Populisme. Welmoet Boender, 14 november 2010, Deventer. Dames en heren,

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Populisme. Welmoet Boender, 14 november 2010, Deventer. Dames en heren,"

Transcriptie

1 Populisme Welmoet Boender, 14 november 2010, Deventer Dames en heren, Dank voor de gelegenheid om vanmorgen iets te zeggen. Wel lastig om te bepalen wat ik naar voren breng. Er is zoveel te zeggen over populisme en de vraag wat kerken en moskeeën zouden kunnen betekenen in deze ingewikkelde tijden! Mij is gevraagd om kort aan te geven wat populisme nu is en waar het op gedijt. Ik wil dat doen aan de hand van werk van Koen Vossen, politicoloog aan de Universiteit Leiden. Koen Vossen, Hele en halve populisten. Rita Verdonk en Geert Wilders langs de meetlat, in Socialisme en Democratie (2009), nr 9: Over het algemeen kun je zeggen dat populisme vier kenmerken heeft, zegt Koen Vossen. Die vier kenmerken komen alle voort uit het kernidee dat de bestaande politiek beheerst wordt door een sterke morele tegenstelling tussen twee homogene groepen: het deugdzame volk en de corrupte elite. Populisten zien zichzelf als de vertegenwoordigers of zelfs de belichaming van dat volk. Eerste kenmerk: Samenzweringsdenken Er is in populistische bewegingen een sterke neiging tot complot denken, waarbij gedacht wordt dat de elite onder één hoedje speelt om hun eigen positie te handhaven. De hoge heren en dames in Den Haag doen wat ze zelf willen, zakkenvullers. Maar het gaat niet alleen om de positie van de elite zelf. De samenzwering gaat nog verder. De gedachte leeft sterk dat de elite - de linkse kerk in onze tijd- een specifieke groep bevoordeelt in de samenleving, terwijl zij de belangen van de groep die het ware volk uitmaakt, niet of niet meer behartigen. Op dit moment gaat het dan vooral om allochtonen, of specifieker moslims, die uit de subsidieruif eten en waarvoor allerlei programma s bestaan, terwijl er niet meer genoeg geld is voor de gewone mensen. De outgroup is in elke tijd of context een andere groep. Maar in onze tijd is de tegenstelling duidelijk: Links heeft lange tijd alleen oog gehad voor de allochtonen en als iemand daar iets van durfde te zeggen, werd hij weggezet als racist. Daardoor zijn allerlei problemen onbenoembaar gebleven. Dit idee wordt niet meer ontkend door de gevestigde politiek, maar de middenpartijen hebben ook de grootste moeite om er een antwoord op te geven. Populistische politieke partijen kunnen dat wel. En gevestigde W.Boender, inleiding bij de presentatie project Geloven in Samenleven, Pagina 1

2 politici proberen ook steeds vaker een populistische stijl van spreken aan te nemen, waar populisten zelf een meester in zijn. Het samenzweringsdenken of conspiratisme zien we terug in de ideeën over de islam als vijfde colonne. Een vijfde colonne is een duistere macht die, als een Paard van Troje, al in de eigen gelederen is doorgedrongen en op het punt staat de natie definitief te overmeesteren. Het idee dat de islamisering al gaande is en dat als we niet uitkijken alle vrouwen hier straks verplicht met een hoofddoek oploopt! De populist heeft de rol van de klokkenluider die het volk waarschuwt voor de dreigende ondergang, zegt Koen Vossen. Tweede kenmerk: Volksverheerlijking Het ware volk van de natie wordt verheerlijkt als de drager van alle deugden en daarmee ook de brenger van wijsheid en geluk. Het volk kan met zijn gezonde verstand de oplossingen brengen. Zij hebben immers de ervaring, die wetenschappers in hun ivoren torens of Haagse politici in hun kaasstolp niet hebben. Daar hangt ook het derde kenmerk van populisme mee samen, namelijk het maakbaarheidsdenken. De politiek kan dit allemaal veranderen. Maar alleen als de politiek luistert naar wat het volk wil, als de politiek luistert naar het gezonde verstand van het volk. De elite maakt het nu immers allemaal nodeloos ingewikkeld. - Internationale afspraken en verdragen, economische prognoses en bureaucratische procedures, ze kunnen in het populistische discours probleemloos terzijde worden geschoven, zegt Koen Vossen (p.20) Dit laat dus eigenlijk een enorm vertrouwen zien in wat de politiek kan bereiken! Maar niet de politiek van de elite, maar de politiek van het volk. (wat de elite is, blijft soms onbenoemd, maar denk aan politici, journalisten, rechters). En dan komen we op het vierde kenmerk: populisme kent een duidelijke voorkeur voor een drempelloze democratie. De democratie is in de huidige vorm te ingewikkeld. Het volk moet een directere stem hebben, waarbij de macht moet worden toevertrouwd aan een charismatisch leider, die weet wat het volk wil en ook hun taal spreekt. Zowel letterlijk ( Doe effe normaal, man als figuurlijk: geen voorkeursbehandeling voor de outgroup, maar Nederland teruggeven aan de Nederlanders ). W.Boender, inleiding bij de presentatie project Geloven in Samenleven, Pagina 2

3 Als er sprake is van alle vier de kenmerken, is er sprake van populisme, zegt Koen Vossen. We gaan het niet over de vraag hebben hoe populistisch de PVV van Geert Wilders is, maar we zoomen toch wel even in op de boodschap van Geert Wilders. Want, als we daarnaar kijken, dan zien we zegt wederom Koen Vossen- dat hij in de kern twee boodschappen heeft: 1. Islam is een totalitaire ideologie, die een bedreiging vormt voor het Westen; 2. De bescherming moet worden gezocht in een militant, activistisch en standvastig conservatisme. [ Nederland moet geen slappe knieën vertonen, ook niet nu met Europa, bijvoorbeeld] Die boodschap blijkt aan te slaan! Wat maakt deze boodschap nu aantrekkelijk voor mensen? Hij speelt in op gevoelens van zinderende onvrede (Zijderveld 1) Hij speelt in op de hang naar nationale eigenheid (Zijderveld 2) Hij zegt dat hij de stem van het volk verwoordt (Zijderveld 3) al doet hij dat minder dan andere populisten zoals Pim Fortuyn ( at your service ) en Rita Verdonk( ik zeg wat ik denk ). Hij biedt eendimensionale oplossingen. o Hij meent dat Nederland zich te afhankelijk heeft gemaakt van Europa. En, hij wijst de islam aan als een grote veroorzaker van problemen en instabiliteit in Nederland en in de wereld. De islam als zondebok. En Wilders als klokkenluider die waarschuwt voor het gevaar van islamisering. Hij speelt hiermee in op gevoelens van geweldige onzekerheid: Mensen hebben het gevoel geen grip meer te hebben op de samenleving, door de globalisering in de wereld, de huidige financiële crisis en de dreiging van de islam, zoals velen die ervaren. Populistische partijen zeggen dáár een antwoord op te hebben waar de gevestigde politici met hun mond vol tanden staan, of te lang de problematieken onbenoemd lieten of er eigenlijk geen ruimte voor lieten. Willem Breedveld hij overleed vorig jaar, maar hij was lange tijd journalist van dagblad Trouw- zei in een van de inleidingen tijdens de conferentie die we hierover in 2010 organiseerden: Aan de ene kant is de burger erg individueel geworden en dat wil hij W.Boender, inleiding bij de presentatie project Geloven in Samenleven, Pagina 3

4 graag zo houden. Maar tegelijkertijd was Nederland relatief korte tijd geleden nog verzuild en maakte de burger onderdeel uit van een groep. Het is een paradox, zei Breedveld: de dwang van de groep is afgeschaft, maar als individu is de burger een stuk machtelozer geworden. Zijn belangen worden niet meer via de groep, de zuil, voor hem behartigd. Er moeten alternatieven worden gezocht. Populistische partijen bieden zo n alternatief. Het is geen alternatief van domme mensen, daarmee zou je mensen tekort doen. Sommigen menen dat populisme een gezond verschijnsel is in een democratie, dat de gevestigde politici wakker schudt. Maar tegelijk was iemand als Willem Breedveld heel pertinent in zijn afkeuring: een politiek alternatief waarbij uiteindelijk geen rekening gehouden wordt met pluralisme, maar waarbij gestreefd wordt naar een monocultuur, heeft geen toekomst, maar kan uiteindelijk alleen maar tot burgeroorlog leiden, stelde hij. Hoe nu, kunnen kerk en moskee hiermee omgaan? Je zou kunnen zeggen: populisme is een politiek verschijnsel, en het is aan de politiek om hiermee om te gaan. Je zou kunnen zeggen: de kerk, of religieuze organisaties, moeten zich verre houden van de politiek en zich bezig houden met hun eigen terrein: religie. Sommigen brengen dat punt dan ook in in de publieke discussie. Maar dat is misschien wat al te makkelijk. Want de vraag is of de gevoelens van zinderende onvrede en maatschappelijke onzekerheid, en de hang naar nationale eigenheid en geborgenheid, en het gevoel om gehoord te worden, over een gevoelde kloof tussen elite en het gewone volk heenof die gevoelens alleen door de politiek moeten worden aangevat. De samenleving kent immers meer kanalen voor de omgang met maatschappelijke onvrede en gevoelens van onmacht. Van oudsher is de kerk een instituut dat inzet op zorg voor de naaste en oproept tot solidariteit en barmhartigheid. Over grenzen van etniciteit en religie heen, over verschillen heen. Het verhaal van de Barmhartige Samaritaan komt bijvoorbeeld al snel op. Dit verhaal over een vreemdeling die zich bekommert om een gewonde man, waar eerder de priester en de Leviet voorbij liepen, beschrijft de kernwaarden van de christelijke moraal: verbondenheid door solidariteit en begrip voor de ander. En de Bijbel hamert daar voortdurend op, omdat het klaarblijkelijk zo belangrijk wordt geacht. Maar het komt ook zo vaak terug omdat het zo moeilijk is om het in de praktijk waar te maken! Hoe de discussie hierover in de moskee gevoerd wordt is iets waar ik op dit moment minder zicht op heb. Daarom begin ik met een aantal voorbeelden uit de projecten die ik W.Boender, inleiding bij de presentatie project Geloven in Samenleven, Pagina 4

5 hierover uitvoerde met Oikos en Kerk in Actie, maar ik kom zo nog even terug op de moskee. In onze projecten tot nu toe werd alvast duidelijk dat predikanten, ouderlingen en pastoraal werkers deze thematiek - omgaan met gevoelens van xenofobie, angst voor vreemdelingen - misschien wel het moeilijkste onderdeel vinden van hun werk. Hoe sta je open voor de zorgen van het gemeentelid zonder je te laten verleiden tot een politieke discussie? Een sprekend voorbeeld vind ik altijd dat van de dominee uit de kop van Noord-Holland die op bezoek gaat bij een man die op zijn sterfbed ligt. Nog één keer een goed gesprek met de dominee, is de bedoeling. De man gaat echter zo tekeer tegen buitenlanders die volgens hem in Nederland kwamen klaplopen. Hij heeft zijn hele leven lang keihard gewerkt terwijl zij allemaal uitkeringstrekkers zijn. De dominee gaat er tegen in, maar wordt zo boos dat ze het gesprek afbreekt en weggaat. Thuisgekomen knaagt het aan haar: had ze niet toch moeten blijven? Waarom heeft ze zich laten verleiden tot een politieke discussie. En vooral, had ze niet beter naar de man moeten luisteren en moeten zoeken naar de dieperliggende, existentiële vragen waar hij wellicht mee worstelde. Misschien ging het de man uiteindelijk om het gevoel dat hij zijn kinderen tekort heeft gedaan, dat hij ze meer had willen geven dan hij in zijn leven heeft kunnen doen. Is zijn haat en woede wel op een specifieke groep mensen gericht of projecteert de man zijn eigen onmacht op buitenlanders? Misschien had ze daarover met hem in gesprekmoeten gaan, maar hoe had dat dan gemoeten? Of een voorbeeld van een dominee of kerkenraadslid die bij een gemeentelid komt waarvan de auto bekrast is door een stel Marokkaanse rotjongens. Dan kan je moeilijk zeggen dat het niet zo is. Maar moet je dan zeggen het is maar een groepje en ze zijn niet allemaal zo? Of moet je zeggen hm, ja, ik luister. Neem je daar de boosheid van de mensen mee weg? Misschien wil de predikant of de pastoraal werker de kwaadheid aan de ene kant erkennen, maar er aan de andere kant ook wat voor in de plaats zetten. Maar kom je er dan met het verhaal van de Barmhartige Samaritaan? Hoe kom je voorbij het hummen? Hoe je ook reageert als predikant of ouderling, je doet het al snel niet goed. Als je de bijbel uitlegt, ben je altijd bezig met politiek, zei een van de sprekers tijdens de conferentie die we in 2010 organiseerden. Bovendien, wat je ook doet, je wordt al snel in een kamp geplaatst in een politiek beladen kamp. De predikant die de zorgen van gemeenteleden over de multiculturele samenleving of over de islam probeert te nuanceren, wordt al snel gezien als een multiculti softi, een naïeveling, die de zorgen van het gemeentelid niet serieus neemt. De predikant die daarentegen begrip toont voor W.Boender, inleiding bij de presentatie project Geloven in Samenleven, Pagina 5

6 het standpunt van de PVV zal door anderen worden geplaatst in het rechtse kamp. Als een predikant zegt tegen alle vormen van onderdrukking te zijn, uit welke hoek die ook komen, kan hij of zij ervan worden beschuldigd het beestje niet bij zijn naam te willen noemen. Een aantal PKN predikanten hebben in een brief aan hun collega-predikanten hierop gereflecteerd en aangegeven hoe zij omgaan met deze spanningsvelden. Ik verwijs u hiervoor naar de website van Kerk in Actie (Predikant en populisme: voorbij hitte, kilte en lauwheid, 14 maart 2011). De brief is digitaal verstuurd aan alle PKN predikanten. ( Nederland--i16019) Als we het hebben over de moskee en de rol van de imam en het moskeebestuur, dan kan ik me voorstellen dat er een discussie wordt gevoerd over de vraag hoe de publieke discussie in te gaan over wat de islam is en wil, om tegenwicht te bieden aan het angstige beeld van terreuracties in naam van de islam zonder te ontkennen dat dit gebeurt of de ernst ervan te bagatelliseren. In alle gevallen is er al snel sprake van een gepolariseerd publiek debat: alles wat je zegt en doet vanuit kerk en moskee impliceert een keuze, die al snel politiek wordt uitgelegd! En hoe politiek mag je zijn op de kansel of de kursi? Wat is de rol van de kerk en moskee in het terugbrengen van het vertrouwen in de samenleving? Dat is een waardevolle vraag! Ik ben benieuwd hoe de sprekers van vandaag daar over denken. W.Boender, inleiding bij de presentatie project Geloven in Samenleven, Pagina 6

Motivaties om op de PVV te stemmen

Motivaties om op de PVV te stemmen Motivaties om op de PVV te stemmen Voor: NPS/NOVA Mirjam Bartelsman Door: Kees Sanderse Research Executive Datum: 27 augustus 2009 Project: 90054 Copyright: Synovate Ltd. Alle rechten voorbehouden. De

Nadere informatie

Achter islamisering zit een plan. Achter islamisering zit een plan.

Achter islamisering zit een plan. Achter islamisering zit een plan. Achter islamisering zit een plan Machteld Zee schreef een onderzoek over de shariaraden in Engeland en zegt nu : Achter islamisering zit een plan. Hoeveel vrijheid kunnen we geven aan het islamitisch fundamentalisme

Nadere informatie

Lieve mensen, jong en oud, allen gemeente van Jezus Christus

Lieve mensen, jong en oud, allen gemeente van Jezus Christus Overweging n.a.v. Jesaja 58: 1-9 en Mattheüs 4: 1-11 Lieve mensen, jong en oud, allen gemeente van Jezus Christus Bij de lezingen van vanmorgen over vasten, de verzoeking in de woestijn, het lied dat we

Nadere informatie

Democratie in tijden van populisme en technocratie. Prof. Stefan Rummens ID dagen beweging.net 12 okt 2017

Democratie in tijden van populisme en technocratie. Prof. Stefan Rummens ID dagen beweging.net 12 okt 2017 Democratie in tijden van populisme en technocratie Prof. Stefan Rummens ID dagen beweging.net 12 okt 2017 1. Wat is democratie? 2. Populisme als stijl 3. Populisme als ideologie 4. Populisme als symptoom

Nadere informatie

Hele en halve populisten

Hele en halve populisten De populistische verleiding (2) Hele en halve populisten Rita Verdonk en Geert Wilders langs de meetlat koen vossen Over de auteur Koen Vossen is universitair docent Nederlandse politiek bij de vakgroep

Nadere informatie

foto: ANP/VINCENT BOON

foto: ANP/VINCENT BOON foto: ANP/VINCENT BOON 8 1-2009 until hoofdverhaal Ideologie als antwoord op populisme Nieuwe politieke bewegingen zoals die van Hans Smolders in Tilburg schieten gaten in politieke bastions. Ze kanaliseren

Nadere informatie

Preek 10jan2016, Opstandingskerk Tilburg - Licht in onze ogen. Gemeente van onze Heer Jezus Christus

Preek 10jan2016, Opstandingskerk Tilburg - Licht in onze ogen. Gemeente van onze Heer Jezus Christus Preek 10jan2016, Opstandingskerk Tilburg - Licht in onze ogen Gemeente van onze Heer Jezus Christus - Drie wijzen uit het Oosten komen om Jezus te aanbidden. - Drie vreemdelingen, uit een andere cultuur,

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, We hebben net twee lezingen gehoord. Eerst de droom van Jesaja over de toekomst van Jeruzalem. Daarna apocalyptische teksten uit Lucas, over grote,

Nadere informatie

Zondag 18 juni 1 e zondag na Trinitatis Ik heb je nodig Lezing: Jesaja 12 - Mattheus 9:35 10:14

Zondag 18 juni 1 e zondag na Trinitatis Ik heb je nodig Lezing: Jesaja 12 - Mattheus 9:35 10:14 Zondag 18 juni 1 e zondag na Trinitatis Ik heb je nodig Lezing: Jesaja 12 - Mattheus 9:35 10:14 In deze tijd van het jaar gaan veel mensen op pad voor een paar dagen, een paar weken of zomaar een dagje

Nadere informatie

Zes hardnekkige misverstanden over populisme

Zes hardnekkige misverstanden over populisme Analyse 4 januari 2018 Leestijd 6-8 minuten Herinner mij later Herinner mij later Herinnering uitzetten Herinnering uitzetten Het populisme is uitgeroepen tot woord van 2017. Toch lijkt het of iedereen

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 1: november 2014 Thema 3: Kom en zie

Deel het leven Johannes 1: november 2014 Thema 3: Kom en zie Preek Gemeente van Christus, Wie iets vindt, heeft niet goed gezocht. Dat zijn woorden waar je wel even over na moet denken. Je moet ook dichter zijn om iets zo te zeggen. Het zijn woorden van Rutger Kopland

Nadere informatie

Gemeente van de Heer Jezus Christus,

Gemeente van de Heer Jezus Christus, Gemeente van de Heer Jezus Christus, Marcus vertelt ons vandaag opnieuw een verhaal, een verhaal wat hij al eerder heeft verteld. Voor de luisteraar lijkt het verhaal als twee druppels water op dat van

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5 & 6

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5 & 6 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5 & 6 Samenvatting door A. 2136 woorden 4 juni 2012 0 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer H5 1e orde = maken van groepen; zorgt voor voorspelbaarheid. 2e orde =

Nadere informatie

De ledenpolls van de ChristenUnie. Sjirk Kuijper hoofd voorlichting / woordvoerder Kamerleden Tweede Kamerfractie ChristenUnie

De ledenpolls van de ChristenUnie. Sjirk Kuijper hoofd voorlichting / woordvoerder Kamerleden Tweede Kamerfractie ChristenUnie De ledenpolls van de ChristenUnie Sjirk Kuijper hoofd voorlichting / woordvoerder Kamerleden Tweede Kamerfractie ChristenUnie Dagblad Trouw, oktober 1992 Dagblad Trouw, oktober 1992 CDA: Leden kunnen zelfs

Nadere informatie

DE OMGANG VAN MOSLIMS MET NIET-MOSLIMS. Vrije Universiteit Amsterdam 16 november 2016

DE OMGANG VAN MOSLIMS MET NIET-MOSLIMS. Vrije Universiteit Amsterdam 16 november 2016 DE OMGANG VAN MOSLIMS MET NIET-MOSLIMS Yvonne Moonen-Thompson Probus Lezing Vrije Universiteit Amsterdam 16 november 2016 Lao Zi: Zie anderen als jezelf Door dit te doen cultiveren we waardigheid, die

Nadere informatie

CONTRAST EN KERST, KERST VOL VAN CONTRAST

CONTRAST EN KERST, KERST VOL VAN CONTRAST CONTRAST EN KERST, KERST VOL VAN CONTRAST leven binnen contrast Geboeid ben ik al zo lang in het thema contrast in mijn leven. Ook binnen religieuze stromingen komt het contrast ruim aan bod. Thema s als

Nadere informatie

Factsheet Maatschappelijke Barometer: vrijheid van meningsuiting, uitzending 2 november 2005

Factsheet Maatschappelijke Barometer: vrijheid van meningsuiting, uitzending 2 november 2005 Factsheet Maatschappelijke Barometer: vrijheid van meningsuiting, uitzending 2 november 2005 Achtergrond Maatschappelijke Barometer In samenwerking met actualiteitenprogramma Netwerk voert Motivaction

Nadere informatie

Whitepaper Leiderschap. Iedereen wordt gehoord met Deep Democracy

Whitepaper Leiderschap. Iedereen wordt gehoord met Deep Democracy Whitepaper Leiderschap Iedereen wordt gehoord met Deep Democracy 1 Hoe behaal je met jouw team het optimale, duurzame resultaat? Haal je wel alles uit je team? Is de sfeer goed en spreekt men alles uit?

Nadere informatie

OVERDENKING Wij volgen een leesrooster en daarin staat de tekst uit Deuteronomium aangegeven. Ik heb dat netjes gevolgd. Maar ik heb twee verzen meer

OVERDENKING Wij volgen een leesrooster en daarin staat de tekst uit Deuteronomium aangegeven. Ik heb dat netjes gevolgd. Maar ik heb twee verzen meer OVERDENKING Wij volgen een leesrooster en daarin staat de tekst uit Deuteronomium aangegeven. Ik heb dat netjes gevolgd. Maar ik heb twee verzen meer gelezen dan eigenlijk stond aangegeven. Die gaan over

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord 5. Inleiding 11

Inhoudsopgave. Voorwoord 5. Inleiding 11 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Inleiding 11 1 Eerste verkenning 15 1.1 Waarom is kennis van religie belangrijk voor journalisten? 16 1.2 Wat is religie eigenlijk? 18 1.2.1 Substantieel en functioneel 18 1.2.2

Nadere informatie

Arrangement 1 De Luisterthermometer

Arrangement 1 De Luisterthermometer Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 1 De manager Naam: Organisatie: Datum: Luisterprincipe 1 Luisteren begint met luisteren naar jezelf 1.1 Inventariseren van stemmen Vertel eens van een situatie

Nadere informatie

Generation What? 1 : Jongeren over Politiek

Generation What? 1 : Jongeren over Politiek Generation What? 1 : Jongeren over Politiek De Generation What enquête peilde niet alleen naar de zogenaamd politieke opvattingen van jongeren, maar ook naar hun meer fundamentele houding tegenover het

Nadere informatie

Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers

Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers Bent u op de hoogte van dit proces tegen Geert Wilders of bent u dat niet? Ja, daarvan ben ik heel goed op

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Niemand kan er om heen in deze dagen: het is verkiezingstijd. Woensdag stemmen we voor een nieuwe Tweede Kamer. En we worden overspoeld door debatten,

Nadere informatie

Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14

Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Twee prachtige lezingen vanochtend. Er

Nadere informatie

13 september startzondag: naar buiten. Lezing Lucas 10, Voorganger ds. Hetty Boersma

13 september startzondag: naar buiten. Lezing Lucas 10, Voorganger ds. Hetty Boersma 13 september startzondag: naar buiten Thema Goede buren Lezing Lucas 10, 25-37 Voorganger ds. Hetty Boersma Gemeente van Christus, gasten, Ruim een jaar geleden is een groep jongeren vanuit deze kerk naar

Nadere informatie

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese

Nadere informatie

Datum viering: 17 september 2000 in de huiskapel van de congregatie. Twee glas-in-lood ramen

Datum viering: 17 september 2000 in de huiskapel van de congregatie. Twee glas-in-lood ramen Datum viering: 17 september 2000 in de huiskapel van de congregatie Thema: Voorganger Twee glas-in-lood ramen Martin van der Drift Schema van de viering Openingswoord Openingsgebed: bundel blz. 13 (2)

Nadere informatie

zondag 10 juli 2016 in het Kruispunt

zondag 10 juli 2016 in het Kruispunt zondag 10 juli 2016 in het Kruispunt lezing oude testament (lector) Numeri 27, 12-23 lied Liedboek 316 Het woord dat u ten leven riep... lezing nieuwe testament (lector) Lukas 10, 21-37 lied Liedboek 320

Nadere informatie

Hebreeën 4, Bidden dankzij Jezus onze hogepriester

Hebreeën 4, Bidden dankzij Jezus onze hogepriester Hebreeën 4,14-16 - Bidden dankzij Jezus onze hogepriester Biddag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang: Gez 172,1.4 Stil gebed Votum Zegengroet Zingen: Gez 149 Gebed Lezen uit de Bijbel - Hebreeën 2,14-18

Nadere informatie

NIET LANGER VREEMDELINGEN?

NIET LANGER VREEMDELINGEN? Javed Masih NIET LANGER VREEMDELINGEN? De ervaringen van ons gezin bij onze asielaanvraag in het Westen s-hertogenbosch Inhoud Voorwoord... 7 Inleiding...11 1. Een onbekende bestemming... 15 2. Uitdagingen

Nadere informatie

Nieuwjaarstoespraak 2016 van CdK Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koning in Overijssel.

Nieuwjaarstoespraak 2016 van CdK Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koning in Overijssel. Nieuwjaarstoespraak 2016 van CdK Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koning in Overijssel. Dames en heren, Allereerst natuurlijk alle goeds voor het nieuwe jaar gewenst! Fijn dat u er allemaal bent

Nadere informatie

Lucas 10:25-37 Mag Jezus jouw naaste zijn?

Lucas 10:25-37 Mag Jezus jouw naaste zijn? Lucas 10:25-37 Mag Jezus jouw naaste zijn? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Bij deze preek is geen powerpoint

Nadere informatie

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat 7.1 Onze democratie Tekst 1: Wie is de baas in Nederland? Nederland is een democratie. Dat betekent: de bevolking is de baas. Maar je kunt niet 16,7 miljoen bazen

Nadere informatie

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

Voorwoord 9. Inleiding 11

Voorwoord 9. Inleiding 11 inhoud Voorwoord 9 Inleiding 11 deel 1 theorie en geschiedenis 15 1. Een omstreden begrip 1.1 Inleiding 17 1.2 Het probleem van de definitie 18 1.3 Kenmerken van de representatieve democratie 20 1.4 Dilemma

Nadere informatie

Gemeente van de levende,

Gemeente van de levende, 10 maart 2019 1 e van de Veertigdagen Lucas 4, 1 13 Als jij Gods zoon bent kan je eens te meer mens zijn Gemeente van de levende, We kennen ze vast uit de krant Twee tekeningetjes die op het eerste gezicht

Nadere informatie

Schets 2 Van geven word je niet arm

Schets 2 Van geven word je niet arm Schets 2 Van geven word je niet arm A. Doel 1. Betekenis benoemen Bewust maken van het gegeven dat wij onze overvloed uit de hand van de Heere ontvangen hebben om daarmee goed te doen aan onze naaste.

Nadere informatie

25-9-2014. Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

25-9-2014. Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren

Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Partij van de Arbeid (PvdA) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) Christen-democratisch Appèl (CDA) Democraten

Nadere informatie

Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn?

Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Bij deze preek is geen powerpoint

Nadere informatie

L

L 1 2 3 4 5 6 7 8 Voorganger: God, hier zijn wij, mensen van heinde en verre, verlangend naar uw nabijheid en kracht. Daarom roepen wij: Allen 9 Voorganger: Wij, levend in een wereld getekend door vervreemding

Nadere informatie

Preek Jezus volgen 10 april 2016

Preek Jezus volgen 10 april 2016 Lieve gemeente, Met Pasen hebben we gezien hoe we de verhalen over de opstanding kunnen lezen en begrijpen en vooral wat ze voor ons zouden kunnen betekenen. Dat we die verhalen niet letterlijk hoeven

Nadere informatie

29 november Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek?

29 november Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek? 29 november 2016 Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Wat maakt jou sterk? Kun je dat oefenen?

Wat maakt jou sterk? Kun je dat oefenen? Kinder Woord Dienst van Oase Elke keer dat je komt, krijg je een Bijbel verhaal, (Ze verschijnen ook op de Oase website.) Verzamel ze en je hebt je eigen Bijbel! Vastentijd Wat maakt jou sterk? Kun je

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Zondag 24 november 2013 * 10e zondag van de herfst * preek Maleachi 3, 19-24 = 4, 1-6 / Lucas 21, 5-19 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, In de ideale wereld zou het mogelijk zijn, dat

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1365 woorden 30 mei 2012 0 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi 1 Democratie Democratie is historisch gezien een

Nadere informatie

Van angst naar verbondenheid d.d

Van angst naar verbondenheid d.d 1 Van angst naar verbondenheid d.d. 6-3-2017 Er was een groep van 7 personen o.l.v. Edu Dumasy (verslaglegging). Een van de personen was een moslim die uit Algerije kwam. Allereerst werd tijdens de voorstelronde

Nadere informatie

Wat vindt men van de uitspraken over Wilders en de PVV

Wat vindt men van de uitspraken over Wilders en de PVV Wat vindt men van de uitspraken over Wilders en de PVV In het weekend van 31 oktober en 1 november is een discussie ontbrand rondom Wilders en de PVV. Er zou een rapport zijn van drie wetenschappers over

Nadere informatie

Je moet de Heere God liefhebben met heel je hart en ziel, met al je kracht en verstand. En je moet je naaste net zo lief hebben als jezelf.

Je moet de Heere God liefhebben met heel je hart en ziel, met al je kracht en verstand. En je moet je naaste net zo lief hebben als jezelf. stippenboekje Toen de Heere Jezus op de aarde was, kwam er op een dag een man naar Hem toe. Die man vond zichzelf heel goed. Dat wilde hij bewijzen en tegelijk Jezus iets verkeerds laten zeggen. Daarom

Nadere informatie

Eucharistieviering van 11 mei 2014 Vierde Paaszondag - 51ste werelddag - roepingenzondag

Eucharistieviering van 11 mei 2014 Vierde Paaszondag - 51ste werelddag - roepingenzondag Eucharistieviering van 11 mei 2014 Vierde Paaszondag - 51ste werelddag - roepingenzondag Openingslied: ZJ 713: God is de Herder. Begroeting P. Wij mogen ons gedragen weten door God, behoeder van alle leven,

Nadere informatie

Imam in Nederland. Opvattingen over zijn religieuze rol in de samenleving PROEFSCHRIFT

Imam in Nederland. Opvattingen over zijn religieuze rol in de samenleving PROEFSCHRIFT Imam in Nederland_VW-proefschr 19-10-2007 09:45 Pagina 1 Imam in Nederland Opvattingen over zijn religieuze rol in de samenleving PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van Doctor aan de Universiteit

Nadere informatie

1. De gemeente Venlo is vrij in de keuze om deelnemers uit het eigen gemeentepanel kiezersvragen over de PVV te stellen

1. De gemeente Venlo is vrij in de keuze om deelnemers uit het eigen gemeentepanel kiezersvragen over de PVV te stellen PVV De gemeente Venlo heeft aan het eigen gemeentepanel over hoe zij denken over de PVV en wat ze er van vinden dat deze partij mee gaat doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. In hoeverre bent u het (on)eens

Nadere informatie

Programma. Weten en Geloven. Basis van de Islam. Geschiedenis Islam. 20.05 inleiding Islam en Wilders 20.35 vragen. Het evangelie tussen

Programma. Weten en Geloven. Basis van de Islam. Geschiedenis Islam. 20.05 inleiding Islam en Wilders 20.35 vragen. Het evangelie tussen Weten en Geloven Programma Het evangelie tussen 20.05 inleiding Islam en Wilders 20.35 vragen avond 1: atheïsme en ietsisme avond 2: Islam en Wilders avond 3: vrijheid en fatsoen 20.45 koffie 21.00 waar

Nadere informatie

1 Sam. 13 preek NGKO 12 juli 2015

1 Sam. 13 preek NGKO 12 juli 2015 1 Sam. 13 preek NGKO 12 juli 2015 Persoonlijk aangesproken! (Geloven in Generaties 1) Tekst: 1 Samuël 13 Mijn geloof in mijn kerk Deze week vroeg ik me af wanneer ik eigenlijk zélf tot geloof gekomen ben?

Nadere informatie

Themadienst Micha Toen zei ik: Luister toch, hoofden van Jakob, en leiders van het huis van Israël, behoort u niet het recht te kennen?

Themadienst Micha Toen zei ik: Luister toch, hoofden van Jakob, en leiders van het huis van Israël, behoort u niet het recht te kennen? Themadienst Micha. 170108 Micha 3 : 1 En ik zei: Hoor toch, leiders van Jakob, heersers van het volk van Israël! Jullie moeten het recht toch kennen? Toen zei ik: Luister toch, hoofden van Jakob, en leiders

Nadere informatie

Toespraak van de Voorzitter van de Tweede Kamer, opening PJO-parlement, 16 mei 2014

Toespraak van de Voorzitter van de Tweede Kamer, opening PJO-parlement, 16 mei 2014 Toespraak van de Voorzitter van de Tweede Kamer, opening PJO-parlement, 16 mei 2014 Dit is de plek waar het gebeurt het centrum van de democratie. In deze zaal wordt gedebatteerd over actuele kwesties,

Nadere informatie

1 Sam. 13 preek NGKE 4 sept. 2016

1 Sam. 13 preek NGKE 4 sept. 2016 1 1 Sam. 13 preek NGKE 4 sept. 2016 2 Persoonlijk aangesproken! (Geloven in Generaties 1) Mijn geloof in mijn kerk Deze week vroeg ik me af wanneer ik eigenlijk zélf tot geloof gekomen ben? En ik weet

Nadere informatie

Wij-Zij. C h r i s t e n F o r u m Christophe Busch Algemeen directeur Kazerne Dossin Mechelen

Wij-Zij. C h r i s t e n F o r u m Christophe Busch Algemeen directeur Kazerne Dossin Mechelen Christophe Busch Algemeen directeur Kazerne Dossin Mechelen Wij-Zij Polarisatie als verrijking en bedreiging Sociale media en politiek staan bol van polariserende uitspraken, gevoed door angst, boosheid,

Nadere informatie

Handelingen 4:13 21 januari 2018 Vrijmoedig in Jezus' Naam

Handelingen 4:13 21 januari 2018 Vrijmoedig in Jezus' Naam Preek Gemeente van Christus, Een opdracht om mee te beginnen, vanmorgen. Neem eens even een reclamefilmpje in gedachten. Een reclamefilmpje dat je echt goed vindt. Zo één die je onthoudt. Oké Iedereen

Nadere informatie

"een goed verstaander heeft genoeg aan een half woord."

een goed verstaander heeft genoeg aan een half woord. Wijkgemeente Regenboog Zoetermeer (POR-dienst) Datum: 19 augustus 2018 KOMEN Welkom Aanvangslied: Lied 274: 1, 2, 3 (Wij komen hier ter ere van uw naam) Stilte Groet en bemoediging Psalm van de zondag:

Nadere informatie

Praktische opdracht Levensbeschouwing New age

Praktische opdracht Levensbeschouwing New age Praktische opdracht Levensbeschouwing New age Praktische-opdracht door een scholier 1822 woorden 19 juni 2002 7,1 75 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding Dit werkstuk gaat over New-Age. Iedereen

Nadere informatie

Preek Oogstdienst Eerlijk delen

Preek Oogstdienst Eerlijk delen Preek Oogstdienst Eerlijk delen...samen met de ICAD Zondag 11 november 2018, 10.00 uur Voorganger: ds. Bert de Wit Lezing uit het Oude Testament: Leviticus 19:1-2,9-18 19 1 De Heer zei verder tegen Mozes:

Nadere informatie

Speech Gerbrandy-debat

Speech Gerbrandy-debat Speech Gerbrandy-debat Goedemiddag allemaal, Woorden doen ertoe. Vandaag en toen. De woorden van premier Gerbrandy hebben een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Via de radio sprak

Nadere informatie

Preek 1 e Advent 2018 Maleachi

Preek 1 e Advent 2018 Maleachi Lieve gemeente, Onze ideeën over God zijn de laatste decennia aan het veranderen. Waar we vroeger nog absoluut geloofden in een God als een persoon, een persoon-achtig wezen, daar denken we tegenwoordig

Nadere informatie

Doorbraak.eu. Nee tegen de PVV

Doorbraak.eu. Nee tegen de PVV Nee tegen de PVV Het rechts-populisme is stevig in opkomst sinds het begin van deze eeuw. Een korte analyse van een aantal kenmerkende eigenschappen van die politieke stroming, en drie aanzetten tot denken

Nadere informatie

Voltooid leven: het leven in eigen hand? Drachten, 13 november 2018

Voltooid leven: het leven in eigen hand? Drachten, 13 november 2018 Voltooid leven: het leven in eigen hand? Drachten, 13 november 2018 Welke gedachten en associaties roept voltooid leven bij u op? 1. Wanneer denkt u dat u over uw eigen leven zou zeggen het is voltooid?

Nadere informatie

Roel$&$Sandra$van$Heel$ Basielhof$65$ 4907$AH$Oosterhout$ T$06$21$390$312$$ W$www.leefintens.com$ Pagina$. 1$van$. .

Roel$&$Sandra$van$Heel$ Basielhof$65$ 4907$AH$Oosterhout$ T$06$21$390$312$$ W$www.leefintens.com$ Pagina$. 1$van$. . Het$ochtendritueel$ Gisteren hebben we kennisgemaakt met Daan en Sterre. Daan is een prikkelmijder, en Sterre is een prikkelzoeker. Als prikkelmijder probeert Daan zijn ochtend zo in te richten dat iedereen

Nadere informatie

Preek Marcus 7: 1 23 over de Wet

Preek Marcus 7: 1 23 over de Wet Lieve gemeente, Is de kerk vandaag de dag nog actueel? Gisteren hebben we de zomermarkt gehad en hebben we weer met een grote groep mensen een hele hoop werk gedaan voor onze kerk. Het was een dag waarop

Nadere informatie

De Bijbel Open (09-03)

De Bijbel Open (09-03) 1 De Bijbel Open 2013 10 (09-03) Vanmorgen openen we de bijbel bij een gedeelte waarin het gaat over de zonde van de lastering van de Heilige Geest. Daarover lezen we in Lukas 12. Daar staat van die lastering

Nadere informatie

Wees eerder volksverbinder en volksverleider, dan volksvertegenwoordiger

Wees eerder volksverbinder en volksverleider, dan volksvertegenwoordiger Jeroen van Urk: Wees eerder volksverbinder en volksverleider, dan volksvertegenwoordiger (Van links naar rechts) Imrat Verhoeven, Petra Tiel en Jeroen van Urk 16 TIJDSCHRIFT Competenties van raadsleden

Nadere informatie

Eind juni 2016 werd de wereld overvallen door BREXIT EN TRUMP: WAARSCHUWING OF INSPIRATIE?

Eind juni 2016 werd de wereld overvallen door BREXIT EN TRUMP: WAARSCHUWING OF INSPIRATIE? BREXIT EN TRUMP: WAARSCHUWING OF INSPIRATIE? OVER DE INVLOED VAN DE BREXIT EN TRUMP OP HET STEMGEDRAG VAN DE NEDERLANDERS CHRISTINE CARABAIN 26-06-2017 Flickr-Garry Knight Eind juni 2016 werd de wereld

Nadere informatie

Kom hierboven! - Brandstof voor je ziel - Kijken naar je eeuwige erfenis - Ingaan op je eeuwige roeping

Kom hierboven! - Brandstof voor je ziel - Kijken naar je eeuwige erfenis - Ingaan op je eeuwige roeping Kom hierboven! Kom hierboven! - Brandstof voor je ziel - Kijken naar je eeuwige erfenis - Ingaan op je eeuwige roeping Schoonheid is een kwaliteit of beleving (van een persoon, voorwerp, klank, plaats

Nadere informatie

IMAMS IN NEDERLAND: EEN IMPRESSIE

IMAMS IN NEDERLAND: EEN IMPRESSIE IMAMS IN NEDERLAND: EEN IMPRESSIE door Welmoet BOENDER* Bron: Centrum voor Islam in Europa. Imams in Nederland Al sinds de jaren 1980 wordt in Nederland een discussie gevoerd rond de rol van imams die

Nadere informatie

Fort Lunet 1 in Utrecht

Fort Lunet 1 in Utrecht Overal waar kinderen en jongeren voor elkaar en voor de aarde zorgen, is vrede. Overal waar mensen in verzet komen tegen onrecht, tegen pesten en uitsluiten, is vrede. Vrede is een lange reeks van conflicten

Nadere informatie

wat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen

wat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen vandaag wil ik dit gebod toepassen op het geloofsgesprek onderwerp van de gemeenteavond komende week onze overtuiging is dat zulke gesprekken hard nodig zijn voor de opbouw van onze gemeente tegelijk is

Nadere informatie

Eindexamen filosofie vwo 2011 - I

Eindexamen filosofie vwo 2011 - I Opgave 2 Religieus recht 7 maximumscore 2 een beargumenteerd standpunt over de vraag of religieuze wetgeving en rechtspraak voor bepaalde bevolkingsgroepen tot cultuurrelativisme leidt 1 een uitleg van

Nadere informatie

Zondag 26 oktober 2014, Hoflaankerk Bijbelzondag

Zondag 26 oktober 2014, Hoflaankerk Bijbelzondag Protestants Kralingen Zondag 26 oktober 2014, Hoflaankerk Bijbelzondag de afdaling naar sodom marc chagall, 1931 orgelspel verwelkoming door de ouderling [allen gaan staan] stilte bemoediging: Liedboek

Nadere informatie

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen

Nadere informatie

Zondag 12 januari - de doop van Jezus

Zondag 12 januari - de doop van Jezus Zondag 12 januari - de doop van Jezus Zoals Nederland een waterland is, zou je kunnen zeggen dat de Bijbel een waterboek is. Het begint al in Genesis 1: Gods Geest zweefde over het water. Er lijkt al water

Nadere informatie

Zo kijkt VVJ naar participatie 1

Zo kijkt VVJ naar participatie 1 Zo kijkt VVJ naar participatie Groeien naar meer participatief besturen Groeien naar, want kun je niet snel snel, en niet in je eentje Participatief besturen : is voor VVJ een voorwaarde voor goed beleid

Nadere informatie

Relatie <> Religie. Beste Galsem,

Relatie <> Religie. Beste Galsem, RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet

Nadere informatie

SHARIA ISLAM TUSSEN RECHT EN MAURITS BERGER

SHARIA ISLAM TUSSEN RECHT EN MAURITS BERGER SHARIA ISLAM TUSSEN RECHT EN POLITIEK MAURITS BERGER Boom Juridische uitgevers Den Haag 2006 INHOUD HOOFDSTUK 1 - DE REGELS VAN EEN IDEAAL 1 Deel I Sharia als oud recht 9 HOOFDSTUK 2 - DE KORAN ALS GRONDWET

Nadere informatie

Religie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief

Religie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief Religie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief - Het christelijke belemmert de politiek niet, maar maakt haar juist mogelijk en waardevol - Pieter Jan Dijkman Vereniging voor Wijsbegeerte

Nadere informatie

Referendum. Het voorleggen van een vraag met betrekking tot wetgeving aan de kiesgerechtigden in een land of gebied. Gert Beijer 09/11/2016

Referendum. Het voorleggen van een vraag met betrekking tot wetgeving aan de kiesgerechtigden in een land of gebied. Gert Beijer 09/11/2016 Referendum Het voorleggen van een vraag met betrekking tot wetgeving aan de kiesgerechtigden in een land of gebied. Gert Beijer 09/11/2016 Bronnen: Van der Steur, De keuze om te kiezen Montesquieu reeks

Nadere informatie

5,2. Gedichtbespreking door een scholier 3097 woorden 1 december keer beoordeeld. Levensbeschouwing

5,2. Gedichtbespreking door een scholier 3097 woorden 1 december keer beoordeeld. Levensbeschouwing Gedichtbespreking door een scholier 3097 woorden 1 december 2002 5,2 107 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Gedicht 1: Voor wie dit leest Gedrukte letters laat ik U hier kijken, maar met mijn warme

Nadere informatie

Open brief Geert Wilders over Koran

Open brief Geert Wilders over Koran Open brief Geert Wilders over Koran Geert Wilders heeft een open brief in De Volkskrant geschreven naar aanleiding van de mishandeling van de exmoslim Jami. Daarin stelt hij dat de Koran in Nederland verboden

Nadere informatie

Waarom moest de profeet Micha namens God een streng oordeel over Gods volk laten horen?

Waarom moest de profeet Micha namens God een streng oordeel over Gods volk laten horen? De profeet Micha, deel 3. Waarom moest de profeet Micha namens God een streng oordeel over Gods volk laten horen? Micha 2:1-2 1 Wee hun die kwaad in de zin hebben en op hun bed boze plannen smeden. Al

Nadere informatie

De Nieuwe Bestuurstafel Burgemeesters. Bijeenkomst 2 (in een serie van 3) Samenvatting. Maandag 28 november Kasteel de Hooge Vuursche, Baarn

De Nieuwe Bestuurstafel Burgemeesters. Bijeenkomst 2 (in een serie van 3) Samenvatting. Maandag 28 november Kasteel de Hooge Vuursche, Baarn De Nieuwe Bestuurstafel Burgemeesters Bijeenkomst 2 (in een serie van 3) Samenvatting Maandag 28 november 2011 Kasteel de Hooge Vuursche, Baarn De context van de bijeenkomst De context van de eerste bijeenkomst

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Reader Gespreksvoering

Reader Gespreksvoering Reader Gespreksvoering Achtergrondinformatie Soorten vragen Actief Luisteren Slecht nieuws Gesprek Fasen in het gesprek Soorten Vragen In een gesprek kun je verschillende soorten vragen stellen. Al je

Nadere informatie

22 Op weg naar Jeruzalem trok hij verder langs steden en dorpen, terwijl hij onderricht gaf. 23 Iemand vroeg hem: Heer, zijn er maar weinigen die

22 Op weg naar Jeruzalem trok hij verder langs steden en dorpen, terwijl hij onderricht gaf. 23 Iemand vroeg hem: Heer, zijn er maar weinigen die 22 Op weg naar Jeruzalem trok hij verder langs steden en dorpen, terwijl hij onderricht gaf. 23 Iemand vroeg hem: Heer, zijn er maar weinigen die worden gered? Hij antwoordde: 24 Doe alle moeite om door

Nadere informatie

Zondag 21 mei zondag Rogate bidt. Lezingen: Exodus 32 : 1 14 Johannes 16 : 23 27

Zondag 21 mei zondag Rogate bidt. Lezingen: Exodus 32 : 1 14 Johannes 16 : 23 27 Zondag 21 mei zondag Rogate bidt Lezingen: Exodus 32 : 1 14 Johannes 16 : 23 27 Bij het voorbereiden van deze dienst, stootte ik op een vraag vergelijkbaar met de vraag van vorige week. Vorige week op

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik heb een boek in de kast staan, met de titel: Wat doen wij als we bidden? Ik moest aan dit boek denken bij de voorbereiding van deze dienst. Afgelopen

Nadere informatie

Gebedshoeken voor jongeren: Sta op en schitter!

Gebedshoeken voor jongeren: Sta op en schitter! Gebedshoeken voor jongeren: Sta op en schitter! Hieronder worden vijf gebedshoeken beschreven met elk een eigen thema die verschillend gebruikt kunnen worden. Misschien is het te gebruiken tijdens een

Nadere informatie

Hoe praat je over het geloof?

Hoe praat je over het geloof? Hoe praat je over het geloof? Waarom praat je over het geloof? Ieder die de naam van de Heere aanroept, zal worden gered. 14 Maar hoe kunnen ze Hem aanroepen als ze niet in Hem geloven? En hoe kunnen ze

Nadere informatie

Workshop overtuigingen

Workshop overtuigingen Workshop overtuigingen Inleiding Overtuigingen zijn vaak automatische gedachten, die de keuze- en handelingsvrijheid van mensen onnodig beperken. Het zijn vaak algemene, sterk emotioneel geladen ideeën

Nadere informatie

Een leerling van Jezus vertelt ('walking sermon' langs kunstwerken)

Een leerling van Jezus vertelt ('walking sermon' langs kunstwerken) Een leerling van Jezus vertelt ('walking sermon' langs kunstwerken) Doek achter de tafel Even kijken hoor. U en jullie hebben er al naar kunnen kijken, maar ik nog niet. Nu wil ik het goed zien. Ja, zo

Nadere informatie

.Verbondenheid, het thema van deze zondag, de 7e van Pasen en Moederdag.

.Verbondenheid, het thema van deze zondag, de 7e van Pasen en Moederdag. Moederdag.Verbondenheid, het thema van deze zondag, de 7e van Pasen en Moederdag. Jezus bidt, roept op tot verbondenheid. In de wereld van vandaag is verbondenheid iets wat onderdruk staat. In plaats van

Nadere informatie