor een ieder en niet te vergeten

Nadere informatie

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

2013 wordt het jaar van de Patrijs.

2013 wordt het jaar van de Patrijs. 2013 wordt het jaar van de Patrijs. 1 Waarom? De soort kwam vroeger in grote aantallen voor in NL; er werd zelfs op gejaagd (en in sommige landen nog steeds) Bijna iedereen heeft de vogel wel eens gezien

Nadere informatie

Op 21 maart steeg het water in de Koopmanspolder waardoor het gras onderliep.

Op 21 maart steeg het water in de Koopmanspolder waardoor het gras onderliep. Douwe's natuurnieuws 26 april 2018 Overgang Peilverhoging Op 21 maart steeg het water in de Koopmanspolder waardoor het gras onderliep. Gelijk trok dat vogels aan die een lange vlucht achter de rug hadden,

Nadere informatie

KRAAIACHTIGEN. Ze zijn te zien rond het huis en ook op het platteland. Het zijn slimme dieren die zich goed aan de mens hebben aangepast.

KRAAIACHTIGEN. Ze zijn te zien rond het huis en ook op het platteland. Het zijn slimme dieren die zich goed aan de mens hebben aangepast. KRAAIACHTIGEN Vijf soorten van de kraaienfamilie zijn in Vlaanderen algemeen verspreid, het zijn de Vlaamse gaai, de ekster, de kauw, de roek en de zwarte kraai. Ze zijn te zien rond het huis en ook op

Nadere informatie

RESULTATEN WEIDEVOGELS 2016 NATUUR- EN VOGELWERKGROEP DE GRUTTO

RESULTATEN WEIDEVOGELS 2016 NATUUR- EN VOGELWERKGROEP DE GRUTTO RESULTATEN WEIDEVOGELS NATUUR- EN VOGELWERKGROEP DE GRUTTO Inleiding: Het weidevogelseizoen was voor onze vereniging een zeer bewogen seizoen met teleurstellende broedresultaten en een jaar waarin we afscheid

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45834 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Evans, Tracy Title: Management implications for invertebrate assemblages in the

Nadere informatie

Den Haag Bij voorbeeld. Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen

Den Haag Bij voorbeeld. Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen Den Haag Bij voorbeeld Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen Inleiding Bijensterfte neemt wereldwijd en in Nederland alarmerend toe. Door het grootschalige gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen

Nadere informatie

Tegast in een vervreemd landschap? Eddy Wymenga, A&W

Tegast in een vervreemd landschap? Eddy Wymenga, A&W Tegast in een vervreemd landschap? Eddy Wymenga, A&W planologisch Hoog dynamische gebieden Stedelijk gebied, infrastructuur, economische zones, ontwikkelzones voor bedrijventerreinen, transportzones Laag

Nadere informatie

Algemeen. Wat zijn we dit jaar van de Grutto. stijgen de aantallen in de Zuid-Spaanse enzuid-portugese rijstvelden.

Algemeen. Wat zijn we dit jaar van de Grutto. stijgen de aantallen in de Zuid-Spaanse enzuid-portugese rijstvelden. te weten gekomen? De Grutto in 2008 in Zuid-Kennemerland Fitls 44 (3) 2008 Wat zijn we dit jaar van de Grutto Dirk Tanger Elders in dit nummer van de fitis leest u over de Grutto als broedvogel in Spaarnwoude.

Nadere informatie

Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten

Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten Foto J. Schwiebbe - http://www.birdphoto.nl April 2009, Matthijs Broere (Waarneming.nl) & Fred Hustings (SOVON) 1. Inleiding Afgelopen winter

Nadere informatie

SETL dag verslag 11/01/2015. Meer info: www.projectbaselinebelgium.be www.projectbaseline.org http://pbdashboard.apphb.com www.facebook.

SETL dag verslag 11/01/2015. Meer info: www.projectbaselinebelgium.be www.projectbaseline.org http://pbdashboard.apphb.com www.facebook. Meer info: www.projectbaselinebelgium.be www.projectbaseline.org http://pbdashboard.apphb.com www.facebook.com/muisbroek De SETL dag viel samen met de Nieuwjaarsduik van GUE-BE. We hadden een massaal aantal

Nadere informatie

Het belang van kruidenrijk grasland voor de Grutto Grutto-onderzoek Rijksuniversiteit Groningen

Het belang van kruidenrijk grasland voor de Grutto Grutto-onderzoek Rijksuniversiteit Groningen Het belang van kruidenrijk grasland voor de Grutto Grutto-onderzoek Rijksuniversiteit Groningen Krijn Trimbos Projectleider weidevogelbeheer Landschap Noord Holland Langjarig Demografisch Onderzoek = Burgerlijke

Nadere informatie

Agrarisch Natuurbeheer: wat kost het, wat levert het op, hoe kan het beter? David Kleijn

Agrarisch Natuurbeheer: wat kost het, wat levert het op, hoe kan het beter? David Kleijn Agrarisch Natuurbeheer: wat kost het, wat levert het op, hoe kan het beter? David Kleijn Landbouwgebied Productie van voedsel en grondstoffen Natuur op boerenland Intensivering van landbouw Agrarisch natuurbeheer

Nadere informatie

Jaarverslag Werkgroep Bijeneters

Jaarverslag Werkgroep Bijeneters Jaarverslag Werkgroep Bijeneters Na het succesvol jaar 2015 met 12 broedgevallen van de bijeneters waren wij dit jaar natuurlijk zeer benieuwd of de stijgende lijn van het aantal broedgevallen zou doorzetten.

Nadere informatie

Weidevogelpact Midden-Delfland

Weidevogelpact Midden-Delfland Weidevogelpact Midden-Delfland Midden-Delfland is van oudsher een goed weidevogelgebied. Maar ook in dit open veenweidegebied is het aantal weidevogels fors afgenomen: de populaties grutto, kievit en tureluur

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PvdD) (d.d. 16 juni 2016) Nummer Onderwerp Roeken

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PvdD) (d.d. 16 juni 2016) Nummer Onderwerp Roeken van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PvdD) (d.d. 16 juni 2016) Nummer 3197 Onderwerp Roeken Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller De provincie heeft een ontheffing

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 16 februari 2016 Betreft Kamervragen uitbraak Zikavirus

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 16 februari 2016 Betreft Kamervragen uitbraak Zikavirus > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Symposium Op reis op de Boschplaat, 30 mei 2017 Over (broed)vogels in veranderende landschappen

Symposium Op reis op de Boschplaat, 30 mei 2017 Over (broed)vogels in veranderende landschappen Symposium Op reis op de Boschplaat, 30 mei 2017 Over (broed)vogels in veranderende landschappen Kees Koffijberg Sovon Vogelonderzoek Nederland 2 / 23 Boschplaat op reis, 30.05.2017 Vogels zijn belangrijke

Nadere informatie

Rapportage: Eric Verkaik Veldwerk: Elmar Prins. Quickscan. Spankerenseweg 20 Dieren

Rapportage: Eric Verkaik Veldwerk: Elmar Prins. Quickscan. Spankerenseweg 20 Dieren Rapportage: Eric Verkaik Veldwerk: Elmar Prins Quickscan Spankerenseweg 20 Dieren februari 2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Gegevens plangebied... 2 3 Methode... 3 4 Resultaten... 3 4.1 Bureaustudie...

Nadere informatie

Groengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN

Groengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN Groengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN De Holendrechter- en Bullewijkerpolder als ontbrekende schakel

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935 van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935 Onderwerp Provinciaal maaibeleid en bermbeheer: bescherming broedvogels en andere dieren Aan de leden van Provinciale

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Gierzwaluwbescherming Nederland 1

INHOUDSOPGAVE. Gierzwaluwbescherming Nederland 1 INHOUDSOPGAVE Inleiding blz 2 Het tellen van vliegende gierzwaluwen blz 3 Het tellen van invlieggaten blz 4 Buurtbewoners inschakelen blz 4 Het project camera monitoring blz 5 Observatie-nestkasten blz

Nadere informatie

QUICKSCAN EDESEWEG 51 WEKEROM

QUICKSCAN EDESEWEG 51 WEKEROM QUICKSCAN EDESEWEG 51 WEKEROM Colofon Opdrachtgever: Tulp-Bijl B.V. Titel: Quickscan Edeseweg 51 Wekerom Status: Definitief Datum: Februari 2013 Auteur(s): Ir. M. van Os Foto s: M. van Os Kaartmateriaal:

Nadere informatie

LEMELERBERG: TOPNATUUR

LEMELERBERG: TOPNATUUR LEMELERBERG: TOPNATUUR ROUTE 4,0 km Mooie, stille route langs zandvlaktes, jeneverbessen, eenzame dennen en met mooie vergezichten. Stuifzand en droge heide zijn schaars in Europa, daarom is de Lemelerberg

Nadere informatie

University of Groningen

University of Groningen University of Groningen Kraaiachtigen, een bedreiging voor weidevogels? Een literatuuronderzoek naar de rol van kraaiachtigen als predator en de invloed daarvan op weidevogels. Bos, Attie F.; Vugteveen,

Nadere informatie

Bewonersvereniging Noordwest

Bewonersvereniging Noordwest Bewonersvereniging Noordwest Centrum Publieksparticipatie Natura 2000 T.a.v. 65 Postbus 30316 2500 GH Den Haag Betreft: Zienswijze van de Bewonersvereniging Noordwest (Wageningen) op aanwijzing van Het

Nadere informatie

SAMENVATTING SAMENVATTING. Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender

SAMENVATTING SAMENVATTING. Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender SAMENVATTING Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender In de jaren negentig werd duidelijk dat steeds meer werknemers in Nederland, waaronder in

Nadere informatie

Onderdeel Jaarverslag 2015

Onderdeel Jaarverslag 2015 Onderdeel Jaarverslag 2015 IVN Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid Afdeling De Ronde Venen & Uithoorn p.a. NME-centrum De Woudreus Pieter Joostenlaan 28a 3648 XR Wilnis ivnrvu@online.nl www.ivn/afdeling/de-ronde-venen-uithoorn

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gierzwaluwwerkgroep Oisterwijk

Nieuwsbrief Gierzwaluwwerkgroep Oisterwijk 5e jaargang, 2015 editie gierzwaluw 1 Nieuwsbrief Gierzwaluwwerkgroep Oisterwijk Gierzwaluwwerkgroep Oisterwijk een samenwerkingsverband tussen vogelwerkgroep IVN Oisterwijk en vogelwerkgroep Midden-Brabant.

Nadere informatie

Richtlijnen Dierplaagbeheersing laatst bijgewerkt: 14-4-2009

Richtlijnen Dierplaagbeheersing laatst bijgewerkt: 14-4-2009 Kip (Gallus gallus domesticus) Ontwikkelingssnelheid Afhankelijk van menselijk voeren Afhankelijk van zwerfvuil Risico om ziek te worden Schadelijk gedrag Samenvattend werkprotocol voor beheerder Bij Kippenoverlast

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 33 576 Natuurbeleid Nr. 97 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Betreft: Aanvullende informative quickscan Flora & Fauna Locatie: Wijbosscheweg 107, Schijndel Kenmerk: Tm2011.099QFF BRF Datum: 19 11 2012

Betreft: Aanvullende informative quickscan Flora & Fauna Locatie: Wijbosscheweg 107, Schijndel Kenmerk: Tm2011.099QFF BRF Datum: 19 11 2012 Betreft: Aanvullende informative quickscan Flora & Fauna Locatie: Wijbosscheweg 107, Schijndel Kenmerk: Tm2011.099QFF BRF Datum: 19 11 2012 Built By Brekel T.a.v. Dhr. G. van den Brekel Sweelinckplein

Nadere informatie

Toekomst agrarisch natuur- en landschapsbeheer rond Winterswijk. Jan Stronks

Toekomst agrarisch natuur- en landschapsbeheer rond Winterswijk. Jan Stronks Toekomst agrarisch natuur- en landschapsbeheer rond Winterswijk Jan Stronks Stand van zaken huidig landschap Bos en natuur in de plus! Agrarisch cultuurlandschap sterk in de min: Natuurwaarde holt achteruit

Nadere informatie

Vogels. Duiven Eenden Ganzen

Vogels. Duiven Eenden Ganzen Vogels Duiven Eenden Ganzen Kippen Meeuwen In deze folder vindt u meer informatie over bovenstaande vogels. U leest hoe u ze herkent, wat voor overlast ze kunnen veroorzaken, wat u kunt doen om overlast

Nadere informatie

13.3 Meerkoet (Fulica atra)

13.3 Meerkoet (Fulica atra) 13.3 Meerkoet (Fulica atra) 1 Samenvatting Aantal en verspreiding Landelijk is het aantal broedvogels vanaf 199 niet significant veranderd, over de laatste 1 jaren is een significante afname van

Nadere informatie

Vogel-griep. Cees van de Noort Baancommissie Golf en Country Club Liemeer

Vogel-griep. Cees van de Noort Baancommissie Golf en Country Club Liemeer Vogel-griep Advies wat te doen bij het aantreffen van dode (water)vogels op de golfbanen van Liemeer G&CC Te Nieuwveen door Cees van de Noort Baancommissie Golf en Country Club Liemeer 23-2-2015 UPDATE:

Nadere informatie

De opwarming van de aarde

De opwarming van de aarde De opwarming van de aarde De uitstoot van broeikasgassen als gevolg van het verbranden van fossiele brandstoffen is een wereldwijd probleem. Verhoging van de zeespiegel en extreme weersomstandigheden zijn

Nadere informatie

Dieren in de winter 3

Dieren in de winter 3 Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon

Nadere informatie

WEIDEVOGELS EN VERNATTING

WEIDEVOGELS EN VERNATTING WEIDEVOGELS EN VERNATTING 20181102 - Kennisdag boerenlandvogels Zuid-Holland Plas-dras en vernatting dient meerdere doelen paarvorming slapen eten en wat later in het seizoen opgroeihabitat voor kuikens

Nadere informatie

Draaihals, verdwenen als broedvogel op de Meinweg

Draaihals, verdwenen als broedvogel op de Meinweg Draaihals, verdwenen als broedvogel op de Meinweg Maar voor hoe lang nog? Jan Boeren Stichting Koekeloere Inhoud presentatie Waarom is een Draaihals een Draaihals Meinweg al tientallen jaren kerngebied

Nadere informatie