Emissie inventaris Van Nieuwpoort Grint en Zand BV 2009 volgens ISO

Transcriptie

1 Emissie inventaris Van Nieuwpoort Grint en Zand BV 2009 volgens ISO Van Nieuwpoort Grint en Zand BV December 2011 Definitief

2 Emissie inventaris Van Nieuwpoort Grint en Zand BV 2009 volgens ISO dossier : BA registratienummer : MD-AF versie : Definitief Van Nieuwpoort Grint en Zand BV December 2011 DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

3 INHOUD BLAD MANAGEMENT SAMENVATTING 1 1 INLEIDING 1 2 METHODE Organisatiegrenzen Operationele grenzen Rekeninstrument CO 2 scanner 1 3 RESULTATEN CO 2 emissies scope 1 en 2 in Onzekerheid in de resultaten 1 4 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN Conclusies Aanbevelingen energiebeleid 1 5 COLOFON 1 BIJLAGEN Bijlage 1 - Verwijzingstabel ISO deel 7 Bijlage 2 - Scopediagram CO 2-prestatieladder Bijlage 3 - Berekeningen van de emissies scope 1 en 2 MD-AF

4 MANAGEMENT SAMENVATTING Van Nieuwpoort Groep is producent en leverancier van bouwgrondstoffen, betonmortel en betonproducten. Van Nieuwpoort Grint en Zand BV (vanaf nu VNP Grint en Zand) is onderdeel van Van Nieuwpoort Groep en heeft als belangrijkste activiteit het winnen van grondstoffen (grint en zand) voor producten zoals beton, cement, asfalt en ophoogwerkzaamheden. Een belangrijke opdrachtgever van Van Nieuwpoort is ProRail. Sinds 1 december 2009 hanteert ProRail de door haar zelf ontwikkelde CO 2-prestatieladder bij het selecteren van haar leveranciers (sinds 16 maart in beheer van Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen). Met deze CO 2-prestatieladder probeert ProRail haar leveranciers uit te dagen en te stimuleren de eigen CO 2 productie te kennen en te verminderen. Deze emissie inventaris is een verantwoording van onderdeel 3.A.1 uit de CO 2- prestatieladder, te weten: het bedrijf beschikt over een uitgewerkte emissie inventaris voor haar scope 1 en 2 CO 2 emissies conform ISO CO 2 emissie scope 1 en 2 De totale CO 2 uitstoot van VNP Grint en Zand bedroeg in het jaar ton. Van de ton CO 2 emissie is ton het gevolg van directe emissies (scope 1) en 559 ton het gevolg van indirecte emissie door ingekochte elektriciteit, zakelijke kilometers gereden met privé-auto s en zakelijke vliegkilometers (scope 2). Zakelijke km met privé-auto 0,01% Zakelijke vliegtuigkm 0,001% Kantoren 0,7% Winwerktuigen 11% Leasewagenpark 0,3% Eigen voertuigen 11% Ingehuurd aftransport 0,4% Cementschip 0,8% Ingehuurde relatieschippers 76% Figuur 0.1: CO 2 emissie naar subbedrijfsonderdeel, 2009 Figuur 0.1 geeft de emissies weer per subbedrijfsonderdeel. Verreweg de meeste emissies zijn afkomstig van de binnenvaart door ingehuurde relatieschippers (76%). Daarnaast dragen de emissies van de winwerktuigen voor 11% bij aan de totale CO 2 uitstoot en van de eigen voertuigen ook voor 11%. De MD-AF

5 overige onderdelen zijn allemaal voor minder dan 1% van de emissies verantwoordelijk en hebben een beperkte bijdrage aan de CO 2 voetafdruk. Onzekerheid in resultaten De gepresenteerde resultaten moeten geïnterpreteerd worden met een bepaalde onzekerheidsmarge. De onzekerheid in de voetafdruk van de scope 1 en 2 emissie wordt geschat op 10%. Aanbevelingen energiebeleid Het brandstofverbruik van de binnenvaart door de ingehuurde relatieschippers veroorzaakt met ton CO 2 de grootste uitstoot. Het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen door dit brandstofverbruik kan allereerst gerealiseerd worden door het gebruik te verminderen, bijvoorbeeld door over te schakelen naar zuinige en efficiënte motoren en het optimaliseren van de belading. Een tweede stap is een overschakeling naar alternatieve duurzame brandstoffen. De winwerktuigen veroorzaken met ton CO 2 tevens een fors aandeel in de voetafdruk. Een aanzienlijke vermindering van de CO 2 uitstoot kan behaald worden door bijvoorbeeld over te schakelen op duurzame brandstoffen en groene elektriciteit. Tevens kan onderzocht worden welke opties er zijn om zelf energie op te wekken. De derde grote emissiebron zijn de eigen voertuigen met ton CO 2. Om deze emissies te reduceren kan bijvoorbeeld worden overgegaan naar zuinigere voertuigen of voertuigen die rijden op duurzame brandstoffen. Ook kan er onderzoek worden gedaan naar het verminderen van het aantal kilometers door bijvoorbeeld het aanpassen van routes en planningen. MD-AF

6 1 INLEIDING Van Nieuwpoort Groep is leverancier van bouwgrondstoffen, betonmortel en betonproducten. Van Nieuwpoort Grint en Zand BV is onderdeel van Van Nieuwpoort Groep en heeft als belangrijkste activiteit het winnen van grondstoffen (grint en zand) voor producten zoals beton, cement, asfalt en ophoogwerkzaamheden. VNP Grint en Zand levert met name aan betonfabrikanten, asfaltproducenten en de infrastructurele bouwers. Er wordt gewerkt met zo min mogelijk overlast voor de omgeving en grondstoffenwinning wordt gecombineerd met de ontwikkeling van natuur en rivierveiligheid zodat meerwaarde voor de omgeving ontstaat. Een belangrijke opdrachtgever van Van Nieuwpoort is ProRail. Sinds 1 december 2009 hanteert ProRail de door haar zelf ontwikkelde CO 2-prestatieladder bij het selecteren van haar leveranciers. Met deze aanbestedingsmethodiek probeert ProRail haar leveranciers uit te dagen en te stimuleren de eigen CO 2 productie te kennen en te verminderen. Hoe meer een bedrijf zich inspant om CO 2 te reduceren, hoe meer kans op gunning van een opdracht. Op 16 maart 2011 heeft ProRail de CO 2-prestatieladder verzelfstandigd en in eigendom gegeven van de onafhankelijke Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO). Inmiddels maken ook andere (publieke en private) organisaties gebruik van de CO 2-prestatieladder bij aanbestedingen. De prestatieladder kent 4 invalshoeken: A. Inzicht (het opstellen van een onomstreden CO 2 footprint, bijvoorbeeld volgens de mondiale ISO normen). B. CO 2 reductie (de ambitie van het bedrijf de uitstoot te verminderen). C. Transparantie (de wijze waarop een bedrijf daarover intern en extern communiceert). D. Deelname aan initiatieven (in sector of keten) om CO 2 te reduceren. Elke invalshoek is onderverdeeld in 5 niveaus, hoe hoger het niveau per invalshoek, hoe meer punten het bedrijf kan vergaren en dus uiteindelijk meer gunningvoordeel. Een certificerende instantie zal de activiteiten beoordelen om het niveau van uw CO 2 bewust-certificaat te bepalen. Hiervoor moeten stappen zijn gezet op alle onderdelen A t/m D van de ladder. In dit rapport wordt de emissie inventaris van VNP Grint en Zand over het jaar 2009 besproken. De CO 2- voetafdruk geeft een inventarisatie van de totale hoeveelheid uitgestoten broeikasgassen, de GHG emissies. Daarnaast geeft ze inzicht in de herkomst van deze emissies over de verschillende bedrijfsonderdelen van VNP Grint en Zand met een verdeling naar directe en indirecte GHG emissies. Deze emissie inventaris is een verantwoording van onderdeel 3.A.1 uit de CO 2-prestatieladder, te weten: het bedrijf beschikt over een uitgewerkte emissie inventaris voor haar scope 1 en 2 CO 2 emissies conform ISO In dit rapport wordt de CO 2 voetafdruk van VNP Grint en Zand over het jaar 2009 (1 januari december 2009) besproken. VNP Grint en Zand heeft nog niet eerder haar CO 2 emissies in kaart gebracht. Derhalve is 2009 het basisjaar. In bijlage 1 is een verwijzingstabel (cross reference table) opgenomen, die aangeeft in welke hoofdstukken van dit rapport de te rapporteren aspecten van van de ISO norm staan. MD-AF

7 Leeswijzer Naast deze inleiding (hoofdstuk 1) is onderliggend rapport als volgt opgebouwd: In de managementsamenvatting zijn de hoofdpunten uit het rapport gegeven. Hoofdstuk 2 bevat een beschrijving van de methodiek. Hoofdstuk 3 behandelt de resultaten van de CO 2 berekeningen over het jaar Het rapport wordt afgesloten met conclusies en aanbevelingen in hoofdstuk 4. MD-AF

8 2 METHODE Dit rapport is gebaseerd op de methodiek van de CO 2-prestatieladder (versie 2.0). De prestatieladder borduurt voort op het Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol) 1, dat een internationaal erkende stapsgewijze aanpak beschrijft om een CO 2 voetafdruk te berekenen. In de eerste stap wordt beschreven hoe de organisatie waarvan een CO 2 voetafdruk berekend wordt, wordt afgebakend (paragraaf 2.1 van dit rapport). In de tweede stap worden de operationele grenzen bepaald (paragraaf 2.2 van dit rapport). In de derde stap wordt de CO 2 uitstoot berekend (hoofdstuk 3 van dit rapport). Vervolgens dient de nauwkeurigheid van de voetafdruk in kaart te worden gebracht (paragraaf 3.3 en bijlage 7 van dit rapport). De emissie inventaris is volgens de internationale ISO norm gerapporteerd (eis 3.A.1. van de CO 2 prestatieladder). In bijlage 1 is een verwijzingstabel opgenomen, die aangeeft in welke hoofdstukken van dit rapport de te rapporteren aspecten van de ISO norm staan. 2.1 Organisatiegrenzen Om een CO 2 voetafdruk van een organisatie te bepalen dienen eerst de organisatiegrenzen te worden afgebakend. Bij het bepalen van de organisatiegrenzen is gebruik gemaakt van de operational control approach en dus zijn alle activiteiten waarover Van Nieuwpoort Grint en Zand BV (KvK nr ) de regie voert, meegenomen in de CO 2 inventarisatie 2. Hieronder vallen De Kempen Grint en Zand BV, J. Siemes & Zn. BV (vanaf nu Siemes), Siemes GmbH & Ko. KG Sand- und Kiesbaggerei, Conovation BV en Van Nieuwpoort Handelmij BV. De Kempen Grint en Zand BV, Siemes GmbH & Ko. KG Sand- und Kiesbaggerei en Van Nieuwpoort Handelmij BV hebben geen fysieke activiteiten en worden daarom verder niet meegenomen in de CO 2 footprint. Het organogram van VNP Grint en Zand is als volgt: Van Nieuwpoort Grint en Zand B.V. De Kempen Grint en Zand B.V. Conovation B.V. Van Nieuwpoort Handelmij B.V. J. Siemes en Zn. B.V. Siemes GmbH & Ko. KG Sand- und Kiesbaggerei 1 Informatie over het Greenhouse gas Protocol is te vinden op 2 Greenhouse Gas Protocol Hoofdstuk 3 Setting Organizational Boundaries MD-AF

9 Uit de uitgevoerde AC-analyse blijkt dat VNP Grint en Zand 7 concernleveranciers heeft. Van deze concernleveranciers zijn Kaliwaal Bijland BV (vanaf nu Kaliwaal), Ballastmaatschappij "De Merwede" BV (vanaf nu Merwede) en Edelzand Brekerij BV (vanaf nu Edelzand) meegenomen in deze inventaris. De overige 4 concernleveranciers zijn niet opgenomen, omdat VNP Grint en Zand hier geen operational control over heeft, omdat deze geen fysieke activiteiten hebben of omdat hier alleen management fees aan worden overgedragen (zie tabel 2.1). Tabel 2.1: Overzicht mee te nemen concernleveranciers n.a.v. AC-analyse VNP Grint en Zand Concernleverancier Reden van uitsluiting in inventaris Kaliwaal Bijland BV - Ballastmaatschappij "De Merwede" BV - Edelzand Brekerij BV - N.V. Dragrages, Graviers et Travaux (S.A. Dragratra N.V.) Geen fysieke activiteiten B.V. Sorteerbedrijf voor Grint en Zand "Vlissingen" (SBV) Geen operational control Kieswerk Grotendonk GmbH Geen operational control Bonder Recycling en Overslag B.V. Geen operational control Van Nieuwpoort Beheer BV Alleen overdracht van management fees Om de CO 2 uitstoot van VNP Grint en Zand te bepalen is de organisatie onderverdeeld in bedrijfsonderdelen. De bedrijfsonderdelen zijn opgedeeld in subbedrijfsonderdelen, die in een aantal gevallen weer zijn opgedeeld in subsubbedrijfsonderdelen. In tabel 2.2 is de gehanteerde indeling tot op het niveau van subbedrijfsonderdelen weergegeven. In bijlage 3 is de indeling tot op het grootste detailniveau weergegeven. De activiteiten van Edelzand vallen onder Merwede en worden in de CO 2 footprint dus ook onder Merwede meegenomen. Keijzer Grint- en Zand is t/m 2009 een volledige dochteronderneming geweest van VNP Grint en Zand. Vanaf 2010 is Keijzer Grint en Zand gefuseerd met VNP Grint en Zand. Voor de footprint hebben wij Keijzer Grint en Zand en VNP Grint en Zand vanaf 2009 als één onderneming beschouwd. De relatieschippers zijn van groot belang voor VNP Grint en Zand. Zowel in onze bedrijfsvoering als voor onze voetafdruk. Daarom hebben wij de relatieschippers volledig meegeteld in onze voetafdruk. De lijst van relatieschippers is gelimiteerd en wordt beheerd in onze organisatie. Tabel 2.2: Indeling VNP Grint en Zand tot op het niveau van subbedrijfsonderdelen Bedrijfsonderdeel Van Nieuwpoort Grint en Zand BV Conovation BV J. Siemes en Zn. BV Kaliwaal Bijland BV Ballastmaatschappij "De Merwede" BV Subbedrijfsonderdeel Kantoren Leasewagenpark Eigen voertuigen Ingehuurd aftransport Cementschip Ingehuurde relatieschippers Kantoren Leasewagenpark Eigen voertuigen Ingehuurd aftransport Zakelijke vliegtuigkilometers Kantoren Winwerktuigen Voertuigen in eigendom Zakelijke kilometers met privé-auto s Winwerktuigen Leasewagenpark Kantoren Winwerktuigen en installaties Leasewagenpark MD-AF

10 2.2 Operationele grenzen Om de scope af te bakenen is gebruik gemaakt van de scope-indeling van het Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol). De analyse is uitgevoerd conform de CO 2-prestatieladder versie 2.0 (zie figuur 2.1 en bijlage 2). Conform het GHG Protocol wordt onderscheid gemaakt tussen drie bronnen van emissie (scopes) in twee categorieën: directe emissies en indirecte emissies. De categorieën worden gekwantificeerd in (k)ton CO 2 uitstoot. Deze hoeveelheid geeft de totale hoeveelheid uitgestoten broeikasgassen weer omgerekend in CO 2 equivalenten. Voorbeeld: 1 kg methaan (CH 4) emissie heeft een broeikaseffect dat 23 keer zo sterk is als CO 2. De uitstoot van 1 kg methaan wordt daarom uitgedrukt als 23 kg CO 2 equivalenten, of kortweg 23 kg CO 2. Scope 1: directe emissie Tot scope 1 behoort de directe uitstoot van broeikasgassen 3. Het meest voorkomende broeikasgas is CO 2. De grootste bron van CO 2 uitstoot wordt veroorzaakt door het gebruik van fossiele energiedragers (aardgas, benzine etc). Voor het bepalen van de CO 2 uitstoot die hierbij vrij komt moet dus het gebruik van fossiele brandstoffen in kaart worden gebracht. Vervolgens kan de CO 2 uitstoot die gepaard gaat met dit energiegebruik aan de hand van specifieke conversiefactoren worden bepaald. Ook de uitstoot van de overige Kyoto broeikasgassen (SF 6, CH 4, N 2O, HFCs en PFCs) wordt tot scope 1 emissies gerekend. Met name de HFCs, die vrijkomen bij lekkage van koudemiddelen in koel- /vriesapparatuur en airconditioning, hebben een broeikasgaseffect dat afhankelijk van de chemische samenstelling honderden malen hoger kan liggen dan dat van CO 2. Voor VNP Grint en Zand wordt ook het ingehuurd aftransport en binnenscheepvaart meegenomen in scope 1, omdat VNP Grint en Zand hier operationele controle over heeft. Scope 2: indirecte emissie door ingekochte energie Naast directe emissie van broeikasgassen (scope 1) wordt in een CO 2 voetafdruk ook indirecte CO 2 uitstoot ten gevolge van het elektriciteitsgebruik meegenomen. Bij de omzetting van elektrische energie in bruikbare energie komt weliswaar geen CO 2 emissie vrij (m.a.w.: in een elektrisch apparaat vindt geen verbrandingsproces plaats), maar bij de productie van elektriciteit in de elektriciteitscentrale gebeurt dat wel. Door het inkopen van elektriciteit stoot VNP Grint en Zand op indirecte wijze CO 2 uit. In de CO 2-prestatieladder worden ook zakelijke kilometers met privé auto (personal cars for business travel) en zakelijke vliegtuigkilometers (business air travel) tot scope 2 rekent, in tegenstelling tot het GHG Protocol, die deze onderdelen aan scope 3 toeschrijft. Scope 3: overige indirecte emissie Tenslotte komt er bij een organisatie indirecte CO 2 emissie vrij als gevolg van de activiteiten van het bedrijf die voort komen uit bronnen die geen eigendom van het bedrijf zijn, noch beheerd worden door het bedrijf. Zo ontstaat er CO 2 emissie door woonwerkverkeer van de medewerkers, door verwerking van door de organisatie geproduceerd afval, door productie van materialen die de organisatie inkoopt, etc. De organisatie heeft geen directe invloed op de emissies die hierbij vrijkomen. Deze indirecte emissies worden scope 3 emissies genoemd. Eis 3.A.1. van de CO 2-prestatieladder schrijft net als het GHG Protocol voor dat met uitzondering van de koelvloeistoffen alle scope 1 en 2 emissies dienen te zijn opgenomen in een CO 2 voetafdruk. Scope 3 3 Verplicht is de inventarisatie van de 6 Kyoto gassen (CO2, SF6, CH4, N2O, HFCs en PFCs) MD-AF

11 emissies hoeven niet verplicht gerapporteerd te worden, maar kunnen optioneel worden meegenomen in de voetafdruk. Figuur 2.1: Scope indeling conform CO 2-prestatieladder 2.0 Voor VNP Grint en Zand zijn de scopes als volgt ingevuld: Scope 1 Brandstofverbruik: CO 2 uitstoot ten gevolge van aardgasgebruik CO 2 uitstoot ten gevolge van dieselgebruik van machines, installaties, werktuigen, ingehuurd aftransport en schepen Eigen- en leasewagenpark: CO 2 uitstoot ten gevolge van brandstofgebruik van het eigen- en leasewagenpark (diesel en benzine). Koelvloeistoffen: CO 2 uitstoot ten gevolge van lekkage van koelvloeistoffen uit koelingsinstallaties Scope 2 Ingekochte elektriciteit: Indirecte CO 2 uitstoot veroorzaakt door elektriciteitsgebruik (ingekochte grijze stroom) voor de gebouwen, elektrische (win)werktuigen en overige installaties MD-AF

12 Zakelijke kilometers met privé-auto: CO 2 uitstoot veroorzaakt door brandstofgebruik van privé-auto s van medewerkers tijdens zakelijke ritten Zakelijke vliegtuigkilometers: CO 2 uitstoot veroorzaakt door brandstofgebruik van vliegtuigen tijdens zakelijke vluchten van medewerkers Scope 3 Scope 3 emissies zoals gedefinieerd in de CO 2-prestatieladder 2.0 zijn niet meegenomen in dit rapport. 2.3 Rekeninstrument CO 2 scanner De emissie van de verschillende subbedrijfsonderdelen van VNP Grint en Zand is bepaald met behulp van de door DHV ontwikkelde CO 2 scanner. De scanner is een rekeninstrument dat als volgt is opgebouwd: Op twee niveaus kunnen per (sub)bedrijfsonderdeel de CO 2 emissies worden bepaald: 1) Invoer van energie gebruiksgegevens; 2) Invoer van activiteitendata. Ad 1: Invoer van energie gebruiksgegevens In veel gevallen zijn gegevens over het energiegebruik bekend. Deze energie gebruiksgegevens kunnen in de scanner worden ingevoerd, waarna automatisch met de juiste conversiefactoren de CO 2 emissies worden berekend. Hierbij wordt de volgende formule gehanteerd: CO 2 uitstoot = (energiegebruik) x (conversiefactor) Voorbeeld: van het kantoor van Merwede in Wessem is bekend dat deze in kwh grijze stroom (energiegebruik) gebruikte. Met de conversiefactor van grijze elektriciteit naar CO 2 (470 gram CO 2/kWh) 4 kan vervolgens het gebruikte aantal kwh omgerekend worden naar CO 2 uitstoot: kwh x 470 gram CO 2/kWh = 67,0 ton CO 2. Conversiefactoren en verwijderingsfactoren Voor de inventarisatie van de CO 2 uitstoot van VNP Grint en Zand over het jaar 2009 zijn de conversiefactoren uit de CO 2-prestatieladder, versie 2.0, versie 23 juni 2011 gehanteerd. Omdat het gaat om zeer specifieke conversiefactoren op nationaal niveau, zijn de gehanteerde conversiefactoren zeer geschikt voor het omrekenen van broeikasgas activiteiten data naar de daarmee gepaard gaande CO 2 emissie. Een deel van de activiteiten van VNP Grint en Zand vindt plaats in Duitsland. Voor deze activiteiten is tevens gerekend met de Nederlandse emissiefactoren van de CO 2-prestatieladder, omdat de emissies van deze activiteiten op de totale footprint weinig impact hebben. Alle gebruikte conversiefactoren zijn opgenomen in bijlage 3, kolom conversiefactor. VNP Grint en Zand wekt zelf geen groene energie op en vangt geen CO 2 af uit de atmosfeer. Noch vond er binnen scope 1 en 2 verbranding van biomassa plaats bij VNP Grint en Zand in Als gevolg daarvan wordt er geen CO 2 emissie voorkomen. Verwijderingfactoren (removal factors) die de hoeveelheid 4 Bron: CO2-prestatieladder versie 2.0, 23 juni 2011 MD-AF

13 voorkomen CO 2 emissie per energie-eenheid door eigen duurzame energieproductie weergeven zijn derhalve niet van toepassing 5. Ad 2: Invoer van activiteitendata. Er zijn situaties waarin niet alle energie gebruiksgegevens bekend zijn. In dat geval kan het niveau van de (sub)bedrijfsonderdeel gerelateerde activiteiten worden gebruikt (bijv. aantal gereden autokilometers). Dit niveau is gebaseerd op onderstaande formule: CO 2 uitstoot = (activiteit van het bedrijfsonderdeel) x (energie-indicator) x (conversiefactor) Voorbeeld: het is niet bekend hoeveel liter brandstof er in 2009 gebruikt is voor de voor Siemes uitgevoerde zakelijke autokilometers. Het is echter wel bekend dat in kilometers (activiteit van het bedrijfsonderdeel) zijn afgelegd. Per afgelegde autokilometer wordt gemiddeld 210 gram CO 2 uitgestoten 5. In deze 210 gram is de energie-indicator reeds verrekend met de conversiefactor. De CO 2 uitstoot door zakelijke autokilometers wordt voor 2009 voor Siemes daarom geschat op km x 210 g/km = 2,2 ton CO 2. In bijlage 3 staat voor ieder (sub)bedrijfsonderdeel vermeld welke indicatoren zijn gebruikt, welke conversiefactoren zijn gebruikt en welke aannames zijn gedaan. Alle data is door middel van berekeningen (calculaties) tot stand gekomen. Er zijn geen metingen uitgevoerd om de uitstoot van broeikasgassen te bepalen. 5 Het GHG Protocol geeft een toelichting op verwijderingfactoren op p (H.8. Reporting project based reductions) van het Protocol MD-AF

14 3 RESULTATEN 3.1 CO 2 emissies scope 1 en 2 in 2009 VNP Grint en Zand heeft in 2009 in scope 1 en ton CO 2 uitgestoten De totale CO 2 uitstoot van VNP Grint en Zand bedroeg in het jaar ton. De totale emissie komt overeen met het energiegebruik van circa 127 miljoen autokilometers 6. Van de ton CO 2 emissie is ton het gevolg van directe emissies (scope 1) en 559 ton het gevolg van indirecte emissie door ingekochte elektriciteit, zakelijke kilometers gereden met privé-auto s en zakelijke vliegkilometers (scope 2). De verdeling van de emissies over de scopes wordt weergegeven in figuur 3.1. Scope 2 2% Scope 1 98% Figuur 3.1: Verdeling broeikasgasemissie naar scope, 2009 De verdeling van de CO 2 uitstoot over de verschillende (sub)bedrijfsonderdelen is weergegeven in figuur 3.2 en tabel 3.1. Hieruit blijkt dat er bij VNP Grint en Zand drie grote bronnen van CO 2 emissie zijn. Verreweg de meeste emissies zijn afkomstig van de binnenvaart door ingehuurde relatieschippers (76%). Daarnaast dragen de emissies van de winwerktuigen voor 11% bij aan de totale CO 2 uitstoot en van de eigen voertuigen ook voor 11%. In totaal gaat het hier respectievelijk om ton, ton en ton CO 2. De overige onderdelen zijn allemaal voor minder dan 1% van de emissies verantwoordelijk en hebben een beperkte bijdrage aan de CO 2 voetafdruk. 6 Een gemiddelde autokilometer veroorzaakt 210 gram CO2 uitstoot (CO 2-prestatieladder 2.0 versie 23 juni 2011). MD-AF

15 Zakelijke km met privé-auto 0,01% Zakelijke vliegtuigkm 0,001% Kantoren 0,7% Winwerktuigen 11% Leasewagenpark 0,3% Eigen voertuigen 11% Ingehuurd aftransport 0,4% Cementschip 0,8% Ingehuurde relatieschippers 76% Figuur 3.2: CO 2 emissie naar subbedrijfsonderdeel, 2009 Tabel 3.1: CO 2 emissies (in ton) van VNP Grint en Zand, 2009 Bedrijfsonderdeel Subbedrijfsonderdeel 2009 VNP Grint en Zand Kantoren 80 Leasewagenpark 17 Eigen voertuigen Ingehuurd aftransport 24 Cementschip 215 Ingehuurde relatieschippers Totaal Conovation Kantoren 6 Leasewagenpark 13 Eigen voertuigen 438 Ingehuurd aftransport 87 Zakelijke vliegtuigkilometers 0 Totaal 544 Siemes Kantoren 20 Winwerktuigen 386 Eigen voertuigen 12 Zakelijke kilometers met privé-auto 2 Totaal 421 Merwede Kantoren 78 Winwerktuigen 27 Leasewagenpark 575 Totaal 680 Kaliwaal Winwerktuigen 12 Leasewagenpark Totaal Totaal MD-AF

16 In figuur 3.3 is de onderverdeling van de verschillende emissiebronnen weergegeven. Het grootste gedeelte van de emissie (98%) is toe te schrijven aan het gebruik van diesel, voornamelijk door de ingehuurde relatieschippers, winwerktuigen en eigen voertuigen (zie tabel 3.1). Elektriciteit draagt voor 2% bij aan de emissies. De emissies van de overige emissiebronnen leveren allemaal een bijdrage van minder dan 1% aan de totale voetafdruk van VNP Grint en Zand. Autobrandstof 0,01% Benzine 0,001% Kerosine 0,001% Aardgas 0,1% Elektriciteit 2,1% Koelvloeistoffen 0,1% Diesel 98% Figuur 3.3: CO 2 emissies per emissiebron In bijlage 3 staan de berekeningen in detail beschreven 3.2 Onzekerheid in de resultaten De gepresenteerde resultaten moeten geïnterpreteerd worden met een bepaalde onzekerheidsmarge. De onzekerheid wordt op basis van expert judgement geschat op circa 10%. 1. Het elektriciteit- en gasverbruik van het kantoor van Conovation is gebaseerd op jaarrekeningen van de energieleverancier. Deze jaarrekeningen omvatten niet het gehele jaar 2010, maar het grootste deel van 2010 en een aantal maanden van het vorige of volgende jaar. De waarden van de jaarafrekening zijn wel gebruikt voor de berekening, omdat het wel het verbruik van een jaar weergeeft. Doordat de impact van de emissies van het kantoor van Conovation op de totale voetafdruk erg klein is (<1%), is de onzekerheidsmarge door dit verbruik beperkt. MD-AF

17 2. De activiteiten van Siemes vinden plaats in Duitsland. Voor deze activiteiten is gerekend met de Nederlandse emissiefactoren van de CO 2-prestatieladder, omdat de emissies van deze activiteiten op de totale footprint weinig impact hebben. Door het kleine aandeel van de emissies deze activiteiten op de totale voetafdruk (<1%), is het effect van deze onzekerheid op de resultaten van de totale voetafdruk niet significant. 3. Er is geen tussenmeter om het energiegebruik van de verdieping van het hoofdkantoor in Gouda die VNP Grint en Zand huurt te registreren. Aangenomen is dat een kwart van het totale energiegebruik van het hoofdkantoor toe te schrijven is aan de verdieping van VNP Grint en Zand, omdat VNP Grint en Zand een van de vier verdiepingen huurt. Door het kleine aandeel van de emissies deze activiteiten op de totale voetafdruk (<1%), is het effect van deze onzekerheid op de resultaten van de totale voetafdruk niet significant. 4. Het gasverbruik van het kantoor in Wessem is een absolute schatting, omdat in dat jaar de gasmeter is vervangen. De onzekerheidsmarge van dit gebruik wordt geschat op 10-20%. Doordat de impact van de emissies van het kantoor in Wessem op de totale voetafdruk erg klein is (<1%), is de onzekerheidsmarge door dit verbruik beperkt. 5. Er is voor uitstoot privé-auto voor zakelijke kilometers gerekend met een landelijk gemiddelde. Bij VNP Grint en Zand ontbreekt het inzicht in de hoeveel en soort brandstof dat er gebruikt is voor de zakelijke kilometers. Wel zijn de gereden kilometers bekend en er is gewerkt met de in de ladder aangegeven conversiefactor. Aangezien het aandeel van uitstoot privé-auto s in de footprint zeer beperkt is (<1%), heeft het rekenen met een gemiddelde weinig effect op de onzekerheidsmarge van de totale footprint. 6. Er is voor uitstoot van de binnenvaart voor gerekend met een landelijk gemiddelde. Bij VNP Grint en Zand ontbreekt het inzicht in de hoeveelheid verbruikte brandstof voor ingehuurde binnenvaart. Wel zijn de gevaren tonkilometers bekend en er is gewerkt met de in de ladder aangegeven conversiefactor. De binnenvaart is 76% van de footprint en dus heeft het rekenen met een gemiddelde een redelijk effect op de onzekerheidsmarge van de totale footprint. MD-AF

18 4 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN In dit hoofdstuk worden de resultaten van de CO 2 footprint berekening van VNP Grint en Zand bespoken. Tevens worden in dit hoofdstuk aangrijppunten gegeven voor effectief energiebeleid en een nauwkeurigere voetafdruk. 4.1 Conclusies CO 2 emissie scope 1 en 2 De totale CO 2 uitstoot van VNP Grint en Zand bedroeg in het jaar ton. De totale emissie komt overeen met het energiegebruik van circa 126 miljoen autokilometers 7. Van de ton CO 2 emissie is ton het gevolg van directe emissies (scope 1) en 559 ton het gevolg van indirecte emissie door ingekochte elektriciteit, zakelijke kilometers gereden met privé-auto s en zakelijke vliegkilometers (scope 2). Verreweg de meeste emissies zijn afkomstig van de binnenvaart door ingehuurde relatieschippers (76%). Daarnaast dragen de emissies van de winwerktuigen voor 11% bij aan de totale CO 2 uitstoot en van de eigen voertuigen ook voor 11%. De overige onderdelen zijn allemaal voor minder dan 1% van de emissies verantwoordelijk en hebben een beperkte bijdrage aan de CO 2 voetafdruk. Onzekerheid in resultaten De gepresenteerde resultaten moeten geïnterpreteerd worden met een bepaalde onzekerheidsmarge. De onzekerheid in de voetafdruk van de scope 1 en 2 emissie wordt geschat op 10%. 4.2 Aanbevelingen energiebeleid Om een gericht CO 2 reductiebeleid te voeren is het noodzakelijk te weten bij welke activiteiten de meeste broeikasgasemissie ontstaat. Het brandstofverbruik van de binnenvaart door de ingehuurde relatieschippers veroorzaakt met ton CO 2 de grootste uitstoot. Het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen door dit brandstofverbruik kan allereerst gerealiseerd worden door het gebruik te verminderen, bijvoorbeeld door over te schakelen naar zuinige en efficiënte motoren of het optimaliseren van de belading. Een tweede stap in het behalen van CO 2 reductie is een overschakeling naar alternatieve duurzame brandstoffen. De winwerktuigen veroorzaken met ton CO 2 tevens een fors aandeel in de voetafdruk. Een aanzienlijke vermindering van de CO 2 uitstoot kan behaald worden door bijvoorbeeld over te schakelen op duurzame brandstoffen en groene elektriciteit. Tevens kan VNP Grint en Zand onderzoeken welke opties er zijn om zelf energie op te wekken. De derde grote emissiebron zijn de eigen voertuigen met ton CO 2. Om deze emissies te reduceren kan bijvoorbeeld worden overgegaan naar zuinigere voertuigen of voertuigen die rijden op duurzame brandstoffen. Ook kan er onderzoek worden gedaan naar het verminderen van het aantal kilometers door bijvoorbeeld het aanpassen van routes en planningen. 7 Een gemiddelde autokilometer veroorzaakt 210 gram CO2 uitstoot (CO 2-prestatieladder 2.0 versie 23 juni 2011). MD-AF

19 5 COLOFON Van Nieuwpoort Grint en Zand BV/Emissie inventaris Van Nieuwpoort Grint en Zand BV 2009 volgens ISO MD-AF Opdrachtgever Project Dossier Omvang rapport Auteur Interne controle Projectleider Projectmanager Datum : November 2011 Naam/Paraaf : : Van Nieuwpoort Grint en Zand BV : Emissie inventaris Van Nieuwpoort Grint en Zand BV 2009 volgens ISO : BA : 16 pagina's : Jonna Snoek en Marieke Hoffmann : Laura van Heeswijk : Henriëtte Former : Rob van Tilburg MD-AF

20 Laan 1914 nr EX Amersfoort Postbus BC Amersfoort T (033) F (033) E info@dhv.com

21 BIJLAGE 1 Rapportage volgens ISO deel 7 De CO 2 inventarisatie van VNP Grint en Zand is opgesteld in overeenstemming met de eisen uit ISO ;2006, paragraaf 7. Onderstaand is een verwijzingstabel opgenomen. Cross reference ISO ISO GHG Beschrijving Hoofdstuk onderhavig rapport report content A Reporting organization 2 (Van Nieuwpoort Grint en Zand BV) B Person responsible Dhr. T. van den Nieuwenhuijzen C Reporting period t/m D Organizational boundaries E Direct GHG emissions F Combustion of biomass Niet van toepassing G GHG removals Niet van toepassing H Exclusion of sources or sinks Niet van toepassing I Indirect GHG emissions J Base year 1 (2009) K Changes or recalculations Niet van toepassing L Methodologies M Changes to methodologies Niet van toepassing N Emission or removal factors used O Uncertainties 3.2 P Statement in accordance with ISO bijlage 1 MD-AF

22 BIJLAGE 2 Scopediagram CO 2 -prestatieladder Leeswijzer figuur Deze bijlage toont een grafische weergave van de verdeling van de emissiebronnen over de scope 1, 2 en 3 conform de CO 2-prestatieladder 2.0, versie 23 juni In tegenstelling tot het GHG Protocol, rekent de CO 2-prestatieladder zakelijke kilometers afgelegd met een privé-auto en zakelijke vliegtuigkilometers tot scope 2. De voetafdruk van VNP Grint en Zand is conform de eisen van de prestatieladder berekend, waardoor deze onderdelen binnen de operationele grenzen van VNP Grint en Zand vallen. bijlage 2 MD-AF

23 BIJLAGE 3 Berekeningen van de emissies scope 1 en 2 Leeswijzer tabellen In deze bijlage worden de berekeningen van de CO 2 emissies van scope 1 en 2 weergegeven. Onder elke tabel is aangegeven welke aannames er gedaan zijn. De tabellen zijn als volgt opgebouwd (waarbij tussen haakjes steeds een voorbeeld van VNP Grint en Zand vermeld staat): Bedrijfsonderdeel: Geeft aan op welk bedrijfsonderdeel de scope betrekking heeft (bijv. VNP Grint en Zand) Subbedrijfsonderdeel: Geeft aan op welke subbedrijfsonderdeel de scope betrekking heeft (bijv. Ingehuurde relatieschippers binnenvaart) Subsubbedrijfsonderdeel: Geeft aan op welke subsubbedrijfsonderdeel de scope betrekking heeft (bijv. < 350 ton) Emissiebron: Geeft aan welke vorm van energie gebruikt wordt (bijv. elektriciteit, aardgas, etc) Indicator: De basiseenheid waarin de activiteit van het (subsub)bedrijfsonderdeel uitgedrukt wordt (bijv. kwh) Kental indicator: Gemiddelde emissie van de indicator (bijv. 70 (g/tonkm) Eenheid indicator: De meeteenheid waarin de indicator wordt uitgedrukt (bijv. g/tonkm) Bron indicator: De informatiebron van het indicatorkental (bijv. CO 2 Prestatieladder versie 2.0) Aantal: Het totaal aantal indicatoren -> Activiteit van het (subsub)bedrijfsonderdeel (bijv (het aantal tonkm)) Bron aantal: De informatiebron van het totaal aantal indicatoren (bijv. administratie VNP) Energiegebruik: Totale energiegebruik van het (subsub)bedrijfsonderdeel (bijv (m 3 wordt gebruikt door het kantoor in Gouda)) Eenheid: De meeteenheid waarin het energiegebruik wordt uitgedrukt (bijv.m 3 ) Conversiefactor: De omrekenfactor van het energiegebruik naar CO 2 emissie (bijv. 1,825 (kg/m 3 )) Eenheid: De meeteenheid waarin de conversiefactor wordt uitgedrukt (bijv. kg/kwh) Bron: De informatiebron van de conversiefactor (bijv. CO 2-prestatieladder versie 2.0) CO 2 uitstoot (in ton): De CO 2 emissie, uitgedrukt in kton (1 kton = 1 miljoen kg) (bijv. het kantoor in Gouda veroorzaakt een uitstoot van 0,002 ton CO 2 door haar aardgasgebruik). bijlage 3 MD-AF

24 Berekening voor Scope 1 Aannames: - Het gasverbruik van VNP in Gouda is gebaseerd op de factuur van RWE en door de energieleverancier geëxtrapoleerd. - Van het gasverbruik van het VNP kantoor in Gouda is 25% toegewezen aan VNP Grint en Zand omdat 25% het kantoor in gebruik is van VNP Grint en Zand. - Het gasverbruik van het kantoor in Wessem is een absolute schatting, omdat in dat jaar de gasmeter is vervangen. - Het gasverbruik van Conovation locatie Son is gebaseerd op de factuur van energieleverancier RWE en is omgerekend van 377 naar 365 dagen. bijlage 3 MD-AF

25 Berekening voor Scope 2 Aannames: - Van het elektriciteitsverbruik van het VNP kantoor in Gouda is 25% toegewezen aan VNP Grint en Zand omdat 25% het kantoor in gebruik is van VNP Grint en Zand. - Voor het elektriciteitsverbruik van Siemes en Merwede wordt een verdeelsleutel voor doorbelasting gehanteerd van 5% voor het kantoor en 95% voor installaties en/of winwerktuigen. - Het elektriciteitsverbruik van Conovation locatie Son is gebaseerd op de factuur van energieleverancier Essent en is geëxtrapoleerd van 345 naar 365 dagen. - De vliegtuigkilometers gevlogen door Conovation zijn bepaald o.b.v. de hemelsbrede afstand tussen de begin en eind bestemming. bijlage 3 MD-AF