Evaluatieverslag werkconferentie SOIL Masonkondre
|
|
- Bert van Veen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Evaluatieverslag werkconferentie SOIL Masonkondre Toekomstperspectief Economische Ontwikkeling Moengo en omgeving Locatie: vergaderruimte districtscommissariaat Marowijne te Moengo Zaterdag 19 januari 2013, 12:00-15:00 1 P agina
2 Inhoudsopgave Voorwoord Inleiding Talking points Dagverslag Voorstellen voor toekomstige projecten Bijlage 1: uitnodigingsbrief Bijlage 2: lijst aanwezigen Economische indicatoren, instituties, infrastructuur, geografie 22 Contactinformatie SOIL Masonkondre 25 2 P agina
3 1. Voorwoord Voor u ligt het evaluatieverslag van de werkconferentie Toekomstperspectief Economische Ontwikkeling Moengo en omgeving georganiseerd door de stichting SOIL op 19 januari De werkconferentie is opgezet om een beeld te schetsen hoe de lokale economie in Moengo en de rest van Marowijne bevorderd kan worden door middel van ondernemerschap. Hierbij was het doel vooral meer aandacht te vestigen op de huidige situatie in Marowijne, en tot denken aan te zetten. De werkconferentie had niet plaats kunnen vinden zonder onze sprekers. Daarom willen wij Tresna Pinas, Romeo Alanterie en de TU Delft stagiaires bedanken voor hun bijdrage. Verder willen wij de districtscommissaris Theo Sondrejoe, die door onvoorziene omstandigheden helaas zelf niet aanwezig kon zijn, bedanken voor het meefinancieren van het congres en het ter beschikking stellen van de locatie. Wij zijn zeer tevreden met hoe de conferentie verlopen is. Bij deze willen we ook nog alle aanwezigen hartelijk bedanken voor hun komst en feedback op de presentaties. SOIL Masonkondre Moengo, P agina
4 2. Inleiding De werkconferentie Toekomstperspectief Economische Ontwikkeling Moengo en omgeving is opgezet aan de hand van veel voorwerk. Er zijn onderzoeken door studenten van de TU Delft uitgevoerd over de kansen om inkomen te verwerven en over de ontwikkelingsmogelijkheden van Moengo. Ook zijn er al enige projecten gerealiseerd (bakkerij mevrouw Pinas en craftshop Koni Marwina Pikin) en zal het project van de modelboerderij worden uitgevoerd, dat zal moeten zorgen voor de creatie van diverse SME-agrobedrijven (Small & Medium-sized Enterprises) en banen. Bij de ontwikkeling van Moengo en Marowijne is gekeken hoe opleidingen en onderwijs, werk en inkomen, infrastructuren en faciliteiten te realiseren zodat mensen in Marowijne blijven wonen en werken, of zelfs terugkeren. Naast de economische ontwikkeling spelen zaken als sociale ontwikkeling (voeding, onderwijs, gezondheid), duurzaamheid en veiligheid een rol. Drie belangrijke gebieden die bij de onderzoeken van de studenten van de TU Delft naar voren zijn gekomen om Marowijne economisch te ontwikkelen, zijn: ondernemerschap in de landbouw, toerisme en de culturele sector (kunst, film/documentaire, design/ontwerp). Bij de werkconferentie hebben SOIL, de studenten van de TU Delft, Tresna Pinas en de heer Romeo Alanterie, districtssecretaris van Marowijne, een bijdrage geleverd over bovenstaande onderwerpen. In dit evaluatieverslag zal de inhoud van alle presentaties behandeld worden, alsmede adviezen gegeven worden voor welke projecten verder in Moengo opgezet zouden moeten worden, om de ontwikkeling van Marowijne op gang te brengen. 4 P agina
5 3. Talking points Van de voren zijn talking points opgesteld aan de hand waarvan de presentaties zijn voorbereid: A. Dennis Tjoen A Choy (voorzitter SOIL Masonkondre) Doel van SOIL toegelicht Ontwikkeling van scholing, huisvesting en werkgelegenheid belangrijk Ondernemerschap op gang brengen, door te ondersteunen met kennis (onderwijs), en door samen te werken SOIL Masonkondre ondersteunt de mensen, maar doet het werk niet voor ze. B. Projectteam SOIL presentatie door Sander van den Berg (studenten TU Delft) Bernard Oussoren, Sander van den Berg, Kate Spierings Inleiding Hoofdvraag onderzoek: door welke keten gaat een agrarisch product (knolgewas) voor export, en welke knelpunten bevinden zich in deze keten? Het doel van het onderzoek was om de exportketen van de knolgewassen zoete patat, cassave en yams naar Trinidad, Nederland en Frans-Guyana vast te leggen, en te achterhalen welke knelpunten er in deze keten zaten om te zorgen dat er geëxporteerd kan worden en de boeren hun producten kwijt kunnen. Wij hebben gepoogd technologische oplossingen voor de knelpunten aan te dragen. Het is belangrijk dat telen gestimuleerd wordt, en dat boeren niet bang zijn met producten te blijven zitten. Het doel is voldoende af te zetten en te exporteren, zodat de boeren een inkomen boven het bestaansminimum verdienen. Opbouw project Om informatie in te zamelen zijn er gesprekken gevoerd met de volgende instanties en personen: - Rick Vonberg Caribisch Instituut - Mevrouw Del Prado - Ministerie van LVV - Mevrouw van de Leuv - Ministerie van HI - Meneer Tamenga - Douane Nieuwe Haven - Mevrouw Marion - Inklaringsbureau Marion - Meneer Kruiner - Caribbean Export Development Agency - Mensen met kostgrondjes in omgeving Moengo - Cargadoren en exporteurs Verder zijn er veel handleidingen en rapporten van andere landbouwinstituten gelezen en gebruikt tijdens onze bezigheden. Trinidad en Nederland zijn geschikte afzetmarkten, Frans-Guyana niet zo zeer. Activiteiten Ketenonderzoek Interviews en gesprekken Bezoeken aan kostgronden Kassenbouw gestart Eigen cassave geplant Waarom dit onderzoek? Kennis voor SOIL, en dus voor boeren! 5 P agina
6 Boeren investeren en doen het werk, SOIL biedt ondersteuning op management vlak, en verschaft kennis en helpt vaardigheden aan te leren. Input voor SOIL modelboerderij (foto s!) Centraal in de aanpak van SOIL staat capaciteitsopbouw door: 1. kennis 2. vaardigheden 3. attitude Functie SOIL SOIL helpt boeren om hun eigen agrarische onderneming op te zetten Via de onderzochte keten zal SOIL de boeren helpen hun gewassen te exporteren en verkopen. SOIL koopt in feite de knolgewassen op van de boeren. Wat wordt er verwacht van SOIL farmers? Kennis en vaardigheden willen ontwikkelen Een verandering in houding: initiatief nemen, niet bang zijn voor arbeid, gedisciplineerd plannen en deze volhouden, nauwkeurige werkhouding (gereedschap, gewassen etc), trots op eigen prestatie SOIL brengt dat in praktijk door aan het leerproces de volgende eisen te stellen: 1. de gebruikte technieken moeten goed getest zijn, want: 2. de boeren/aanstaande boeren moeten zelf investeren (entrepreneurschap) 3. met investeringen die binnen uiterlijk twee jaar terug te betalen zijn (niet meer dan 1000) 4. en die betaald kunnen worden vanuit de inkomensgenerering die ze mogelijk maken 5. de boeren doen de investeringen, en SOIL zorgt voor educatie en training en onderzoek (bijvoorbeeld naar vermarkten zoals jullie doen) 6. groei van capaciteit en groei van het bedrijf in kleine stappen gaan gelijk op en versterken elkaar (kassen, watervoorziening, mest en biogas, enz.) C. Tresna Pinas (eigenaar craftshop) - Ontstaan van het idee voor een craftshop - Doel van de craftshop: Marroncultuur uitdragen en verspreiden (via toerisme) o Korte toelichting op de organisatie KONI MARWINA PIKIN - Ervaring met het werken met de studenten en SOIL o Hoe breng je een idee tot uitvoering? o Welke zaken komen er bij kijken? o Welke inzichten zijn er verworven? D. Projectteam Toerisme presentatie door Shosha Boute (studenten TU Delft) Shosha Boute, Eline Leising en Susan Starre Algemeen Doel van het onderzoek: waarmee kunnen we (verschillende sectoren en particulieren) toeristen naar Moengo trekken en welke nieuwe ervaring kunnen we ze bieden? Gebruik van plaatjes bij elk kopje met gesproken uitleg 6 P agina
7 Werkwijze: Onderzoek is tot stand gekomen door: o Gesprekken met TCT Marowijne, TCT Paramaribo, toeristische en culturele instanties in Frans Guyana, Waterproof Tours o Onze eigen ervaringen met (toeristische) plaatsen in Suriname Mogelijkheden Moengo Branding van Moengo: van Bauxiet naar kunst en cultuur aan de Cottica o Kunstroute Marcel Pinas o Tembe Art Studio met kunst, toneel, dans en muziek o Craftshop Moengo o Moengo Art Museum o Souvenirs hierop gericht: pangi s, houtsnijwerk, sieraden, traditioneel voor de Marrons o Meer informatie over de cultuur van de Marrons: boeken, workshops etcetera. Waterkant (Cottica) o Maak gebruik van de Cottica: markt, ontspanningsplek, eetgelegenheden, souvenirs Meer bezienswaardigheden o Casa Blanca o Clockhouse o Suralco mijnen o Bos (Nanti Plasi, indien onderhouden) o Dorpsbezoek Ontspanning o Zwembad o Tennisbaan? o Voetbal o Dansles o Koningin Wilhelmina Park o Café/ Bar / Internetcafé Geschiedenis o In beeld brengen in een museum wellicht. Niet alleen de mijnen, maar ook de binnenlandse oorlog hebben dit gebied gemaakt tot wat het nu is. Eetgelegenheden o Net uitziende warungs en restaurantjes met een grotere kaart o Podosiri aanbieden! Accommodatie o Meer mogelijkheden creëren voor zowel toeristen als familie: Guesthouse Moengo? Promotiebureau voor toerisme in Marowijne / Toeristen Informatie Centrum o Ansichtkaarten van Moengo o Minicards o Overzicht aan mogelijkheden in Moengo Informatie op internet o Moengo Startpagina: alle toeristische mogelijkheden op 1 pagina Monitoring o Gegevens werden vroeger bijgehouden: nu niet meer. Goed om het bij te houden en te kunnen bijsturen met promotie Ondernemerschap: o Meer initiatieven om meer toeristen te trekken ondersteunen 7 P agina
8 o Er zijn al voorbeelden in Abadukondre, Patamacca, Ricanaumoffo: deze hebben ondersteuning nodig Mentaliteit/ Imago o Heel Moengo/ Marowijne moet toeristen zich thuis laten voelen o Goede verhalen kunnen zodoende het imago van Moengo weer ophalen Verantwoordelijkheden Welke sector is er verantwoordelijk voor welke ontwikkelingen? o Wat is een overheidstaak? o Wat kunnen particulieren doen? o Waar kan het bedrijfsleven ondersteunen? E. Districtssecretaris Marowijne, Romeo Alanterie (Hoofd Milieu en Gezondheid) Vertellen over werkzaamheden in Moengo: Verfraaiing van Moengo Promotiemateriaal en website Opknappen markt 8 P agina
9 4. Dagverslag PROGRAMMERING: Ceremoniemeester (Eline Leising) Officiële opening conferentie Dennis Tjoen A Choy Ontwikkelingen door en visie van SOIL Bernard Oussoren, Kate Spierings, Sander van den Berg De potentie van export van knolgewassen en de SOIL modelboerderij Pauze Tresna Pinas Het opzetten van een onderneming ondersteund door SOIL Eline Leising, Susan Starre, Shosha Boute De potentie van toerisme voor Moengo en omgeving Romeo Alanterie Ontwikkelingsvisie voor het district Marowijne Afsluiting door de ceremoniemeester (Eline Leising) De conferentie word geopend om Eline bedankt iedereen voor zijn komst. Kort vertelt ze wat er op het programma staat (zie ook hierboven). Vervolgens geeft ze het woord aan Dennis. DENNIS TJOEN A CHOY SOIL Dennis is de voorzitter van SOIL. Het idee voor het opzetten van de stichting en de aanpak voor economische ontwikkeling van Marowijne komt van Rudi Darson, gebaseerd op ervaring met ontwikkelingsprojecten in het Marowijne gebied in de afgelopen jaren. De stichting bestaat uit meneer Tjoen a Choy, meneer Johan Ceder en meneer Adam Dijkman. Het doel van de stichting is Moengo weer zoals vroeger te maken; rijk en welvarend. De oorlog heeft het gebied veranderd en daardoor is Moengo nu niet meer rijk en welvarend. Nu ook Suralco vertrekt, moet er worden gekeken naar wat er is achter gelaten in Moengo en omgeving. Daarnaast is het van belang dat we de mensen hier houden, vooral de jongeren. De Marronjongeren in Suriname hebben bij de andere bevolkingsgroepen een negatief imago, wat voorkomt uit het feit dat ze geen ontwikkeling hebben gehad en ook geen werk hebben. Om de mensen en de jeugd in Moengo te houden zijn er drie dingen nodig: Scholing De scholing moet groeien. Er moet ook een universiteit komen. Hierdoor hoeven de jongeren niet naar Paramaribo om hoger opgeleid te kunnen worden, maar kunnen ze gewoon in Moengo blijven. Huisvesting Werk Er moet werkgelegenheid worden geschapen. Moengonezen zijn goed in planten. Echter is de afzetmarkt klein en hebben de kostgrondjes soms last van ziekte en plagen. Er moeten ontwikkelingen komen waardoor er meer planten per vierkante meter kunnen groeien om zo een grotere productie te realiseren. Naast werk in de agrarische sector zijn er ook andere arbeidsmogelijkheden. Afgelopen jaar heeft SOIL bijvoorbeeld geholpen met een bakkerij, wat eveneens werkgelegenheid biedt. Er zijn ook mensen nodig in de sector techniek, bijvoorbeeld een schilder of een lasser. 9 P agina
10 Mensen moeten leren bedrijven opzetten. SOIL is er om ze hierin te ondersteunen met kennis. Dit moet leiden tot ontwikkeling van Moengo en omgeving. Waarom lukt het op dit moment nog niet? Dat komt omdat niet genoeg mensen hun mond opentrekken. Daarnaast is het van belang dat mensen samenwerken. De neuzen moet in 1 richting staan. SOIL is er om de mensen te managen. Niet alleen in landbouw maar ook met andere dingen, zoals bijvoorbeeld de craftshop. Van belang voor de ontwikkeling van Moengo en wat in de toekomst ook in Moengo aanwezig zou moeten zijn, zijn de onderstaande dingen: Verbeterde infrastructuur Elektriciteit KKF Advocaten bureau Telecommunicatie SANDER VAN DEN BERG Onderzoek exportketen Sander vertelt dat hij en de rest van zijn groep een onderzoek hebben gedaan naar de export van producten. Een groot deel van het onderzoek is uitzoeken wat de knelpunten zijn in de exportketen. Qua producten is er gekeken naar yam, zoete patat en cassave. Er is gekeken naar de mogelijkheden van exporteren naar Trinidad, Nederland en Frans Guyana. Het onderzoek: Voor hun onderzoek hebben ze verschillende dorpen in de buurt bezocht. Daar is gesproken met boeren en zijn kostgrondjes bekeken, zowel net nieuwe als oudere grondjes. Daarnaast zijn verschillende instanties bezocht om van meer informatie te worden voorzien. Knelpunten: Aanbodsplanning In Suriname wordt op dit moment niet het gehele jaar de producten aangeboden. Voor exporteren is dit lastig. Grootschalige productie Er zijn grote getallen nodig voordat exporteren rendabel is Tijdsplanning Vanaf de oogst moeten alle afspraken strak geregeld zijn en klaar voor export. Conclusie: Nederland heeft potentie maar afstand kan een probleem vormen. Trinidad heeft eveneens potentie alleen produceren ze ook lokaal. Frans Guyana heeft geen potentie. Dit wegens import uit Frankrijk, het feit dat ze zelf ook produceren. Dit resulteert in een kleine markt. Waarom dit onderzoek: SOIL wil met deze informatie landbouwers informeren. Ze willen ze helpen met management en een grootschalige productie realiseren. Aanpak: Kennis verschaffen Vaardigheden creëren Goede attitude realiseren wat leidt tot een hoge rendabiliteit Eisen: De boeren moeten zelf investeren o De investering moet wel binnen 2 jaar terug te verdienen zijn 10 P agina
11 SOIL zal ze voorzien van educatie en trainingen. TRESNA PINAS Craftshop Allereerst worden opnieuw de genodigden bedankt voor hun aanwezigheid. Vervolgens meldt ze dat ze gaat praten over de craftshop, niet haar craftshop, maar de craftshop van Moengo en in het bijzonder van de crafters. Ontstaan idee: Tresna had al lang door dat er veel mensen mooie craft in Moengo en omgeving maakten. Dit deden ze echter voor zichzelf, ze hosselden. Toen kwam ze op het idee hier echt werk van te maken, en dus een craftshop op te zetten, zodat er een plek zou zijn waar deze mooie producten verkocht kunnen worden. Met hulp van de stichting SOIL heeft ze dit vervolgens weten te bereiken. Doel: Met de craftshop heeft Tresna verschillende doelen voor ogen: Economisch: ten eerste economisch, namelijk werk verschaffen voor mensen in de omgeving en armoede bestrijden. Door de inkomsten voor de crafters kunnen gezinnen gevoed worden. Grote markt aanboren: ten tweede wil ze produceren voor de grote markt, zodat niet alleen mensen in Moengo de craft kopen. Wat hierbij hoort, is een grotere aanpak, groot denken, dus groot produceren. Samenwerken: indien er niet voldaan kan worden aan bestellingen, zou craft van andere plekken gebruikt kunnen worden. Hopelijk kunnen er samenwerkingen met craftshops en crafters in Albina en Galibi aangegaan worden. Netwerken: ook is het een manier om een netwerk op te starten van crafters. Zo komen steeds meer mensen geïnteresseerd in verschillende culturen en in kunst met elkaar in aanraking. Cultureel: een zeer belangrijk doel van de craftshop is het uitdragen van de verschillende culturen. Niet alleen de Marroncultuur, maar ook de Javaanse moet aandacht krijgen. Er zullen producten van verschillende culturen in de craftshop te koop zijn. Doel organisatie: Het doel van de organisatie Koni Marwina Pikin is driedelig: Het stimuleren van crafters om zich kunstzinnig verder te ontwikkelen, maar ook op een economische manier. Hoe zet ik mijn producten af? Hoe pak ik de promotie aan? Verdere ontwikkeling (trainingen en cursussen) Uitbreiding van de groep: het is erg belangrijk dat iedereen die wil, betrokken kan zijn bij de craftshop. Daarom mag iedere crafter zich aansluiten bij de organisatie, indien ze hierin geïnteresseerd zijn. Ervaringen: Tresna vertelt over hoe ze haar idee tot uitvoering heeft gebracht. Om een idee tot uitvoering te brengen is volgens haar eigenlijk vooral een ding nodig, doorzettingsvermogen. Je moet echt willen dat je idee een succes wordt, en niet opgeven als het moeilijk is. Soms laten vrienden je in de steek, gaan afspraken niet door e.d. Dan moet je je niet uit het veld laten slaan, maar gewoon verder gaan! Verder is plannen belangrijk en streng zijn voor jezelf. Voor haar was de steun van stichting SOIL door Rudi Darson ook een grote push. Alhoewel hij haar soms erg veel contacteerde (mailtjes sturen en vragen stellen) over de gang van zaken, kwam ze later tot inzicht dat ze het echt nodig had gehad. 11 P agina
12 Organisatorisch is het erg belangrijk een goed systeem aan te brengen in je ontwikkeling. Voor de craftshop betekende dit het selecteren en aanstellen van een bestuur met een goede taakverdeling (voorzitter, penningmeester etc.). Bovendien hebben ze een administratiesysteem aangebracht waarbij alle producten een code hebben gekregen die verwijst naar de specifieke crafter en het productnummer. De code is opgebouwd uit de initialen van de crafter, met daarna het nummer. Voor Tresna Pinas, product 1 zou dit dus TP001 zijn. In een boek wordt bijgehouden welke producten verkocht worden, en dan wordt de productcode genoteerd. Elke maand houden ze een vergadering met de crafters, waarbij alle verdiensten uitgekeerd worden. SHOSHA BOUTE Toerisme Algemeen: Het doel van het onderzoek is ontdekken hoe toeristen worden getrokken. Er moet daarvoor worden gekeken naar wat voor unieke ervaring aangeboden kan worden. Gekeken moet worden naar de brand (merk) van Moengo. Daarnaast heeft toerisme natuurlijk een economische betekenis voor Moengo: het zorgt voor werkgelegenheid. Werkwijze: Er is gesproken met ministeries, culturele instanties en touroperators. Daarnaast hebben we ook eigen ervaring opgedaan met tours in Suriname. Uit deze gesprekken en ervaringen hebben we conclusies getrokken en ideeën bedacht. Mogelijkheden Moengo: De brand (merk) van Moengo moet worden veranderd. Het zou van bauxiet naar kunst, cultuur en natuur aan de Cotticarivier moeten veranderen. Er zijn mogelijkheden voor kunst en cultuur. Zo heb je de kunstroute, de Tembe Art Studio, de craftshop en het art museum. Er kan hier meer op ingespeeld worden met bijvoorbeeld workshops, souvenirs e.d. Daarnaast is er sprake van het meer uitbuiten van de mooie dingen van de natuur. Er kan worden gedacht aan een boswandeling, gebruik maken van de Cottica met een markt, eetgelegenheden. Er zijn al een aantal bezienswaardigheden zoals Casa Blanca, Clockhouse en de Suralco mijnen. Deze kunnen meer worden gebruikt en het kan worden uitgebreid met dorpsbezoeken. Op dit moment zijn er al ontspanningsmogelijkheden, namelijk het voetbalstadion, danslessen een zwembad (ook al is deze niet voor iedereen toegankelijk). Voor de toekomst zijn er meer mogelijkheden zoals een café/bar/internetcafé, het park indien dit beter wordt onderhouden en er bankjes en dergelijke worden geplaatst, meer sport mogelijkheden. Rondleidingen voor toeristen om zo meer over de geschiedenis te vertellen, zoals bijvoorbeeld over de Suralco mijnen, zou een goede mogelijkheid zijn om meer toeristen te trekken. Ook zou het Moiwana monument bezocht kunnen worden voor informatie over de binnenlandse oorlog of het verhaal en de ontdekking van fort Boekoe In de toekomst zouden er nettere warungs moeten komen met een grotere menukaart. Ze zouden ook podisiri kunnen aanbieden. Gedacht zou kunnen worden aan een guesthouse of een ressort aan de Cottica. 12 P agina
13 Om de toeristen te informeren zal een promotiebureau voor toerisme kunnen worden opgericht. Deze kunnen de mogelijkheden van Moengo promoten en wellicht ook ansichtkaarten van Moengo aanbieden. Informatie aanbieden op internet over Moengo, op een startpagina, zal ervoor zorgen dat toeristen in één opzicht bekend zijn met de mogelijkheden die Moengo biedt. Gegevens zouden moeten bijgehouden worden van het toerisme, om hier beter op te kunnen inspringen. Het imago van Moengo zou moeten veranderen. Toeristen moeten zich hier thuis voelen zodat er goede verhalen worden verspreid over Moengo, wat leidt tot een beter imago. Verantwoordelijkheden Er zijn cijfers bekend van het toerisme in Suriname. Dit zijn er per jaar. Ingeschat is dat hiervan 2,5 procent naar Moengo gaat. In de toekomst verwachten we het dubbel aantal toeristen in Marowijne, indien er wordt geïnvesteerd in toerisme in dit gebied. Ook zijn er cijfers bekend van accommodatie in Suriname, maar eveneens niet van Marowijne. In Suriname worden er overnachtingen geteld, en ingeschat is dat er 800 per jaar in Moengo zijn. Op dit moment is er te weinig accommodatie. In de toekomst moet er worden gekeken naar mogelijkheden om een guesthouse of hotel op te zetten in Moengo. De toeristenstroom is de afgelopen jaren gestegen. Het is dus zeker rendabel om hierin te investeren. De meeste toeristen komen uiteraard binnen via Zanderij en reizen dus via Paramaribo. Ook komt een groot deel van de Europese toeristen via Albina. Dit is dus ook zeker een doelgroep om je qua toeristen op te richten, bijvoorbeeld door vertalingen in het Frans en Engels aan te bieden. Sectoren waar toerisme een bijdrage in kan leveren zijn: Horeca: café, bar, internetcafé, restaurant Huisvesting: guesthouse, hotel, ressort Vrije tijd: tennisbaan, waterkant, park, markt Cultuur: craftshop, workshops, musea, tentoonstellingen, documentatie Tours: boottocht, fietstocht, dorpsbezoek Meer Promotiebureau toerisme Branding Moeno Moengo Startpagina voor toeristen Monitoring en sturing toerisme Vragen Akawaje: Boute: Oussoren: Albina, Nickerie, Zanderij en Zorg & Hoop zijn de plekken waar toeristen aankomen. Heeft het dan wel zin om ook een informatiecentrum in Moengo te plaatsen? Het is vooral nodig dat deze centra aanwezig zijn op de plekken waar ze binnen komen. Dat zijn namelijk de plekken waar ze de informatie halen. Ze zullen daar inderdaad eerst kijken. Er zal moeten worden samengewerkt met die plekken. Het is vooral belangrijk dat Moengonezen en familie reclame maken op andere plekken. Vaak ligt hun hart toch nog van waar ze vandaan komen. Het is van belang dat ze mensen actief aanspreken om zo Moengo actief te promoten. Tjoen a Choy: Alle toeristenbureaus moeten alle mensen van alle informatie kunnen voorzien. Op de plek zelf moet dan een bredere informatie voorziening zijn. Het heeft namelijk meer impact als je de informatie hier krijgt. 13 P agina
14 Akawaje: Boute: Gummels: STS (Stichting Toerisme Suriname) is belast met dit soort zaken. Voordat ze dit soort dingen opzetten, moeten ze eerst uitpluizen wat de potentie is in de districten voordat ze erin investeren. Vandaar dat ze kijken of het nodig is om een toeristeninformatiepunt in Moengo te plaatsen. Albina heeft er sowieso één nodig, maar als de toerist in Moengo is, heeft deze hier al bewust voor gekozen. Is het dan nodig om er hier ook één te plaatsen, helemaal wegens de niet al te grote afstand tussen Albina en Moengo. Op dit moment inderdaad misschien nog niet. Maar in de toekomst zeker wel. Als er veel dingen te doen zijn in Moengo is het handig als hier overige informatie kan worden verschaft. Ze geeft als voorbeeld Frans Guyana, waar ze toen ze er was eerst gelijk naar het toeristencentre ging. Er zou kunnen worden overwogen om te beginnen met informatieborden, bijvoorbeeld bij het Clockhouse. Dit is op dit moment een goede manier om informatie te verschaffen. Toeristen kunnen dan op de plek zelf achtergrondinformatie lezen. In de toekomst kan dit worden uitgebreid met een toeristenbureau. ROMEO ALANTERIE Ontwikkelingsvisie district Hij wenst ons een goede middag. Vervolgens vertelt hij dat hij de DC van Marowijne vertegenwoordigt, die zelf helaas andere dienstverplichtingen had. Hij is blij met de conferentie, het geeft weer een duwtje in de rug om de ontwikkelingen voort te zetten. Er zijn plannen om Marowijne een ander gezicht te geven. Dit gebeurt door Moengo schoon en goed te onderhouden. Daarnaast zijn ze bezig om vanaf de waterkant tot de lijnweg te verfraaien, waaronder ook het marktplein. Het doel is om het één van de beste plekken van Suriname te maken. Daarnaast zijn ze ook bezig met promotie. Zo is er een website in de maak en is er geleerd hoe folders worden gemaakt. Deze worden beide meertalig aangeboden, namelijk in het Frans, Sranan Tongo en Nederlands. Ze kijken op het moment ook naar de agrarische sector, die erg vruchtbaar is. Het is van belang dat er goede plannen worden gemaakt met de kapitein in Morakondre, aangezien hij verantwoordelijk is voor het gebied. Op dit moment is hier in Moengo de afzetmarkt nog te klein. Daardoor zijn er veel mensen die illegaal producten verkopen. Als de markt geopend is, is registratie belangrijk; anders zullen er sancties plaatsvinden. Hij vindt de exportideeën van SOIL een mooi initiatief. De overheid kan niet alles alleen, ondernemers zijn belangrijk. Daarnaast staat er in de planning om mooie perken, voetpaden en bankjes te plaatsen. Er staat nog veel meer in de planning, hiervoor is het belangrijk te blijven samenwerken. De emotionele band met Marowijne dient hiervoor als drijfveer. DANKWOORD EN SLUITING WERKCONFERENTIE Dennis: SOIL wil graag ondernemers stimuleren en grootschalige ondernemingen opzetten. SOIL versterkt en werkt naar doelen toe. Hiervoor is het belangrijk deadlines te stellen en een planning te maken. Over de regio werkzaamheden stelt hij dat het van belang is dat er niet alleen wordt gepraat maar dat er ook actie wordt ondernomen. Daarnaast vertelt hij dat hij de kapitein betrokken houdt, want Masonkondre is het gebied van de kapitein. 14 P agina
15 Tresna: Studenten geven Marowijne een push. Ze bedankt de studenten en aanwezigen voor hun inzet en hun komst. Er wordt zo een grote bijdrage gerealiseerd wat betreft ontwikkelingen in Marowijne. Eline: Eline sluit af en bedankt Dennis en ook Rudi. Ze meldt dat ze hoopt dat de ontwikkelingen blijven doorzetten. Ze vermeldt dat er mogelijkheden zijn om nu de modelboerderij in aanbouw te Masonkondre of de craftshop Koni Marwina Pikin te bezoeken. 15 P agina
16 5. Voorstellen voor toekomstige projecten Om de economische ontwikkeling van Marowijne op gang te brengen, zouden wat losse projecten gestart kunnen worden. Hieronder doen we een voorstel voor mogelijke toekomstige projecten in Moengo. Deze mogelijkheden zouden door zelfstandige ondernemers aangegrepen kunnen worden, eventueel met ondersteuning van de stichting SOIL Masonkondre. Internet café In Moengo is beperkte mogelijkheid tot internet. Een paar huizen hebben internet maar bieden dit alleen aan aan vrienden en familie. Daarnaast heeft de Tembe Art Studio internet, maar ook dit is alleen voor mensen die werkzaam zijn bij TAS. Wel hebben de mensen hier Facebook en mailadressen. Deze gebruiken ze af en toe als ze toegang hebben tot internet. Hieruit concluderen we dat een internetcafé voor deze mensen uitgang zou bieden en dus zeker klanten zou hebben. Een eventueel probleem zou veiligheid kunnen zijn. Het risico wat betreft beroving is hoog omdat er kostbare spullen zijn. Daarnaast moet er op het begin een grote investering plaatsvinden, omdat een computer hier relatief duur is voor de bevolking. Waterkant boulevard Indien de waterkant verfraaid wordt zijn er vele mogelijkheden. Zowel voor toeristen als voor de lokale bevolking zal het een aantrekkelijke plek worden om tijd te besteden. Om bijvoorbeeld te lunchen aan de waterkant of een rustmomentje te nemen. Hierop kan vervolgens worden ingespeeld door een terras te beginnen, een kraam met drinken en dergelijke. Voor maart is ook gepland om de markt te openen. Dit zal resulteren in meer mensen aan de waterkant. Chique restaurant Op dit moment zijn er een aantal warungs in Moengo. Deze bieden een beperkte kaart en beperkte zitgelegenheden. Voor toeristen is dit niet aantrekkelijk, toeristen willen vaak een chiquer restaurant met meer op de kaart. Hierop kan worden ingespeeld door een chique restaurant te beginnen. Indien de prijzen niet te hoog uitvallen, zal het ook voor de lokale bevolking een leuk uitje kunnen zijn. Houd Moengo schoon recycling en afvalverwerking Moengo schoonhouden zorgt voor een aantrekkelijker beeld voor de toeristen. Op dit moment is in Moengo de afvalverwerking niet goed. Richting Masonkondre is er een enorme stortplaats met al het afval bij elkaar, waar het gewoon ligt weg te rotten. Dit afval zou eigenlijk goed moeten worden verwerkt. Beter nog zou het zijn als al dit afval zou worden gerecycled. Vooral wat betreft plastic flessen zijn er goede mogelijkheden om deze in te zamelen en te recyclen. Sportfaciliteiten (tennisbaan, zwembad, atletiekbaan) Op dit moment zijn er een aantal mogelijkheden om te sporten. Zo kan men dansen en zijn er atletieklessen. Naast deze faciliteiten is er ook een zwembad en een tennisbaan. Echter zijn deze niet voor iedereen toegankelijk en is de tennisbaan ook lichtelijk vervallen en zal moeten worden opgeknapt worden. Deze faciliteiten bieden vooral mogelijkheden voor de jeugd om meer sporten te kunnen beoefenen. Deze kunnen worden aangeboden tegen een lage prijs, indien dit nodig blijkt te zijn voor het onderhoud. 16 P agina
17 Voor een eventueel guesthouse zou de mogelijkheid tot zwemmen een goede toevoeging zijn. Het zwembad is nu in prima staat, maar niet voor iedereen toegankelijk. Het aanbieden voor een lage prijs bied mogelijkheden, vooral als er ook een eet of drank tentje bij komt. Casablanca open Casablanca is een erg mooi gebouw. Van buiten is het mooi, van binnen nog mooier. Casablanca is van Suralco en daarom niet voor iedereen toegankelijk. Indien dit wel toegankelijk zou zijn, zou het een goede trekpleister zijn voor toeristen. Naast dat het een mooi gebouw is, zou er ook een rondleiding kunnen worden gegeven waarin informatie kan worden verstrekt over Suralco. Voor de rest heeft Casablanca slaapplekken, deze worden op dit moment zeer zelden gebruikt. Aangezien er op dit moment al te weinig slaapplekken zijn, zou dit waarschijnlijk zeker in gebruik worden genomen. Daarnaast is er op dit moment al de mogelijkheid om bij Casa Blanca te eten. Echter is dit vrij weinig bekend. Dit zou meer kunnen worden gepromoot, zodat mensen op tijd kunnen aanmelden en er op tijd eten kan worden ingekocht. Beatrixtheater In Moengo is het Beatrixtheater. Dit theater is vervallen. Als dit zou worden gerenoveerd, zou het een erg mooi gebouw kunnen worden en zullen er optredens kunnen worden gegeven. Optredens zijn aantrekkelijk voor zowel de lokale bevolking, als voor toeristen. Naast het te gebruiken voor optredens zal de zaal worden uitgehuurd, om zo meer inkomsten te genereren en het biedt een podium aan de lokale bevolking. De Suralco zou voor de gemeenschap het Beatrixtheater kunnen opkopen en renoveren om de creatieve economie van de grond te helpen krijgen. Bepaalde projecten zouden door de overheid (lokaal en centraal) moeten worden aangepakt zoals: Instituten Er dienen enkele instituten in komen in Moengo te worden opgezet zoals een afdeling van het Algemeen Bureau voor Statistiek voor het verzamelen van gegevens en een dependance van de KKF (Kamer van Koophandel en Fabrieken op ondernemerschap te bevorderen. Er is reeds een ziekenhuis gepland in Albina, maar ook Moengo zou een ziekenhuis moeten krijgen. Onderwijsinstituten Op het gebied van onderwijs moeten er onderwijsinstituten komen zoals het IMEO, het Natin, het PTC en een afdeling van de AdeK zodat leerlingen niet meer naar Paramaribo hoeven te trekken maar kunnen blijven in Marowijne om er te studeren en het district op te bouwen. Het trainen van ondernemers zal zeer belangrijk worden voor de ontwikkeling van Moengo en omgeving (Marowijne). Landbouwonderwijs zou ook vorm moeten krijgen op lbo, mbo en hbo-niveau. CENTEM, het trainingscentrum van SOIL zal hierin een bijdrage leveren. Fondsen voor landbouwondernemerschap Er zouden fondsen voor landbouw moeten komen zodat de boeren kredieten zouden kunnen krijgen om hun landbouwbedrijven te ontwikkelen. De overheid zou hierbij kunnen stimuleren door middelen beschikbaar te stellen. Ook de Suralco zou een fonds kunnen opzetten om Moengo niet om beheerd achter te laten als teken van verantwoord ondernemerschap. 17 P agina
18 Toerismebeleid en projecten door TCT en de STS voor Marowijne Het ministerie van TCT en de Stichting voor de bevordering Suriname (STS) zouden een toerisme beleid moeten ontwikkelen om toerisme van de grond te krijgen en bepaalde projecten uit te voeren op het gebied van infrastructuur zoals als wegen en internet. Internetverbinding bevordert de ontwikkeling van een regio net zoals bruggen, wegen. Fort Boekoe spreekt tot de verbeelding, de Wia Wia bank zou moeten ontwikkeld en de natuurreservaat van Wanekreek ook. De verlaten dorpen zouden bijvoorbeeld weer ontwikkeld kunnen worden om toeristen op te vangen waardoor ze een economische waarde gaan vertegenwoordigen. Logistieke hub Er zou een logistieke hub gecreëerd kunnen worden in Marowijne om de werkgelegenheid te bevorderen. Moengo en omgeving heeft de mijnen die als opslagplaatsen gebruikt kunnen worden voor goederen bestemd voor het achterland van Latijns-Amerika. Vrachtvliegtuigen zouden niet meer helemaal door hoeven te vliegen naar de diverse landen, maar de opslagplaatsen gebruiken. Er zouden hiervoor vliegvelden kunnen worden aangelegd en samen de havens van Moengo en Coermotibo en de wegen in de omgeving zou een goede infrastructuur kunnen worden opgezet. 18 P agina
19 Bijlage 1: Officiële uitnodiging Geachte heer/mevrouw.., Namens SOIL Masonkondre nodigen wij u van harte uit om onze werkconferentie in Moengo, Marowijne op zaterdag 19 januari 2013 bij te wonen. De stichting SOIL Masonkondre (Surinaamse Ontwikkeling van de Industriële Landbouw) is opgericht in 2011 en heeft als doel rurale gebiedsontwikkeling door inzet van technologie, landbouw en duurzaam ondernemerschap. SOIL Masonkondre werkt daarbij samen met de TU Delft door onder andere de inzet van stagiairs. Het thema van de werkconferentie is het toekomstperspectief van de economische ontwikkeling van Moengo en omgeving. Tijdens deze middag zullen we duurzame ontwikkeling door de sectoren cultuur, toerisme en landbouw beschouwen. Hierbij zullen verschillende sprekers hun visie, ervaring en verkregen onderzoeksresultaten delen. Het is de bedoeling om de verkregen inzichten ook beschikbaar te stellen voor andere gebieden in Suriname. Het programma, bijgevoegd, vangt aan om 12:00 in de middag. De werkconferentie zal plaatsvinden bij het commissariaat van Moengo, Marowijne. Dit bevindt zich op de hoek van de Lijnweg met de Corantijnstraat. Er is voldoende parkeergelegenheid aanwezig. Graag vernemen we uiterlijk twee dagen van te voren of u aanwezig bent. Laat dit weten aan Susan Starre via een sms of door te bellen naar (+597) Wij hopen u de 19 e te mogen ontvangen, Dennis Tjoen A Choy Voorzitter SOIL Masonkondre Tel: soilmasonkondre@gmail.com 19 P agina
20 Programma werkconferentie SOIL Masonkondre Toekomstperspectief economische ontwikkeling van Moengo en omgeving Zaterdag 19 januari :00-15:00 Programmering Ontvangst met een hapje en een drankje Ceremoniemeester Officiële opening conferentie Dennis Tjoen A Choy Vertelt over de ontwikkelingen door en visie van SOIL Bernard Oussoren, Kate Spierings, Sander van den Berg Vertellen over de potentie van export van knolgewassen en de SOIL modelboerderij Pauze Tresna Pinas Vertelt over haar onderneming ondersteund door SOIL Eline Leising, Susan Starre, Shosha Boute Vertellen over de potentie van toerisme naar Moengo en omgeving Districtssecretaris Romeo Alanterie Vertelt over zijn ontwikkelingsvisie voor het district Marowijne Deelt zijn mening over de voorgaande presentaties Afsluitend praatje en bedankje van de ceremoniemeester Na de werkconferentie bestaat de mogelijkheid om een van de gerealiseerde projecten, een craftshop te Moengo, te bezoeken of de modelboerderij in aanbouw te Masonkondre. 20 P agina
21 Bijlage 2: Lijst aanwezigen AANWEZIGEN: Genodigden (20) Mevrouw Djamin Mevrouw Thakoersingh Mevrouw Dorette Kakie Meneer Jonas Edmund Meneer Edmund Sr. Meneer Kopro Meneer James Akewaje Mevrouw Suzie Kay Mevrouw Kate Kapitein Morakondre Mevrouw Dominie Mevrouw Aida Meneer Ceder Mevrouw Rebecca Ceder Mevrouw Santonia Winter Mevrouw Yvonne Petres Meneer Rastou Mevrouw Liesbeth Gummels Kapitein Doeterman Morakondre Vanuit stichting SOIL aanwezig (9) Meneer Dennis Tjoen A Choy Meneer Romeo Alanterie Mevrouw Tresna Pinas Susan Starre Eline Leising Shosha Boute Sander van den Berg Bernard Oussoren Kate Spierings 21 P agina
22 Economische indicatoren, instituties, infrastructuur, geografie Bij het vaststellen van de economische ontwikkeling van Marowijne moeten bepaalde indicatoren worden opgespoord. Hieronder volgen enkele: A. Economische indicatoren GDP (Gross Domestic Product): het geheel van de waarde alle goederen en diensten in een bepaalde periode geproduceerd 1. Lokale GDP: het GDP van Marowijne tegenover nationaal GDP 2. Koopkracht in Marowijne: 3. Inkomen per hoofd (per capita): 4. Armoedegrens: 5. Aantal werkenden: 5a. Werkgelegenheid door toerisme 5b. Werkgelegenheid door de creatieve sector 5c. Werkgelegenheid door landbouw 6. Aantal Werklozen: 7. Aantal lokale bedrijven : 8. Aantal buitenlandse bedrijven: 9. Hoogte van de investeringen: huidig/gewenst 10. Hoogte spaartegoeden: huidig/gewenst 11. Spaarquote: percentage van inkomen dat gespaard wordt: huidig/gewenst 12. Beschikbare kredieten/gewenste kredieten 13. Gemiddelde kosten voor het opzetten van een microbedrijf 14. Wisselkoers (lokaal): Euro, USD tegenover SRD B. Instituties in Marowijne: Welke instituties zijn noodzakelijk voor het bevorderen van de economische ontwikkeling? 1. Bureau voor statistiek voor dataverzameling 22 P agina
23 2. Banken 3. Ondernemerskredieten 4. KKF (Kamer van Koophandel en Fabrieken) 5. Bescherming van eigendomsrechten 6. Districtsbestuur (kwaliteit) 7. Sturen op basis van wetgeving en verordeningen 8. Onderwijsinstituten: welke zijn nodig 9. Interacties tussen instituten 10. Onderzoeksinstituten voor lokaal beleid C. Infrastructuur Welke infrastructuren zijn er nodig? 1. Wegen 2. Bruggen 3. Internet 4. Telefoon 5. Elektriciteit 6. Drinkwater 7. Kantoorruimte en voorzieningen 8. Medische voorzieningen (ziekenhuis) 9. Haven 10. Vliegveld/airstrip 23 P agina
24 D. Geografische ligging Welke voordelen heeft de ligging van Marowijne en t.o.v. wat? E. Dienstverlening 1. Advocatenkantoren 2. Architectenbureaus 3. Logistieke bedrijven 4. Theater 5. Veiligheid F. Bedrijven Aantal bedrijven in de diverse sectoren (welke bedrijven moeten zich in Marowijne vestigen?) 24 P agina
25 Contactinformatie SOIL Masonkondre Correspondentieadres: Florinestraat perceel 159 Paramaribo Suriname Tel. : (Suriname) (Nederland) soilmasonkondre@gmail.com Website: Fascebook: Twitter: 25 P agina
Een zeer inspirerende ervaring waarbij ik veel geleerd heb over zowel de Surinaamse samenleving als mijn eigen Nederlandse achtergrond
Een zeer inspirerende ervaring waarbij ik veel geleerd heb over zowel de Surinaamse samenleving als mijn eigen Nederlandse achtergrond Eline Leising Stagiaire TU Delft, 2012-2013 WIE ZIJN WIJ SOIL staat
Nadere informatieLokale Dialogen - 2. Beschrijving van de krutu in Apoera
Lokale Dialogen - 2 Beschrijving van de krutu in Apoera Lokale dialogen: Apoera 23-24 November 2012 Inhoud Inleiding... 3 1. Thema: Introductie klimaatverandering... 4 2. Thema: REDD+... 5 3. Thema: Overzicht
Nadere informatieONTWIKKELINGS- MOGELIJKHEDEN MOENGO
PROJECT IDEAS ONTWIKKELINGS- MOGELIJKHEDEN MOENGO Mogelijke punten ter ontwikkeling van Moengo, Suriname Harm IJsseldijk Student TU Delft Delft 23-04-2012 0 Inleidende woorden Dit rapport is opgesteld
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieJaarverslag Stichting jij bent TOV! Auteur: Wendy Verkerk- Klein
Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2017 Auteur: Wendy Verkerk- Klein Voorwoord Voor u ligt het derde jaarverslag van TOV te Tiel. Stichting jij bent TOV bestaat sinds Februari 2015. Dit is alweer het
Nadere informatieDank u wel voorzitter. Mevrouw de Voorzitter! Onder uw hamer liggen de begrotingen over het dienstjaar 2016, en deze begrotingen zijn de eerste
Dank u wel voorzitter. Mevrouw de Voorzitter! Onder uw hamer liggen de begrotingen over het dienstjaar 2016, en deze begrotingen zijn de eerste begrotingen voor deze nieuw aangetreden parlement en regering,
Nadere informatieProjectinformatie. Zenji Zanzibar
Projectinformatie Zenji Zanzibar Inhoudsopgave Inhoud Pagina Voorpagina 1 Inhoudsopgave 2 Zenji Zanzibar 3 Bestemming 4 Organisatie & Project 5 Project & Werkzaamheden 6 De accommodatie 7 Voorwaarden 8
Nadere informatieVerslag themabijeenkomst Toerisme en Werelderfgoed
URHAHN BREEN FERWERDA Dorpsontwikkelingsvisie Middenbeemster Verslag themabijeenkomst Toerisme en Werelderfgoed Dorpsontwikkelingsvisie Middenbeemster 16 mei 2019 Inleiding Op donderdag 16 mei 2019 organiseerde
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord Verwachtingen van klanttest De klanttest Ontwikkelplan
Klanttest. Inhoudsopgave Voorwoord Verwachtingen van klanttest De klanttest Ontwikkelplan Voorwoord In blok 2 hebben we een klanttest uitgevoerd om te kijken of er vraag is naar het ontwikkelingsplan.
Nadere informatieWij danken allen die het mogelijk hebben gemaakt om deze Conferentie te houden.
Voorwoord Dit concept document is tot stand gekomen vanuit presentaties, discussies en overwegingen met verschillende belangengroepen bij de Organisatie van de Conferentie Ordening Goud sector in Suriname
Nadere informatieGeheim van Soest. April Lex Bergers. Pauline Maring
Geheim van Soest April 2013 Lex Bergers Pauline Maring Inhoud 1. Wie zijn wij? 2. Wat doen wij? 3. Waar ligt onze kracht? 4. Waar hebben we behoefte aan? 2 Wie zijn wij? Óók in Soest woonachtig en belangeloos
Nadere informatieActieprogramma Toeristische Verblijfsaccommodaties Stadsregio Amsterdam. Februari 2007
Actieprogramma Toeristische Verblijfsaccommodaties Stadsregio Amsterdam Februari 2007 1. Inleiding Op 12 december 2006 is het onderzoek naar Toeristische Verblijfsaccommodaties Stadsregio Amsterdam aan
Nadere informatieHERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI
AMBACHT VAKMANSCHAP TECHNOLOGIE s-hertogenbosch HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI We staan aan het begin van een nieuw maaktijdperk. Wereldwijd wordt het belang van het maken en creatieve ambachten voor
Nadere informatieProjectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012)
-1- Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) 1 Aanleiding voor het project Arbeidsparticipatie is een belangrijk onderwerp voor mensen met een chronische ziekte of functiebeperking
Nadere informatieCREATING SPACE FOR CHILDREN
realtime infobord led verlichting 100% zelfvoorzienend smart scorebord milieuvriendelijk schoon drinkwater in hoogte verstelbare basket rolstoelparcours CREATING SPACE FOR CHILDREN Vakkanjer Challenge
Nadere informatiePraktische-opdracht door een scholier 1597 woorden 28 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inleiding
Praktische-opdracht door een scholier 1597 woorden 28 januari 2003 5 39 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Wij doen ons werkstuk over de afkomst van toeristen in Walcheren. Jaarlijks komen er
Nadere informatieCultuurparticipatie in Dordrecht.
Cultuurparticipatie in Dordrecht. Bas Hoeing CMV 2 09018387 Inhoudsopgave: Aanleiding Blz. 3 Het probleem Blz. 3 De opdrachtgever Blz. 3 Vraagstelling Blz. 4 Deelvragen Blz. 4 Aanpak Blz. 4 Definities
Nadere informatieAdviesrapport: Krachtige kern Olst. Minor Stedelijke vernieuwing Datum: Klas: MRSVE School: Saxion Hogescholen
Minor Stedelijke vernieuwing Datum: Klas: MRSVE School: Saxion Hogescholen 2 COLOFON Opdrachtgever: Ondernemingsvereniging GO-Olst & Plaatselijk Belang Olst Datum: 31 augustus 2015 3 SAMENVATTING In Olst
Nadere informatieLokale Dialogen - 4. Beschrijving van de krutu in Kwamalasamutu
Lokale Dialogen - 4 Beschrijving van de krutu in Kwamalasamutu Lokale dialogen: Kwamalasamutu 1 en 2 Februari 2013 Inhoud Verloop van de krutu... 3 Over het huidige R- PP/REDD+ project:... 4 Over hoe REDD+
Nadere informatieSamenvatting concept geïntegreerd Meerjarenplan Bonaire
Samenvatting concept geïntegreerd Meerjarenplan Bonaire 2015-2025 Kralendijk, januari 2015 Contact: Openbaar Lichaam Bonaire Eilandsecretariaat Plasa Reina Wilhelmina 1 Kralendijk, Bonaire Caribbean Netherlands
Nadere informatieINFO & VOORSTEL ZANZIBITS AUGUSTUS 2013
INFO & VOORSTEL ZANZIBITS AUGUSTUS 2013 Voorstel Gevraagde bijdrage Eenmalige sponsoring voor Stichting Zanzibits Het gesponsorde bedrag zal worden verdubbeld door Stichting de Wilde Ganzen Stichting Zanzibits
Nadere informatieBeknopte algemene informatie over Suriname
Beknopte algemene informatie over Suriname 17 maart 2016 Usha P. Adhin MEd. Hoofd Bureau Internationale Betrekkingen Ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur Locatie van Suriname - Ligt op de noordoostkust
Nadere informatieDuurzame Ontwikkeling Nederland Suriname Drs. Hendrik Comvalius Directeur stichting d ONS Den Haag, 12 december 2008 http://www.stdons.nl Geschiedenis 1987: Our Common Future van de World Commission on
Nadere informatieEr wordt een presentatie verzorgd de huidige stand van zaken van Ict in Onderwijs. Hierbij worden ook enkele vragen gesteld.
VERSLAG REGIONALE CONSULTATIE OVER ICT EN ONDERWIJS MAROWIJNE DATUM: WOENSDAG 23 OKTOBER 2013 LOCATIE: RECREATIECENTRUM MARIJKEDORP Op woensdag 23 oktober werd in de recreatiezaal van Marijkedorp de regionale
Nadere informatieOPDRACHT "CITYMARKETING"
OPDRACHT "CITYMARKETING" Ting Yuen 0777483 DE OPDRACHT "CITY MARKETING" Achtergrondinformatie Rotterdam is een multiculturele stad en er valt veel te doen. Je kunt er behalve veel winkelen ook aan sightseeing
Nadere informatieBij CQ hebben we 4 lessen over de geschiedenis. we ook gedanst. Martine, Astrid, Celeste en Jip v Wieren
Cultuurklas Boermarkeweg Schooljaar 2013-2014 nummer 1, februari 2014 Voorwoord Geachte ouders/verzorgers, We hebben dit jaar voor het eerst een cultuurklas op onze locatie. Er zijn niet veel mavoscholen
Nadere informatieUitzicht op een betere wijk
Uitzicht op een betere wijk Deze visie is tot stand gekomen in bijeenkomsten met verschillende partijen. We danken de deelnemers hartelijk voor hun inzet. Wilt u meer weten? Heeft u na het lezen van deze
Nadere informatieBeleidsplan Stichting TinH (Thuis in Helvoirt) Januari 2017
Beleidsplan Stichting TinH (Thuis in Helvoirt) Januari 2017 Beleidsplan Stichting TinH (Thuis in Helvoirt) Januari 2017 Ontstaan van Stichting TinH Stichting TinH is opgericht in oktober 2015 door een
Nadere informatiePR-team, stand van zaken
Beste deelnemer, Ditmaal ontvang je een update van het PR-team. Deze update staat voornamelijk in het teken van de kaartverkoop ten behoeve van ons thuisconcert op 24 mei a.s.. We vragen je deze dan ook
Nadere informatieSponsorbrochure. Hartige Samaritaan. Pop-up restaurant voor vluchtelingen
Sponsorbrochure Hartige Samaritaan Pop-up restaurant voor vluchtelingen 1 Algemene projectinfo: Wat betekent u voor vluchtelingen? In uw handen hebt u de sponsorbrochure van Hartige Samaritaan. Hartige
Nadere informatieTevredenheid bij bezoekers van infokantoren
Tevredenheid bij bezoekers van infokantoren Regionale infokantoren algemene resultaten Onderzoek uitgevoerd door Guidea in samenwerking met Toerisme Vlaanderen 1 Doelstellingen en Methodologie 3 1 Achtergrond
Nadere informatieOnderzoeksdocument. Creatieve Bloeiplaats
Onderzoeksdocument Creatieve Bloeiplaats HVA Instituut voor Interactieve Media Amsterdam oktober 2008 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Inleiding...3 Doelstellingen...4 Doelgroep...5 De vragen...6 De resultaten...7
Nadere informatieHyves handleiding voor de Groenteman
Hyves handleiding voor de Groenteman In deze speciale Hyves handleiding voor de groenteman leest u informatie over wat dit sociale medium precies inhoudt en hoe u als groente en/of fruitspecialist Hyves
Nadere informatieMotie cultuurpasse-partout/ cultuurmarketing. De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050)
Motie cultuurpasse-partout/ cultuurmarketing M. van der Heide De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050) 367 77 22 0 6863378 - Geachte heer, mevrouw, Met deze brief informeren wij
Nadere informatieKerncijfers toerisme Zeeland 2014
Kerncijfers toerisme Zeeland 214 Oriëntatiefase Informatiebronnen tijdens de oriëntatiefase van de se toerist in Zeeland (aantallen zijn gebaseerd op toeristische vakanties) 3 Rechtstreeks bij accommodatieverschaffer
Nadere informatieKatakle Business Plan 2011 2018. Groeiplan voor het programma van The Hunger Project in Benin
Katakle Business Plan 2011 2018 Groeiplan voor het programma van The Hunger Project in Benin 0 1. Inleiding Achtergrond De Katakle investeerdersgroep werkt sinds 2008 met The Hunger Project aan het einde
Nadere informatieOver de. Bernard van Leer Foundation
Over de Bernard van Leer Foundation Wie wij zijn De Bernard van Leer Foundation gelooft dat het realiseren van een sterke start voor alle jonge kinderen niet alleen goed is om te doen vanuit moreel perspectief,
Nadere informatiePresentatie van de publicatie: Verkeers - en Vervoersstatistieken. Presentatoren: Algemeen Bureau voor de Statistiek. J.Keenswijk & D.
Presentatie van de publicatie: Verkeers - en Vervoersstatistieken Presentatoren: J.Keenswijk & D. Geldorp Algemeen Bureau voor de Statistiek Opbouw van de presentatie Informatie over de afdeling Verkeers
Nadere informatieZorgboerderij Sterrenland 30-01-14
Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Inhoudsopgaven Inleiding...3 Bedrijfsgegevens...4 Afzetmarkt...5 De ligging...6 Het uiterlijk...7 De afdelingen...8 Regels... 9 Personeel...10 Vragen...11 Slot...12 Inleiding
Nadere informatieRAADSINFORMATIEBRIEF. TITEL Prestatieafspraken opbrengst toeristenbelasting 2014
RAADSINFORMATIEBRIEF Van : Burgemeester en Wethouders Reg.nr. : 4541230 Aan : Gemeenteraad Datum : 15 november 2013 Portefeuillehouder : Wethouder G.J. van der Werff Programma : 10. Economie en wonen TITEL
Nadere informatieSponsorbrochure. Hartige Samaritaan. Pop-up restaurant voor en door vluchtelingen
Sponsorbrochure Hartige Samaritaan Pop-up restaurant voor en door vluchtelingen Inleiding Wat doet u voor vluchtelingen? In uw handen hebt u de sponsorbrochure van Hartige Samaritaan. Hartige Samaritaan
Nadere informatieCP9. In gesprek over de toekomst
CP9 In gesprek over de toekomst Na het voortgezet onderwijs kiest uw kind welk vak hij wil gaan leren en welke opleiding hij wil gaan volgen. Hij maakt een beroepskeuze. Een decaan of studiebegeleider
Nadere informatieStichting So Logical Foundation
Stichting So Logical Foundation BELEIDSPLAN 2015-2016 Stichting So Logical Foundation Postbus 5823 1410 GA Naarden Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doelstelling 4 3. Werkwijze 6 4. Organisatie 7 5. Financiën
Nadere informatieInhoud. Subject: Taak 1.2.16 Wat is een portfolio? Paul van der Linden MT1a Periode 2 School Docoments, user 9994 Year 2007-2008
Inhoud Taak 1.2.16 Inhoud... 1 Voorwoord... 2... 3 Wat is de inhoud van een portfolio?... 3 Persoonlijk CV... 3 Persoonlijke Competenties... 4 Dossier... 4 Persoonlijk Ontwikkelingsplan... 4 Hoe kan ik
Nadere informatieOpdracht Stop kindersekstoerisme
Opdracht Stop kindersekstoerisme Opdracht voor 4 personen MBO Toerisme ECPAT Nederland ECPAT wereldwijd actief ter bescherming van kinderen tegen seksuele uitbuiting ECPAT Nederland - Postbus 11103-2301
Nadere informatieBetreft: Culture activiteiten Beuningen
Betreft: Culture activiteiten Beuningen Titel activiteit: Hierbij willen we een aanvraag doen voor de activiteit: Culturele activiteiten Beuningen! Datum & locatie: Deze activiteit zal plaatsvinden in
Nadere informatieStap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart)
Handleiding No Blame Stappenplan No Blame Stap 1 Gesprek met het slachtoffer Stap 2 Organiseer een bijeenkomst met de steungroep Stap 3 Uitleg probleem Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid Stap 5 Ideeën
Nadere informatieIn juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname!
Panelonderzoek ZZP Geacht panellid, In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname! Graag delen wij de belangrijkste
Nadere informatieBALI - MENSEN MET BEPERKING - 7 DAGEN
BALI - MENSEN MET BEPERKING - 7 DAGEN Tourcode: PMDJ-7D-Beperking Bali In samenwerking met onze lokale medewerkers te Bali hebben we voor mensen met een beperking een speciaal programma opgesteld. Vanuit
Nadere informatieToerisme biedt kansen
Gorgora In het noorden van Ethiopië ligt, aan de oever van het Tanameer, het dorpje Gorgora. Net als in veel Ethiopische plattelandsdorpen kampen de bewoners al jarenlang met problemen als malaria, slecht
Nadere informatieVersterken binnenstad Het aanbieden van een bibliotheekvoorziening
Versterken binnenstad Het aanbieden van een bibliotheekvoorziening (ook als ontmoetingsplek) in de binnenstad. Cultuurparticipatie Kernfuncties leren, lezen en informeren bieden voor burgers mogelijkheden
Nadere informatieAll they need is a little help, a little hope, and someone who believes in them.
Jaarverslag 2014 All they need is a little help, a little hope, and someone who believes in them. 1 Inhoudsopgave Voorwoord 1. Algemeen 1.1 Doelstellingen stichting 1.2 Missie & Visie 2. Terugblik 2014
Nadere informatieSWKV GEEFT WEESKINDEREN EEN TOEKOMST
JAARVERSLAG 2018 Met dit Jaarverslag 2018 en het bijgevoegde Financieel Overzicht 2018 willen wij u graag op de hoogte stellen over hoe wij de door u gedoneerde giften hebben besteed, maar ook wat meer
Nadere informatieJAARVERSLAG EN JAARREKENING 2013
INTERNATIONAAL BALLONMUSEUM BARNEVELD JAARVERSLAG EN JAARREKENING 2013 1. Verslag van het bestuur Bericht van de voorzitter In 1938 werd in Barneveld het eerste museum geopend. Tot stand gekomen uit een
Nadere informatieInvesteren in werkgelegenheid in Pader, Noord Uganda. Samenvatting projectvoorstel. Kinderen in Pader, Noord Uganda
Uganda Investeren in werkgelegenheid in Pader, Noord Uganda Samenvatting projectvoorstel Kinderen in Pader, Noord Uganda Uitvoerende organisatie: Verantwoordelijk manager: Uitvoeringsperiode: Locatie:
Nadere informatie16 december 2010 Drs. Waddy Sowma
16 december 2010 Drs. Waddy Sowma MKB: bedrijven met aantal medewerkers < 50 Wereldwijd zijn economen het eens dat ondernemers door hun creativiteit en innovatievermogen een belangrijk aandeel leveren
Nadere informatieProjectkosten ophalen met fondsenwerving
Projectkosten ophalen met fondsenwerving Het is soms ook best duur om vrijwilligerswerk te doen in het buitenland, of stage te lopen over de grens. Voor Local Dreamers, en voor onze Ecuadoriaanse partnerorganisaties,
Nadere informatieMi Matto PROJECT TER BEVORDERING VAN CULTUUROVERDRACHT EN VERTELKUNST MAROWIJNE
Mi Matto PROJECT TER BEVORDERING VAN CULTUUROVERDRACHT EN VERTELKUNST MAROWIJNE Berryl Tempo [Course Title] januari 4, 2015 Concept & Oorsprong Ieder Marronkind is opgegroeid met verhalen en vertellingen
Nadere informatieInnovatie training. Workshop: 4001396. 30 oktober 2012 André Adolfs Jenk de Jong
Innovatie training Workshop: 4001396 30 oktober 2012 André Adolfs Jenk de Jong Programma Innovatietraining, deel I 30 oktober 2012 31-10-2012 13.30 Ontvangst 14.00 Voorstellen, kennismaken en verwachtingen
Nadere informatiePraktische opdracht Economie De economische groei in Nederland in jaren-90
Praktische opdracht Economie De economische groei in Nederland in jaren-90 Praktische-opdracht door een scholier 3697 woorden 29 juni 2004 4,7 54 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding Deze praktische
Nadere informatieKIESWIJZER Ik kies, Ik koos, Ik heb gekozen! Van klas 1 naar klas 2
KIESWIJZER 2019 Ik kies, Ik koos, Ik heb gekozen! Van klas 1 naar klas 2 Inhoud Onderwerp Bladzijde Inleiding 3 De talenkeuze 4 Frans 4 Spaans 5 Duits 6 De kunst, media en techniek keuze 7 Kieswijzer St.
Nadere informatieStichting Soduon. Jaarverslag 2015
1. Inleiding Stichting SODUON werd op 03 augustus 2010 opgericht vanuit de wens van een aantal Burundese-Nederlanders om wat te kunnen betekenen voor kansarme families en hun kinderen en de wens om dat
Nadere informatieAls de lonen dalen, dalen de loonkosten voor de producent. Hetgeen kan betekenen dat de producent niet overgaat tot mechanisatie/automatisering.
Top 100 vragen. De antwoorden! 1 Als de lonen stijgen, stijgen de productiekosten. De producent rekent de hogere productiekosten door in de eindprijs. Daardoor daalt de vraag naar producten. De productie
Nadere informatieInleiding. Patrick Bontinck CEO. Alain Hutchinson Voorzitter van de vzw visit.brussels
Activiteitenverslag Inleiding 2014 werd in het kader van de regionalisering van het toerisme als een scharnierjaar aangekondigd. Het is ook een jaar van consolidatie geweest voor het toerisme in Brussel.
Nadere informatieJaarverslag 2013 en 2014 van Stichting Naturalis
Jaarverslag 2013 en 2014 van Stichting Naturalis Het bestuur is trots dit eerste jaarverslag te presenteren. Hierbij nemen we de gelegenheid om onze vrijwilligers en schenkers hartelijk te bedanken! Vele
Nadere informatieMijn visie; mijn manier van handelen en
Mijn visie; mijn manier van handelen en ideeën over hoe kinderen ontwikkelen, leren en zouden moeten leren op school. Mariska Gerritsen, Docent beeldende vorming Fontys Tilburg Onderwijs Mijn visie op
Nadere informatie. Verzoek om deze nieuwsbrief door te sturen aan andere mogelijk geïnteresseerden.
Nieuwsbrief 2 Vrienden van La Pasión Bekijk deze nieuwsbrief in uw browser. Verzoek om deze nieuwsbrief door te sturen aan andere mogelijk geïnteresseerden. Happy New Year! Carolien van Leeuwen, Bea Woldring,
Nadere informatieGEMENGDE LEERWEG (GL) MAVO (TL) MAVO/HAVO
GEMENGDE LEERWEG (GL) MAVO (TL) MAVO/HAVO Wat is jouw kracht? Waar wil jij goed in zijn? Wat wil jij leren, ervaren en doen? Dat gaan we samen ontdekken op het Amsfort. Positief en uitdagend Vakken op
Nadere informatieGEMENGDE LEERWEG (GL) MAVO (TL) MAVO/HAVO
GEMENGDE LEERWEG (GL) MAVO (TL) MAVO/HAVO Wat is jouw kracht? Waar wil jij goed in zijn? Wat wil jij leren, ervaren en doen? Dat gaan we samen ontdekken op het Amsfort. Positief en uitdagend Vakken op
Nadere informatieSocial Media in de Tuinbouw. Social media in de Tuinbouw
Social media in de Tuinbouw Inleiding: Dit onderzoek is uitgevoerd door Jan-Peter Steetskamp, in opdracht van Mariëlle van Leeuwen, zelfstandig professional op het gebied van marketing en online communicatie
Nadere informatieSchoolbestuur baha i-school Bofokule
Nieuwsbrief September 2013 Schoolbestuur baha i-school Bofokule Bofokule nieuwsbrief September 2013 Nieuws uit het binnenland van Suriname De brief aan FHF Paramaribo, 31 augustus 2013 Brief gezonden aan
Nadere informatieLesbrief: Mediawijs Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst
Lesbrief: Mediawijs Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Dat mensen gebruik maken van media is niet nieuw. Er zijn
Nadere informatieBeleid uitgewerkt in: Werkplan
Beleid uitgewerkt in: Werkplan 2016-2018 VAM beoogt bij te dragen aan de emancipatie en maatschappelijke bewustwording van vrouwen tot roldoorbreking van de seksen in het algemeen en tot verwezenlijking
Nadere informatieMijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.
2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje
Nadere informatieDe essentie van online toegankelijkheidsinformatie voor culturele instellingen
De essentie van online toegankelijkheidsinformatie voor culturele instellingen Door: Veroniek Maat MSc, Accessible Travel Netherlands De snelle stijging van het aantal senioren, ofwel de vergrijzing van
Nadere informatieJaarlijks onderzoek onder vrijwilligers 2016
Jaarlijks onderzoek onder vrijwilligers 2016 Sinds 2012 voert Resto VanHarte een jaarlijks onderzoek uit onder haar vrijwilligers. Dit jaar is er een aparte versie gemaakt voor incidentele vrijwilligers
Nadere informatieToeristische infrastructuur 29 oktober 2012
Toeristische infrastructuur 29 oktober 2012 Welkom 1. Opening 2. Voorstelrondje en toelichting doel van de avond 3. Workshop 1 e deel 1. USP s en kernkwaliteiten 2. Leefstijlen 4. Pauze (20 min.) 1. Op
Nadere informatieUitgave 3. 17.02.2011. Co op Paper. Bedankt voor de vele bruikbare suggesties van jullie allen!.of niet ;)
Uitgave 3. 17.02.2011 Co op Paper Bedankt voor de vele bruikbare suggesties van jullie allen!.of niet ;) Bezoek van de Oost-Friese volksbank Papenburg Gistermiddag om 16:00 uur hebben de groepen een bezoek
Nadere informatieArtiesten interview. Artiest1
Artiesten interview Artiest1 Ben jij vaak creatief bezig met oude spullen door hier op wat voor manier dan ook (kunst meubilair e.d.) weer nieuwe dingen uit te creeren? En waarom hergebruik je hiervoor
Nadere informatiePersoonlijk & ondernemend. Waar kies jij voor? Ontdek waar jouw talenten liggen op het Oostwende
Oostwende College Persoonlijk & ondernemend Waar kies jij voor? Ontdek waar jouw talenten liggen op het Oostwende Ondernemende houding - Ontdek jezelf! Weet jij al wat je wilt worden? Of nog helemaal niet?
Nadere informatieEen educatief programma voor groep 7 en 8 Handleiding Deel 2 Nationaal Park Lauwersmeer
Een educatief programma voor groep 7 en 8 Handleiding Deel 2 Nationaal Park Lauwersmeer Inhoudsopgave Deel 2: programma Nationaal Park Lauwersmeer 1. Planning en organisatie 1.1. Voordat u begint 1.2.
Nadere informatieBedrijfsformules. Wat wordt er van je verwacht? Bedrijfsformule en de zes P s. Waar gaat deze kaart over?
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over bedrijfsformules. De bedrijfsformule van een horecabedrijf kun je zien als het gezicht en het karakter van het horecabedrijf. Wat wordt er van je verwacht?
Nadere informatie''Hoe besteedt u het liefste uw vrije tijd?''
Introductie Uw voorkeuren ten aanzien van uw vrijetijdsbesteding Geachte heer mevrouw, Het begon eigenlijk als een 'grap'. In de beginperiode van P-research (voorheen Priority Search Benelux) hebben wij
Nadere informatieStichting Jyambere Aanmoediging tot ontwikkeling
Stichting Jyambere Aanmoediging tot ontwikkeling Jaarverslag 2017 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Doelstelling... 4 3. Visie... 4 4. Werkwijze... 4 5. Terugblik 2017... 5 6. Toezicht... 7 7. Vooruitkijken...
Nadere informatieWerkstuk Informatica CliniClowns
Werkstuk Informatica CliniClowns Werkstuk door een scholier 1610 woorden 18 april 2016 7,2 10 keer beoordeeld Vak Informatica Inleiding Ik hou mijn werkstuk over CliniClowns, omdat CliniClowns heel leuk
Nadere informatieVeel gestelde vragen Rabobank Clubkas Campagne 2016
Veel gestelde vragen Rabobank Clubkas Campagne 2016 De veel gestelde vragen zijn ingedeeld in drie categorieën: - Algemeen - Voorwaarden - Lidmaatschap Categorie Algemeen 1. Waarom organiseert Rabobank
Nadere informatieLaten we bij deze uitgaan dat we een winkel gaan beginnen. Als je een winkel wilt beginnen moet je natuurlijk beginnen bij het eerste punt:
Werkstuk door een scholier 1863 woorden 3 februari 2002 6,4 139 keer beoordeeld Vak Economie Ondernemingsplan Een onderneming begint eigenlijk altijd bij een ondernemingsplan. Een onderneming betekend
Nadere informatieELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE
ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... STAP : WAT KAN IK? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij
Nadere informatieAardrijkskundeproefwerk Hoofdstuk 6. Vakantielanden
Aardrijkskundeproefwerk Hoofdstuk 6 Vakantielanden Het klimaat is in Zuid-Europa anders dan in Nederland. In de zomer is het er warm en droog, in de winter is het er ongeveer zoals zomers in Nederland.
Nadere informatieELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE
ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij
Nadere informatieNamaste! Beste donateurs en belangstellenden,
Namaste! Beste donateurs en belangstellenden, Wij zijn verheugd dat we na het verschijnen van onze eerste nieuwsbrief jullie kunnen vertellen dat we mooie activiteiten hebben kunnen uitvoeren. Daarnaast
Nadere informatieLesbrief: Woonwijk van de toekomst Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst
Lesbrief: Woonwijk van de toekomst Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding In de toekomst zal onze samenleving er anders
Nadere informatiewww.rkdiaconie.nl/ bewust worden/ kunnen/ specifieke activiteit uitvoeren
Een activiteit: het plan en de praktijk Situering Diaconie is het Goede Doen. Dat vergt dus activiteiten. Nu is het maken van een plan één en de uitvoering ervan iets anders. Er zijn minder vrijwilligers
Nadere informatieReclameproject 2010. Maandag 25 januari t/m 29 januari 2010. Van 09.00 uur tot 14.00 uur. Cypressehout 100. EINDOPDRACHT RECLAMEPROJECT 2009-2010
1 Pagina 1 Maandag 25 januari t/m 29 januari 2010. Van 09.00 uur tot 14.00 uur. Cypressehout 100. EINDOPDRACHT RECLAMEPROJECT 2009-2010 MBO ECONOMIE BRIEFING: Elke groep maakt een reclamecampagne voor
Nadere informatievooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling Financieringsinstrumenten
vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling medegefinancierd door Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling zijn een duurzame
Nadere informatieFORMAT TUSSENRAPPORTAGE CULTUURARRANGEMENT DEEL A: VERANTWOORDING GEMEENTE: Dalfsen JAAR: 2014
FORMAT TUSSENRAPPORTAGE CULTUURARRANGEMENT 2013-2016 DEEL A: VERANTWOORDING 2014 GEMEENTE: Dalfsen JAAR: 2014 AMATEURKUNST/BUITEN- SCHOOLSE CULTUUREDUCATIE PROJECT DOELSTELLINGEN FINANCIELE VERANTWOORDING
Nadere informatieBeste ouders/verzorgers
Schooljaar 2016-2017 26 t/m 30 juni Agenda: Ma - Invullen telefoonlijst gr.1-2 Groep 8 kennismaking VO 12.00 uur vrij Di - Kinderen om 09.30 uur naar school i.v.m. Actie Wo - Jaarlijkse schoonmaak gr.1-2
Nadere informatieNieuwsbrief 1 e kwartaal 2009 Stichting Samen in Actie
1 Stichting Samen in Actie Deimanstraat 43 2522 BC Den Haag Tel. 0649902721 KvK: 27314656 Postbank: 4129710 E: stichtingsa@ziggo.nl W: www.stichtingsa.nl Nieuwsbrief 1 e kwartaal 2009 Stichting Samen in
Nadere informatieMavo Met! Aandacht. Anglia. Meer mogelijkheden op het Hondsrug College. Mavo + (7e vak) Ondernemend Leren. Praktijkvakken (T&T en D&P)
Mavo Meer mogelijkheden op het Hondsrug College Mavo + (7e vak) Ondernemend Leren Aandacht Anglia Praktijkvakken (T&T en D&P) Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst! Mavo Ga je straks
Nadere informatie