Röntgenonderzoek (DSA) van de nierslagaders en mogelijke behandelingen. Medische beeldvorming

Transcriptie

1 Röntgenonderzoek (DSA) van de nierslagaders en mogelijke behandelingen Medische beeldvorming

2 Uw specialist heeft u voor een onderzoek naar de mogelijke aanwezigheid van een vernauwing in één of beide nierslagaders (nierarteriestenose) doorverwezen naar de afdeling Medische Beeldvorming (voorheen röntgenafdeling). Op de dag van het onderzoek wordt u opgenomen op de afdeling Nefrologie (nierziekten). In deze folder kunt u lezen hoe deze dag verloopt en wat het onderzoek inhoudt. Het doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek is om met behulp van een contrastmiddel de beide nierslagaders in beeld te krijgen (via een digitale subtractie techniek = DSA). Zo wordt duidelijk of er in één of beide nierslagaders een vernauwing zit. Dit kan het enige doel zijn van het onderzoek, maar soms is de verdenking op een vernauwing op voorhand zo hoog dat uw specialist afspreekt dat bij aanwezigheid van een vernauwing in één of beide nierslagaders deze meteen wordt gedotterd (opengeduwd met een ballon). Eventueel wordt de dotterprocedure gevolgd door het achterlaten van een stent. Dit is een metalen kokertje dat aan de binnenkant van de slagader wordt geplaatst om de slagader open te houden. De voorbereiding thuis Indien u bloedverdunners (Sintrom of Marcoumar) gebruikt via de trombosedienst moet de medicatie gestopt of aangepast worden. Het instellingsniveau (INR) moet ongeveer 2 zijn en niet te ver daarboven. Met de inname van Glucophage (Metformine), gebruikt door diabetespatiënten, moet minimaal 1 week van tevoren gestopt worden. Medicijnen die de samenklontering van bloedplaatjes remmen (Aspirine, Ascal, Acetosal) kunt u gewoon blijven gebruiken. De gang van zaken vóór het onderzoek Op het afgesproken tijdstip meldt u zich bij Nefrologie (zie achterzijde folder). Op de dag van het onderzoek dient u nuchter te blijven. Voor het onderzoek wordt bloed geprikt om de nierfunctie en de bloedstolling te bepalen. Vaak is dit al eerder gebeurd. Op de dag van opname krijgt u tweemaal een tabletje Fluimicil. Dit beschermt de nieren tijdens het onderzoek tegen het contrastmiddel. De liezen en schaamstreek worden voor het onderzoek geschoren. Er wordt een infuus ingebracht in uw arm of op uw handrug. Tevens krijgt u een infuus met een fysiologische zoutoplossing. Een uur voor het onderzoek krijgt u een tabletje Diazepam (Valium), zodat u tijdens het onderzoek beter kunt ontspannen. Als na afloop van het onderzoek een dotterbehandeling wordt uitgevoerd of als dit tot de mogelijkheden behoort, wordt een blaaskatheter ingebracht. Dit omdat u door de langere duur van het onderzoek mogelijk moet urineren. patiënteninformatie 2

3 Op het afgesproken tijdstip brengt een verpleegkundige u naar de afdeling Medische Beeldvorming. Het onderzoek De radioloog verricht het onderzoek. Hij wordt geassisteerd door twee laboranten. De radioloog prikt de slagader in de linker of rechter lies aan en brengt hier een dunne holle draad in. De radioloog schuift deze draad via de grote lichaamsslagader (aorta) op tot boven de aftakkingen van de nierslagaders (nierarteriën). Vervolgens worden, met behulp van het inspuiten van contrastvloeistof, enkele foto s gemaakt. Hiermee kan de aanwezigheid van vernauwingen in de nierslagaders worden vastgesteld. De ingespoten contrastvloeistof kan even een warm gevoel veroorzaken. Dit verdwijnt vanzelf. Als het onderzoek alleen gericht is op het opsporen van een vernauwing dan stopt het onderzoek hier. Als afgesproken is dat er eventueel meteen behandeld wordt, dan bekijkt de radioloog of er een vernauwing is die in aanmerking komt voor dotterbehandeling en/of het plaatsen van een stent. Eventueel overlegt de radioloog met uw behandelend arts. Wordt besloten dat er een behandelbare vernauwing is dan wordt een voerdraad via dezelfde naald in de liesslagader opgevoerd tot in de betreffende nierslagader. Vervolgens wordt via deze voerdraad een ballonnetje opgeschoven om te dotteren. Ook kan een opgevouwen stent worden opgeschoven die ter plaatse van de vernauwing wordt opengevouwen om de nierslagader open te houden. Als er in de andere nierslagader ook een behandelbare vernauwing zit, herhaald de radioloog deze procedure. Na afloop van het onderzoek wordt de naald uit de liesslagader gehaald, waarna een drukverband wordt aangelegd. Hiermee wordt het gaatje van de naald in de slagader dicht gedrukt. Na het onderzoek Na het onderzoek gaat u terug naar de verpleegafdeling waar u tot de volgende dag blijft. U krijgt een periode van bedrust voorschreven. Dit omdat u niet mag steunen op het been aan de kant waar de lies is aangeprikt omdat dan een bloeding kan optreden. Op regelmatige tijdstippen wordt het drukverband gecontroleerd en bekeken of het verwijderd kan worden. De tijdsduur van het onderzoek Het onderzoek duurt ongeveer 30 minuten tot een uur. Bij een dotterbehandeling kan het eventueel langer duren. patiënteninformatie 3

4 Bijwerkingen Als u eerder allergisch hebt gereageerd op jodiumhoudend wateroplosbaar contrastmiddel dan moet u dit onmiddellijk melden aan uw behandelend arts, zodat maatregelen kunnen worden genomen. Al naar gelang de ernst van de allergische reactie wordt eventueel afgezien van het onderzoek. Bij het gebruik van jodiumhoudend wateroplosbaar contrastmiddel kunnen bijwerkingen optreden. Bij een verminderde werking van de nieren kan het de nieren beschadigen. Om dit tegen te gaan wordt u of geadviseerd van tevoren veel te drinken of u krijgt ruim vocht toegediend via het infuus om het contrastmiddel zo snel mogelijk uit te plassen. Tevens krijgt u Fluimicil. Van dit middel is aangetoond dat het de kans op beschadiging van de nieren door het contrastmiddel kan verminderen. Door verbetering van het contrastmiddel komen bijwerkingen nog maar zelden voor. Als er toch bijwerkingen optreden, zijn die over het algemeen goed te behandelen. Jodiumhoudend wateroplosbaar contrastmiddel is een andere vorm van jodium dan de jodium die gebruikt wordt om de huid te desinfecteren. Indien u allergisch bent voor jodium op de huid, wil dat niet zeggen dat u ook allergisch op een injectie zult reageren. Mogelijke bijwerkingen: niet dichtgaan van het gaatje in de liesslagader of een bloeduitstorting (hematoom) in de lies. Mogelijk moet u daarom langer bedrust houden. Dit is met extra maatregelen goed te verhelpen. De bloeduitstorting wordt door het lichaam zelf weer opgeruimd het ontstaan van een uitstulping van de liesslagader ter plaatse van het prikgaatje (aneurysma). Dit is een zeer zeldzame complicatie, die goed kan worden verholpen door een extra drukverband. Eventueel moet de chirurg met een kleine operatie de uitstulping verwijderen, maar dit is zelden noodzakelijk. ontsteking van de liesslagader (komt uiterst zelden voor). Deze ontsteking kan bestreden worden met een nat verband of een ontstekingsremmende zalf. Zelden moet na de behandeling een antibioticakuur worden gegeven. misselijkheid, die optreedt zodra de contrastvloeistof in de slagader wordt gespoten. galbulten en niezen. Goed te verhelpen met medicijnen tegen een allergische reactie. hartproblemen. Bij patiënten met hartklachten kunnen hartproblemen optreden indien veel van het contrastmiddel tegelijk in de bloedbaan wordt ingespoten. De kans hierop is met de moderne middelen erg klein. Als u hartpatiënt bent, verzoeken we u dit vóór aanvang van het onderzoek te vermelden. verslechterde nierfunctie. De nierfunctie kan verslechteren, met name bij patiënten die al een slechte werking van de nieren hadden. Bij patiënten die ook suikerziekte hebben en hiervoor Glucophage (Metformine) gebruiken, wordt geadviseerd om de Glucophage (Metformine) 1 week voor het onderzoek te stoppen. De dag na het onderzoek kan weer met Glucophage gestart worden. patiënteninformatie 4

5 Bij patiënten met de ziekte van Kahler of Waldenström kan de nierfunctie ook verslechteren. Uw behandelend arts kan u hier meer uitleg over geven. Soms kunnen samentrekkingen van de keel en grote luchtwegen optreden en vochtophopingen ontstaan. In zeer uitzonderlijke gevallen kan de patiënt in shock raken. Dit komt bij ongeveer 1 op tot 1 op patiënten voor. Bij patiënten die een allergische aanleg hebben of lijden aan astma of hooikoorts, treedt dit iets vaker op. Deze kans blijft echter zo klein, dat voorbereiding met medicijnen niet wordt aanbevolen. Wanneer bij u in het verleden een vorm van deze bijwerking is opgetreden en het maken van een DSA is opnieuw noodzakelijk, dan kan een voorbereiding met medicijnen plaatsvinden. Deze voorbereiding bestaat meestal uit het innemen van tabletten prednison en Tavegil. Voor het geval dat een bijwerking optreedt, heeft de afdeling Medische Beeldvorming voorzorgsmaatregelen getroffen: Er bevinden zich medicamenten op de afdeling die de bijwerking van het contrastmiddel ongedaan maken. Om deze folder leesbaar te houden is volstaan met een globale beschrijving van de bijwerkingen. Indien u dat wenst, kunt u de bijsluiter krijgen van het contrastmiddel. Het is goed om te weten dat hierin door de fabrikanten alle bijwerkingen worden weergegeven, zelfs als een bijwerking maar een enkele keer is voorgekomen. Bijwerkingen Bij het gebruik van jodiumhoudend wateroplosbaar contrastmiddel kunnen bijwerkingen optreden. Door verbetering van het contrastmiddel komen deze tegenwoordig nog maar zelden voor. Als er toch bijwerkingen optreden, zijn die over het algemeen goed te behandelen. Jodiumhoudend wateroplosbaar contrastmiddel is een andere vorm van jodium dan de jodium die gebruikt wordt om de huid te desinfecteren. Indien u allergisch bent voor jodium op de huid, wil dat niet zeggen dat u ook allergisch op een injectie zult reageren. Mogelijke bijwerkingen: Bij onderzoeken waar de katheter in de lies/arm wordt ingebracht, kan na het onderzoek een bloeduitstorting ontstaan. Deze verdwijnt na enige tijd vanzelf. In een zeldzaam geval kan er een pijnlijke, kloppende zwelling op de prikplaats ontstaan. U kunt dan het beste contact opnemen met de afdeling Medische beeldvorming, Spoedeisende hulp of uw behandelend arts. Ontsteking van de ader waarin de vloeistof wordt gespoten. Deze ontsteking kan bestreden worden met een nat verband of een ontstekingsremmende zalf. patiënteninformatie 5

6 Misselijkheid, die optreedt zodra de vloeistof in de ader wordt gespoten. Galbulten en niezen. Hartproblemen. Bij patiënten met hartklachten kunnen hartproblemen optreden indien veel van het contrastmiddel tegelijk in de ader wordt ingespoten. De kans hierop is met de moderne middelen erg klein. Als u hartpatiënt bent, verzoeken we u dit vóór aanvang van het onderzoek te melden. Verslechterde nierfunctie. De nierfunctie kan verslechteren, vooral bij patiënten die al een slechte werking van de nieren hadden. Bij patiënten die ook suikerziekte hebben en hiervoor Glucophage (Metformine) gebruiken, wordt geadviseerd op de dag voorafgaande aan het onderzoek Glucophage (Metformine) niet meer in te nemen. Na het inspuiten van het contrastmiddel dient de inname van Glucophage (Metformine tabletten) nog eens 48 uur gestaakt te worden. Bij patiënten met de ziekte van Kahler of Waldenström kan de nierfunctie ook verslechteren. Uw behandelend arts kan u hier meer uitleg over geven. Soms kunnen samentrekkingen van de keel en grote luchtwegen optreden en vochtophopingen ontstaan. In zeer uitzonderlijke gevallen kan de patiënt in shock raken. Dit komt bij ongeveer 1 op tot 1 op patiënten voor. Bij patiënten die een allergische aanleg hebben of lijden aan astma of hooikoorts, treedt dit iets vaker op. Deze kans blijft echter zo klein, dat voorbereiding met medicijnen niet wordt aanbevolen. Wanneer bij u in het verleden een vorm van deze bijwerking is opgetreden en een röntgenonderzoek van de aders van het been opnieuw noodzakelijk is, dan kan een voorbereiding met medicijnen plaatsvinden. Deze voorbereiding bestaat meestal uit het innemen van tabletten Prednison en Tavegil. Op de afdeling Medische beeldvorming zijn medicamenten aanwezig, mocht een bijwerking optreden: Om deze folder leesbaar te houden is volstaan met een globale beschrijving van de bijwerkingen. Indien u dat wenst, kunt u de bijsluiter krijgen van het contrastmiddel. Het is goed om te weten dat hierin door de fabrikanten alle bijwerkingen worden weergegeven, zelfs als een bijwerking maar een enkele keer is voorgekomen. Straling Iedereen weet dat röntgenstralen nadelig kunnen zijn voor de mens en dat zij niet kunnen worden gezien of gevoeld. Overigens staat iedereen bloot aan straling vanuit de kosmos en directe omgeving. Van alle straling die een mens gedurende zijn leven kan oplopen, is het aandeel daarvan door medische toepassingen berekend op 16%. Radiodiagnostiek neemt slechts een klein deel van dat totaal voor haar rekening. Dat neemt niet weg dat iedere toepassing zorgvuldig moet worden afgewogen en altijd beschermende maatregelen worden genomen om geen onnodig risico te lopen. patiënteninformatie 6

7 Als u zwanger bent of hierover onzeker bent, dient u dit voor het onderzoek te melden. Röntgenstraling kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Neem hierover tijdens kantooruren contact op met de afdeling Medische beeldvorming. Afspraken Wanneer u verhinderd bent op de afgesproken tijd wordt u verzocht dit zo spoedig mogelijk door te geven aan de secretaresse van uw behandelend arts. Vragen of suggesties Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, belt u dan gerust tijdens kantooruren de afdeling Medische beeldvorming. Het telefoonnummer vindt u op de achterzijde van deze folder. Ook tijdens het onderzoek zullen de laborant of de radioloog uw vragen graag beantwoorden. Uw opmerkingen over deze folder of over de gang van zaken tijdens het onderzoek kunnen nuttig zijn. Misschien hebben volgende patiënten er baat bij. patiënteninformatie 7

8 Naam: Datum onderzoek: Nuchter vanaf: Melden op verpleegafdeling Oost 01 (afdeling Nefrologie) om: Tijdstip onderzoek: Medische beeldvorming Locatie Sittard-Geleen Meldpunt West 12 Afsprakennummer Informatienummer Verpleegafdeling Meldpunt Oost 51 Telefoon Internet