Introductie van de EED

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Introductie van de EED"

Transcriptie

1 Introductie van de EED

2 5 x 20 doelstellingen In 2020 wil de EU: 20% minder CO 2 t.o.v (CO 2 ) 20% energie uit duurzame energiebronnen (DE) 20% meer energiebesparing (EE)

3 5 x 20 doelstellingen In 2020 wil de EU: 20% minder CO 2 t.o.v (CO 2 ) 20% energie uit duurzame energiebronnen (DE) 20% meer energiebesparing (EE) 20% 10% 2011/2012 Projection 2020 Target % CO2 DE EE

4 Wat is EED? De Richtlijn Energie-Efficiëntie (EED) behelst wettelijk bindende maatregelen waarmee de inspanningen van de lidstaten worden versterkt om energie efficiënter te gebruiken in alle stadia van de energieketen

5 Invulling EED

6 EED Artikel 8 Promotie van kwalitatieve & kosteneffectieve energie-audits Handhaven periodieke audit-verplichting voor niet-mkb Stimuleren vrijwillige audit voor MKB Vaststellen criteria audits op basis van Annex VI Waarborgen auditkwaliteit middels accreditatie OF onafhankelijke supervisie Invoeren programma s voor bekendmaken audits voor woningen.

7 EED Artikel 8 Promotie van kwalitatieve & kosteneffectieve energie-audits Handhaven periodieke audit-verplichting voor niet-mkb Stimuleren vrijwillige audit voor MKB Vaststellen criteria audits op basis van Annex VI Waarborgen auditkwaliteit middels accreditatie OF onafhankelijke supervisie Invoeren programma s voor bekendmaken audits voor woningen.

8 Wel of geen Auditplicht? Doet u mee aan economisch verkeer? JA Bent u MJA3 of MEE deelnemer of ISO / EN gecertificeerd? NEE NEE (Nederlandse) Dochterondernemingen tellen mee! Niet plichtig Heeft u minder dan 250 werknemers? JA Is uw omzet < 50 M /jaar OF is uw balanstotaal < 43 M? NEE Audit Verplicht

9 Minimum criteria audit Basis criteria (Annex VI): Audits gebaseerd op recente representatieve herleidbare gemeten gebruiksgegevens. Audits bevatten een gedetailleerd beeld van energiegebruik en energieprofiel op gebouw, installatie en process inclusief eigen transport per inrichting Waar mogelijk, een life-cycle-cost-analysis i.p.v. simpele terugverdientijd.

10 Minimum criteria audit (2) Basis criteria (Annex VI): Helder beeld van de prestatie van de assets in de inrichting en de meest voor de hand liggende besparingsmaatregelen Gedetailleerd en onderbouwd overzicht van voorgestelde energiebesparingsmaatregelen Data in audit kan opgeslagen worden voor historische analyse en prestatievoortgang

11 Minimum criteria audit (3) Auditor: intern expert of externe auditor Complexe materie: extern expert aanbevolen Aanvullingen Nederland: Activiteitenbesluit milieubeheer Zorgplicht (2.1) Energiebesparingsmaatregelen (2.15)

12 Activiteitenbesluit milieubeheer Artikel 2.15 Degene die de inrichting drijft neemt alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder. Uitgezonderd: < m3 gas/jaar EN < kwh/jaar Hulpmiddel Bijlage 10: Erkende maatregelenlijst

13 Activiteitenbesluit milieubeheer Artikel 2.15 Degene die de inrichting drijft neemt alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder. Uitgezonderd: < m3 gas/jaar EN < kwh/jaar Hulpmiddel Bijlage 10: Erkende maatregelenlijst LET OP: Activiteitenbesluit blijft gehandhaafd bij vrijstelling EED

14 EED in de praktijk

15 EED audit: 4 basisonderdelen 1. Beschrijving van de inrichting(en) Gehele organisatie (evt. opsplitsen in meerdere rapporten) Werkzaamheden, bedrijfsuren Gebouw (isolatie, plattegrond) Installaties

16 EED audit: 4 basisonderdelen 2. Energiegebruik van de afgelopen jaren Onderbouwd middels metingen Benoemen/corrigeren interne en externe factoren Verklaren trends Detailniveau

17 EED audit: 4 basisonderdelen 3. Energiebalans opstellen Hoeveel energie gaat er naar welke installatie Eigen productie apart opnemen

18 EED audit: 4 basisonderdelen 4. Besparingsmaatregelen Opsomming van meest logische maatregelen Bepalen terugverdientijd en levenskostencyclus (indien mogelijk) Plan van aanpak komende 4 jaar met betrekking tot nemen maatregelen

19 Energielabels

20 Energielabel Verplicht bij transacties: verhuur, verkoop en oplevering Toekenning door een EPA-U gecertificeerd persoon. Handhaving door Inspectie Leefomgeving & Transport Publiek toegankelijke gebouwen > 250m2 moeten label zichtbaar ophangen Overheidsgebouwen: label altijd verplicht (niet alleen bij transacties)

21 Uitzonderingen Monumenten Gebouwen met religieuze activiteit Alleenstaande gebouwen < 50 m2 Tijdelijke bouwwerken (bouwkeet, noodgebouw) Gebouwen zonder binnenklimaat (bijv onverwarmde loods)

22 Energielabel in de praktijk Gebouwopname op locatie Grootte, isolatiewaarde etc Aanwezige installaties voor klimaat en verlichting Modelleren gebouw in EPA-U software Resultaten Label Energiebesparingsmaatregelen

23 Aanpak

24 Aanpak EED Audit Activiteitenbesluit (Erkende maatregelen) Energielabel (EPA-U)

25 Aanpak Gebouw & Installatiegegevens Energiegebruik EPA-U (Energielabel) Maatregelen EED Audit Erkende maatregelen Maatregelenlijst MJOP (Onderhoudsplan)

26 Externe (advies)bureau s Energielabel: EED

27 Vragen?

Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015

Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015 Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015 EED: Europese energie-efficiëntie richtlijn Energie-audit is onderdeel van een breder Europees kader

Nadere informatie

Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015

Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015 Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015 Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015 Energie-audit:

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Januari 15 Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Alle bedrijven, zonder ISO 14.001 en/of ISO 50.001 en/of MJA/MEE convenant, die niet voldoen aan de definitie kleine en middelgrote ondernemingen

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Grote ondernemingen die geen ISO 14.001 of ISO 50.001-certificaat hebben en niet zijn toegetreden tot een energiebeleidsovereenkomst (MEE / MJA3) moeten

Nadere informatie

Wijziging Activiteitenbesluit Wet milieubeheer

Wijziging Activiteitenbesluit Wet milieubeheer Wijziging Activiteitenbesluit Wet milieubeheer Introductie informatieplicht energiebesparende maatregelen Versie 3 oktober 2018 Wat is de aanleiding voor de informatieplicht? 2013: Energieakkoord Duurzame

Nadere informatie

MJA Workshop Wet & Regelgeving. Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing

MJA Workshop Wet & Regelgeving. Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing MJA Workshop Wet & Regelgeving Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing Marco van de Esschert Ministerie van BZK Energieakkoord, Bouwbesluit, Energielabel en BENG MJA Workshop 2014 Marco van de Esschert

Nadere informatie

Van Label C tot EED. Alles wat u moet weten over de weten regelgeving rond energiebesparing MJA3/MEE EPBD. Activiteiten besluit.

Van Label C tot EED. Alles wat u moet weten over de weten regelgeving rond energiebesparing MJA3/MEE EPBD. Activiteiten besluit. Van Label C tot Alles wat u moet weten over de weten regelgeving rond energiebesparing Energielabel Activiteiten besluit Van Label C naar Alles wat u moet weten over de weten regelgeving rond energiebesparing

Nadere informatie

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Inhoud Van energie naar klimaat Introductie RVO De opgave De uitvoering - Wetgeving - Instrumenten

Nadere informatie

II. Relevante artikelen uit de Tijdelijke regeling implementatie artikelen 8 en 14 Richtlijn energie-efficiëntie

II. Relevante artikelen uit de Tijdelijke regeling implementatie artikelen 8 en 14 Richtlijn energie-efficiëntie Stappenplan EED energie-auditplicht I. Inleiding Onderstaand stappenplan beoogt behulpzaam te zijn bij de vraag of u en uw inrichting auditplichtig zijn op grond van de Tijdelijke regeling implementatie

Nadere informatie

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Nederlandse Rubber- en Kunststof-industrie Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en Energie 11 juni 2019

Nadere informatie

EU-richtlijn betreffende energie-efficiëntie

EU-richtlijn betreffende energie-efficiëntie W H I T EPA P ER EU-richtlijn betreffende energie-efficiëntie EU-richtlijn betreffende energie-efficiëntie De verplichting tot het laten uitvoeren van een energieaudit voor alle grote organisaties is vastgelegd

Nadere informatie

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Zichtenburg Kerketuinen Dekkershoek VW Wittebrug Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en Energie 29 maart

Nadere informatie

Duurzaam bouwen en de energetische aanpak

Duurzaam bouwen en de energetische aanpak Duurzaam bouwen en de energetische aanpak Bestaande bouw September 2017 Hans Van Hauwe 2 Wie ben ik? ing. Hans Van Hauwe - Senior adviseur Energie en Duurzaamheid - BREEAM expert, nieuwbouw en In-Use -

Nadere informatie

ADVIESDOCUMENT. Keurmerken in relatie tot de EED-auditplicht voor grote ondernemingen.

ADVIESDOCUMENT. Keurmerken in relatie tot de EED-auditplicht voor grote ondernemingen. Inleiding ADVIESDOCUMENT Keurmerken in relatie tot de EED-auditplicht voor grote ondernemingen. De ministeriële regeling IENM/BSK-2015/103340 van 10 juli 2015 is de Nederlandse invulling de vierjaarlijkse

Nadere informatie

HOE KAN MIJN BEDRIJF VOLDOEN AAN DE VERPLICHTINGEN ROND ENERGIE

HOE KAN MIJN BEDRIJF VOLDOEN AAN DE VERPLICHTINGEN ROND ENERGIE g HOE KAN MIJN BEDRIJF VOLDOEN AAN DE VERPLICHTINGEN ROND ENERGIE Hoe kunnen Green Partner en EarthCheck mij daarbij helpen? www.green-partner.nl www.earthcheck.org Hoe kan mijn bedrijf voldoen aan de

Nadere informatie

Wetgeving helpt bij de eerste stap

Wetgeving helpt bij de eerste stap Wetgeving helpt bij de eerste stap Bij de verduurzaming van utiliteitsbouw Selina Roskam Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Wetgeving helpt bij de eerste stap Verduurzamen van utiliteitsbouw Selina

Nadere informatie

WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING. vandorp.eu

WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING. vandorp.eu WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING vandorp.eu OVERZICHT WETGEVING ENERGIEBESPARING Introductie De besparing op energie wordt weleens gezien als een opgelegde bezigheid die als gevolg van allerlei

Nadere informatie

ANALYSE ENERGIEAUDIT GROTE ONDERNEMINGEN 26/11/2018

ANALYSE ENERGIEAUDIT GROTE ONDERNEMINGEN 26/11/2018 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ANALYSE ENERGIEAUDIT GROTE ONDERNEMINGEN

Nadere informatie

Intro spreker 2: Ir. Peter Plooij

Intro spreker 2: Ir. Peter Plooij Intro spreker 2: Ir. Peter Plooij Sinds 2017 bouwkundig netwerkpartner van het Bouwkundig Netwerk Expert EPA-U Bouwkundig Netwerk van Vastgoed Belang Ir. Peter Plooij 1 Masterclass Rendementsoptimalisatie

Nadere informatie

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER VNO/NCW Stedendriehoek Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en Energie 19 november 2018 Nationaal Energieakkoord:

Nadere informatie

In deze versie zijn de volgende aanpassingen gedaan ten opzichte van de voorgaande versie van 7 augustus 2015:

In deze versie zijn de volgende aanpassingen gedaan ten opzichte van de voorgaande versie van 7 augustus 2015: Veel gestelde vragen en antwoorden bij de auditverplichting van de EED Inleiding In 2012 is de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (2012/27//EU) vastgesteld (ook wel de EED genoemd). Deze richtlijn moet

Nadere informatie

EED Factsheet keurmerk: CO2-reductiemanagement met ISO In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat

EED Factsheet keurmerk: CO2-reductiemanagement met ISO In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat EED Factsheet keurmerk: CO2-reductiemanagement met ISO 14001 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Versie 9 april 2018. EED Factsheet keurmerk: CO 2 -reductiemanagement met ISO

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen November 16 Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Alle bedrijven, met uitzondering van KMO s, moesten tegen 1 december 2015 een energieaudit laten uitvoeren. Wat als u nog geen verplichte energieaudit

Nadere informatie

Erkende maatregelen voor Energiebesparing

Erkende maatregelen voor Energiebesparing Erkende maatregelen voor Energiebesparing s Hertogenbosch Wendy Simonse, Irma Boswijk 2 Training Toezicht op energiebesparing Indeling sessie Aan de slag met Toezicht op Energie De erkende maatregelen

Nadere informatie

Label C-plicht kantoren, de Energiebesparingsplicht en de Huurverhouding. Maaike de Wit Jasper Wesselman Januari 2019

Label C-plicht kantoren, de Energiebesparingsplicht en de Huurverhouding. Maaike de Wit Jasper Wesselman Januari 2019 Label C-plicht kantoren, de Energiebesparingsplicht en de Huurverhouding Maaike de Wit Jasper Wesselman Januari 2019 Energiebesparing bestaande bouw Energiebesparing belangrijk voor doelstellingen energieverbruik

Nadere informatie

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Informatiebijeenkomst voor de gebouwde omgeving Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en Energie 25 juni

Nadere informatie

ADVIESDOCUMENT. Keurmerken in relatie tot de EED-auditplicht voor grote ondernemingen.

ADVIESDOCUMENT. Keurmerken in relatie tot de EED-auditplicht voor grote ondernemingen. Inleing ADVIESDOCUMENT Keurmerken in relatie tot de EED-auditplicht voor grote ondernemingen. De ministeriële regeling IENM/BSK-2015/103340 van 10 juli 2015 is de Nederlandse invulling de vierjaarlijkse

Nadere informatie

EED energie-audit: verplichting of kans?

EED energie-audit: verplichting of kans? EED energie-audit: verplichting of kans? Ondernemen met visie op energie Enschede, 28 januari 2016 Mayke Derksen en Jorieke Rienstra Inhoud Energietaken Energie-Efficiency Directive (EED) Meerjarenafspraken

Nadere informatie

SER Energieakkoord: prestatieafspraken en EPK handhaving Wet milieubeheer energiebesparing. DGMI/KLG Afdeling Klimaat: Stef Strik

SER Energieakkoord: prestatieafspraken en EPK handhaving Wet milieubeheer energiebesparing. DGMI/KLG Afdeling Klimaat: Stef Strik SER Energieakkoord: prestatieafspraken en EPK handhaving Wet milieubeheer energiebesparing DGMI/KLG Afdeling Klimaat: Stef Strik Energiebesparing = winst voor de lokale groene economie beperking van woon-

Nadere informatie

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER RWS Schakeldag 2018 Den Bosch Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en Energie 28 juni 2018 Nationaal Energieakkoord:

Nadere informatie

Kansrijke maatregelen energiebesparing. Frans Rooijers

Kansrijke maatregelen energiebesparing. Frans Rooijers Kansrijke maatregelen energiebesparing Frans Rooijers CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise 40 medewerkers

Nadere informatie

Energie-audit. Alles wat u moet weten over de energie-audit, helder op een rij. Facilicom

Energie-audit. Alles wat u moet weten over de energie-audit, helder op een rij. Facilicom Energie-audit Alles wat u moet weten over de energie-audit, helder op een rij. Facilicom Is mijn organisatie verplicht een energie-audit uit te laten voeren? En zo ja, wat moet ik dan precies doen? De

Nadere informatie

In deze versie zijn de volgende aanpassingen gedaan ten opzichte van de voorgaande versie van 21 september 2015:

In deze versie zijn de volgende aanpassingen gedaan ten opzichte van de voorgaande versie van 21 september 2015: Veel gestelde vragen en antwoorden bij de auditverplichting van de EED Inleiding In 2012 is de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (2012/27//EU) vastgesteld (ook wel de EED genoemd). Deze richtlijn moet

Nadere informatie

Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis

Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis Transparense Project Juni 2015 OVERZICHT VAN TRAININGSMODULES I. EPC de basis II. EPC-Proces van Projectidentificatie tot aanbesteding III.

Nadere informatie

Energielabel en Bodemenergie

Energielabel en Bodemenergie Energielabel en Bodemenergie 10 oktober 2017 Gebruikersoverleg bodemenergie Silvia van den Heijkant Sweegers en de Bruijn Adviseur duurzaamheid SweBru Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische

Nadere informatie

16 e NATIONALE ENERGIEBESPARINGS- OVERLEG

16 e NATIONALE ENERGIEBESPARINGS- OVERLEG Ministerie van Economische Zaken en Klimaat 16 e NATIONALE ENERGIEBESPARINGS- OVERLEG Informatiebijeenkomst voor toezichthouders energiebesparing bij bedrijven Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en

Nadere informatie

Geef je energiedata waarde in de organisatie!

Geef je energiedata waarde in de organisatie! Geef je energiedata waarde in de organisatie! Trends rondom data 2.300.000 Corporatie woningen 345.000.000 Energiedata velden 8 % Mutatiegraad 184.000 Herijkmogelijkheden Zeven primaire werkprocessen 1.

Nadere informatie

FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING'

FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING' FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING' INHOUDSOPGAVEN INTRODUCTIE 2 BREEAM NL 3 MEERJARENAFSPRAKEN 5 ENE RGIE-AUDIT 7 ENERGIELABEL VOOR WONINGEN 9 Introductie FedEC

Nadere informatie

Collegevoorstel. Onderwerp. Samenvatting. Voorstel. Besluit. Registratienr.: BP openbaar

Collegevoorstel. Onderwerp. Samenvatting. Voorstel. Besluit. Registratienr.: BP openbaar pwi Nee Ja N ee Ja I SO.00005350bbsl vso.00005350e Collegevoorstel Registratienr.: BP17.00098 openbaar Ja Onderwerp EED Energiescan gemeentelijke gebouwen MijnGemeenteDichtbij Samenvatting Naar aanleiding

Nadere informatie

EED Energie Audit. 14 onmisbare tips om je Energie Audit succesvol te doorlopen

EED Energie Audit. 14 onmisbare tips om je Energie Audit succesvol te doorlopen EED Energie Audit 14 onmisbare tips om je Energie Audit succesvol te doorlopen Woord vooraf Mijn naam is Nick van Moerkerk, oprichter van MVO Consultants B.V. Wij willen zo veel mogelijk bedrijven motiveren

Nadere informatie

Energielabel voor woningen

Energielabel voor woningen Energielabel voor woningen Een zuinig huis? Met het energielabel zie je het zo! Energielabel voor woningen Inhoud 1. Hoe energiezuinig is uw huis 05 2. Enkele feiten op een rij 06 3. Een energielabel

Nadere informatie

4 juni 2019 Christian de Laat & Roderick Swart Capelle aan den IJssel DE INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING

4 juni 2019 Christian de Laat & Roderick Swart Capelle aan den IJssel DE INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING 4 juni 2019 Christian de Laat & Roderick Swart Capelle aan den IJssel DE INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING 1 INHOUD 1. Energiebesparing in wetgeving 2. Wie is verantwoordelijk? 3. Waarom een informatieplicht

Nadere informatie

Verduurzaming gemeentelijk vastgoed

Verduurzaming gemeentelijk vastgoed Verduurzaming gemeentelijk vastgoed Toelichting op de aanpak van de gemeente Breda Marcel van Embden (projectleider afdeling Vastgoedbeheer) Inhoud Klimaatnota gemeente Breda Wat is de insteek bij het

Nadere informatie

Energielabel voor gebouwen

Energielabel voor gebouwen Energielabel voor gebouwen Het energielabel, wegwijzer naar lagere kosten en een beter milieu Energielabel voor gebouwen Inhoud 1. Wat biedt het energielabel 05 2. Enkele feiten op een rij 07 3. Een energielabel

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 30626 4 juni 2019 Regeling van de Minister van Economische Zaken en Klimaat van 24 mei 2019, nr. WJZ/18322739, tot wijziging

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Oktober 16 Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Brussels Hoofdstedelijk Gewest Alle bedrijven, met uitzondering van KMO s, moeten tegen 31 december 2016 een erkend energiedeskundige hebben

Nadere informatie

Minisymposium energiebesparing 4 juni 2019

Minisymposium energiebesparing 4 juni 2019 Minisymposium energiebesparing 4 juni 2019 Welkom Gert Abma Voorzitter ENC Programma Achtergrond gemeente Capelle - Patrick Bakker De Wet op milieubeheer & top 10 business cases Klimaatroute- Bas van den

Nadere informatie

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL Energielabel SKG-IKOB gecertificeerd BRL 9500-01 & BRL 9500-03 Geachte heer/mevrouw, Hierbij ontvangt u het energielabel welke wij voor u hebben opgenomen. Dit label hebben wij vervaardigd in samenwerking

Nadere informatie

Van Duin Installatie Management

Van Duin Installatie Management Van Duin Installatie Management 21 Juni 2010 Energie Prestatie Actie Boven de Baandert Van inzicht naar uitvoering Van Duin Installatie Management Adviesbureau sinds 2002 gecertificeerd voor het uitvoeren

Nadere informatie

Energie Audit Webinar

Energie Audit Webinar Energie Audit Webinar Alles wat je moet weten over de EED Nick van Moerkerk MVO CONSULTANTS 1.500 bezoekers MVO events 2.000 e-book downloads 50.000 website bezoekers Programma 1. Ontwikkelingen 2. Over

Nadere informatie

Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal

Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal Ing. Vincent Keppel Accountmanager Vabi Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal TIP: Houd pen en papier bij de hand!!!! Ir. Roy Zold Directeur PVM welke data & welk doel Vraagstelling corporaties

Nadere informatie

In deze versie zijn de volgende aanpassingen gedaan ten opzichte van de voorgaande versies van 21 september 2015, 23 november:

In deze versie zijn de volgende aanpassingen gedaan ten opzichte van de voorgaande versies van 21 september 2015, 23 november: Veel gestelde vragen en antwoorden bij de auditverplichting van de EED Inleiding In 2012 is de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (2012/27//EU) vastgesteld (ook wel de EED genoemd). Deze richtlijn moet

Nadere informatie

EPC facilitators training

EPC facilitators training EPC facilitators training RVO.nl Hogeschool Inholland Alkmaar: Duurzaam en groen. René Schellekens en Selina Roskam Programma 09:00u Inloop 09:20u Welkom en inleiding 09:30u Nieuwe wetgeving door Selina

Nadere informatie

F (zie toelichting in bijlage)

F (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden F (zie toelichting in bijlage) Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energiemanagementplan

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energiemanagementplan VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling Energiemanagementplan Datum: 25-03-2015 Opgesteld: Thomas Heye Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Beleid en doelstellingen... 3 3 Planning... 4 3.1 Identificatie

Nadere informatie

2 Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) Nationale Energieverkenning 2017.

2 Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) Nationale Energieverkenning 2017. Nota van Toelichting wijziging Activiteitenbesluit Wet milieubeheer I. ALGEMEEN DEEL 1. Doel en aanleiding De Wet milieubeheer kent sinds 1993 een energiebesparingsverplichting. Op 1 januari 2008 is deze

Nadere informatie

Soorten Energielabels

Soorten Energielabels Soorten Energielabels Begin 2015 krijgen alle woningeigenaren in Nederland, die nog geen energielabel hebben, een voorlopig energielabel van de overheid toegestuurd. Bij verkoop of verhuur van uw woning

Nadere informatie

EED Factsheet keurmerk: CO2- Prestatieladder Versie 21 mei Samenvattend oordeel: Samenvatting

EED Factsheet keurmerk: CO2- Prestatieladder Versie 21 mei Samenvattend oordeel: Samenvatting EED Factsheet keurmerk: CO2- Prestatieladder Versie 21 mei 2019 Samenvattend oordeel: CO 2-prestatieladder niveau 1: Niet acceptabel. CO 2-prestatieladder niveau 2: Niet acceptabel. CO 2-prestatieladder

Nadere informatie

EED Factsheet keurmerk: Erkend Duurzaam. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken

EED Factsheet keurmerk: Erkend Duurzaam. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken EED Factsheet keurmerk: Erkend Duurzaam In opdracht van het ministerie van Economische Zaken EED Factsheet keurmerk: Erkend Duurzaam. Samenvatting Deze factsheet maakt onderdeel uit van een reeks. In iedere

Nadere informatie

Activiteitenbesluit Wet milieubeheer

Activiteitenbesluit Wet milieubeheer Activiteitenbesluit Wet milieubeheer De kennis, knoet en honingversie! Praktijkseminar Installatiesector 11 oktober 2011 p.teunissen@dmb.amsterdam.nl Wet milieubeheer Bescherming milieu Voormalige Hinderwetaspecten:

Nadere informatie

GRIP OP ENERGIE. Practice what you preach 6 oktober :30 Robin Sommers (Van Beek Ingenieurs)

GRIP OP ENERGIE. Practice what you preach 6 oktober :30 Robin Sommers (Van Beek Ingenieurs) GRIP OP ENERGIE Practice what you preach 6 oktober 2016 14:30 Robin Sommers (Van Beek Ingenieurs) Nederlandse Industrie gebruikt 40% van alle energie in Nederland Chemie en Pharma gebruiken hiervan 74%,

Nadere informatie

Even voorstellen. Philip Blaauw. INNAX GEBOUW & OMGEVING Directie 0885533000 pblaauw@innax.com

Even voorstellen. Philip Blaauw. INNAX GEBOUW & OMGEVING Directie 0885533000 pblaauw@innax.com Even voorstellen Philip Blaauw INNAX GEBOUW & OMGEVING Directie 0885533000 pblaauw@innax.com INNAX GROUP is een onafhankelijk Energie Diensten Bedrijf = ESCO voor het verduurzamen van gebouwen INNAX GROUP

Nadere informatie

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing

Nadere informatie

ENERGIEBESPARINGS- EN INFORMATIEPLICHT WET MILIEUBEHEER

ENERGIEBESPARINGS- EN INFORMATIEPLICHT WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat ENERGIEBESPARINGS- EN INFORMATIEPLICHT WET MILIEUBEHEER Patrick Dijk RWS WVL/kenniscentrum InfoMil Stef Strik EZK/DG Klimaat en Energie 4 juli 2019 1. Wat komt

Nadere informatie

Kennisinstituutvan,vooren endoordeinstallatiesector. KeesArkesteijn,projectcoördinator

Kennisinstituutvan,vooren endoordeinstallatiesector. KeesArkesteijn,projectcoördinator Kennisinstituutvan,vooren endoordeinstallatiesector KeesArkesteijn,projectcoördinator Energielabelen maatwerkadvies Energieprestatiecertificaat Bestaande bouw Woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie

Nadere informatie

Building Holland 2018

Building Holland 2018 Building Holland 2018 17-19 april 2018 Nut en noodzaak van Bodemenergie bij energielabel verbetering Utiliteit Paul Gerats Adviseur Energie SweBru Bureau organisatie: Ingenieursbureau voor binnenklimaat

Nadere informatie

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Inleiding ADVIESDOCUMENT Keurmerken in relatie tot de EED-auditplicht voor grote ondernemingen. De ministeriële regeling IENM/BSK-2015/103340 van 10 juli 2015 is

Nadere informatie

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN?

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? Een Grundfos pump audit creëert duidelijkheid Is duurzaamheid één van de doelstellingen in uw organisatie? Steeds meer bedrijven en (semi-)

Nadere informatie

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energie Managementplan

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energie Managementplan VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling Energie Managementplan Datum: 08/05/2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Beleid en doelstellingen... 4 3 Planning... 5 3.1 Identificatie en beoordeling energie

Nadere informatie

ER IS SUBSIDIE VOOR VVE S!

ER IS SUBSIDIE VOOR VVE S! ! ER IS SUBSIDIE VOOR VVE S! Goed nieuws als je jouw VvE-complex wilt isoleren! Vanaf 15 september krijg je subsidie als je twee of meer isolerende maatregelen laat uitvoeren. Wij hebben in deze folder

Nadere informatie

Energiemanagementplan

Energiemanagementplan VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling Energiemanagementplan Datum: 25-04-2013 Opgesteld: Thomas Heye Goedgekeurd: Bert Horsthuis (energiemanager BVGO) Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Beleid en doelstellingen...

Nadere informatie

: Communicatie Subsidieverordening Maatregelenplan Duurzaamheid

: Communicatie Subsidieverordening Maatregelenplan Duurzaamheid Memo Aan : Van : Rienk Sijbrandij Bureau : Ruimtelijke Ordening, Wonen en Milieu Datum : 29 november 2011 Onderwerp : Communicatie Subsidieverordening Maatregelenplan Duurzaamheid De gemeenteraad van Strijen

Nadere informatie

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu,

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, van..., nr., houdende vaststelling van regels ter implementatie van de artikelen 8, vierde, vijfde en zesde lid, en 14, vijfde en zesde lid,

Nadere informatie

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar Bestaand Vastgoed Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011 DHV 2011 All rights reserved Openbaar Wat is er aan de hand? Circa 1/3 energiegebruik NL zit in gebouwde omgeving Focus

Nadere informatie

[MISSION SUSTAINABLE]

[MISSION SUSTAINABLE] [MISSION SUSTAINABLE] PRAKTISCH INNOVEREN IN BESTAANDE GEBOUWEN [MISSION SUSTAINABLE] Bert van Renselaar Manager Operations @ CFP Green Buildings TITEL GROEIENDE WERELDBEVOLKING LEGT STEEDS GROTER BESLAG

Nadere informatie

Lichtreclame en andere soorten buitenreclame

Lichtreclame en andere soorten buitenreclame Lichtreclame en andere soorten buitenreclame Even voorstellen Naam Pieter Meijers Functie Directeur/eigenaar Bedrijf Glaifa Telefoon 06-30413624 Licht- en buitenreclame? Kwaliteit is van groot belang!!

Nadere informatie

Betreft: inzet van uw gemeente voor energiebesparing bij bedrijven, de Gelderse Aanpak

Betreft: inzet van uw gemeente voor energiebesparing bij bedrijven, de Gelderse Aanpak Aan raadsleden en bestuurders van gemeenten in Gelderland Apeldoorn, 18 november 2016 Betreft: inzet van uw gemeente voor energiebesparing bij bedrijven, de Gelderse Aanpak Geachte heer, mevrouw, In Gelderland

Nadere informatie

Energielabel & Maatwerkadvies

Energielabel & Maatwerkadvies Energielabel & Maatwerkadvies In vijf stappen naar een groenere woning voltalimburg.nl Energielabel aanvragen Elke huiseigenaar beschikt over een (voorlopig) energielabel, gebaseerd op onder andere bouwjaar

Nadere informatie

Gemeente Delft. Subsidie informatie. Bestaande stad bespaart energie

Gemeente Delft. Subsidie informatie. Bestaande stad bespaart energie Gemeente Delft Subsidie informatie Bestaande stad bespaart energie De subsidie Bestaande stad bespaart energie is bestemd voor het stimuleren van energiebesparende maatregelen en het gebruik van duurzame

Nadere informatie

Energiezorgplan Van Dorp installaties bv 2011 2015. Versie 3.0 (Summary)

Energiezorgplan Van Dorp installaties bv 2011 2015. Versie 3.0 (Summary) Energiezorgplan Van Dorp installaties bv 2011 2015 Versie 3.0 (Summary) Auteurs: Van Dorp Dienstencentrum Datum: Update: Augustus 2013 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2 2. Energiebeleid... 3 2.1 Continue

Nadere informatie

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII Nederlandse Schilindex Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG Gerrit Jan Kuiper 1 Nederlandse Een goede schil is het halve werk 2 Schilindex = logisch denken

Nadere informatie

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energiemanagementplan

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energiemanagementplan VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling Energiemanagementplan Datum: 12-03-2018 Opgesteld: Thomas Heye Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Beleid en doelstellingen... 3 3 Planning... 4 3.1 Identificatie

Nadere informatie

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint M. Nods Nods Consultancy www.nods-consultancy.com m.nods@nods-consultancy.com Principes circulaire economie 2 NGO: algemene introductie 1 De Life Cycle

Nadere informatie

NATIONALE ENERGIEBESPARINGS- OVERLEG

NATIONALE ENERGIEBESPARINGS- OVERLEG Ministerie van Economische Zaken en Klimaat 23e NATIONALE ENERGIEBESPARINGS- OVERLEG Informatiebijeenkomst voor toezichthouders energiebesparing bij bedrijven Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en

Nadere informatie

WETGEVING? Hoe zit het nu precies met de. MPZ milieu platform zorgsector. Judith de Bree.

WETGEVING? Hoe zit het nu precies met de. MPZ milieu platform zorgsector. Judith de Bree. Hoe zit het nu precies met de WETGEVING? Judith de Bree j.debree@milieuplatformzorg.nl www.milieuplatformzorg.nl Algemene Ledenvergadering 23 april 2019 - Utrecht Hoe zit het met Klimaat.....akkoord wet

Nadere informatie

Memo: Aanpassing Wet milieubeheer- Activiteitenbesluit Integraal Afwegingskader beleid en regelgeving (IAK)

Memo: Aanpassing Wet milieubeheer- Activiteitenbesluit Integraal Afwegingskader beleid en regelgeving (IAK) Memo: Aanpassing Wet milieubeheer- Activiteitenbesluit Integraal Afwegingskader beleid en regelgeving (IAK) Dit integraal afwegingskader is opgesteld om een toelichting te geven op het voorstel voor de

Nadere informatie

CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid"

CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid" Inleiding! Wat zijn de plannen van de politieke partijen op gebied van duurzaamheid en wat betekent het voor de bouw?" Dit document zet de verschillende

Nadere informatie

Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency

Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency 1. Het Convenant Benchmarking energie efficiency Op 6 juli 1999 sloot de Nederlandse overheid met de industrie het Convenant Benchmarking energieefficiency.

Nadere informatie

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2 Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking met gebouwen met overeenkomstige

Nadere informatie

Bas van den Brenk Directeur Klimaatroute KLIMATROUTE.NL

Bas van den Brenk Directeur Klimaatroute KLIMATROUTE.NL Bas van den Brenk Directeur Klimaatroute KLIMATROUTE.NL EVEN VOORSTELLEN Bas van den Brenk KLIMAATROUTE Klimaatroute is opgericht in 2011 en heeft al 17.881 bedrijven en organisaties met energiescans geholpen.

Nadere informatie

Hoe krijg je het eerste volledig WELL gecertificeerde gebouw van Nederland?

Hoe krijg je het eerste volledig WELL gecertificeerde gebouw van Nederland? brings concepts to life Hoe krijg je het eerste volledig WELL gecertificeerde gebouw van Nederland? Bastiaan Beerens Peter Buurman Adviseur Bouwfysica en Gezonde Gebouwen - WELL AP Sustainability Director

Nadere informatie

(GL) inzake slechte prestatie energiebesparing door bedrijven

(GL) inzake slechte prestatie energiebesparing door bedrijven B en W nr. 13.0911; d.d. 15-10-2013 Onderwerp (GL) inzake slechte prestatie energiebesparing door bedrijven Besluiten: van de commissie 1. de beantwoording van de schriftelijke vragen aan het College van

Nadere informatie

INZICHT IN WET- EN REGELGEVING. Building G november 2018 Utrecht

INZICHT IN WET- EN REGELGEVING. Building G november 2018 Utrecht INZICHT IN WET- EN REGELGEVING Building G100 19 november 2018 Utrecht EVEN VOORSTELLEN Peter Ligthart Bouwregelgeving Kwaliteitsmanagement Kwaliteitsborging peter@ligthartadvies.nl @peter_ligthart nl.linkedin.com/in/peterligthart

Nadere informatie

ENERGIE ACTIEPLAN Datum: CO2 -Prestatieladder ENERGIE ACTIEPLAN. Conform NEN 50001

ENERGIE ACTIEPLAN Datum: CO2 -Prestatieladder ENERGIE ACTIEPLAN. Conform NEN 50001 ENERGIE ACTIEPLAN Datum: 26-04- ENERGIE ACTIEPLAN Conform NEN 50001 Versie 2016-2 (halfjaarlijkse voortgangrapportage) / April ENERGIE ACTIEPLAN Datum: 26-04- Algemeen Ten minste jaarlijks, na afloop van

Nadere informatie

Derde onderzoek naar de betrouwbaarheid van energielabels bij woningen. Datum 17 augustus 2011 Status definitief

Derde onderzoek naar de betrouwbaarheid van energielabels bij woningen. Datum 17 augustus 2011 Status definitief Derde onderzoek naar de betrouwbaarheid van energielabels bij woningen Datum 17 augustus 2011 Status definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Bouwen aan kwaliteit Nieuwe Uitleg 1 Postbus 16191

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 20036 15 juli 2015 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, van 10 juli 2015, nr. IENM/BSK-2015/103340,

Nadere informatie

2015D25469 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

2015D25469 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG 2015D25469 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu hebben verschillende fracties de behoefte om aanvullende vragen en opmerkingen voor te leggen

Nadere informatie

MJA3 ICT-sector. Jeroen van der Tang. Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT

MJA3 ICT-sector. Jeroen van der Tang. Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT MJA3 ICT-sector Jeroen van der Tang Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT Duurzaamheid @ Nederland ICT Resultaten en initiatieven Nederland ICT op energiebesparing & milieu» MJA3 energie-efficiëntie

Nadere informatie

EEP-ronde Inhoud. - Belangrijke aandachtspunten - Nieuwe onderdelen in het EEP - Instrumenten en hulpmiddelen - Indiening via het e-mjv

EEP-ronde Inhoud. - Belangrijke aandachtspunten - Nieuwe onderdelen in het EEP - Instrumenten en hulpmiddelen - Indiening via het e-mjv EEP-ronde 2017-2020 Inhoud - Belangrijke aandachtspunten - Nieuwe onderdelen in het EEP - Instrumenten en hulpmiddelen - Indiening via het e-mjv Belangrijke aandachtspunten Striktere beoordeling - O.a

Nadere informatie