Besluit (I) Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht Noord - Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten - Spakenburg (Wijziging 2015)

Transcriptie

1 Besluit (I) Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht Noord - Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten - Spakenburg (Wijziging 2015)

2

3 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht Noord Knooppunt Eemnes Aansluiting Bunschoten- Spakenburg (wijziging 2015) I Besluit Datum Juli 2015 Status Definitief

4

5 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht Noord Knooppunt Eemnes Aansluiting Bunschoten- Spakenburg (wijziging 2015) I Besluit Datum Juli 2015 Status Definitief Vastgesteld op: OVEREENKOMSTIG HET DOOR DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU GENOMEN BESLUIT, DE SECRETARIS-GENERAAL, Mw. L.M.C. Ongering

6 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 Colofon Uitgegeven door Ministerie van Infrastructuur en Milieu Rijkswaterstaat Midden Nederland Postbus GE Utrecht Informatie Telefoon Datum Juli 2015 Status Tracébesluit Documentnummer HB Versienummer Definitief - 4 -

7 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 Inhoudsopgave I Tracébesluit... 7 II Indienen beroep... 8 III Toelichting Redenen voor wijziging van het eerder vastgestelde Tracébesluit Eerder vastgesteld Tracébesluit; het Tracébesluit A27/A1 (2014) en tussenuitspraak Dit Tracébesluit; het Tracébesluit A27/A1 (wijziging 2015) IV Bijlagen

8 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli

9 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 I Tracébesluit Gelet op artikel 9, eerste lid van de Tracéwet stel ik het Tracébesluit A27/A1 Utrecht Noord Knooppunt Eemnes Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), hierna ook genoemd Tracébesluit A27/A1 (wijziging 2015) of Tracébesluit, vast. Dit Tracébesluit betreft een aantal wijzigingen van het Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht- Noord Knooppunt Eemnes Aansluiting Bunschoten-Spakenburg van 4 september 2014, hierna ook genoemd Tracébesluit A27/A1 (2014). Het Tracébesluit bestaat uit het Besluit (I). De Beroepsclausule (II), de Toelichting (III) en de Bijlage (IV) dienen ter onderbouwing van het Tracébesluit A27/A1 (wijziging 2015) en maken geen onderdeel uit van het Besluit. Artikel 1 Wijziging TB A27/A1 (2014) 1. In Artikel 6 lid 2, tabel 3 van het Tracébesluit A27/A1 (2014) wordt de volgende wijziging doorgevoerd: Tabel 3 Geluidsschermen Schermmaatregel A27 Ligging Begin km Eind km Lengte (m) Hoogte (m) Hollandsche Rading west, nieuw *** west 89,165 90, *** dit scherm wordt tweezijdig absorberend uitgevoerd, waarbij de rijkswegzijde voor de niettransparante delen aanvullend in absorberend materiaal wordt uitgevoerd. Artikel 2 Tracébesluit A27/A1 (2014) 1. Het bepaalde in het Tracébesluit A27/A1 (2014) blijft voor het overige onverminderd van kracht. Artikel 3 Toepasbaarheid Crisis- en herstelwet Op dit Tracébesluit is de Crisis- en herstelwet van toepassing

10 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 II Indienen beroep Procedure Met het oog op een spoedige beslechting van het geschil heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State de Minister van Infrastructuur en Milieu op de voet van artikel 8:51d van de Awb (Algemene wet bestuursrecht) opdragen om binnen zes weken na verzending van de uitspraak het geconstateerde gebrek te herstellen. De Raad van State heeft in de tussenuitspraak aangegeven dat bij een wijziging van het besluit, geen toepassing behoeft te worden gegeven aan afdeling 3.4 van de Awb, hetgeen betekent dat de procedure waarbij eerst een ontwerp-tracébesluit ter inzage wordt gelegd en zienswijzen kunnen worden ingediend, achterwege gelaten kan worden. Belanghebbenden Tegen dit Tracébesluit hebben belanghebbenden de mogelijkheid om in beroep te gaan. In de tussenuitspraak van 10 juni 2015 zijn de beroepen tegen het Tracébesluit A27/A1 (2014) beoordeeld. Indien iemand ten gevolge van de wijzigingen in het Tracébesluit A27/A1 (wijziging 2015) in zijn of haar belangen worden geraakt kan hij/zij beroep daartegen aantekenen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Diegenen die beroep hebben ingesteld tegen het Tracébesluit A27/A1 (2014) en ook bezwaren hebben tegen het Tracébesluit A27/A1 (wijziging 2015), hoeven niet opnieuw beroep in te stellen. Dit Tracébesluit is tevens toegezonden aan de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Termijn De termijn voor het indienen van een beroepschrift bedraagt zes weken vanaf de dag na die waarop dit Tracébesluit is bekendgemaakt. De locaties van de terinzagelegging en de beroepstermijn worden bekend gemaakt via advertenties in de digitale Staatscourant en in één of enkele dagbladen en huis-aan-huisbladen. Het Tracébesluit ligt ter inzage op de volgende plaatsen tijdens reguliere openingstijden: Provincie Utrecht Provincie Noord-Holland Gemeente De Bilt Gemeente Hilversum Rijkswaterstaat Midden Nederland Ministerie van Infrastructuur en Milieu Het Tracébesluit en de achterliggende documenten zijn gedurende de inzagetermijn te raadplegen via het Platform Participatie op Een beroepschrift moet worden ingediend bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, Postbus 20019, 2500 EA Den Haag. Het is ook mogelijk om digitaal beroep in te stellen, via het digitaal Loket van de Afdeling Bestuursrechtspraak. U vindt het digitaal loket via Digitaal beroep instellen is uitsluitend mogelijk voor burgers. Advocaten, bedrijven en organisaties kunnen hier geen gebruik van maken. Om digitaal beroep in te stellen moet u beschikken over een DigiD

11 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 Het beroepschrift dient ten minste de volgende onderdelen te bevatten: a. naam en adres van de indiener; b. de dagtekening; c. vermelding van de datum en het nummer of het kenmerk van het besluit waartegen het beroepschrift zich richt; d. de redenen (gronden) waarom u beroep instelt; e. uw handtekening. U moet het beroepschrift ondertekenen; f. zo mogelijk dient tevens een kopie te worden toegevoegd van het besluit waarop het geschil betrekking heeft. Op dit besluit is hoofdstuk 1 van de Crisis- en herstelwet van toepassing. Dit betekent dat de belanghebbende in het beroepschrift gemotiveerd moet aangeven welke zijn beroepsgronden zijn. Indien niet binnen de beroepstermijn van zes weken beroepsgronden worden ingediend, wordt het beroepsschrift niet ontvankelijk verklaard. Na afloop van de termijn van zes weken kunnen beroepsgronden niet meer worden aangevuld. Vermeld in het beroepschrift dat de Crisisen herstelwet van toepassing is. Voorlopige voorziening Indien een beroepschrift is ingediend, is het mogelijk om daarnaast een verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening in te dienen. Een dergelijk verzoek dient te worden gericht aan de Voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het verzoek dient te zijn ondertekend en ten minste het volgende te bevatten: a. naam en adres van de indiener; b. de dagtekening; c. vermelding van de datum en het nummer of het kenmerk van het besluit waartegen het beroepschrift zich richt; d. de redenen (gronden) waarom u beroep instelt; e. uw handtekening. U moet het verzoek ondertekenen; f. zo mogelijk dient tevens een kopie te worden toegevoegd van het besluit waarop het geschil betrekking heeft; g. Een afschrift van het beroepschrift. Naar aanleiding van het verzoek kan de Voorzitter een voorlopige voorziening treffen indien onverwijlde spoed, gelet op de betrokken belangen, dat vereist. Voor de behandeling van het beroep, en voor het verzoek om een voorlopige voorziening bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, is griffiegeld verschuldigd. Indien het beroep- of verzoekschrift in een vreemde taal is gesteld, en een vertaling voor een goede behandeling van het verzoek noodzakelijk is, dient de indiener van het beroep- of verzoekschrift zorg te dragen voor een vertaling

12 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli

13 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht Noord Knooppunt Eemnes Aansluiting Bunschoten- Spakenburg (wijziging 2015) III Toelichting Datum Juli 2015 Status Definitief

14 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli

15 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 III Toelichting

16 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli Redenen voor wijziging van het eerder vastgestelde Tracébesluit 1.1 Eerder vastgesteld Tracébesluit; het Tracébesluit A27/A1 (2014) en tussenuitspraak Het Tracébesluit A27/A1 (2014) beschrijft de verbreding van de A27 tussen aansluiting Utrecht- Noord en Knooppunt Eemnes en de A1 tussen Knooppunt Eemnes en aansluiting Bunschoten- Spakenburg. Naast de infrastructurele maatregelen van de wegverbreding, wordt onder meer beschreven welke geluidsmaatregelen moeten worden getroffen. Het Tracébesluit A27/A1 (2014) heeft van 12 september 2014 tot en met 23 oktober 2014 voor beroep ter inzage gelegen. Tegen het Tracébesluit A27/A1 (2014) is door meerdere personen en instanties beroep aangetekend. Op 18 maart 2015 heeft de zitting plaatsgevonden bij de Raad van State. De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in een tussenuitspraak op 10 juni 2015 aangegeven dat het Tracébesluit A27/A1 (2014) op twee punten moet worden voorzien van een uitgebreidere motivering, dan wel dat het gewijzigd moet worden vastgesteld. Het eerste punt betreft het geluidscherm langs de westzijde van de A27 ter hoogte van Hollandsche Rading. In het Tracébesluit A27/A1 (2014) is aangegeven dat het scherm tweezijdig absorberend zal worden uitgevoerd. Absorberendheid aan de wegzijde wordt bereikt door het scherm 20 graden achterover te laten hellen. De absorberendheid aan de bewonerszijde wordt bereikt door gebruik te maken van absorberend materiaal. De aanvullende toepassing van absorberend materiaal aan de wegzijde is niet in het Tracébesluit opgenomen. De Raad van State heeft dit aangemerkt als onvoldoende motivering c.q. borging van de geluidsmaatregel en draagt de Minister op dit te herstellen. Het tweede punt betreft het geluidscherm langs de westzijde van de A27 ter hoogte van Groenekan. Dit scherm van 7 meter hoog wordt voor de bovenste 4 meter transparant uitgevoerd. Door de hellingshoek van 20 graden achterover wordt het geluid van de spoorlijn Utrecht-Hilversum, die tussen de woning en het geluidscherm ligt, gereflecteerd naar de woningen langs de Koningin Wilhelminaweg te Groenekan ter hoogte van de verzorgingsplaats. Deze reflectie geeft een toename van de geluidsbelasting op deze woningen van ongeveer 1 db. In het Tracébesluit A27/A1 (2014) is onvoldoende inzichtelijk gemaakt hoe deze toename is berekend en is ontoereikend gemotiveerd dat er geen onaanvaardbare geluidhinder op de woningen zal ontstaan als gevolg van reflectie van het geluid van de spoorweg. 1.2 Dit Tracébesluit; het Tracébesluit A27/A1 (wijziging 2015) In dit Tracébesluit worden die onderdelen uit het Tracébesluit A27/A1 (2014), waarvan de Raad van State heeft aangegeven dat de motivering ontoereikend is, gewijzigd en/of nader onderbouwd. Wijziging scherm Hollandsche Rading Door de keuze voor achterover hellende schermen in combinatie met het in het Tracébesluit A27/A1 (2014) vastgelegde ruimtebeslag, is gebleken dat ter hoogte van kunstwerk 5 over de Vuursche Dreef te Hollandsche Rading onvoldoende ruimte is om het scherm aan de oostzijde op de locatie te bouwen zoals genoemd in het akoestisch onderzoek. Het scherm staat over een lengte van ongeveer 100 meter verder van de Rijksweg af dan in het akoestisch onderzoek als invoer is gebruikt. De maximale afwijking is 1 meter

17 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 Onderzoek door TNO heeft aangetoond dat de afwijking zal leiden tot hogere geluidsbelastingen van maximaal 0,5 db op de woningen aan de oostzijde van de A27. Om deze verhoging te voorkomen is besloten de rijkswegzijde van het scherm aan de westzijde, voor wat betreft de niet transparante delen, aanvullend uit te voeren in absorberend materiaal. Gecombineerd met de hellingshoek van 20 graden wordt hiermee een grotere absorberende werking bereikt dan de 80% absorptie waar in het akoestisch onderzoek bij het Tracébesluit A27/A1 (2014) mee is gerekend. Het effect van deze maatregel is op pagina 11 van het TNO-rapport beschreven en op pagina 12 in tabelvorm weergegeven onder het kopje: Hollandsche Rading, oostzijde A27, km 90,0 (reflectie van scherm westzijde). Het plaatje en de toelichting op pagina 5 van het TNOrapport geven de nodige achtergrondinformatie. Het TNO-rapport, dat ook bij het verweerschrift was gevoegd, is als bijlage 1 bij dit Tracébesluit opgenomen. Het TNO-rapport laat zien dat met de toepassing van het absorberende materiaal de berekende geluidsbelastingen nagenoeg gelijk zijn aan de geluidsbelastingen in het akoestisch onderzoek bij het Tracébesluit A27/A1 (2014). De relevante variatie ligt tussen -0,2 db en +0,2 db. Hiermee wordt bereikt dat de in het Tracébesluit A27/A1 (2014) vastgestelde hogere waarden niet worden overschreden en dat er geen nieuwe hogere waarden worden toegevoegd. Middels dit Tracébesluit wordt een symbool aan tabel 3 van artikel 6 lid 2 van het Tracébesluit A27/A1 (2014) toegevoegd. Met dit symbool wordt de uitvoering van het geluidscherm in Hollandsche Rading West met absorberend materiaal nader aangeduid. Hiermee is afdoende vastgelegd dat de betrokken geluidsmaatregel deel uitmaakt van het maatregelenpakket van het Tracébesluit A27/A1 (2014). Deze Toelichting en het TNO-rapport voorzien in aanvulling op het gewijzigde artikel 6 lid 2, in de benodigde onderbouwing dat het geluidscherm aan de oostelijke zijde van de A27 bij Hollandsche Rading in die mate voldoende geluidwerend is dat de geluidbelasting op de woningen aan de oostzijde niet significant wijzigt. Volledigheidshalve zij nog opgemerkt dat hiermee niet kan worden gesteld dat het geluidscherm aan de oostelijke zijde in akoestisch opzicht gelijkwaardig is aan het geluidscherm waarvan in het akoestisch onderzoek bij het Tracébesluit A27/A1 (2014) is uitgegaan. Gebleken is dat het naar achter plaatsen van het scherm aan de oostzijde van de A27 in Hollandsche Rading over een lengte van 100 meter plaatselijk leidt tot hogere geluidbelastingen. Deze verhoging kan door het aanvullend in absorberend materiaal uitvoeren van het achterover hellende scherm aan de westzijde van de A27 zodanig worden weggenomen, dat de geluidbelastingen in de kern Hollandsche Rading Oost afgerond niet hoger zijn dan in het Tracébesluit A27/A1 (2014) gerapporteerd. Het geheel van geluidsmaatregelen te Hollandsche Rading heeft hiermee een gelijkwaardig akoestisch effect op de kern Hollandsche Rading Oost. Aanvullende motivering reflectie achterzijde scherm Groenekan-West Ten aanzien van de locatie Groenekan-West heeft de Raad van State de Minister gewezen op twee samenhangende punten waarbij sprake is van een ontoereikende motivering. Ten eerste merkt de Raad van State op dat de Minister in navolging van het TNO-rapport ervan uit gaat dat de toename van de geluidsbelasting op de woning van appellante als gevolg van reflectie van geluid van de spoorweg tegen de achterzijde van het geluidscherm van de A27 is beperkt tot 1 db, maar dat de Minister onvoldoende inzichtelijk heeft gemaakt hoe deze toename is berekend

18 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 Verder heeft de Raad van State aangegeven dat in het Tracébesluit A27/A1 (2014) onvoldoende is gemotiveerd dat door die reflectie geen onaanvaardbare geluidhinder op de woning aan de Koningin Wilhelminaweg 329 zal ontstaan. Onderbouwing toename van de geluidsbelasting circa 1 db. In het TNO-rapport is aangegeven dat het deels transparante scherm maximaal 1 db verhoging van het geluidniveau op de woning zal geven ten opzichte van het standaardscherm verticaal en 80% absorberend - dat uitgangspunt is in het akoestisch onderzoek. In het aanvullend TNOrapport dat is bijgevoegd als bijlage 2 is voorts aangegeven dat een standaardscherm ook zorgt voor een kleine geluidstoename ten opzichte van de situatie zonder scherm. Dit komt doordat het standaardscherm 80% absorberend is en daarmee ook voor een klein deel reflecterend. Deze toename wordt door TNO becijferd op enkele tienden van decibellen. Hiermee is door TNO bepaald dat de maximale toename op de woning Koningin Wilhelminaweg 329 vanwege het hellende, deels transparante scherm, 1,5 db bedraagt ten opzichte van de situatie zonder geluidscherm. In het aanvullend TNO-rapport beschrijft TNO op welke wijze die toename van de geluidsbelasting vanwege de reflectie is berekend door gebruikmaking van het stralenmodel genaamd TOMAS. De werking van dit model is in bijlage A van het TNO-rapport beschreven. Met de overwegingen in het aanvullend TNO-rapport over de berekening van het reflectiegeluid binnen TOMAS en de betekenis daarvan, wordt voorzien in het inzichtelijk maken hoe de 1 db toename is berekend. Daarbij geeft TNO aan dat de berekening is uitgevoerd voor meerdere vergelijkbare woningen in het rijtje woningen ter hoogte van de verzorgingsplaats. De toename is daarbij voor het hele rijtje bepaald op tussen + 0,9 db en + 1,4 db. Dit is aangemerkt als ongeveer 1 db, omdat de uitkomst per woning op tienden van decibellen kan verschillen. Geluidhinder in nieuwe situatie in termen (on)aanvaardbare geluidhinder Voor de opdracht die de Raad van State op het punt van (on)aanvaardbare geluidhinder aan de Minister heeft opgedragen, is een kwalitatieve beoordeling nodig. De Minister heeft zich in het Tracébesluit A27/A1 (2014), noch in het verweerschrift in termen van aanvaardbaarheid uitgelaten. Gesteld is dat rekening houdende met de aanzienlijke geluidsreductie die ten aanzien van de woning van appellante wordt bereikt vanwege de A27 (tot 10 db op de begane grond aan de snelwegzijde), in redelijkheid kan worden afgezien van de door TNO genoemde mogelijke mitigerende maatregelen. Het beperkte akoestisch effect vanwege de reflectie van spoorweggeluid dat slechts beperkt merkbaar zou kunnen zijn, is daarbij afgezet tegen de duidelijk hoorbare vermindering van het wegverkeerslawaai. De conclusie van de Minister is in belangrijke mate ondersteund door een kwantitatieve vergelijking van toe- en afgenomen decibellen van respectievelijk het spoorweggeluid en het weggeluid. Vanuit de opdracht van de Raad van State om een nadere kwalitatieve duiding te verstrekken in termen van (on)aanvaardbare geluidhinder, is de expertmening van TNO hierover gevraagd. In de aanvullende notitie heeft TNO aangegeven dat er naar haar mening geen extra onaanvaardbare geluidhinder vanwege het projecteffect zal ontstaan, maar dat juist sprake is van een verbetering van de geluidsituatie. Ook merkt TNO op dat op grond van het berekende verschil, het spoorweggeluid op de tweede en derde bouwlaag (in slaap- of studeerkamer) met een reflecterend, hellend scherm niet significant luider zal zijn dan met een verticaal scherm met een geluidsabsorberende achterzijde

19 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 en dat ook ten opzichte van de huidige situatie (zonder scherm) de toename van het gemiddelde spoorweggeluid in decibellen voor de waarneming klein is. Naast het aanvullend TNO-rapport is door de Minister berekend wat de cumulatieve effecten zijn van weg- en spoorgeluid op de woning. Dit is in bijlage 3 beschreven. Er is een vergelijking gemaakt tussen de maximaal vergunde situatie op basis van de geluidregisters weg en spoor zonder het project A27/A1, en de toekomstige situatie met het project A27/A1 na verbreding en met een geluidsscherm ter hoogte van de Koningin Wilhelminaweg met een hoogte van 7 meter dat deels reflecterend is. De maximaal vergunde situatie is de situatie conform geluidregister, waarbij de geluidproductieplafonds volledig benut zijn en de geluidbelastingen op de woningen gebaseerd zijn op de verkeersomvang zoals vastgelegd in de geluidregisters. De keuze het geluidregister te gebruiken als maatstaf binnen de cumulatieberekening heeft uit oogpunt van voorzichtigheid de voorkeur, omdat hiermee in feite het worst-case scenario wordt gehanteerd. In het geluidproductieplafond zit onder meer de wettelijke werkruimte van 1,5 db opgenomen. Het huidige geluidsproductieplafond op referentiepunt 26706, het punt dat het dichtst bij de woning Koningin Wilhelminaweg is gelegen (zie het digitale geluidregister rail), bedraagt 65,4 db. Uit het nalevingsverslag geluidsproductieplafonds spoorwegen 2013 blijkt dat het spoorweggeluid met 59 db ruim onder dit geluidproductieplafond blijft. Als mogelijke oorzaak kan worden aangemerkt de instroom van stiller materiaal op dit traject. Het plafond is in 2008 vastgesteld op basis van het verkeer en materieel in de daarvoor gelegen referentiejaren. De maximale geluidsbelasting op de woning vanwege het spoor in de projectsituatie, inclusief reflectie tegen het scherm, bedraagt afgerond 70 db. De wettelijk vastgestelde maximale waarde van 70 db vanwege spoorweglawaai (Wm. artikel 11.2) wordt hiermee niet overschreden. In absolute omvang is er dus geen sprake van onaanvaardbare geluidhinder op de woning vanwege het spoorverkeer. Omdat op basis van de nalevingscijfers over 2013 de geluidsbelasting aanzienlijk lager blijkt te zijn, is de kans dat in de toekomstige situatie het plafond wordt gehaald gering. De geluidsbelasting op de woning vanwege het spoor van 70 db zal in de praktijk dan waarschijnlijk ook niet worden bereikt. Uit de berekeningen blijkt voorts dat de cumulatieve geluidsbelasting na realisatie van het project met 1 tot 2 db daalt ten opzichte van de maximaal vergunde situatie, zonder het project. Dat de afname slechts beperkt is in omvang komt doordat het spoorweggeluid ter plaatse het maatgevende geluid is. De afname betekent objectief bezien dat bij de betrokken woning geen onaanvaardbare geluidhinder ontstaat. Rustiger geluidsbeeld Voor wat betreft het algemene geluidsbeeld in termen van rustig en onrustig, dient te worden opgemerkt dat deze waarde of ervaring in de toekomstige situatie positief zal worden beïnvloed, doordat het geluidscherm het geluid afkomstig van de verzorgingsplaats aanzienlijk zal verminderen. De verzorgingsplaats is door omwonenden steeds aangemerkt als bron van overlast. De overlast die omwonenden ervaren zijn; optrekkende en afremmende voertuigen, parkeerbeweging van vracht- en personenverkeer (dichtslaande portieren etc.) en van geluid van geparkeerde koelwagens. Vooral in de nachtperiode geeft dit in de huidige situatie overlast voor de achterliggende woningen. Door het plaatsen van het scherm wordt deze overlast deels weggenomen. Door het gevarieerde karakter van deze overlast is de invloed niet te kwantificeren in decibellen. Bovendien zijn geen exacte aantallen bekend van de gebruikers van de verzorgingsplaats

20 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 De keuze om het scherm bij Groenekan achter de verzorgingsplaats langs te plaatsen, is mede gemaakt op verzoek van de omwonenden. Appellant heeft dit als lid van de Wallenwerkgroep meermaals naar voren gebracht. Op dit punt zijn ook meerdere zienswijzen op het ontwerptracébesluit ingediend, zie o.m. eensluidende zienswijzen nrs. G7 en MG27 en specifiek nrs. 53.6, 62.8, en Hiermee wilden omwonenden bereiken dat de overlast van de verzorgingsplaats, zoals die nu wordt ervaren, grotendeels wordt weggenomen. Volgens de Minister ontstaat vanwege de vermindering van overlast vanwege de verzorgingsplaats een voor omwonenden rustiger geluidsbeeld. De grootste positieve bijdrage in het totale geluidsbeeld vormt naar opvatting van de Minister en ook naar opvatting van TNO echter de verzwakking van de voor veel mensen belangrijkste geluidsbron, het wegverkeersgeluid. TNO doet echter geen uitspraak of het geluidsbeeld in de toekomst hierdoor ook rustiger of onrustiger wordt, omdat dit een persoonlijke ervaring betreft. Daarbij betrekt TNO de omstandigheid dat door de aanzienlijke verzwakking van het continue wegverkeersgeluid, andere geluiden juist meer (kunnen) gaan opvallen. TNO merkt in dat kader nog op dat het waarschijnlijk is dat geluidreflecties plaatselijk hoorbaar zullen zijn gedurende een gedeelte van de tijdsduur van een treinpassage, vooral in de tuin. Dit zijn deels reflecties tegen de gevel van de woning, die ook in de huidige situatie optreden en deels reflecties vanwege het scherm. Daarmee wordt de opmerking van Omgevingsdienst dienaangaande bevestigd. In hoeverre die reflecties bijdragen aan een onrustiger geluidsbeeld is door TNO afhankelijk gesteld van de subjectieve ervaring van de bewoner. In navolging van de visie van TNO ten aanzien van de algemene verbetering van de geluidssituatie en met inachtneming van de afname van de cumulatieve geluidsbelasting en bijkomende positieve effecten ten aanzien van de verzorgingsplaats, kan volgens de Minister echter in redelijkheid worden gesteld dat geen sprake is van onaanvaardbare geluidhinder door het gereflecteerde spoorweggeluid

21 Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht-Noord Knooppunt Eemnes - Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (wijziging 2015), juli 2015 IV Bijlagen 1. HB TNO 2014 R11606 Licht- en geluidreflecties bij achterover hellende schermen in Tracébesluit A27/A1; TNO, 14 november DHW-TS Notitie Geluidsituatie Groenekan i.v.m. Tracébesluit A27/A1; TNO, 8 juli Notitie cumulatie Koningin Wilhelminaweg 329, Groenekan; RHDHV, kenmerk MD-AF /SE, 2 juli

22

23 Bijlage (I) TNO-rapport 2014 R11606 Licht- en geluidreflecties bij achterover hellende schermen in Tracébesluit A27/A1; TNO, 14 november 2014

24

25 TNO-rapport TNO 2014 R11606 Licht- en geluidreflecties bij achterover hellende schermen in Tracébesluit A27/A1 Gebouwde Omgeving Oude Waalsdorperweg AK Den Haag Postbus JG Den Haag T F Datum 14 november 2014 Auteur(s) ir. A.R. Eisses dr. ir. M.A. Hogervorst ing. J.W.A.M. Alferdinck Aantal pagina's 26 (incl. bijlagen) Aantal bijlagen 2 Opdrachtgever Rijkswaterstaat Midden Nederland afdeling Verkenningen en Planuitwerking Postbus 24094, 3502 MB Utrecht Projectnummer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van TNO. Indien dit rapport in opdracht werd uitgebracht, wordt voor de rechten en verplichtingen van opdrachtgever en opdrachtnemer verwezen naar de Algemene Voorwaarden voor opdrachten aan TNO, dan wel de betreffende terzake tussen de partijen gesloten overeenkomst. Het ter inzage geven van het TNO-rapport aan direct belanghebbenden is toegestaan TNO

26 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Inhoudsopgave 1 Inleiding en samenvatting Situatie en uitgangspunten De rijkswegen A27 en A1 en de geluidschermen Verkeersgegevens Wegprofiel en wegoriëntatie Omgeving en waarneempunten Methode van onderzoek Geluidreflecties A1 en A Zonlichtreflecties voor de weggebruiker Geluid- en lichtreflectie tegen de achterzijde van de schermen Resultaten Reflectie van geluid van A1 en A27 tegen transparante, hellende schermen Zonlichtreflectie voor de weggebruiker Reflectie tegen de achterzijde van het scherm Referenties Ondertekening Bijlage(n) A Rekenmodel geluid (TOMAS-PE) B Rekenmodel lichtreflecties voor de weggebruiker

27 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 1 Inleiding en samenvatting In september 2014 heeft de minister van Infrastuctuur en Milieu, in overeenstemming met de staatssecretaris van Economische Zaken, het Tracébesluit vastgesteld voor de verbreding van de rijksweg A27 tussen de aansluiting Utrecht- Noord en het knooppunt Eemnes en de verbreding van rijksweg A1 tussen het knooppunt Eemnes en de aansluiting Bunschoten-Spakenburg, waarbij nieuwe geluidschermen worden gerealiseerd. Deze schermen worden volgens het Tracébesluit onder een hoek van 20 graden achterover hellend (vanaf de weg gezien) geplaatst en voor een nader gespecificeerd gedeelte transparant uitgevoerd. Gezien de wens voor transparante schermdelen heeft Rijkswaterstaat voorafgaand aan de totstandkoming van het Tracébesluit aan TNO advies gevraagd voor de uitvoering van de schermen binnen de akoestische randvoorwaarden. Die randvoorwaarden zijn bepaald door de uitgangspunten die ten grondslag liggen aan het akoestisch onderzoek dat ten behoeve van het Tracébesluit is uitgevoerd (zoals bedoeld in paragraaf van de toelichting bij het Tracébesluit) naar de toekomstige geluidbelasting bij woningen langs de genoemde rijkswegen, conform het wettelijke Reken- en meetvoorschrift [1]. In dat onderzoek is het uitgangspunt dat nieuwe schermen verticaal staan en 80% van het invallende geluid absorberen, zodat 20% wordt gereflecteerd. Toepassing van geluidabsorberende materialen is moeilijk verenigbaar met transparante schermpanelen, waardoor de situatie kan ontstaan dat meer reflectie van geluid tegen de naar de weg gerichte schermvlakken leidt tot een hogere geluidbelasting bij woningen dan bij absorberende schermen. Om de nadelige invloed van reflecties te voorkomen, worden transparante schermen vaak voor- of achterover hellend langs de weg geplaatst. Situaties met reflecterende vlakken (zoals geluidschermen) die niet verticaal staan vallen buiten het toepassingsbereik van de Standaard rekenmethoden van het bovengenoemde wettelijke voorschrift [1]. In die gevallen geeft het voorschrift aan dat nader onderzoek is vereist. TNO heeft dit onderzoek uitgevoerd met een geavanceerde rekenmethode, die in het kader van Europese projecten als referentiemodel is ontwikkeld. Uit de berekeningen van TNO komt naar voren dat wanneer de als transparant gewenste, reflecterende schermdelen vanaf de weg gezien onder een hoek van 20 graden achterover worden geplaatst, een situatie wordt bereikt die voor wat betreft het geluid van de rijkswegen A1 en A27 bij woningen gelijkwaardig is met de situatie waarvan in het akoestisch onderzoek bij het Tracébesluit is uitgegaan (met 80% absorberende, verticaal geplaatste schermen). TNO heeft in een voorafgaande verkennende fase van het onderzoek ook varianten onderzocht waarbij de transparante schermdelen 10 graden voorover of achterover hellen. Met deze varianten zal de geluidbelasting op sommige plaatsen 1 db hoger zijn dan met 80% absorberende schermen, wat kan leiden tot een overschrijding van de grenswaarden. Bovendien zijn met 20 graden achterover hellende schermen ten opzichte van de twee andere varianten minder nadelen te verwachten met betrekking tot de reflectie van zonlicht voor de weggebruiker.

28 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Voorliggend rapport geeft de onderbouwing van de keuze om op plaatsen waar transparante schermen gewenst zijn, in het Tracébesluit uit te gaan van een achterover hellende plaatsing onder een hoek van 20 graden. Daarnaast is gekeken of het nodig is om nieuwe, niet transparante schermen die 20 graden hellend worden geplaatst, aan de wegzijde absorberend uit te voeren. Dit blijkt niet het geval te zijn. De hellingshoek van 20 graden zorgt ervoor dat reflectie van geluid tegen de achterzijde van de schermen (afkomstig van andere geluidbronnen dan het verkeer op de rijkswegen A27 en A1) naar beneden wordt gericht in het gebied relatief dicht achter het scherm. Bij een kleinere hellingshoek van 10 graden is het gebied achter het scherm waar reflecties kunnen worden waargenomen groter en is er dus ook een grotere kans op hinder door reflecties ter plaatse van woningen. Desondanks zijn er locaties waar de woningen of een belangrijke geluidbron (de spoorlijn Hilversum Utrecht) zo dicht bij het scherm liggen dat op die locaties wordt aanbevolen de achterzijde van de geluidschermen geluidabsorberend uit te voeren om ter plaatse van bestaande woningen mogelijke hinder door reflecties te voorkomen.

29 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 2 Situatie en uitgangspunten 2.1 De rijkswegen A27 en A1 en de geluidschermen Het Tracébesluit A27/A1 Aansluiting Utrecht Noord Knooppunt Eemnes Aansluiting Bunschoten-Spakenburg van juli 2014 betreft de realisatie van aanpassingen op de rijkswegen A27 tussen km 83,10 en km 97,33 en A1 tussen km 30,10 en km 39,30. De geluidmaatregelen in het Tracébesluit zijn het aanbrengen van geluidarme wegdekken, het verplaatsen en vervangen van geluidschermen en het realiseren van nieuwe geluidschermen. In tabel 3 van het Tracébesluit zijn de geluidschermen opgenomen. De delen van de schermen die transparant worden uitgevoerd zijn vermeld in tabel 4 van het Tracébesluit. Onderstaande tabel (op de volgende bladzijde) geeft de gegevens van de schermen die nieuw worden gebouwd uit het Tracébesluit (inclusief te verplaatsen en te vervangen schermen), die in het onderzoek als uitgangspunt zijn genomen. Het akoestisch onderzoek behorende bij het Tracébesluit gaat uit van verticale geluidabsorberende schermen met een absorptie van 80%. Bij de transparante schermen is aangenomen dat de schermen uit één vlak bestaan (zonder knik ), dat 20 graden achterover helt, en dat de lijn van de schermtop zoveel mogelijk op dezelfde plaats blijft als bij het verticale scherm in het akoestisch onderzoek bij het Tracébesluit is aangehouden. De voet van het scherm schuift dus dichter naar de weg en hoe hoger het scherm, hoe meer ruimte daarvoor nodig is. Rijkswaterstaat heeft aangegeven welke ruimte er in het dwarsprofiel beschikbaar is voor deze verschuiving, met onderscheid tussen de ruimte waarvoor geen beperkingen gelden, een matige beperking of een zware beperking geldt. Zolang de benodigde ruimte beschikbaar is in het gebied zonder beperking of met matige beperking, is ervan uitgegaan dat de lijn van de top van het scherm op dezelfde plaats blijft als aangenomen in het akoestisch onderzoek van het Tracébesluit. Er is één locatie langs rijksweg A27 met een 6 meter hoog scherm waar dit niet mogelijk is, namelijk tussen km 89,5 en km 90,5 aan de oostzijde. Om op die locatie met de schermvoet buiten het gebied met zware beperking te blijven, komt de top van het 20 graden achterover hellende scherm 1 meter verder van de wegas te liggen. In de onderstaande tabel is dit aangegeven.

30 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Locatie en wegzijde van het scherm van km tot km schermhoogte hoogte transparant 1) op viaduct scherm overzijde beschikbare ruimte voor 20 graden hellende plaatsing 2) Oud Eemnesserweg, A1 zuidzijde 30,210 30,270 3 m -- nee -- voldoende, zonder beperking Wakkerendijk N221, A1 noordzijde 30,924 31, nee -- 2 m 31,020 31, m ja -- voldoende, zonder beperking 31,830 34,000 voldoende, matige beperking 2 m -- nee -- 34,000 34,200 voldoende, zonder beperking Baarn, A1 zuidzijde 34,200 34, nee 34,300 34,450 2 m 0-2 m nee -- voldoende, zonder beperking 34,450 34, m ja 34,710 34,960 3 m 0-3 m ja 2 m voldoende, matige beperking Zuidereind, A1 noordzijde 34,776 34,863 2 m 0-2 m ja 3 m voldoende, matige beperking 83,890 83, nee voldoende, zonder beperking 3 m 4-5 m 3) 83,950 84, m ja voldoende, matige beperking Groenekan, A27 westzijde 84,085 84,340 voldoende, zonder beperking 84,340 84,700 7 m 3-7 m nee -- voldoende, zonder beperking 84,700 84,885 voldoende (ter hoogte van parkeerplaats) 83,460g 83,600g 2 m -- Groenekan, A27 oostzijde 83,550 83,570 5 m -- nee -- voldoende, matige beperking 84,080 84,340 4 m 7 m 87,925 88, nee voldoende, zonder beperking Maartensdijk, A27 westzijde 88,000 88,150 3 m 1-3 m ja 3 m voldoende, matige beperking 88,150 88, nee ruim voldoende, zonder beperking 87,620 88, nee voldoende, zonder beperking Maartensdijk, A27 oostzijde 88,000 88,150 3 m 1-3 m ja 3 m voldoende, matige beperking 88,150 88, nee voldoende, zonder beperking 89,165 90, nee voldoende, matige beperking 3 m 6 m Hollandsche Rading, A27 westzijde 90,350 90, m ja voldoende, matige beperking 90,480 90,540 3 m -- nee 5 m voldoende, zonder beperking 89,500 89, m nee 89,700 90,370 6 m Hollandsche Rading, A27 oostzijde 90,370 90, m ja 90,400 90,500 3 m onvoldoende, schermtop 1 m naar buiten 90,500 90,600 5 m 4-5 m nee -- voldoende, zonder beperking Lage Vuurscheweg, A27 oostzijde 93,833 93,916 2 m -- nee -- voldoende, matige beperking 94,880 95,300 nee voldoende, zonder beperking Hilversum, A27 westzijde 95,300 95,400 3 m -- ja -- voldoende, matige beperking 95,400 95,435 nee voldoende, zonder beperking Groeneveld, A27 oostzijde 96,225 97,037 3 m -- nee 3 m voldoende, zonder beperking 1) Deel van de totale schermhoogte waar transparante panelen gewenst zijn. -- : geen transparante delen gewenst. 2) Ruimte om bij 20 o achterover hellend scherm de voet dichter naar de weg te plaatsen (t.o.v. verticaal scherm met schermtop op dezelfde afstand van de wegas - voldoende, zonder beperking: voldoende ruimte in het gebied waar geen beperkingen gelden. - voldoende, matige beperking: onvoldoende ruimte in het gebied waar geen beperkingen gelden, voldoende ruimte in het gebied waar matige beperking geldt. - onvoldoende, schermtop 1 m naar buiten: onvoldoende ruimte in de gebieden waar geen of matige beperking geldt. De hellende plaatsing vergt een extra ruimte van 2 meter. Bij gelijke positie van de schermtop zou de voet van het scherm 2 meter dichter bij de weg komen, maar er is slechts ruimte voor een verschuiving van 1 meter. Daardoor verschuift de top van het scherm 1 meter naar buiten t.o.v. de situatie met een verticaal geplaatst scherm. 3) Bestaand, te handhaven geluidscherm (of wal). 2.2 Verkeersgegevens Het onderzoek van TNO is gebaseerd op berekeningen, waarbij de rijstroken van de weg als geluidbronnen (lijnbronnen) zijn gemodelleerd. De sterkte (geluidemissie) van die bronnen is afhankelijk van de verkeersintensiteiten, de rijsnelheden en de samenstelling van het verkeer (het aandeel lichte en zware vrachtwagens). Deze gegevens zijn overgenomen uit het rekenmodel [2] dat hoort bij het akoestisch onderzoek van het Tracébesluit.

31 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Omdat in het geluidonderzoek van TNO steeds de vergelijking wordt gemaakt tussen een situatie met een verticaal absorberend scherm en met een hellend reflecterend scherm, zijn de resultaten nagenoeg onafhankelijk van de verkeersgegevens. Een hogere of lagere verkeersintensiteit (bij gelijkblijvende rijsnelheid en verkeerssamenstelling) heeft zelfs geheel geen invloed op de resultaten, omdat die in beide schermsituaties zorgt voor een gelijke toe- of afname van het geluid, wat bij het bepalen van het verschil wegvalt. 2.3 Wegprofiel en wegoriëntatie Het wegprofiel van de toekomstige rijkswegen A1 en A27 is vastgelegd met een aantal tekeningen van dwarsdoorsneden, die Rijkswaterstaat ter beschikking heeft gesteld. Hieruit volgt voor de verschillende schermlocaties de indeling van de weg in rijstroken, de hoogte van de weg ten opzichte van het naastgelegen maaiveld en de afstanden van de rijstroken en de schermen tot de wegas. Deze gegevens zijn gebruikt in zowel het geluidonderzoek als het onderzoek naar de zonlichtreflecties. Voor de zonlichtreflecties is ook de oriëntatie van de weg (ten opzichte van het noorden) van belang. Die oriëntatie is per schermlocatie bepaald uit de plattegrond van de toekomstige wegligging. 2.4 Omgeving en waarneempunten De locatie van de waarneempunten en de waarneemhoogten voor het geluidonderzoek zijn overgenomen uit het rekenmodel behorende bij het akoestisch onderzoek van het Tracébesluit. Voor de geluidreflecties tegen de achterzijde van de schermen zijn ook de locaties van andere geluidbronnen dan de rijkswegen A1 en A27 in beschouwing genomen, zoals de spoorlijn Hilversum Utrecht die tussen Hollandsche Rading en Groenekan parallel loopt met rijksweg A27.

32 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 3 Methode van onderzoek 3.1 Geluidreflecties A1 en A27 Het onderzoek naar de invloed van de reflectie van geluid van de rijkswegen A1 en A27 tegen de geluidschermen in de toekomstige situatie is uitgevoerd op basis van berekeningen met het referentiemodel dat binnen het Europese project Harmonoise (harmonisatie van rekenmethoden voor verkeerslawaai binnen de EU) is ontwikkeld. Als referentiemodel is binnen Harmonoise gekozen voor een stralenmodel (TOMAS) of (afhankelijk van de situatie) een numeriek model (BEM), beide in combinatie met een golfveldextrapolatiemodel (PE). Van alle beschikbare rekenmethoden wordt deze combinatie geacht de beste beschrijving te geven van de in werkelijkheid optredende geluidoverdracht (binnen zekere randvoorwaarden ten aanzien van praktische toepasbaarheid). De gekozen rekenmethode is gebaseerd op een fysische beschrijving van de werkelijkheid en wijkt daarmee fundamenteel af van de zogenoemde Standaard rekenmethoden in het Reken- en meetvoorschrift [1], waarin de gemeten werkelijkheid in praktische rekenregels en formules is gevat. Deze empirische benadering volgens de Standaard rekenmethoden is alleen betrouwbaar in situaties waarvoor validatie aan de hand van metingen heeft plaatsgevonden. Het Reken- en meetvoorschrift biedt juridisch gezien ruimte om een alternatieve rekenmethode toe te passen in situaties die buiten het toepassingsbereik van de Standaard rekenmethoden vallen. Dat is onder meer het geval wanneer geluidreflectie kan optreden tegen vlakken die een grotere hoek dan 5 graden maken met de loodlijn op het horizontale oppervlak (de verticale lijn). Om zo dicht mogelijk bij het Reken- en meetvoorschrift te blijven, is ervoor gekozen om met de alternatieve, geavanceerde rekenmethode alleen het verschil te bepalen tussen het geluid in de situaties met een complexe schermvorm (in dit geval een reflecterend, hellend scherm) en een standaard scherm (verticaal en absorberend). Dit verschil kan vervolgens als correctie in rekening worden gebracht bij het volgens de Standaard rekenmethode berekende geluidniveau met een standaard scherm. De gebruikte alternatieve rekenmethode is de combinatie van TOMAS en PE (parabolic equation), die vaker is toegepast in situaties met hellende schermen, geknikte schermen, tunnelmondingen en luifels, in aanvulling op de berekeningen met de Standaard rekenmethoden. Bijlage A geeft een beschrijving van de rekenmethode. 3.2 Zonlichtreflecties voor de weggebruiker Om de mate van hinder voor de weggebruiker van reflectie van zonlicht in transparante schermdelen te bepalen, heeft TNO berekeningen uitgevoerd voor de locaties waar transparante schermdelen gewenst zijn. (Zie de tabel in paragraaf 2.1, voor zover het geheel of gedeeltelijk transparante schermen betreft zoals aangegeven in de vijfde kolom.) Deze berekeningen zijn gebaseerd op een model dat is ontwikkeld aan de hand van de resultaten van waarnemingsexperimenten in het laboratorium, waarbij proefpersonen moesten oordelen over verblindingsituaties met geluidschermen [3].

33 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Het model, dat nader is beschreven in bijlage B, berekent de oncomfortabele verblinding (Engels: discomfort glare) als functie van de eigenschappen van de verblindingbron en de omgeving (verlichtingssterkte op het oog, verblindingshoek, luminantie 1 van de achtergrond, knipperfrequentie, duur van de verblinding) op een 9-punt-schaal. Uit een aanvullende studie bleek dat een score van 3 (storend) de maximaal aanvaardbare hoeveelheid oncomfortabele verblinding is bij geluidschermen. Voor de verschillende schermlocaties langs de rijkswegen A1 en A27 is berekend hoe vaak en wanneer er lichthinder voor de weggebruiker voorkomt en hoe groot deze lichthinder is. Hierbij is gekeken naar de tijd van het jaar, tijd van de dag, de intensiteit, verblindingshoek, duur en eventueel de knipperfrequentie van de lichtreflectie. De duur van de verblinding is mede afhankelijk van de snelheid waarmee de weggebruiker het reflecterende scherm passeert. 3.3 Geluid- en lichtreflectie tegen de achterzijde van de schermen In situaties met hoge, transparante schermen zijn klachten bekend over geluid uit de woonwijk dat via reflectie tegen de achterzijde (bewonerszijde) van de schermen bij woningen direct achter het scherm sterker hoorbaar wordt en hinderlijke proporties aanneemt. Het gaat dan bijvoorbeeld om het geluid van bromfietsen, vuilcontainers en speeltuinen, of van gesprekken uit de tuin van een naastgelegen woning. Ook kunnen in het donker lichtreflecties van koplampen tegen de achterzijde van schermen een bron van hinder zijn. Bij woningen naast elkaar is het in sommige situaties mogelijk om vanuit het raam van de ene woning de kamers van andere woningen te zien in de spiegel van het hellende schermvlak. In de situatie aan de westzijde van rijksweg A27 is voor de invloed van reflectie van geluid afkomstig van de spoorlijn Hilversum Utrecht tegen de achterzijde van de toekomstige schermen kwantitatief onderzocht met het rekenmodel TOMAS voor enkele kritisch gelegen woningen. Deze spoorlijn loopt parallel met de rijksweg en komt op een afstand van 20 tot 40 meter van het toekomstige geluidscherm te liggen ter hoogte van Groenekan en Hollandsche Rading en in het daartussen gelegen gebied. 1 Luminantie is de helderheid van de oppervlakte van een object, gewogen met de spectrale gevoeligheid van het menselijk oog. De eenheid van luminantie is candela per oppervlakteeenheid (cd/m 2 ).

34 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Daarnaast is voor woningen die dicht langs de rijkswegen A1 en A27 liggen onderzocht in welke situaties reflecties van andere bronnen zich kunnen voordoen en of er aanvullende maatregelen nodig zijn om het risico op hinder als gevolg daarvan te beperken.

35 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 4 Resultaten 4.1 Reflectie van geluid van A1 en A27 tegen transparante, hellende schermen De bijdrage van de reflectie van geluid van het verkeer op de rijkswegen A1 en A27 tegen transparante, hellende schermen is gerelateerd aan de reflectie die optreedt tegen verticale, 80% absorberende schermen (en al is verdisconteerd in de voor het Tracébesluit berekende geluidbelastingen bij woningen). Indien op een specifieke locatie via een hellend, reflecterend scherm geen significant hogere reflectiebijdrage optreedt dan via een verticaal absorberend scherm, kan op die locatie een transparant scherm (hellend geplaatst) worden toegepast, zonder dat er een overschrijding optreedt van de grenswaarde voor de geluidbelasting. Uit het onderzoek blijkt voor de schermen in de tabel in paragraaf 2.1 dat het verschil tussen het geluidniveau met een 20 graden achterover hellend, reflecterend scherm en een 80% absorberend, verticaal scherm ligt tussen -0,9 en +0,2 db, in het waarneemgebied tot 1000 m afstand van de wegas en tot 10 meter waarneemhoogte. Dit verschil is afhankelijk van de situatie en de positie van het waarneempunt ten opzichte van de weg, zoals aangegeven in de figuur op de volgende bladzijde. Binnen het genoemde gebied is de verhoging van de geluidbelasting met een 20 graden hellend, reflecterend scherm beperkt tot 0,2 db ten opzichte van het uitgangspunt voor de schermen in het akoestisch onderzoek van het Tracébesluit. Deze verhoging leidt niet tot een overschrijding van grenswaarden voor de geluidbelasting bij woningen. Voor de berekeningen in het gebied aan de oostzijde van Rijksweg A27 ter hoogte van Hollandsche Rading (km 89,5 tot km 90,5) is er rekening mee gehouden dat de schermtop van het hellende scherm aan de oostzijde van de weg 1 meter verder naar buiten komt te liggen, dan in het akoestisch onderzoek van het Tracébesluit voor het verticale absorberende scherm is aangenomen. Omdat de verschuiving van de schermtop verder van de geluidbron plaatselijk kan leiden tot een geringe verhoging van de geluidbelasting (met minder dan 0,5 db), heeft Rijkswaterstaat besloten om deze verhoging zoveel mogelijk te compenseren door het 20 graden hellende scherm aan de andere kant van de A27 (de westzijde) aan de wegzijde ook absorberend uit te voeren. In de resultaten op de volgende bladzijde is voor Hollandsche Rading oostzijde, km 90,0, van deze configuratie uitgegaan, met een reflectieverzwakking van 10 db(a) 2 (bij een frequentiespectrum voor wegverkeer) van het geluidabsorberende materiaal aan de wegzijde. 2 Een reflectieverzwakking van 10 db(a) betekent dat het gereflecteerde geluid 10 db(a) zwakker is dan het invallende geluid (bij geluid met een frequentiespectrum dat representatief is voor wegverkeer).

36 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Oud Eemnesserweg, noordzijde A1 hoogte A1 km 30,25 (reflectie van scherm zuidzijde) 20 m 0,0-0,1-0,3-0,3-0,4-0,4 10 m -0,1-0,1-0,2-0,3-0,4-0,6 7,5 m -0,1-0,1-0,2-0,2-0,4-0,5 5 m -0,1-0,1-0,2-0,2-0,4-0,4 1,5 m 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1-0,2 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Wakkerendijk N221, zuidzijde A1 hoogte A1 km 31,0 (reflectie van scherm noordzijde) 20 m -0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 10 m 0,0 0,0-0,1 0,0 0,1 0,1 7,5 m 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0 5 m 0,0-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0 1,5 m 0,0 0,0-0,1-0,1 0,0 0,1 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Baarn, noordzijde A1 hoogte A1 km 34,0 (reflectie van scherm zuidzijde) 20 m 0,0-0,2-0,3-0,2-0,2-0,3 10 m -0,1-0,2-0,1-0,2-0,2-0,3 7,5 m -0,1-0,1-0,2-0,1-0,2-0,3 5 m -0,1-0,1-0,2-0,1-0,2-0,3 1,5 m -0,1-0,2-0,1-0,1-0,1 0,0 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Baarn, noordzijde A1 hoogte A1 km 34,5 (reflectie van scherm zuidzijde) 20 m 0,1 0,0-0,1-0,1 0,0 0,0 10 m 0,0 0,0-0,2 0,0-0,1 0,0 7,5 m -0,1 0,0-0,1-0,1-0,1 0,0 5 m -0,1 0,0 0,0-0,2-0,2 0,0 1,5 m 0,0-0,1-0,1-0,1-0,2 0,0 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Zuidereind, zuidzijde A1 hoogte A1 km 34,8 (reflectie van scherm noordzijde) 20 m 0,1 0,0-0,1 0,0 0,0 0,1 10 m -0,1 0,0 0,1 0,0-0,1 0,0 7,5 m 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 5 m 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 1,5 m 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Groenekan, oostzijde A27 hoogte A27 km 84,0 (reflectie van scherm westzijde) 20 m 0,2 0,0 0,1 0,1 0,1 0,2 10 m 0,1 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0 7,5 m 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 5 m -0,1 0,0-0,1 0,1 0,0 0,0 1,5 m 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Groenekan, oostzijde A27 A27 km 84,4 (reflectie van scherm westzijde) -0,1 0,0-0,5-0,5-0,5-0,6 0,0-0,3-0,3-0,3-0,6-0,6 0,0-0,2-0,2-0,2-0,4-0,5-0,1-0,1-0,2-0,1-0,3-0,4-0,1-0,2-0,1-0,2-0,3-0,5 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Groenekan, oostzijde A27 A27 km 84,8 (reflectie van scherm westzijde) 0,0-0,1-0,1-0,2-0,3-0,4 0,0-0,1-0,2-0,3-0,5-0,4 0,0-0,1-0,1-0,2-0,3-0,4 0,0-0,1-0,1-0,1-0,2-0,3 0,0-0,1-0,1-0,2-0,2-0,3 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Groenekan, westzijde A27 A27 km 84,0 (reflectie van scherm oostzijde) -0,1 0,0 0,1 0,0 0,0 0,1-0,2-0,1-0,1 0,0 0,0 0,0-0,2-0,1-0,1 0,1 0,1 0,0-0,3-0,1 0,0 0,1 0,1 0,0-0,3-0,1 0,2 0,0 0,2 0,0 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Maartensdijk, oostzijde A27 A27 km 88,0 (reflectie van scherm westzijde) 0,1 0,0-0,1-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1 0,0-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Maartensdijk, westzijde A27 A27 km 88,0 (reflectie van scherm oostzijde) 0,1 0,1 0,0 0,1 0,1 0,0 0,1-0,1-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,2-0,1 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Hollandsche Rading, oostzijde A27 A27 km 90,0 (reflectie van scherm westzijde) 0,1 0,1 0,3 0,2 0,2 0,2-0,1-0,1-0,1 0,2 0,2 0,1-0,1-0,2-0,1 0,1 0,2 0,1-0,1-0,2-0,1 0,1 0,2 0,1-0,1-0,1 0,1 0,2 0,2 0,2 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Hollandsche Rading, westzijde A27 A27 km 89,6 (reflectie van scherm oostzijde) 0,0-0,3-0,4-0,6-0,7-0,8-0,2-0,2-0,4-0,4-0,6-1,0-0,2-0,2-0,3-0,3-0,5-0,9-0,2-0,1-0,2-0,2-0,3-0,8-0,2-0,3-0,1-0,2-0,3-0,7 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Hollandsche Rading, westzijde A27 A27 km 90,0 (reflectie van scherm oostzijde) 0,1-0,1 0,0-0,2-0,1-0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2-0,1 0,0-0,1 0,0-0,2-0,3-0,1-0,1-0,1-0,1 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Hollandsche Rading, westzijde A27 A27 km 90,5 (reflectie van scherm oostzijde) 0,1 0,0-0,2-0,2-0,1 0,0 0,0 0,0 0,2-0,1-0,1 0,0-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1 0,0-0,2-0,1-0,1 0,0-0,2 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1 0,1 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Lage Vuurscheweg, westzijde A27 A27 km 93,9 (reflectie van scherm oostzijde) -0,1 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Hilversum, oostzijde A27 A27 km 95,0 (reflectie van scherm westzijde) 0,1 0,1 0,0-0,1-0,1-0,1 0,1 0,0 0,0-0,1-0,1-0,1 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1-0,2-0,1-0,2-0,1-0,1 0,0-0,1-0,1-0,1 0,0 0,1 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Groeneveld, westzijde A27 A27 km 96,5 (reflectie van scherm oostzijde) 0,1 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1-0,1-0,1 0,0-0,1-0,1 0,0-0,2-0,1 0,0-0,1 0,0-0,1-0,2-0,1 0,0 50 m 100 m 200 m 400 m 600 m 1 km afstand tot wegas Verschil tussen de geluidbelasting L den (A-gewogen) in db met een reflecterend, 20 graden achterover hellend scherm en met een 80% absorberend, verticaal scherm, in het waarneemgebied tot 1 km afstand t.o.v. de as van de weg en 20 meter waarneemhoogte. (Een negatieve waarde betekent dat de geluidbelasting met het hellende, reflecterende scherm lager is.) De zijde van de weg (b.v. westzijde A27) geeft aan waar het waarneemgebied ligt. Het reflecterende scherm staat aan de andere kant van de weg.

37 TNO-rapport TNO 2014 R / Zonlichtreflectie voor de weggebruiker Het aantal uren waarbij zonlichtreflectie in de schermen voor de weggebruiker optreedt is per schermlocatie berekend, met onderscheid tussen de rijrichting langs het scherm en de rijrichting op de rijbaan aan de andere zijde van de weg. Onderstaande tabel toont voor de transparant uit te voeren delen van de geluidschermen het aantal uren per jaar waarbij reflectie zichtbaar is en waarbij de mate van reflectie oncomfortabel is (< 3 op de 9-punt-schaal, zie paragraaf 3.2 en bijlage B), voor de rijbaan waar het aantal uren het grootst is. In de resultaten in onderstaande tabel is ervan uitgegaan dat zonlichtreflectie gedurende 2/3 van de tijd vanwege bewolking niet zichtbaar is. (Het aantal berekende uren zonder bewolking is gedeeld door 3.) scherm schermlocatie max. aantal uren reflectie per jaar oncomfortabel zichtbaar rijbaan waar de meeste reflectieuren optreden 2A-1Nx A1 noord Wakkerendijk 12,0 2,0 overzijde 3C-1Zx A1 zuid Baarn 3,5 1,9 schermzijde 3A-1Nx A1noord Zuidereind 73,5 6,0 schermzijde 1B-27W A27 west Groenekan 79,3 9,4 schermzijde 1C-27W A27 west Groenekan 85,6 10,7 schermzijde 1D-27W A27 west Groenekan 23,5 2,3 schermzijde 2B-27W A27 west Maartensdijk 109,3 14,1 schermzijde 2A-27O A27 oost Maartensdijk 17,3 3,7 overzijde 3A-27W A27 west Hollandsche Rading 140,2 17,9 schermzijde 3A-27O A27 oost Hollandsche Rading 19,0 4,1 overzijde 3B-27O A27 oost Hollandsche Rading 33,6 8,0 overzijde 3D-27O A27 oost Hollandsche Rading 5,5 1,2 overzijde 4A-27O A27 oost Hollandsche Rading 3,7 2,2 overzijde Aantal uren met zonlichtreflectie in de geluidschermen voor de weggebruiker, voor de rijbaan waar het aantal uren het grootst is, per schermlocatie, gecorrigeerd voor de gemiddelde bewolking in een jaar (gedurende 2/3 van de tijd). Er is uitgegaan van een transparante uitvoering zoals aangegeven in de tabel in paragraaf 2.1 en een 20 graden achterover hellende plaatsing (vanaf de weg gezien). Bij een transparante uitvoering en een helling van 20 graden achterover (vanaf de weg gezien) zorgen de schermen aan de westzijde van rijksweg A27 voor het meeste aantal uren met reflectie van zonlicht. Een oncomfortabele mate van reflectie kan maximaal gedurende 18 uur per jaar optreden (uitgaande van de over een jaar gemiddeld voorkomende bewolking). Het aantal uren met reflectie van zonlicht is bij een 10 graden achterover hellende plaatsing voor alle schermlocaties significant groter. Voor het scherm aan de westzijde van rijksweg A27 bij Hollandsche Rading zou het aantal uren met zichtbare en oncomfortabele zonlichtreflectie respectievelijk 183 en 32 bedragen bij een hellingshoek van 10 graden, tegen respectievelijk 140 en 18 uur bij 20 graden.

38 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 De onderstaande figuur geeft de vergelijking tussen de aantallen uren verdeeld over het jaar bij hellingshoeken van 10 en 20 graden. scherm 3A-27W, 10 graden scherm 3A-27W, 20 graden Periode van het jaar en tijd van de dag waarop lichtreflecties tegen het geluidscherm voor de weggebruiker optreden die oncomfortabel zijn (rood, < 3 op de 9-punt-schaal) en niet onconfortabel maar wel zichtbaar zijn (blauw). De resultaten hebben betrekking op het scherm aan de westzijde van rijksweg A27 bij Hollandsche rading (viaduct Vuursche Dreef), uitgaande van een hellingshoek van 10 graden (links) en 20 graden (rechts) van een (vanaf de weg gezien) achterover hellend scherm. 4.3 Reflectie tegen de achterzijde van het scherm Om te beoordelen of er situaties zijn waar reflecties van geluidbronnen tegen de achterzijde van het scherm tot hinderlijke situaties bij woningen kunnen leiden zijn berekeningen uitgevoerd met een zogenoemd stralenmodel (TOMAS). Daarbij is in eerste instantie gekeken of het aannemelijk is dat een geluidpad van een andere geluidbron dan de rijksweg (aan de achterzijde van het scherm) via reflectie voor hinder kan zorgen en vervolgens (voor de locaties waar dat het geval kan zijn) naar de mate waarin het geluid bij reflectie wordt verzwakt ten opzichte van het niet gereflecteerde (directe) geluidpad en de eventuele verhoging van het geluidniveau door reflectie. De hellingshoek van 20 graden is mede gekozen om de reflecties van min of meer uit horizontale richting tegen het scherm invallend geluid (of licht, van andere bronnen dan de rijksweg) naar beneden te richten in het gebied relatief dicht achter het scherm. Bij een kleinere hellingshoek van 10 graden is het gebied achter het scherm waar reflecties kunnen worden waargenomen groter en is er dus ook een grotere kans op hinder door reflecties ter plaatse van woningen. In de onderstaande tabel geeft de maximale afstand voor reflectie aan tot welke afstand van een 10 graden of 20 graden hellend scherm reflecties waarneembaar kunnen zijn op 1,5 meter hoogte boven de grond in verschillende situaties. Met toenemende waarneemhoogte wordt de reflectie minder van belang. De tabel geldt in principe ook voor de afstand waarop lichtreflecties waargenomen kunnen worden.

39 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 wegligging 1 meter boven maaiveld 5 meter boven maaiveld schermhoogte 3 meter 7 meter 3 meter 7 meter afstand bron [m] maximale afstand [m] voor reflectie bij 20 o hellend scherm maximale afstand [m] voor reflectie bij 10 o hellend scherm > > > 50 De berekeningen leiden tot de conclusie dat bij een 20 graden achterover hellend scherm hinderlijke situaties op de begane grond kunnen ontstaan in de volgende gevallen: de waarnemer bevindt zich op een afstand tot 20 meter achter het scherm en de bron ligt op grotere afstand; de bron ligt dicht achter het scherm, op ongeveer 30 meter afstand, en de waarnemer bevindt zich op minder dan 50 meter afstand, in het bijzonder wanneer het directe geluidpad van de bron naar het op grotere afstand van het scherm gelegen waarneempunt wordt afgeschermd, zoals geschetst in de onderstaande figuur. De meest kritische situaties met betrekking tot de reflectie van geluid tegen de achterzijde van het scherm worden hieronder genoemd. Locatie Groenekanseweg, A27 westzijde, km 84,1 Ter hoogte van het viaduct over de Groenekanseweg wordt de bovenste 2 meter van het 3 meter hoge geluidscherm aan de westzijde van rijksweg A27 transparant uitgevoerd. Richting het noorden gaat het 3 meter hoge scherm na het viaduct over in een 7 meter hoog scherm, waarvan de bovenste 4 meter transparant wordt uitgevoerd. In deze situatie kan het geluid van de spoorlijn Hilversum Utrecht, gelegen op ongeveer 100 meter afstand van het scherm, via het geluidpad over de woningen heen en reflectie tegen de achterzijde van het scherm de woningen bereiken die tussen de rijksweg A27 en het spoor in zijn gelegen, zoals in de situatie die hierboven is geschetst (met links de spoorlijn als geluidbron). Hierdoor ontstaat een toename van geluid bij de voor het spoor geluidluwe gevel, die niet naar het spoor, maar naar de rijksweg is gericht. De reflectie van het geluid van het spoor kan hier duidelijk merkbaar zijn.

40 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Er zijn verschillende mogelijkheden denkbaar om dit te voorkomen, bijvoorbeeld door de bovenste 4 meter van het 7 meter hoge scherm aan de achterzijde geluidabsorberend uit te voeren (wat ten koste gaat van de transparantie), te voorzien van een verticaal (mogelijk transparant) paneel, waardoor het geluid van het spoor naar boven wordt gereflecteerd of te voorzien van een oppervlak met een wigvormig reliëf, dat het geluid in alle richtingen verstrooit. Locatie Koningin Wilhelminaweg, A27 westzijde, km 84,8 Bij het benzinestation en parkeerplaats van de A27 aan de westzijde wordt het 7 meter hoge geluidscherm langs de parkeerplaats gebouwd. Het scherm komt hier dicht bij de spoorlijn Hilversum Utrecht te liggen, op een afstand van 20 tot 25 meter.

41 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Geluid van het spoor kan tegen de achterzijde van het scherm reflecteren richting de woningen die aan de andere zijde van het spoor zijn gelegen aan de Koningin Wilhelminaweg. Hierbij is vooral het bovenste deel van het scherm van belang, dat transparant wordt uitgevoerd. Omdat de gevels van de woningen waar het gereflecteerde geluid naar toe gaat een grotere bijdrage hebben van het directe (niet gereflecteerde) geluid van de spoorlijn, is de toename van het geluid door reflectie beperkt tot ongeveer 1 db, ten opzichte van de situatie waarbij het scherm aan de achterzijde over de volledige hoogte absorberend 3 zou worden uitgevoerd. Mogelijkheden om de toename te voorkomen zijn dezelfde als hierboven genoemd voor de locatie Groenekanseweg. Locatie Dorpsweg Maartensdijk, A27 oost- en westzijde, km 88,1 Ter hoogte van het viaduct met de Dorpsweg in Maartensdijk wordt de bovenste twee meter van de drie meter hoge geluidschermen aan beide zijden van rijksweg A27 transparant uitgevoerd over een lengte van ongeveer 50 meter. Gezien de relatief kleine afstand van het scherm tot de spoorlijn aan de westzijde en de ligging van de woningen is het aan te bevelen om de achterzijde van het scherm aan de westzijde buiten het transparante gedeelte geluidabsorberend uit te voeren. Aan zowel de oost- als westzijde van rijksweg A27 kunnen de niet absorberend uitgevoerde schermdelen het geluid van het verkeer op de Dorpsweg richting woningen reflecteren, op het moment dat een voertuig zich op een specifieke afstand van het scherm bevindt. Dit kan in sommige situaties kortstondig merkbaar zijn, maar zal geen significante toename van de geluidbelasting (het over de tijd gemiddelde geluid) van de Dorpsweg tot gevolg hebben. Locatie Vuursche Dreef, A27 oost- en westzijde, km 89,7 km 90,4 Het geluidscherm aan de westzijde van rijksweg A27 bij Hollandsche Rading wordt alleen ter hoogte van het viaduct over de Vuursche Dreef transparant uitgevoerd over een lengte van ongeveer 50 meter (bovenste twee meter van het drie meter hoge scherm). Vanwege de korte afstand van de spoorlijn tot het scherm moet de achterzijde van het niet transparante scherm aan weerszijden van het viaduct aan de achterzijde geluidabsorberend worden uitgevoerd om reflectie van geluid van het spoor richting de woningen te voorkomen. 3 Met een reflectieverzwakking van 8 tot 10 db(a), dat wil zeggen uitgaande van geluidabsorberend materiaal dat ervoor zorgt dat het gereflecteerde geluid 8 tot 10 db(a) zwakker is dan het invallende geluid (bij een frequentiespectrum dat representatief is voor wegverkeer).

42 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 De bijdrage van reflectie tegen de achterzijde van het transparante scherm over een lengte van 50 meter heeft geen significante invloed op de geluidbelasting van het spoor bij woningen. Aan de oostzijde wordt de bovenste 2 meter van het 6 meter hoge scherm transparant uitgevoerd vanaf km 89,5 tot het viaduct over de Vuursche Dreef. Hier liggen woningen aan de Spoorlaan en de Vuursche Dreef op 15 tot 35 meter afstand van het toekomstige geluidscherm. Het is mogelijk dat in de achtertuinen van deze woningen reflectie van geluid tegen de bovenste twee meter van de achterzijde van het scherm merkbaar is, bijvoorbeeld als het gaat om spelende kinderen, gesprekken in de tuinen van buren of verkeer op de Spoorlaan. Daarnaast kan bij woningen langs de Vuursche Dreef aan de oostzijde een reflectie optreden van het geluid van een auto op een specifieke plaats op deze weg, via de achterzijde van het scherm. Deze reflectie levert geen significante toename van de geluidbelasting (het over de tijd gemiddelde geluid) van woningen door het verkeer op de Vuursche Dreef. Locatie Eemnes, A1 Noordzijde, km 31,0 Aan de noordzijde van rijksweg A1 ligt ter hoogte van Eemnes de woning Wakkerendijk 270, op ongeveer 40 meter afstand van het te plaatsen geluidscherm, dat een hoogte heeft van 2 meter en bij de kruising met de Wakkerendijk transparant wordt uitgevoerd. De reflectie van geluid van verkeer op de Wakkerendijk tegen de achterzijde van het scherm zal geen significante toename van de geluidbelasting van die woning tot gevolg hebben.

43 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Locatie Baarn, A1 noord- en zuidzijde, km 34,6 en km 34,8 Ter hoogte van Zuidereind in Baarn wordt over een lengte van 87 meter een transparant scherm geplaatst van 2 meter hoog aan de noordzijde van rijksweg A1. De dichtst bij het scherm gelegen woning, Zuidereind 6, ligt op ongeveer 45 meter afstand. De geluidbelasting van deze woningen als gevolg van het verkeer op Zuidereind zal door reflectie van geluid tegen de achterzijde van het transparante scherm niet significant toenemen. Langs de zuidzijde van rijksweg A1 liggen ter hoogte van Baarn woonboten in de Eem, op korte afstand van het transparante, 2 meter hoge geluidscherm. De dichtstbijzijnde woonboot ligt op ongeveer 10 meter afstand. Het is mogelijk dat hier de reflectie van geluid tegen de achterzijde van het scherm, bijvoorbeeld van voorbij varende boten op het water, merkbaar is.

44 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Referenties [1] Reken- en meetvoorschrift geluidhinder 2006 Regeling van de Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer van 12 december 2006, nr. LMV , houdende regels voor het berekenen en meten van de geluidsbelasting ingevolge de Wet geluidhinder. [2] Rekenmodel TB A27/A1, modellen 7 mei A27 Eindvariant en 2028 A1 Eindvariant, voor Geomilieu versie [3] J.W.A.M. Alferdinck, A. Toet, N. van der Leden, L. Zonneveldt Lichthinder van geluidschermen Fase 2 en 3: Experimenteel onderzoek en modelontwikkeling, TNO-rapport TNO-DV 2008 C078, februari 2008.

45 TNO-rapport TNO 2014 R / 21 Ondertekening Den Haag, 14 november 2014 TNO ir. R.J.A. Kersten Afdelingshoofd ir. A.R. Eisses Auteur

46 TNO-rapport TNO 2014 R11606 Bijlage A 1/2 A Rekenmodel geluid (TOMAS-PE) A.1 Koppeling van twee rekenmodellen Om de invloed van reflectie en buiging van geluid over obstakels (zoals geluidschermen) onder invloed van wind te kwantificeren is gebruik gemaakt van een combinatie van twee rekenmodellen, TOMAS en PE. De koppeling gebeurt door berekening van het geluidveld (amplitude en fase) met het stralenmodel TOMAS in een groot aantal punten in een verticaal vlak achter het scherm aan de betreffende wegzijde. Dit is de startvector voor het golfmodel PE, dat van daaruit verder rekent tot grote afstand van de weg via numerieke extrapolatie van het geluidveld. A.2 TOMAS TOMAS is een zogenoemd stralenmodel dat de uitbreiding van golffronten weergeeft via de lijnen loodrecht op de golffronten (de stralen). De stralen bestaan uit rechte lijnstukken (in een homogene atmosfeer) en ontstaan door vanuit de bron de mogelijke paden tussen bron en waarneempunt te construeren via combinaties van reflectie en diffractie. Diffractie ontstaat bij randen van obstakels (buiging van het geluid rond de randen) of overgangen tussen materialen of bodemvlakken met verschillende akoestische eigenschappen. TOMAS vooral geschikt om het geluidveld rond de geluidbron op afstanden tot ongeveer 150 meter te berekenen in een complexe situatie met reflecterende en afschermende obstakels. De akoestische eigenschappen van de oppervlakken van obstakels en bodemvlakken worden gedefinieerd met de fysische parameters zoals de stromingsweerstand. Bij reflectie en diffractie verandert zowel de amplitude als de fase van het golffront. De bijdragen van alle stralen worden in het waarneempunt per frequentie bij elkaar opgeteld (binnen een verzameling van een groot aantal vaste frequenties op korte afstand van elkaar die het hoorbare gebied representeren). Hierbij wordt rekening gehouden met faseverschillen, zodat het mogelijk is dat stralen elkaar bij een bepaalde frequentie versterken of (gedeeltelijk) uitdoven.

47 TNO-rapport TNO 2014 R11606 Bijlage A 2/2 A.3 PE PE staat voor Parabolic Equation en verwijst naar de numerieke formule die de extrapolatie van het geluidveld stapsgewijs en in één propagatierichting uitvoert. Het PE-model is uitermate geschikt voor overdrachtsberekeningen over grote afstand onder invloed van meteorologische condities. In de berekeningen wordt uitgegaan van wind met een snelheid van 5 m/s op 10 meter hoogte (ongeveer dezelfde windcondities die ook in de standaard rekenmethoden volgens het Rekenen meetvoorschrift geluid worden aangehouden). De richting van de geluidvoorplanting (loodrecht op de golffronten) volgt bij meewind kromme banen met de bolle kant naar boven, waarbij een geluidpad meer dan één keer tegen de bodem kan reflecteren. De kromme banen ontstaan doordat de geluidsnelheid toeneemt met toenemende hoogte boven het bodemvlak. Bij obstakels wordt dit windsnelheidsprofiel verstoord. Boven een schermtop ontstaat een sterkere windgradiënt, waardoor het geluid afbuigt en de effectiviteit van een geluidscherm afneemt. Dit wordt het RESWING-effect genoemd. Met toenemende afstand achter het obstakel begint het windprofiel zich weer te herstellen en op een afstand van ongeveer 20 maal de obstakelhoogte is de verstoring verdwenen. In het PE-model wordt een logaritmische functie voor het geluidsnelheidsprofiel (geluidsnelheid als functie van de hoogte) aangehouden, en wordt rekening gehouden met de verstoring onder invloed van het RESWING-effect dat bij obstakels optreedt.