Werkplan Burgers Aanzet

Transcriptie

1 Werkplan Burgers Aanzet Inleiding In december 2007 is het Beleidsplan Wmo door de gemeente raad vastgesteld. In dit beleidsplan wordt het meerjarenbeleid Maatschappelijke ondersteuning van de gemeente Heeze- Leende gepresenteerd. Beleidsplan Wmo Naast de algemene visie van de gemeente Heeze- Leende op de Wmo vindt u in dit beleidsplan een globaal uitgewerkt plan van de volgende negen prestatievelden: 1. de leefbaarheid in wijken en buurten vergroten; 2. jongeren en ouders ondersteunen; 3. informatie, advies en cliëntondersteuning geven; 4. mantelzorgers en vrijwilligers ondersteunen; 5. zorgen dat mensen met een beperking mee kunnen doen; 6. voorzieningen bieden voor mensen met een beperking; 7. opvang verzorgen voor mensen met problemen; 8. openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ); 9. zorg voor mensen met een verslaving. Het onderliggende werkplan Burgers Aanzet is een concrete uitwerking van het project Burgers Aanzet zoals dit is uitgevoerd in 2007 en zoals het uitgevoerd gaat worden in Wmo Algemeen Sinds 1 januari 2007 is de Wmo van kracht. Deze nieuwe wet vervangt de huidige Welzijnswet, de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) en een deel van de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ, bijvoorbeeld huishoudelijke verzorging). De gemeente is vanaf 1 januari 2007 verantwoordelijk voor het uitvoeren van het Wmo-beleid. Elke gemeente bepaalt zelf hoe ze deze negen taken invult. Het beleid moet elke vier jaar (vanaf 2007) worden vastgelegd in een WMO-beleidsplan en worden geëvalueerd. Uitgaande van deze vrijheid heeft de gemeente de mogelijkheid om zelf vorm en inhoud te geven aan de uitvoering ervan. Centraal in de Wmo staan de begrippen zelfredzaamheid en participatie. Iedere burger ongeacht beperkingen moet mee kunnen doen. Het uitgangspunt van de Wmo is dat burgers zelf verantwoordelijk zijn voor hun leven en welzijn en dat zij zoveel mogelijk voor elkaar zorgen. Lukt dat niet (meer), ook niet met hulp uit de omgeving, dan kan men terecht bij de gemeente voor zorgen welzijnsvoorzieningen. Om bovenstaande pijlers en doelen te bereiken is het noodzakelijk dat er aandacht wordt besteed aan een verandering in denken van zowel de burgers maar ook van de gemeente intern.

2 Prestatieveld 1 Dit werkplan richt zich op het prestatieveld nummer 1: 'Bevorderen van de sociale samenhang in, en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten'. Dit prestatieveld heeft o.a. tot doel het versterken van de sociale samenhang in straat en buurt, waardoor onderlinge betrokkenheid ontstaat. Meedoen is het devies! De achterliggende gedachte hierbij is dat door een verstekte sociale structuur van nature de zorg en (mede)verantwoordelijkheid voor de ander tot stand komt en bevorderd wordt (civil society). In een hechte sociale structuur worden ook burgers die aan de rand van de samenleving functioneren (en die vaak geen of slechts beperkte sociale netwerken tot hun beschikking hebben) sneller opgenomen. Indien het ons niet lukt om burgers in beweging te krijgen en de zelfsturing onder de aandacht te brengen is er een reële kans dat de doelstelling zoals genoemd in de WMO maar beperkt gerealiseerd kan worden. Handreikingen Civil Society Er zijn op dit moment weinig handreikingen over de manier waarop je het proces van de civil society in gang zet. Het is in het belang van alle gemeenten dat er een methode wordt ontwikkeld op basis waarvan de civil society wordt aangesproken en geactiveerd. Het is dan ook een uitdaging een methode te ontwikkelen wat in alle gemeenten kan worden ingezet. Een aanpak of een methodiek die overdraagbaar is ongeacht de samenstelling van een wijk of buurt. Om op de juiste manier invulling te geven aan het bevorderen van de sociale samenhang heeft de gemeente Heeze- Leende in 2007 geïnvesteerd in het ontwikkelen van een plan van aanpak: Burgers Aanzet. Breed draagvlak De gemeente Heeze- Leende is onderdeel van een samenwerkingsverband Wmo. Dit samenwerkingsverband wordt A2 gemeenten genoemd en bestaat uit: Heeze- Leende, Waalre, Valkenswaard en Cranendonck. Alle gemeenten uit dit samenwerkingsverband volgen de ontwikkelingen en de gemeente Waalre heeft interesse om het project ook in de eigen gemeente uit te voeren. Om invulling te geven aan prestatieveld nummer 1 leefbaarheid heeft de projectgroep Wmo gezamenlijk een subsidieaanvraag ingediend bij de provincie Noord Brabant in het kader van de `Regionale Sociale Agenda. Deze aanvraag is eind 2006 door de provincie gehonoreerd. Het project waar de subsidie aan is toegekend heet Wmo: meedoen is het motto/ Burgers Aanzet. De subsidie van de provincie ( euro) loopt tot en met het jaar Naast de subsidie van de provincie krijgt het project ook aandacht van de landelijke overheid, vanuit het ministerie van VWS. Samen met de DSP-Groep zoekt het ministerie naar verschillende werkwijzen waarmee gemeenten invulling kunnen geven aan het eerste prestatie veld van de Wmo: Leefbaarheid en sociale samenhang.

3 Verloop project Burgers Aanzet De resultaten uit het project zijn zeer positief. Om u een beeld te geven kunt u hieronder een korte impressie van de project voortgang lezen. Stap 1 Buurt keuze Overleg betrokken organisaties De drie buurten uit de deelgemeente Heeze die deelnemen aan het project Burgers Aanzet zijn gekozen na overleg met de diverse organisaties die allen verbonden zijn met de gemeente Heeze zoals o.a. de Politie, woning coöperatie (WoCom) en Zuidzorg. Opvallend is dat het project zich niet richt op de wijken zoals de gemeente deze hanteert, maar er is gekozen voor meer kleinere eenheden die een gezamenlijk deler hebben zoals een grasveld of een straat. De betrokken woningcorporatie gaf aan de mogelijkheid te hebben om budget ter beschikking te stellen voor initiatieven in buurten waarin woningen van de woningcorporatie aanwezig zijn. Dit gaf dit project draagvlak en een vooruitzicht op een meer structurele financiering. De buurten die in dit project tot deelname werden uitgenodigd voldoen volgens de betrokken organisaties in ieder geval aan de volgende indicatoren: - De buurtbewoners kennen elkaar van gezicht of met naam; - Er is sprake van een bestaande buurtvereniging/ buurtgenootschap of informele netwerken. - Diversiteit in leeftijd, cultuur en etniciteit, inkomen en verdeling huur/ koop woningen; Werving ambassadeurs Op basis van de buurtkeuze is samen met de betrokken organisaties een inventarisatie gemaakt van actieve burgers. Actieve burgers zijn buurtbewoners welke zich in het verleden reeds hebben ingezet voor de buurt en waarvan kan worden verwacht dat deze zich in woord en daad willen inzetten voor het project Burgers Aanzet. Deze actieve burgers zijn persoonlijk door de gemeente benaderd en uitgenodigd voor de eerste ambassadeursbijeenkomst Burgers Aanzet. De bijeenkomst had als doel: Het vergroten van het draagvlak voor dit project in de buurt en het werven van ambassadeurs. Het ambassadeursschap van een actieve burger houdt in dat deze zich inzetten als boegbeeld voor het project Burgers Aanzet. De ambassadeur is het eerste aanspreekpunt in de buurt. Alle uitgenodigde actieve burgers hebben ja gezegd tegen het ambassadeurschap. Stap 2 Nulmeting Samen met DSP heeft de gemeente een vragenlijst ontwikkeld om de leefbaarheid in de buurt in beeld te brengen. Respons

4 De vragenlijsten zijn in april verspreid. De ambassadeurs hebben hierbij een belangrijke rol gespeeld. In één buurt hebben de ambassadeurs de vragenlijsten verspreid en opgehaald; respons 89%. In een andere buurt zijn de vragenlijsten per post verstuurd en hebben de ambassadeurs ze opgehaald; respons 76%. In een derde buurt zijn de vragenlijst per post verstuurd, welke men door middel van een antwoordenvelop terug konden sturen; respons 46%. Algehele conclusie Door de hoge respons hebben we een betrouwbaar beeld van de sociale samenhang in de drie geselecteerde buurten gekregen. Een algehele conclusie uit de antwoorden is dat de bewoners over het algemeen tevreden zijn over de eigen buurt, maar hebben wel enkele wensen ter verbetering. Deze wensen zijn in het vervolg van het project Burgers Aanzet aan bod gekomen. Stap 3 Activerende bijeenkomsten In iedere buurt zijn bijeenkomsten georganiseerd om de burgers bewust te maken van de huidige beleving van de leefbaarheid van de buurt en om buurtbewoners te prikkelen om zelf acties te ondernemen teneinde de leefbaarheid in de buurt te bevorderen. De resultaten zijn naderhand in het lokale weekblad, de Parel gepubliceerd. Inbreng bewoners Tijdens de activerende bijeenkomsten was de actuele inbreng van de bewoners omtrent ideeën om te komen tot een sterkere sociale samenhang essentieel. De focus richt zich op alle activiteiten rondom het onderwerp sociale samenhang. Ook onderwerpen vanuit de perspectieven, schoon, heel en veilig werden steeds binnen het kader de sociale samenhang gebracht. Randvoorwaarden activerende bijeenkomsten In een van de buurten was de opkomst bij de activerende bijeenkomsten erg laag. In overleg met de ambassadeurs, aangevuld met informatie verkregen uit een belronde in de buurt met de laagste opkomst, zijn randvoorwaarden geformuleerd. Door rekening te houden met onderstaande punten verlaagt de gemeente de drempel tot deelname aan de bijeenkomsten. De randvoorwaarden zijn als volgt: - De ruimte die wordt gebruikt is in de directe nabijheid of zelfs in de buurt gesitueerd; - De ruimte behoort niet tot het gemeentehuis; - De bijeenkomst vindt plaats na uur; - De bijeenkomst vindt plaats tijdens werkdagen in de avond; - Ook is het mogelijk de bijeenkomst op zaterdag te plannen; - Kinderopvang mogelijkheid bieden of kinderactiviteiten Stap 4 Buurtsessies Op basis van de ontwikkelen verbeterpunten uit de activerende bijeenkomsten hebben buurtbewoners zich bereid verklaard actie te ondernemen. Per buurt gaan de buurtbewoners aan de slag om de ideeën welke zijn geopperd tijdens de activeringsbijeenkomst verder en meer concreet uit te werken. Centraal hierin staat: ontmoeten en gezamenlijk aanpakken. Gezamenlijk met alle buurtbewoners en de gemeente.

5 Naast de reeds uitgesproken doelstellingen komen in een later stadium ook wensen aan bod. Een wens is een doel dat niet direct aansluit op de realiteiten maar waarvoor meerdere stappen en meer tijd nodig is om het doel te realiseren. Centraal hierin staat de vraag: Wat wensen wij ons, wat gunnen wij ons en waar gaan wij voor. Resultaten In de drie buurten heeft nog geen resultaatmeting plaatsgevonden. Wel kan worden aangeven wat de resultaten zijn in de vorm van gezamenlijke bijeenkomsten waarin ontmoeting voorop staat. Wij gaan er vanuit dat ontmoeting, elkaar leren kennen ertoe bijdraagt dat mensen elkaar ook weten te vinden in moeilijkere tijden. Wat een bijdrage levert aan het gevoel van leefbaarheid en sociale samenhang in de buurt. Buurt 1 Dingbank- Drossaard is n.a.v. Burgers Aan Zet door de gemeente en de buurtbewoners een buurtfeest georganiseerd op de landelijke buurtfeestdag. Buurtbewoners vonden dit zeer geslaagd. Tijdens deze dag is spontaan het idee gegroeid om begin volgend jaar een buurt barbeque te organiseren. Buurt 2 ruimtebuurt is zeer actief en heeft twee werkgroepen geformeerd: 1. Werkgroep verkeer 2. Werkgroep Apollo. Ad 1. De werkgroep verkeer Deze werkgroep richt zich vooral op de verkeerssituatie in de directe omgeving van het eigen huis en op weg naar school. De werkgroep heeft contact met de ambtenaar verkeersveiligheid vanuit de gemeente Heeze- Leende. Ad 2. Werkgroep Apollo Deze werkgroep richt zich op de onderdelen sociaal en omgeving. Na iedere vergadering wordt er een nieuwsbrief rondgebracht waardoor iedereen uit de buurt op de hoogte is van de nieuwe ontwikkelingen. Het eerst stond de inrichting van het grasveld op de agenda. Op dit moment buigt de groep zich over het vraagstuk vraag en aanbod. Hoe krijgen we dit kleinschalig in beeld en verdeeld. In deze buurt wordt reeds jaarlijks een buurt barbecue georganiseerd en mensen zijn redelijk goed op de hoogte wat betreft behoevende buurtgenoten. Buurt 3 Schildersbuurt Deze buurt is begonnen met Carportkoffie. Op deze manier hopen de bewoners elkaar meer te zien maar ook nieuwe buurtbewoners een mogelijkheid te bieden zichzelf voor te stellen en op deze manier contact te maken met de buurt.

6 Programma 2008 Initiatieven inbedden huidige structuren Burgers Aanzet wil zowel op korte maar vooral ook op lange termijn burgers bewust betrekken bij hun eigen sociale omgeving. Dat wil zeggen bewust maken van het eigen aandeel bij de leefbaarheid in de eigen buurt. Door aansluiting te maken op bestaande structuren gericht op leefbaarheid ontstaat er een steunstructuur voor de buurt. Deze steunstructuur houdt het onderwerp in de buurt levend en ondersteund de initiatieven in de buurt. Naast het levend houden van het gedachtegoed van leefbaarheid wordt er ingezet de uitvoering. Hierbij wordt o.a. gedacht aan alternatieve manieren om met elkaar in contact te komen en manieren om vraag en aanbod aan elkaar te koppelen. Doel: Het borgen van continuïteit in de buurten wat betreft het werken aan leefbaarheid. Bij elkaar brengen vraag en aanbod De steunstructuur bestaat uit: - Vrijwilligersorganisaties - Woningbouwvereniging - Actieve burgers - Vanuit gemeente betrokken ambtenaren De manier waarop deze steunstructuur gaat werken wordt in onderling overleg vormgegeven. Minimaal vindt er structureel overleg plaats met bovengenoemde partijen. Ontwikkelen: Digitaal buurtnetwerk Ondersteund door de steunstructuur wordt, kleinschalig, een digitaal buurtnetwerk ontwikkeld.deze digitale omgeving biedt een alternatieve mogelijkheid om elkaar te ontmoeten. Het hoofddoel van dit digitale netwerk is het koppelen van vraag en aanbod. Deze omgeving dient ook analoog toegankelijk te zijn omdat vooral ouderen op dit moment niet allemaal in het bezit van een computer zijn. Randvoorwaarden: - De buurt is de fase van kennismaken en ontmoeten ontgroeid en wil stappen ondernemen om daadwerkelijk iets voor elkaar te betekenen - De bijdrage van de gemeente in dit proces is ondersteunend.

7 - Het beleid voor prestatieveld 1 wordt vormgegeven aan de hand van het project Burgers Aanzet. Resultaatmeting In de drie buurten wordt een resultaat meting uitgevoerd. Op deze manier kan worden bekeken of de samenhang in de buurt is versterkt, gelijk gebleven of is verminderd. Nieuwe Buurten Burgers Aanzet is in het jaar 2008 beschikbaar voor alle buurten in de gemeente Heeze- Leende. Per jaar starten drie nieuwe buurten. Burgers kunnen zelf hun buurt aanmelden. Plan van aanpak De aanpak in de nieuwe buurten bestaat uit de volgende stappen: 1. Buurtkeuze Buurten uit de gemeente Heeze- Leende melden zich aan voor deelname aan het project Burgers Aanzet. De mogelijkheid tot deelname wordt gecommuniceerd in de Parel. Daarnaast wordt er tijdens de informatie bijeenkomsten Wmo aandacht besteed het project en de mogelijkheid tot aanmelding. 2. Ambassadeurs werven Ambassadeurs zijn de bewoners in de wijk die zich enthousiast willen inzetten voor het project in woord en daad. Aan de hand van de aangemelde personen en de informatie uit de bestaande steunstructuur worden mensen persoonlijk benaderd. Ambassadeurs worden direct betrokken bij het vormgeven van de vervolgstappen in de eigen buurt. Op deze manier ontstaat voor iedere buurt maatwerk. 3. Nulmeting sociale samenhang De nulmeting brengt de sociale samenhang in de drie buurten in kaart. 4. Activeringsbijeenkomsten

8 De presentatie van de resultaten van de 0- meting wordt gebruikt om aan de hand van verbeter punten buurtbewoners te activeren. 5. Aan de hand van de bovengenoemde punten gaan de buurtbewoners met de gemeente een traject in om de sociale samenhang in de buurt te vergroten. 6. Effectmeting. Het effect van de ondernomen stappen op de sociale samenhang in de buurt wordt geëvalueerd. 7. Initiatieven verankeren in een structuur die bij die buurt past met ondersteuning van de steunstructuur. Op Buurtmaat gesneden Bij de uitvoering van het project is ervan uitgegaan dat daadwerkelijke invloed op het proces zijn uitwerking heeft op de betrokkenheid van mensen. Concreet is hier invulling aangegeven door het eerder ontwikkelde stappenplan met de ambassadeurs door te nemen en op verzoek aan te passen. Hierdoor zijn de uitgevoerde stappen een co-productie tussen de ambassadeurs en de ambtenaren. Ook de vragenlijsten voor de 0-meting is en wordt met de ambassadeurs doorgenomen. Op deze manier is het mogelijk om een project op maat van de buurt vorm te geven.