Jurisprudentie arbeidsrecht: intra- EU werkverkeer. Prof. mr. Mijke Houwerzijl 16 februari 2015

Transcriptie

1 Jurisprudentie arbeidsrecht: intra- EU werkverkeer Prof. mr. Mijke Houwerzijl 16 februari 2015

2 AGENDA Hof Amsterdam, 6 mei 2014, ECLI:NL:GHAMS: 2014:1635 toestemming vereist voor opzegging internationale arbeidsovereenkomst? HvJ EU, 11 september 2014, (Essent Energie Productie), Zaak C-91/13, ECLI:EU:C:2014:2206 geen werkvergunning nodig voor gedetacheerde werknemers met Turkse nationaliteit die legaal verblijven in EU lidstaat Kantonrechter 's-hertogenbosch , ECLI:NL:RBOBR:2015:18/19 Nederlandse arbeidsvoorwaarden van toepassing voor buitenlandse chauffeurs

3 Hof Amsterdam, 6 mei feiten Levy is Engels bedrijf met vestiging in A dam Ierse wn vanaf 5 maart 2007 in dienst bij Levy; laatstelijk wonend en werkend in Amsterdam Rechtskeuze in arbeidsovk? -> This Agreement shall be interpreted and enforced in accordance with the laws of the United Kingdom

4 Rechtsconflict Levy deelt wn bij brief van 5 aug 2010 mee dat zijn arbeidsovereenkomst met ingang van 30 juli 2010 van rechtswege was geëindigd. Ierse wn heeft de nietigheid/vernietigbaarheid van zijn ontslag ingeroepen, o.g.v. NL recht, nl. art. 6 BBA

5 Toestemming vereist voor opzegging? K-rechter: NEE -> te geringe mate van betrokkenheid van de sociaal-econ. verhoudingen in NL Hof: NEE-> arbovk heeft slechts geringe band met NL en NL arbeidsmarkt; wn behoort bepaald niet tot een zwakke groep op de arbeidsmarkt ; weliswaar door zijn verblijf hier enige band met NL gekregen maar niet zodanig dat gezegd kan worden dat hij hier ten tijde van zijn ontslag (sociaaleconomisch) geworteld was geraakt of dat zijn situatie zich niet voldoende onderscheidde van die van andere werknemers die werkzaam waren in Nederland.

6 Juridisch kader Art. 3, 8, 9 Vo. 593/2008 (Rome I) Maar sommige regels zijn keuzebestendig: Deze keuze mag er evenwel niet toe leiden dat de werknemer de bescherming verliest welke hij geniet op grond van bepalingen waarvan niet bij overeenkomst kan worden afgeweken op grond van het objectief toepasselijke recht

7 Drie rechtstelsels kunnen tegelijk van toepassing zijn Subjectief toepasselijk recht Art. 3, maar art. 8 lid 1 Rome I Objectief toepasselijk recht Art. 8 lid 2 (gewoonlijk werkland), 3 (zetel wg), 4 (tenzij..nauwere band met ander land) Bijzonder dwingend recht Art. 9 Rome I (voorrangsregels)

8 Art. 8 Rome I Recht waar of bij gebreke daarvan van waaruit de werknemer ter uitvoering van de overeenkomst gewoonlijk zijn arbeid verricht (lid 2) Subsidiair: vestiging die de werknemer in dienst heeft genomen (lid 3) Met mogelijkheid om af te wijken op grond van nauwere band (lid 4)

9 Art. 9 Rome I (art. 7 EVO) Bepalingen van bijzonder dwingend recht: bepalingen aan de inachtneming waarvan een land zoveel belang hecht voor de handhaving van zijn openbare belangen zoals zijn politieke, sociale of economische organisatie, dat zij moet worden toegepast op elk geval dat onder de werkingssfeer ervan valt, ongeacht welk recht overeenkomstig deze verordening overigens van toepassing is op de overeenkomst. Voorbeeld NL: Art. 6 BBA, WML, Arbowetgeving AVV-CAO-bepalingen(?)

10

11 Art. 6 BBA en internationale wn Artikel 6 BBA is nog steeds een voorrangsregel (bepaalt eigen reikwijdte) Van toepassing als betrokkenheid van de sociaaleconomische verhouding in Nederland en in het bijzonder de belangen van de Nederlandse arbeidsmarkt bij de arbeidsovereenkomst en het ontslag betrokken zijn. Terugvalcriterium is hierbij niet doorslaggevend. Nadruk ligt (tegenwoordig) op de bescherming van de wn tegen (sociaal) ongerechtvaardigd ontslag. Ook kan van belang zijn of positie van de betrokken wn zich voldoende onderscheidt van de positie van andere wn s werkzaam in Nederland (onderscheidscriterium)?

12 (Hoe) gaat dit verder onder WWZ? Vanaf 1 juli 2015 nieuwe situatie. Volgens de wetgever is de preventieve ontslagtoets dan geen voorrangsregel meer. Vanaf dan geldt de preventieve ontslagtoets slechts, maar dan ook steeds, als de arbeidsovereenkomst is onderworpen aan Nederlands recht (ogv art. 8 EVO).

14 HvJ 11 sept 2014, Essent - feiten BIS krijgt opdracht voor opbouwen steigers bij nevenvestiging Essent te Geertruidenberg Bis leent Turkse wn s in van Duits bedrijf Ekinci Inspectie SZW treft 29 Turkse wn s aan zonder werkvergunning. boete Essent en BIS wegens overtreding art 2 lid 1 WAV (ogv breed werkgeversbegrip)

15 Rechtsconflict Essent vecht boete aan tot aan Raad v State RvSt vraagt HvJ EU uitleg over zgn. standstill verdragsbepalingen tussen Turkije EU en in het bijzonder besluit nr 1/80 inzake werknemersverkeer

16 Oordeel HvJ EU Hof: Turkse wn s wonen/werken gewoonlijk legaal in DE; Geldende verdragsbepalingen T-EU van belang voor situatie T-DE, niet voor de uitlening door Ekinci uit DE naar BIS in NL Turkse wn s hadden niet bedoeling toe te treden tot NL arbeidsmarkt, wg Ekinci detacheert ze tijdelijk naar BIS Tussen Ekinci BIS vrij verkeer van diensten van toepassing; dat wn s geen EU nationaliteit hebben is irrelevant Werkvergunningseis aan Ekinci/BIS/Essent is ongerechtvaardigde beperking vrij verkeer van diensten

17

18 Arrest RUSH Portuguesa Conflict tussen Portugees bedrijf Rush Portuguesa en de Franse Office national d immigration (ONI) Rush sloot onderaannemingsovereenkomst met Frans bedrijf ter participatie in aanleg van een spoorlijn in Frankrijk Ter uitvoering van deze dienst, nam Rush 58 eigen wn s mee uit Portugal. Na inspecties ONI kreeg Rush (buitensporige) boete opgelegd voor overtreding van Franse equivalent van de WAV Context: Portugese wn s hadden nog geen recht op vrij verkeer van werknemers maar Portugese ondernemers wel op vrij verkeer van diensten

19 Uitspraak van het Hof in Rush : r.o. 15: Overgangsregime niet van toepassing als een in Portugal gevestigde onderneming zich voor de duur van een te verrichten dienst in een andere lidstaat verplaatst met haar eigen personeel, die na voltooiing van hun taak immers terugkeren naar hun land van herkomst, zonder dat zij op enig moment toegang krijgen tot de arbeidsmarkt van de ontvangende lidstaat. In wezen verlaten deze werknemers de arbeidsmarkt van de lidstaat van herkomst niet, ze blijven hiervan deel uitmaken en hebben dus ook geen toegang tot de arbeidsmarkt van de ontvangende lidstaat.

20 Vormen van detachering Art. 1 lid 3 richtlijn 96/71: a) werken over de grens met eigen personeel wegens aangenomen opdracht (aanneming) door NL aangemerkt als zuivere dienstverlening b) intra-concern detachering c) gedetacheerde uitzendkracht) door NL aangemerkt als onzuivere dienstverlening

21 Arrest Vicoplus Van groter belang dan omstandigheid dat gedetacheerde uitzendkrachten na afloop van taak terugkeren naar lidstaat van herkomst, is, dat zij, al was het maar tijdelijk, functies hebben bekleed die daadwerkelijk werden aangeboden door een onderneming in de ontvangende lidstaat en dus gedurende een bepaald tijdvak waren toegetreden tot de arbeidsmarkt van die staat. De ter beschikking gestelde uitzendkracht wordt net zo aangeworven als een plaatselijke werknemer en concurreert derhalve rechtstreeks met de plaatselijke werknemers op de arbeidsmarkt van de ontvangende lidstaat, hetgeen noodzakelijkerwijs gevolgen voor die markt heeft.

22 Toegang tot de arbeidsmarkt en overgangsregime vrij verkeer werknemers 1 mei mei MOE-lidstaten 1 jan dec Bulgarije en Roemenië vanaf 1 jan 2014: Kroatie Voor art. 45 VWEUverkeer incl. onzuivere dienstverlening art. 56 VWEUverkeer (notificatieregl ogv WAV)

23 Essent versus Vicoplus Werkvergunningseis ter vermijding van verstoringen van de arbeidsmarkt mag wel voor gedetacheerde uitzendkrachten uit nieuwe lidstaten voor wie nog niet vrij verkeer wn s geldt (Vicoplus 2011) - > nu alleen Kroatische wn s Werkvergunningseis ter vermijding van verstoringen van de arbeidsmarkt mag niet voor gedetacheerde wn s uit derde land (Essent 2014).

25 Ktr. Den Bosch, 8 jan feiten 10 Hongaarse int. vrachtwagenchauffeurs in dienst bij SILO- TANK KFT. Hongaars bedrijf, zusterbedrijf van Van den Bosch met vestiging te Erp De wn s ontvangen loon naar Hongaars recht, maar claimen in nov recht op betaling van Nederlands loon. Vervolgens bericht Silo-tank Kft dat zij t/m 24 feb 2014 niet meer opgeroepen worden voor het verrichten van werkzaamheden. Bij brief van 11 feb 2014 heeft Silo-tank Kft hun dienstverbanden met onmiddellijke ingang beëindigd.

26 Rechtsconflict [Eisers vorderen verklaring voor recht dat Van den Bosch heeft te gelden als hun wg (wegens payroll-achtige constructie) AFGEWEZEN] Eisers vorderen achterstallig salaris en uitbetaling overuren [primair van Van den Bosch], subsidiair van Silotank, want: NL is volgens hen het land waar zij gewoonlijk hun werk verrichten aangezien zij als chauffeurs vooral op ritten in, vanuit en naar NL werken. Daarnaast claimen zij dat ogv Detacheringsrl de financiële arbeidsvoorwaarden uit de AVV-CAO Beroepsgoederenvervoer van toepassing zijn, en na afloop van die CAO de NL bepalingen inzake wettelijk minimum loon, wettelijke vakantiebijslag, vakantiedagen.

27 Oordeel van de kantonrechter Door partijen is geen keuze gemaakt ten aanzien van het toepasselijke recht. Ogv art. 8 Rome I/art. 6 EVO, lid 2 is als het recht van het land waar of, bij gebreke daarvan, van waaruit de werknemer ter uitvoering van de overeenkomst gewoonlijk zijn arbeid verricht, Nederlands recht van toepassing (mits eisers dit kunnen bewijzen). De door de Silo-tank Kft in onderaanneming uitgevoerde transporten zijn in ieder geval onder te brengen bij het geval zoals omschreven in art. 1 lid 3 sub a van de Detacheringsrichtlijn (onderaanneming) of sub b (intraconcern detachering) Detacheringsrl is óók van toepassing wanneer de (transport)werkzaamheden vanuit een lidstaat worden verricht, ook al vindt het transport zelf maar voor een gering deel op het Nederlandse grondgebied plaats.

28 Vordering FNV FNV vordert dat Van den Bosch (als lid van wg-organisatie die cao heeft afgesloten) de bepalingen in de artikelen 44 lid 1 en 2 en 48a van de CAO GN nakomt. Door Van den Bosch B.V. wordt in geval van collegiale inleen dan wel charter ten onrechte niet bedongen dat de NL arbeidsvoorwaarden worden toegepast. Genoemde CAO-bepalingen beogen ervoor te zorgen dat in gevallen waarin buitenlandse chauffeurs op ritten in, vanuit en naar Nederland werken Nederlands loon betaald wordt. Deze bepalingen houden in dat Van den Bosch B.V. ervoor dient te zorgen dat in deze gevallen Nederlands loon aan de chauffeurs betaald wordt. Ook in de gevallen waarin Nederland het land is waar de Hongaarse en Duitse chauffeurs gewoonlijk werken dient op grond van art. 6 EVO dan wel art. 8 Rome I Nederlands loon betaald te worden.

29 Oordeel Kantonrechter Tussen Van den Bosch en bedrijven als Van den Bosch Transporte GmbH en Silo- Tank KFT als opdrachtnemers is sprake van overeenkomsten van onderaanneming, zoals bedoeld in art. 44 CAO GN. Op dergelijke overeenkomsten ziet het bepaalde in art. 1 lid 3 sub a van de Detacheringsrichtlijn. Voorts aannemelijk dat Van den Bosch B.V., Van den Bosch Transporte GmbH en Silo-tank Kft tot hetzelfde concern behoren, zodat ook het geval zoals omschreven in art. 1 lid 3 sub b van de richtlijn zich kan voordoen. Geen aanknopingspunten voor de conclusie dat de Detacheringsrichtlijn noch Nederlands recht van toepassing is. In sommige gevallen zal NL het land zijn van waaruit gewoonlijk gewerkt wordt, dan is de Detacheringsrichtlijn dus niet van toepassing, in andere gevallen is NL het land van waaruit tijdelijk gewerkt wordt, waarmee de Detacheringsrichtlijn wel van toepassing is.

30 C-29/10 Heiko Koelzsch Internationaal vrachtwagenchauffeur Ruime interpretatie land waar of van waaruit Alle omstandigheden van het geval plaats van waaruit de werknemer zijn transportopdrachten verricht, instructies voor zijn opdrachten ontvangt en zijn werk organiseert, alsmede de plaats waar zich de arbeidsinstrumenten bevinden. Waar het vervoer hoofdzakelijk wordt verricht, in welke plaatsen de goederen worden gelost en naar welke plaats de werknemer na zijn opdrachten terugkeert.

31 Wet AVV Art. 2 lid 6: verbindend verklaarde bepalingen gelden ook ten aanzien van werknemers, die tijdelijk in NL arbeid verrichten en wier arbeid wordt beheerst door een ander recht dan het NL recht, indien deze bepalingen betrekking hebben op harde kern bepalingen

32 Wanneer daadwerkelijke detachering? a) Wordt het werk voor een bepaalde periode verricht in een andere lidstaat? b) Op welke datum begint de detachering? c) Vindt detachering plaats in andere lidstaat dan gewoonlijk werkland (Rome I)? d) Keert gedetacheerde wn na beëindiging van de werkzaamheden of de dienstverrichting terug naar de lidstaat vanwaar hij of zij is gedetacheerd; f) Zorgt de wg die wn detacheert, voor het vervoer, de kost en inwoon of accommodatie; g) Heeft dezelfde of andere (gedetacheerde) wn in eerdere tijdvakken de betrokken werkzaamheden verricht?

33 'Code Oranje voor vrij werkverkeer binnen EU' OPINIE - Lodewijk Asscher en David Goodhart 17/08/13, Volkskrant/ The Independent

34 Bedankt voor uw aandacht.