Op zoek naar paddenstoelen in het Kesseleikerbroek zondag 26 september 2010

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Op zoek naar paddenstoelen in het Kesseleikerbroek zondag 26 september 2010"

Thijs Molenaar
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 1 Op zoek naar paddenstoelen in het Kesseleikerbroek zondag 26 september 2010 Een waterig zonnetje bescheen de beginnende herfstkleuren in het bosgebied dat de zuidelijke uitloper van de Heldense Bossen vormt. Voor onze IVN-afdeling was Gruise Epper en Keuper Heide een nieuw gebied en er waren dan ook ruim 30 belangstellenden op onze uitnodiging ingegaan, zowel leden als niet-steilranders. Ze schoten als paddenstoelen uit de grond. Steeds meer mensen kwamen de Bovensbosweg in, er bleek namelijk gelijktijdig een kinderloop van Unicef te zijn in hetzelfde bos dat wij voor deze excursie hadden uitgezocht. Zodoende bleef het niet bij de 4 kinderen die al met ons meeliepen met Opa en Oma, Pappa of Mamma, er keken regelmatig kinderen over onze schouder mee, en daar hebben we NATUURLIJK geen moeite mee. Onze gidsen, Gerard Dings uit Haelen en zijn collega-paddenstoelendeskundige Gerda Stoks uit Baarlo hadden een mooie route door het hele gebied voorbereid, en tijdens het voorlopen 35 soorten gevonden, een prima hoeveelheid aan het begin van de herfst. Ze hadden een erg leuke waarneming gedaan en meegenomen, een oude Russula die opgeruimd werd door een andere zwam, de Poederzwamgast, een beige poederig bolletje in de rottende zwarte hoed van de oude paddenstoel.

2 2 Moeder Natuur heeft overal wel een opruimer voor in dienst, alleen nog steeds niet voor plasticbekerzwammen en blikjesboleten, die moet de mens toch echt zelf opruimen!!! Overal langs het pad stonden veel bekende soorten als Aardappelbovist, Parasolzwam, Fopzwam, Russula s in allerlei mooie felle kleuren, Krulzomen, Berkenzwam, Parelstuifzwam, Zwavelkopjes,Tonderzwam en Kastanjeboleet. Volgens Gerard is het determineren van paddenstoelen niet altijd even gemakkelijk. Het hangt om te beginnen al af van de leeftijd, want het leven van de doorsnee paddenstoel duurt meestal niet erg lang. Als er dan op het eerste oog veel gelijkenis is, moet je gaan ruiken en proeven, maar zéker niet doorslikken. Ook aan de kleur van de sporen is veel te herkennen, evenals het biotoop, dat vaak veel zegt over deze vuilnismannen van het bos. Zo groeien Koeienboleten en de alom bekende rood-witgestippelde Vliegenzwammen o.a. in de buurt van Berk en Eik, omdat ze een afspraak met de wortels hebben gemaakt, de zogenaamde symbiose. Voor wat hoort wat, ook in de natuur! In het weiland lag een grote effen-witte bol ter grootte van een voetbal, de Reuzenbovist, de grootste paddenstoel die we in Nederland kennen. Volgens Gerard wordt die door sommige mensen in plakken gesneden en gebakken, maar zelf heeft hij zich daar nog niet aan gewaagd. Je hebt dan ook meteen je bord vol. Langs het prikkeldraad vinden we aan een dorre grasspriet meteen een van de kleinste zwammetjes, een Wieltje, met een pikzwart dun steeltje en een hoed van nog geen halve centimeter groot met grove plaatjes, die nog het meest op een parachute lijkt.

3 Gerda laat zien waaraan je een Rimpelende Melkzwam -die een licht gerimpelde hoed moet hebben- kunt herkennen. Als je er een stukje afbreekt en een druppel melksap op een zakdoekje doet, kleurt dit al heel snel geel. De kinderen zijn wat lager bij de grond en vinden allerlei klein spul, zoals het Kleverig Koraalzwammetje met zijn knaloranje geweitje, en de Rode Koolzwam, een rood-paars plaatjeszwammetje. Ook diverse kleine diertjes krijgen even de aandacht, van mieren tot wantsen. Langs het pad staan kaalgevreten Helmkruidplanten, en de daders vallen meteen op en doen zich tegoed aan het resterende blad. Het is de wit-zwart-gespikkelde larve (bastaardrups) van de Helmkruidbladwesp, een planteneter. De volwassen bladwesp jaagt op andere insecten, is 1 cm groot, en makkelijk te herkennen aan de forse gele antennes. Tussen het mos staan broze roze Elfenschermpjes, met een hoedje dat lijkt op een craquelé dekseltje, voor de meeste deelnemers een nieuwe soort. Fototoestellen klikken. Mensen hebben steeds vaker fototoestellen bij zich en het digitale fototijdperk is dan ook definitief een onderdeel gaan uitmaken van een excursie, want ze willen naderhand thuis kunnen nakijken wat ze gezien hebben. Ze verlaten vaak even het pad en zo worden er bijzondere exemplaren gevonden. Zo komt de fraaie Goudgele Bundelzwam tevoorschijn die in het licht van de inmiddels feller schijnende zon ontzettend mooi is. Ook Gerard is hierover euforisch, het is ook voor hem een unieke vondst. In de vertakking van een bemoste eik groeit een zwam waarin je kunt verdwalen. We laten de kinderen raden waar de onderkant op lijkt, en ze komen al gauw met een doolhof als oplossing. Het is inderdaad een Doolhofzwam, ook wel Labyrintzwam genoemd en als je de buisjes ziet, weet je meteen waarom. Een van de kinderen heeft zelfs een echte paddenstoelengids voor kids bij zich, en hij wil ze 3

4 allemaal opzoeken, jong geleerd is oud gedaan. Veel paddenstoelen groeien op dood hout en zetten dat zo om in stoffen die voor de natuur weer bruikbaar zijn, zo ook de Blauwe Kaaszwam, die op dood naaldhout groeit. Ook het Donsvoetje doet zijn naam eer aan, het heeft inderdaad net wollen sokjes aan de voet van het steeltje, een grappig gezicht en het lijkt een beetje alsof ze al beginnen te beschimmelen. Dat is dus weer het oog van de kenners, Gerard en Gerda. Ze krijgen steeds meer aanwijzingen van de deelnemers, waardoor Gerard moet besluiten om de route drastisch in te korten, want we willen tenslotte op de eerste plaats mooie paddenstoelen zien, en dat lukt zo absoluut. Onder aan een rotte tak priemt een violette schoonheid, klein maar fijn. Op dunne paarse steeltjes staan violette pluimpjes, als een mini plumeau in een bosje bijeen, en iedereen vindt dit wel een bijzonder fraai groeiseltje, het Roodbruin netpluimpje, alweer een leuke vondst. Even later vinden we een mosje met een felgeel frutseltje. Als we verder kijken, vinden we dat frutseltje ook op eikeldopjes, en met de loupe zien we dat het kleine bekertjes zijn, die worden gedetermineerd als een soort Druppelzwam, de Eikeldopzwam, hoe kan het anders Het volgende gele dat we zien is Heksenboter, eigenlijk een geval apart in de paddenstoelenwereld, omdat het eigenlijk een schimmel is. Een stukje verderop vinden we trosjes kleine gele bolletjes op een steeltje, zo groot al een speldekop, het blijken de sporen te zijn van deze Heksenboter. Men noemt het een Druivenpitje, en een stukje verder vinden we op een eikenblad ook nog donkerrode exemplaren van weer een andere kleur schimmel. Elke paar stappen wordt er wel een leuke soort gevonden, zoals de Koningsmantel, een vrij grote plaatjeszwam met dooiergele plaatjes en een rooddoorlopen hoed. 4

5 5 Er tegenover groeit een klein exemplaar van de Biefstukzwam. Volgroeid lijkt deze echt op een biefstuk of ander stuk vlees, en ze noemen hem zo omdat hij bloedt als je hem doorsnijdt, maar we laten dit kleintje fijn zitten om uit te kunnen groeien tot een mooie T-bonesteak Gerard tilt een dorre tak op die helemaal begroeid is met Gele Korstzwam, door leken vaak Elfenbankjes genoemd omdat ze er qua uiterlijk ook wel wat op lijken, net als zoveel houtzwammen. Je kunt de myceliumdraden goed zien, waarmee uiteindelijk het zwamvlok wordt gevormd, dat op zijn beurt weer de paddenstoel als vrucht produceert. Het is toch een wondere wereld. Op enkele stronken staat de fraaie Gewone Franjezwam, een purperbruin waaiertje met een lila randje als afgezet kant. Tegen een boom hangen twee aluminiumkleurige moppen, als een grote druppel kwik, ook voor onze gidsen een onduidelijk verschijning maar waarschijnlijk een rijpe slijmzwam. Zelf heb ik ze wel eens in jong stadium gezien, en het ziet uit als een mop blanke vla die op de boom is geknoeid. Die beloven we op te zoeken! Het blijkt het Zilveren Boomkussen te zijn, Enteridium lycoperdon, een Slijmzwam die niet in de gids staat maar die we natuurlijk wel thuis op Google kunnen vinden. Ook de Roodbruine Slanke Amaniet die aan de rand van het pad een weg door het zand omhoog heeft gezocht, blinkt in het zonnetje. De witte steel steekt nog in de slijmerige zak (vulva of beurs) waarin hij in de bodem heeft gezeten. Deze amaniet heeft geen manchet of rokje,maar wel een bijzonder mooie glanzende kastanjebruine hoed, vooral als hij nog jong is.

6 6 Een van de laatste waar we bij stil staan is weer een kleintje, het Gele Hoorntje, dat op de eerste blik weer lijkt op het Kleverig Koraalzwammetje, maar onder de loupe toch weer duidelijk anders is. Ondanks de veel kortere route hebben we ontzettend veel verschillende soorten, kleuren en vormen gezien, en als we de route helemaal hadden kunnen lopen hadden we alle indrukken wellicht niet kunnen verwerken, een overdosis dus Het waren maar goed 2,5 kilometer in dit nieuwe gebied, maar ze waren absoluut de moeite waard. We bedanken Gerard en Gerda hartelijk voor hun uitleg, en Gerard oppert voor de grap dat we volgende keer wel af kunnen sluiten met een kop koffie ergens. En toeval bestaat! Als verrrassing heeft één van onze trouwe deelnemers, Michiel, ons uitgenodigd voor koffie met zelfgebakken vlaai bij hem thuis in Neer, een geweldige geste! Helaas hebben Gerard en Gerda s middags nog een andere excursie, maar een groot deel van de mensen neemt de uitnodiging aan. Zo sluiten we deze verrassende wandeling op een verrassende manier af in een mooi stukje Limburg, dat langzaam maar zeker een gekleurde jas aantrekt. Laat nu de herfst maar komen!!! Tekst : Angelique Aelen-Giesen, voorzitter. Foto s : Marianne Vos-Jaspers en Angelique Aelen-Giesen Layout : Wiel Aelen Gewoon elfenschermpje Een spiegeltje is handig om onder de rok te kijken Glanzend druivenpitje

Vergelijkbare documenten

NATUURRIJK TESPELDUYN OKTOBER 2018

NATUURRIJK TESPELDUYN OKTOBER 2018 U kent dat wel, u heeft een fantastische afslag, maar ziet niet goed waar uw bal terecht kwam. U loopt erheen en ontwaart steeds mee witte ballen. Dichterbij gekomen blijken het geen ballen maar paddenstoelen