Richtlijn voor richtlijnen in het ONCOLINE format

Transcriptie

1 Richtlijn voor richtlijnen in het ONCOLINE format Tumorwerkgroep: Datum vaststellen: Datum revisie: ALGEMEEN Twee tot drie korte zinnen over epidemiologie en behandeling. Voor de landelijke richtlijnen wordt er van uitgegaan dat de verdenking op kanker reeds sterk aanwezig is, dan wel praktisch vaststaat dat de patiënt de betreffende maligniteit heeft. SCREENING Doelgroep, techniek en frequentie. DIAGNOSTIEK anamnese voor zover relevant voor diagnostiek en genetische belasting. Hierbij dienen alleen die aspecten van de anamnese te worden vermeld waarvan men meent dat ze essentieel zijn om a) uit de differentieel diagnostische overwegingen de juiste conclusie te trekken dan wel die van belang zijn; om b) het diagnostisch proces richting te geven bijv. ten aanzien van de opsporing van metastasen; om c) een inzicht te krijgen in risicofactoren en om d) maatregelen voor te stellen voor genetisch onderzoek en secundaire preventie. lichamelijk onderzoek relevant voor diagnostiek, ingedeeld naar T, N en M. Hierbij dienen alleen die aspecten van de anamnese te worden vermeld waarvan men meent dat ze essentieel zijn om a) uit de differentieel diagnostische overwegingen de juiste conclusie te trekken dan wel die van belang zijn; om b) het diagnostisch proces richting te geven bijv. ten aanzien van de opsporing van metastasen; om c) een inzicht te krijgen in risicofactoren en om d) maatregelen voor te stellen voor genetisch onderzoek en secundaire preventie. laboratorium onderzoek (incl. tumormarkers) relevant voor diagnostiek, ingedeeld naar T/N en M. Juist hier dient men zich te beperken tot die bepalingen die van belang zijn om tot een juiste diagnose en classificatie te komen en waarvan bekend is dat ze een voldoende positief of negatief voorspellende waarde hebben. Ook laboratoriumonderzoek dat van belang kan zijn om een behandelingskeuze te maken kan hier worden aangegeven, mits als zodanig vermeld. beeldvormend onderzoek relevant voor diagnostiek, ingedeeld naar T, N en M. Noem uitsluitend onderzoek dat in voldoende mate beschikbaar en essentieel is voor diagnose en classificatie en bovendien goede testkarakteristieken bezit. Het verdient de voorkeur een uitspraak te doen over de meest kosteneffectieve volgorde waarin verschillende diagnostische procedures dienen te worden gepland, bij voorkeur m.b.v. een stroomdiagram. pathologie/cytologie relevant voor diagnostiek, ingedeeld naar T,N en M. Het is belangrijk dat wordt aangegeven welke classificatie wordt aanbevolen en welke informatie door de patholoog moet worden opgegeven bijv. ten aanzien van snijvlakonderzoek en doorgroei. Het verdient aanbeveling niet gekwantificeerde informatie zoals bijv. krapvrij te vermijden. Geef aan wanneer gekwantificeerde informatie essentieel is bijv. het aantal pathologische lymfeklieren. co-morbiditeit en andere relevante patiëntenkarakteristieken. Alleen aspecten noemen die voor de keuze van de therapie van belang zijn, bijv. het voorkomen van nierfunctiestoornissen. Bedoeld wordt aan te geven welke paramedische standaard zorg van belang is, bijv. een bezoek aan een stoma-verpleegkundige of lotgenotencontact voorafgaand aan een mutilerende ingreep. aard en doel van de onderzoeken. In het protocol moet worden aangegeven welke informatie minimaal in het kader van de WGBO moet worden verstrekt. Het zou wenselijk zijn als aangegeven kan worden welke complicaties en bijwerkingen altijd vermeld moeten worden, of dat complicatiekansen die kleiner zijn dan een vastgesteld percentage niet vermeld behoeven te worden. 1

2 gaat de patiënt akkoord met de voorgestelde onderzoeken. is er voldoende bedenktijd tussen diagnostiek en therapie. mogelijkheid van een erfelijke aandoening. Het is de bedoeling dat wordt aangegeven op welk moment in de procedure bepaalde informatie absoluut aan de patiënt moet worden verstrekt. overleg met de consulent en/of oncologiebespreking voorafgaand aan de behandeling. Het is van belang dat wordt aangegeven op welk moment een oncologische consulent geraadpleegd moet worden c.q. wanneer de casus formeel in de oncologiecommissie moet worden besproken. Het is tevens van belang aan te geven hoe en wanneer een oncologieverpleegkundige moet worden ingeschakeld. informatievragen bij de huisarts over co-morbiditeit en psychosociale draagvlak van de patiënt. bericht huisarts over aard diagnose en welke informatie gegeven aan patiënt en familie. overleg met huisarts het behandelingsvoorstel. Het is de bedoeling dat, indien opportuun, wordt aangegeven hoe en op welk moment transmurale zorg moet worden ingeschakeld. Bij alle belangrijke beslissingen dient de huisarts betrokken te worden om de continuïteit van zorg te waarborgen. In de richtlijnen dient dit te worden aangegeven. beleid bepalen voor erfelijkheidsonderzoek (genetica). geef aan welke infrastructuur minimaal nodig is voor deze diagnostiek. Doe een uitspraak of bij de verdenking op een bepaalde diagnose verwijzing naar een centrum noodzakelijk is, bijv. i.v.m. zeldzaamheid van de veronderstelde tumor of i.v.m. de beschikbare deskundigheid of infrastructuur. BEHANDELING Beschrijf per tumorclassificatie (stadium) welke behandeling de voorkeur heeft. Noem evt. alternatieven. Indien de behandeling multimodaal is, doe een uitspraak over de gewenste volgorde en evt. maximale intervallen tussen de verschillende behandelingsmodaliteiten. Onder de paragrafen paramedisch, voorlichting en communicatie dienen ten aanzien van de behandeling dezelfde aspecten te worden aangegeven welke ook onder deze hoofdstukkoppen in het hoofdstuk diagnostiek zijn besproken (indien gelijk kan verwezen worden). M.n. bij de besluitvorming over behandeling moet worden aangegeven hoe de continuïteit van zorg wordt gewaarborgd en evt. welke afspraken er met paramedici gemaakt moeten worden. Per behandelcategorie wordt aangegeven: welke disciplines zijn nodig in deze fase en welke volgorde wordt gehanteerd. waar bestaat deze behandeling uit. aard, doel en bijwerkingen van de behandeling. verwachtingen van de behandeling. lotgenoten contact, patiëntenvereniging. 2

3 heeft de patiënt de alternatieven begrepen. gaat de patiënt akkoord met de voorgestelde behandeling. bericht huisarts over aard behandeling en welke informatie gegeven aan patiënt en familie. transmurale zorg na initiële fase.. geef aan welke infrastructuur minimaal nodig is bij deze behandeling. Er dient een uitspraak te worden gedaan aan welke voorwaarden moet worden voldaan om de behandeling te kunnen uitvoeren. Aspecten van belang hierbij zijn: a) frequentie van voorkomen van de tumor; b) noodzakelijke infrastructuur bijv. aanwezigheid IC; c) noodzaak voor concentratie van ervaring; d) aanwezigheid multidisciplinair team. (ADJUVANTE) BEHANDELING NA INITIËLE BEHANDELING In dit hoofdstuk gaat het om een uitspraak over de noodzaak van de zgn. adjuvante of electieve behandeling, bijv. bestraling van regionale klierstations of cytostatische of hormonale therapie. Indien over de indicatie of dosering geen consensus bestaat, dient dat te worden aangegeven. Voor de andere paragrafen dienen dezelfde aspecten te worden besproken als bij de diagnostiek en primaire behandeling voor zover dit van toepassing is op de aanvullende behandeling. Per behandelcategorie wordt aangegeven: welke disciplines zijn nodig in deze fase en welke volgorde van behandeling wordt gehanteerd. waar bestaat deze behandeling uit. aard, doel en bijwerkingen van de behandeling. verwachtingen van de behandeling. heeft de patiënt de alternatieve behandelingsmogelijkheden begrepen. gaat de patiënt akkoord met de voorgestelde behandeling. is patiënt op de hoogte van de winst van adjuvante behandeling. bericht huisarts over aard behandeling en welke informatie gegeven aan patiënt en familie. transmurale zorg na tweede behandelfase. 3

4 geef aan welke infrastructuur minimaal nodig is voor deze behandeling. FOLLOW-UP Geef aan met welke frequentie de patiënt door welke professie(s) moet worden teruggezien en welke onderzoeken minimaal en met welke frequentie moeten worden verricht. Stel de follow-upduur vast. Houd hierbij het doel van de follow-up in het oog bijv. tijdige detectie van metastasen/recidief of late schade van therapie. Geef aan welke consequenties aan bevindingen van de follow-up moeten worden verbonden. Indien die er niet zijn moet het nut van de follow-up worden bediscussieerd. welke frequentie, duur en welke onderzoeken. aard en doel van de follow-up. heeft de patiënt het nut en de mogelijkheden van follow-up begrepen. gaat de patiënt akkoord met het voorgestelde schema (duur en intensiteit). bericht huisarts over aard follow-up en welke informatie gegeven aan patiënt en familie. in overleg bepalen wie (intra- en extramuraal) de follow-up zal uitvoeren. geef aan welke infrastructuur minimaal nodig is voor deze follow-up. LOKAAL RECIDIEF DIAGNOSTIEK Het is van belang aan te geven op welke wijze een gegeneraliseerd proces moet worden uitgesloten voordat tot behandeling van een lokaal recidief kan worden overgegaan. De behandeling van een lokaal recidief, maar vooral ook alternatieven hiervoor behoren te worden aangegeven. Met name dient hierbij de rol van de multidisciplinaire oncologiebespreking te worden vermeld. uitbreiding lokale recidief. uitsluiten detecteerbare afstandsmetastasen. aard en doel van de diagnostiek. heeft de patiënt het nut en de mogelijkheden van diagnostiek begrepen. gaat de patiënt akkoord met het voorgestelde schema (duur en intensiteit). 4

5 bericht huisarts over aard diagnostiek en welke informatie gegeven aan patiënt en familie. in overleg bepalen wie (intra- en extramuraal) de diagnostiek zal uitvoeren. geef aan welke infrastructuur minimaal nodig is voor deze diagnostiek. METASTASEN DIAGNOSTIEK Het is van belang om het diagnostisch proces ten aanzien van de detectie van metastasen te beschrijven, wederom rekening houdend met de testkarakteristieken van de diagnostische verrichtingen en de meest kosteneffectieve volgorde. Diagnostiek à la mitrailleuse moet worden ontraden. De paragrafen over paramedische zorg, voorlichting, communicatie en continuïteit, verdienen in dit hoofdstuk extra aandacht. M.n. dient waar mogelijk gewezen te worden op aspecten van best supportive care en het tijdig inschakelen van deskundigen, zoals pijnconsultenten en oncologisch verpleegkundig consultenten. bepalen uitbreiding tumorgroei relevant voor therapie. aard en doel van de onderzoeken. heeft de patiënt het nut het aanvullende onderzoek begrepen. gaat de patiënt akkoord met het voorgestelde onderzoek. bericht huisarts over de uitbreiding van het lokale recidief en/of metastasen. welke informatie is gegeven aan patiënt en familie. geef aan welke infrastructuur minimaal nodig is voor deze diagnostiek. LOKAAL RECIDIEF BEHANDELING welke lokale behandelingsmogelijkheden zijn er. welke systemische behandelingen zijn er en met welk doel. aard en doel van de behandeling. heeft de patiënt het nut en de mogelijkheden van behandeling begrepen. gaat de patiënt akkoord met het voorgestelde schema (duur en intensiteit). 5

6 bericht huisarts over aard behandeling en welke informatie gegeven aan patiënt en familie. in overleg bepalen wie (intra- en extramuraal) de behandeling zal uitvoeren. geef aan welke infrastructuur minimaal nodig is voor deze behandeling. METASTASEN BEHANDELING Er dient aandacht besteed te worden aan de sequentie van behandelingen wanneer er voor een gemetastaseerde ziekte meerderelijns therapieën bestaan. De scheiding tussen standaard en experimentele therapie moet duidelijk worden aangegeven. Indien mogelijk dient aangegeven te worden in welke fase van de ziekte een tumorgerichte therapie volgens de professionele consensus niet meer zinvol wordt geacht. welke lokale behandeling indien mogelijk. welke systemische behandelingen zijn er en met welk doel. welke symptoombestrijding kan gegeven worden. De paragrafen over paramedische zorg, voorlichting, communicatie en continuïteit, verdienen in dit hoofdstuk extra aandacht. M.n. dient waar mogelijk gewezen te worden op aspecten van best supportive care en het tijdig inschakelen van deskundigen, zoals pijnconsultenten en oncologisch verpleegkundig consultenten. is het doel van de behandeling curatief of palliatief. kans op curatie bij intensieve lokale therapie gering. systemische behandeling is meestal palliatief. gaat de patiënt akkoord met het behandelingsvoorstel. bericht huisarts over de uitbreiding van het lokale recidief en/of metastasen en de daarbij voorgestelde behandeling. welke informatie is gegeven aan patiënt en familie. transmurale zorg na behandeling indien geen behandeling afspreken wie verantwoordelijk is voor de verdere zorg. geef aan welke infrastructuur minimaal nodig is voor deze behandeling. Bij concentratie van zorg kan in dit verband aan de last resort functie van sommige centra worden gedacht. IMPLEMENTATIE REFERENTIELIJST 6

7 TNM CLASSIFICATIE 7