CURIEUZE NEUZEN WERKBOEK CURIEUZENEUZEN 3 WERKBOEK. Els Gallin Harry Peersmans Frank Roels Peggy Roumans Peter Vanbedts ISBN

Transcriptie

1 CURIEUZE NEUZEN WERKBOEK CURIEUZENEUZEN 3 WERKBOEK 3 Els Gallin Harry Peersmans Frank Roels Peggy Roumans Peter Vanbedts ISBN CUNE30W cover.indd 1 6/8/16 8:34 AM

2

3 Borden overal 1 Een wereld zonder verkeersborden? 1.1 Stel je voor! Een wereld zonder verkeersborden. Kan dat of kan dat niet? Wat gebeurt er dan? 1.2 Borden ordenen Hoe heb je de verkeersborden geordend? 1.3 De vorm van een verkeersbord Welke vormen kan een verkeersbord hebben? Teken ze hier. Schrijf erbij wat de borden betekenen. 40 TUSSENDOOR

4 2 Verkeersborden en verkeerslichten 2.1 Borden op de kaart zetten a b c Kijk in je bronnenboek en kies verkeersborden. Zet een cijfer op de prent waar het bord moet staan. Schrijf het cijfer opnieuw onder de prent. Teken het bord erbij. BORDEN OVERAL 41

5 2.2 Kun je het lezen? Teken een reeks verkeersborden. Vertel wat je moet doen als je de borden tegenkomt. 2.3 Verkeerslichten Mag je oversteken of niet? Bespreek het samen. 42 TUSSENDOOR

6

7 CURIEUZE NEUZEN BRONNENBOEK 3

8

9 Borden overal 1 Gevaarborden ( Pas op, hier ) Oversteekplaats voor voetgangers. Wij zeggen: Pas op, hier steken voetgangers over. Plaats waar veel kinderen komen. Wij zeggen: Pas op, hier komen veel kinderen. Kruising van een weg door sporen. Wij zeggen: Pas op, hier rijden trams. Gevaar. Wij zeggen: Pas op, gevaar. 2 Verbodsborden ( Je mag hier niet ) Verboden toegang voor voetgangers. Wij zeggen: Je mag hier niet stappen. 30 TUSSENDOOR

10 3 Gebodsborden ( Je moet hier... ) Deel van de openbare weg voor voetgangers en fietsers. Wij zeggen: Je moet hier stappen of fietsen. Deel van de openbare weg voor voetgangers en fietsers. Wij zeggen: Je moet hier stappen of fietsen. Verplichte weg voor voetgangers. Wij zeggen: Je moet hier stappen. 4 Aanwijzingsborden ( Kijk, hier is ) Begin van een bebouwde kom. Wij zeggen: Kijk, hier begint onze gemeente. Begin van een woonerf of van een erf. Wij zeggen: Kijk, hier begint het woonerf. Oversteekplaats voor voetgangers. Wij zeggen: Kijk, hier kunnen voetgangers oversteken. BORDEN OVERAL 31

11 Weg voorbehouden voor het verkeer van voetgangers en fietsers. Wij zeggen: Kijk, hier stappen de voetgangers en rijden de fietsers. 5 Maak een knikkerbaan Wat heb je nodig? Hou een wedstrijd. Tip: met een lepel kun je een baan glad maken. 32 TUSSENDOOR

12

13 Curieuzeneuzen 3 CURSORISCH Ι A Verkeer: Borden overal Wat willen we bereiken? Verkeersborden verkennen en een indeling zoeken. Verkeersborden ordenen volgens verbod-, gebod-, gevaar- en aanwijsborden. Een beperkt aantal verkeersborden herkennen en benoemen in de omgeving van de school. Hoe ben je zichtbaar? (hernemen) Gedragsregels voor voetgangers bespreken en toepassen. Eindtermen De leerlingen: 6.1 kunnen aan elkaar een te volgen weg tussen twee plaatsen in de eigen gemeente of stad beschrijven. Ze kunnen die reisweg ook aanduiden op een plattegrond kunnen de gevaarlijke verkeerssituaties in de schoolomgeving lokaliseren beschikken over voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie en ze kennen de verkeersregels voor fietsers en voetgangers, om zich zelfstandig en veilig te kunnen verplaatsen langs een voor hen vertrouwde route. Leerplandoelen Doelen GO! Met eigen voorbeelden illustreren dat er school- en klasregels nodig zijn en dat er ook in de sa menleving regels zijn Iets of iemand lokaliseren op de plattegrond van de onmiddellijke schoolomgeving De betekenis van verkeersborden voor de fietsers verwoorden De betekenis van de aanwijzingsborden verwoorden die voor hen van toepassing zijn. 150 CURIEUZENEUZEN Verkeer - te voet In de eigen omgeving gevaarlijke verkeerssituaties herkennen en veilige oplossingen aangeven voor het probleem Op een gemeentekaart de gevaarlijke verkeerssituaties in de ruime schoolomgeving lokaliseren en veilige oplossingen zoeken voor het probleem.

14 Doelen OVSG WO-MAA-PJV-5 De leerlingen kunnen met concrete voorbeelden illustreren dat mensen die samenleven zich organiseren via regels waaraan iedereen zich moet houden. WO-MAA-PJV-6 De leerlingen weten dat er mensen zijn die waken over het naleven van regels binnen elke samenleving. WO-VKR-7 De leerlingen kunnen de schoolomgeving aan de hand van een maquette bespreken naar problemen, mogelijke oplossingen en adequaat verkeersgedrag. CURSORISCH Ι A WO-VKR-8 De leerlingen kunnen de gevaarlijke verkeerssituaties in de ruimere schoolomgeving lokaliseren. WO-VKR-4.4 De leerlingen kunnen als voetganger onder begeleiding elementaire verkeersregels toepassen, zoals bij het zien van verkeerstekens hun gedrag aanpassen. VVKBaO 5.7 Kinderen zien in dat sommige regels zo belangrijk zijn dat er een wet voor wordt gemaakt. Met als voorbeeld het verkeersreglement Kinderen beseffen dat ze door verkeersregels strikt toe te passen zichzelf en anderen beschermen en ze handelen daarnaar. - Gebruikmaken van de voorzieningen op de openbare weg om zich als voetganger te verplaatsen. - De verkeerstekens, -borden en -regels voor voetgangers en fietsers kennen en correct naleven om zich veilig te verplaatsen langs een voor hen vertrouwde route. PRAKTISCHE HANDLEIDING Cursorisch A 151

15 Curieuzeneuzen 3 CURSORISCH Ι A Een knikkerbaan maken De leerlingen: 2.9 kunnen een probleem, ontstaan vanuit een behoefte, technisch oplossen door verschillende stappen van het technisch proces te doorlopen kunnen bepalen aan welke vereisten het technisch systeem dat ze willen gebruiken of realiseren, moet voldoen kunnen een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren kunnen werkwijzen en technische systemen vergelijken en over beide een oordeel formuleren aan de hand van criteria. Doelen GO! Technische systemen maken. Doelen OVSG WO-TEC De leerlingen kennen de onderhoudsvoorschriften van eenvoudige technische realisaties. WO-TEC De leerlingen illustreren dat technische realisaties evolueren en verbeteren. WO-TEC De leerlingen illustreren dat sommige technische realisaties onderhouden moeten worden WO-TEC-3 De leerlingen herkennen technische realisaties, het technische proces, hulpmiddelen en/of keuzes binnen verschillende toepassingsgebieden van techniek. WO-TEC De leerlingen illustreren dat technische realisaties een eigen geschiedenis hebben. WO-TEC De leerlingen nemen voorschriften en afspraken in acht bij het gebruik van technische realisaties. Doelen VVKBaO 6.12 Kinderen kunnen hun materialenkennis en hun kennis van constructie-, bereidings- en bewegingsprincipes gebruiken bij het ontwerpen van een constructie of bereiding. Dat houdt in dat ze: - ideeën bedenken voor een eenvoudige technische realisatie. - ideeën genereren voor een ontwerp van een technische realisatie. - bij het ontwerp van een bewegende constructie rekening houden met de grootte en de werking van - bij het ontwerp van een constructie er rekening mee houden of het gebruikte materiaal kan worden geschroefd, genageld of gelijmd, enz. 152 CURIEUZENEUZEN Kinderen kunnen een constructieactiviteit of een bereiding correct uitvoeren. Dat houdt in dat ze: - een eenvoudig visueel voorgesteld plan zelfstandig uitvoeren. - zich bereid tonen om veilig om te gaan met materialen en gereedschap van de klas. - aan de hand van een al dan niet zelfgemaakte, eenvoudige werktekening of handleiding het geschikte materiaal en gereedschap kiezen en daarmee de constructieactiviteit of de bereiding stap voor stap juist en veilig uitvoeren.

16 Inhoud Verkeersopvoeding moet aansluiten bij de verkeerswereld van de kinderen (vooral de schoolomgeving). Hou daarom rekening met hun ontwikkelingsniveau. Dat betekent dat je erg concreet en praktijkgericht gaat werken: de kennis van de regeltjes moet echt bruikbaar zijn voor de kinderen. Een goede samenwerking tussen de school, de gemeente en de ouders is essentieel. De ouders zijn de belangrijkste verkeersopvoeders, want kinderen imiteren hun gedrag. Daarom is het nodig dat je de ouders betrekt bij wat je over verkeer leert, zo kunnen ze dat ook toepassen in het dagelijks leven van de kinderen. CURSORISCH Ι A Het is de bedoeling om tot een betere verkeerskennis, inzicht, verkeerszin en betere vaardigheden te komen. Begrippen Gebods-, verbods-, aanwijzingsborden. Benodigdheden Materialen: Voldoende losse verkeersborden of afbeeldingen van verkeersborden. Plan van de gemeente (verticaal), van de schoolomgeving (horizontaal) en eventueel een verkeersmat. Werkboek: p Bronnenboek: p Lesduur 3 x 50 minuten Lesstappen Opstap - Een wereld zonder verkeersborden? Bouw een goede attitude op bij de kinderen en laat hen zo veel mogelijk oefenen. Werk op een praktische en concrete manier. Aan materiaal zal het je zeker niet ontbreken. Je vindt hier een aanzet die past in de schoollijn. Wil je nog meer verfijnen, dan kan dat. Zo kun je bijvoorbeeld beroep doen op een verkeersagent, het verkeerspark of verkeerstijdschriften. De bedoeling van deze stappen is een basis te geven en de schoollijn te bewaken. Je vertrekt altijd vanuit de concrete realiteit en de schoolomgeving. PRAKTISCHE HANDLEIDING Cursorisch A 153

17 Curieuzeneuzen 3 CURSORISCH Ι A Stel je voor! Bekend - benieuwd - bewaard Û Werkboek p. 40 Stel je voor: een wereld zonder verkeersborden. Kan dat of kan dat niet? Wat gebeurt er dan? Laat de kinderen eerst fantaseren en maak daarna van de gelegenheid gebruik om het begrip regels aan te brengen. Welke regels zijn er in de klas? Ken je het verschil tussen een afspraak en een wet? Wat gebeurt er als je een afspraak niet nakomt? Wat gebeurt er als je een verkeerswet overtreedt? Borden ordenen De kinderen bedenken welke verschillende vormen van verkeersborden er bestaan. Ze werken in groepjes. Gebruik verkeersborden uit de klas, maar ook het materiaal dat jullie verzameld hebben tijdens de leerwandeling (foto s). De kinderen denken na over hoe je verkeersborden kunt ordenen. Laat hen rustig in groep overleggen zonder tussen te komen. Een ordening kan zijn: vorm, kleur, voor wie het bord bedoeld is (voetganger, fietser, auto), een combinatie van die dingen, enz. Daarna stellen de groepjes hun resultaten voor aan de klas. Waarom heb je de borden zo geordend? Bied de kinderen daarna losse verkeersborden aan, maar hou het aanbod beperkt. Zorg er wel voor dat je alle soorten verkeersborden door elkaar aanbiedt. Doe de oefening opnieuw. Bespreek het resultaat daarna kort. Û Werkboek p. 40 De kinderen vullen de opdracht (1.2) aan in het werkboek. De vorm van een verkeersbord Zorg voor een definitieve ordening aan de demonstratietafel: Je mag hier niet Elk groepje legt de borden die bij deze regel horen bij elkaar. De klasgroep controleert. Je moet hier Elk groepje legt de borden die bij deze regel horen bij elkaar. De klasgroep controleert. Kijk, hier is Elk groepje legt de borden die bij deze regel horen bij elkaar. De klasgroep controleert. Pas op, hier Elk groepje legt de borden die bij deze regel horen bij elkaar. De klasgroep controleert. Verwoord de betekenis bij elk bord: Je mag hier niet stappen of Je moet hier stappen of 154 CURIEUZENEUZEN 3

18 Û Werkboek p. 40 Daarna maken de kinderen de opdracht (1.3) in het werkboek: ze tekenen de verschillende vormen van verkeersborden en schrijven erbij wat de vorm betekent. rond bord met rode rand: je mag hier niet rond blauw bord: je moet hier vierkant of rechthoekig blauw bord: kijk, hier is driehoekig bord met rode rand: pas op, hier CURSORISCH Ι A Û Observatiefiche A Je gebruikt de klaslijst voor de observatie van een deelaspect van een bepaalde competentie. ZELFSTURENDE COMPETENTIES Zin voor orde en nauwkeurigheid: de leerling werkt ordelijk en systematisch. Noteer nadien op de individuele observatiefiche B: OK (geen verdere actie) of NOK (niet OK). Zoek momenten binnen en buiten de WO-activiteit om eventueel na meerdere NOK-observaties te starten met gerichte observatie (observatiefiche C), al dan niet in samenspraak met GOK of Zorg. Gebruik voor remediëren de tips. Doorstap - Soorten borden Vaste stappen a. Verkeersborden op de kaart zetten De verkeersborden worden ingedeeld in zes categorieën: A. Gevaarborden ( Pas op, hier ). B. Verkeersborden in verband met voorrang. C. Verbodsborden ( Je mag hier niet ). D. Gebodsborden ( Je moet hier ). E. Verkeersborden in verband met stilstaan en parkeren. F. Aanwijzingsborden ( Kijk, hier is ). We beperken ons tot de vetgedrukte borden, en in dit deel meer bepaald tot borden die van toepassing zijn op de voetganger. Pas je aan de werkelijkheid aan: borden die je nooit ergens tegenkomt, zijn minder belangrijk. Û Bronnenboek p De kinderen verplaatsen zich verschillende keren per dag tussen de school en hun huis. De schoolverzekering vraagt om de kortste weg te nemen. Zoek samen met de kinderen naar die kortste weg en oefen daarbij op kaartlezen en verkeersborden begrijpen. b. De horizontale kaart Plaats de verkeersborden op de horizontale kaart. Door de leerwandeling weten de kinderen heel wat verkeersborden staan. Begin met de horizontale kaart en probeer kleine verkeersbordjes te plaatsen. PRAKTISCHE HANDLEIDING Cursorisch A 155

19 Curieuzeneuzen 3 CURSORISCH Ι A c. De verticale kaart Bespreek verkeerssituaties op de verticale kaart. Vertrek uit wat de kinderen zien en zeg elke keer wat het juiste bord is. Alternatieve stappen Gebruik de verkeersmat om te oefenen. Je kunt ook nog eens op uitstap gaan in de omgeving. Nu de kinderen meer inzicht hebben in de verkeersborden en de verkeerssituatie, kun je ze opnieuw bespreken. Uitstap - Verkeersborden en verkeerslichten Verzin zelf leuke combinaties met verkeersborden: zet verschillende verkeersborden achter elkaar en laat de kinderen vertellen wat ze moeten doen. Kan het of kan het niet? Û Werkboek p. 41 en 42 De kinderen maken opdracht 2.1 en 2.2 in het werkboek. Bespreek daarna de verkeerslichten voor voetgangers met de kinderen. Doe dat aan de hand van de prenten in het werkboek bij opdracht 2.3. De verkeerslichten voor voetgangers hebben de volgende betekenis: Rood licht betekent dat je niet mag oversteken. Groen licht betekent dat je wel mag oversteken. Dit zijn de belangrijkste regels voor voetgangers: Voetgangers gebruiken het trottoir of het voetpad. Als er geen voetpad is, gebruiken ze het fietspad. Als er ook geen fietspad is, moeten voetgangers in de berm lopen of zo rechts mogelijk langs de kant van de weg. Voetgangers mogen de openbare weg gebruiken als ze in een optocht, colonne of begrafenisstoet lopen. Voetgangers die een zebrapad oversteken, hebben voorrang. Maar let op, niet alle automobilisten houden zich aan die regel! De voorrangsregels gelden ook voor blinden, slechtzienden en personen die zich moeilijk voortbewegen. Een knikkerbaan maken 1. Materialen en voorbereiding: Verdeel de kinderen in groepjes. Ze maken een verkeersbaan voor knikkers. Hoe zal ze eruitzien? Kies voor kosteloos materiaal. 2. Experimenteren: Hoe? Wat ga je doen? De kinderen maken de baan en testen ze uit. Loopt alles goed? Ze verbeteren hun baan na een paar testrondes. 3. Bespreking: Bespreek wat er gebeurt. De kinderen vergelijken de banen met elkaar en nemen eventueel bepaalde opstellingen van elkaar over. Kunnen ze samen een baan maken waarover iedereen tevreden is? 4. Besluiten: Wat heb je geleerd? Kun je de knikkerbaan gebruiken? 156 CURIEUZENEUZEN 3

20 PROCESEVALUATIE OBSERVATIEFICHE A Thema Datum Sleutelcompetentie õ Zelfsturende competentie õ Leercompetentie õ Sociale competentie õ Functionele competentie Welke deelaspect ga je observeren? (zie Algemene handleiding p. 28 en Observatiefiche B) Naam 1 = kan dit nog niet Wat zie je? 2 = kan dit een beetje 1 3 = kan dit goed = kan dit zeer goed EVALUATIE EN KOPIEERBLADEN Procesevaluatie 493

21 PROCESEVALUATIE Curieuzeneuzen 3 OBSERVATIEFICHE B deel 1 1. ZELFSTURENDE COMPETENTIES Naam van de leerling: 1 = kan dit nog niet 2 = kan dit een beetje 3 = kan dit goed 4 = kan dit zeer goed OBSERVATIEMOMENTEN COMPETENTIES OK1/NOK 1.1 Doelgerichtheid De leerling kan realistische doelen voor zichzelf en de anderen formuleren. De leerling kan criteria opstellen waaraan een leerproces of eindproduct moet voldoen. 1.2 Zelfevaluatie De leerling kan zijn/haar verwachtingen uiten en hij/zij kan een inschatting maken. De leerling kan het eindresultaat van een gevolgde werkwijze evalueren en bijsturen (leerproces en product). 1.3 Kritische zin De leerling heeft vertrouwen in zichzelf waardoor hij/zij eigen standpunten, gedrag of methoden van zichzelf in vraag durft stellen, alvorens een stelling in te nemen. 1.4 Zin voor orde en nauwkeurigheid De leerling werkt ordelijk en systematisch. De leerling voert de opdrachten grondig, geordend en zorgvuldig uit. 1.5 Zelfstandigheid De leerling kan schoolactiviteiten zonder hulp van anderen uitvoeren. 1.6 Doorzettingsvermogen De leerling geeft niet gemakkelijk op bij tegenslagen. 1. Als een deelaspect in orde is, hoef je hiervoor geen verdere observatie uit te voeren. Anders vul je een cijfer van 1 tot 4 in. 416 CURIEUZENEUZEN 3