INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 3 Amoeboïde eencelligen en overige protisten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 3 Amoeboïde eencelligen en overige protisten"

Transcriptie

1 INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 3 Amoeboïde eencelligen en overige protisten

2 Programma 1. Inleiding, celbouw en systematiek 2. Archaea en Bacteriën 3. Amoeboïde eencelligen en overige protisten 4. Gisten, schimmels en slijmzwammen 5. Eencellige wieren 6. Virussen en afsluiting cursus

3

4 Eencelligen in de tuinvijver: Onder: dinoflagellaat Rechtsboven: Amoebe Rechtsonder: Pantoffeldiertje

5 Boven: Zonnediertje Rechtsboven: Pantoffeldiertje Rechtsonder: Oogdiertje

6 Klokdiertjes Rechtsonder: Schaalamoebe

7 Buikharigen Gastrotricha Meercellig, herkenbare organen, Wormachtig, 0,06 3,0 mm

8 Voor eerste overzicht oude indeling Protozoa in vier groepen 1. Flagellata - Zweepdiertjes 2. Amoebozoa amoebes / wortelpotigen 3. Ciliophora Trilhaardiertjes 4. Sporediertjes, o.a. Plasmodium Paramecium aurella

9 Flagellata (plaat Ernst Haeckel, Kunstformen Der Natur, 1904)

10 Meest bekende is Euglena, oogdiertje 1 lange flagel, 1 zeer korte flagel Oogvlek Autotroof Opvallend: Chloroplasten van Euglena: 3 membranen Chloroplasten van planten: 2 membranen Verklaring: bij Euglena een latere endosymbiose

11

12 Oogvlek: carotenoïden Niet gevoelig voor licht Functioneert als parabolische antenne, richt het zonlicht op een fotoreceptor bij de flagel. Doel: bewegen naar het licht

13 Membraan celwand zeer mobiel door opbouw uit kleine plaatjes en microtubuli zeer flexibel

14 Heterotrofe Euglena s Perinema 0,008 0,2 mm Enige verschil: geen bladgroenkorrels Opvallend aan deze tekening: de vergroeide stafjes (rod organ) eerst gezien als een soort kaken, nu blijkt dat het een functie heeft om een stroom naar binnen te creëren.

15 Choanoflagellaten: Opvallende kraag rond basis flagel Leven in kolonies of als afzonderlijk cellen Nauw verwant aan sponzen

16 Dinoflagellaten Rechts: Ceratium cornutum Onder: Peridinium cinctum Twee flagellen in twee groeven Chloroplasten met drie membranen

17 Dinoflagellaten: Celwand net als veel ciliaten: bestaande uit plaatjes en microtubuli soorten, 1700 marien Zeevonk Sommige soorten leven als endosymbiont (zoöxanthellen): o.a. in koralen maar ook mossels.

18 Dinoflagellaten ook bekend van algenbloei Red Tide Produceren dinotoxinen, dodelijk voor vis en mollusken

19 Ook lichten van de zee wordt veroorzaakt door dinoflagellaten met name Noctiluca scintillans. Kleine vacuoles bij de celwand met luciferine en luciferase. Bij beweging reageren beide met een lichtflits.

20 Andere flagellaten Vroeger zoöflagellaten genoemd omdat ze geen bladgroen hebben. Mastigamoeba aspera

21 Diplomonaden: parasitaire flagellaten. Bestaan feitelijk uit twee cellen, elk met een kern en vier flagellen. Geen mitochondriën, een enkele heeft mitosomen die een rol spelen in opbouw ijzer-zwavel eiwitten. Giardia sp Hexamita nelsonii

22 2. Amoebozoa Meest bekend amoebes: 0,03 0,8 mm groot Voortbeweging met schijnvoetjes Organische deeltjes ingesloten met voedselvacuoles en dan verteerd met hulp van een lysosoom.

23 Schaalamoebes; Difflugia Leeft in een huisje van chitine, bedekt met Plaatjes kiezelzuur Entamoeba histolytica (parasitische amoebe, leeft van rode bloedcellen)

24 Heliozoa zonnediertjes veelkernig geen schaal Pseudopodiën bestaan uit cytoplasma met een aantal microtubuli Meeste in zoet water.

25 Rhizaria Lijken sterk op zonnediertjes maar zijn er niet aan verwant. Foraminiferen en Radiolariën (plaat Ernst Haeckel, Kunstformen Der Natur, 1904)

26 PAUZE

27 Radiolariën Pseudopoden bestaan uit cytoplasma met een aantal microtubili (axopoda) - net als zonnediertjes (Heliozoa). Schelp opgebouwd uit kiezel (Polycistina) of strontiumsulfaat (Acanthera) Leven vaak symbiontisch met groenalgen. 0,1 2 mm Voornamelijk in zee.

28 Ernst Haeckel - Kunstformen der Natur (1904) plate 21: Acanthometra

29 Foramiferen: * Meest opvallende is de schelp Bestaat uit calciumcarbonaat, soms uit aan elkaar geplakte sedimentkorrels met gaatjes voor de pseudopoden. Alle foramineren hebben netvormige pseudopoden, feitelijk transparant ectoplasma wat door de gaatjes naar buiten gestulpt wordt. Vrijwel alle soorten in zee voorkomend, 8700 recent, 1837 fossiel. <1 mm tot 20 cm. Verschillende soorten hebben symbiontische groenalgen. Ook kleptosdymbionten komen voor.

30 Veel onderzoek gedaan naar fossiele foraminiferen hierboven vondsten uit het Eoceen miljoen jaar oud)

31 In deze indeling ook Slijmzwammen Myxomycetes bij de amoebes gerekend

32 Twee fases: Amoeboïde fase en een sporenvormende fase

33

34 Trichia varia - Fopdraadwatje

35 Kenmerkend voor draadwatjes : springdraden

36 Craterium minutum - Witdekselkalkbekertje

37 Physarum album Knikkend kalkkopje

38 Tubifera arachnoidea - Rossig buiskussen

39 Tubifera arachnoidea - Rossig buiskussen

40 3. Ciliophora / trilhaardiertjes Pantoffeldiertje 0,05 0,3 mm 1-contractiele vacuole = wegpompen overtollig water 2-verteringsvacuole 3-macronucleus = aansturing metabolische functies 4-micronucleus = deling 5-cytoproct = uitscheiding onverteerbaar materiaal 6-cytofarynx / orale groef 7-cytostoom = plaats waar voedingsvacuoles gemaakt worden 8-cilium / cilia = trilhaartjes

41 Porie waardoor kloppende vacuole water uit kan scheiden wordt voor elke lozing opnieuw gevormd. 1) voedselvacuoles 2) micronucleus 3) orale groeve 4) cytostoom 5) anale opening 6) kloppende vacuole 7) macronucleus 8) trilharen

42

43 Paramecium bursaria Gastheer van endosymbiont Chlorella Elk algcelletje leeft in een eigen vacuole

44 Klokdiertjes - peritriche ciliaten o.a. Vorticellidae 0,1 mm Veel gesteeld en vastgehecht Kunnen ook vrijzwemmend voorkomen Bij deling dochtercel ongesteeld en zoekt een nieuwe plaats. Bacteriofaag Ciliën rond een mondopening

45

46 Spirotricha Grote groep van ciliaten met een rij trilharen langs een mondgroef.

47 Suctoria Ciliaten met een vrijzwemmende fase en een sessile fase. Zodra ze zich vast zetten verliezen ze hun ciliën en ontwikkelen zuigtentakels. Hiermee vangen ze andere ciliaten en zuigen deze leeg (extracellulair)

48

49

50

51 4. Sporediertjes Meest bekende is Plasmodium Dubbele cyclus met meerdere gastheren Gameten versmelten in de tweede gastheer Eindfase is vorming sporozoïeten Ongeslachtelijke cyclus en deling van sporozoïeten Eindfase is vorming gameten

52 Oude indeling Haeckel: Rijk: Protisten Rijk: Planten Rijk: Schimmels Rijk: Dieren Amoebozoa: amoeben en slijmzwammen Opisthokonta: Dieren, schimmels, choanoflagellaten Excavata (en roodwieren): allerlei flagellaten o.a. Euglena Glaucophyta: kleine groep, microscopische zoetwater algen SAR: Stramenopiles (bruinwieren), Alveolata (ciliaten, dinoflagellaten etc.) en Rhizaria (straaldiertjes en foraminiferen) Groene planten

53 Meercellige bewoners druppels vijverwater: 1. Raderdiertjes 0,04 3 mm Vastzittend of vrijzwemmend Soms kolonie vormend Alle soorten krans van ciliën rond de mondopening Verwant aan de nematoden

54 Gespecialiseerde organen: Mond sluit aan op een slokdarm Waarmee gekauwd kan worden (mastax) Enzymen afgescheiden door speekselklieren (7) en maagklieren (2) Kleine zenuwknoop boven de mastax. Kunnen zien met behulp van vijf lichtgevoelige cellen.

55 Gastrotricha Buikharigen 0,6 3 mm Lijken op behaarde raderdiertjes maar zijn verwant aan platwormen

56

57 Tardigrada Beerdiertjes / Waterberen 0,5 mm 4 paar poten, elk met 4 8 klauwtjes Eerste drie worden gebruikt voor voortbeweging, de achterste voor vastgrijpen. Verwant aan geleedpotigen Niet alleen in zoet water, ook tussen mos en korstmos. Meest bekend vanwege hun overlevingsmogelijkheden, van 272 tot + 150

58

59

60 Informatie: G.A. Harrewijn: Elementaire microbiologie, deel 1 en H. Streble / D. Krauter: Das Leben in Wassertropfen (2012, Kosmos)

61 Dank voor uw aandacht

INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 1 Inleiding, celbouw en systematiek

INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 1 Inleiding, celbouw en systematiek INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 1 Inleiding, celbouw en systematiek INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE Uw docent Kees Boele Programma 1. Inleiding, celbouw en systematiek 2. Archaea en

Nadere informatie

BIOLOGIE Havo / Vwo 4 Submicroscopische cel: celorganellen

BIOLOGIE Havo / Vwo 4 Submicroscopische cel: celorganellen www.dlwbiologie.wordpress.com BIOLOGIE Havo / Vwo 4 Submicroscopische cel: celorganellen Havo 4 Thema 2 Basisstof 5 (blz. 68 en 69) De submicroscopische cel. Binas 79 B, C, D. Vwo 4 Thema 2 Basisstof 5

Nadere informatie

Protista - Protozoa. Ontstaan

Protista - Protozoa. Ontstaan Protista - Protozoa Hoofdstuk 5 Ontstaan Definitie PROTISTA: eencellige eukaryoten Eukaryoteorganellen (mitochondria en chloroplasten) ontstaan door endosymbiose Energie op basis van de zon 3.5 miljard

Nadere informatie

Planten: vorm en functie 1. Ginkgo biloba

Planten: vorm en functie 1. Ginkgo biloba Planten: vorm en functie 1 Ginkgo biloba Planten: vorm en functie Begeleiders: Jurgen Memelink jurgen.memelink@hu.n 06-51680890 / 06-11123607 Henk Kers (practicuminstructeur) henk.kers@hu.nl 06-23497184

Nadere informatie

Taxonomen (ca. 1850): Organismen vertonen kenmerken van zowel planten als dieren. Wetenschappers gingen dus op kenmerken letten.

Taxonomen (ca. 1850): Organismen vertonen kenmerken van zowel planten als dieren. Wetenschappers gingen dus op kenmerken letten. Ordening van organismen: vroeger: plantenrijk - dierenrijk Taxonomen (ca. 1850): Organismen vertonen kenmerken van zowel planten als dieren. Wetenschappers gingen dus op kenmerken letten. huidige indeling:

Nadere informatie

Wat is classificatie? = het ordenen van gegevens Volgens criteria Voor iedereen bruikbaar

Wat is classificatie? = het ordenen van gegevens Volgens criteria Voor iedereen bruikbaar Wat is classificatie? = het ordenen van gegevens Volgens criteria Voor iedereen bruikbaar Classificatie in de biologie Aarde telt 8,74 miljoen soorten (Scientias, 24/08/2011) Wetenschappers hebben gepoogd

Nadere informatie

2 Indeling. Leerdoelen. Inhoud. De natuurgids

2 Indeling. Leerdoelen. Inhoud. De natuurgids 2 Indeling Leerdoelen De natuurgids kan aangeven wat het verschil is tussen levend en nietlevend; weet dat de oude indeling tussen planten en dieren sinds lang verlaten is maar dat de nieuwe indelingen

Nadere informatie

Ordening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels

Ordening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels Ordening Planten Dieren Bacteriën Schimmels Indeling plantenrijk Indeling dierenrijk Planten Kenmerken plantencellen: celwanden celkernen bladgroenkorrels Wieren Sporenplanten Zaadplanten Wieren / Algen

Nadere informatie

Om de organismen in te delen moet je letten op de volgende kenmerken: celwand, celkern en bladgroenkorrels.

Om de organismen in te delen moet je letten op de volgende kenmerken: celwand, celkern en bladgroenkorrels. Samenvatting door Aukje 4892 woorden 5 juli 2016 5,2 22 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie hoofdstuk 4: Ordening 1 Het ordenen van organisme Je kunt uitleggen waarvoor we de Tree of Life gebruiken Je

Nadere informatie

Doelstelling 1: Je moet de organismen kunnen indelen in 4 rijken en van elk rijk de kenmerken kunnen noemen.

Doelstelling 1: Je moet de organismen kunnen indelen in 4 rijken en van elk rijk de kenmerken kunnen noemen. Boekverslag door Een scholier 1128 woorden 15 januari 2005 5.1 80 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie boek A Thema 5 Ordening en revolutie Doelstelling 1: Je moet de organismen kunnen indelen in 4 rijken

Nadere informatie

De 8 rijken van levende organismen :

De 8 rijken van levende organismen : De 8 rijken van levende organismen : 1. (EU)BACTERIA : de echte bacteria 2. ARCHAEBACTERIA : relictgroep 3. ARCHEZOA : oudste Eucaryota 4. PROTISTA : artificiële groep 5. CHROMISTA : o.a. kiezelwieren

Nadere informatie

Ordening. Bacteriën Schimmels Planten Dieren

Ordening. Bacteriën Schimmels Planten Dieren Ordening Bacteriën Schimmels Planten Dieren Bacteriën Kenmerken cellen: celwand geen celkern geen bladgroenkorrels eencellig planten zich voort door deling voeden zich meestal met dode resten van organismen

Nadere informatie

108 keer beoordeeld 10 maart Biologie samenvatting Thema 4

108 keer beoordeeld 10 maart Biologie samenvatting Thema 4 7,3 Samenvatting door Laura 729 woorden 108 keer beoordeeld 10 maart 2013 Vak Biologie Methode Biologie voor jou Biologie samenvatting Thema 4 1 Bij het ordenen verdeel je een verzameling in groepen met

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie Cellen

Praktische opdracht Biologie Cellen Praktische opdracht Biologie Cellen Praktische-opdracht door een scholier 1674 woorden 12 juni 2004 5,9 513 keer beoordeeld Vak Biologie Cellen Elk organisme op aarde is opgebouwd uit één of meer cellen.

Nadere informatie

7-6-2016. bodemvoedselweb

7-6-2016. bodemvoedselweb bodemvoedselweb. 1 Het systeem onder de grond Onder de grond vindt een heel spel plaats van eten en gegeten worden, het krioelt er van de beestjes Planten eten via de haarwortels, ze wisselen daar H +

Nadere informatie

Proef Biologie Pantoffeldiertjes

Proef Biologie Pantoffeldiertjes Proef Biologie Pantoffeldiertjes Proef door een scholier 2056 woorden 19 juni 2003 6,1 153 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Dit verslag is gemaakt als opdracht voor het vak Biologie. Praktische opdracht

Nadere informatie

Voorbeelden organel: celkern, vacuole, mitochondriën en endoplasmatisch rediculum.

Voorbeelden organel: celkern, vacuole, mitochondriën en endoplasmatisch rediculum. Samenvatting door S. 1531 woorden 1 mei 2015 6.3 25 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Paragraaf 1. De levende natuur wordt ingedeeld in 3 domeinen: Bacteriën Archea Eukaryoten Bacteriën

Nadere informatie

1. In welke 4 rijken worden organismen ingedeeld? 3. wat is de functie van de celkern in een cel?

1. In welke 4 rijken worden organismen ingedeeld? 3. wat is de functie van de celkern in een cel? Antwoorden door een scholier 1487 woorden 13 januari 2013 6 184 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 4 Ordenen 1 t/m 5 Opdracht 2 1. In welke 4 rijken worden organismen

Nadere informatie

Micropaleontologie. Hoe leuk is dat!? Shirley van Heck

Micropaleontologie. Hoe leuk is dat!? Shirley van Heck Micropaleontologie Hoe leuk is dat!? Shirley van Heck Wat is micropaleontologie? De studie van hele kleine fossielen (microfossielen), die met de microscoop bekeken worden. waarom microfossielen? Komen

Nadere informatie

Celmembraan (duh! dat maakt het een cel) Celwand Ribosomen (voor eiwitsynthese) Soms: uitsteeksels zoals flagel (zweepstaart)

Celmembraan (duh! dat maakt het een cel) Celwand Ribosomen (voor eiwitsynthese) Soms: uitsteeksels zoals flagel (zweepstaart) Bacterie cel: prokaryoot: geen kern, geen chromosomen zoals wij ze kennen maar cirkelvormig Chromosoom: dus wel DNA Sommige autotroof: als ze pigmenten hebben waarmee ze fotosynthese kunnen uitvoeren Meeste

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Examen

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Examen Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Examen Samenvatting door een scholier 1780 woorden 5 maart 2007 7,6 47 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Vier rijken vergelijken Samenvatting 1.1 1) Wat leeft

Nadere informatie

Theorie Module Cellen

Theorie Module Cellen Theorie Module Cellen 3VWO/3TTO Biologie Inhoudsopgave Een aantal theorieblokken staan in een kader. Deze theorie is verdieping en hoeft niet geleerd te worden voor het proefwerk, tenzij de docent anders

Nadere informatie

Cva?Lesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1

Cva?Lesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1 Cva?Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Eeckhout Andreas Cluster Bi-Fy-Aa-Ch Groep 2 OSO 2 Academiejaar 2005-2006 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269

Nadere informatie

6.3. Samenvatting door W woorden 3 december keer beoordeeld. 1. De indeling van de levende natuur. Domeinen

6.3. Samenvatting door W woorden 3 december keer beoordeeld. 1. De indeling van de levende natuur. Domeinen Samenvatting door W. 1211 woorden 3 december 2015 6.3 4 keer beoordeeld Vak Biologie 1. De indeling van de levende natuur Domeinen Levende natuur wordt ingedeeld in 3 domeinen 1. 2. 3. Bacteriën prokaryoot

Nadere informatie

INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 2 Bacteriën en Archaea

INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 2 Bacteriën en Archaea INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 2 Bacteriën en Archaea Programma 1. Inleiding, celbouw en systematiek 2. Archaea en Bacteriën 3. Amoeboïde eencelligen en overige protisten 4. Gisten,

Nadere informatie

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 1 Introductie evolutie Aarde en kosmos, Big Bang en Oersoep

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 1 Introductie evolutie Aarde en kosmos, Big Bang en Oersoep EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS College 1 Introductie evolutie Aarde en kosmos, Big Bang en Oersoep EVOLUTIE, VAN OERSOEP TOT OERMENS Uw docent Kees Boele PROGRAMMA 1. Aarde en Kosmos, van Big Bang tot

Nadere informatie

Hand-out Microbiologie

Hand-out Microbiologie Hand-out Microbiologie COO-module bij hoofdstuk 25, 26, 27, 28 en 31 uit Biology van Campbell. NB In de module krijg je een random selectie van 18 van deze vragen. Hieronder staan dus meer vragen dan je

Nadere informatie

Aantekeningen Hoofdstuk 1: Vier rijken Vergelijken KGT

Aantekeningen Hoofdstuk 1: Vier rijken Vergelijken KGT Aantekeningen Hoofdstuk 1: Vier rijken Vergelijken KGT 1.1 De tuin 1 Wat leeft er in een tuin? Organismen: dit zijn levende wezens zoals, planten, dieren, mensen, bacteriën en schimmels. Levenskenmerken:

Nadere informatie

1. A. Noem de drie domeinen waarin alle levende organismen worden ingedeeld.

1. A. Noem de drie domeinen waarin alle levende organismen worden ingedeeld. Microbiële diversiteit (COO) Hand-out bij de COO-module, versie 2 oktober 2013 Indeling A. Noem de drie domeinen waarin alle levende organismen worden ingedeeld. B. Alle levende organismen worden in drie

Nadere informatie

Module: Micro-organismen - h45. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Module: Micro-organismen - h45. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63249 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

Opdracht 1 Deze opdracht doe je in de klas en kun je niet hier nakijken.

Opdracht 1 Deze opdracht doe je in de klas en kun je niet hier nakijken. Thema 4 Opdracht 1 Deze opdracht doe je in de klas en kun je niet hier nakijken. Opdracht 2 1. bacteriën schimmels planten dieren 2. Kenmerken van cellen, namelijk of de organismen cellen hebben met celkernen,

Nadere informatie

Samenvatting Biologie H1+2

Samenvatting Biologie H1+2 Samenvatting Biologie H1+2 Samenvatting door Marjolein 2356 woorden 20 december 2017 7,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting: https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-biologie-h12

Nadere informatie

Eencellige en meercellige organismen

Eencellige en meercellige organismen 2 Eencellige en e organismen 2.1 Eencelligen en en Tonen onderstaande microscopische foto s een of een organisme? Kruis aan. 1 2 pantoffeldiertje amoebe 3 4 lever nier 5 6 blauwwier wortel tuinboon Conclusie

Nadere informatie

Bouw van een cel vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/73566

Bouw van een cel vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/73566 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/73566 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Micro-organismen. organismen

Micro-organismen. organismen Micro-organismen organismen Agenda Wat zijn micro-organismen? Verschil tussen bacteriën en virussen Wat zijn micro-organismen? Een micro-organisme is niet zichtbaar met het blote oog: Bacteriën (gram positief/negatief)

Nadere informatie

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Eukaryote cel 7/2/2015. dr. Brenda Casteleyn

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Eukaryote cel 7/2/2015. dr. Brenda Casteleyn Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Eukaryote cel 7/2/2015 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) en studenten van forum http://www.toelatingsexamen-geneeskunde.be

Nadere informatie

Cellen aan de basis.

Cellen aan de basis. Cellen aan de basis. Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema

Nadere informatie

De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel

De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel Auteurs: Sjoerd Schouten & Kelly Simons Studentnr: 0889861, 0879682 Datum: 8 Februari 2015 instituut: Hogeschool

Nadere informatie

Bepaalde voedingsmiddelen, zoals yoghurt een zuurkool, worden met behulp van bacteriën gemaakt.

Bepaalde voedingsmiddelen, zoals yoghurt een zuurkool, worden met behulp van bacteriën gemaakt. Opdracht door een scholier 1977 woorden 9 december 2016 5,8 6 keer beoordeeld Vak Biologie Theorie algemeen: Bacteriën leven bijna overal. Je vindt ze in een woestijnen en ijsbergen. Ze komen voor in het

Nadere informatie

Bouw van een cel vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63309

Bouw van een cel vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63309 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 december 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/63309 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De ordening van het leven

Werkstuk Biologie De ordening van het leven Werkstuk Biologie De ordening van het leven Werkstuk door Jonathan 1383 woorden 7 juni 2016 7 6 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding In dit werkstuk ga ik vertellen over de ordening van het leven. Ordening

Nadere informatie

Presentatie Biologie cellen ordenen onder een microscoop

Presentatie Biologie cellen ordenen onder een microscoop Presentatie Biologie cellen ordenen onder een microscoop Presentatie door Tobias 1186 woorden 6 juni 2017 8,5 7 keer beoordeeld Vak Biologie Cellen ordenen onder een microscoop Inleiding Ik heb dit onderwerp

Nadere informatie

osmose-onderzoek practicumhandleiding

osmose-onderzoek practicumhandleiding osmose-onderzoek practicumhandleiding pantoffeldiertjes b i o d o e n.n l > bovenbouw > osmose-onderzoek bij pantoffeldiertjes pantoffeldiertjes (ware grote) pantoffeldiertje Pantoffeldiertjes leven in

Nadere informatie

Cursus Natuurgids Les 1 : Leven en overleven. Joeri Cortens - Natuurpunt CVN

Cursus Natuurgids Les 1 : Leven en overleven. Joeri Cortens - Natuurpunt CVN Cursus Natuurgids Les 1 : Leven en overleven Joeri Cortens - Natuurpunt CVN Inhoud 1. Biodiversiteit en het ontstaan van het leven a. Wat is biologische diversiteit? b. Het ontstaan van de huidige biodiversiteit

Nadere informatie

Biologie ( havo vwo )

Biologie ( havo vwo ) Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging

Nadere informatie

Boek 4 Thema 5 Ordening en Evolutie

Boek 4 Thema 5 Ordening en Evolutie 1 Boek 4 Thema 5 Ordening en Evolutie Doelstelling 1 Je moet de organismen kunnen indelen in vier rijken en van elk rijk de kenmerken kunnen noemen. Het rijk van de bacteriën. Eencellig; celgrootte 1 10

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 1: Organen en cellen

Samenvatting Biologie Thema 1: Organen en cellen Samenvatting Biologie Thema 1: Organen en cellen Samenvatting door M. 721 woorden 15 januari 2014 7,1 28 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Organismen Organismen is een levend wezen:

Nadere informatie

Module: Eukaryoot of prokaryoot - v456. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63281

Module: Eukaryoot of prokaryoot - v456. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63281 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 29 juli 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/63281 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de

Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de biologie Samenvatting door E. 1726 woorden 5 november 2013 7,7 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1, wat is biologie?

Nadere informatie

Samenvatting door F woorden 3 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou

Samenvatting door F woorden 3 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou Samenvatting door F. 1187 woorden 3 juni 2012 7 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1: Ordening in vier rijken Rijken(indelingscriteria): - Bacteriën - Schimmels - Planten

Nadere informatie

NIEUWERE INDELING VAN DE ORGANISMEN IN VIJF KONINKRIJKEN

NIEUWERE INDELING VAN DE ORGANISMEN IN VIJF KONINKRIJKEN Grondboor en Hamer, jrg. 42, no. 2, p. 43-47, 3 fig., april 1988 NIEUWERE INDELING VAN DE ORGANISMEN IN VIJF KONINKRIJKEN W.P.N. Vlasveld * Enige jaren geleden stootte ik bij het raadplegen van enkele

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 1-2

Samenvatting Biologie Thema 1-2 Samenvatting Biologie Thema 1-2 Samenvatting door M. 2549 woorden 8 oktober 2015 6,3 3 keer beoordeeld Vak Biologie 1. Wat is Biologie? Biologie is de studie van de organismen, alle organismen vertonen

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3: Cellen

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3: Cellen Samenvatting Biologie Hoofdstuk : Cellen Samenvatting door Anna 1714 woorden 12 november 2017 8,1 29 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk : Cellen Paragraaf 1: Celonderdelen Om het overzicht

Nadere informatie

Ciliaten. van de Veenweide en geschiedenis van de Kleyne diertgens. Willem van Raamsdonk

Ciliaten. van de Veenweide en geschiedenis van de Kleyne diertgens. Willem van Raamsdonk 3 Ciliaten van de Veenweide en geschiedenis van de Kleyne diertgens Willem van Raamsdonk Ciliaten van de Veenweide en Geschiedenis van de Kleyne diertgens auteur: Willem van Raamsdonk druk: Drukkerij Modern

Nadere informatie

Cellen van drie domeinen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Cellen van drie domeinen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 16 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/93532 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2: Cellen

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2: Cellen Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2: Cellen Samenvatting door een scholier 299 woorden 28 januari 215 7 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1 Nanotechnologie 1 nanometer =, 1 meter

Nadere informatie

Samenvatting biologie thema 2

Samenvatting biologie thema 2 Samenvatting biologie thema 2 Doelstelling 1 Je moet in een context een cel kunnen beschrijven als zelfstandig functionerende biologische eenheid. - Zelforganisatie is zichtbaar in de structuur van cellen

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 2

Samenvatting Biologie Thema 2 Samenvatting Biologie Thema 2 Samenvatting door een scholier 1384 woorden 17 maart 2014 6,3 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Er zijn verschillende indelingscriteria deze hebben

Nadere informatie

Diatomeeën en ander fytoplankton op het strand en in de zee. Aquatische Ecologie en Protistologie Sara Denayer

Diatomeeën en ander fytoplankton op het strand en in de zee. Aquatische Ecologie en Protistologie Sara Denayer Diatomeeën en ander fytoplankton op het strand en in de zee. Aquatische Ecologie en Protistologie Sara Denayer 1. Inleiding Micro-algen: Epifytisch: op bomen, planten, wieren Epilytisch: op steen Op sediment:

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie Samenvatting door een scholier 1045 woorden 4 maart 2009 7,3 32 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Synaps Synaps 1, Hoofdstuk 2: 'Cellen: bouw

Nadere informatie

Cellen = de bouwstenen waaruit organismen zijn opgebouwd. Ieder rijk heeft zijn eigen soort cel.

Cellen = de bouwstenen waaruit organismen zijn opgebouwd. Ieder rijk heeft zijn eigen soort cel. Samenvatting door een scholier 2084 woorden 31 maart 2012 5.4 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 1.1. Tuin Organisme: leven wezens Levenskenmerken van organismen: 1. Ze voeden zich 2. Ze groeien

Nadere informatie

De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel

De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel Auteurs: Sjoerd Schouten & Kelly Simons Studentnr: 0889861, 0879682 Datum: 8 Februari 2015 instituut: Hogeschool

Nadere informatie

DE BLAUWE AARDE. College 3 Leven in sloot en plas

DE BLAUWE AARDE. College 3 Leven in sloot en plas DE BLAUWE AARDE College 3 Leven in sloot en plas PROGRAMMA 1. Water als leven brengend molecuul 2. Leven in zee 3. Leven in sloot en plas 4. Water in een rugzak, leven buiten het water 5. Waterbeheer en

Nadere informatie

Deze les ga je leren

Deze les ga je leren Lesstof Deel 1: het koraalrif Deel 2: het koraal Deel 3: het belang van koraal Deel 4: de bedreigingen voor het koraal Deel 5: het beschermen van het koraal Deze les ga je leren 2.1 Wat is een koraal?

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 2

Samenvatting Biologie Thema 2 Samenvatting Biologie Thema 2 Samenvatting door Adeline 2260 woorden 18 oktober 2016 6,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1 Nanotechnologie Met nano wordt aangeduid dat iets erg

Nadere informatie

Examen Voorbereiding Cellen

Examen Voorbereiding Cellen Examen Voorbereiding Cellen Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 2 Cellen Begrippenlijst: Begrip Organellen Plastiden Stamcellen Embryonale stamcellen Adulte stamcellen Endoplasmatisch reticulum

Nadere informatie

Zomer in Klarenbeek. Langs en in het water. Willem van Raamsdonk. Els Velzing. Neurobiologie, SILS Universiteit van Amsterdam

Zomer in Klarenbeek. Langs en in het water. Willem van Raamsdonk. Els Velzing. Neurobiologie, SILS Universiteit van Amsterdam Zomer in Klarenbeek Langs en in het water Willem van Raamsdonk Els Velzing Neurobiologie, SILS Universiteit van Amsterdam Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd

Nadere informatie

Inleiding in de biologie

Inleiding in de biologie Examen Voorbereiding Inleiding in de biologie Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 1 Inleiding in de biologie Begrippenlijst: Begrip Biologische eenheden Prokaryoten Eukaryoten Populatie Levensgemeenschap

Nadere informatie

Naamgeving:2 ledige wetenschappellijke naam: geslachtsnaam gevolgd door soortnaam

Naamgeving:2 ledige wetenschappellijke naam: geslachtsnaam gevolgd door soortnaam H1 biologie verschillende soorten organismen Naamgeving:2 ledige wetenschappellijke naam: geslachtsnaam gevolgd door soortnaam tijger Panthera tigris leeuw Felidae leo kat Felis catus Indeling in 5 rijken:

Nadere informatie

Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken.

Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken. Begrippenlijst door Lauke 1056 woorden 23 oktober 2017 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Begrippen biologie hoofdstuk 2 Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en

Nadere informatie

Ecosysteem en evolutie. vmbo

Ecosysteem en evolutie. vmbo Ecosysteem en evolutie vmbo Microben waren er al vroeg bij. Ze waren de eerste bewoners op aarde. En miljarden jaren lang ook de enige. Telkens hebben zij zich razendsnel aangepast aan veranderingen in

Nadere informatie

B2 Zelf cellen bekijken Preparaat om cellen door een microscoop te bekijken maak je eerst een preperaat

B2 Zelf cellen bekijken Preparaat om cellen door een microscoop te bekijken maak je eerst een preperaat Samenvatting door L. 1614 woorden 6 september 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Thema 2 Cellen B1 Weefselonderzoek Kanker bij kanker is de celdeling van een cel ontregeld en ontstaat een

Nadere informatie

Samenvatting Biologie H3 Organen en cellen

Samenvatting Biologie H3 Organen en cellen Samenvatting Biologie H3 Organen en cellen Samenvatting door een scholier 751 woorden 30 mei 2017 8,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H3 organen en cellen iets uitleg voorbeelden

Nadere informatie

Kaartenset ongewervelde dieren

Kaartenset ongewervelde dieren Kaartenset ongewervelde dieren Deze set met plaatjes is het eerste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met daarbij

Nadere informatie

*Een Heterotroof wil zeggen dat ze Organische stoffen nodig hebben om te kunnen leven. Deze nemen ze op uit de omgeving.

*Een Heterotroof wil zeggen dat ze Organische stoffen nodig hebben om te kunnen leven. Deze nemen ze op uit de omgeving. Samenvatting door een scholier 1724 woorden 26 maart 2012 6,4 51 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 5 Ordening en Evolutie. Basisstof 1 Ordening in vier rijken: Een halve

Nadere informatie

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 2 Ontwikkeling van het leven in de zee

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 2 Ontwikkeling van het leven in de zee EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS College 2 Ontwikkeling van het leven in de zee PROGRAMMA 1. Aarde en Kosmos, van Big Bang tot Oersoep 2. Ontwikkeling van het leven in zee 3. Verovering van het land 4.

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door een scholier 2492 woorden 31 mei keer beoordeeld HOOFDSTUK 2 CELLEN IN WERKING

6,6. Samenvatting door een scholier 2492 woorden 31 mei keer beoordeeld HOOFDSTUK 2 CELLEN IN WERKING Samenvatting door een scholier 2492 woorden 31 mei 2011 6,6 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar HOOFDSTUK 2 CELLEN IN WERKING In een cel werken verschillende cel onderdelen (organellen) nauw

Nadere informatie

Biologie Hoofdstuk 2 Stofwisseling

Biologie Hoofdstuk 2 Stofwisseling Biologie Hoofdstuk 2 Stofwisseling Wat is stofwisseling? Wat is stofwisseling? Stofwisseling of metabolisme is het geheel van chemische processen in een levend organisme of in levende cellen Een organisme

Nadere informatie

Les wetenschappen: biologie

Les wetenschappen: biologie Les wetenschappen: biologie 1. De ontdekking van cellen: Vermogen= 0,2mm Lichtmicroscoop= x 1000 Elektronenmicroscoop= x 1000 2. Cellen in relatie met andere organisatieniveaus: Organisme Algemeen Konijn

Nadere informatie

http://www.koieagle.nl/e107_plugins/content/content.php?content.821 Pagina 1/6 Alle soorten Algen even bespreken

http://www.koieagle.nl/e107_plugins/content/content.php?content.821 Pagina 1/6 Alle soorten Algen even bespreken Pagina 1/6 Alle soorten Algen even bespreken Dennis Barten, dinsdag 08 juni 2004-00:00:00 Alle soorten algen even bespreken. Bron : Vijvers & Koi Inleiding. Algen. Een leven zonder hen kunnen we ons onmogelijk

Nadere informatie

Verteren en fermenteren. havo/vwo 3-4

Verteren en fermenteren. havo/vwo 3-4 Verteren en fermenteren havo/vwo 3-4 Bij onze spijsvertering en voedselproductie spelen microben een belangrijke rol. Het gebruik van microben om voedsel te maken, heet fermentatie. Veel van ons eten en

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie Samenvatting door een scholier 2264 woorden 9 november 2004 6,9 147 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Synaps Hoofdstuk 2 Cellen: bouw en functie

Nadere informatie

STAM VAN DE SPONSEN (Porifera)

STAM VAN DE SPONSEN (Porifera) STAM VAN DE SPONSEN (Porifera) Voorkomen: Sponsen leven uitsluitend in het water, hoofdzakelijk in zee. Ze leiden een vastzittend bestaan. Ze zijn opgebouwd uit een groot aantal cellen die in een netwerk

Nadere informatie

5.7. Boekverslag door N woorden 7 november keer beoordeeld 2.2

5.7. Boekverslag door N woorden 7 november keer beoordeeld 2.2 Boekverslag door N. 1588 woorden 7 november 2004 5.7 43 keer beoordeeld Vak Methode Biologie ViaDELTA 2.2 In het celplasma komt een groot aantal verschillende celstructuren voor die elk een eigen functie

Nadere informatie

Subkern Primair onderwijs Niveau BB Niveau KGT Niveau havo Niveau vwo Kerndoel po Kerndoel obvo Je benoemt hoe bouw en. voortplanting.

Subkern Primair onderwijs Niveau BB Niveau KGT Niveau havo Niveau vwo Kerndoel po Kerndoel obvo Je benoemt hoe bouw en. voortplanting. 1. Je vertelt wat organismen zijn, hoe ze globaal gezien zijn 1. Biologische opgebouwd en eenheid wat hun belangrijkste eigenschappen zijn. Sub Primair onderwijs Niveau BB Niveau KGT Niveau havo Niveau

Nadere informatie

Systematiek in planten- en dierenrijk

Systematiek in planten- en dierenrijk Systematiek in planten- en dierenrijk Om de grote diversiteit in organismen te overzien zijn ze door de mens in groepen verdeeld. Hierbij is gekeken naar: morfologie. Dit zijn uiterlijke kenmerken anatomie.

Nadere informatie

De cel metabolisme cel cel- membraan eiwitsynthese DNA aminozuren 1.1 De cel celcyclus celmembraan Afbeelding 1.1

De cel metabolisme cel cel- membraan eiwitsynthese DNA aminozuren 1.1 De cel celcyclus celmembraan Afbeelding 1.1 de cel Elk levend wezen is opgebouwd uit cellen. Het eerste deel van dit hoofdstuk gaat over de verschillende onderdelen van een cel. We bespreken het celmembraan, het cytoplasma en de belangrijkste organellen.

Nadere informatie

Dieren ademen hv12. banner. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62522

Dieren ademen hv12. banner. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62522 banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 14 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62522 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

De eukaryotische cel. Inleiding¹

De eukaryotische cel. Inleiding¹ De eukaryotische cel Bronvermelding: 1 Theorie: Junqueira L.C. en Carneiro J. (2004, tiende druk), Functionele histologie, Maarssen. Uitgeverij Elsevier. Hoofdstuk 3, 'De cel'. 2 Wikipedia, de vrije encyclopedie,

Nadere informatie

1: Nanotechnologie. 2: Cellen bekijken

1: Nanotechnologie. 2: Cellen bekijken 1: Nanotechnologie Een cel is een zelfstandige biologische eenheid - Door celmembraan in het inwendige van de cel gescheiden met zijn omgeving. - Met behulp van eiwitten in het celmembraan wordt de opname

Nadere informatie

5, Soort en populatie Klassieke ordening Moderne ordening. Samenvatting door een scholier 2206 woorden 29 november 2004

5, Soort en populatie Klassieke ordening Moderne ordening. Samenvatting door een scholier 2206 woorden 29 november 2004 Samenvatting door een scholier 2206 woorden 29 november 2004 5,9 31 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Synaps Hoofdstuk 14: Ordening 14.1 Soort en populatie Een soort is een groep organismen, waarvan

Nadere informatie

Uitgeschreven tekst horende bij de film en voordracht over Darwin s afstamming met modificatie op het spoor door Bert de Groef en Peter Roels.

Uitgeschreven tekst horende bij de film en voordracht over Darwin s afstamming met modificatie op het spoor door Bert de Groef en Peter Roels. Vliebergh biologie augustus 2009 Uitgeschreven tekst horende bij de film en voordracht over Darwin s afstamming met modificatie op het spoor door Bert de Groef en Peter Roels. Zoals elke goede bioloog

Nadere informatie

Dit kan nog gewijzigd worden!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Dit kan nog gewijzigd worden!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Excursie Osnabrück, Thema ordening. Voorbereiding: Leerlingen downloaden de app zoo osnabruck audioguide (kan op Android en IOS) De app wordt in de klas geupdate zodat alle gebieden zijn te bekijken en

Nadere informatie

Het rijk van de dieren

Het rijk van de dieren BASISSTOF 6 1 vwo gymnasium Het rijk van de dieren thema 4 Ordening opdracht 20 Beantwoord de volgende vragen. 1 Heeft een cel van de zuidelijke boommiereneter (zie afbeelding 33) een celkern? En een celwand?

Nadere informatie

Beestige bundel van: 1

Beestige bundel van: 1 Beestige bundel van: 1 2 Ordening van organismen organisme = een levend wezen, iets wat leeft. Er zijn meer dan anderhalf miljoen soorten organismen. Om een overzicht te krijgen worden deze organismen

Nadere informatie

Organen, Cellen en Ordening

Organen, Cellen en Ordening Examen VMBO-GL en TL Organen, Cellen en Ordening biologie CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 10 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 18 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

Dit boek is een doorbraak op het gebied van natuurlijk tuinieren. American Gardener

Dit boek is een doorbraak op het gebied van natuurlijk tuinieren. American Gardener Het bodemvoedselweb is oorspronkelijk verschenen onder de titel Teaming with Microbes en heeft veel lof geoogst. Dit boek is een doorbraak op het gebied van natuurlijk tuinieren. American Gardener Uitmuntend...

Nadere informatie

Archaebacteriën. Eubacteriën. Eukaryoot

Archaebacteriën. Eubacteriën. Eukaryoot H5n 10-09-2001 16:41 Pagina 100 Samenvatting De gist Saccharomyces cerevisiae is bij de meeste mensen bekend als bakkersgist en wordt behalve voor het bereiden van brood onder andere ook gebruikt voor

Nadere informatie

Schizogonie + gametogonie + sporogonie vormen resistente cysten = «sporen» Kleine, intracellulaire gamonten endoparasitair bij vnl.

Schizogonie + gametogonie + sporogonie vormen resistente cysten = «sporen» Kleine, intracellulaire gamonten endoparasitair bij vnl. Phylum APICOMPLEXA Klasse SPOROZO(E)A (Subklasse 1 : Gregarinia) Subklasse 2 : Coccidia Schizogonie + gametogonie + sporogonie vormen resistente cysten = «sporen» Kleine, intracellulaire gamonten endoparasitair

Nadere informatie