DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017"

Transcriptie

1 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 INFORMATIE VOOR SCHOLEN DE CENTRALE EINDTOETS IN Staatsexamens Centrale Eindtoets Nederlands VO primair onderwijs als tweede taal

2 Leerlingen moeten straks in de brugklas denken: dit niveau past echt bij me. Met de juiste inzet sluit dit niveau aan bij mijn talenten. Klaas Veltman Directeur CBS Eben Haëzer DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

3 01 De Centrale Eindtoets, een overzicht p Keuze voor de digitale Centrale Eindtoets p Spoorboekje p Het schooladvies p Kwaliteit van de Centrale Eindtoets p Meer informatie p Wel of niet meedoen? p Adaptieve Centrale Eindtoets p. 24 DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

4 Afronding van 8 jaar basisonderwijs Voor alle leerlingen van groep 8 in het reguliere basisonderwijs is het verplicht om een eindtoets po te maken. 1 Een eindtoets po geeft een advies best passend brugklastype naast het schooladvies. Scholen voor voortgezet onderwijs mogen de toelating van leerlingen niet laten afhangen van het resultaat van een eindtoets po. Het schooladvies is leidend. De overheid stelt aan scholen de Centrale Eindtoets beschikbaar. Scholen kunnen ook kiezen voor een andere eindtoets po die door de minister is toegelaten. Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Centrale Eindtoets. De Centrale Eindtoets wordt in samenwerking met Stichting Cito gemaakt. Voor wie Deze brochure is bedoeld voor schoolleiders, leerkrachten en onderwijsondersteuners. In deze brochure leest u over de Centrale Eindtoets. 1 Hierop zijn uitzonderingen. Zie hiervoor hoofdstuk 3. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

5 De Centrale Eindtoets, een overzicht Een eindtoets po meet de kennis van leerlingen op het gebied van taal en rekenen. In dit hoofdstuk wordt belangrijke informatie over de Centrale Eindtoets op een rij gezet. Nederlandse taal, rekenen en wereldoriëntatie De Centrale Eindtoets bestaat uit twee verplichte onderdelen: Nederlandse taal en rekenen. Daarnaast kunnen scholen kiezen voor het facultatieve onderdeel wereldoriëntatie. De Centrale Eindtoets duurt 6 uur, verdeeld over drie dagdelen. Het onderdeel wereldoriëntatie wordt ook op deze drie dagdelen afgenomen. Dit onderdeel duurt 40 minuten extra per dagdeel. Twee niveaus: eindtoets B en eindtoets N De Centrale Eindtoets taal en rekenen is er op twee niveaus: eindtoets B (Basis) en eindtoets N (Niveau). 2 Beide niveaus hebben dezelfde onderdelen en hetzelfde aantal opgaven. De eindtoets N is bestemd voor leerlingen van wie verwacht wordt dat ze het beste passen in een brugklastype basisberoepsgerichte leerweg of kader beroepsgerichte leerweg. De eindtoets B is bestemd voor leerlingen waar het vervolgadvies brugklastype gemengde/theoretische leerweg of hoger zal zijn. Het onderdeel wereldoriëntatie is in principe geschikt voor alle leerlingen en wordt op één niveau afgenomen. Referentieniveaus taal en rekenen De Centrale Eindtoets toetst de inhoud van de taaldomeinen lezen en taalverzorging en van alle rekendomeinen binnen de referentieniveaus. De toets meet welk referentieniveau (1F/1S/2F) een leerling beheerst. De referentieniveaus geven aan wat leerlingen moeten kennen en kunnen op het gebied van taal en rekenen op belangrijke momenten in hun schoolloopbaan. Het doel van de referentieniveaus is om het taal- en rekenonderwijs in de verschillende onderwijssectoren po, vo en mbo beter op elkaar laten aansluiten en de taal- en rekenvaardigheden van de leerlingen te verbeteren. Meer informatie over referentieniveaus taal en rekenen leest u op 2 Met de komst van de adaptieve Centrale Eindtoets in 2018 vervalt het onderscheid in niveau N en B (zie ook hoofdstuk 6). DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

6 Wereldoriëntatie In de voorgaande jaren deed 70% van de scholen mee aan het onderdeel wereldoriëntatie. Het onderdeel wereldoriëntatie bestaat uit 90 opgaven evenredig verdeeld over de onderwerpen aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. Dit zijn onderwerpen waarin mens en samenleving centraal staan en die mede daarom een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van een kind in de maatschappij. Het facultatieve onderdeel wereldoriëntatie telt niet mee in het resultaat voor het advies over het best passend brugklastype. Papier of digitaal Scholen kunnen kiezen voor de Centrale Eindtoets op papier of voor de digitale versie. Ook het facultatieve onderdeel wereldoriëntatie kan zowel op papier als digitaal afgenomen worden. Scholen kunnen (per leerling) kiezen voor de Centrale Eindtoets op papier of voor de digitale versie. De onderwerpen, de volgorde van de taken en het aantal opgaven van de papieren en de digitale Centrale Eindtoets zijn hetzelfde. De opgaven zelf zijn wel verschillend. Tijdens het inhaalmoment (tweede afnamemoment) kan de Centrale Eindtoets alleen digitaal worden afgenomen (zie ook hoofdstuk 4). Afnamedagen De Centrale Eindtoets wordt jaarlijks in de wettelijke periode afgenomen op drie opeenvolgende schooldagen. Het inhaal moment (voor leerlingen die de eerste afname (deels) gemist hebben) vindt plaats vanaf de eerste week na de eerste afname tot en met uiterlijk vijf weken erna. Voor de afname in 2017 gelden de volgende afnamedata: De papieren Centrale Eindtoets wordt afgenomen op: dinsdag 18, woensdag 19 en donderdag 20 april De digitale Centrale Eindtoets wordt afgenomen van: dinsdag 18 tot en met vrijdag 21 april en van maandag 1 tot en met vrijdag 12 mei Leerlingen die tijdens de reguliere afnamedagen ziek waren, kunnen de Centrale Eindtoets digitaal inhalen in de periode van 1 mei tot en met 2 juni. Portal De portal van de Centrale Eindtoets is een digitaal platform voor scholen die deel (willen) nemen aan de Centrale Eindtoets. Iedere school krijgt via een brief een uniek inlogaccount voor portal.centraleeindtoetspo.nl. Na activering van het account kan een school zich inschrijven op de portal voor de Centrale Eindtoets 2017 (inclusief de aangepaste versies). Diverse handleidingen over de Centrale Eindtoets en de leerling- en schoolrapportages worden ook beschikbaar gesteld via de portal. Inschrijving afname 2017 De Centrale Eindtoets van het CvTE en de andere door het ministerie van OCW toegelaten eindtoetsen po worden kosteloos ter beschikking gesteld. De inschrijving voor deelname aan de Centrale Eindtoets is mogelijk vanaf 1 december 2016 via de portal van de Centrale Eindtoets. Via het inschrijfformulier geeft de school aan hoeveel leerlingen de Centrale Eindtoets B en hoeveel leerlingen de Centrale Eindtoets N gaan maken, en of ze dat op papier of digitaal doen. Ook kan via het inschrijfformulier gekozen worden voor aangepaste versies van de Centrale Eindtoets (zie hoofdstuk 3). Daarnaast kan aangegeven worden hoeveel leerlingen het onderdeel wereldoriëntatie gaan maken. Rapportage Enkele weken na afname van de Centrale Eindtoets ontvangt uw school voor iedere leerling een leerlingrapport op papier. De leerlingrapporten zijn via de portal van de Centrale Eindtoets al eerder digitaal beschikbaar. Het leerlingrapport bevat de standaardscore met daaraan gekoppeld advies best passend brugklastype. Tevens bevat het rapport de score per toetsonderdeel (taal, rekenen, wereldoriëntatie) en de beheersing van de referentieniveaus. Daarnaast krijgt uw school via de portal ook de beschikking over diverse rapportages op schoolniveau. De schoolrapportages bevatten een overzicht van de resultaten van alle leerlingen die dat jaar op uw school de Centrale Eindtoets hebben gemaakt. U krijgt met deze rapportages onder andere zicht op hoe de resultaten op uw school zich verhouden tot het landelijk gemiddelde. De Centrale Eindtoets van 2017 zal in grote lijnen vergelijkbaar zijn met de Centrale Eindtoets van Qua inhoud zullen de onderdelen gelijk zijn aan de onderdelen die getoetst werden in de Centrale Eindtoets De papieren Centrale Eindtoets zal in tegenstelling tot in 2016 in kleur, in één kolom en lettergrootte 12 worden weergegeven. Met deze nieuwe opzet verdwijnt de vergrote versie als aangepaste versie van de Centrale Eindtoets. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

7 Het schooladvies Met de invoering van de verplichte eindtoets po is het schooladvies leidend geworden bij de plaatsing van leerlingen in het voortgezet onderwijs. De eindtoets levert een onafhankelijk en objectief tweede gegeven op naast het schooladvies. Schooladvies Elke leerling in groep 8 van de basisschool krijgt van de school voor 1 maart een schriftelijk schooladvies. Hierin staat welk type voortgezet onderwijs het beste bij de leerling past. De school kijkt daarvoor naar leerprestaties, aanleg en de ontwikkeling tijdens de hele basisschoolperiode. Naast dit schooladvies komt er voor alle leerlingen in Nederland een zogenoemd objectief tweede gegeven bij, in de vorm van een resultaat op de Centrale Eindtoets of een andere eindtoets po met een advies voor het best passend brugklastype. Heroverweging schooladvies Het schooladvies is leidend bij de plaatsing van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Als een leerling de eindtoets po beter maakt dan verwacht, moet de basisschool het schooladvies heroverwegen. De basisschool is verantwoordelijk voor deze heroverweging, bij voorkeur in overleg met de ouders/verzorgers. De heroverweging kan leiden tot een wijziging in het schooladvies, maar de school kan er ook voor kiezen om bij het oorspronkelijke schooladvies te blijven. Soms is het resultaat van de eindtoets po juist minder goed dan verwacht. In dat geval mag de basisschool het schooladvies niet aanpassen. Betrouwbaar advies De uitkomst van een eindtoets po moet een goede voorspeller zijn voor succes in het vervolgonderwijs. Het doel van de Centrale Eindtoets is dan ook: zoveel meten als nodig is om aan het einde van de toets een zo betrouwbaar mogelijk advies te geven over het best passend brugklastype voor een leerling én de beheersing van de referentieniveaus. De resultaten van de Centrale Eindtoets laten zien dat de Centrale Eindtoets een betrouwbaar objectief tweede gegeven is, mede doordat de toets voortbouwt op de Eindtoets Basisonderwijs van Cito. Deze toets heeft ruim 45 jaar bewezen een goede voorspeller te zijn van het best passend brugklastype per leerling. Uit doorstroomonderzoek blijkt 80% van de leerlingen een paar jaar later op het geadviseerde vervolgonderwijs te zitten. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

8 Iedere toetsdag van de Centrale Eindtoets start met een aantal makkelijke(re) opgaven. Na deze relatief gemakkelijke start worden per toetsdag makkelijke en moeilijke opgaven afgewisseld. Een opgave is nooit voor alle leerlingen makkelijk of moeilijk. Makkelijke(re) opgaven zijn opgaven die door meer dan 75% van de leerlingen goed zijn beantwoord. Dat is gebleken uit de proeftoetsen die eerder met dezelfde opgaven zijn gehouden. Door de wisselende moeilijkheidsgraad in de Centrale Eindtoets kan het niveau van de leerling betrouwbaar worden vastgesteld. Door deze afwisseling worden leerlingen blijvend uitgedaagd en blijven ze gemotiveerd tijdens de toets. Veel meten komt de betrouwbaarheid van een eindtoets ten goede. Hierdoor krijgt de leerling een diepgaande analyse van zijn/haar vaardigheden. Met de Centrale Eindtoets worden de referentieniveaus op precies dezelfde wijze gemeten als bij de rekentoets en de centrale examens in het vo en mbo. Zo is gedurende de schoolcarrière van een leerling een betrouwbare analyse te maken van zijn/haar ontwikkeling op taal en rekenen. De Centrale Eindtoets is daarmee het eerste ijkpunt voor een leerling van een doorlopende leerlijn van po-vo-mbo tot toegang tot het hoger onderwijs. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

9 Wel of niet meedoen? Het is wettelijk geregeld dat alle leerlingen in het laatste jaar van de basisschool een eindtoets po maken. Hierop zijn echter uitzonderingen. Deelname niet altijd verplicht Sommige leerlingen vallen onder de ontheffingsgrond van de eindtoets po. Voor onderstaande groepen leerlingen is het maken van een eindtoets po wettelijk niet verplicht. Deze leerlingen mogen wel deelnemen aan de Centrale Eindtoets. Zeer moeilijk lerende leerlingen. Meervoudig gehandicapte leerlingen voor wie het zeer moeilijk lerend zijn een van de handicaps is. Leerlingen die vier jaar of korter in Nederland zijn en om die reden de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. SO en SBO Leerlingen op scholen voor speciaal onderwijs (so) en speciaal basisonderwijs (sbo) zijn in 2017 nog niet verplicht om deel te nemen aan een eindtoets. Het ministerie van OCW zal op termijn informatie geven over de verplichting voor so en sbo. Het CvTE nodigt alle scholen uit om kosteloos deel te nemen aan de Centrale Eindtoets en samen met het CvTE in gesprek te gaan over wat nodig is voor een goede toetsafname voor het so en sbo. Aangepaste afname Leerlingen die in het regulier basisonderwijs niet onder de ontheffingsgrond vallen en onderwijs met speciale ondersteuningsbehoeften volgen, zijn vanuit de wet niet uitgezonderd van deelname aan de eindtoets po. Iedere leerling is uniek en het is voor iedere leerling waardevol om een betrouwbaar advies te krijgen. Daarom is de Centrale Eindtoets er in verschillende vormen en heeft het ook aangepaste versies voor leerlingen die speciale ondersteuning nodig hebben. En als dat niet voldoende is, denkt het team van de Centrale Eindtoets mee over specifieke oplossingen. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

10 Bij de Centrale Eindtoets worden de volgende aangepaste versies voor leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeften aangeboden: een braille-versie, voor leerlingen met een visuele beperking; een pdf-versie voor leerlingen die slechtziend zijn waar de opgaven onder andere duidelijk gemarkeerd zijn; een audio-versie voor o.a. leerlingen met een leesbeperking (dyslexie) of een visuele beperking; een zwart-witversie op reguliere grootte, voor kleurenblinde leerlingen. De papieren Centrale Eindtoets wordt in kleur, 1 kolom en lettergrootte 12 afgenomen. Lettergrootte 12 is de internationale standaard bij teksten die geschikt zijn voor mensen met dyslexie. Daarom vervalt de vergrote versie van de Centrale Eindtoets op A3-formaat. De school heeft daarnaast de mogelijkheid om rekening te houden met de speciale behoefte van een leerling, bijvoorbeeld door tijdverlenging. De beslissing of een leerling een aangepaste versie krijgt, is aan de (directeur van de) school. Wanneer bovengenoemd aanbod niet passend is voor een leerling kan de school contact opnemen met het CvTE via info@centraleeindtoetspo.nl om te overleggen over een passende ondersteuning. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

11 Keuze voor de digitale Centrale Eindtoets Scholen die voor de Centrale Eindtoets kiezen, kiezen zelf of hun leerlingen de toets op papier maken of digitaal. Wat houdt deze keuze in? Keuzemoment Vóór het eerste afnamemoment kiezen scholen voor de Centrale Eindtoets op papier of voor een digitale Centrale Eindtoets. De school bepaalt zelf voor welke versie van de Centrale Eindtoets wordt gekozen. Dat kan per leerling verschillend zijn. De onderdelen, de volgorde van de taken en het aantal opgaven van de papieren en de digitale Centrale Eindtoets zijn hetzelfde. De opgaven zijn wel anders, omdat de digitale Centrale Eindtoets gedurende een langere periode afgenomen kan worden dan de papieren versie. Systeemcheck Voor het afnemen van de digitale Centrale Eindtoets heeft een school voldoende computers nodig. De digitale Centrale Eindtoets 2017 kan alleen worden afgenomen op een desktopcomputer of laptop, niet op een tablet. Om de Centrale Eindtoets digitaal af te kunnen nemen, dient er van te voren een systeemcheck plaats te vinden. Met een systeemcheck wordt nagegaan of de computers en laptops op een school aan de eisen voldoen. Dit is nodig om problemen tijdens de afname te voorkomen. Zodra u uw school voor de digitale Centrale Eindtoets aanmeldt, krijgt u bericht over de procedure voor de digitale Centrale Eindtoets. Inhaalmoment Tijdens het inhaalmoment wordt de Centrale Eindtoets alleen digitaal afgenomen. Het inhaalmoment is bedoeld voor leerlingen die de eerste afname (deels) gemist hebben. Ook voor dit inhaalmoment dient een systeemcheck uitgevoerd te worden. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

12 Kwaliteit van de Centrale Eindtoets De Centrale Eindtoets is een betrouwbare, onafhankelijke toets die een objectief tweede gegeven oplevert naast het schooladvies. Een hoge kwaliteit van de toets is daarvoor belangrijk. Scholen werken daaraan mee door mee te doen aan de proeftoets. Om tot een betrouwbaar advies voor best passend brugklastype te komen is het belangrijk om te weten of de Centrale Eindtoets van hoge kwaliteit is. Om ervoor te zorgen dat de Centrale Eindtoets aansluit bij de leerlingen en het gegeven onderwijs is het van belang om te weten wat er speelt op de basisscholen. De kracht van de Centrale Eindtoets is dat mensen uit de praktijk en deskundigen daar aan meewerken. Vakexperts en leerkrachten groep 7 en 8 ontwikkelen en stellen de opgaven onafhankelijk vast. Iedere opgave wordt daarom meerdere malen beoordeeld op zowel inhoud, psychometrie en kindvriendelijkheid. Proeftoets Behalve bij vakexperts en leerkrachten wordt ook bij leerlingen uit groep 8 getest of een conceptopgave de juiste kwaliteit heeft. Dit wordt bepaald door een proeftoets af te nemen op basisscholen. De proeftoets bestaat uit opgaven die op papier, digitaal of een mix van papier en digitaal worden afgenomen. Voor de proeftoetsen geldt dat de onderdelen en de opgaven typen vergelijkbaar zijn met die van de echte Centrale Eindtoets. De proeftoets vindt plaats in februari 2017 en kan voor leerlingen een goede voorbereiding zijn op de Centrale Eindtoets in april Na afloop van de proeftoets ontvangt de school een rapportage op groepsniveau. Iedere school kan zich via de portal van de Centrale Eindtoets opgeven voor de proeftoets in februari Ankeronderzoek Tijdens de afname van de Centrale Eindtoets in april 2017 voert het CvTE ook een ankeronderzoek uit. Ankeren is een procedure waarbij toetsen uit verschillende jaargangen op één schaal worden gebracht. Daardoor kunnen de resultaten van de Centrale Eindtoets over de jaren heen met elkaar vergeleken worden. Dat is in het belang van zowel de leerlingen als de scholen. Leerlingen hebben dan geen last van kleine schommelingen in de moeilijkheid van de Centrale Eindtoets. En voor scholen betekent het dat een wat moeilijker uitgevallen toets geen invloed heeft op de gemiddelde schoolscore. Een belangrijk onderzoek dus. Voor dit onderzoek kunt u uw school ook via de portal opgeven. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

13 Adaptieve Centrale Eindtoets 1. Centrale Eindtoets vanaf 2018 De Centrale Eindtoets wordt tot en met 2017 afgenomen op twee niveaus. De leerkracht kiest dan op welk niveau een leerling de toets maakt. Volgens de wet moet een eindtoets po vanaf schooljaar leerkrachtonafhankelijk zijn. De Centrale Eindtoets wordt in 2018 daarom in twee varianten aangeboden: de papieren Centrale Eindtoets op één niveau, die op de door het CvTE vastgestelde afnamedata wordt afgenomen; de digitale adaptieve Centrale Eindtoets die zich aanpast aan het niveau van de leerling. Deze toets is binnen de wettelijke periode voor een eindtoets po flexibel door de school af te nemen en wordt afgenomen in het computersysteem Facet (zie pagina 27). 2. De digitale adaptieve Centrale Eindtoets De digitale adaptieve Centrale Eindtoets is adaptief voor taal en rekenen. De toets is opgedeeld in toetsdelen. Op meerdere momenten in de toets wordt op basis van de score van de leerling het niveau van de toets bepaald. Hierdoor is het een toegankelijke toets op maat die uitdagend en motiverend is voor iedere leerling. Het niveau voor taal en rekenen wordt onafhankelijk van elkaar gemeten en biedt ruimte voor leerlingen met een disharmonisch profiel. Ook voor leerlingen uit het so en sbo en leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeften is de digitale adaptieve Centrale Eindtoets zeer geschikt. 3. De voordelen op een rij Er zijn nieuwe aspecten bij de digitale adaptieve Centrale Eindtoets ten opzichte van de papieren Centrale Eindtoets, waardoor de digitale adaptieve Centrale Eindtoets veel voordelen biedt. De adaptieve Centrale Eindtoets is een toets op maat: toegankelijk voor iedere leerling ook in het speciaal (basis)onderwijs; uitdagend en motiverend voor iedere leerling; geschikt voor leerlingen met een disharmonisch profiel. een toets die meer differentieert: aan de onderkant en bovenkant van de vaardigheidsschaal <BB - VWO+; op het niveau van subdomeinen taal en rekenen; door naast meerkeuzevragen ook andere itemtypes aan te bieden. een toets die goed aansluit bij: de toenemende digitalisering van leermiddelen; de doorgaande leerlijn po-vo. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

14 4. ICT en Facet Facet is een computertoets- en examensysteem, ontwikkeld door het CvTE in samenwerking met DUO. In Facet zijn in het vo en mbo al ruim één miljoen toetsen en examens afgenomen. Vanaf 2018 wordt ook de digitale adaptieve Centrale Eindtoets in Facet afgenomen. De digitale adaptieve Centrale Eindtoets wordt device-onafhankelijk. 3 Het CvTE zorgt daarbij dat de digitale adaptieve Centrale Eindtoets veilig is en dat leerlingen niet tijdens de toets bijvoorbeeld op internet kunnen. Ook het gedrag van de toets zal voorspelbaar zijn. De vraag zal er op een tablet niet opeens heel anders uitzien dan op een pc bijvoorbeeld. Om u te helpen snel zicht te krijgen op de randvoorwaarden die nodig zijn voor digitaal toetsen in Facet komt er een quickscan. Deze is in het najaar van 2016 beschikbaar via De quickscan maakt duidelijk wat u op school nog moet doen om de digitale adaptieve Centrale Eindtoets in 2018 goed te kunnen afnemen. 5. Samenwerking met het scholenveld Sinds 2016 wordt de digitale proeftoets van de Centrale Eindtoets afgenomen in Facet. Ook hebben leerlingen de kans om vooraf te oefenen in Facet. Zij kunnen hiermee alvast oefenen en ervaring opdoen met de digitale vaardigheden die nodig zijn. Al langere tijd praat het CvTE met scholen over wat zij nodig hebben om zich goed op de digitale afname in Facet voor te bereiden. Samen met DUO zorgt het CvTE ook voor ondersteuning daarbij. Wilt u hierover van gedachten wisselen met het CvTE, neem dan contact op via info@centraleeindtoetspo.nl. Meer informatie over de digitale adaptieve Centrale Eindtoets leest u op 3 De afname is mogelijk op Windows, Max en Linux computers als ook op Chromebooks en MS surface. Er is onderzoek gaande naar de mogelijkheden op Android 10 inch tablets (met muis en toetsenbord). Tevens is het CvTE in gesprek met Apple over de afspeelmogelijkheden van de digitale adaptieve Centrale Eindtoets op een Ipad. DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

15 Spoorboekje Het spoorboekje voor de Centrale Eindtoets van het schooljaar toont de belangrijkste data voor scholen. Scholen die zich inschrijven voor de Centrale Eindtoets worden in de loop van het schooljaar nader geïnformeerd. Datum 19 september 25 november 2016 Activiteit Inschrijving proeftoets februari december 2016 Start inschrijving Centrale Eindtoets april 2017 december 2016 april 2017 Scholen kunnen de bevestiging van hun inschrijving inzien via de portal van de Centrale Eindtoets 1 februari 2017 Sluiting inschrijving Centrale Eindtoets februari 28 februari 2017 maart 2016 april 2017 maart april 2017 Afname proeftoets 2017 Scholen ontvangen de Ouderkrant. Scholen ontvangen rapportages van de proeftoets. Scholen ontvangen toetsboekjes, antwoordbladen, aangepaste versies en de handleiding Afronden systeemcheck digitale Centrale Eindtoets door scholen 18, 19 en 20 april 2017 Papieren afname Centrale Eindtoets april en 1 12 mei 2017 Digitale afname Centrale Eindtoets en 21 april 2017 Insturen van antwoordbladen door de scholen 1 mei tot en met 2 juni 2017 Inhaalmoment Centrale Eindtoets 2017 (digitaal) 10 mei 2017 Leerlingrapportages beschikbaar op de portal van de Centrale Eindtoets 24 mei 2017 Schoolrapportages beschikbaar op de portal van de Centrale Eindtoets mei juni 2017 Scholen ontvangen de papieren leerlingrapportages DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

16 Meer informatie Het CvTE werkt bij de ontwikkeling van de Centrale Eindtoets nauw samen met andere partijen, die elk hun eigen taken en verantwoordelijkheden hebben. Het CvTE heeft veel ervaring met het maken van landelijke toetsen en examens. Zo is het CvTE bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de centrale examens in het voortgezet onderwijs (vo) die ieder jaar in het voorjaar worden afgenomen. Sinds 2015 is het CvTE ook verantwoordelijk voor de Centrale Eindtoets. In alle sectoren waar het CvTE verantwoordelijk is voor centrale examens of toetsen werkt het CvTE samen met deskundigen. Dat zijn bijvoorbeeld de opgavenmakers bij Cito, leerkrachten die in de commissies zitten die de opgaven beoordelen en vertegenwoordigers van de onderwijsraden (PO-Raad, VO-raad en MBO Raad). Met inbreng van mensen uit de praktijk bewaakt het CvTE de kwaliteit van centrale examens en toetsen. Zo ontstaat er een zo groot mogelijk draagvlak. Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Het College bestaat uit vertegenwoordigers uit de verschillende werkvelden van het CvTE. Het College wordt ondersteund door een bureau. Wie doet wat? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Het ministerie van OCW is verantwoordelijk voor alle wetgeving rondom de verplichte eindtoets PO. Ook is het ministerie van OCW opdrachtgever van de Centrale Eindtoets. College voor Toetsen en Examens (CvTE) Het CvTE biedt de Centrale Eindtoets aan en is verantwoordelijk voor de ontwikkeling ervan. Stichting Cito Stichting Cito ontwikkelt de Centrale Eindtoets onder regie van het CvTE. De deskundigheid van Cito ligt op het terrein van ontwikkelen en afnemen van toetsen en examens. Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) DUO beheert in opdracht van het ministerie van OCW alle leerlinggegevens (BRON). Tevens is DUO verantwoordelijk voor de ontwikkeling en het beheer van Facet en de daarbij behorende logistieke processen voor de adaptieve Centrale Eindtoets. en bit.do/facetinfo DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

17 Inspectie van het Onderwijs (IvhO) De inspectie heeft in het primair onderwijs de rol van toezichthouder en handhaver. De inspectie ziet toe op een correcte afname van de eindtoetsen po. De inspectie gebruikt de resultaten van de verplichte eindtoets po om de leerresultaten van de school vast te stellen en te beoordelen. PO-Raad en VO-raad De PO-Raad behartigt gemeenschappelijke belangen van schoolbesturen in het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs. De VO-raad heeft als doel om de onderwijskwaliteit in het voortgezet onderwijs te bevorderen en scholen te ondersteunen bij de ontwikkeling van dit onderwijs. De PO-raad en VO-raad ondersteunen scholen bij een goede overgang van primair naar voortgezet onderwijs. Kennisnet Kennisnet is de publieke organisatie voor onderwijs die zorgt voor een landelijke ICT basisinfrastructuur, adviseert de sectorraden en deelt kennis met onder andere het primair onderwijs. Overige informatie? Naast deze brochure verstrekt het CvTE de komende maanden gerichte informatie aan scholen die kiezen voor deelname aan de Centrale Eindtoets Heeft u vragen of opmerkingen over deze brochure, dan kunt u deze mailen naar info@centraleeindtoetspo.nl Website Het CvTE informeert u over de Centrale Eindtoets via Informatie van het ministerie van OCW over de wetgeving rondom de Centrale Eindtoets en andere eindtoetsen po is te vinden op verplichte-eindtoets-basisonderwijs Toetswijzer Meer informatie over de inhoud van de Centrale Eindtoets is vastgelegd in de toetswijzer. De toetswijzer is te vinden op Colofon Redactie College voor Toetsen en Examens Teksten Margit van Aalst en Willemijn Leene Vormgeving en-publique.nl Fotografie Marijke Volkers Druk Xerox/OBT, Den Haag Oplage Utrecht, september 2016 Met dank aan de Lorentzschool, Leiden DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

18 DE CENTRALE EINDTOETS IN DE CENTRALE EINDTOETS IN

19 College voor Toetsen en Examens

DE CENTRALE EINDTOETS IN 2016

DE CENTRALE EINDTOETS IN 2016 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2016 INFORMATIE VOOR SCHOLEN DE CENTRALE EINDTOETS IN 2016 1 Staatsexamens Centrale Eindtoets Nederlands VO primair onderwijs als tweede taal Ik heb al een schooladvies gekregen

Nadere informatie

DE centrale. informatie voor scholen. Staatsexamens Centrale eindtoets Nederlands VO primair onderwijs DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 2015 1

DE centrale. informatie voor scholen. Staatsexamens Centrale eindtoets Nederlands VO primair onderwijs DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 2015 1 DE centrale EINDtoets PO in 2015 informatie voor scholen DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 2015 1 Staatsexamens Centrale eindtoets Nederlands VO primair onderwijs als tweede taal De eindtoets bepaalt niet mijn

Nadere informatie

DE CENTRALE EINDTOETS IN 2018

DE CENTRALE EINDTOETS IN 2018 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2018 INFORMATIE VOOR SCHOLEN DE CENTRALE EINDTOETS IN 2018 1 Staatsexamens Centrale Eindtoets Nederlands VO primair onderwijs als tweede taal Digitaal toetsen is efficiënt en sluit

Nadere informatie

DE CENTRALE EINDTOETS IN 2019

DE CENTRALE EINDTOETS IN 2019 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2019 INFORMATIE VOOR SCHOLEN DE CENTRALE EINDTOETS IN 2019 1 Staatsexamens Centrale Eindtoets Nederlands VO primair onderwijs als tweede taal Digitaal adaptief toetsen is de toekomst

Nadere informatie

De Centrale Eindtoets in het basisonderwijs. Regionale bijeenkomst PO-Raad 5 november 2015

De Centrale Eindtoets in het basisonderwijs. Regionale bijeenkomst PO-Raad 5 november 2015 De Centrale Eindtoets in het basisonderwijs Regionale bijeenkomst PO-Raad 5 november 2015 VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN HET CVTE Namens de overheid: kwaliteitsborging centrale examens en toetsen waarborgen

Nadere informatie

VANDAAG VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN HET CVTE. De Centrale Eindtoets in het basisonderwijs 2018 en verder

VANDAAG VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN HET CVTE. De Centrale Eindtoets in het basisonderwijs 2018 en verder 11-7-2017 De Centrale Eindtoets in het basisonderwijs 2018 en verder Breed bestuurlijk overleg Amsterdam 12 juli 2017 Juliette Panman & Remco van der Dussen VANDAAG 1. Over het College voor Toetsen en

Nadere informatie

Margit van Aalst (CvTE) Iris Verbruggen (Cito) Overzicht presentatie. verantwoordelijkheden van het cvte

Margit van Aalst (CvTE) Iris Verbruggen (Cito) Overzicht presentatie. verantwoordelijkheden van het cvte De Citotoets bestaat niet meer. Over hoe en wat van de Centrale Eindtoets Margit van Aalst (CvTE) Iris Verbruggen (Cito) Overzicht presentatie Algemene informatie over de Centrale Eindtoets, o.a. Taken

Nadere informatie

De Centrale Eindtoets anno nu en in de toekomst. Margit van Aalst (CvTE) Iris Verbruggen (Stichting Cito)

De Centrale Eindtoets anno nu en in de toekomst. Margit van Aalst (CvTE) Iris Verbruggen (Stichting Cito) De Centrale Eindtoets anno nu en in de toekomst Margit van Aalst (CvTE) Iris Verbruggen (Stichting Cito) OVERZICHT PRESENTATIE Algemene informatie over de Centrale Eindtoets, o.a. Taken van het CvTE Cijfers

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Artikel 1 Toetsreglement van de centrale eindtoets primair onderwijs

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Artikel 1 Toetsreglement van de centrale eindtoets primair onderwijs STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 39604 17 juli 2018 Regeling van het College voor Toetsen en Examens van 25 juni 2018, nummer CvTE-18.00950, houdende vaststelling

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Artikel 1 Toetsreglement van de Centrale Eindtoets primair onderwijs

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Artikel 1 Toetsreglement van de Centrale Eindtoets primair onderwijs STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 37591 5 juli 2017 Regeling van het College voor Toetsen en Examens van 26 juni 2017, nummer CvTE-17.01275, houdende vaststelling

Nadere informatie

INFORMATIEBIJEENKOMSTEN CENTRALE EINDTOETS 2019

INFORMATIEBIJEENKOMSTEN CENTRALE EINDTOETS 2019 INFORMATIEBIJEENKOMSTEN CENTRALE EINDTOETS 2019 Centrale Eindtoets primair onderwijs Het College voor Toetsen en Examens heet u van harte welkom op de informatiebijeenkomsten over de Centrale Eindtoets

Nadere informatie

VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN HET CVTE TAKEN VAN STICHTING CITO. De Centrale Eindtoets in het basisonderwijs

VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN HET CVTE TAKEN VAN STICHTING CITO. De Centrale Eindtoets in het basisonderwijs De Centrale Eindtoets in het basisonderwijs De kwaliteit van de Centrale Eindtoets Ede, 30 oktober 2017 Rob Looij en Jacob Raap VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN HET CVTE Namens de overheid Kwaliteitsborging centrale

Nadere informatie

Introductiebijeenkomst eindtoetsen Lucas Onderwijs. Centrale eindtoets PO 14 januari 2015

Introductiebijeenkomst eindtoetsen Lucas Onderwijs. Centrale eindtoets PO 14 januari 2015 Introductiebijeenkomst eindtoetsen Lucas Onderwijs Centrale eindtoets PO 14 januari 2015 PROGRAMMA Drie keer een informatieronde: Wettelijk kader Keuzemogelijkheden College voor Toetsen en Examens (het

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Artikel 1 Toetsreglement van de centrale eindtoets primair onderwijs

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Artikel 1 Toetsreglement van de centrale eindtoets primair onderwijs STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 25717 16 september 2014 Regeling van het College voor toetsen en examens van 27 augustus 2014, nummer CvTE-14.02123, houdende

Nadere informatie

Eindtoets op twee niveaus Nieuw

Eindtoets op twee niveaus Nieuw Eindtoets op twee niveaus Nieuw Vanaf 2013 zijn er twee versies van de Eindtoets: de Eindtoets Basis en de Eindtoets Niveau. Beide versies bevatten dezelfde onderdelen en hetzelfde aantal opgaven. Alleen

Nadere informatie

Carousselsessie Centrale Eindtoets

Carousselsessie Centrale Eindtoets Carousselsessie Centrale Eindtoets Organisatie en planning van de digitale adaptieve centrale eindtoets met Facet Kees-Jan Butter CvTE Juni 2017 DOELSTELLING VAN DE WORKSHOP Als u kiest voor de adaptieve

Nadere informatie

IEP Eindtoets 2018 TOETSREGLEMENT. Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens

IEP Eindtoets 2018 TOETSREGLEMENT. Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens IEP Eindtoets 2018 TOETSREGLEMENT Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens INHOUD Inleiding 2 1 Verantwoordelijkheden directeur 3 2 Aanmelding voor de IEP Eindtoets 4 3 Privacy 5 4 Toegestane

Nadere informatie

TERUGBLIK 2015 RESULTATEN CENTRALE EINDTOETS 2015. Centrale Eindtoets primair onderwijs

TERUGBLIK 2015 RESULTATEN CENTRALE EINDTOETS 2015. Centrale Eindtoets primair onderwijs TERUGBLIK 2015 RESULTATEN CENTRALE EINDTOETS 2015 Centrale Eindtoets primair onderwijs 2 Inhoud 1 Inleiding 4 2 Cijfers deelnemende leerlingen 5 2.1 Aantal leerlingen 5 2.2 Landelijk gemiddelde standaardscore

Nadere informatie

IEP Eindtoets 2017 TOETSREGLEMENT. Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens

IEP Eindtoets 2017 TOETSREGLEMENT. Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens IEP Eindtoets 2017 TOETSREGLEMENT Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens INHOUD Inleiding 2 1 Verantwoordelijkheden directeur 3 2 Aanmelding voor de IEP Eindtoets 4 3 Privacy 5 4 Toegestane

Nadere informatie

de centrale eindtoets 2015 informatie voor ouders Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport

de centrale eindtoets 2015 informatie voor ouders Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport 1 centrale eindtoets 2015 de centrale! informatie voor ouders eindtoets 2015 Wat is de centrale eindtoets? De belangrijkste vragen Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport Voorbeeldopgaven

Nadere informatie

Welk scenario voor de digitale adaptieve Centrale Eindtoets past het beste bij mijn school?

Welk scenario voor de digitale adaptieve Centrale Eindtoets past het beste bij mijn school? Welk scenario voor de digitale adaptieve Centrale Eindtoets past het beste bij mijn school? Informatiebijeenkomsten Remco van der Dussen r.vanderdussen@cvte.nl 1 Doorontwikkeling van de digitale adaptieve

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders e dia eindtoets Informatie voor ouders dia eindtoets EINDTOETS In het reguliere basisonderwijs zijn scholen sinds schooljaar 2014-2015 verplicht een eindtoets af te nemen in groep 8 Hierbij zijn de toetsonderdelen

Nadere informatie

TERUGBLIK 2016 RESULTATEN CENTRALE EINDTOETS Centrale Eindtoets primair onderwijs

TERUGBLIK 2016 RESULTATEN CENTRALE EINDTOETS Centrale Eindtoets primair onderwijs TERUGBLIK 2016 RESULTATEN CENTRALE EINDTOETS 2016 Centrale Eindtoets primair onderwijs 2 Inhoud 1 Inleiding 4 2 Deelnemende scholen en leerlingen 5 2.1 Exclusiecriteria 5 2.1.1 Geen standaardscore beschikbaar

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Artikel 1 Toetsreglement van de centrale eindtoets primair onderwijs

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Artikel 1 Toetsreglement van de centrale eindtoets primair onderwijs STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 17781 30 juni 2015 Regeling van het College voor Toetsen en Examens van 15 juni 2015, nummer CvTE-15.01450, houdende vaststelling

Nadere informatie

CENTRALE EINDTOETS primair onderwijs

CENTRALE EINDTOETS primair onderwijs CENTRALE EINDTOETS primair onderwijs handleiding 2015 Centrale eindtoets primair onderwijs Inhoud 1 Centrale eindtoets, een overzicht 7 6 Registratie in BRON 43 1.1 Doel van de centrale toets 7 1.2 Doelgroep

Nadere informatie

IEP Eindtoets 2019 TOETSREGELEMENT. Een kind is meer dan taal en rekenen. IEP is een merk van Bureau ICE

IEP Eindtoets 2019 TOETSREGELEMENT. Een kind is meer dan taal en rekenen. IEP is een merk van Bureau ICE IEP Eindtoets 2019 TOETSREGELEMENT Een kind is meer dan taal en rekenen IEP is een merk van Bureau ICE Inhoud Inleiding 2 1 Verantwoordelijkheden directeur 3 2 Aanmelding voor de IEP Eindtoets 4 3 Privacy

Nadere informatie

BROCHURE. adaptievedigitaleeindtoets

BROCHURE. adaptievedigitaleeindtoets BROCHURE adaptievedigitaleeindtoets Vanaf april 2015 zijn scholen in het regulier primair onderwijs verplicht om leerlingen uit groep 8 een eindtoets te laten maken. De afnamedatum van de eindtoets in

Nadere informatie

de centrale eindtoets 2017 informatie voor ouders Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport

de centrale eindtoets 2017 informatie voor ouders Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport 1 CENTRALE EINDTOETS 2017 de centrale! informatie voor ouders eindtoets 2017 Wat is de Centrale Eindtoets? De belangrijkste vragen Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport Voorbeeldopgaven

Nadere informatie

TERUGBLIK 2017 RESULTATEN CENTRALE EINDTOETS Centrale Eindtoets primair onderwijs

TERUGBLIK 2017 RESULTATEN CENTRALE EINDTOETS Centrale Eindtoets primair onderwijs TERUGBLIK 2017 RESULTATEN CENTRALE EINDTOETS 2017 Centrale Eindtoets primair onderwijs 2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Deelnemende scholen en leerlingen 4 2.1 Exclusiecriteria 4 2.2 Aantal leerlingen 5 2.3 Standaardscore

Nadere informatie

dia Informatie voor ouders

dia Informatie voor ouders dia. eindtoets Informatie voor ouders eindtoets In het reguliere basisonderwijs zijn scholen sinds schooljaar 2014-2015 verplicht een eindtoets af te nemen in groep 8. Hierbij zijn de toetsonderdelen rekenen/wiskunde,

Nadere informatie

AMN EINDTOETS. Toetsreglement

AMN EINDTOETS. Toetsreglement AMN EINDTOETS Toetsreglement AMN Eindtoets toetsreglement 2 AMN Eindtoets toetsreglement 3 AMN Eindtoets Toetsreglement Juli 2018 AMN Eindtoets toetsreglement 4 AMN Eindtoets toetsreglement 5 Voorwoord

Nadere informatie

Eindtoets PO. Panamaconferentie. 25 januari Jacob Raap (CvTE)

Eindtoets PO. Panamaconferentie. 25 januari Jacob Raap (CvTE) Eindtoets PO Panamaconferentie 25 januari 2018 Jacob Raap (CvTE) OVERZICHT PRESENTATIE ALGEMEEN DEEL Wettelijk kader eindtoetsing, Doel en vormgeving wet Knelpunten Referentieniveaus Inhoudelijk kader

Nadere informatie

ROUTE 8 is een digitale, adaptieve eindtoets die in 2 à 3 klokuren via internet wordt afgenomen. 2 www.route8.nl

ROUTE 8 is een digitale, adaptieve eindtoets die in 2 à 3 klokuren via internet wordt afgenomen. 2 www.route8.nl Vanaf april 2015 zijn scholen in het basisonderwijs verplicht om leerlingen uit groep 8 een eindtoets te laten maken. De afnameperiode van de eindtoets in groep 8 is verplaatst van februari naar 15 april

Nadere informatie

Graag informeren wij u via deze e-nieuwsbrief over schoolzelfevaluatie voor SO en SBO, proeftoetsen VSO

Graag informeren wij u via deze e-nieuwsbrief over schoolzelfevaluatie voor SO en SBO, proeftoetsen VSO E-nieuwsbrief speciale leerlingen Graag informeren wij u via deze e-nieuwsbrief over schoolzelfevaluatie voor SO en SBO, proeftoetsen VSO Dagbesteding en Arbeid, Hét Congres en nog veel meer. Stuur deze

Nadere informatie

dia Informatie voor ouders

dia Informatie voor ouders . eindtoets dia Informatie voor ouders dia. eindtoets eindtoets In het reguliere basisonderwijs zijn scholen sinds schooljaar 2014-2015 verplicht een eindtoets af te nemen in groep 8. Hierbij zijn de onderdelen

Nadere informatie

INTERPRETATIE VAN HET LEERLINGRAPPORT

INTERPRETATIE VAN HET LEERLINGRAPPORT INTERPRETATIE VAN HET LEERLINGRAPPORT BIJ DE CENTRALE EINDTOETS PO 2015 Centrale eindtoets primair onderwijs 2 Inhoud 1 De Centrale Eindtoets: een overzicht 3 1.1 Belangrijke kenmerken 3 1.2 Inhoud en

Nadere informatie

Eindtoets & Overgang PO-VO.

Eindtoets & Overgang PO-VO. Eindtoets & Overgang PO-VO Welkom Aanwezige organisaties IEP toets Route 8 Centrale Eindtoets Programma Doel en functie van bijeenkomst Korte terugblik op schooljaar 2014-2015 Verduidelijking rondom (nieuwe)

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders .e. dia eindtoets Informatie voor ouders . ia dia. eindtoets eindtoets In het reguliere basisonderwijs zijn scholen sinds schooljaar 2014-2015 verplicht een eindtoets af te nemen in groep 8. Hierbij zijn

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders e dia eindtoets Informatie voor ouders dia eindtoets EINDTOETS In het reguliere basisonderwijs zijn scholen sinds schooljaar 2014-2015 verplicht een eindtoets af te nemen in groep 8 Hierbij zijn de toetsonderdelen

Nadere informatie

BROCHURE ADAPTIEVE DIGITALE INTELLIGENTIETEST

BROCHURE ADAPTIEVE DIGITALE INTELLIGENTIETEST BROCHURE ADAPTIEVE DIGITALE INTELLIGENTIETEST Cotan goedgekeurd Plaatsingsadvies PO - VO Digitaal en adaptief Aangepast aan niveau Minder belastend Zelfsturend Rapportage direct beschikbaar A-VISION Laan

Nadere informatie

Handreiking resultaat van eindtoetsen basisonderwijs

Handreiking resultaat van eindtoetsen basisonderwijs Handreiking resultaat van eindtoetsen basisonderwijs 18 maart 2015, Jos van der Arend (Edustandaard) Inleiding Vanaf het schooljaar 2015-2016 zijn er drie verschillende eindtoetsen basisonderwijs beschikbaar.

Nadere informatie

LEERLINGEN MET SPECIALE ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN

LEERLINGEN MET SPECIALE ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN LEERLINGEN MET SPECIALE ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN CENTRALE EINDTOETS 2016 Centrale Eindtoets primair onderwijs LEERLINGEN MET SPECIALE ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN CENTRALE EINDTOETS 2016 3 Inhoud 1 Inleiding

Nadere informatie

IEP Eindtoets 2016 TOETSREGLEMENT. Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens

IEP Eindtoets 2016 TOETSREGLEMENT. Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens IEP Eindtoets 2016 TOETSREGLEMENT Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens INHOUD Inleiding 2 1 Verantwoordelijkheden in proces rondom de IEP 3 2 Aanmelding voor de IEP Eindtoets 4 3 Privacy 5

Nadere informatie

DE COMPUTER BIJ CENTRALE EXAMENS EN REKENTOETS VO

DE COMPUTER BIJ CENTRALE EXAMENS EN REKENTOETS VO DE COMPUTER BIJ CENTRALE EXAMENS EN REKENTOETS VO 2015-2018 DUIDELIJK DIGITAAL 8 SEPTEMBER 2015 Centrale examens VO Inleiding In deze brochure wordt informatie gegeven over de inzet van Facet in de komende

Nadere informatie

Test- en trainingscentrum Onderwijsadviesbureau TESTEN IS MEER DAN EEN UITKOMST

Test- en trainingscentrum Onderwijsadviesbureau TESTEN IS MEER DAN EEN UITKOMST Test- en trainingscentrum Onderwijsadviesbureau TESTEN IS MEER DAN EEN UITKOMST Programma Wie zijn wij? Eindtoets ROUTE 8 Aanmeldprocedure Adaptieve Digitale Intelligentietest (ADIT) Wie zijn wij? Bevordering

Nadere informatie

de centrale eindtoets 2016 informatie voor ouders Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport

de centrale eindtoets 2016 informatie voor ouders Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport CENTRALE EINDTOETS 205 de centrale! informatie voor ouders eindtoets 206 Wat is de Centrale Eindtoets? De belangrijkste vragen Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport Voorbeeldopgaven

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 157 Wijziging van onder meer de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra en de Wet College voor examens in verband met de

Nadere informatie

De diagnostische tussentijdse toets

De diagnostische tussentijdse toets De diagnostische tussentijdse toets Een toets om van te leren De diagnostische tussentijdse toets 1 Staatsexamens Diagnostische tussentijdse Nederlands VO als toets tweede taal Bouwen aan excellent onderwijs

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2012 2013 33 157 Wijziging van onder meer de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra en de Wet College voor examens in verband met de

Nadere informatie

Brief van de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Brief van de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 31293 Primair Onderwijs Nr. 463 Brief van de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 21 mei 2019 In de maand april hebben

Nadere informatie

Procedure schooladvies VO Basisschool St. Dionysius

Procedure schooladvies VO Basisschool St. Dionysius Procedure schooladvies VO Basisschool St. Dionysius 2016-2017 Inhoudsopgave - Procedure schooladvies VO basisschool St. Dionysius 1. Doel van de procedure... 2 2. Hoe komt het schooladvies tot stand?...

Nadere informatie

de centrale eindtoets 2018 informatie voor ouders Meer weten? Waar kunt u met uw vragen terecht?

de centrale eindtoets 2018 informatie voor ouders Meer weten? Waar kunt u met uw vragen terecht? de centrale informatie voor ouders eindtoets 218 Wat is de Centrale Eindtoets? De belangrijkste vragen Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport Voorbeeldopgaven Samen uitproberen Meer

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 36955 22 december 2014 Regeling van het College voor Toetsen en Examens van 8 december 2014, nummer CvTE-14.02423, houdende

Nadere informatie

de centrale eindtoets 2018 informatie voor ouders Meer weten? Waar kunt u met uw vragen terecht?

de centrale eindtoets 2018 informatie voor ouders Meer weten? Waar kunt u met uw vragen terecht? de centrale informatie voor ouders eindtoets 218 Wat is de Centrale Eindtoets? De belangrijkste vragen Rapportage en schooladvies Uitleg van het leerlingrapport Voorbeeld opgaven Samen uitproberen Meer

Nadere informatie

KENNISMAKING CVTE. Donderdag 11 mei 2017 VKC Onderwijs

KENNISMAKING CVTE. Donderdag 11 mei 2017 VKC Onderwijs KENNISMAKING CVTE Donderdag 11 mei 2017 VKC Onderwijs DE WAARDE VAN CENTRALE TOETSEN EN EXAMENS INTRODUCTIE COLLEGE VOOR TOETSEN EN EXAMENS Missie Wettelijke taken Draagvlak MISSIE CvTE Het is de opdracht

Nadere informatie

De diagnostische tussentijdse toets

De diagnostische tussentijdse toets De diagnostische tussentijdse toets Een toets om van te leren De diagnostische tussentijdse toets 1 Staatsexamens Diagnostische tussentijdse Nederlands VO als toets tweede taal Bouwen aan excellent onderwijs

Nadere informatie

Protocol schooladvies groep 8

Protocol schooladvies groep 8 Schooladvies Protocol schooladvies groep 8 (bron: college voor toetsen en examens) Tamim geeft vóór 1 maart een schriftelijk en ondertekend schooladvies. Het schooladvies is vanaf 2015 leidend bij de plaatsing

Nadere informatie

CBS De Akker Protocol Schoolkeuze Voortgezet Onderwijs groep 8

CBS De Akker Protocol Schoolkeuze Voortgezet Onderwijs groep 8 CBS De Akker Protocol Schoolkeuze Voortgezet Onderwijs groep 8 Datum eerste versie 03-12-2011 Datum laatste versie 04-06-2015 Documenteigenaar Team CBS De Akker Datum volgende toetsing Schooljaar 2015-2016

Nadere informatie

Controle voorlopige gegevens eindtoets en schooladvies

Controle voorlopige gegevens eindtoets en schooladvies Controle voorlopige gegevens eindtoets en schooladvies 2015-2016 Basisschool De Klinkert Deze rapportage betreft de indicatoren Resultaten eindtoets en Schooladvies. De weergaven en tabellen zijn gebaseerd

Nadere informatie

NAAR EEN DIGITALE ADAPTIEVE CENTRALE EINDTOETS PER 2018

NAAR EEN DIGITALE ADAPTIEVE CENTRALE EINDTOETS PER 2018 NAAR EEN DIGITALE ADAPTIEVE CENTRALE EINDTOETS PER 2018 TUSSENRAPPORTAGE ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE pagina 2 van 14 Inhoud 1 Naar een digitale adaptieve Centrale Eindtoets 4 1.1 Inleiding 4 1.2 Motieven

Nadere informatie

HANDREIKING Advieswijzer voor plaatsing in het voortgezet onderwijs

HANDREIKING Advieswijzer voor plaatsing in het voortgezet onderwijs HANDREIKING Advieswijzer voor plaatsing in het voortgezet onderwijs 2016-2017 Inleiding Deze advieswijzer is opgesteld door de werkgroep POVO en kan door basisscholen gebruikt worden als hulpmiddel om

Nadere informatie

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 TAAL EN REKENEN VAN BELANG toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 INHOUD Inleiding... 5 Hoofdstuk 1 Resultaten VMBO in de regio Den Haag... 7 1.1 Totaal overzicht van de afgenomen

Nadere informatie

D 1.35 Beleidsnotitie Eindtoets en schooladvies VO. STATUS: Vaststelling DB Besluit College van Bestuur

D 1.35 Beleidsnotitie Eindtoets en schooladvies VO. STATUS: Vaststelling DB Besluit College van Bestuur D 1.35 Beleidsnotitie Eindtoets en schooladvies VO STATUS: Vaststelling DB Besluit College van Bestuur Evaluatie 10-04-2017 Versie: 1 10-04-2017 19-04-2017 Jaarlijks, 04-2018 5 blz. Samenvatting; In dit

Nadere informatie

Handscoring Eindtoets Basisonderwijs 2010

Handscoring Eindtoets Basisonderwijs 2010 Cito Primair onderwijs Handscoring Eindtoets Basisonderwijs 2010 Aanwijzingen voor de omzetting van ruwe scores naar standaardscores Toelichting Met behulp van onderstaande aanwijzingen kunt u zelf de

Nadere informatie

Procedure overstap POVO Noord-Kennemerland

Procedure overstap POVO Noord-Kennemerland Procedure overstap POVO Noord-Kennemerland 1. Inleiding Een goede overstap van het primair onderwijs (po) naar het voortgezet onderwijs (vo) is van groot belang voor een succesvolle schoolcarrière. Een

Nadere informatie

Beoordelingskader onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen

Beoordelingskader onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen Beoordelingskader onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen IDnummer 15.004 Naam Toets AMN Eindtoets Aanvrager AMN Beoordelaars Gea Spaans, Gert Gelderblom Datum beoordeling 14 september

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 31 293 Primair Onderwijs Nr. 463 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS EN MEDIA Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Wijzigingen overgang PO-VO. Peter van Putten Joop Groos Rosanne Mulder

Wijzigingen overgang PO-VO. Peter van Putten Joop Groos Rosanne Mulder Wijzigingen overgang PO-VO Peter van Putten Joop Groos Rosanne Mulder 1 Inhoud Toelichting wijzigingen wet- en regelgeving Verplichte eindtoets Schooladvies Toelating VO Zorgplicht i.r.t. overgang po-vo

Nadere informatie

Activiteitenplanning rekentoets VO 2015

Activiteitenplanning rekentoets VO 2015 Activiteitenplanning rekentoets VO 2015 versie 1, oktober 2014 Deze activiteitenplanning is tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van het College voor Toetsen en Examens. Leeswijzer Deze activiteitenplanning

Nadere informatie

Protocol schooladvies groep 8

Protocol schooladvies groep 8 Protocol schooladvies groep 8 Augustus 2016 PROCEDURE SCHOOLADVIES GROEP 8 INLEIDING De overstap van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs (VO) is een belangrijke stap. Tenslotte willen we graag

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 30 079 VMBO Nr. 36 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 9 oktober

Nadere informatie

Naar het VO. Stichtse Vecht. POVO Procedure naarhetvo.nl

Naar het VO. Stichtse Vecht. POVO Procedure naarhetvo.nl Naar het VO Stichtse Vecht POVO Procedure 2018-2019 naarhetvo.nl Inhoudsopgave 1. De procedure 2. Wat doet de basisschool? 2.1 De basisschool geeft een bindend schooladvies 2.2 De basisschool meldt een

Nadere informatie

LEERLINGEN MET SPECIALE ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN

LEERLINGEN MET SPECIALE ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN LEERLINGEN MET SPECIALE ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN CENTRALE EINDTOETS 2018 Centrale Eindtoets primair onderwijs LEERLINGEN MET SPECIALE ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN CENTRALE EINDTOETS 2018 3 Inhoud 1 Inleiding

Nadere informatie

Toelichting ouders Adviesbeleid VO groep 8

Toelichting ouders Adviesbeleid VO groep 8 Toelichting ouders Adviesbeleid VO groep 8 2018-2019 In groep 8 zullen de leerlingen een advies ontvangen voor het voortgezet vervolgonderwijs. Het advies is gebaseerd op de leerprestaties, de aanleg,

Nadere informatie

Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2014-2015

Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2014-2015 Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2014-2015 Fokor Vereniging samenwerkende schoolbesturen voor primair en voorgezet onderwijs. (Gemeente Rotterdam)

Nadere informatie

Introductie van de referentieniveaus in het primair onderwijs

Introductie van de referentieniveaus in het primair onderwijs Introductie van de referentieniveaus in het primair onderwijs Achter de schermen wordt op dit moment hard gewerkt aan de invoering van de referentieniveaus in het primair onderwijs. Uit de veldraadpleging

Nadere informatie

Onderbouwing. AMN Eindtoets: adaptief met terugbladerfunctie. Hoe zit dat?

Onderbouwing. AMN Eindtoets: adaptief met terugbladerfunctie. Hoe zit dat? Onderbouwing AMN Eindtoets: adaptief met terugbladerfunctie. Hoe zit dat? In 2017 liet het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de AMN Eindtoets officieel toe als eindtoets in het basisonderwijs.

Nadere informatie

Activiteitenplanning Rekentoets VO 2014

Activiteitenplanning Rekentoets VO 2014 Activiteitenplanning Rekentoets VO 2014 versie 1, september Deze activiteitenplanning is tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van het College voor Examens. Leeswijzer Deze activiteitenplanning

Nadere informatie

Spellingcontrole mag aan voor kandidaten met dyslexie. Afschaffing loting bij opleidingen met een numerus fixus

Spellingcontrole mag aan voor kandidaten met dyslexie. Afschaffing loting bij opleidingen met een numerus fixus Voortgezet Onderwijs 19 februari 2016 Inhoud Algemeen Meer maatwerk voor leerlingen Overgang po-vo Spellingcontrole mag aan voor kandidaten met dyslexie Rekenresultaten 2015 per school Scholen aan de slag

Nadere informatie

Protocol PO-VO: leerjaar 8 naar het voortgezet onderwijs

Protocol PO-VO: leerjaar 8 naar het voortgezet onderwijs Protocol PO-VO: leerjaar 8 naar het voortgezet onderwijs In dit protocol geven wij aan hoe de overgang van leerjaar 8 naar het voortgezet onderwijs verloopt, hoe het schooladvies tot stand komt en wat

Nadere informatie

Procedure schooladvies

Procedure schooladvies Procedure schooladvies Doel van de procedure: Leerkrachten, ouders en leerlingen hebben zorgvuldige en uitgebreide informatie over het traject dat op basisschool Hulsberg gevolgd wordt om tot een goed

Nadere informatie

CONFERENTIE DOORLOPENDE LEERLIJNEN TAAL EN REKENEN

CONFERENTIE DOORLOPENDE LEERLIJNEN TAAL EN REKENEN CONFERENTIE DOORLOPENDE LEERLIJNEN TAAL EN REKENEN Naar een doorlopende toetslijn 9, 21 en 29 november Jan Kastelein/Maaike Beuving, CvE ONDERWERPEN 1 Uitgangspunten doorlopende leerlijn taal en rekenen

Nadere informatie

Procedure schooladvies

Procedure schooladvies Procedure schooladvies Doel van de procedure: Leerkrachten, ouders en leerlingen hebben zorgvuldige en uitgebreide informatie over het traject dat gevolgd wordt op basisschool Ondersteboven om tot een

Nadere informatie

Entreetoets Compact, compleet en overzichtelijk

Entreetoets Compact, compleet en overzichtelijk Primair en speciaal onderwijs Cito Volgsysteem Entreetoets Compact, compleet en overzichtelijk Groep 5, 6 en 7 Nieuw: Kurzweilversie voor groep 6 en 7 en verbeterde rapportages Compact: de belangrijkste

Nadere informatie

Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2015-2016

Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2015-2016 Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs Rotterdamse plaatsingswijzer Schooljaar 2015-2016 Fokor Vereniging samenwerkende schoolbesturen voor primair en voorgezet onderwijs. (Gemeente Rotterdam)

Nadere informatie

Protocol schooladvies groep 8

Protocol schooladvies groep 8 Protocol schooladvies groep 8 Augustus 2017 PROCEDURE SCHOOLADVIES OBS HOUTRUST INLEIDING De overstap van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs (VO) is een belangrijke stap. Tenslotte willen

Nadere informatie

ADVIES, CITO-TOETS EN HOE VERDER?? Een aantal spannende maanden tegemoet

ADVIES, CITO-TOETS EN HOE VERDER?? Een aantal spannende maanden tegemoet ADVIES, CITO-TOETS EN HOE VERDER?? Een aantal spannende maanden tegemoet Wat is de voorbereiding? Vanaf eind november starten we met het oefenen van Cito-toetsen -niet te serieus -wijzen op strategieën

Nadere informatie

Beoordelingskader onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen

Beoordelingskader onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen Beoordelingskader onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen IDnummer 16.011 Naam Toets AMN Eindtoets Aanvrager AMN Beoordelaars Gea Spaans, Gert Gelderblom Datum beoordeling 12 september

Nadere informatie

\hoe verder?? Wat is de voorbereiding? Een aantal spannende maanden tegemoet. Vanaf eind november starten we met het oefenen van Cito-toetsen

\hoe verder?? Wat is de voorbereiding? Een aantal spannende maanden tegemoet. Vanaf eind november starten we met het oefenen van Cito-toetsen Advies, CITO-toets toets en \hoe verder?? Een aantal spannende maanden tegemoet Wat is de voorbereiding? Vanaf eind november starten we met het oefenen van Cito-toetsen -niet te serieus -wijzen op leerstrategieën

Nadere informatie

IEP Eindtoets 2017 AFNAMEHANDLEIDING. Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens

IEP Eindtoets 2017 AFNAMEHANDLEIDING. Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens IEP Eindtoets 2017 AFNAMEHANDLEIDING Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens INHOUD Inleiding 2 1 Algemene informatie bij de afname van de IEP Eindtoets 3 1.1 De IEP Eindtoets in het kort 3 1.2

Nadere informatie

Naar het voortgezet onderwijs! POVO procedure Utrecht 2015-2016

Naar het voortgezet onderwijs! POVO procedure Utrecht 2015-2016 Naar het voortgezet onderwijs! POVO procedure Utrecht 2015-2016 Inhoudsopgave 1. Wat is de POVO procedure? 2. Wat doet de basisschool? 2.1 De basisschool geeft een enkelvoudig, bindend advies 2.2 De basisschool

Nadere informatie

Kiezen na de basisschool

Kiezen na de basisschool Kiezen na de basisschool Kiezen na de basisschool Wat staat je dan te wachten, waar kun je uit kiezen, waar kun je terecht??? In onderstaand schema is te zien hoe de leerroutes er uit zien op de middelbare

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over de DTT

Veelgestelde vragen over de DTT Veelgestelde vragen over de DTT Op de CVTE (eind september 2014) site staan deze 'veelgestelde vragen' Waarom zijn er in de pilot 150 scholen nodig? Hoe ziet de samenwerking met de scholen eruit? Welke

Nadere informatie

Informatie Groep 8. Bs D e Peppel Wilhelminaplantsoen 1A 4271 AX Dussen

Informatie Groep 8. Bs D e Peppel Wilhelminaplantsoen 1A 4271 AX Dussen Informatie Groep 8 Bs D e Peppel Wilhelminaplantsoen 1A 4271 AX Dussen Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Groep 8 informatie 3. Extra dit jaar 4. Huiswerk 5. Centrale eindtoets (cito) 6. Voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Naar het voortgezet onderwijs! POVO procedure Stichtse Vecht

Naar het voortgezet onderwijs! POVO procedure Stichtse Vecht Naar het voortgezet onderwijs! POVO procedure Stichtse Vecht 2015-2016 Inhoudsopgave 1. Wat is de POVO procedure? 2. 2.1 Wat doet de basisschool? De basisschool geeft een enkelvoudig, bindend advies De

Nadere informatie

Activiteitenplanning 2013 Rekentoets VO

Activiteitenplanning 2013 Rekentoets VO Activiteitenplanning 2013 Rekentoets VO versie 2, januari 2013 Deze activiteitenplanning is tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van het College voor Examens. Leeswijzer Deze activiteitenplanning

Nadere informatie

Handscoring Eindtoets Basisonderwijs 2009

Handscoring Eindtoets Basisonderwijs 2009 Cito Primair onderwijs Handscoring Eindtoets Basisonderwijs 2009 Aanwijzingen voor de omzetting van ruwe scores naar standaardscores Toelichting Met behulp van onderstaande aanwijzingen kunt u zelf de

Nadere informatie