Veroordeeld tot de groep

Transcriptie

1 Veroordeeld tot de groep Bas Vogelvang Adviesbureau Van Montfoort Justitiële Jeugdinrichtingen: tussen droom en daad 27 april 2005

2 Adviesbureau Van Montfoort Onderzoek prevalentie criminogene factoren bij volwassen mannelijke gedetineerden in Nederland (2003) Ontwikkeling RISc: Recidive Inschatting Schalen: risicotaxatie en behandelingsplanning i.o.v. Reclassering Nederland / programma Terugdringen Recidive (2004). Doorontwikkeling programma s voor de volwassen- en jeugdreclassering Nederland t.b.v. accreditatie Theoretische fundering Glen Mills School (mei 2005) en effectonderzoek Glen Mills School (vanaf zomer 2005) Handboek methode Jeugdreclassering, Ministerie van Justitie / DJPS (zomer 2005)

3 Het werk in de jeugdinrichting; individueel of groepsgericht? Valt er binnen het juridisch kader van de Beginselenwet JJI te werken aan opvoeding, behandeling en resocialisatie?

4 What Works Niets helpt, laat maar zitten. (Martinson 1974) Matching tussen enerzijds de recidivekans en de kenmerken en omstandigheden die delictgedrag bevorderen, en anderzijds de intensiteit en het type programma moet de kern van de aanpak zijn. (Lipsey, Bonta, Andrews, Gendreau)

5 What Works: 6 beginselen 1: risicobeginsel: wie If it ain t broke, don t fix it. 2: behoeftenbeginsel: wat veranderbare of dynamische criminogene factoren Big Four Andrews & Bonta: a. Antisociale cognities b. Antisociaal netwerk c. Antisociaal gedrag d. Antisociaal persoonlijkheidscomplex

6 What Works: 6 beginselen 3 responsiviteitsbeginsel: waarmee evidence-based programma individuele matching: motivatie stijl van leren mogelijkheden en onmogelijkheden jeugdige en omgeving onderscheid tussen een individuele of groepsbehandeling 1-3: assessment.

7 What Works: 6 beginselen 4 professionaliteitbeginsel: door wie kennis, vaardigheden en houding 5 integriteitbeginsel: hoe oorspronkelijke opzet theoretisch goed onderbouwd tot in detail uitgeschreven, draagvlak en goede randvoorwaarden implementatie en uitvoering voortdurend onderzocht 6 eigen-contextbeginsel: waar levensechte situaties JJI: jongere uit de eigen context gehaald

8 What Works: 6 beginselen assessment programma s WIE 1 risico s 4 professionaliteit DOOR WIE WAT 2 behoeften 5 integriteit HOE 3 responsiviteit WAARMEE 6 eigen context WAAR

9 Veroordeeld tot een groep Peergroup in de adolescentie: niet afgaan, wel indruk maken. niet verstoten, maar geaccepteerd worden. Angenent 1994

10 Adaptatie in de JJI Afwenden of juist aanwenden van agressieve en seksuele intimidatie Bartollas 1976, Verweij-Jonker 2004 Versterking door subculturen / negatieve informele groepen Verweij-Jonker R s criminele groep: Reputatie ( juice ), Respect (en dis ), Retaliation / Revenge

11 Hantering leefklimaat / dagprogramma in de JJI Controle Leertheorie: gedragsinstructies vrijheden/privileges sancties Sociogroepsstrategie, Rentray Sterke externe controle en sturing van het individuele gedrag, uitgevoerd door volwassenen

12 Is externe controle en sturing responsief genoeg? Leiding: controlefreaks, die heel veel niet zien Kat-en-muisspel rond het overtreden van de regels Crimineel gedrag wordt absoluut van elkaar overgenomen Recidive wordt niet teruggedrongen Verweij-Jonker Instituut 2004 WODC 2005

13 Behandeling in een groep? Zonder aanvullende behandeling is detentie met opname in een groep met zekerheid recidiveverhogend: school of crime. Gendreau, Goggin & Cullen 1999, Roberts 1993 Leertheorie / competentiemodel is in principe juiste keuze: Beloning prosociaal gedrag Aanleren probleemoplossende vaardigheden o.a. Ferguson 1982

14 Aanvullende mogelijkheden Bekrachtiging van prosociaal modelgedrag Ferguson 1982 Prosociale activiteiten onder leiding van een ervaren leeftijdgenoot als leider Feldman 1983 Jongens samen in een groep met jongens die geen afwijkend gedrag hebben, verbeteren wel Kazdin 1997 Identificatie met een aantrekkelijke prosociale groep Ackers 1994

15 Groepsdynamica als aanvulling op de leertheorie groepen kunnen zichzelf sturen en corrigeren informele netwerken kunnen worden tegengaan koppeling aan dagprogramma peergroup als kracht in plaats van bedreiging geen wilde horde! strikte voorwaarden

16 Voorwaarden: activering jongeren en transfer van effect Zelfreflectie Zelfevaluatie Internalisering van normen / regels

17 Voorwaarde 1: Formele, taakgerichte groep samenhangende taken: onderdelen of gehele dagprogramma verantwoordelijkheden en hiërarchie toename van: creativiteit en nieuwe ideeën probleemoplossing gemak invoeren besluiten saamhorigheid / cohesie door druk op communicatie en doorzetten Fincham & Rhodes 2000

18 Voorwaarde 2: Participatie bevorderen taakaspecten individuele verantwoordelijkheid zeer veel overleg feedback zelfreflectie en zelfevaluatie beloon beste prestaties saamhorigheid / cohesie normen beter nageleefd iedereen investeert groepssucces bevordert positief zelfbeeld groepsdruk jongeren voeden elkaar op / corrigeren elkaar functionele en relationele peer-pressure

19 Voorwaarde 3: Strijd over regels/dagprogramma aanmoedigen en structureren wie voedt wie op? dagprogramma staat volgens vaste regels ter discussie regels worden autocratisch gehandhaafd gedragsverandering is een gevecht: kindness is weakness

20 Voorwaarde 4: Houd de groep transparant voorkom informele groepen door groepsdruk traceren met (bijvoorbeeld) Polsky s Diamond voorkom risky shifts en group think: toetsing van het handhaven van de regels door de jongeren zelf en van voorstellen om het dagprogramma te veranderen, door jongeren met hoge status achterwacht met veto van groepsleiding

21 Polsky s Diamond MACHTHEBBERS leider luitenant ritselaar eenling dyade ONDERGESCHIKTEN loopjongen pispaal

22 Formeel participatiemodel ondersteuning competentiemodel leiders informele groepen en zwarte schapen stappen uit hun rol van externe repressie van gedrag van individuen naar een andere expressie of presentatie van een groep die bestaansrecht opeist

23 Conclusies eerste vraag: groep of individueel? 1. De groep kan nog veel aan responsiviteit winnen 2. Zorg daarbinnen voor individuele aandacht indien nodig 3. Zorg (ook) voor transfer van zelfreflectie en zelfevaluatie in de nazorg 4. Houd de meest kwetsbare, op zichzelf gerichte jongeren buiten de formele groep.

24 Beginselenwet JJI? Individuele jeugdige en diens rechtspositie staan centraal Tegelijkertijd wordt door de Wet een normale leefsituatie bevorderd waarin sociale processen worden geactiveerd en ondersteund Individuele uitzonderingen zijn goed mogelijk De Wet maakt het mogelijk jongeren tot de groep te veroordelen of hen daarvoor te behoeden Professionaliteitbeginsel bewaakt rechtvaardige toepassing formele participatiemodel

25