klas in de wereld HandleidinG leerkracht

Transcriptie

1 klas in de wereld HANDLEIDING LEERKRACHT

2 ACTIVITEIT 1: ZONDER WOORDEN Omschrijving van de activiteit De leerlingen maken een collage en vertellen op die manier zonder woorden wie of wat ze zijn of zouden willen worden. De collages worden in de klas omhoog gehangen en de leerlingen proberen te achterhalen wie een bepaalde collage gemaakt heeft en wat die persoon wil vertellen over zichzelf. Taaldoelen 3. De leerlingen kunnen op beschrijvend niveau relevante informatie mondeling formuleren en uitwisselen. Concretisering: de lln kunnen op beschrijvend niveau aan elkaar en aan de leerkracht informatie geven en vragen of een spontane reactie geven over zichzelf in een klasgesprek. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen gebruik maken van beeldmateriaal; de lln kunnen parafraseren. Competenties (indicatoren) 1. Zelfsturing 1.1. Zelfbeeld De lln hebben een realistisch zelfbeeld en kunnen dit op een creatieve manier voorstellen. 3. Sociale competenties 3.3. Omgaan met diversiteit De lln kunnen en durven zichzelf voorstellen en brengen respect op voor de eigenheid van anderen. Duur: 2 tot 3 lessen voor het basispakket Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 klassikaal de lln bekijken de collage van de leerkracht en bespreken wat ze zien 2 individueel de lln verzamelen materiaal om een eigen collage te maken en voeren de opdracht uit 3 klassikaal de lln bekijken de collages, bespreken wat ze zien en achterhalen wie de collage gemaakt heeft collage van de lkr die vooraf klaargemaakt werd werkblad p. 2 tijdschriften, foto s, lijm, schaar, papier... prikborden, panelen en duimspijkers, plakband of ander bevestigingsmateriaal - 2 -

3 Voorbereiding Maak een collage over jezelf. Gebruik afbeeldingen van je lievelingseten, je favoriete muziek, je hobby s, je helden, enzovoort. Je kan ook meer persoonlijke aspecten toevoegen zoals je familie of vrienden, maar voor de leerlingen zal het niet altijd mogelijk of zelfs pijnlijk zijn om hierover te communiceren. Voeg eventueel ook zaken toe die je nog wil realiseren: plannen of dromen. Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Hang de collage op in de klas. Vertel de leerlingen dat deze collage veel over jou zegt. Vraag hen wat ze uit de collage kunnen afleiden. Stel eventueel ondersteunende vragen, zoals: Herkennen jullie die man? Dat is Johnny Depp, een acteur. Waarom zou ik daar een foto van hebben gekozen? Denken jullie dat ik in dit kasteel woon? Als ik veel geld zou hebben, zou ik daar wel willen wonen Laat de leerlingen samenvatten wat ze over jou door de collage zijn te weten gekomen en hoe. Concludeer samen met hen dat je niet altijd woorden moet gebruiken om iets uit te leggen. Vertel de leerlingen dat ze nu zelf een collage zullen maken. Vraag hen eventueel om tegen de volgende les afbeeldingen of foto s te verzamelen over mensen en dingen die belangrijk zijn voor hen. Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Deel werkblad p. 2 uit. Zorg dat de leerlingen tijdschriften en het nodige materiaal hebben om aan hun collages te knutselen. Vraag hen om een collage te maken van zichzelf zoals de collage die jij bij had over jezelf. Zeg hen dat het erg belangrijk is dat ze de collage niet aan elkaar laten zien. Zorg eventueel voor een soort tussenschotjes (mappen) of laat de leerlingen verspreid over het lokaal werken. Loop rond en ondersteun de leerlingen indien nodig bij het kiezen van beeldmateriaal: Wat zijn jouw hobby s? Wat zou jij later graag doen, waar zou je graag wonen? Wat vind je leuk? In welk tijdschrift kan je een afbeelding van een zanger vinden, denk je? Hang de afgewerkte collages omhoog. Laat de klasgroep raden van wie de collages zijn. De leerling die de collage heeft gemaakt, mag het uiteraard niet verraden.leid het klasgesprek door gerichte vragen te stellen, bijvoorbeeld: Waarom denk je dat dit van Alan komt? Wie is er geïnteresseerd in auto s? Laat de maker van de collage tot slot even reageren en de nodige uitleg geven. Fase 3 (nabespreking - afsluitende activiteit) Peil naar de reacties van de leerlingen, bijvoorbeeld: Wist je dat Myriam zo bezig is met mode? Waar zijn jullie echt van geschrokken? - 3 -

4 Waarom was het zo makkelijk om de collage van Yusuf te herkennen? Bespreek na met de leerlingen hoe gemakkelijk of moeilijk het is om zonder woorden jezelf voor te stellen. Deel tenslotte mee dat de lessen van dit thema allemaal activiteiten bevatten over verhalen vertellen en communicatie. Introduceer het begrip communicatie in het volgend klasgesprek. Brainstorm samen met de leerlingen over manier om te communiceren en breng de informatie in een soort schema samen op bord. Bij de volgende activiteiten kan je er dan terug naar verwijzen. Vertel dat het in dit thema vooral (maar niet uitsluitend) zal gaan om communicatie van op afstand, met moderne media. Bijvoorbeeld: Communicatie met woorden: zonder woorden: Communicatie van op een afstand: spreken (verschillende talen) schrijven (verschillende talen en schrifttekens) tekening foto film lichaam (tattoo, gebaren, houding) kleding (stijl: emo, r & b, ) rechtstreeks met telefoon of gsm met computer: en, chatten, bloggen, Differentiatie / ondersteuning (Voor) Geef de leerlingen ondersteunende vraagjes, bijvoorbeeld: Wat zijn je hobby s? Wat wil je worden? Wie zijn je helden? Let er wel op dat je de creativiteit niet lamlegt. (Tijdens) Laat de leerlingen in een grotere groep samenwerken in heterogene duo s. Laat hen eerst met elkaar bespreken hoe ze het gaan aanpakken, wat ze gaan afbeelden. Differentiatie / aanpassing -/+ (+) De leerlingen met voldoende computervaardigheden kunnen de collage digitaal maken: gericht afbeeldingen zoeken op internet en downloaden, knippen en plakken Ga eventueel verder in het gesprek op basis van de collages, zodat de informatie op structurerend (vb. gericht gesprek over de verschillende interesses) of evaluerend (vb. complexer gesprek over karaktereigenschappen) niveau moet worden uitgewisseld

5 ACTIVITEIT 2: DE TOREN VAN BABEL Omschrijving van de activiteit De leerlingen verzinnen aan de hand van een strip een verhaal. Dit verhaal vertellen ze aan de leerkracht of schrijven ze op. Daarna vertellen ze het in hun moedertaal aan hun klasgenoten die het in het Nederlands proberen te reconstrueren; de vertellers moeten reageren en eventueel hun versie verduidelijken. Taaldoelen 4. De leerlingen kunnen op structurerend niveau relevante informatie mondeling en schriftelijk formuleren en uitwisselen. Concretisering: de lln kunnen op structurerend niveau voor elkaar en voor de leerkracht een verhaal reconstrueren en er vragen over stellen. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen gebruik maken van non-verbaal gedrag, verzoeken om langzamer te spreken, iets te herhalen; controleren of ze de boodschap hebben begrepen door ze te parafraseren of iets aan te wijzen. Competenties (indicatoren) 2. Leercompetenties 2.3. Creatieve probleemoplossing De lln zoeken oplossingen voor communicatieproblemen in een meertalige context. 3. Sociale competenties 3.1. Communiceren De lln hanteren een constructieve houding in een meertalige context. Duur: 1 lesuur Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 groepen per moedertaal de lln zeggen iets in hun eigen taal en proberen elkaar te begrijpen 2 klassikaal de lln verzinnen aan de hand van de strip een verhaal en vertellen dit aan de leerkracht, vervolgens bespreken ze hoe ze het in hun moedertaal aan de anderen zullen proberen duidelijk te maken werkblad p. 3 t/m 8-5 -

6 de lln vertellen per groepje het verhaal in hun moedertaal en tonen de strip de andere lln reconstrueren het verhaal in het Nederlands 3 klassikaal de lln bespreken de moeilijkheden en mogelijkheden van meertalige communicatie Voorbereiding Haal zo nodig Schubikaarten bij de materialenbank (groepen prenten die samen een eenvoudig verhaaltje vormen) of zoek zelf een leuk stripverhaal dat op je klasgroep is afgestemd. Zoek eventueel wat extra informatie op over de moedertaal van de leerlingen, breng boeken mee in de moedertaal van de leerlingen of vraag vooraf aan de leerlingen of ze thuis kinderboeken in hun moedertaal hebben die ze even mogen meebrengen naar de klas. Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Vraag één of meerdere leerlingen kort iets te zeggen in hun eigen taal, bijvoorbeeld: zichzelf voorstellen, vertellen over een hobby. Probeer dit zelf te begrijpen en pols of de klasgroep het begrijpt. Laat de leerlingen zoeken naar mogelijkheden om zichzelf duidelijker te maken. Stel vragen als: Hebben jullie begrepen wat Pourya ons wil vertellen; wat is een goed hulpmiddel om iets uit te leggen in een andere taal? Waarom begreep Mohammed het wel? Is het makkelijk om iets te begrijpen in een taal die je helemaal niet kent? Besluit dat het niet vanzelfsprekend is voor mensen die een verschillende taal spreken om met elkaar te communiceren. Kondig aan dat de klas hierover een experiment zal doen. Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Laat de leerlingen samenzitten met andere leerlingen die dezelfde taal spreken. Deel de werkbladen pag. 3 t/m 8 uit. Geef elk groepje een ander werkblad. Overloop het werkblad en ga na of de opdracht duidelijk is voor de leerlingen: ze moeten eerst proberen uit te zoeken wat het verhaal is van de strip. Dat moeten ze in het Nederlands én in hun moedertaal kunnen uitleggen. De leerllingen vertellen in het Nederlands aan de leerkracht hoe het verhaal gaat, of ze schrijven het op. Aan de andere leerlingen moeten ze het verhaal in hun eigen taal vertellen. Ze mogen de strip laten zien, hun lichaam gebruiken of dingen aanwijzen of tekenen aan het bord. Voor één keer mogen ze in het verhaal geen Nederlands gebruiken! Ga na of de leerlingen in de groep een verhaal kunnen afleiden uit de strip en laat hen het verhaal aan jou vertellen of opschrijven. Ondersteun hen zo nodig bij de voorbereiding van het vertellen. Stel vragen als: Waarom kruipt het jongetje in een boom, kan je dat zien in de strip? Hoe eindigt jullie verhaaltje? Hoe kan je laten zien dat iemand bang is? - 6 -

7 Laat de groepen hun verhaal vertellen. De andere leerlingen moeten proberen om het verhaal hardop te reconstrueren. Als ze het niet begrijpen, moeten de andere leerlingen het duidelijker proberen uit te leggen. De luisteraars mogen vragen stellen maar de vertellers mogen enkel in hun taal antwoorden. De leerkracht noteert in kernwoorden of zinnen het verhaal dat de luisteraars reconstrueren aan het bord. Fase 3 (nabespreking afsluitende activiteit) Bespreek met de leerlingen klassikaal hoe het experiment verliep. Ga het verschil na tussen wat de vertellers bedoelden en wat de luisteraars hebben begrepen. Breng een klasgesprek op gang over de moeilijkheden en mogelijkheden van communicatie in een meertalige context en de zin van een gemeenschappelijke taal. Stel zo nodig gerichte vragen, bijvoorbeeld: Wat vonden jullie van de taal van Kalep, het Thaïs? Is het een mooie taal? Lijkt het jullie een moeilijke taal? Verschilt het veel van het Nederlands? Hoe konden jullie iets duidelijk maken aan elkaar? Koppel hier eventueel afspraken aan over het gebruik van de gemeenschappelijke taal. Het is niet de bedoeling dat dit in een banvloek van andere talen uitmondt. Ga eventueel verder in op de verscheidenheid in talen op basis van eigen documentatie: sites in andere talen, boeken of liedjes in andere talen (zie voorbereiding). Differentiatie / ondersteuning Vooraf Ga na hoe vertrouwd de leerlingen zijn met strips. Laat de leerlingen eventueel eerst in het Nederlands enkele stripverhaaltjes reconstrueren of neem eventueel één van de strips als klassikaal voorbeeld. Tijdens Focus op belangrijke informatie in de prenten, bijvoorbeeld: Wie zit er in het eerste prentje achter de tv. en wie in het laatste; waarom is dat? Differentiatie/aanpassing -/+ (-) Kies eventueel een eenvoudiger verhaal zoals bij de Schubikaarten (zie voorbereiding) of een ander stripverhaal (humoristische strips zijn leuk maar soms ook abstract en daardoor moeilijker). (+) Laat de leerlingen een zelfgekozen verhaal vertellen in hun eigen taal. Ze moeten hier wel zelf prentjes bij zoeken of voor andere visuele ondersteuning zorgen (denk bijvoorbeeld aan Indonesische poppenspelen). Zonder prentjes is het natuurlijk nog moeilijker voor de andere leerlingen om het verhaal te reconstrueren. Laat eventueel thuis voorbereiden. Het onderwerp kan verder aanleiding geven tot uitwisseling van verhalen uit verschillende culturen

8 ACTIVITEIT 3: EEN BEELDIG VERHAAL Omschrijving van de activiteit De leerlingen maken een kort beeldverhaal met tekstjes op de computer. Taaldoelen 6. De leerlingen kunnen op structurerend niveau relevante informatie mondeling en schriftelijk formuleren en uitwisselen. Concretisering: de lln kunnen een eenvoudig vervolgverhaal verzinnen voor een beeldroman en bij de bijhorende beelden de nodige korte teksten schrijven. 14. De leerlingen kunnen op beoordelend niveau mondelinge feedback verwerken zodat ze gepast kunnen reageren. Concretisering: de lln kunnen met een korte uitleg reageren op de mondelinge feedback die hun klasgenoten geven op het eindresultaat van hun groepswerk. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen communiceren door gebruik te maken van een breed scala aan eenvoudige taal, door op een andere wijze opnieuw te formuleren, door de boodschap te beperken tot wat haalbaar is. Competenties (indicatoren) 2. Leercompetenties 2.3. Creatieve probleemoplossing De lln verwoorden creatieve ideeën 3. Sociale competenties 3.2. Samenwerken De lln reageren actief en constructief op elkaars voorstellen en ideeën Duur: 1 lesuur Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 klassikaal de lln maken kennis met het verschijnsel beeldverhaal en brainstormen over mogelijke verhalen voorbeeld van een beeldroman bvb. uit Joepie - 8 -

9 2 groepjes van vier de lln bedenken zelf een beeldverhaal met een tiental foto s de lln. ensceneren taferelen, nemen hier foto s van en bewaren deze op computer computers met internetverbinding; digitale camera s met USB-kabel; eventueel rekwisieten; werkblad p. 9, technische fiches p klassikaal de lln maken een slideshow of vervolgverhaal met de beelden dmv een digitaal fotobewerkingsprogramma computers met internetverbinding de lln becommentariëren elkaars beeldverhalen; elke groep reageert op deze feedback en legt de eigen werkwijze uit Voorbereiding Reserveer computers met internetverbinding. Zorg voor enkele digitale camera s met kabeltje voor verbinding met de computer. Breng eventueel wat rekwisieten mee zoals brillen, hoeden, sjaals,... Probeer het systeem van foto s bewerken op slide.com uit. Uitleg hierover staat in de technische fiches p Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Verwijs terug naar de eerste activiteit: je hebt niet altijd woorden nodig om iets te vertellen. Je kan ook veel vertellen met beelden. Verwijs eveneens terug naar het stripverhaal uit activiteit 2: hier wordt een verhaal verteld door middel van tekeningen die elkaar opvolgen. Vertel de leerlingen dat zoiets ook kan met foto s: een fotoroman. Toon eventueel een voorbeeld; in het weekblad Joepie staat wekelijks een beeldroman. Laat de leerlingen uitleggen hoe zo n beeldverhaal in elkaar steekt. Stel vragen als: Wat heb je nodig voor zo n beeldverhaal? Hoe wordt het gemaakt? Gaat het meestal over heel spannende dingen of juist niet? Hoe weet je wat de mensen in het beeldverhaal zeggen of denken? Hoe kan je het verhaaltje volgen? Vertel de leerlingen dat ze nu zelf een soort beeldroman zullen maken. Laat hen kort klassikaal brainstormen waarover het verhaal zou kunnen gaan. Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Verdeel de leerlingen in groepjes van vier. Zorg dat elk groepje een digitale camera heeft en een kabeltje om de camera met de computer te verbinden. Deel werkblad p. 9 uit. Leg kort de werking van de camera s uit en toon hoe je foto s van de camera in de computer kan laden. Schakel eventueel leerlingen in die met dit medium vertrouwd zijn. Laat de leerlingen vervolgens in groep de opdracht uitvoeren. Overloop het werkblad. De leerlingen moeten een kort scenario bedenken voor een beeldverhaal. Eventueel mogen ze ook omgekeerd werken en eerst een aantal foto s maken om er daarna een verhaal van te maken

10 Er zijn een aantal eisen: 1. Er moeten minstens 10 foto s zijn. 2. Iedereen moet op de foto staan en er moet één foto zijn van de hele groep. 3. Bij elke foto moet een hele korte tekst komen. 4. In het verhaal moeten minstens 5 tekstballonnen komen met tekst. De leerlingen moeten het idee voor het verhaal op hun werkbladen noteren. Geef aan in welk bestand de leerlingen hun foto s mogen bewaren. Ondersteun de groepjes en zie erop toe dat ze goede afspraken maken om samen te werken. Stel vragen als: Hoe zou je het verhaal kunnen beginnen? Beeldromans gaan vaak over vriendschap en liefde; wat zou je daarover kunnen vertellen? Hoe hebben jullie de rollen verdeeld? Laat de leerlingen vervolgens digitaal een slideshow maken van hun beeldverhaal. Dat kan gratis via het gebruiksvriendelijke slide op In de technische fiches p. 2-3 wordt dit programma verder toegelicht. Demonstreer de mogelijkheden van het programma voor de leerlingen. Onder funpix kunnen ze de foto s ophalen van het bestand waar ze zijn bewaard en ze verder personaliseren met effectjes. Daar kunnen ze ook tekstballonnen toevoegen. Onder slide kunnen ze vervolgens een leuke slideshow maken door de foto s op te halen en in een bepaalde volgorde te zetten. Korte tekstjes de je onder de foto s toevoegt, maken het verhaaltje duidelijk. Fase 3 (nabespreking afsluitende activiteit) De leerlingen kunnen hun slideshow sturen naar jouw persoonlijke blog (zie activiteit 8 tot 10). Indien mogelijk kan je de slideshows projecteren. Indien je de slideshows niet kan bewaren, kan je elk groepje gewoon het verhaal op de eigen computer laten presenteren in het programma slide.com zelf. Het eindresultaat gaat dan wel verloren als je de computers afsluit. Toon de slideshows en laat de groepjes reageren en feedback geven op elkaars resultaten. De makers kunnen daarna kort uitleggen hoe ze te werk zijn gegaan. Denk aan de privacy van de leerlingen. Zorg dat de foto s niet online worden gezet en publiceer ze zelf ook niet zonder dat je toestemming hebt van de ouders of voogden. Differentiatie / ondersteuning (Tijdens) Voer de opdracht eventueel klassikaal uit. Bedenk samen met de leerlingen een verhaal en laat hen dit in groep uitbeelden. Geef eventueel wat mogelijkheden of hints voor verhaallijnen. Differentiatie - / + (-) Bied eventueel zelf in grote lijnen een verhaal aan waar de leerlingen beeld en tekst bij moeten verzinnen. (+) Stel nog meer eisen voor het beeldverhaal. Breid eventueel het thema verhalen en vervolgverhalen vertellen verder uit en betrek hier nieuwe media bij. Bijvoorbeeld: laat de leerlingen kettingverhalen maken waarbij ze voortbor

11 duren op elkaars zinnen. Dit kan zelfs per verzend een mail met de openingszin van een verhaal naar ll 1, die moet er een vervolgzin of alinea bij verzinnen en doorsturen naar ll 2, enzoverder. Het eindresultaat kan worden geredigeerd, waarbij ook tekstverwerking moet worden gebruikt

12 Omschrijving van de activiteit ACTIVITEIT 4: RINGRING De leerlingen telefoneren naar een voor hen onbekende persoon. Door gerichte vragen te stellen moeten ze achterhalen wie ze aan de lijn hebben. Taaldoelen 9. De leerlingen kunnen op beschrijvend niveau vragen en instructies mondeling formuleren. Concretisering: de lln kunnen aan een onbekende persoon in een telefoongesprek eenvoudige vragen stellen. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen het doel van de taaltaak bepalen en hun taalgedrag erop afstemmen, verzoeken om langzamer te spreken of iets te herhalen / iets in andere woorden te zeggen / iets te spellen. Competenties (indicatoren) 3. Sociale competenties 3.1. Communiceren De lln zijn zonder al te veel spreekangst bereid tot deelname aan een gesprek (in dit geval: een eenvoudig telefoongesprek met een onbekende). 3. Sociale competenties 3.2. Samenwerken De lln maken mondelinge afspraken over de werkverdeling en houden zich daaraan. Duur: 1 à 2 lessen Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 klassikaal de lln houden een klasgesprek over het gebruik van gsm en over telefoongesprekken en de afstand die deze afleggen 2 vier groepen de lln bereiden een telefoongesprek met een onbekende voor de lln proberen te achterhalen wie ze aan de lijn hebben werkbladen p. 10 t/m 13 gsm/telefoon per groepje; contactpersonen: gsm en instructies zie einde handleiding

13 3 klassikaal de lln bespreken het verloop van de gesprekken en gaan daarbij na wat de moeilijkheden zijn als je informatie moet vragen aan onbekenden Voorbereiding Zoek minstens vier personen uit uw omgeving die bereid zijn om mee te werken aan de activiteit. De personen moeten beschikken over een telefoon en bereid zijn het nummer hiervan door te geven voor gebruik in deze activiteit. Zorg ervoor dat de personen tenminste wat betreft geslacht en liefst ook wat betreft leeftijd, overeenkomen met de afbeeldingen. Geef de medewerkers een draaiboek (te vinden aan het eind van deze handleiding) en leg de activiteit goed uit. Als je collega s aanspreekt, kan je eventueel gebruik maken van de binnenlijnen van de school. Maak duidelijke afspraken over het tijdstip van het telefoongesprek. Vul de telefoonnummers van de contacten in de werkbladen in. Noot: Gebruik echte telefoons om de situatie realistisch te houden: het is veel moeilijker om met een onbekende te bellen die je niet ziet en niet altijd duidelijk hoort. Laat de leerlingen eventueel voor één keer hun eigen gsm gebruiken mits de nodige strikte afspraken. Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Verwijs terug naar de beginactiviteit waarin de leerlingen hebben gebrainstormd over manieren van communiceren en middelen om te communiceren. Telefoon en gsm zijn dan zeker ter sprake gekomen. Houd met de leerlingen een klasgesprek over hun gsm-gebruik. Stuur het gesprek door vragen als: Bellen jullie vaak? Wie bel je op en waarom? Heb je al eens met iemand ver weg gebeld? Hoe ging dat? Vraag hen vervolgens of ze al eens in het Nederlands hebben gebeld met iemand die ze niet kenden en waarom. Pols of ze weten waar je moet op letten als je naar een onbekende belt. Stel vragen zoals: Hoe spreek je iemand aan die je niet kent (u in plaats van je)? Wat moet je zeker vertellen in zo n gesprek (wie jij bent; je voorstellen; vertellen waarom je belt)? Wat doe je als je het gesprek beëindigt (groeten, bedanken)? Noteer eventueel enkele aandachtspunten aan bord. Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Leg aan de leerlingen uit dat ze nu zelf een telefoongesprek gaan voeren met een onbekende en dat het een spel is: ze moeten aan de onbekende vragen stellen. Verdeel de klas in vier groepen en deel werkbladen p. 10 t/m 13 uit. Elke groep krijgt een ander werkblad. Zorg dat elke groep een gsm heeft en geef hen het telefoonnummer dat ze moeten bellen. Vraag hen wel om de opdracht samen voor te bereiden door na te denken over goede vragen. Iedereen van de groep moet minstens één vraag stellen aan de onbekende

14 Overloop het werkblad met de leerlingen en ga na of de opdracht duidelijk is. De onbekende antwoordt alleen met ja of nee en zo moeten de leerlingen proberen te raden om welke van de afgebeelde personen het gaat. De persoon geeft hen dan een adres waarmee ze op een site raken. Op die site komen ze te weten of ze de oefening juist hebben uitgevoerd. Help de groepen op weg door vragen als: Welke vragen kunnen jullie stellen over deze foto s? Heb je al afgesproken wie belt en het gesprek begint of wie afsluit? Hebben jullie de vragen verdeeld? Gaan jullie de luidspreker gebruiken? Observeer ook in de groepen hoe de taakverdeling verloopt en of de leerlingen bij het uitvoeren van de opdracht vlot samenwerken. Fase 3 (nabespreking afsluitende activiteit) Bespreek de activiteit met de leerlingen: was het makkelijk of moeilijk, hadden ze het meteen juist? Eventueel kan je zelf kort bellen met de mensen waarmee je hebt afgesproken om de gesprekken van de groepjes te evalueren: probeerden ze zich goed uit te drukken, waren ze beleefd, verliep de samenwerking vlot? Baseer je ook op je eigen observaties. Vraag de leerlingen of ze nog onbekende mensen zouden durven bellen, bijvoorbeeld om inlichtingen te vragen. Zorg ervoor dat ze dit in het kader van andere activiteiten zeker nog kunnen oefenen en laat hen dan zoals hierboven kort voorbereiden hoe ze het gaan aanpakken. Differentiatie/ondersteuning (Voor) Laat de leerlingen naar jou bellen met een opdracht, bijvoorbeeld: informatie vragen over een schooluitstap. De leerlingen moeten doen alsof ze je niet kennen en jij reageert ook zo. Bespreek op basis hiervan waar je moet op letten bij het bellen naar een onbekend persoon. (Tijdens) Neem een foto van één of meerdere personen zonder deze aan de leerlingen te tonen (of neem iemand van de klas in gedachten) en laat de leerlingen aan jou vraagjes stellen in verband met het uiterlijk van die persoon. De leerlingen moeten uit jouw antwoorden kunnen opmaken hoe die persoon eruitziet. Zo oefenen ze zich in het stellen van vraagjes over iemands uiterlijk. Differentiatie/aanpassing -/+ (-) Laat taalzwakke leerlingen bellen met mensen die ze wel kennen, bijvoorbeeld je collega s. Laat deze meer dan alleen ja of nee zeggen en zo nodig parafraseren, bijvoorbeeld: Jij is man? Wil je weten of ik een man ben? Ja, dat ben ik. Hoeveel jaar? Wil je weten hoe oud ik ben? Ik ben 56 jaar oud

15 Draaiboek voor de contactpersonen Praktisch Inhoud Maak de volgende afspraken: Op welk toestel zal je gebeld worden? Denk eraan dat als je de leerlingen naar je eigen gsm laat bellen ze over je nummer beschikken. Wanneer zullen de leerlingen je bellen? De leerlingen krijgen foto s van vier personen. Iedere persoon heeft een paswoord. De leerlingen moeten te weten komen met wie ze aan het telefoneren zijn om zo het juiste paswoord te selecteren. Ze zullen je dus vragen stellen over je uiterlijk: ben je blank, oud,... De leerlingen krijgen van jou ook een adres waar ze mee kunnen inloggen op de geheime site. Tijdens het gesprek mag je enkel ja/neen/ringlinks@gmail.com zeggen. Spreek duidelijk en niet te snel. Jij bent deze persoon: Dit is het adres: ringlinks@gmail.com Je mag het adres ook spellen of herhalen

16 Draaiboek voor de contactpersonen Praktisch Inhoud Maak de volgende afspraken: Op welk toestel zal je gebeld worden? Denk eraan dat als je de leerlingen naar je eigen gsm laat bellen ze over je nummer beschikken. Wanneer zullen de leerlingen je bellen? De leerlingen krijgen foto s van vier personen. Iedere persoon heeft een paswoord. De leerlingen moeten te weten komen met wie ze aan het telefoneren zijn om zo het juiste paswoord te selecteren. Ze zullen je dus vragen stellen over je uiterlijk: ben je blank, oud,... De leerlingen krijgen van jou ook een adres waar ze mee kunnen inloggen op de geheime site. Tijdens het gesprek mag je enkel ja/neen/ringlinks@gmail.com zeggen. Spreek duidelijk en niet te snel. Jij bent deze persoon: Dit is het adres: ringlinks@gmail.com Je mag het adres ook spellen of herhalen

17 Draaiboek voor de contactpersonen Praktisch Inhoud Maak de volgende afspraken: Op welk toestel zal je gebeld worden? Denk eraan dat als je de leerlingen naar je eigen gsm laat bellen ze over je nummer beschikken. Wanneer zullen de leerlingen je bellen? De leerlingen krijgen foto s van vier personen. Iedere persoon heeft een paswoord. De leerlingen moeten te weten komen met wie ze aan het telefoneren zijn om zo het juiste paswoord te selecteren. Ze zullen je dus vragen stellen over je uiterlijk: ben je blank, oud,... De leerlingen krijgen van jou ook een adres waar ze mee kunnen inloggen op de geheime site. Tijdens het gesprek mag je enkel ja/neen/ringlinks@gmail.com zeggen. Spreek duidelijk en niet te snel. Jij bent deze persoon: Dit is het adres: ringlinks@gmail.com Je mag het adres ook spellen of herhalen

18 Draaiboek voor de contactpersonen Praktisch Inhoud Maak de volgende afspraken: Op welk toestel zal je gebeld worden? Denk eraan dat als je de leerlingen naar je eigen gsm laat bellen ze over je nummer beschikken. Wanneer zullen de leerlingen je bellen? De leerlingen krijgen foto s van vier personen. Iedere persoon heeft een paswoord. De leerlingen moeten te weten komen met wie ze aan het telefoneren zijn om zo het juiste paswoord te selecteren. Ze zullen je dus vragen stellen over je uiterlijk: ben je blank, oud,... De leerlingen krijgen van jou ook een adres waar ze mee kunnen inloggen op de geheime site. Tijdens het gesprek mag je enkel ja/neen/ringlinks@gmail.com zeggen. Spreek duidelijk en niet te snel. Jij bent deze persoon: Dit is het adres: ringlinks@gmail.com Je mag het adres ook spellen of herhalen

19 ACTIVITEIT 5: DE WERELD ROND A. DE WERELD IS EEN DORP Omschrijving De leerlingen lezen s uit de hele wereld en duiden op een kaart aan waar de s van komen en welke weg ze hebben afgelegd. Taaldoelen 2. De leerlingen kunnen op beschrijvend niveau relevante informatie uit schriftelijke teksten verwerken. Concretisering: de lln kunnen op beschrijvend niveau uit een informeel elektronisch bericht relevante informatie selecteren. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen de betekenis afleiden uit de tekst; de lln kunnen relevante voorkennis i.v.m. inhoud oproepen en gebruiken Competenties (indicatoren) 2. Leercompetenties 2.4. Informatie verwerven en verwerken. De leerlingen kunnen zich efficiënt oriënteren in informatie om relevante informatie te selecteren. 4. Functionele competenties 4.2. Rekenkundig functioneren. De leerlingen kunnen zich ruimtelijk situeren en informatie op kaarten verwerken. Duur: 1 les Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 klassikaal klasgesprek over s 2 in duo s of groepjes van 3 of 4 de lln lezen een die in een ander land werd verstuurd de lln duiden op de kaart aan waar de afzender woont 3 klassikaal klassikale nabespreking opdracht werkbladen p , atlas, wereldkaart, wereldbol

20 Voorbereiding Stuur jezelf de s die de leerlingen ook op de werkbladen vinden. Breng een atlas en eventueel een wereldkaart of wereldbol mee. Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Verwijs terug naar de brainstorm van de eerste activiteit. Vraag of de leerlingen nog weten hoe je met de computer kan communiceren: door s te versturen, bijvoorbeeld. Pols of ze zelf al eens hebben g d en of ze al eens met iemand uit een ander land hebben g d. Vertel de leerlingen dat je zelf s van over heel de wereld hebt verzameld. Toon de s op computer. Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Verdeel de leerlingen in duo s of groepjes van drie of vier. Geef iedere groep werkbladen p Vraag de leerlingen om de s te lezen en op te schrijven uit welke stad en uit welk land de s werden verstuurd. Daarna moeten de leerlingen aanduiden op de kaart waar deze stad ligt. Laat de leerlingen eventueel gebruik maken van een atlas. Fase 3 (nabespreking afsluitende activiteit) Ga na of de leerlingen de opdracht correct hebben opgelost. Besluit dat mailen een geweldig middel is om mensen van over heel de wereld gemakkelijk te bereiken. Differentiatie/ondersteuning (Voor) Oefen het gebruik van de atlas met de leerlingen. Doe dit bijvoorbeeld aan de hand van de voorbeelden die ze geven over mails met het buitenland. Zoek de plaatsen die ze opsommen op en toon zo het gebruik van het register en de indeling van kaarten in vakjes die met letters en cijfers worden aangeduid. (Tijdens) Verdeel de leerlingen in groepjes van vier en laat één leerling telkens één bericht lezen. Geef de meer taalzwakke leerlingen de tekst van Ineke, die is gemakkelijker en de te vinden informatie staat er letterlijk in. Differentiatie -/+ (-) Maak van de opdracht een meerkeuzevraag door de steden vooraf op te geven, zonder te vermelden bij welke tekst ze horen. Zoek de steden eventueel klassikaal op

21 B. IEDEREEN MAILT Omschrijving De leerlingen maken hun eigen adres aan bij een gratis dienst. Taaldoelen 3. De leerlingen kunnen op beschrijvend niveau relevante informatie schriftelijk formuleren en uitwisselen. Concretisering: de lln kunnen een eenvoudig formulier invullen / stappenplan volgen om een elektronisch adres aan te maken Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen zich baseren op visuele ondersteuning. Competenties (indicatoren) 4. Functionele competenties 4.3. Technologisch functioneren De lln kunnen doelmatig communiceren met behulp van elektronische communicatiemiddelen. Duur: 1 of 2 lessen, naargelang uitbreiding Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 klassikaal de lln bespreken wat je nodig hebt om te en en wat een adres is 2 individueel de lln maken een adres 3 individueel en klassikaal Voorbereiding de lln gaan na of ze kunnen ontvangen de lln schrijven een berichtje naar elkaar verzamelen van alle adressen werkblad p 16, technische fiches p. 4 t/m 8. computers met internetaansluiting; eventueel computer met beamer Overloop technische fiches p. 4 t/m 8, waar wordt uitgelegd hoe je bij een gratis dienst een adres kan aanmaken

22 Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Verwijs naar activiteit A, waarbij de leerlingen berichten van over de hele wereld hebben gelezen. Vraag aan de leerlingen wat je nodig hebt om zo n bericht te kunnen versturen: een computer met internet, een adres. Vraag hen wie er al zo n adres heeft en wat dat adres is. Stel vragen als: Is een adres hetzelfde als het adres waar je woont? Hoe ziet het er uit? Hoe spreek je dat gekke tekentje uit: at of apenstaartje. Vertel de leerlingen dat ze allemaal een eigen adres gaan aanmaken. Fase 2 (uitvoering mits instructies) Voor deze oefening is het handig als je over een computer met beamer beschikt. Zo kan je het proces stapje voor stapje tonen terwijl de leerlingen volgen. Zo niet kan je even goed op jouw computer tonen hoe het gaat en de leerlingen laten meekijken. Laat de leerlingen vervolgens elk een eigen adres aanmaken. Deel werkblad p. 16 uit en overloop het eventueel eerst nog even. Ga vervolgens na of de leerlingen bij het uitvoeren ergens vastlopen. Stel vragen als: Wat staat hier onder het vakje wachtwoord; is jouw wachtwoord wel lang genoeg? Waarom heb je hier hetzelfde adres ingevuld? Fase 3 (nabespreking afsluitende activiteit) Toon hoe je een heel eenvoudig mailtje moet aanmaken en laat iedereen een kort mailtje naar jou sturen. Stuur een felicitati tje terug. Verzamel de adressen en stuur ze ook naar iedereen. Nu kunnen de leerlingen jou en elkaar mailen. Herhaal eventueel nog eens hoe de leerlingen dit adres ook buiten school kunnen gebruiken door af te sluiten en naar Hotmail te gaan. Differentiatie/ondersteuning (Tijdens) Maak tijdens het aanmaken van het adres bewust enkele fouten zodat de leerlingen zien waar het mis kan gaan, bijvoorbeeld: een naam die al bestaat of een paswoord dat niet veilig is (probeer vooraf uit). Laat de leerlingen in duo s samenwerken en stel de duo s zo samen dat meer computervaardige leerlingen de anderen kunnen helpen. Differentiatie/-+ (+) Laat de leerlingen die dit kunnen individueel werken. Laat taalvaardige leerlingen een complexer bericht versturen of leer bij uitbreiding een adressenbestand aanmaken

23 ACTIVITEIT 6: CHATTEN, MAAR MET MATE Omschrijving van de activiteit De leerlingen weten hoe je moet chatten; ze kunnen een account en een profiel aanmaken hiervoor en het nodige downloaden en installeren. Ze bespreken welke persoonlijke gegevens je al dan niet vrijgeeft op het web en bedenken afspraken voor internetcommunicatie. Taaldoelen 3. De leerlingen kunnen op beschrijvend niveau relevante informatie mondeling en schriftelijk formuleren en uitwisselen. 7. De leerlingen kunnen op beoordelend niveau mondeling een persoonlijke analyse van relevante informatie formuleren en uitwisselen. Concretisering: de lln kunnen met elkaar persoonlijke gegevens uitwisselen en online eenvoudige formulieren invullen. De leerlingen kunnen ook argumenteren waarom ze bepaalde persoonlijke informatie aan bepaalde personen of online niet zouden verstrekken. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen gebruik maken van ondersteunende elementen, vooral visuele kenmerken; de lln kunnen relevante voorkennis i.v.m. de inhoud gebruiken. Competenties (indicatoren) 2. Leercompetenties 2.4. Informatie verwerven en verwerken De lln begrijpen dat informatie online voor iedereen toegankelijk kan zijn. 4. Functionele competenties 4.3. Technologisch functioneren De lln communiceren doelmatig met behulp van elektronische communicatiemiddelen zoals Instant Messaging. Duur: 3 à 4 uren Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 individueel en klassikaal de lln maken kennis met het medium chatten en maken zo nodig elk een account aan om te kunnen chatten. computers met MSN Messenger

24 2 duo s en individueel de lln bespreken welke persoonlijke gegevens ze willen doorgeven en aan wie; op basis hiervan passen ze hun profiel in MSN Messenger aan. 3 klassikaal de lln chatten met elkaar en bespreken veiligheid en afspraken rond etiquette op internet. computers met MSN Messenger; technische fiches p. 9 t/m 12 en werkbladen p computers met MSN Messenger Voorbereiding Installeer het programma MSN Messenger op de klascomputers volgens de richtlijnen in de technische fiches p. 9 t/m 12 voor leerkrachten. In deze bijlage vind je ook uitleg over het aanmaken van een account om te kunnen chatten en de beknopte beschrijving van enkele opties van het programma (nickname en avatar aanmaken - profiel aanmaken contacten toevoegen of blokkeren). Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Vraag de leerlingen of ze al chatten en of ze weten hoe dat gaat. Laat eventueel enkele leerlingen het chatten demonstreren. Stel vragen als: Wat is het verschil met en, denk je? Wie heeft een account om te chatten; dat wil zeggen dat je lid bent van een dienst waarmee je kan chatten? Laat de leerlingen die nog geen chatgegevens hebben, een account aanmaken onder Windows. Je moet daarvoor een adres hebben met extensie hotmail.com, msn.com of live. be; misschien hebben de leerlingen dat al aangemaakt bij de activiteit over en. Laat eventueel leerlingen die al kunnen chatten anderen hierbij helpen. Het aanmaken van een account komt neer op het invullen van een aantal gegevens zoals in een formulier. Vertel de leerlingen dat ze in hun adres best niet hun eigen naam voluit gebruiken omwille van de veiligheid. Laat de leerlingen een naam aanmaken (nickname) die telkens ze chatten op het scherm verschijnt en eventueel een bijpassende afbeelding of avatar kiezen. Maak voor de klas een lijst met de contactmails van alle leerlingen. Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Laat de leerlingen in duo s werken. Deel werkbladen p uit. Hier staan een aantal persoonlijke gegevens vermeld. De leerlingen moeten eerst aanduiden welke gegevens ze van hun partner weten en welke niet. Vervolgens geven ze aan wat ze liever niet aan de andere vertellen. Tenslotte moeten ze aangeven welke persoonlijke gegevens ze op internet zouden vrijgeven en aan wie. Overloop het werkblad en ga na of de leerlingen de vragen begrijpen. Ondersteun de duo s bij de uitwerking. Stel vragen als: Weet jij waar je buur zijn of haar geld bewaart? Is dat iets wat je aan andere mensen vertelt? Zou je aan iedereen zomaar je adres geven; waarom niet?

25 Bespreek de resultaten klassikaal. Geef aan dat het best is om op internet je gegevens alleen door te geven aan vrienden die je heel goed kent. Mensen met minder goede bedoelingen kunnen je lastig vallen als ze je naam kennen of zelfs als ze weten waar ze naar school gaan. Of ze kunnen je vervelende berichten sturen als ze je of gsm-nummer kennen. Laat de leerlingen op MSN Messenger vervolgens kijken naar de pagina s waar je je profiel (webidentiteit, messengeridentiteit, contactgegevens, sociale netwerken) kan opgeven. Daar kan je ook kiezen wie jouw gegevens kan zien ( gemachtigden ): alleen jijzelf, alleen de mensen die jij toelaat binnen MSN, of iedereen. Fase 3 (nabespreking afsluitende activiteit) Laat de leerlingen indien mogelijk even vrij chatten. Bespreek met hen kort wat de netiquette is, afspraken over wat kan en niet kan online. Stel vragen als: Zou je op internet afspreken met iemand die je niet kent? Vind je het ok om met anderen op het net heel erg te roddelen over iemand waar je kwaad op bent? Toon aan hoe je iemand kan blokkeren als die persoon zich niet aan de netiquette houdt. Voor meer informatie zie Differentiatie / ondersteuning (Voor) Ga na of leerlingen begrijpen welke informatie op internet voor iedereen zichtbaar is en welke niet. (Tijdens) Druk schermen uit MSN Messenger af en overloop met de leerlingen welke gegevens gevraagd worden, bijvoorbeeld om een account aan te maken. Projecteer schermen als er een beamer voorhanden is en focus op belangrijke informatie. Laat de opdracht in stukjes oplossen, bijvoorbeeld eerst kolom 1 tot 3. Differentiatie / aanpassing -/+ (-) Bespreek kolom 4 en 5 van de opdracht klassikaal als de vragen te abstract blijken voor de leerlingen. Maak eventueel in MSN Messenger een vals profiel aan dat de leerlingen online zien en dat veel informatie weggeeft; vraag aan de leerlingen of ze ook zo n profiel ook zouden aanmaken en wat de gevaren zijn. Als het echt niet kan om Instant Messenger bij de leerlingen tijdelijk te installeren, bespreek dan toch de veiligheidskwestie en netiquette. Probeer zeker op je eigen computer MSN Messenger te installeren, zodat je het principe kan demonstreren. Spreek eventueel af met iemand van buitenaf om met jou te chatten tijdens je klasuren

26 ACTIVITEIT 7: DRUK, DRUK, DRUK Omschrijving van de activiteit De leerlingen krijgen elk een agenda voor de zomer. Ze proberen al chattend een afspraak te maken. Taaldoelen 11. De leerlingen kunnen op structurerend niveau mondelinge en schriftelijke uitnodigingen en voorstellen verwerken zodat ze gepast kunnen reageren. Concretisering: de lln kunnen informatie opzoeken in schema s en informatie uitwisselen om een afspraak te maken. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen aantekeningen maken. Competenties (indicatoren) 2. Leercompetenties 2.2 Plannen De lln kunnen vlot een agenda hanteren en afspraken maken. 4. Functionele competenties 4.3. Technologisch functioneren De lln communiceren doelmatig met behulp van elektronische communicatiemiddelen. Duur: 1 les Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 klassikaal de lln houden een klasgesprek over het gebruik van een agenda en het maken van afspraken 2 groepswerk of individueel, afhankelijk van de klasgroep en het aantal pc s de lln overleggen via MSN Messenger op basis van een weekrooster de lln passen de nieuwe afspraak in hun schema in 3 klassikaal de lln bespreken de voordelen van MSN Messenger computer met MSN Messenger werkbladen p

27 Voorbereiding Installeer MSN Messenger op de computers en zorg ervoor dat het programma toegankelijk is voor de leerlingen (zie ook activiteit 6). Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Vraag de leerlingen of ze wel eens met elkaar afspreken en of ze daarbij een agenda gebruiken. Laat hen vertellen of tonen of en hoe ze een persoonlijke agenda gebruiken. Vertel de leerlingen dat ze ook afspraken kunnen maken via de computer. Dat is zeker handig om afspraken te maken met mensen die ze niet zo vaak in levende lijve ontmoeten. Het kan bijvoorbeeld met het programma MSN Messenger dat de leerlingen hebben leren kennen in activiteit 6. Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Vertel de leerlingen dat ze nu zelf een afspraak moeten maken met MSN Messenger. Stel heterogene duo s samen. Plaats de leerlingen elk aan een computer. Geef de leerlingen werkbladen p met een verschillende agenda. Zorg dat de leerlingen niet te dicht bij elkaar zitten, zodat ze niet mondeling kunnen overleggen. Overloop de opdracht in het kader. Vertel de leerlingen dat het vakantie is en dat ze elkaar al een tijdje niet gezien hebben. Ze hebben wel contact met elkaar via het programma MSN Messenger. Al chattend zoeken ze een dag waarop ze met elkaar kunnen afspreken. Leg uit dat ze op het werkblad kunnen aflezen wat hun vakantieplannen zijn en dat ze de afspraak hier ergens tussen moeten plaatsen. Ga na of de leerlingen de opdracht begrijpen. Laat hen MSN openen; check of dit lukt en of ze er in slagen om contact te leggen met hun werkpartner. Ondersteun de duo s zo nodig bij de uitvoering van de opdracht. Stel vragen als: Jullie kennen de Quick en de Colruyt wel; waarom staan ze hier in de planning (vakantiejob)? Kan je met elkaar afspreken als je een vakantiejob hebt; welke afspraken kan je verplaatsen en welke niet? Wat moet je antwoorden als Kautar wil afspreken op vrijdagochtend? Fase 3 (nabespreking afsluitende activiteit) Laat de leerlingen vertellen wat ze hebben afgesproken en hoe ze te werk zijn gegaan. Vraag hen op te sommen wat de voor- en nadelen van MSN Messenger zijn, bijvoorbeeld: Voordelen: Het gaat snel. Het is gratis. Je kan mensen over heel de wereld bereiken. Je kan alleen praten met mensen in je contactlijst; anderen moeten altijd vragen of ze er bij kunnen (in tegenstelling tot een chatroom, waar je niet weet met wie je praat) en je kan lastige personen blokkeren. ( )

28 Nadelen: Het gaat snel. Je kan maar korte stukjes tikken. Je moet wel opletten wie je toelaat, soms zijn er toch vervelende chatters. Mensen gebruiken een eigen taaltje met emoticons en afkortingen. ( ) Besluit de activiteit eventueel door de leerlingen nog eens vrij met elkaar te laten chatten, altijd volgens de regels van de netiquette. Differentiatie / ondersteuning Laat taalzwakkere leerlingen met twee aan één computer werken, dan kunnen ze met elkaar overleggen. Differentiatie - / + (-) Beperk zo nodig de gegevens in de agenda verder of ga uit van de eigen situatie van de jongeren (geen fictieve). (+) Maak de opdracht lastiger door beperkingen op te geven bijvoorbeeld openings- en sluitingsuren van het zwembad waar de leerlingen moeten afspreken; uren van de voorstelling van een film kies er bv een film uit die maar beperkt gedraaid wordt, zodat het uur extra moeilijk in te passen is

29 Omschrijving van de activiteit ACTIVITEIT 8: DE BIGBLOG De leerlingen vergelijken mondeling de schoolsystemen die ze kennen uit hun eigen land. Ze lezen het internetdagboek van Vlaamse leerlingen die in het buitenland naar school gaan, selecteren hieruit relevante informatie en stellen die voor aan hun medeleerlingen. Taaldoelen 4. De leerlingen kunnen op structurerend niveau doelgericht relevante informatie selecteren uit mondelinge en schriftelijke teksten. Concretisering: de lln kunnen uit verschillende hoofdstukken van een internetdagboek van leeftijdsgenoten relevante informatie selecteren en herformuleren. Competenties 3. Sociale competenties 3.3. Omgaan met diversiteit De lln kunnen ruimer kijken dan het eigen referentiekader en mondeling ervaringen uitwisselen. 2. Leercompetenties 2.1. Leervermogen De lln nemen nieuwe informatie in zich op en kunnen deze analyseren en kritisch verwerken. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen het doel van de taaltaak bepalen om hun taalgedrag erop af te stemmen. Duur: 1 les Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 klassikaal de lln beschrijven het schoolsysteem in hun land van herkomst de lln brainstormen over naar school gaan in een ander land: waarin verschilt een schooldag, een schooljaar?

30 2 vier groepen de lln lezen de blogs met internetdagboeken van leerlingen in het buitenland de lln vullen de informatiefiche aan met informatie over de landen van de blogs 3 klassikaal de lln bespreken de informatie uit de fiche en vergelijken werkbladen p 21 t/m 24 computer met internetaansluiting werkbladen p 21 t/m 24 Voorbereiding Zorg er voor dat de leerlingen toegang hebben tot het internet en kijk vooraf na of de dagboeken te vinden zijn waar ze volgens de instructies horen te staan. Eventueel kan je de blogs al openen in de browser. Voorzie eventueel extra informatie over Mexico, Japan, de Verenigde Staten en Rusland vooral over de schoolsystemen. Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Vraag de leerlingen om te vertellen over het schoolsysteem in hun land van herkomst en breng zo een klasgesprek op gang. Stel vragen als: Is het overal een hele dag school? Vinden jullie dat we hier in België goede schooluren hebben? Hebben alle leerlingen evenveel vakantie? Bleven sommigen onder jullie ook op school eten of zelfs slapen? Vraag de leerlingen of ze denken dat er ook Belgische leerlingen in het buitenland naar school gaan en waarom (omdat de ouders in het buitenland werken, om de taal te leren, omdat ze verhuisd zijn). Laat hen uitzoeken hoe die leerlingen met hun landgenoten in contact zouden kunnen komen. Vertel dat sommige studenten in het buitenland een soort dagboek bijhouden op internet, en dat jullie zo n online dagboeken of blogs zullen lezen. Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Verdeel de leerlingen in vier groepen. Plaats iedere groep aan een computer met internetaansluiting. Geef iedere groep een werkblad. Geef de eerste groep het werkblad met de blog van Jana, de tweede groep het werkblad met de blog van Mauro, de derde groep het werkblad met de blog van Thomas en de vierde groep het werkblad met de blog van Emma. Help de leerlingen eventueel om de blogs op te zoeken. Overloop de opdracht en ga na of de leerlingen begrijpen wat ze moeten doen, namelijk informatie over de landen van waaruit de leerlingen bloggen uit de teksten halen. Zo kunnen ze daarna deze informatie beter vergelijken. Ondersteun de groepjes bij de uitvoering van de opdracht. Focus op de indeling van de teksten of op belangrijke informatie, bijvoorbeeld: Hier moet je invullen wanneer het schooljaar in Rusland start. Onder welke titel zou je dat terugvinden in de tekst? Jij schrijft dat de leerlingen in Spanje de hele dag les hebben, maar hier staat iets over twee shiften: wat betekent dat?

31 Fase 3 (nabespreking afsluitende activiteit) Laat de leerlingen de informatie aan elkaar doorgeven en bespreek klassikaal. Wat ben je te weten gekomen over het leven in de klas in andere landen; welk schoolsysteem spreekt je het meest aan? Lijkt school in België je in vergelijking met die andere scholen leuker of minder leuk; waarom? Differentiatie / ondersteuning (Voor) Maak tijdens het voorgesprek al een vergelijking tussen verschillende aspecten van het schoolleven, bijvoorbeeld: huiswerk, lessen, duur schooldag, indeling schooldag, vakanties,... Noteer eventueel aan het bord. (Tijdens) Voorzie eventueel extra visuele ondersteuning bij sommige items uit de blogs. Differentiatie / aanpassingen - en + (-) Beperk de informatie die de leerlingen moeten invullen of behandel sommige items klassikaal. (+) Laat alle leerlingen alle blogs lezen en bespreken. Voorzie eventueel bijkomende informatie over schoolsystemen uit verschillende landen en laat de leerlingen daar ook informatie uit verwerken

32 ACTIVITEIT 9: INFORMATIE GEVRAAGD Omschrijving van de activiteit De leerlingen verzamelen door middel van interviews zoveel mogelijk informatie over doorstroomrichtingen die voor hen relevant zijn. Daarbij maken ze gebruik van verschillende media die reeds aan bod gekomen zijn: telefoon, , chatten, raadplegen van internet. Taaldoelen 7. De leerlingen kunnen op beoordelend niveau mondeling en schriftelijk een persoonlijke analyse van relevante informatie formuleren en uitwisselen. Concretisering: de lln begrijpen mondelinge en schriftelijke informatie die ze krijgen van leeftijdsgenoten, andere leerlingen of leerkrachten en die betrekking heeft op het schoolsysteem en leertrajecten; ze kunnen deze informatie analyseren en verwerken. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen aantekeningen maken; de lln kunnen de betekenis afleiden uit de context Competenties (indicatoren) 2. Leercompetenties 2.4 Informatie verwerven en verwerken De lln bepalen welke informatie ze nodig hebben; ze raadplegen de nodige informatiebronnen en kunnen zich hierin efficiënt oriënteren om uiteindelijk de verkregen informatie samenhangend en gestructureerd te verwerken. 4. Functionele competenties 4.3. Technologisch functioneren De lln benutten ICT als hulpmiddel bij het uitvoeren van een opdracht. Duur: 2 + lesuren Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 klassikaal de lln bespreken welke doorstroomrichtingen hun persoonlijk interesseren en bedenken welke vragen ze hierover hebben

33 2 duo s of groepjes van 3 à 4 lln de lln bevragen persoonlijk, per telefoon, per of MSN Messenger een leerkracht, leerling of ex-okanner in een doorstroomrichting en verwerken deze informatie digitaal 3 klassikaal de lln stellen de informatie aan elkaar voor; klassikale bespreking computers met internetaansluiting; eventueel telefoon; eventueel opnameapparatuur of fotoen filmmateriaal; werkbladen p computers Voorbereiding Neem vooraf contact op met oud-leerlingen, ex-okan ers, leerlingen uit een reguliere klas van relevante studierichtingen of spreek af met enkele collega s uit vervolgscholen (eventueel uit klassen waar je leerlingen snuffelstage volgen). Leg uit dat je leerlingen hen zullen contacteren om informatie te vragen over verschillende leertrajecten. Contacteer indien relevant ook een jongere die op 18 al van school is gegaan. Lesverloop Fase 1 (voorgesprek - vooractiviteit) Verwijs naar de informatie over verschillende schoolsystemen in de vorige activiteit. Vertel de leerlingen dat ze nu zelf meer informatie zullen verzamelen over het schoolsysteem in België, meer bepaald over de studierichtingen die hen persoonlijk interesseren. Pols welke richtingen dit zijn. Indien de leerlingen op dit punt nog niet weten hoe hun leertraject zal verlopen, kan je zelf enkele richtingen selecteren. Combineer dit eventueel met een informatiemoment door het CLB of voorzie zelf de nodige uitleg. Peil naar de voorkennis van de leerlingen over de geselecteerde richtingen. Stel vragen als: Weet je welke lessen je krijgt in een eerste leerjaar B? Wat kan je worden als je in het beroeps de richting verzorging kiest; kan je na deze richting verder studeren? Wat moet je goed kunnen als je de richting automechanica volgt? Heb je in de richting economie voor vreemde talen veel huiswerk? Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Verdeel de leerlingen in duo s of groepjes naargelang hun interesse voor een bepaalde doorstroomrichting. Vertel de leerlingen dat ze iemand moeten contacteren die deze richting volgt of volgde of er les geeft. Deze persoon moeten ze bevragen om zoveel mogelijk informatie te weten te komen over verschillende richtingen. Deel werkbladen p uit. Geef naam en gegevens (adres, telefoon, ) van de contactpersonen op. Vertel de leerlingen dat ze op computer voor de andere leerlingen een verslag moeten maken van het vraaggesprek. Ze moeten dan de informatie op het werkblad overnemen en daarvoor tekstverwerking gebruiken. Eventuele film- of geluidsopnamen moeten ze ook goed bijhouden. Foto s kunnen in het verslag worden verwerkt. Ondersteun de leerlingen bij de voorbereiding van het vraaggesprek. Verwijs voor het interview naar de informatie die de leerlingen vonden in de internetdagboeken. Stel vragen als: Jullie moeten contactpersoon X contacteren; hoe zou je dat doen: via , telefoon? Welke vragen hebben jullie zelf en wat zou interessant zijn voor de andere leerlingen?

34 Volg de resultaten van het vraaggesprek op. Ondersteun de leerlingen bij het verwerken van de verkregen informatie. Fase 3 (nabespreking - afsluitende activiteit) Laat de leerlingen hun verslagen aan elkaar voorstellen en bespreek klassikaal. Wat waren de ervaringen met de interviews? Welke communicatiemiddelen hebben de leerlingen gebruikt en hoe verliep dat? Welke indrukken hebben de leerlingen over de verschillende studierichtingen? Differentiatie / ondersteuning (Voor) Oefen met de leerlingen vooraf om een interview af te nemen. Laat hen bijvoorbeeld eerst een interview afnemen van elkaar en daarna van een minder bekende persoon op school; zo leren de leerlingen vragen bedenken en bespreken ze hoe je een minder bekende persoon moet aanspreken (bijvoorbeeld: beleefdheidsvorm gebruiken). (Tijdens) Brainstorm klassikaal met de leerlingen over mogelijke vragen voor het interview, bijvoorbeeld: Heb je veel huiswerk? Hoe lang studeer je voor je lessen? Welke problemen had je toen je van de onthaalklas naar de gewone klas over ging? Hoe zijn de leerkrachten? Differentiatie / aanpassing en + (-) Bedenk samen met de zwakker taalvaardige leerlingen vooraf vragen voor het interview. Laat taalzwakkere leerlingen een gemakkelijker interview afnemen - bijvoorbeeld van een vooraf gebriefte leerkracht. Voer de interviews eventueel klassikaal uit en verwerk ook de verkregen informatie samen, zodat de leerlingen deze daarna op computer kunnen overnemen. (+) Laat sterkere leerlingen op het internet of elders bijkomende informatie zoeken over de studierichtingen die aan bod komen. Vraag hen eventueel een PowerPoint voorstelling te maken van hun verslag

35 ACTIVITEIT 10: KLAAR, ACTIE, BLOG Omschrijving van de activiteit De leerlingen maken een klasblog die ze daarna regelmatig kunnen bijwerken; de link van deze blog wordt per verspreid. Taaldoelen 5. De leerlingen kunnen op structurerend niveau relevante informatie schriftelijk formuleren en uitwisselen. 7. De leerlingen kunnen op beoordelend niveau schriftelijk een persoonlijke analyse van relevante informatie formuleren en uitwisselen. Concretisering: de lln selecteren en structureren informatie mbt het klas- en schoolgebeuren; deze informatie wordt op persoonlijke wijze verwerkt en aangepast om er een blog voor leeftijdsgenoten mee te maken. Strategieën ter ondersteuning: de lln kunnen het doel van de taaltaak bepalen en hun taalgedrag erop afstemmen Competenties 2. Leercompetenties 2.4 Informatie verwerven en verwerken De lln bepalen welke informatie ze nodig hebben; ze raadplegen de nodige informatiebronnen en kunnen zich hierin efficiënt oriënteren om uiteindelijk de verkregen informatie samenhangend en gestructureerd te verwerken. 4. Functionele competenties 4.3. Technologisch functioneren De lln benutten ICT als hulpmiddel bij het uitvoeren van een opdracht. Duur: 2 lessen + Lesschema Fase Organisatie Activiteit Materiaal 1 klassikaal de lln maken verder kennis met het media bloggen en brainstormen over een klasblog de lln krijgen een introductie in bloggen technische fiches p. 13 t/m 16 computers met internetaansluiting

36 2 duo s of groepjes van 4 de lln maken een rubriek van een blog de lln zenden de link van hun blog door 3 klassikaal de lln evalueren de activiteitenreeks werkbladen p. 27 t/m 31 Voorbereiding Neem de technische fiches p. 13 t/m 16 door. Hier wordt uitgelegd hoe u een blog kan aanmaken. Maak een blog aan voor de klas en zorg dat iedereen van de klas bijdragen aan de blog kan leveren (zie toegangsbeheer). Op blogger.com wordt onder rondleiding uitgelegd welke mogelijkheden er zijn. Publiceer eventueel zelf al op de blog als voorbeeld. Zorg er voor dat de leerlingen eerder gemaakt digitaal materiaal (bijvoorbeeld foto s van uitstappen, een filmpje) kunnen gebruiken voor de blog. Lesverloop Fase 1 (voorgesprek vooractiviteit) Verwijs terug naar activiteit 8 waarin de leerlingen de blogs van Jana en andere jongeren hebben gelezen. Vertel dat veel jongeren tegenwoordig communiceren met elkaar door middel van een blog of internetdagboek. Toon eventueel andere blogs (je kan deze vinden door via Google zoeken onder het kopje meer blogs aan te geven en een trefwoord in te tikken). Selecteer blogs die interessant zijn voor jongeren zoals de blogs van jongeren op www. maks.be. Vertel de leerlingen dat jullie met de klas een klasblog zullen maken. Brainstorm met hen over wat er in die klasblog kan komen. Ondersteun door vragen als: Voor wie zouden we de blog maken? Jana en de anderen hadden verschillende stukjes of rubrieken in hun blog; welke rubrieken zouden wij voorzien? Maak de leerlingen vervolgens vertrouwd met blogger. Laat hen inloggen met het adres dat ze eerder hebben aangemaakt. Toon hen kort de meest basic toepassingen zoals een tekstje publiceren. Gebruik eventueel de technische fiches p. 13 t/m 16 met uitleg en screenshots. Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Verdeel de klas in duo s of groepjes van vier. Wijs aan elk duo of groepje één rubriek toe. Vertel de leerlingen dat zij verantwoordelijk zijn voor deze rubriek. Ze moeten hier een kort tekstje voor maken en eventueel foto s of een filmpje toevoegen. Uitleg voor het maken van een filmpje is terug te vinden in de technische fiche p. 17; denk wel aan de privacy van de leerlingen. Deel werkblad p. 27 uit met de instructies voor het bloggen. Ondersteun de leerlingen bij het uitwerken van de rubrieken voor de blog. Stel vragen als: Wat denk je dat leuk is om te lezen? Kan je geen leuke titel bedenken voor je rubriek? Weet je nog hoe je een afbeelding kan toevoegen?

37 Eventueel kan hier ook het materiaal van activiteit 9 worden geïntegreerd, bijvoorbeeld in een rubriek over ex-okanners van de school. Laat de leerlingen de link van de blog doormailen naar familie en vrienden. Als u deze link ook doorstuurt naar info@steunpuntgok.be, kunnen wij de informatie i.v.m. de blogs centraliseren. Fase 3 (nabespreking afsluitende activiteit) Houd een klassengesprek over de verschillende communicatiemogelijkheden waar de leerlingen in dit thema vertrouwd mee zijn gemaakt. Stel vragen als: Welke zaken waren nieuw voor jullie? Wat vonden jullie het leukst; wat het moeilijkst? Wat zouden jullie nog verder willen oefenen of toepassen? Maak eventueel afspraken met de klas om de rubrieken van de klasblog op regelmatige basis bij te houden. Differentiatie / ondersteuning (Tijdens) Probeer groepjes samen te stellen waarbij sterker taalvaardige en meer computervaardige leerlingen elkaar kunnen complementeren. Overloop eventueel klassikaal de verschillende rubrieken en ga samen met de leerlingen na hoe ze kunnen worden ingevuld. Differentiatie / aanpassingen -/+ (-) Laat de leerlingen gedeeltelijk het format van de blogs van Jana en co overnemen om het leven in de onthaalklas te beschrijven, met name de rubrieken: duur schooldag; lessenrooster; thuisstudie; lunch; extra informatie. Bepaal vooraf zelf rubrieken die voor de leerlingen weinig taalvaardigheid vergen, bijvoorbeeld: jezelf in enkele zinnen voorstellen. Kies voor rubrieken die al eerder aan bod zijn gekomen zoals het interview van activiteit 9 of verslagen van een uitstap die al in het gewone klasdagboek staan. (+) Laat de leerlingen een persoonlijke blog maken met zelfgekozen rubrieken. Het kan een blog zijn waarin ze vertellen over hun hobby, hun eigen land voorstellen,