KONINKLIJKE NEDERLANDSE BOSBOUWVERENIGING. Jaarverslag Koninklijke Nederlandse Bosbouwvereniging

Transcriptie

1 KONINKLIJKE NEDERLANDSE BOSBOUWVERENIGING Jaarverslag 2009 Koninklijke Nederlandse Bosbouwvereniging

2 Inleiding De KNBV, Koninklijke Nederlandse Bosbouw Vereniging, heeft als doel de bosbouw, het natuurbehoud en het landschapsbeheer in ruime zin te bevorderen. Het gaat ons dus om de bosbouw in al haar facetten, met het oog op de vele functies die bos en beplantingen kunnen vervullen. Solitaire bomen, boomgroepen, houtwallen, laan- en rijbeplantingen en andere landschapselementen hebben ook onze warme belangstelling. Leden van de vereniging zijn mensen met een opleiding of functie in deze vakgebieden, maar ook eigenaren van bossen en natuurterreinen. De vereniging organiseert regelmatig studiedagen en excursies. Bovendien ontvangen leden 10 x per jaar het Vakblad Natuur Bos Landschap. Daarnaast verzorgen we de website als bron van informatie over bos, natuur en landschap voor leden en andere belangstellenden. Jaarverslag

3 Bestuur Algemeen Het bestuur van de KNBV bestond in 2009 uit de volgende personen: Voorzitter Ir. A.J.H. Willems tot 6 november 2009, Dr Ir. H.H. Bartelink vanaf 6 november 2009 Secretaris Ir. M.H.A. van den Ham- Aertsen Penningmeester Ir. H.F.M. Weersink tot 6 november 2009, Ing. G.E. Koopmans vanaf 6 november 2009 Onder- voorzitter Ir. E.J. Al Leden Ing. H. Gierveld Ing. A.F.M. van Hees Ing. J. van Olst Ir. J. Raggers Ing. F.J.W. Schennink tot 31 augustus 2009 Studentleden T.A. Broersma (Larenstein) S. Schuurman (WUR) tot 6 november 2009 W.R. van der Linden (WUR) vanaf 6 november 2009 Het bestuur vergaderde in 2009 zeven maal (waarvan een maal gezamenlijk met de voorzitters en/of secretarissen van de KNBV- commissies). Naast algemene zaken zoals de voorbereiding van de halfjaarlijkse ledenvergaderingen en de contacten met de commissies stond een aantal specifieke onderwerpen op de agenda, zoals het werven van een nieuwe voorzitter en nieuwe bestuursleden en uiteraard de voorbereidingen voor het KNBV- jubileumjaar Algemene Ledenvergaderingen Op 17 april 2009 vond op Landgoed Schovenhorst te Putten de 167 e Algemene Ledenvergadering plaats. Zoals altijd tijdens een voorjaarsvergadering werden de jaarrekening en het jaarverslag van het vorige jaar besproken. Tijdens deze vergadering deed een aantal leden (deels tevens lid van de Vereniging Tropische Bossen) het voorstel om invulling te gaan geven aan bosbouw- gerelateerde onderwerpen op Wikipedia. Daarmee kan informatie over ons vakgebied worden geobjectiveerd en geprofessionaliseerd. In de voorjaarsvergadering werd tevens de KNBV Strategienota vastgesteld. Jaarverslag

4 Deze is onder meer gebaseerd op de vorige strategienota en een aantal signalen uit de vereniging. Het bos blijft centraal staan, maar altijd in een brede context. De platformfunctie van de KNBV zal worden geïntensiveerd, er komt meer uitwisseling met andere vakgebieden en er kan enige informatievoorziening aan het grote publiek gaan plaatsvinden. Uitgangspunt bij de implementatie van de strategienota is dat alle KNBV- leden een bijdrage zullen moeten leveren. De thema s die de komende jaren zullen worden behandeld, zijn: subsidies, Natura2000, biodiversiteit en bosbeheer, kennis over bosbeheer in het vakgebied en het onderwijs, verantwoording afleggen aan de maatschappij en certificering, de rentabiliteit van het bosbeheer, gezondheidsaspecten, bosuitbreiding in Nederland en het gebruik van hout als grondstof voor diverse toepassingen. Nieuwe thema s kunnen uiteraard altijd worden aangedragen. Tijdens de voorjaarsvergadering is Hans Gierveld herbenoemd als lid van het KNBV- bestuur. Op 6 november 2009 vond in Amsterdam, bij het Amsterdamse Bos, de 168 e Algemene Ledenvergadering plaats. Naast enkele algemene zaken, zoals de begroting 2010 is uitgebreid gesproken over de voorbereidingen van het jubileumjaar in 2010 en is de concept standaard voor PEFC- Nederland aan de orde geweest. De vergadering besloot daarbij tevens dat inspraak van de KNBV in de totstandkoming van certificeringsschema s waardevol is, maar dat daarna geen lidmaatschap van certificeringsschema s gewenst is. Het lidmaatschap van FSC- Nederland is daarom beëindigd. Tijdens deze vergadering is de commissie natuurlijke verjonging in oprichting bij acclamatie van de vergadering ingesteld. De najaarsvergadering betekende voor Arno Willems het einde van zijn zittingsduur als voorzitter. Arno heeft de vereniging drie jaar lang met verve voorgezeten en werd daardoor bij monde van secretaris Marleen van den Ham zeer bedankt. Als nieuwe voorzitter werd Hank Bartelink benoemd. Voorts trad Harrie Weersink af als penningmeester van de vereniging. Ook tot hem werden de nodige woorden van dank gericht. Harrie werd opgevolgd door Gerard Koopmans. Francis Schennink trad in 2009 terug uit het bestuur en Jaarverslag

5 Ad van Hees werd herverkozen. Wilfrey van der Linden is als opvolger van Stephanie Schuurman benoemd tot nieuw student- bestuurslid namens de WUR- studenten. Voorbereidingen jubileumjaar In 2010 bestaat de KNBV 100 jaar. In 2009 hebben diverse KNBV- leden zich actief ingespannen om de nodige voorbereidingen te treffen voor het vieren van een fantastisch jubileumjaar. Meer hierover valt te lezen bij de informatie over de Jubileumcommissie, verderop in dit jaarverslag. Jaarverslag

6 Commissies Activiteitencommissie Voorzitter Secretaris Leden Ing. G.E. Koopmans Ir. A. Winterink Ir. I. Corten Ing. J.P.G. de Klein MSc Dr. Ir. J. den Ouden Ir. A.J.H. Willems tot november 2009 De activiteitencommissie kiest ervoor om tijdens haar activiteiten zoveel mogelijk in te spelen op actuele thema s en beleidsontwikkelingen. Aardhuissymposium Op 5 maart 2009 werd voor de 5 de maal het Aardhuissymposium georganiseerd. De organisatie was in handen van de activiteitencommissie in samenwerking met de Koninklijke kroondomeinen. Locatie was het Aardhuis te Hoog Soeren. De titel van het symposium was Van Lelystad tot Vaals, een groot natuurgebied?. Deze middag stond onder de bezielende leiding van dagvoorzitter Arno Willems. Er waren ongeveer 75 aanwezigen bij het Aardhuissymposium. Tijdens deze middag werd verder uitgediept hoe groot de kans is dat, als de EHS voltooid is, er daadwerkelijk één groot natuurgebeid zal ontstaan van Lelystad tot Vaals. Of zijn de verschillende initiatieven van alle terreineigenaren te versnipperd om uiteindelijk een succesvol geheel te vormen? Yttje Feddes, Rijksadviseur van het Landschap gaf aan dat alleen een gedifferentieerde, multifunctionele zone op termijn houdbaar zal blijken. Daarnaast deed Yttje de oproep om bij de ontwerpopgave niet te schromen om kennis in te brengen vanuit de bosbouw; die wordt namelijk regelmatig gemist. Cor von Meijenfeldt nam de aanwezigen mee door de geschiedenis van de EHS, de stand van zaken en hij schetste een aantal relevante ontwikkelingen die sinds 1990 van invloed zijn geweest op de realisatie van de EHS. Jaarverslag

7 De laatste spreker, Kees Hendriks van Alterra zoomde vooral in op de positieve werking van grote natuurgebieden, ondermeer bij klimaatveranderingen en veerkracht bij calamiteiten. Bos en gezondheid: speelbossen De activiteitencommissie organiseerde op 17 april 2009 aansluitend aan de Algemene Ledenvergadering het minisymposium Bos en gezondheid; het hoe en wat van speelbossen. Het voorzitterschap van deze middag was in handen van Willem de Beaufort en stond in het teken van één van de onderwerpen uit de nieuwe KNBV- strategienota: bos en gezondheid. Kees Both van de Stichting Oase/Freudenthal instituut nam de KNBV- ers op pakkende wijze mee terug naar hun eigen jeugd. Natuurbeleving is van onschatbare waarde voor de ontwikkeling in allerlei opzichten van kinderen. Thomas van Slobbe, directeur van de Stichting waarde, presenteerde de film de ontdekking van het laatste scharrelkind en omschreef de gevaren van het laten ontstaan van een Unicura- generatie. Thomas pleitte er voor de natuur weer bereikbaar en beleefbaar te maken. Erna van de Wiel van Staatsbosbeheer schetste vervolgens op welke manier Staatsbosbeheer de natuur weer tot een feest voor kinderen maakt in de speelbossen. Maartje Kühne van OBB- ingenieursbedrijf gaf ten slotte inzicht in het proces dat is doorlopen voor het bedenken en produceren van speeltoestellen die worden gemaakt van boomstammen. Daarna was het de hoogste tijd voor een interessante rondleiding en heel veel kinderspel onder leiding van Jop de Klein op de bostoren en in het speelbos van Landgoed Schovenhorst. Het Amsterdamse bos De middagactiviteit aansluitend aan de Algemene Ledenvergadering op 6 november 2009 stond geheel in het teken van het Amsterdamse bos. Niet alleen is het Amsterdamse bos een uitstekend voorbeeld van een goed functionerend stadsbos, het bestond in 2009 ook nog eens 75 jaar. Genoeg reden dus om af te reizen naar Amsterdam. Er waren ruim 50 mensen aanwezig. Voor de aanwezigen de kans kregen het bos met eigen ogen te aanschouwen, stonden er eerst drie sprekers op het programma. Astrid Kruisheer werkzaam als teamleider bij het Amsterdamse bos vertelde de aanwezigen meer over de ontstaansgeschiedenis en het beheer van dit gebied dat ca ha beslaat. Marcel Doornbosch chef van de boswachters vertelde de aanwezigen op geheel eigen wijze wat een boswachter in het Amsterdamse bos zoal kan tegenkomen. Omdat het Amsterdamse bos zo intensief gebruikt wordt, zal het Jaarverslag

8 niemand verbazen dat het merendeel van het werk neerkomt op het informeren van de bezoekers. Als laatste vertelde Simon Klingen de aanwezigen wat het Amsterdamse bos zo bijzonder maakt. Het is een rijk gestructureerd loofbos bos met heel veel dood hout. Nadat de aanwezigen met behulp van de presentaties het Amsterdamse bos al iets beter hadden leren kennen, gingen ze verdeeld over twee groepen het Amsterdamse bos in om zelf te zien dat het Amsterdamse bos, zoals Simon al had aangegeven, inderdaad een bijzonder bos is. Commissie Buitenland Voorzitter Secretaris Leden Ing. R.F. Knol J.A.H.C. Schilders ing. M.M. Bouwmeester ir. M. Jacobi Ing. J.C. Oorschot MSc Ing. J.B. Alblas Ing. C. de Groot MSc In 2009 zijn Hans Schilders, Joris Alblas en Casper de Groot in de Commissie Buitenland gekomen. Het doel van de Commissie Buitenland is het leggen en onderhouden van buitenlandse contacten met als doel kennis en ervaring op het gebied van bosbouw in brede zin uit te wisselen. De commissie wil daarbij in het bijzonder inspelen op actuele thema s. De kern van de strategie om het bovenstaande doel te bereiken, ligt in het organiseren van minimaal één buitenlandse excursie om de twee jaar. Daarnaast zal de commissie artikelen in het Vakblad Natuur, Bos, Landschap verzorgen als ook een pagina op de website van de KNBV. In 2009 is de commissie vijf maal bij elkaar geweest voor overleg waarin naast de lopende zaken met name aandacht was voor de organisatie van de buitenland- excursie naar Bialowieza Polen in In mei 2009 heeft de commissie een excursie georganiseerd naar het Dammerwald in Duitsland waaraan onder leiding van 3 Duitse gidsen 13 personen hebben deelgenomen. Het thema van de excursie was: bos en begrazing door natuurlijke grazers in een (over- ) bevolkt gebied. Jaarverslag

9 Studiekring Voorzitter Secretaris Leden Prof. Dr. Ir. G.M.J. Mohren Ing. G.T.M. Grimberg dr. Ir. M.A. Hoogstra Ing. L.A.S. Klingen Ir. J. Raggers Ing. E.P.J.M. van der Staak Ir. S.M.J. Wijdeven B. van Overeem sinds najaar 2009 De studiekring KNBV heeft op 12 juni 2009 een studiedag over bosbegrazing georganiseerd onder de titel: Grote bekken in het multifunctionele bos. De studiekringbijeenkomst werd gehouden in Hotel de Nieuwe Wereld (Vakschool Wageningen) en telde ongeveer 80 deelnemers. Na opening door de voorzitter Frits Mohren gaf Wouter Delforterie een overzicht van hoe het onderwerp bosbegrazing de afgelopen decennia in de media aan de orde is geweest. Vervolgens was het woord aan Dick Bal (LNV, programmadirectie Natura 2000), die de relatie van beleid en kennis met betrekking tot grazers in beheerde bossen toelichtte. Frans Vera ging in op de vraag hoe zich bomen vestigen bij begrazing. Christian Ammer (D) en Kris Vandekerkhove (B) belichtten de ervaringen en denkwijzen in Duitsland en België over begrazing met hoefdieren in bossen. Na de lunch was het de beurt aan beheerders om hun ervaringen, ambities en beleid met bosbegrazing uit de doeken te doen: Theo Meeuwissen (Staatsbosbeheer), Rene Olthof (Kroondomein), Ton Roozen (Gelders Landschap) en Harm Piek (Natuurmonumenten). De studiedag werd afgesloten met een discussie onder leiding van Frits Mohren en Simon Klingen met medewerking van Ruben Post (LNV, directie Natuur), Wouter Helmer (Stichting Ark), Mark de Wit (Bosgroep Zuid Nederland), Sip van Wieren (WUR, leerstoelgroep Resource Ecology) en Onno de Bruin (Twickel / Natuurmonumenten). Jaarverslag

10 Pro Silva Voorzitter Secretaris Leden Ing. S.W.A. Bonekamp Ir. M. Boosten +/- 30 actieve discussieleiders Pro Silva Nederland is een commissie van de Koninklijke Nederlandse Bosbouwvereniging. Alle circa vijfhonderd leden van de KNBV zijn automatisch lid van Pro Silva. De commissie Pro Silva streeft ernaar kennis over natuurvolgend bosbeheer te vergaren en ervaringen daarover uit te wisselen. De commissie Pro Silva organiseert jaarlijks een voorjaars- en een najaarsexcursie met een bepaald thema. De uitgangspunten van Pro Silva zijn de basis voor de discussies tijdens de excursies. De voorjaarsexcursie vond plaats op 13, 14 en 15 mei 2009 in de Meierij (omgeving Boxtel). De excursie ging over de populier. Er werd gesproken over deze boom- en houtsoort en zijn mogelijkheden. Aan deze excursie deden in totaal 52 deelnemers mee. De najaarsexcursie vond plaats op 14, 15 en 16 oktober 2009 in de gemeentebossen van Arnhem. Tijdens de excursie werd gediscussieerd over het creëren van voor de recreant aantrekkelijke bosbeelden in relatie tot houtproductie. Aan deze excursie namen in totaal 77 personen deel. De verslagen zijn te vinden op de website Daarnaast heeft Pro Silva van 18 tot en met 21 juni 2009 twintig collega s van Pro Silva Ierland ontvangen. Voor deze Ierse bosbouwers waren diverse excursies georganiseerd naar de Kroondomeinen, de bossen van de gemeente Apeldoorn, de loofhoutbossen in de Flevopolder, landgoed Klein Boeschoten en de Grebbeberg. De Pro Silva benadering van bosbeheer is in Ierland nog lang geen gemeengoed. Onze Ierse collega s waren dan ook zeer enthousiast over de resultaten van ca. 25 jaar geïntegreerd bosbeheer/pro Silva beheer in Nederland. In september 2009 heeft Martijn Boosten namens Pro Silva Nederland deelgenomen aan de jaarlijkse Europese Pro Silva bijeenkomst in Slovenië. In juni 2010 vindt de Pro Silva Europa bijeenkomst plaats in Nederland. De voorbereidingen hiervoor zijn begonnen. Jaarverslag

11 Webcommissie Voorzitter Ir. E.A.H. Thomassen Leden Ir. M.C. Verweij tot oktober 2009 Ir. M.J.C. Van der Maaten - Theunissen De Webcommissie van de KNBV zorgt voor de website van de vereniging. Alle aankondigingen en terugkoppelingen van KNBV- activiteiten, alsmede van andere organisaties, worden steeds op de website vermeld. Ook is algemene KNBV- informatie op de website te vinden. Het webadres luidt: In 2009 is aan deze site een fotosectie toegevoegd, met als doel een archief aan te leggen. Dit is te vinden op via het subdomein In het kader van het 100- jarig jubileum heeft de Webcommissie voor de jubileumwebsite Lang leve het bos ontwikkeld ( en verzorgt de webcommissie de opmaak van de periodieke e- mails. Naast de webwerkzaamheden heeft de webcommissie in 2009 een bijdrage geleverd aan de layout van de ledenlijst en de opmaak van het jaarverslag van Jubileumcommissie Voorzitter Leden Ing F. Klement F. van der Kooy Ir. Jhr. W.H.J. de Beaufort Ing. F.J.W. Schennink S. Schuurman R. Terhürne Ir. J.J. Zuiderveen Borgesius In 2010 bestaat de Koninklijke Nederlandse Bosbouwvereniging 100 jaar. Dat is een gegronde reden om te feesten. Met elkaar binnen de Vereniging, maar ook met het bos en iedere medelander die we in het feestgevoel voor het bos mee kunnen nemen. Simpelweg vanwege het belang van bos in ieders leven, maar vooral in dat van de leden van de KNBV. Bos groeit, bos ontspant, bos leert, bos beweegt; bos is energie. Jaarverslag

12 Het jubileumjaar is een kans om de maatschappelijke aandacht te richten op het bos en tegelijkertijd het vakgebied te promoten. Het idee is dan ook om het jubileumjaar 2010 neer te zetten als jaar van het bos. Lid zijn van een 100- jarige KNBV betekent in dit verband een bijdrage leveren aan de invulling van het jubileumjaar. Uiteraard op vrijwillige basis. De jubileumcommissie heeft de leden van de KNBV uitgenodigd creativiteit en enthousiasme voor het vakgebied in te zetten voor de viering van het jubileumjaar. In een Algemene Ledenvergadering presenteerde de jubileumcommissie de plannen voor een grootse viering van het 100- jarig bestaan van de KNBV in Thema van het eeuwfeest zal zijn: lang leve het bos!. De KNBV wil in 2010 een onvergetelijk feest organiseren voor alle leden. Daarnaast is het de bedoeling in het jubileumjaar de bosbouw als vakgebied beter te positioneren in de Nederlandse maatschappij. Een van de manieren waarop dat zal gebeuren is via de organisatie van een indrukwekkende boservaring voor (veel) medelanders. Commissie Bosgeschiedenis Voorzitter Secretaris Leden Ir. J.J. Zuiderveen Borgesius Ir. J. van Laar Ir. M. Boosten Prof. Dr. K. Bouwer Ing. G.C.P. van der Sande Ir. P.R. Schütz De Commissie Bosgeschiedenis is voortgekomen uit de in 2008 opgeheven Stichting Boskaart Nederland 1832 en beoogt het bevorderen van de beoefening en beleving van bosgeschiedenis in Nederland door enerzijds kennis uit te wisselen en anderzijds boshistorische informatie veilig te stellen voor de toekomst. In 2009 heeft de commissie zes maal vergaderd en zijn er twee middagexcursies georganiseerd die voorafgegaan werden door een korte lezing. De voorjaarsexcursie betrof een rondwandeling op de Grebbeberg bij Rhenen, waaraan ongeveer 50 personen deelnamen. Gastheer was beheerder Simon Klingen, de rondleiding werd in twee groepen door de commissieleden gedaan. Jaarverslag

13 Een sfeerartikel van deze bijzondere wandeling is verschenen in het Boomblad en in het Vakblad Natuur, Bos, Landschap. De najaarsexcursie was op het landgoed Den Treek- Henschoten van de familie De Beaufort met 24 deelnemers. Ambiance en sfeer waren perfect. Van beide excursies is een gidsje samengesteld met (bos- ) historische informatie en een beschrijving van de route. Beide gidsjes zijn rijkelijk voorzien van kaarten en illustraties en als pdf beschikbaar gesteld op Ook is een kort verslag opgenomen in het Vakblad Natuur, Bos, Landschap. Verder zijn er voorbereidingen getroffen om in het jubileumjaar drie boshistorische evenementen van een dag, verspreid door het land, te organiseren. Commissie Natuurlijke Verjonging (opgericht in november 2009) Voorzitter Secretaris Leden T. Broersma W. Delforterie T. Kreetz W. van der Linden S. Schuurman Ir. A. Winterink De commissie Natuurlijke verjonging is formeel ingesteld in november 2009 en bestaat uit een aantal enthousiaste jonge KNBV leden die activiteiten organiseren voor bosbouwers onder de 35 jaar of jong van lijf en leden. Aanleiding voor de oprichting was het vergrijzen van de KNBV. Op 12 mei en op 8 oktober organiseerde de commissie twee zeer geslaagde excursies, waaraan diverse jongeren deelnamen. Op 12 mei werd Artillerie Schietkamp t Harde bezocht. Tijdens de excursie werd uitleg gegeven over onder meer het natuur- en recreatiebeheer, de houtoogstdoelstelling, het brandbeheer en de verjonging van jeneverbes. De bijeenkomst op 8 oktober had de nieuwe wildernis als onderwerp. Onder leiding van Jacob van Olst werd, na inleidingen door Frank Maasland (Free Nature), Matthijs Schouten (Staatsbosbeheer en WUR) en Saskia de Heij, intensief gediscussieerd over dit thema. Jaarverslag

14 Vertegenwoordiging KNBV in andere besturen en commissies Landentafel FSC Vertegenwoordiger: ir. C.J.F. Konings In november 2009 is in de Algemene Ledenvergadering van November besloten het lidmaatschap van FSC te beëindigen. Ontwikkeling standaard PEFC Vertegenwoordiger: ing. E.P.J.M van der Staak In de Algemene Ledenvergadering van November is de concept standaard voor PEFC besproken. Vakblad Natuur, Bos, Landschap Vertegenwoordigers: J. Beekhuis en dr. ir. J.H. Kuper Het Vakblad Natuur, Bos, Landschap wordt gebruikt als het verenigingsorgaan van de KNBV. De KNBV gebruikt het Vakblad zo goed mogelijk om activiteiten aan te kondigen en verslagen van georganiseerde activiteiten terug te koppelen aan leden en andere geïnteresseerden. Jaarverslag

15 Overige activiteiten Kijken bij collega s In 2009 zijn vier excursies van, voor en door KNBV- leden georganiseerd. KNBV- lid Simon Klingen heeft de bijeenkomsten georganiseerd en gecoördineerd. Bezocht zijn: een essen- iepenbos te Amsterdam: donderdag 7 mei selectieve verjonging te Boxmeer: dinsdag 9 juni 25 jaar na grootschalige omvorming te Maartensdijk: donderdag 27 augustus beheer van particulier landgoed Prattenburg te Rhenen: donderdag 15 oktober Het bezoek aan het Beemster Arboretum te Purmerend is wegens te weinig deelnemers niet doorgegaan. Jaarverslag

16 Algemene informatie over de KNBV Ledental ( ) Ereleden: 1 Gewone leden 387 Afgestudeerden 20 tot 2 jaar na afstuderen Studentleden 23 Gezinsleden 6 Seniorleden 42 Donateurs 41 Sponsoren 6 Contributies in 2009 Gewone leden 82,00 Afgestudeerden 52,00 tot 2 jaar na afstuderen Studentleden 22,00 Gezinsleden 20,00 Seniorleden 62,00 Donateurs Sponsors 150,00 minimum 500,00 minimum Jaarverslag