Inventarisatie Nationale TTP- dienst. Terugkoppeling bevindingen en voorgenomen acties

Transcriptie

1 Inventarisatie Nationale TTP- dienst Terugkoppeling bevindingen en voorgenomen acties

2 Agenda 1. Probleemstelling 2. Wat vooraf ging 3. Aanpak inventarisatie 4. Wat is een TTP- dienst 5. Uitgangspunten TTP- dienst 6. Scope TTP- dienst 7. Aanbevelingen 8. Vervolgstappen

3 1. Probleemstelling Gebruik patiëntdata uit zorgdomein voor wetenschappelijk onderzoek neemt toe Trusted Third Parties (TTP s) kunnen zorgen voor het verplichte coderen, pseudonimiseren en koppelen Echter, situatie suboptimaal: er ontbreekt een sustainable TTP- infrastructuur Te veel ad hoc en houtje touwtje Iedereen vindt het wiel opnieuw uit Juridische belemmeringen / angst voor gevolgen

4 2. Wat vooraf ging 2015: WG o.l.v. SURFsara kijkt naar problematiek en mogelijke oplossingen: Directe vraag vanuit de UMC s (haalbaarheid) Bijeenkomsten met UMC s, TTP- dienstverleners en NEN; Diverse functionele specificaties, use- cases en governance modellen besproken; NEN WG standaardisatie. Zomer 2016: inventarisatieronde voorbereid en opgestart

5 3. Aanpak inventarisatie - 1 Oriëntatie Desk research Verkennend gesprek Eric Flikkenschild Opstellen vragenlijst interviews Interviews Met zowel onderzoekers als informatiemanagers Van 8 UMC s en het RIVM Gemiddeld 1 ½ uur Gesanctioneerde interviewverslagen

6 3. Aanpak inventarisatie - 2 Huidige situatie UMC s en RIVM Divers beeld Mate van professionaliteit en reikwijdte oplossing varieert sterk Ruwweg 3 categorieën te onderscheiden: 1. Gebruik van professionele externe partij + daadwerkelijk koppelen; 2. Soms eigen interne voorzieningen (+ handmatig koppelen), soms externe partij 3. Niet koppelen, maar wel uitwisselen m.b.v. eigen tool

7 4. Wat is een TTP- dienst - 1 Begripsverwarring Onderscheid pseudonimisatie- dienstverleners van TTP s Een TTP doet slechts het sleutelmanagement (sleutel- generatie, - opslag, - beheer en vernietiging) De pseudonimisatie- dienstverlener beheert de versleutelde data en kan koppelingen (laten) verzorgen

8 4. Wat is een TTP- dienst - 2 Juridisch kader: Persoonsgebonden data in de zorgketen: Wet BSN in de zorg Persoonsgebonden data buiten de zorgsector: Wet Bescherming Persoonsgegevens : 1 e versleuteling aan de bron (zorgsector), 2 e versleuteling kan elders (interne of externe TTP)

9 Juridisch kader

10 4. Wat is een TTP- dienst - 3 Pseudonimisatie 1 e versleuteling persoonsgegevens: pre- pseudoniem, levert scheiding persoons- gegevens en medische gegevens 2 e versleuteling door TTP (intern of extern): relatie tussen pseudoniem en persoonsgegeven is nu verbroken Opslag pseudoniem en medische data in centrale repository in beheer bij UMC of sectorale databank, niet toegankelijk voor TTP

11 Proces van pseudonimisatie

12 4. Wat is een TTP- dienst - 4 Koppelen: Deterministisch Probabilistisch

13 4. Wat is een TTP- dienst - 5 TTP s en security Belangrijkste vereiste is dat er een goede technische en organisatorische scheiding is ingericht tussen het domein waar de medische bron data is opgeslagen en de (interne of externe) TTP, die het sleutelmanagement verzorgt ISO schrijft diverse vergaande organisatorische en technische vereisten voor: 9.3 trustwordy practices for operations 9.4 re- identification

14 5. Uitgangspunten TTP- dienst Processen; ruwweg 3 categorieën te onderscheiden Gebruik van professionele externe partij + daadwerkelijk koppelen Soms eigen interne voorzieningen, soms externe partijen Niet koppelen, maar wel uitwisselen m.b.v. eigen tool Kennis Behoefte aan data koppelen is latent, onderzoekers weten vaak niet hoe ze data moeten koppelen Grote diversiteit werd waargenomen in kennis over pseudonimisatie en koppelen van datasets Kosten Diensten worden door afzonderlijke onderzoekers over het algemeen hoog bevonden Bij grotere subsidie trajecten is vaak een deel van het project budget geoormerkt voor data stewardship activiteiten (TTP kan hier onderdeel van zijn)

15 5. Uitgangspunten TTP- dienst Partner stakeholders Ziekenhuizen (UMC s, STZ), NIVEL, CBS, Palga, Promise,.. NEN (toezicht, regulaties informatievoorziening en privacy), SURF, NFU,TTP leveranciers Nationale initiatieven (D4LS, CTMM- TraIT, Mondriaan, BBMRI, DTL) Markt Gebruikers zijn onderzoekers; UMC s en andere onderzoeksinstituten en/of instellingen (NKI, CBS, huisartsen netwerken,..)

16 5. Uitgangspunten TTP- dienst Propositie Standaardisatie maakt koppelen eenvoudiger; met name ook kosteneffectiviteit (opnieuw verzamelen) Bevorderen van hergebruik van datasets Wensen suggesties en aandachtspunten Vooraf opgestelde requirements zijn tijdens interviewsessies geverifieerd. Inkomsten Financiering van ondersteunende diensten is een uitdaging (vanuit projecten/programma s) Mogelijk kan financiering voortkomen direct vanuit de verschillende instellingen Wellicht via onderzoeks financiers (ZonMW, NWO of Europees)

17 5. Uitgangspunten TTP- dienst Verdienmodel Kosten voor operationele activiteiten doorberekenen naar de klant (voorbeeld: per transactie, staffel of koppeling) Wens vanuit onderzoekers is een freemium model Kernactiviteiten Naast sleutel- management ook pseudonimisatie en koppeldiensten aanbieden (functionele scheiding wel van toepassing)

18 6. Scope TTP- dienst 3 mogelijke governance modellen: 1. Coördinerend 2. Meta TTP 3. SURF TTP

19 6. Scope TTP- dienst Model 1 : coördinerend

20 Model 2 : meta TTP 6. Scope TTP- dienst

21 Model 3 : SURF TTP 6. Scope TTP- dienst

22 7. Aanbevelingen - 1 Faseren; eerste stap is oprichten van een kennisplatform, waarin de belangrijkste stakeholders samenwerken aan een ontwikkelmodel voor een nationale TTP- dienst Ambiëren; regel uitsluitend die zaken op nationaal niveau, die niet of niet efficiënt op decentraal niveau uitgevoerd kunnen worden Prioriteren; zoek met stakeholders naar pilots met meerwaarde voor het onderzoeksveld, zoals bijvoorbeeld ontwikkelen van standaarden

23 7. Aanbevelingen - 2 Kennis delen; wellicht eerste prioriteit om partijen te overtuigen van het belang van verantwoord datahergebruik en de noodzaak dat op nationaal niveau te organiseren (bewustwording, kennisdeling en coaching) Financieren; neem de ontwikkeling van TTP- dienstverlening op in het NFU programma data4lifesciences (WP6: good research practise) en laat dit ten goede komen aan de gehele onderzoekspopulatie HO&O

24 8. Vervolgstappen 1. Project; Richt onder de vlag van SURF een SIG TTP (veilige datakoppeling) op, deelname door belangrijkste stakeholders, als onderdeel van het D4LS programma en benoem een kwartiermaker. 2. Pilots; kies projecten waarin kan worden samengewerkt en die leiden tot oplossen van praktische problemen 3. Kennisplatform; waarin leertrajecten ontwikkeld worden voor onderzoekers en datamanagers (best practises, masterclasses) 4. Standaardisatie; onderzoek welke nodig zijn om tussen instellingen te kunnen koppelen (bilateraal en multilateraal) 5. Centrale catalogus; geef inzage in beschikbare datasets en onderzoek de gemeenschappelijke kenmerken om te kunnen koppelen. 6. Periodiek evalueren; beoordeel of nog steeds in een behoefte wordt voorzien en of het bruikbaar is

25