bevolkingsprognose

Transcriptie

1 bevolkingsprognose Onderzoek en Statistiek Gemeente Lelystad Telefoon: Augustus 2016

2 Colofon Dit is een prognose gemaakt door: Team Onderzoek en Statistiek Deze prognose is digitaal te vinden op Gemeente Lelystad Team Onderzoek en Statistiek Postbus AB Lelystad T F onderzoek@lelystad.nl Voor meer feiten en cijfers en overige onderzoeks-rapporten kunt u terecht op onze website:

3 Bevolkingsprognose Ieder jaar maakt Onderzoek en Statistiek van de gemeente Lelystad een bevolkingsprognose. De prognose is gebaseerd op geboorte-, sterfte- en migratiecijfers uit het verleden. Verder zijn onder andere de gerealiseerde woningproductie en een verwachting van de jaarlijkse woningbouwproductie factoren in de prognose. Deze prognose is een voorspelling van de ontwikkeling van de Lelystadse bevolking op korte en middellange termijn. De uitkomsten kennen een mate van onzekerheid. Bij het gebruiken van de cijfers uit deze prognose dient rekening gehouden te worden met deze onzekerheid. Deze bevolkingsprognose gaat over de periode In grafiek 1 is de gerealiseerde en verwachte bevolkingsontwikkeling zichtbaar. Op 1 januari 2016 had Lelystad inwoners en naar verwachting kan Lelystad de ste inwoner in het vierde kwartaal van verwelkomen. Doordat de bevolking in 2015 harder is gegroeid dan werd verwacht en omdat op korte termijn meer bouwactiviteiten zijn dan in 2015 werd voorzien, neemt het inwoneraantal de komende jaren iets meer toe. Grafiek 1. Bevolkingsontwikkeling De jaarlijkse groei van Lelystad lag het eerste decennium op ongeveer 750 inwoners per jaar. In 2011 is de jaarlijkse groei fors gedaald naar 225 extra inwoners. In de jaren daarna is de jaarlijkse bevolkingsgroei altijd iets hoger geweest en schommelde tussen 260 en 450 personen. In deze prognose verwachten we dat de bevolkingsgroei binnen deze bandbreedte blijft, zie grafiek 2. Op korte termijn verwachten we de grootste jaarlijkse groei (+425), om enkele jaren later rond de 250 inwoners per jaar te schommelen. Vanaf verwachten we gemiddeld zo n 350 extra inwoners per jaar. Grafiek 2. Verwachte jaarlijkse groei migratiesaldo natuurlijke aanwas jaarlijkse groei

4 In grafiek 2 is een onderscheid gemaakt in groei als gevolg van een geboorteoverschot (natuurlijke aanwas) en migratiesaldo (vestigingsoverschot). De eerste zal de komende jaren afnemen. Dit komt volledig door de verwachte toegenomen sterfte. Het aantal geboorten zal stabiel blijven tussen 800 en 900 per jaar. De sterfte daarentegen neemt naar verwachting toe van 545 in 2016 naar bijna 900 in. Uiteindelijk zal het saldo natuurlijke aanwas in vrijwel nul zijn. Dat de stad blijft groeien komt doordat verwacht wordt dat het vestigingsoverschot toe zal nemen. Bevolkingsgroepen naar leeftijd Volgens de prognose neemt de gemiddelde leeftijd in Lelystad toe van 39 in 2016 naar 42 in Deze toename wordt vooral veroorzaakt door een groter wordende groep 65 plussers. Deze groep neemt toe van bijna (16%) in 2016 naar ongeveer personen in 2032 (22%). Vooral de komende vijf jaar, tot, zal deze groep met meer dan 500 personen per jaar toenemen. Vanaf neemt de groei van de senioren langzaam af van 400 per jaar naar 200 per jaar in De groep inwoners 20 t/m 64 jaar daalt tot. Vanaf zal de leeftijdsgroep 20 t/n 64 jaar jaarlijks weer iets toenemen. De jongste groep inwoners 0 t/m 19 jaar zal de komende 15 jaar blijvend licht afnemen. Grafiek 3. Ontwikkeling bevolkingsgroepen jaarlijkse groei bevolking Vergrijzing Zoomen we in op de oudste bevolkingsgroep dan zien we in eerste instantie, tot, vooral een toename van het aantal jarigen, zie grafiek 4. Vanaf groeit de groep jaar erg hard en vanaf neemt de jaarlijkse groei van het aantal 85+ ook flink toen. Vanaf het moment dat de dubbele vergrijzing groei van groep inwoners van 75 jaar en ouder, het omvangrijkst is (), neemt de omvang van de groep jaarlijks af. Grafiek 4. Jaarlijkse groei oudere bevolkingsgroepen

5 Kijken we naar absolute aantallen dan groeit het aantal senioren van (16%) inwoners in 2016 naar (22%) in 2032, zie grafiek 5. In tabel 1 en 2 staat het absolute aantal inwoners en het aandeel per bevolkingsgroep. Van de senioren in 2016 heeft 69% een leeftijd tussen 65 en 74 jaar. In 2032 is slechts 52% van de senioren in deze leeftijd. Het aandeel 75 tot en met 84 jaar is flink opgelopen van 23% naar 38%. Hieruit kan duidelijk afgeleid worden dat het zwaartepunt van de vergrijzing van de jongste senioren verschuift naar de oudere senioren. In 2032 zal de groep jaar vrijwel net zo groot zijn als de groep 75 jaar en ouder. Tabel 1. Absolute aantal inwoners per leeftijdsgroep per 1 januari Tabel 2. Aandeel inwoners per leeftijdsbevolkingsgroep per 1 januari % 25% 23% % 59% 61% % 19% 22% totaal bevolking Verdeling senioren % 66% 52% % 27% 38% % 7% 11% Grafiek 5. Omvang van de bevolking van 65 jaar en ouder

6 Onderzoeksverantwoording Prognosemodel GBPRO De bevolkingsprognose wordt uitgevoerd met het GBPRO prognosemodel. GBPRO is gebaseerd op de bevolkingsprognosesystematiek zoals die bij de Dienst Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam wordt gehanteerd. Pronexus B.V. heeft samen met O+S Amsterdam en de werkgroep Prognose van de Vereniging voor Statistiek en Onderzoek (VSO) de systematiek vertaald naar een gestandaardiseerd en onafhankelijk softwareprogramma voor bevolkingsprognoses. Deze software en daarmee het genoemde prognosemodel wordt inmiddels door een meerderheid van de grotere gemeenten gebruikt bij het maken van de bevolkingsprognoses. Woningbouwprogramma Een van de pijlers van de bevolkingsprognose is het woningbouwprogramma. De bouwverwachting die gebruikt is in de bevolkingsprognose is een inschatting van het aantal op te leveren woningen per jaar. Voor de eerste jaren is gekeken naar concrete projecten en het verwachte jaar van oplevering. Hoe verder in de tijd hoe minder plannen en ontwikkelingen vaststaan of bekend zijn. Na een korte opleving van de productie in de periode 2016 t/m Gekozen is voor een geringe en stapsgewijze groei van het aantal op te leveren woningen van 151 in naar 200 per jaar vanaf. Lelystadse wijken Voor de bevolkingsprognose is Lelystad opgedeeld in elf wijken en het buitengebied, zie tabel 1. In figuur 1 zijn elf wijken zichtbaar. In de bevolkingsprognose is de Waterwijk in tweeën gesplitst. Voor de Waterwijk oude gedeelte en nieuwe gedeelte (de Landerijen) zijn aparte wijkprognoses gemaakt. Het buitengebied is niet zichtbaar in figuur 1. Alle woningen die buiten de wijken in figuur 1 vallen, worden gerekend tot dit gebied. Figuur 1: Wijken van Lelystad

7 Tabel 1 Wijk- en buurtindeling Wijken Buurten 1 Zuiderzeewijk Zuiderzeewijk, Jagersveld, Groene Velden, Langevelderslag, Langezand 2 Atolwijk Centrum Noordzijde, Atol-West, Atol-Oost, Oostrandpark, Buitenhof 3 Boswijk Archipel, Rozengaard, Wold, Kamp, Horst, Griend, Zoom, 4 Waterwijk Waterwijk 5 De Bolder Kempenaar, Kogge, Schouw, Gondel, Hanzepark 6 Kustwijk Golfpark en -resort, Parkhaven, Karveel, Boeier, Punter, Jol, Galjoen, Kust, Stadseiland 7 Havendiep Centrum Zuidzijde, Botter, Tjalk, Schoener, Landstrekenwijk 8 Lelystad-Haven Haven, Hollandse Hout, Noordersluis 9 Stadshart Centrum Midden 10 Buitengebied Overig stadsgebied, buitengebied 11 Warande Warande 12 De Landerijen De Landerijen Aannames Aan de basis van elke bevolkingsprognose liggen bepaalde veronderstellingen. Deze hebben betrekking op de factoren die de omvang en samenstelling van de bevolking beïnvloeden. Deze factoren zijn geboorte, sterfte, migratie, woningbouw en gemiddelde woningbezetting. De definities van deze factoren zijn te vinden in bijlage G Terminologie. Omdat geboorte- en sterftecijfers redelijk stabiel zijn, zijn veronderstellingen die hierop gebaseerd zijn het betrouwbaarst. Geboorte wordt gemeten in het gemiddeld aantal kinderen dat een vrouw gedurende haar leven krijgt. Dit wordt vruchtbaarheid genoemd. In het verleden lag de vruchtbaarheid in Lelystad altijd hoger dan het landelijk gemiddelde. In Lelystad krijgen vrouwen in hun leven gemiddeld 1,8 kind tegen 1,7 voor de gemiddelde Nederlandse vrouw. De verwachting voor Lelystad is dat de vruchtbaarheid iets hoger blijft dan landelijk. De sterftekansen verschillen nauwelijks tussen Lelystad en Nederland en zijn zeer stabiel. Zowel voor Lelystad als Nederland is de levensverwachting toegenomen 1. Landelijk gezien daalt het aantal sterftegevallen sinds 2002, terwijl de bevolking wel steeds ouder wordt. Vooral onder zeventigers sterven jaarlijks minder mensen, terwijl de groep wel groter wordt. In Lelystad stijgt het aandeel senioren de komende jaren flink. Dit vertaalt zich voor deze stad in een toename aantal sterfgevallen per jaar. Hoewel het onvermijdelijk is dat het aantal sterfgevallen per jaar zal toenemen, is door de toegenomen levensverwachting, de toename per jaar voorlopig gering. Migratie (binnen- en buitenlands) is sterk afhankelijk van de economische situatie (landelijk) en de ruimte op de woningmarkt (lokaal). Verondersteld wordt dat Nederland langzaam aan uit het economische dal zal komen. Wanneer de woningproductie weer in volume toeneemt en de sterfte ook, dan ontstaat ruimte op de woningmarkt. In deze prognose wordt verondersteld dat de ruimte opgevuld wordt door nieuwe inwoners. Dit omdat aangenomen wordt dat de gemiddelde woningbezetting van Lelystad beperkt daalt. Het aantal en type vrijgekomen woningen (eengezinswoningen en appartementen) en nieuwbouwwoningen bepaalt de omvang en samenstelling van de nieuwe inwoners. Voor Lelystad zijn drie profielen gemaakt: één voor de bestaande stad, één voor nieuwbouwlocaties en één voor centrumlocaties. Deze profielen worden verondersteld constant te zijn. De gemiddelde woningbezetting 2 (gwb) is in Lelystad hoger dan in Nederland. Deze verwachting is de gwb de komende jaren in Nederland relatief sterk zal dalen. Deze daling is een gevolg van de veranderingen in de bevolkingssamenstelling. Er komen steeds meer een- en tweepersoonshuishoudens, bijvoorbeeld eenoudergezinnen en alleenstaanden (echtscheidingen) en door de verweduwing (sterfte van partners) wonen steeds meer ouderen alleen. Voor Lelystad wordt ook een daling verondersteld, maar veel langzamer dan landelijk. Dat in Lelystad de veronderstelde daling van het gwb langzamer gaat, komt door de zeer specifieke woningvoorraad. Dit type woningen is vooral aantrekkelijk voor meerpersoonshuishoudens. Vrijgekomen woningen zullen hierdoor sneller opgevuld raken door meerdere personen, waardoor de gwb hoger blijft. In 2016 was de gemiddelde woningbezetting in Lelystad 2,41 en de prognose voorspelt een gemiddelde woningbezetting van 2,36 in De gemiddelde woningbezetting is hoger dan de gemiddelde huishoudengrootte, want in een woning kunnen meerdere huishoudens wonen.

8 Geraadpleegde bronnen - Meerjarenbouwprogramma (MBP) ten behoeve van bevolkingsprognose -2032, afdeling Beleid gemeente Lelystad, voorjaar Meerjarenperspectief Grondbedrijf (MPG) - Regionale prognose kerncijfers , CBS statline Landelijke bevolkingsprognose , CBS statline Definities begrippen bevolkingsprognose, trefwoord: begrippen - Bevolkingsprognose 2015-, Onderzoek en Statistiek gemeente Lelystad, Bevolkingsprognose 2016-, Onderzoek en Statistiek gemeente Lelystad, Uitvoering van motie Schriftelijke vragen VVD bevolkingsprognose 2015 Bijlagen Bijlagen zijn vindbaar in excelformaat (Bijlagen bevolkingsprognose -2032) op: