INHOUD EERSTE DEEL. VERZEKEREN. Hoofdstuk I. Een historische schets Hoofdstuk II. Wat is verzekering?... 11

Transcriptie

1 INHOUD Inleiding bij de eerste editie xxxi Inleiding bij de tweede editie xxxv Inleiding bij de derde editie xxxvii Gebruikte afkortingen xxxix Verkort geciteerde auteurs xli EERSTE DEEL. VERZEKEREN Een historische schets Wat is verzekering? Afdeling 1. Definitie Afdeling 2. Wanneer is een risico verzekerbaar? Onzekere gebeurtenissen Toekomstige en mogelijke gebeurtenissen De totstandkoming van de gebeurtenissen moet buiten de wil van de verzekeringnemer, de verzekerde of de begunstigde vallen Afdeling 3. Hoe wordt de verzekerbaar heid van een risico gemeten? Algemene criteria Bijzondere criteria Afdeling 4. De verevening van risico s Algemeen De juridische grondslag van de risicoselectie Risicoverevening door medeverzekering Risicoverevening door herverzekering Afdeling 5. De prijs van het risico Afdeling 6. Risicoselectie en segmentatie Algemene indeling van de verzekeringen Afdeling 1. Privéverzekeringen en sociale verzekeringen Afdeling 2. Privé- en publieke verzekeringen v

2 Afdeling 3. Landverzekeringen en zeeverzekeringen Afdeling 4. Vrije en verplichte verzekeringen Afdeling 5. Verzekeringen van gemeen recht en wets verzekeringen Afdeling 6. Premieverzekeringen en bijdrageverzekeringen Afdeling 7. Verzekeringen tot vergoeding van schade en verzekeringen tot uitkering van een vast bedrag Afdeling 8. Verzekeringstakken Afdeling 9. Grote risico s en massarisico s Verzekering en economie Hoofdstuk V. Verzekering en maatschappij Afdeling 1. Aansprakelijkheid en verzekering De afwezigheid van verzeke ring als autonome grond van aanspra kelijk heid Het verzekerd-zijn bij de aansprakelijkheids beoordeling Verzekering en schade begroting Afdeling 2. Bestaat er een recht op verzekering? Afdeling 3. Verzekering en discriminatie Historiek van het juridisch verbod op discriminatie in verzekeringen Het spanningsveld tussen het juridisch discriminatieverbod en de verzekerings techniek Gevolgen van het juridisch verbod van discriminatie op de verzekerings techniek Het kader van het juridisch verbod op discriminatie in verzekeringen Antidiscriminatiewetten Specifieke antidiscriminatiemaatregel TWEEDE DEEL. ONDERNEMINGSRECHT Het overheidstoezicht Afdeling 1. Vrijheid van vestiging en van dienstverrichting Afdeling 2. Mededinging Onderafdeling 1. Het Europese mededingings recht Algemeen De krachtlijnen vi

3 3. De groepsvrijstelling van Verordening 267/ Toepassingsgebied Gemeenschappelijke compilaties, tabellen en onderzoeken Gemeenschappelijke dekking van bepaalde soorten risico s (pooling) Standaardpolisvoorwaarden Onderafdeling 2. Het Belgische mededingings recht Afdeling 3. De Belgische controle reglementering Onderafdeling 1. De Belgische controle reglementering m.b.t. de bedrijfsvoering van de verzekeringsondernemingen Het toepassingsgebied van de Controlewet De toelatingsvoorwaarden Verzekeringsondernemingen naar Belgisch recht en verzekerings ondernemingen die ressorteren onder het recht van een staat die geen lid is van de EER a. Gemeenschappelijke bepalingen b. Bijzondere bepalingen voor niet-eer-verzekeringsondernemingen Verzekeringsondernemingen die onder het recht van een andere lidstaat van de EER ressorteren Bijzondere bepalingen voor de uitoefening van een verzekeringsactiviteit in het buitenland door een verzekeringsonderneming naar Belgisch recht Onderafdeling 2. De financiële controle Algemeen Financiële waarborgen De solvabiliteitsmarge a. Wat is de solvabiliteitsmarge? b. Waaruit bestaat de solvabiliteitsmarge? c. Hoe wordt de solvabiliteitsmarge samengesteld? d. De berekening van de solvabiliteitsmarge in de verze ke rings takken niet-leven ) De berekening t.o.v. het jaarlijks bedrag van de premies ) De berekening t.o.v. de gemiddelde schadelast van de laatste drie jaar e. De berekening van de solvabiliteitsmarge voor de verrichting leven ) De eerste berekening ) De tweede berekening Het waarborgfonds De technische reserves of provisies vii

4 a. Algemeen b. Wat zijn provisies voor lopende risico s? c. Wat zijn provisies voor te betalen schades? d. Wat zijn wiskundige provisies? e. Provisies en fiscaliteit De dekkingswaarden Jaarrekeningen en boekhoudnormen De bewaring van bescheiden Toezichtsfuncties binnen de verzekeringsondernemingen Algemeen Compliance Uitbesteding van verzekeringsdiensten Onderafdeling 3. De controle- en advies organen De Nationale Bank van België (de Bank) en de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) Algemeen Bevoegdheden a. Toezicht op de identiteit en de geschiktheid van de aandeelhouders van een verzekeringsonderneming b. Toezicht op de identiteit en de geschiktheid van personen die deelnemen aan het bestuur, beleid of effectieve leiding van de verzekeringsonderneming c. Erkenning van en toezicht op de commissarissen en actuarissen in de verzekeringsonderneming d. Voorafgaande controle op de statuten en jaarrekeningen e. Interventiemaatregelen tot behoud van de financiële waarborgen f. Beschikkingsdaden bij dreigende aantasting van het Belgische of internationale financiële stelsel g. Door de FSMA opgelegde herstelmaatregelen ) Ten aanzien van de verzekeringsondernemingen ) Ten aanzien van verzekerings- of herverzekeringstussenpersonen De Commissie voor de Verzekeringen Onderafdeling 4. Afstand en intrekking van de toelating Onderafdeling 5. Saneringsmaatregelen en liquidatieprocedures Algemeen Saneringsmaatregelen van Belgische verzekeringsondernemingen viii

5 3. Sanering van verzekeringsondernemingen die ressorteren onder staten die geen lid zijn van de Europese Economische Ruimte Faillissement en andere liquidatieprocedures die op insolventie berusten, van Belgische verzekeringsondernemingen Faillissement van verzekeringsondernemingen die ressorteren onder staten die geen lid zijn van de Europese Economische Ruimte Liquidatie van Belgische verzekeringsondernemingen die niet op insolventie berust Liquidatie van verzekeringsondernemingen die ressorteren onder staten die geen lid zijn van de Europese Economische Ruimte De vereffening van bijzondere vermogens Uitvoerbeperkingen van de activa van de verzekeringsonderneming Regels gemeenschappelijk aan saneringsmaatregelen en liquidatieprocedures Saneringscommissarissen en liquidateurs Onderafdeling 6. De omzetting van onderlinge verzekeringsverenigingen Onderafdeling 7. De overdracht van rechten en verplichtingen uit verzekerings over een komsten Onderafdeling 8. Medeverzekering en herverze kering Medeverzekering Herverzekering Onderafdeling 9. Bijzondere bepalingen betreffende het aanvullend toezicht op Belgische verzekeringsondernemingen in een verzekeringsgroep of in een financiële dienstengroep Onderafdeling 10. Aansprakelijkheid en sancties Burgerrechtelijke sancties Strafrechtelijke sancties Administratieve sancties Onderafdeling 11. Verzet en beroep tegen beslissingen van de Bank en de FSMA Onderafdeling 12. Verzekeringsgarantie stelsels De verzekerings distributie Inleiding Afdeling 1. De klassieke distributie kanalen: de verzekeringsmakelaars en de verzekeringsagenten ix

6 1. Het wettelijke kader Het Europese recht Het Belgische recht a. De verzekeringsbemiddeling in de Wet betreffende de verzekeringen b. Informatieplichten en gedragsregels ) Het eerste KB van 21 februari 2014, niveau 1, over de regels voor de toepassing van de artikelen 27 tot 28bis van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten op de verzekeringssector ) Het tweede KB van 21 februari 2014, niveau 2, inzake de krachtens de wet vastgestelde gedragsregels en regels over het beheer van belangenconflicten, wat de verzekeringssector betreft c. De Handelsagentuurwet d. De handelsvertegenwoordiging e. De Arbeidsongevallenwet Het statuut van de verzekeringstussenpersoon De verzekeringsmakelaar De verzekeringsagent De verzekeringssubagenten De verbonden verzekeringsagent De algemeen agent Afdeling 2. Enkele specifieke distributie kanalen Directe verzekering Bancassurfinance Definitie en verschijningsvormen De bank en de zelfstandige bankagent als verzekeringstussenpersoon De verzekering voor rekening als mogelijke omzeiling van de reglementering verzekeringsbemiddeling Affinity marketing S(upermarkt)insurance E-commerce Afdeling 3. De contractuele verhoudingen tussen de verzekerings tussenperso nen, de verzekeringsondernemingen en de verzekerden De juridische grondslag van de activiteiten van de verzekerings tussenpersoon: aannemingsovereenkomst versus lastgeving Het recht op commissieloon De courtagegebruiken Het KB Leven x

7 3. De verzekeringsportefeuille De aansprakelijkheid van de verzekeringstussenpersoon a. Inleiding b. De algemene aansprakelijkheidsnormen c. De verhoogde aansprakelijkheid van de verzekeringstussenpersoon d. De bewijslastregeling en het oorzakelijk verband e. Verzekeringsplicht Het faillissement van de verzekeringstussenpersoon De producentenrekening Overdracht van de verzekeringsportefeuille Privacy Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Het inwinnen en beheren van persoonlijke gegevens De wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (WVP) De wisselwerking tussen de WVP en de Wet Kruispuntbank Sociale Zekerheid De wisselwerking tussen de WVP en de WMPC (thans Boek VI WER) De wet op de privédetectives Marktpraktijken en consumentenbescherming in de verzekeringssector Afdeling 1. De voorlichting van de consument De gemeenrechtelijke informatieplicht van de verzekeraar De informatieplicht in de verzekeringswetgeving In de schadeverzekeringen In de persoonsverzekeringen Tegenover derden Afdeling 2. Reclame en vergelijkende reclame Afdeling 3. Onrechtmatige bedingen Afdeling 4. Het gezamenlijk aanbod Afdeling 5. Overeenkomsten op afstand Afdeling 6. De eerlijke handelsgebruiken en de consumenten belangen Afdeling 7. Dienstenweigering Afdeling 8. Sancties xi

8 Hoofdstuk V. Overheidsopdrachten en verzekering Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Enkele bijzondere bepalingen voor verzekerings diensten in de Overheids opdrachtenwet Gunningswijze Bekendmaking van voorschriften Berekening van het geraamde bedrag Algemene aannemingsvoorwaarden Afdeling 3. Enkele bijzondere aspecten van de verzekerings diensten bij de toepassing van de Overheids opdrachtenwet Het tijdstip van de premiebetaling De verlenging van de verzekeringsovereenkomst Afdeling 4. Rechtsbescherming DERDE DEEL. DE VERZEKERINGS OVEREENKOMST Verzekeringswetgeving en reglementering Het toepassingsgebied van de Wet betreffende de verzekeringen en haar verhouding tot de vroegere wetten en uitvoe rings be sluiten op de landverzeke rings overeenkomsten Afdeling 1. De Wet betreffende de verze keringen Afdeling 2. De Wet op de landverzekerings overeenkomst Inwerkingtreding van de Wet betreffende de verzekeringen Het overgangsrecht Afdeling 1. Inwerkingtreding Afdeling 2. Het overgangsrecht Inwerkingtreding van de Wet op de landverzekerings overeenkomst (WLVO) Het overgangsrecht Hoofdstuk V. De structuur van de Wet betreffende de verzekeringen en van de WLVO Afdeling 1. De Wet betreffende de verzekeringen Afdeling 2. De Wet op de landverzekerings overeenkomst xii

9 Hoofdstuk VI. Algemene kenmerken van de Wet betreffende de verzekeringen, inzonderheid van de verzekeringsovereenkomst in Deel 4 en Deel Afdeling 1. Deel 4 WVerz. is hoofdzakelijk van dwingend recht Afdeling 2. Deel 4 WVerz. is systematisch opgebouwd en gedetail leerd Afdeling 3. Deel 4 WVerz. is consument vriendelijk Afdeling 4. Deel 5 WVerz. is hoofdzakelijk van aanvullend recht Hoofdstuk VII. Kenmerken van de verzekerings overeenkomst Hoofdstuk VIII. Het ontstaan van de verzekeringsovereenkomst Afdeling 1. De toestemming en het herroepingsrecht Afdeling 2. De bekwaamheid Afdeling 3. Het voorwerp Afdeling 4. De oorzaak Hoofdstuk IX. Verzekering ten behoeve van derden Hoofdstuk X. Bewijs van het bestaan en van de inhoud van de verzekerings - overeenkomst Hoofdstuk XI. Interpretatie van de verzekeringsovereenkomst Hoofdstuk XII. Verzekerings overeen komsten en IPR Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. De verzekeringsovereen komsten gesloten tot 17 december Onderafdeling 1. EVO Toepassingsgebied Inhoud van de verwijzingsregels voor directe verzekeringsovereenkomsten Onderafdeling 2. Communautaire IPR van de richtlijnen omgezet in het Belgische recht Toepassingsgebied Inhoud van de verwijzingsregels xiii

10 3. De inhoud van de lex contractus Dwingende bepalingen en bepalingen van algemeen belang Afdeling 3. Verzekeringsovereenkomsten vanaf 17 december Onderafdeling 1. Verordening EG Rome I Toepassingsgebied Inhoud van de verwijzingsregels Herverzekeringsovereenkomsten Schadeverzekeringen tot dekking van grote risico s Schadeverzekeringen tot dekking van massarisico s en levensverzekeringen De inhoud van de lex contractus Dwingende bepalingen en bepalingen van algemeen belang Onderafdeling 2. Belgisch recht Afdeling 4. Recht van toepassing op de rechtstreekse vordering VIERDE DEEL. DE VERBINTENISSEN VAN PARTIJEN IN DE SCHADEVERZEKERINGS OVEREENKOMSTEN TITEL I. DE VERBINTENISSEN VAN DE VERZEKERING NEMER IN ALLE SCHADE VERZE KE RINGS OVEREENKOMSTEN De informatieplicht van de verzekeringnemer bij het sluiten van de verzekerings overeenkomst Afdeling 1. Van verzwijging naar mededelingsplicht Afdeling 2. De verzwijging in de zin van artikel 9 Wet 1874, thans artikel 233 WVerz Afdeling 3. Verzwijging en dwaling Afdeling 4. Enkele beperkingen van artikel 9 Wet 1874, thans artikel 233 WVerz Afdeling 5. De mededelingsplicht van artikel 5 WLVO, thans artikel 58 WVerz Afdeling 6. Vragenlijst van de verzekeraar Afdeling 7. Genetische gegevens Afdeling 8. Mededeling van moraliteits factoren Afdeling 9. Medische informatie Afdeling 10. Onbetwistbaarheidsbedingen Afdeling 11. Sanctie bij schending van de mededelingsplicht Het opzettelijk verzwijgen of opzettelijk onjuist meedelen van gegevens (art. 6 WLVO, thans art. 59 WVerz.) Het onopzettelijk verzwij gen of onopzette lijk onjuist meedelen van gegevens (art. 7 WLVO, thans art. 60 WVerz.) xiv

11 1. De miskenning van de mededelingsplicht wordt vóór het schadege val ontdekt De miskenning van de mededelingsplicht wordt na het schadege val ontdekt Voor beide partijen onbekende omstandigheden bij het sluiten van de overeenkomst (art. 7 4 WLVO, thans art WVerz.) Afdeling 12. De hernegotiatieplicht De betaling van de premie Afdeling 1. Definitie en kenmerken van de premieschuld Premieschuld is haalschuld De premie is in beginsel jaarlijks en vooraf betaalbaar De premie is in beginsel deelbaar Afdeling 2. Op wie rust de premiebetalingsverplichting? Afdeling 3. Premiewanbetaling Schorsing van dekking Definitie en kenmerken De aanmaning Effecten van de schorsing van dekking Effecten van de opzegging van de overeenkomst Rente Betalingsfaciliteiten Premiewanbetaling en collectieve schuldenregeling Premiewanbetaling in de WAM Afdeling 4. Het voorrecht van de verzekeraar Afdeling 5. Wijzigingen van de premie De wijziging van het risico Afdeling 1. De vermindering van het risico Afdeling 2. De verzwaring van het risico Definitie en kenmerken Mededelingsplicht Gevolgen van de schending van de mededelingsplicht De melding van het schadegeval xv

12 TITEL II. SPECIFIEKE VERBINTENISSEN VAN DE VERZEKERING- NEMER IN DE SCHADE VERZEKERINGS OVEREENKOMSTEN Schadevoorkomings- en schadebe perkings plicht Reddingskosten Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Schadevoorkomingsmaatregelen Afdeling 3. Schadebeperkingsmaatregelen De plaatsgesteldheid mag niet worden gewijzigd TITEL III. DE VERBINTENISSEN VAN DE VERZEKERAAR IN DE ZAAKVERZEKERINGS OVEREENKOMSTEN Het betalen van de overeengekomen vergoeding Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Verzekering van winst Afdeling 3. Verzekerbare waarde, verzekerde waarde en verzekerde som Afdeling 4. Verzekering tegen aangenomen waarde Onderverzekering en de evenredigheids regel Afdeling 1. Wanneer is er onderverzekering? Afdeling 2. Onderverzekering leidt tot toepassing van de evenredigheidsregel Afdeling 3. Uitzonderingen op de evenredigheidsregel Algemene uitzonderingen Wettelijk geregelde uitsluitingen en temperingen van de evenredig heids regel De verzekering met voorafgaande taxatie De overdracht van verzekerde kapitalen De eenvoudige brandrisico s, in het bijzonder de woningverzekering a. De woningverzekering (art. 3 2 KB 24 december 1992) b. Enkele andere omstandigheden waarin de evenredigheids regel geen effect kan sorteren (art. 3 3 KB 24 december 1992) xvi

13 3. Conventionele uitsluitingen en beperkingen van de evenredigheidsregel De indexatie van verzekerde kapitalen De verzekering op eerste risico a. De verzekering op absoluut eerste risico b. De verzekering op relatief eerste risico Het verbod van exclusiviteitsclausules Contractueel bedongen vergoedings beperkingen Afdeling 1. Minimum- en maximumwaarborgen Afdeling 2. Schadevrijstelling Afdeling 3. Uitkeringsvrijstelling Afdeling 4. Catastrofeclausules Verzekering tegen nieuwwaarde en onder verzekering Hoofdstuk V. Het tijdstip van de betaling van de schade vergoeding Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. De betaling van de schadevergoeding in de brandverzekering eenvoudige risico s Afdeling 3. De begroting van het minimumvoorschot in de brandverzekering en natuurrampen eenvoudige risico s Afdeling 4. De heropbouwperiode Afdeling 5. Interesten van rechtswege Hoofdstuk VI. De betaling van de schadevergoeding en de positie van de bevoorrechte en hypothecaire schuldeisers Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. De rechten van bevoorrechte en hypothecaire schuldeisers in de brandverzekering Hoofdstuk VII. De betaling van de schadevergoeding in geval van faillissement van de verzekerde xvii

14 Hoofdstuk VIII. De betaling van de schade vergoeding aan minderjarigen, onbekwaamverklaarden en andere onbekwamen TITEL IV. DE VERBINTENISSEN VAN DE VERZE KE RAAR IN DE PRESTATIE- EN KOSTENVERZEKERING Algemeen Prestatie- en kosten verzekeringen zijn schade verzekeringen De rechtsbijstandsverzekering Afdeling 1. Definitie Afdeling 2. De wettelijke en reglementaire grondslag van de rechtsbijstands verzekering Afdeling 3. Het toepassingsgebied van de wettelijke bepalingen Afdeling 4. Schadegeval en risico in de rechtsbijstandsverzekering Afdeling 5. De aard van de rechtsbijstands verzekering Afdeling 6. Belangenconflicten en meningsverschillen in de rechtsbijstand Algemeen Het voorkomen van belangenconflicten tussen de rechtsbijstands verzekeraar en de verzekerde Afdeling 7. De fiscale behandeling van de rechtsbijstandsverzekeringsovereenkomst TITEL V. DE VERBINTENISSEN VAN PARTIJEN IN DE KREDIET- EN BORGTOCHT VERZEKERING Algemeen Niet-toepasselijke of aanvullende wetsbepalingen Toepassingsgebied van de wettelijke bepalingen inzake krediet- en borgtocht verzekering xviii

15 De definitieve weigering van dekking in geval van premie wanbetaling Hoofdstuk V. Het onopzettelijk verzwijgen of het onopzet telijk onjuist meedelen van gegevens bij de aangifte van het risico en de verzwaring van het risico Hoofdstuk VI. Het verhaalsrecht van de krediet verzekeraar Hoofdstuk VII. De overdracht van de rechten en verplichtingen die uit de overeenkomst voortvloeien TITEL VI. DE VERBINTENISSEN VAN PARTIJEN IN DE AANSPRAKELIJK HEIDS VERZEKERING Toepassingsgebied Verplichtingen van de aansprakelijkheids verzekeraar na het einde van de overeenkomst Serieschade De leiding van het geschil Hoofdstuk V. Betaling door de verzekeraar van de hoofdsom, de interest en de kosten Hoofdstuk VI. De vrije beschikking over de vergoeding Hoofdstuk VII. Kwitantie ter afrekening Hoofdstuk VIII. Schadeloosstelling door de verzekerde xix

16 Hoofdstuk IX. Het eigen recht van de benadeelde Hoofdstuk X. Tegenstelbaarheid van de excepties, nietigheid en verval van recht Afdeling 1. De wettelijk verplichte b.a.-verzekeringen Afdeling 2. De niet-verplichte b.a.-verzekeringen Hoofdstuk XI. Het recht van verhaal van de aansprakelijk heids verzekeraar op de verzekeringnemer en op de verzekerde Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. WAM en verhaal Hoofdstuk XII. De tussenkomst in de rechtspleging TITEL VII. BRANDVERZEKERING EN AANSPRAKELIJKHEIDS- VERZEKERING De huurdersaansprakelijkheid bij brand De met brand samenhangende aansprakelijkheids vorderingen Aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door brand of ontploffing Burenhinder VIJFDE DEEL. DE PERSOONSVERZEKERINGEN TITEL I. PERSOONSVERZEKERINGEN IN HET ALGEMEEN Begripsomschrijving xx

17 Gemeenschappelijke bepalingen voor alle persoons verzekeringen Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Naamgebondenheid van de polis Afdeling 3. Medische informatie Afdeling 4. Verzekering van zeer jonge kinderen Het onderscheid tussen persoons verzekerings overeen komsten en levensverzekeringsovereenkomsten Enkele fiscale aspecten van de individuele ongevallen-, ziekte- en invaliditeits verzekeringen Afdeling 1. De individuele ongevallen verzekering Afdeling 2. De individuele ziekte- en invaliditeitsverzekering TITEL II. PRIVATE ZIEKTEVERZEKERINGS OVEREENKOMSTEN Algemeen De niet-beroepsgebonden ziekteverzekerings overeenkomst De individuele voortzetting van een beroepsgebonden ziekteverzekeringsovereenkomst TITEL III. DE LEVENSVERZEKERING Inleiding De verschijningsvormen van de levensverzekering Afdeling 1. De overlijdensverzekering De levenslange overlijdensverzekering De tijdelijke overlijdensverzekering Afdeling 2. De verzekering bij lang leven De verzekering van een uitgesteld kapitaal xxi

18 2. De lijfrenteverzekering Afdeling 3. De gemengde verzekering Afdeling 4. De nieuwe producten De basistechniek van de levensverzekeringen Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. De fundamenten van de individuele levens verzekeringstechniek Afdeling 3. Rentenieren, bankieren en verzekeren Algemeen Rentenieren Bankieren De eenmalige terugbetaling De methode van de constante aflossing De methode van de constante annuïteiten Verzekeren Afdeling 4. De combinatie van rente rekening en sterftetafels Algemeen Sterftetafels Interestvoet of rekenrente Enkele cijfervoorbeelden De uitgestelde kapitaalverzekering De overlijdensverzekering Lijfrenten Afdeling 5. De wiskundige reserve Afdeling 6. Reductie en afkoop Algemeen De reductie of premievrijmaking van de levensverzekeringsovereenkomst De afkoop van de levensverzekeringsovereenkomst Afdeling 7. De winstdeling Het recht van de levens verzekerings overeenkomst Afdeling 1. Wat is een levensverzekerings overeenkomst? Afdeling 2. De totstandkoming van het levensverzekeringscontract Specifieke informatieverplichtingen Publicitaire mededelingen Het verzekeringsvoorstel Verplichte polisbepalingen en mededelingen xxii

19 4. Bijzondere regels met betrekking tot verzekeringen uit de groep activiteit leven verbonden met beleggingsfondsen Witwas Bijzondere fiscale fraudemechanismen De toestemming Het verzekerde risico De onbetwistbaarheid De dwaling omtrent de leeftijd van de verzekerde Uitgesloten risico s Premiebetaling Afdeling 3. De rechten van de verzekering nemer Algemeen Het recht van begunstiging en van herroeping van begunstiging De aanwijzing van de begunstigde De herroeping van de begunstiging Afkoop en reductie Het voorschot op de polis De inpandgeving en de overdracht van de rechten uit de overeenkomst Afdeling 4. De rechten van de begunstigde Het recht op de verzekeringsprestaties De aanvaarding De rechten van de erfgenamen van de verzekeringnemer ten aanzien van de begunstigde De situatie vóór De leer van de arresten van het Grondwettelijk Hof van 26 juni 2008 en 16 december De situatie na de arresten van het Grondwettelijk Hof De rechten van de schuldeisers van de verzekeringnemer ten aanzien van de begunstigde Afdeling 5. De levensverzekerings overeenkomst afgesloten door in gemeenschap van goederen gehuwde personen Algemeen De toestand vóór De toestand vanaf 21 september Het arrest van het Arbitragehof van 26 mei De toestand na het arrest van het Arbitragehof van 26 mei De meerderheidsopvatting De gevolgen volgens de meerderheidsopvatting Het arrest van het Hof van Cassatie van 24 januari xxiii

20 4. De groepsverzekering na het arrest van het Grondwettelijk Hof van 27 juli Wetgevend initiatief Afdeling 6. De levensverzekerings overeenkomst afgesloten door personen gehuwd onder het stelsel van scheiding van goederen Afdeling 7. De overlijdensverzekering en het erfrecht van de echtgeno(o)t(e) Afdeling 8. De gevolgen van echtscheiding of van scheiding van tafel en bed Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting Echtscheiding door onderlinge toestemming Scheiding van tafel en bed Afdeling 9. Wettelijk en feitelijk samen wonenden Afdeling 10. Enkele fiscale aspecten van de individuele levensverzekeringsovereenkomst Levensverzekering en personenbelasting Gefiscaliseerde en gedefiscaliseerde levensverzekeringsproducten De fiscale behandeling van de premiebetaling Het belastingstelsel van de verzekeringsprestaties De individuele levensverzekering en de successierechten Hoofdstuk V. De schuldsaldoverzekering voor eigen en enige gezinswoning ZESDE DEEL. UITGESLOTEN RISICO S SAMENLOOP VAN VERZEKERINGEN SUBROGATIE OVER DRACHT VAN VERZEKE RINGS OVEREENKOMSTEN DUUR EN EINDE VAN DE VERZEKERINGSOVEREEN KOMST TITEL I. UITGESLOTEN RISICO S Algemeen De omvang van de dekking Het verval van dekking xxiv

21 Het bewijs van de omvang van de dekking en van het verval van dekking Hoofdstuk V. Wettelijk van dekking uitgesloten risico s Afdeling 1. Opzettelijk veroorzaakte schadegevallen Afdeling 2. Grove schuld Afdeling 3. Oorlog, gelijkaardige feiten en burgeroorlog Afdeling 4. Catastroferisico s Oproer- en molestrisico s Aanslagen Terrorisme Natuurrampen Nucleaire risico s TITEL II. SAMENLOOP VAN VERZEKERINGEN TITEL III. DE SUBROGATIE De persoonlijke subrogatie De zakelijke subrogatie TITEL IV. DE OVERDRACHT VAN VERZEKERINGS OVEREEN- KOMSTEN TITEL V. DUUR EN EINDE VAN DE OVEREENKOMST Duur van de overeenkomst Afdeling 1. Algemene regel Afdeling 2. Uitzonderingen op de algemene regel De ziekte- en levensverzekeringsovereenkomsten Kapitalisatieverrichtingen Verzekeringsovereenkomsten betreffende de door de Koning bepaalde risico s Verzekeringsovereenkomsten waarvan de duur korter is dan één jaar De arbeidsongevallenverzekering xxv

22 Wijziging en beëindiging van de verzekeringsovereenkomst Afdeling 1. Wijziging van de premie en/of van de verzekeringsvoorwaarden in de loop van de uitvoering van de overeen komst Afdeling 2. Beëindiging van de verzeke ringsovereenkomst Onderafdeling 1. Nietigheid Onderafdeling 2. Verval Onderafdeling 3. Verbreking van de overeenkomst Algemeen Het uitdrukkelijk ontbindend beding De verzekeringsovereenkomst kan worden beëindigd na schadegeval Het overlijden van de verzekeringnemer kan de overeenkomst beëindigen Algemeen Intuitu personae-contracten Verzekeringen tot uitkering van een vast bedrag Overdracht onder levenden van de verzekerde zaak beëindigt de overeenkomst Overdracht van onroerende goederen Overdracht van roerende goederen Het faillissement van de verzekeringnemer kan een einde stellen aan de verzekeringsovereenkomst Faillissement a. Algemeen b. Persoonsverzekeringen en kredietverzekeringen c. De WAM Gerechtelijk akkoord met boedelafstand De wet betreffende de continuïteit van ondernemingen (WCO) Beëindiging van de verzekeringsovereenkomst door wettelijke opheffing van een dekkingsbeperking De remediëring van de ontijdige verbreking van een verzekeringsovereen komst van bepaalde duur Opzeggingswijzen van de verzekerings overeenkomst xxvi

23 ZEVENDE DEEL. GESCHILLENBESLECHTING TITEL I. DE VERJARING De verjaring en de land- verzekeringsovereenkomsten Afdeling 1. De verjaringstermijn (art. 34 WLVO, thans art. 88 WVerz.) De rechtsvordering die voortvloeit uit een verzekeringsovereenkomst (art lid 1, 2 en 4 WLVO, thans art lid 1, 2 en 4 WVerz.) De rechtsvordering van de verzekerde tegen de verzekeraar bij wijze van regresvordering in de aansprakelijkheidsverzekering (art lid 3 WLVO, thans art lid 3 WVerz.) De rechtsvordering van de benadeelde tegen de aansprakelijkheids verzekeraar (art WLVO, thans art WVerz.) De regresvordering van de verzekeraar tegen de verzekerde (art WLVO, thans art WVerz.) Afdeling 2. De schorsing en de stuiting van de verjaring (art. 35 WLVO, thans art. 89 WVerz.) De schorsing De stuiting Doorbreking van de relativiteit van de stuiting en van de schorsing van de verjaring De verjaring en andere dan de landverze kerings overeenkomsten Wetgevende en jurisprudentiële ontwikkelingen betreffende verjaring van misdrijven Afdeling 1. Wijzigingen van het straf- en strafprocesrecht Afdeling 2. Jurisprudentiële evoluties Het misdrijf als grondslag van een aansprakelijk heids vordering Afdeling 1. De verjaring van het aflopende misdrijf Het schadevoorval is geen eenduidig begrip Het schadevoorval in het licht van de rechtspraak van het Hof van Cassatie Afdeling 2. De verjaring van het voortdurende misdrijf xxvii

24 Afdeling 3. De verjaring van voortgezette of collectieve misdrijven Afdeling 4. De verjaring van gewoonte misdrijven Hoofdstuk V. Bestaat er een verband tussen artikel 34 WLVO (thans art. 88 WVerz.) en artikel 78 WLVO (thans art. 142 WVerz.)? Hoofdstuk VI. De wet tot wijziging van sommige bepalingen betreffende de verjaring Afdeling 1. Aanvang en berekening van de verjaringstermijn Afdeling 2. Schorsing en stuiting Afdeling 3. Bijzondere bescherming van minderjarigen Afdeling 4. Bedrog Afdeling 5. De reeds verkregen verjaring Afdeling 6. De actio judicati Afdeling 7. Het door de rechter verleende voorbehoud Afdeling 8. Het overgangsrecht TITEL II. DE GERECHTELIJKE BESLECHTING VAN VERZEKERINGSGESCHILLEN De beslechting van nationale verzekerings geschillen Afdeling 1. De volstrekte bevoegdheid De waarde van de vordering De aard van de vordering De hoedanigheid van de partijen Afdeling 2. De territoriale bevoegdheid Afdeling 3. De specifieke bevoegdheid van het Benelux Gerechtshof De beslechting van internationale verzekerings geschillen Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Vorderingen tegen de verzekeraar Afdeling 3. Vorderingen van de verzekeraar tegen de verzekering nemer, de verzekerde of de begunstigde Afdeling 4. Forumbedingen betreffende verzekeringsgeschillen Afdeling 5. Conflicten tussen Belgische bevoegdheidsbepalingen, de Verordening, de EEX- en EVEX-Verdragen xxviii