Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Liberalisering energiemarkten Voorzienings- en leveringszekerheid energie Nr. 54 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 12 juni 2006 De vaste commissie voor Economische Zaken 1 heeft op 18 mei 2006 overleg gevoerd met minister Brinkhorst van Economische Zaken over: de beleidsvoornemens marktmodel kleinverbruikers energiemarkt (28 982, nr. 51); de stroomstoring Haaksbergen (29 023, nr. 23). Van dit overleg brengt de commissie bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissie 1 Samenstelling: Leden: Crone (PvdA), Bakker (D66), Hofstra (VVD), De Haan (CDA), voorzitter, Schreijer- Pierik (CDA), ondervoorzitter, Timmermans (PvdA), Vendrik (GroenLinks), Ten Hoopen (CDA), Weekers (VVD), Slob (ChristenUnie), Van As (LPF), Van den Brink (LPF), Kortenhorst (CDA), Hessels (CDA), Van Velzen (SP), Algra (CDA), Aptroot (VVD), Blom (PvdA), Smeets (PvdA), Douma (PvdA), De Krom (VVD), Heemskerk (PvdA), Van Dam (PvdA), Dezentjé Hamming (VVD), Jonker (CDA), Jungbluth (GroenLinks) en Irrgang (SP). Plv. leden: Tichelaar (PvdA), Dittrich (D66), Örgü (VVD), Van Hijum (CDA), De Nerée tot Babberich (CDA), Koenders (PvdA), Duyvendak (GroenLinks), Joldersma (CDA), Van Egerschot (VVD), Van der Vlies (SGP), Varela (LPF), Hermans (LPF), Verburg (CDA), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Atsma (CDA), Blok (VVD), Samsom (PvdA), Van Dijken (PvdA), Van Heteren (PvdA), Snijder-Hazelhoff (VVD), Tjon-A-Ten (PvdA), Waalkens (PvdA), Szabó (VVD), Van Dijk (CDA), Van Gent (Groen- Links) en Gerkens (SP). De heer Crone (PvdA) is een groot voorstander van het voorgestelde model en wil dat de uitrol zo snel mogelijk plaatsvindt. Hij vraagt zich af of er voldoende wordt overlegd met klantenorganisaties als de Consumentenbond, MKB-Nederland en LTO Nederland. Bij deze klantenorganisaties weet men het best hoe de klant op zaken zal reageren. Wanneer is dit stelsel operationeel? Bestaat er een tijdschema? Wordt de uitrol helemaal overgelaten aan de netbeheerders en leveranciers? Wat gebeurt er als bepaalde mkb-bedrijven niet willen meedoen? Is dit een optie? Wie hakt in het uitrolproces uiteindelijk de knopen door? De kosten van de uitrol zijn 1,3 mld. Op dit moment wordt er te veel gevraagd voor het gebruik van de huidige meters. Kan daardoor de uitrol plaatsvinden zonder extra prijsverhoging? Door de «slimme» meter kan de consument veel frequenter en betrouwbaar geïnformeerd worden over zijn energiegebruik. Een goede voorlichting over de besparingsmogelijkheden met de slimme meter is belangrijk. De heer Crone is verder een groot voorstander van de mogelijkheid om de doorlaatwaarde te verlagen bij klanten die niet willen of kunnen betalen. Door de invoering van een vast capaciteitstarief gaat de kleinverbruiker relatief meer betalen. Dit moet één op één gecompenseerd worden via de ecotaks; een operatie die voor de rijksoverheid kostenneutraal is. De minister van EZ is daar voorstander van, maar de minister van Financiën schijnt dat niet te zijn. Wordt deze compensatie toch in het belastingplan opgenomen? Hoe zit het verder met het btw-dossier nu het commissionairsmodel niet wordt toegestaan? Sommige leveranciers willen de consument extra geld in rekening brengen als die per acceptgiro wil blijven betalen. Dit is in strijd met de Europese richtlijnen, die voorschrijven dat er op verschillende manieren KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2006 Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 54 1

2 moet kunnen worden betaald. Kan de zaak worden omgekeerd en de consument een voordeel worden gegeven als er kosten worden bespaard doordat hij betaalt via een automatische afschrijving? Regering en Kamer zien graag dat er veel nieuwe leveranciers de markt betreden. De Gasunie vraagt van nieuwe leveranciers een garantstelling van drie maanden. Tot nu toe werd er altijd een garantstelling van twee maanden gevraagd. Het overleg tussen de Gasunie en kleinere nieuwe leveranciers verloopt erg moeizaam. Kan de minister de Gasunie aansporen de termijn van twee maanden te blijven hanteren? De heer Irrgang (SP) vraagt zich af of consumenten wel zitten te wachten op zoveel nieuwe keuzevrijheid op de energiemarkt, terwijl de verschillen tussen de energie die wordt aangeboden minimaal zijn. Deze minimale verschillen worden door leveranciers uit commerciële overwegingen opgeblazen. Het is de vraag of dat de transparantie ten goede komt. Een voorbeeld van deze ontwikkeling zijn de vasteprijscontracten. Vindt de minister dat de consument gebaat is bij dit soort contracten? Leveranciers vragen steeds vaker 1 per maand extra als de consument per acceptgiro wil blijven betalen. De DTe vindt dat dit in een redelijke verhouding staat tot de extra kosten die worden gemaakt, maar de heer Irrgang vraagt zich af of de DTe ermee akkoord mag gaan. Zijn er mogelijkheden om via internet te betalen zonder dat er een acceptgiro gestuurd wordt en zonder dat daarvoor extra kosten worden gemaakt? Veel consumenten willen geen incassobetaling omdat energiebedrijven in dit opzicht geen goede reputatie hebben. Het is een goede zaak dat de meter wordt ondergebracht in het gereguleerde domein bij de netbeheerder. Dit vormt een extra argument om het netbeheer voor 100% in handen van de overheid te houden. De heer Irrgang is ook voorstander van de gestandaardiseerde functionele eisen van de meters en de gereguleerde uitrol onder regie van de regionale netbeheerders. De leveranciers krijgen echter een grote rol bij de prioritering van de uitrol. Krijgen daardoor commerciële belangen van de leveranciers bij de prioritering niet de overhand in plaats van maatschappelijke belangen zoals energiebesparing, het beperken van schulden en het voorkomen dat huishoudens worden afgesloten? Er moeten minimumeisen worden gesteld aan de informatie die de consument straks geleverd krijgt op basis van de gegevens uit de slimme meters. Is er bijvoorbeeld een mogelijkheid dat consumenten straks niet alleen een overzicht krijgen van hun eigen historische verbruik, maar ook van het gemiddelde verbruik in hun complex of in vergelijkbare woningen? Er komt door de introductie van de slimme meter vrijwel zeker ook een mogelijkheid voor leveranciers om bij bepaalde klanten een prepaymeter te installeren. Dit komt neer op de terugkeer van de armenmeter. Energiebedrijven mogen met deze prepaymeter niet de mogelijkheid krijgen om klanten, als die in de winter hun energie niet meer kunnen betalen, zichzelf te laten afsluiten. Bij het huidige systeem van voorschotten wordt er in de zomer een tegoed opgebouwd waarmee in de winter het hoge verbruik kan worden bekostigd. Energiebedrijven zijn met de splitsingswet verplicht zo snel mogelijk aan de bel te trekken als er betalingsachterstanden zijn. Kan de minister energiebedrijven verbieden dat zij klanten gaan dwingen voor een prepaymeter te kiezen? Het capaciteitstarief kan worden geïntroduceerd op de uitdrukkelijke voorwaarde dat er wordt gecompenseerd via de energiebelasting. De problemen in Haaksbergen zijn ontstaan doordat er sprake was van een enkele aansluiting. Hoeveel procent van de Nederlandse huishoudens is niet aangesloten op een ringleiding? De heer Hessels (CDA) ziet wél voordelen in de prepaymeter, omdat die kan voorkomen dat mensen met betalingsmoeilijkheden volledig worden Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 54 2

3 afgesloten. Zij kunnen immers, als de toevoer via de normale meter is afgesloten, via de prepaymeter toch nog energie geleverd krijgen. Bovendien kan de doorlaatwaarde met de slimme meter worden beperkt. Deze technieken bieden de commerciële energieleveranciers de mogelijkheid om op een verantwoorde wijze toch weer energie te leveren aan mensen waarvan men vermoedt dat zij zonder de prepaymeter hun energierekening weer niet zouden betalen. Energierekeningen horen uiteindelijk door iedereen betaald te worden; met een prepaymeter kunnen geen betalingsachterstanden worden opgebouwd. Kan de slimme meter een rol spelen bij de teruglevering van energie door decentrale opwekking, bijvoorbeeld met micro-wkk-installaties of zonneenergie? Kan de meter dezelfde functies vervullen als de oude «terugloopmeter»? Kunnen in de richtlijn die wordt opgesteld, voorwaarden opgenomen worden over prijsvorming en voor teruglevering? De kwestie van de transporttarieven voor bijvoorbeeld sportclubs en kerken komt nu bij de discussie over het capaciteitstarief weer terug. In de nieuwe capaciteitstarieven moet een uitzonderingspositie worden ingebouwd voor vrijwilligersorganisaties met een hoge aansluitwaarde die lang niet altijd optimaal wordt gebruikt. Er is verder berekend dat de invoering van het capaciteitstarief, gezinnen die een lager verbruik hebben dan hun type aansluiting doet verwachten dat zijn meestal gezinnen met een laag inkomen 96 per jaar extra zou kunnen gaan kosten. Dat is onacceptabel en noopt tot grote voorzichtigheid bij de invoering van dit tarief. Het eigendom van de meter komt exclusief bij de netbeheerder te liggen. Dit houdt de meter buiten de vrije markt. Waarom kan de meter echter niet in privé-bezit van de gebruiker komen? Hoe zit het met cross border leases op meterparken, waar energiebedrijven op hebben gewezen? De problemen in Haaksbergen werden veroorzaakt door een enkelvoudige aansluiting. De minister heeft verzekerd dat het niet nodig was over het N-1-principe een amendement in te dienen omdat de problemen rond de enkelvoudige aansluitingen op een andere manier zouden worden opgelost. De analyse van de casus Haaksbergen geeft nog eens aan hoe belangrijk het is dat er een oplossing wordt gevonden. Binnen hoeveel tijd zijn er overal in Nederland dubbele aansluitingen? Het N-1-principe moet overal in Nederland onverkort worden toegepast. De heer De Krom (VVD) vraagt in hoeverre afnemers zijn betrokken bij de voorstellen rond de metermarkt. Het leveranciersmodel verdient steun omdat het één aanspreekpunt garandeert dat zo dicht mogelijk bij de klant ligt en omdat het ervoor zorgt dat klanten slechts één factuur krijgen. Er moeten echter ook mogelijkheden blijven voor klanten die een gesplitste factuur willen. Het heeft duidelijk grote voordelen om de slimme meters op een verplichte basis door de netbedrijven via gespecificeerde aanbesteding uit te laten rollen. De netwerkbedrijven moeten vóór aanvang van deze operatie echter al wel gesplitst zijn. Is dat het geval? Wat is het tijdspad? Er zijn ook nadelen aan deze manier van uitrol verbonden; de keuzevrijheid van consumenten wordt volledig uitgeschakeld, markt en innovatie worden ontmoedigd, de macht wordt bij monopolistische netbedrijven gelegd en de prijs, die wordt bepaald door regulering, kan leiden tot windfall profits. In hoeverre zijn de argumenten meegewogen die tegen dit model pleiten? Consumenten kunnen bijvoorbeeld een meter willen aanschaffen die veel meer kan dan alleen het elektriciteitsverbruik uitlezen. Waarom wordt niet gekozen voor een methode waarbij het initiatief bij de netbeheerder ligt, tenzij de consument aangeeft iets anders te willen? Uitgangspunt moet zijn dat zaken via de markt geregeld worden, tenzij er goede argumenten zijn om dat niet te doen. Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 54 3

4 Wellicht is het zinnig een onderscheid te maken tussen individuele huishoudens aan de ene kant, en bedrijven en woningbouwcorporaties aan de andere kant. Voor de tweede categorie geldt dat men daar zelf vaak goed in staat is voor schaalvoordelen te zorgen. Ook het mkb pleit ervoor om voor deze categorie de principes van de vrije markt volledig te laten gelden. De gecertificeerde meetbedrijven moeten binnen een vrije markt kunnen blijven functioneren. Netbeheerders zijn de eigenaren van de meters, maar er wordt voorgesteld dat binnen het leveranciersmodel de leveranciers van energie en niet de netbeheerders verantwoordelijk zijn voor meterstoringen. Is dat nodig? De voordelen van het capaciteitstarief zijn helder, maar de introductie zal gepaard gaan met lastenverschuivingen. Is de compensatie via de energiebelasting inderdaad zo simpel als nu wordt voorgesteld? Wat zijn de bezwaren van de minister van Financiën precies? Hoe denkt de minister van Economische Zaken over het voorstel van EnergieNed om voor btw-afdracht gebruik te maken van het commissionairsmodel in plaats van het meeliftmodel? De oorspronkelijke oorzaak van de problemen in Haaksbergen was ijsvorming aan de bliksemdraden. Kan dit specifieke probleem worden voorkomen? Is het mogelijk aan de uitlopers van het net tegen redelijke kosten enkelvoudige ringstructuren aan te leggen? Zijn er naar aanleiding van de gebeurtenissen in Haaksbergen afspraken gemaakt over noodvoorzieningen? De heer Van den Brink (LPF) denkt dat het verstandig is om bij de enkelvoudige delen van het hoogspanningsnet voor ondergrondse netten te kiezen, ondanks het feit dat deze vele malen duurder zijn dan bovengrondse netten; ondergrondse netten bieden veel meer zekerheid. Het leveranciersmodel is een goed model en slimme meters kunnen een zeer goede bijdrage leveren aan energiebesparing. Wordt het systeem met de slimme meters wel zo snel mogelijk uitgerold als die uitrol wordt overgelaten aan de netwerkbedrijven? Hebben deze bedrijven wellicht nog andere belangen dan snelle uitrol alleen? Ook de heer Van den Brink is voorstander van meer marktwerking bij de uitrol, waardoor niet alleen het netwerkbedrijf, maar ook de consument invloed heeft. De problemen die door het capaciteitstarief ontstaan voor bijvoorbeeld verenigingen en kerken, kunnen wellicht ook door de slimme meter worden opgelost. Het vastrecht zou niet alleen bepaald kunnen worden aan de hand van de omvang van de aansluiting, maar ook aan de hand van het gemiddeld verbruik. Voorkomen moet worden dat voor kleinverbruikers de bijkomende kosten zo n groot deel van de energierekening uitmaken, dat energiebesparing de rekening relatief nog maar weinig kan verlagen. De heer Vendrik (GroenLinks) is een groot voorstander van de komst van de slimme meters en vindt het een goede zaak dat de netbeheerders eigenaar worden van die meters. Een transitiefase van zes jaar is echter vrij lang; de voordelen van de slimme meters moeten zo snel mogelijk benut worden. Op het punt van de uitrol van de slimme meter is geen poldermodel nodig, waarbij iedereen met iedereen praat, maar is een minister nodig die leiderschap toont. Het eindbeeld is helder. In de brief van de minister blijft echter onduidelijk wie waar verantwoordelijk voor is. Leveranciers krijgen in de transitiefase bijvoorbeeld toch weer een rol bij de uitrol. Ook het «stop and go scenario» leidt tot onnodige onduidelijkheid. Commerciële leveranciers installeren op dit moment particuliere meters, wat de eenheid van het meterpark in de toekomst niet ten goede komt. Wordt er per direct een einde gemaakt aan de installatie van deze particuliere meters? Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 54 4

5 Bij de behandeling van het splitsingswetsvoorstel is afgesproken dat energiebedrijven in ruil voor de in de wet vastgelegde afspraak dat er in de winter niet wordt afgesloten, de gelegenheid krijgen eerder aan te kloppen bij bijvoorbeeld de sociale dienst, zodat er eerder kan worden geïntervenieerd bij betalingsmoeilijkheden. Bedrijven en instellingen moeten in zo n geval afspraken maken en met de cliënt de schulden saneren. Met de splitsingswet hebben energieleveranciers een deel van de zorg op zich genomen voor klanten voor wie het moeilijk is op tijd te betalen. Zij lijken daar met de prepaymeter op een makkelijke manier weer vanaf te komen. Het probleem van de beperkte keuzevrijheid van consumenten voor een meer uitgebreide meter door het verplichte karakter van de uitrol bestaat niet; er kunnen immers extra functionaliteiten aan de standaardmeter gekoppeld worden. De heer Vendrik sluit zich aan bij de woorden van de heren Crone en Irrgang over het capaciteitstarief. De rapporten over Haaksbergen zijn goed, maar de conclusies van de minister wekken verbazing. In de brief schetst hij bijvoorbeeld hoeveel problemen het N-1-criterium geeft. Ook de DTe schrijft over die problemen. In de uitgebreide beleidsreactie concludeert de minister echter dat het criterium goed werkt en geen aanpassing behoeft. Het net moet zo worden ingericht dat mensen niet langer dan 24 uur zonder stroom kunnen zitten. Ook de DTe heeft gepleit voor het opleggen van een maximumhersteltijd. Waarom is daar in de brief over Haaksbergen niets over terug te vinden? Minister Zalm in zijn rol van minister van Economische Zaken ad interim betwijfelde tijdens het vragenuur over Haaksbergen of Essent de stroomvoorziening eerder had kunnen herstellen als er een oplopende boete was geweest naarmate de hersteltijd langer duurde. Nu blijkt uit de brief dat de minister van Economische Zaken er wél van overtuigd is dat dit het geval zou zijn geweest. Waarom is zo n boete volgens hem toch een efficiënt instrument? In de brief over Haaksbergen wordt de suggestie gedaan om de coördinatie van de noodstroomvoorziening in gevallen van crisis bij de netbeheerders te leggen. Lag die daar dan nog niet? Wie is er op dit moment precies verantwoordelijk voor het op peil houden van de noodstroomvoorzieningen? Kan de minister garanderen dat dit goed geregeld is vóórdat de winter zijn intrede weer doet? Antwoord van de minister De minister wijst erop dat het leveranciersmodel er ook toe leidt dat de concurrentieposities van oude energiebedrijven en nieuwkomers op de markt gelijk worden. Bij de planning van de invoering van het model zijn vijf samenhangende clusters van maatregelen van belang. Op 1 september 2006 moeten de afspraken over de uitrol van de slimme meter gereed zijn en moet er overeenstemming bestaan over het model van het capaciteitstarief. De eerste versie van het centrale meetregister komt op 1 januari In het najaar van 2007 moet de wet- en regelgeving zijn aangepast. Eind 2007 moeten de codes en de methodebesluiten van de DTe zijn aangepast. Vanaf 1 januari 2008 kan het capaciteitstarief dan worden ingevoerd en per 1 januari 2009 kan het leveranciersmodel integraal worden ingevoerd. De sector wil het leveranciersmodel gaan uitrollen nog tijdens de splitsing van de energiebedrijven. Daarmee kan namelijk tijd worden bespaard en op die manier kunnen beide operaties in één keer worden doorgevoerd in de administratieve systemen. De minister zegt voor een sterke markt met een sterke overheid te zijn. Zaken moeten daarom als dat kan, via de markt geregeld worden. Er is echter na veel wikken en wegen voor gekozen om op het punt van de Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 54 5

6 slimme meter de vrije markt geen grote rol te laten spelen, omdat er bij een keuze voor de vrije markt problemen met meters ontstaan als klanten van leverancier switchen. Verder zal de meterhuur niet te reguleren zijn als voor een volledige vrije markt wordt gekozen. Bovendien is het erg gewenst dat er rust in de markt ontstaat; daarvoor is het belangrijk dat er slechts één model komt. Consumenten zijn gebaat bij het leveranciersmodel omdat dit model leidt tot één aanspreekpunt bij vragen en problemen, tot een eenvoudige en overzichtelijke energierekening, tot een goede vergelijkbaarheid tussen leveranciers voor de consument en tot een relatief goedkope administratie die leidt tot een lagere stroomprijs. Met klantenorganisaties als de Consumentenbond en MKB-Nederland is uitvoerig overlegd over de beleidsvoornemens, en dit overleg wordt nog geïntensiveerd nu de beleidsvoornemens in wetsvoorstellen moeten worden uitgewerkt. Er zijn inderdaad fiscale problemen met de btw die de invoering van het leveranciersmodel belemmeren. Op dit moment wordt de btw door de leverancier mede namens de netbeheerder afgedragen aan de fiscus. De Belastingdienst heeft aangegeven dat die constructie strijdig is met de fiscale regelgeving. Op korte termijn moeten de netbeheerders hun btw daarom afzonderlijk gaan afdragen. De sector krijgt daardoor te maken met een grote hoeveelheid extra administratieve lasten. Het gaat hierbij om de vraag of er bij het leveranciersmodel sprake is van een meeliftsituatie of van een commissionairssituatie. Deze laatste situatie heeft een groot aantal praktische en administratieve voordelen. Men probeert in overleg met het ministerie van Financiën een oplossing te vinden. De kosten van 1,3 mld. voor de uitrol van de slimme meter worden gedekt door de huidige metertarieven. De nieuwe meter brengt geen extra kosten voor de consument met zich mee. De DTe moet ingrijpen als dit toch gebeurt. Op dit moment analyseert de DTe wat de effecten van de garantstelling van drie maanden zijn, die de Gasunie van nieuwe leveranciers vraagt. De minister zegt de Kamer toe haar op de hoogte te houden van de uitkomsten van de analyse en de uitwerking van de resultaten. Er bestaat geen juridische regel waarmee het bedrijven verboden kan worden consumenten 1 in rekening te brengen als die per acceptgiro willen blijven betalen. De minister gaat wel bij de DTe navragen of consumenten voldoende alternatieven hebben bij andere aanbieders. Hij wil daarbij ook de mogelijkheid betrekken om via internet te betalen zonder dat er een acceptgiro gestuurd wordt en daarvoor extra kosten worden gemaakt. Er komen geen mogelijkheden voor uitgesplitste facturen; juist door de beperking tot één model zijn substantiële kostenbesparingen mogelijk. Het leveranciersmodel zal niet leiden tot het ontstaan van windfall profits omdat het transport één op één wordt doorberekend via de factuur van de leverancier, de tariefregulering voor transport gewoon blijft bestaan en er alleen een vergoeding komt voor incassorisico. De minister laat nog nagaan of er wellicht windfall profits kunnen ontstaan doordat bedrijven de maximale gereguleerde prijs berekenen terwijl de kosten veel lager zijn. Door de keuze voor gereguleerde uitrol van de slimme meter door de netbeheerder wordt open toegang tot de meter en de meetgegevens gewaarborgd. De netbeheerder neemt bij de uitrol van de slimme meter uiteindelijk de beslissingen, maar in de transitiefase moeten netbeheerders samenwerken met leveranciers die al meters aan klanten hebben verkocht. Op dit moment is het de overheid nog niet mogelijk leveranciers te verbieden meters te verkopen. Er zijn hierover daarom afspraken gemaakt. De minister zegt toe dat hij de Kamer deze afspraken zal doen toekomen. In het najaar wordt de splitsingswet geëvalueerd. Op dat Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 54 6

7 moment kan de levering van meters door particulieren ook bij wet geregeld worden. De leverancier kán prepaydiensten aanbieden. Als de klant die diensten niet wil, kan hij bij een andere leverancier terecht. Het aanbieden van prepaydiensten zal zeker niet worden verboden, maar klanten mogen niet door leveranciers worden gedwongen een prepaymeter te laten installeren. De keuze ligt bij de klant. Er wordt bij iedereen dezelfde basismeter geïnstalleerd, waardoor er een universeel en toegankelijk platform ontstaat waarbij leveranciers en andere commerciële dienstverleners de zekerheid hebben dat er altijd een goedgekeurde en op afstand afleesbare meter bij de klant aanwezig is die aan de minimumeisen voldoet. Het is weer aan de klant om wel of niet te kiezen voor allerlei extra modules waardoor de meter veel meer kan dan alleen het elektriciteitsverbruik uitlezen. Meetbedrijven blijven op de vrije markt functioneren. De minister zegt toe te bezien of er bij de gereguleerde uitrol een uitzondering kan worden gemaakt voor bedrijven en woningbouwcorporaties, waar de vrije markt wellicht wél een rol kan blijven spelen. Hij wil daarbij als basis de definitie van multisites gebruiken die ook wordt gehanteerd in het amendement van de heer De Krom waarin een uitzondering op een aantal regels voor consumentenbescherming wordt gemaakt. De slimme meter heeft, als het gaat om de terugkoppeling van decentraal opgewekte energie, dezelfde functionaliteit als de oude «terugloopmeter». De slimme meter maakt het mogelijk de geleverde energie per periode af te rekenen. Verder zijn aparte telwerken mogelijk voor levering en teruglevering. Het is van groot belang dat deze meter een spil wordt voor vraag- en aanbodsturing. De invoering van het capaciteitstarief moet in beginsel neutraal uitpakken voor afnemers, de fiscus en netbeheerders. Op dit moment wordt het overleg afgerond met de sector en het ministerie van Financiën over de inzet van de energiebelasting voor de compensatie van de effecten van de invoer. Bij de opstelling van de capaciteitstarieven worden uitzonderingen opgenomen voor vrijwilligersorganisaties. Het is de bedoeling dat er zes categorieën binnen het capaciteitstarief komen, waardoor er voor iedere partij een goede plaats kan worden gevonden. Een en ander komt tot stand in de vorm van een door de DTe op te stellen code. De minister nodigt de leden van de commissie uit om desgewenst met de DTe te komen spreken over de opstelling van deze code. Ongeveer 20% van de Nederlandse huishoudens is, zoals in Haaksbergen, niet aangesloten op een ringleiding. Het is zo kostbaar om ervoor te zorgen dat alle afnemers onder het N-1-criterium komen te vallen, dat dit niet opweegt tegen de winst die dit oplevert op het gebied van de betrouwbaarheid van levering. Het Nederlandse net hoort, met een betrouwbaarheidspercentage dat hoger is dan 99, tot de betrouwbaarste van de wereld. Daarom kan worden geconcludeerd dat het N-1-principe goed functioneert. In de brief wordt echter aangegeven dat er binnen het N-1-systeem nóg verdere kosteneffectieve verbeteringen mogelijk zijn. Een ondergronds net is zes maal duurder dan een bovengronds net. Als er wordt gekozen voor ondergrondse aanleg van de uitlopers van het net, zullen de tarieven voor de consument daardoor verder omhoog gaan. Ook het enkelvoudige ringmodel biedt geen oplossing op landelijke schaal omdat ook de aanleg daarvan erg kostbaar is en bovendien geen garantie biedt voor meer betrouwbaarheid. Wel zal in de komende tijd op lokaal niveau worden bezien of individuele uitlopers tegen redelijke kosten op een enkelvoudig ringmodel kunnen worden aangesloten. De minister is, net als minister van Economische Zaken ad interim, niet van mening dat een strengere compensatieregeling er in Haaksbergen voor had kunnen zorgen dat Essent de stroomvoorziening eerder had Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 54 7

8 hersteld. Zo n strenge compensatieregeling kan netbeheerders wel prikkelen zo veel mogelijk storingen te voorkomen. Er moet op lokaal niveau een betere afstemming van de zorg voor noodstroomvoorzieningen komen tussen de decentrale overheid en de netbeheerder. In de brief wordt een vervolgactie op dit punt aangekondigd. Het opleggen van een maximumtijd van bijvoorbeeld 24 uur waarbinnen burgers bij stroomuitval weer van elektriciteit voorzien moeten zijn door de netbeheerder, lijkt aantrekkelijk maar is onwenselijk. Om bijvoorbeeld een stad als Amsterdam in iedere situatie binnen 24 uur van noodstroom te kunnen voorzien, zijn enorme investeringen nodig die zouden leiden tot een onacceptabele verhoging van de tarieven. Daarom is er niet gekozen voor het 24 uurscriterium, maar voor een compensatieregeling waarmee netbeheerders geprikkeld worden om het herstel zo snel mogelijk te realiseren. De bedrijven moeten zelf een afweging kunnen maken tussen de kosten die zij moeten maken voor noodstroomvoorzieningen en de kosten die zij moeten maken om te kunnen zorgen voor een snel herstel van het net zelf. De DTe heeft ook geadviseerd niet te kiezen voor een dwingend 24 uurscriterium. De minister zegt toe nog eens expliciet aan de DTe te vragen hoe men daar staat tegenover het opleggen van een maximumtijd waarbinnen burgers bij uitval weer van stroom moeten worden voorzien. Hij rapporteert de commissie daarover in een brief. Daarin laat hij de commissie ook weten waarom er in de beleidsreactie niet wordt gereageerd op het voorstel voor een maximale hersteltijd dat de DTe heeft gedaan. De voorzitter constateert dat onder andere is toegezegd dat de minister de Kamer op zo kort mogelijke termijn een brief stuurt over de afspraken die met de netbeheerders en de leveranciers over de metermarkt zijn gemaakt. De positie van de afnemers wordt daarbij betrokken. De voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken, De Haan De griffier van de vaste commissie voor Economische Zaken, Tielens-Tripels Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 54 8