INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 3 Amoeboïde eencelligen en overige protisten
|
|
- Valentijn Claessens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 3 Amoeboïde eencelligen en overige protisten
2 Programma 1. Inleiding, celbouw en systematiek 2. Archaea en Bacteriën 3. Amoeboïde eencelligen en overige protisten 4. Gisten, schimmels en slijmzwammen 5. Eencellige wieren 6. Virussen en afsluiting cursus
3
4 Eencelligen in de tuinvijver: Onder: dinoflagellaat Rechtsboven: Amoebe Rechtsonder: Pantoffeldiertje
5 Boven: Zonnediertje Rechtsboven: Pantoffeldiertje Rechtsonder: Oogdiertje
6 Klokdiertjes Rechtsonder: Schaalamoebe
7 Buikharigen Gastrotricha Meercellig, herkenbare organen, Wormachtig, 0,06 3,0 mm
8 Voor eerste overzicht oude indeling Protozoa in vier groepen 1. Flagellata - Zweepdiertjes 2. Amoebozoa amoebes / wortelpotigen 3. Ciliophora Trilhaardiertjes 4. Sporediertjes, o.a. Plasmodium Paramecium aurella
9 Flagellata (plaat Ernst Haeckel, Kunstformen Der Natur, 1904)
10 Meest bekende is Euglena, oogdiertje 1 lange flagel, 1 zeer korte flagel Oogvlek Autotroof Opvallend: Chloroplasten van Euglena: 3 membranen Chloroplasten van planten: 2 membranen Verklaring: bij Euglena een latere endosymbiose
11
12 Oogvlek: carotenoïden Niet gevoelig voor licht Functioneert als parabolische antenne, richt het zonlicht op een fotoreceptor bij de flagel. Doel: bewegen naar het licht
13 Membraan celwand zeer mobiel door opbouw uit kleine plaatjes en microtubuli zeer flexibel
14 Heterotrofe Euglena s Perinema 0,008 0,2 mm Enige verschil: geen bladgroenkorrels Opvallend aan deze tekening: de vergroeide stafjes (rod organ) eerst gezien als een soort kaken, nu blijkt dat het een functie heeft om een stroom naar binnen te creëren.
15 Choanoflagellaten: Opvallende kraag rond basis flagel Leven in kolonies of als afzonderlijk cellen Nauw verwant aan sponzen
16 Dinoflagellaten Rechts: Ceratium cornutum Onder: Peridinium cinctum Twee flagellen in twee groeven Chloroplasten met drie membranen
17 Dinoflagellaten: Celwand net als veel ciliaten: bestaande uit plaatjes en microtubuli soorten, 1700 marien Zeevonk Sommige soorten leven als endosymbiont (zoöxanthellen): o.a. in koralen maar ook mossels.
18 Dinoflagellaten ook bekend van algenbloei Red Tide Produceren dinotoxinen, dodelijk voor vis en mollusken
19 Ook lichten van de zee wordt veroorzaakt door dinoflagellaten met name Noctiluca scintillans. Kleine vacuoles bij de celwand met luciferine en luciferase. Bij beweging reageren beide met een lichtflits.
20 Andere flagellaten Vroeger zoöflagellaten genoemd omdat ze geen bladgroen hebben. Mastigamoeba aspera
21 Diplomonaden: parasitaire flagellaten. Bestaan feitelijk uit twee cellen, elk met een kern en vier flagellen. Geen mitochondriën, een enkele heeft mitosomen die een rol spelen in opbouw ijzer-zwavel eiwitten. Giardia sp Hexamita nelsonii
22 2. Amoebozoa Meest bekend amoebes: 0,03 0,8 mm groot Voortbeweging met schijnvoetjes Organische deeltjes ingesloten met voedselvacuoles en dan verteerd met hulp van een lysosoom.
23 Schaalamoebes; Difflugia Leeft in een huisje van chitine, bedekt met Plaatjes kiezelzuur Entamoeba histolytica (parasitische amoebe, leeft van rode bloedcellen)
24 Heliozoa zonnediertjes veelkernig geen schaal Pseudopodiën bestaan uit cytoplasma met een aantal microtubuli Meeste in zoet water.
25 Rhizaria Lijken sterk op zonnediertjes maar zijn er niet aan verwant. Foraminiferen en Radiolariën (plaat Ernst Haeckel, Kunstformen Der Natur, 1904)
26 PAUZE
27 Radiolariën Pseudopoden bestaan uit cytoplasma met een aantal microtubili (axopoda) - net als zonnediertjes (Heliozoa). Schelp opgebouwd uit kiezel (Polycistina) of strontiumsulfaat (Acanthera) Leven vaak symbiontisch met groenalgen. 0,1 2 mm Voornamelijk in zee.
28 Ernst Haeckel - Kunstformen der Natur (1904) plate 21: Acanthometra
29 Foramiferen: * Meest opvallende is de schelp Bestaat uit calciumcarbonaat, soms uit aan elkaar geplakte sedimentkorrels met gaatjes voor de pseudopoden. Alle foramineren hebben netvormige pseudopoden, feitelijk transparant ectoplasma wat door de gaatjes naar buiten gestulpt wordt. Vrijwel alle soorten in zee voorkomend, 8700 recent, 1837 fossiel. <1 mm tot 20 cm. Verschillende soorten hebben symbiontische groenalgen. Ook kleptosdymbionten komen voor.
30 Veel onderzoek gedaan naar fossiele foraminiferen hierboven vondsten uit het Eoceen miljoen jaar oud)
31 In deze indeling ook Slijmzwammen Myxomycetes bij de amoebes gerekend
32 Twee fases: Amoeboïde fase en een sporenvormende fase
33
34 Trichia varia - Fopdraadwatje
35 Kenmerkend voor draadwatjes : springdraden
36 Craterium minutum - Witdekselkalkbekertje
37 Physarum album Knikkend kalkkopje
38 Tubifera arachnoidea - Rossig buiskussen
39 Tubifera arachnoidea - Rossig buiskussen
40 3. Ciliophora / trilhaardiertjes Pantoffeldiertje 0,05 0,3 mm 1-contractiele vacuole = wegpompen overtollig water 2-verteringsvacuole 3-macronucleus = aansturing metabolische functies 4-micronucleus = deling 5-cytoproct = uitscheiding onverteerbaar materiaal 6-cytofarynx / orale groef 7-cytostoom = plaats waar voedingsvacuoles gemaakt worden 8-cilium / cilia = trilhaartjes
41 Porie waardoor kloppende vacuole water uit kan scheiden wordt voor elke lozing opnieuw gevormd. 1) voedselvacuoles 2) micronucleus 3) orale groeve 4) cytostoom 5) anale opening 6) kloppende vacuole 7) macronucleus 8) trilharen
42
43 Paramecium bursaria Gastheer van endosymbiont Chlorella Elk algcelletje leeft in een eigen vacuole
44 Klokdiertjes - peritriche ciliaten o.a. Vorticellidae 0,1 mm Veel gesteeld en vastgehecht Kunnen ook vrijzwemmend voorkomen Bij deling dochtercel ongesteeld en zoekt een nieuwe plaats. Bacteriofaag Ciliën rond een mondopening
45
46 Spirotricha Grote groep van ciliaten met een rij trilharen langs een mondgroef.
47 Suctoria Ciliaten met een vrijzwemmende fase en een sessile fase. Zodra ze zich vast zetten verliezen ze hun ciliën en ontwikkelen zuigtentakels. Hiermee vangen ze andere ciliaten en zuigen deze leeg (extracellulair)
48
49
50
51 4. Sporediertjes Meest bekende is Plasmodium Dubbele cyclus met meerdere gastheren Gameten versmelten in de tweede gastheer Eindfase is vorming sporozoïeten Ongeslachtelijke cyclus en deling van sporozoïeten Eindfase is vorming gameten
52 Oude indeling Haeckel: Rijk: Protisten Rijk: Planten Rijk: Schimmels Rijk: Dieren Amoebozoa: amoeben en slijmzwammen Opisthokonta: Dieren, schimmels, choanoflagellaten Excavata (en roodwieren): allerlei flagellaten o.a. Euglena Glaucophyta: kleine groep, microscopische zoetwater algen SAR: Stramenopiles (bruinwieren), Alveolata (ciliaten, dinoflagellaten etc.) en Rhizaria (straaldiertjes en foraminiferen) Groene planten
53 Meercellige bewoners druppels vijverwater: 1. Raderdiertjes 0,04 3 mm Vastzittend of vrijzwemmend Soms kolonie vormend Alle soorten krans van ciliën rond de mondopening Verwant aan de nematoden
54 Gespecialiseerde organen: Mond sluit aan op een slokdarm Waarmee gekauwd kan worden (mastax) Enzymen afgescheiden door speekselklieren (7) en maagklieren (2) Kleine zenuwknoop boven de mastax. Kunnen zien met behulp van vijf lichtgevoelige cellen.
55 Gastrotricha Buikharigen 0,6 3 mm Lijken op behaarde raderdiertjes maar zijn verwant aan platwormen
56
57 Tardigrada Beerdiertjes / Waterberen 0,5 mm 4 paar poten, elk met 4 8 klauwtjes Eerste drie worden gebruikt voor voortbeweging, de achterste voor vastgrijpen. Verwant aan geleedpotigen Niet alleen in zoet water, ook tussen mos en korstmos. Meest bekend vanwege hun overlevingsmogelijkheden, van 272 tot + 150
58
59
60 Informatie: G.A. Harrewijn: Elementaire microbiologie, deel 1 en H. Streble / D. Krauter: Das Leben in Wassertropfen (2012, Kosmos)
61 Dank voor uw aandacht
INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 1 Inleiding, celbouw en systematiek
INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 1 Inleiding, celbouw en systematiek INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE Uw docent Kees Boele Programma 1. Inleiding, celbouw en systematiek 2. Archaea en
Nadere informatieBIOLOGIE Havo / Vwo 4 Submicroscopische cel: celorganellen
www.dlwbiologie.wordpress.com BIOLOGIE Havo / Vwo 4 Submicroscopische cel: celorganellen Havo 4 Thema 2 Basisstof 5 (blz. 68 en 69) De submicroscopische cel. Binas 79 B, C, D. Vwo 4 Thema 2 Basisstof 5
Nadere informatieProtista - Protozoa. Ontstaan
Protista - Protozoa Hoofdstuk 5 Ontstaan Definitie PROTISTA: eencellige eukaryoten Eukaryoteorganellen (mitochondria en chloroplasten) ontstaan door endosymbiose Energie op basis van de zon 3.5 miljard
Nadere informatiePlanten: vorm en functie 1. Ginkgo biloba
Planten: vorm en functie 1 Ginkgo biloba Planten: vorm en functie Begeleiders: Jurgen Memelink jurgen.memelink@hu.n 06-51680890 / 06-11123607 Henk Kers (practicuminstructeur) henk.kers@hu.nl 06-23497184
Nadere informatieTaxonomen (ca. 1850): Organismen vertonen kenmerken van zowel planten als dieren. Wetenschappers gingen dus op kenmerken letten.
Ordening van organismen: vroeger: plantenrijk - dierenrijk Taxonomen (ca. 1850): Organismen vertonen kenmerken van zowel planten als dieren. Wetenschappers gingen dus op kenmerken letten. huidige indeling:
Nadere informatieWat is classificatie? = het ordenen van gegevens Volgens criteria Voor iedereen bruikbaar
Wat is classificatie? = het ordenen van gegevens Volgens criteria Voor iedereen bruikbaar Classificatie in de biologie Aarde telt 8,74 miljoen soorten (Scientias, 24/08/2011) Wetenschappers hebben gepoogd
Nadere informatie2 Indeling. Leerdoelen. Inhoud. De natuurgids
2 Indeling Leerdoelen De natuurgids kan aangeven wat het verschil is tussen levend en nietlevend; weet dat de oude indeling tussen planten en dieren sinds lang verlaten is maar dat de nieuwe indelingen
Nadere informatieOrdening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels
Ordening Planten Dieren Bacteriën Schimmels Indeling plantenrijk Indeling dierenrijk Planten Kenmerken plantencellen: celwanden celkernen bladgroenkorrels Wieren Sporenplanten Zaadplanten Wieren / Algen
Nadere informatieOm de organismen in te delen moet je letten op de volgende kenmerken: celwand, celkern en bladgroenkorrels.
Samenvatting door Aukje 4892 woorden 5 juli 2016 5,2 22 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie hoofdstuk 4: Ordening 1 Het ordenen van organisme Je kunt uitleggen waarvoor we de Tree of Life gebruiken Je
Nadere informatieDoelstelling 1: Je moet de organismen kunnen indelen in 4 rijken en van elk rijk de kenmerken kunnen noemen.
Boekverslag door Een scholier 1128 woorden 15 januari 2005 5.1 80 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie boek A Thema 5 Ordening en revolutie Doelstelling 1: Je moet de organismen kunnen indelen in 4 rijken
Nadere informatieDe 8 rijken van levende organismen :
De 8 rijken van levende organismen : 1. (EU)BACTERIA : de echte bacteria 2. ARCHAEBACTERIA : relictgroep 3. ARCHEZOA : oudste Eucaryota 4. PROTISTA : artificiële groep 5. CHROMISTA : o.a. kiezelwieren
Nadere informatieOrdening. Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Ordening Bacteriën Schimmels Planten Dieren Bacteriën Kenmerken cellen: celwand geen celkern geen bladgroenkorrels eencellig planten zich voort door deling voeden zich meestal met dode resten van organismen
Nadere informatie108 keer beoordeeld 10 maart Biologie samenvatting Thema 4
7,3 Samenvatting door Laura 729 woorden 108 keer beoordeeld 10 maart 2013 Vak Biologie Methode Biologie voor jou Biologie samenvatting Thema 4 1 Bij het ordenen verdeel je een verzameling in groepen met
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Cellen
Praktische opdracht Biologie Cellen Praktische-opdracht door een scholier 1674 woorden 12 juni 2004 5,9 513 keer beoordeeld Vak Biologie Cellen Elk organisme op aarde is opgebouwd uit één of meer cellen.
Nadere informatie7-6-2016. bodemvoedselweb
bodemvoedselweb. 1 Het systeem onder de grond Onder de grond vindt een heel spel plaats van eten en gegeten worden, het krioelt er van de beestjes Planten eten via de haarwortels, ze wisselen daar H +
Nadere informatieProef Biologie Pantoffeldiertjes
Proef Biologie Pantoffeldiertjes Proef door een scholier 2056 woorden 19 juni 2003 6,1 153 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Dit verslag is gemaakt als opdracht voor het vak Biologie. Praktische opdracht
Nadere informatieVoorbeelden organel: celkern, vacuole, mitochondriën en endoplasmatisch rediculum.
Samenvatting door S. 1531 woorden 1 mei 2015 6.3 25 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Paragraaf 1. De levende natuur wordt ingedeeld in 3 domeinen: Bacteriën Archea Eukaryoten Bacteriën
Nadere informatie1. In welke 4 rijken worden organismen ingedeeld? 3. wat is de functie van de celkern in een cel?
Antwoorden door een scholier 1487 woorden 13 januari 2013 6 184 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 4 Ordenen 1 t/m 5 Opdracht 2 1. In welke 4 rijken worden organismen
Nadere informatieMicropaleontologie. Hoe leuk is dat!? Shirley van Heck
Micropaleontologie Hoe leuk is dat!? Shirley van Heck Wat is micropaleontologie? De studie van hele kleine fossielen (microfossielen), die met de microscoop bekeken worden. waarom microfossielen? Komen
Nadere informatieCelmembraan (duh! dat maakt het een cel) Celwand Ribosomen (voor eiwitsynthese) Soms: uitsteeksels zoals flagel (zweepstaart)
Bacterie cel: prokaryoot: geen kern, geen chromosomen zoals wij ze kennen maar cirkelvormig Chromosoom: dus wel DNA Sommige autotroof: als ze pigmenten hebben waarmee ze fotosynthese kunnen uitvoeren Meeste
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Examen
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Examen Samenvatting door een scholier 1780 woorden 5 maart 2007 7,6 47 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Vier rijken vergelijken Samenvatting 1.1 1) Wat leeft
Nadere informatieTheorie Module Cellen
Theorie Module Cellen 3VWO/3TTO Biologie Inhoudsopgave Een aantal theorieblokken staan in een kader. Deze theorie is verdieping en hoeft niet geleerd te worden voor het proefwerk, tenzij de docent anders
Nadere informatieCva?Lesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1
Cva?Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Eeckhout Andreas Cluster Bi-Fy-Aa-Ch Groep 2 OSO 2 Academiejaar 2005-2006 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269
Nadere informatie6.3. Samenvatting door W woorden 3 december keer beoordeeld. 1. De indeling van de levende natuur. Domeinen
Samenvatting door W. 1211 woorden 3 december 2015 6.3 4 keer beoordeeld Vak Biologie 1. De indeling van de levende natuur Domeinen Levende natuur wordt ingedeeld in 3 domeinen 1. 2. 3. Bacteriën prokaryoot
Nadere informatieINTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 2 Bacteriën en Archaea
INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 2 Bacteriën en Archaea Programma 1. Inleiding, celbouw en systematiek 2. Archaea en Bacteriën 3. Amoeboïde eencelligen en overige protisten 4. Gisten,
Nadere informatieEVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 1 Introductie evolutie Aarde en kosmos, Big Bang en Oersoep
EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS College 1 Introductie evolutie Aarde en kosmos, Big Bang en Oersoep EVOLUTIE, VAN OERSOEP TOT OERMENS Uw docent Kees Boele PROGRAMMA 1. Aarde en Kosmos, van Big Bang tot
Nadere informatieHand-out Microbiologie
Hand-out Microbiologie COO-module bij hoofdstuk 25, 26, 27, 28 en 31 uit Biology van Campbell. NB In de module krijg je een random selectie van 18 van deze vragen. Hieronder staan dus meer vragen dan je
Nadere informatieAantekeningen Hoofdstuk 1: Vier rijken Vergelijken KGT
Aantekeningen Hoofdstuk 1: Vier rijken Vergelijken KGT 1.1 De tuin 1 Wat leeft er in een tuin? Organismen: dit zijn levende wezens zoals, planten, dieren, mensen, bacteriën en schimmels. Levenskenmerken:
Nadere informatie1. A. Noem de drie domeinen waarin alle levende organismen worden ingedeeld.
Microbiële diversiteit (COO) Hand-out bij de COO-module, versie 2 oktober 2013 Indeling A. Noem de drie domeinen waarin alle levende organismen worden ingedeeld. B. Alle levende organismen worden in drie
Nadere informatieModule: Micro-organismen - h45. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63249 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieOpdracht 1 Deze opdracht doe je in de klas en kun je niet hier nakijken.
Thema 4 Opdracht 1 Deze opdracht doe je in de klas en kun je niet hier nakijken. Opdracht 2 1. bacteriën schimmels planten dieren 2. Kenmerken van cellen, namelijk of de organismen cellen hebben met celkernen,
Nadere informatieSamenvatting Biologie H1+2
Samenvatting Biologie H1+2 Samenvatting door Marjolein 2356 woorden 20 december 2017 7,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting: https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-biologie-h12
Nadere informatieEencellige en meercellige organismen
2 Eencellige en e organismen 2.1 Eencelligen en en Tonen onderstaande microscopische foto s een of een organisme? Kruis aan. 1 2 pantoffeldiertje amoebe 3 4 lever nier 5 6 blauwwier wortel tuinboon Conclusie
Nadere informatieBouw van een cel vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/73566
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/73566 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieMicro-organismen. organismen
Micro-organismen organismen Agenda Wat zijn micro-organismen? Verschil tussen bacteriën en virussen Wat zijn micro-organismen? Een micro-organisme is niet zichtbaar met het blote oog: Bacteriën (gram positief/negatief)
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Eukaryote cel 7/2/2015. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Eukaryote cel 7/2/2015 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) en studenten van forum http://www.toelatingsexamen-geneeskunde.be
Nadere informatieCellen aan de basis.
Cellen aan de basis. Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema
Nadere informatieDe cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel
De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel Auteurs: Sjoerd Schouten & Kelly Simons Studentnr: 0889861, 0879682 Datum: 8 Februari 2015 instituut: Hogeschool
Nadere informatieBepaalde voedingsmiddelen, zoals yoghurt een zuurkool, worden met behulp van bacteriën gemaakt.
Opdracht door een scholier 1977 woorden 9 december 2016 5,8 6 keer beoordeeld Vak Biologie Theorie algemeen: Bacteriën leven bijna overal. Je vindt ze in een woestijnen en ijsbergen. Ze komen voor in het
Nadere informatieBouw van een cel vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63309
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 december 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/63309 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieWerkstuk Biologie De ordening van het leven
Werkstuk Biologie De ordening van het leven Werkstuk door Jonathan 1383 woorden 7 juni 2016 7 6 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding In dit werkstuk ga ik vertellen over de ordening van het leven. Ordening
Nadere informatiePresentatie Biologie cellen ordenen onder een microscoop
Presentatie Biologie cellen ordenen onder een microscoop Presentatie door Tobias 1186 woorden 6 juni 2017 8,5 7 keer beoordeeld Vak Biologie Cellen ordenen onder een microscoop Inleiding Ik heb dit onderwerp
Nadere informatieosmose-onderzoek practicumhandleiding
osmose-onderzoek practicumhandleiding pantoffeldiertjes b i o d o e n.n l > bovenbouw > osmose-onderzoek bij pantoffeldiertjes pantoffeldiertjes (ware grote) pantoffeldiertje Pantoffeldiertjes leven in
Nadere informatieCursus Natuurgids Les 1 : Leven en overleven. Joeri Cortens - Natuurpunt CVN
Cursus Natuurgids Les 1 : Leven en overleven Joeri Cortens - Natuurpunt CVN Inhoud 1. Biodiversiteit en het ontstaan van het leven a. Wat is biologische diversiteit? b. Het ontstaan van de huidige biodiversiteit
Nadere informatieBiologie ( havo vwo )
Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging
Nadere informatieBoek 4 Thema 5 Ordening en Evolutie
1 Boek 4 Thema 5 Ordening en Evolutie Doelstelling 1 Je moet de organismen kunnen indelen in vier rijken en van elk rijk de kenmerken kunnen noemen. Het rijk van de bacteriën. Eencellig; celgrootte 1 10
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 1: Organen en cellen
Samenvatting Biologie Thema 1: Organen en cellen Samenvatting door M. 721 woorden 15 januari 2014 7,1 28 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Organismen Organismen is een levend wezen:
Nadere informatieModule: Eukaryoot of prokaryoot - v456. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63281
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 29 juli 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/63281 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de
Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de biologie Samenvatting door E. 1726 woorden 5 november 2013 7,7 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1, wat is biologie?
Nadere informatieSamenvatting door F woorden 3 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door F. 1187 woorden 3 juni 2012 7 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1: Ordening in vier rijken Rijken(indelingscriteria): - Bacteriën - Schimmels - Planten
Nadere informatieNIEUWERE INDELING VAN DE ORGANISMEN IN VIJF KONINKRIJKEN
Grondboor en Hamer, jrg. 42, no. 2, p. 43-47, 3 fig., april 1988 NIEUWERE INDELING VAN DE ORGANISMEN IN VIJF KONINKRIJKEN W.P.N. Vlasveld * Enige jaren geleden stootte ik bij het raadplegen van enkele
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 1-2
Samenvatting Biologie Thema 1-2 Samenvatting door M. 2549 woorden 8 oktober 2015 6,3 3 keer beoordeeld Vak Biologie 1. Wat is Biologie? Biologie is de studie van de organismen, alle organismen vertonen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3: Cellen
Samenvatting Biologie Hoofdstuk : Cellen Samenvatting door Anna 1714 woorden 12 november 2017 8,1 29 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk : Cellen Paragraaf 1: Celonderdelen Om het overzicht
Nadere informatieCiliaten. van de Veenweide en geschiedenis van de Kleyne diertgens. Willem van Raamsdonk
3 Ciliaten van de Veenweide en geschiedenis van de Kleyne diertgens Willem van Raamsdonk Ciliaten van de Veenweide en Geschiedenis van de Kleyne diertgens auteur: Willem van Raamsdonk druk: Drukkerij Modern
Nadere informatieCellen van drie domeinen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 16 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/93532 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 2: Cellen
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2: Cellen Samenvatting door een scholier 299 woorden 28 januari 215 7 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1 Nanotechnologie 1 nanometer =, 1 meter
Nadere informatieSamenvatting biologie thema 2
Samenvatting biologie thema 2 Doelstelling 1 Je moet in een context een cel kunnen beschrijven als zelfstandig functionerende biologische eenheid. - Zelforganisatie is zichtbaar in de structuur van cellen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 2
Samenvatting Biologie Thema 2 Samenvatting door een scholier 1384 woorden 17 maart 2014 6,3 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Er zijn verschillende indelingscriteria deze hebben
Nadere informatieDiatomeeën en ander fytoplankton op het strand en in de zee. Aquatische Ecologie en Protistologie Sara Denayer
Diatomeeën en ander fytoplankton op het strand en in de zee. Aquatische Ecologie en Protistologie Sara Denayer 1. Inleiding Micro-algen: Epifytisch: op bomen, planten, wieren Epilytisch: op steen Op sediment:
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie Samenvatting door een scholier 1045 woorden 4 maart 2009 7,3 32 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Synaps Synaps 1, Hoofdstuk 2: 'Cellen: bouw
Nadere informatieCellen = de bouwstenen waaruit organismen zijn opgebouwd. Ieder rijk heeft zijn eigen soort cel.
Samenvatting door een scholier 2084 woorden 31 maart 2012 5.4 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 1.1. Tuin Organisme: leven wezens Levenskenmerken van organismen: 1. Ze voeden zich 2. Ze groeien
Nadere informatieDe cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel
De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel Auteurs: Sjoerd Schouten & Kelly Simons Studentnr: 0889861, 0879682 Datum: 8 Februari 2015 instituut: Hogeschool
Nadere informatieDE BLAUWE AARDE. College 3 Leven in sloot en plas
DE BLAUWE AARDE College 3 Leven in sloot en plas PROGRAMMA 1. Water als leven brengend molecuul 2. Leven in zee 3. Leven in sloot en plas 4. Water in een rugzak, leven buiten het water 5. Waterbeheer en
Nadere informatieDeze les ga je leren
Lesstof Deel 1: het koraalrif Deel 2: het koraal Deel 3: het belang van koraal Deel 4: de bedreigingen voor het koraal Deel 5: het beschermen van het koraal Deze les ga je leren 2.1 Wat is een koraal?
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 2
Samenvatting Biologie Thema 2 Samenvatting door Adeline 2260 woorden 18 oktober 2016 6,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1 Nanotechnologie Met nano wordt aangeduid dat iets erg
Nadere informatieExamen Voorbereiding Cellen
Examen Voorbereiding Cellen Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 2 Cellen Begrippenlijst: Begrip Organellen Plastiden Stamcellen Embryonale stamcellen Adulte stamcellen Endoplasmatisch reticulum
Nadere informatieZomer in Klarenbeek. Langs en in het water. Willem van Raamsdonk. Els Velzing. Neurobiologie, SILS Universiteit van Amsterdam
Zomer in Klarenbeek Langs en in het water Willem van Raamsdonk Els Velzing Neurobiologie, SILS Universiteit van Amsterdam Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Nadere informatieInleiding in de biologie
Examen Voorbereiding Inleiding in de biologie Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 1 Inleiding in de biologie Begrippenlijst: Begrip Biologische eenheden Prokaryoten Eukaryoten Populatie Levensgemeenschap
Nadere informatieNaamgeving:2 ledige wetenschappellijke naam: geslachtsnaam gevolgd door soortnaam
H1 biologie verschillende soorten organismen Naamgeving:2 ledige wetenschappellijke naam: geslachtsnaam gevolgd door soortnaam tijger Panthera tigris leeuw Felidae leo kat Felis catus Indeling in 5 rijken:
Nadere informatieAerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken.
Begrippenlijst door Lauke 1056 woorden 23 oktober 2017 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Begrippen biologie hoofdstuk 2 Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en
Nadere informatieEcosysteem en evolutie. vmbo
Ecosysteem en evolutie vmbo Microben waren er al vroeg bij. Ze waren de eerste bewoners op aarde. En miljarden jaren lang ook de enige. Telkens hebben zij zich razendsnel aangepast aan veranderingen in
Nadere informatieB2 Zelf cellen bekijken Preparaat om cellen door een microscoop te bekijken maak je eerst een preperaat
Samenvatting door L. 1614 woorden 6 september 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Thema 2 Cellen B1 Weefselonderzoek Kanker bij kanker is de celdeling van een cel ontregeld en ontstaat een
Nadere informatieSamenvatting Biologie H3 Organen en cellen
Samenvatting Biologie H3 Organen en cellen Samenvatting door een scholier 751 woorden 30 mei 2017 8,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H3 organen en cellen iets uitleg voorbeelden
Nadere informatieKaartenset ongewervelde dieren
Kaartenset ongewervelde dieren Deze set met plaatjes is het eerste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met daarbij
Nadere informatie*Een Heterotroof wil zeggen dat ze Organische stoffen nodig hebben om te kunnen leven. Deze nemen ze op uit de omgeving.
Samenvatting door een scholier 1724 woorden 26 maart 2012 6,4 51 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 5 Ordening en Evolutie. Basisstof 1 Ordening in vier rijken: Een halve
Nadere informatieEVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 2 Ontwikkeling van het leven in de zee
EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS College 2 Ontwikkeling van het leven in de zee PROGRAMMA 1. Aarde en Kosmos, van Big Bang tot Oersoep 2. Ontwikkeling van het leven in zee 3. Verovering van het land 4.
Nadere informatie6,6. Samenvatting door een scholier 2492 woorden 31 mei keer beoordeeld HOOFDSTUK 2 CELLEN IN WERKING
Samenvatting door een scholier 2492 woorden 31 mei 2011 6,6 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar HOOFDSTUK 2 CELLEN IN WERKING In een cel werken verschillende cel onderdelen (organellen) nauw
Nadere informatieBiologie Hoofdstuk 2 Stofwisseling
Biologie Hoofdstuk 2 Stofwisseling Wat is stofwisseling? Wat is stofwisseling? Stofwisseling of metabolisme is het geheel van chemische processen in een levend organisme of in levende cellen Een organisme
Nadere informatieLes wetenschappen: biologie
Les wetenschappen: biologie 1. De ontdekking van cellen: Vermogen= 0,2mm Lichtmicroscoop= x 1000 Elektronenmicroscoop= x 1000 2. Cellen in relatie met andere organisatieniveaus: Organisme Algemeen Konijn
Nadere informatiehttp://www.koieagle.nl/e107_plugins/content/content.php?content.821 Pagina 1/6 Alle soorten Algen even bespreken
Pagina 1/6 Alle soorten Algen even bespreken Dennis Barten, dinsdag 08 juni 2004-00:00:00 Alle soorten algen even bespreken. Bron : Vijvers & Koi Inleiding. Algen. Een leven zonder hen kunnen we ons onmogelijk
Nadere informatieVerteren en fermenteren. havo/vwo 3-4
Verteren en fermenteren havo/vwo 3-4 Bij onze spijsvertering en voedselproductie spelen microben een belangrijke rol. Het gebruik van microben om voedsel te maken, heet fermentatie. Veel van ons eten en
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie Samenvatting door een scholier 2264 woorden 9 november 2004 6,9 147 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Synaps Hoofdstuk 2 Cellen: bouw en functie
Nadere informatieSTAM VAN DE SPONSEN (Porifera)
STAM VAN DE SPONSEN (Porifera) Voorkomen: Sponsen leven uitsluitend in het water, hoofdzakelijk in zee. Ze leiden een vastzittend bestaan. Ze zijn opgebouwd uit een groot aantal cellen die in een netwerk
Nadere informatie5.7. Boekverslag door N woorden 7 november keer beoordeeld 2.2
Boekverslag door N. 1588 woorden 7 november 2004 5.7 43 keer beoordeeld Vak Methode Biologie ViaDELTA 2.2 In het celplasma komt een groot aantal verschillende celstructuren voor die elk een eigen functie
Nadere informatieSubkern Primair onderwijs Niveau BB Niveau KGT Niveau havo Niveau vwo Kerndoel po Kerndoel obvo Je benoemt hoe bouw en. voortplanting.
1. Je vertelt wat organismen zijn, hoe ze globaal gezien zijn 1. Biologische opgebouwd en eenheid wat hun belangrijkste eigenschappen zijn. Sub Primair onderwijs Niveau BB Niveau KGT Niveau havo Niveau
Nadere informatieSystematiek in planten- en dierenrijk
Systematiek in planten- en dierenrijk Om de grote diversiteit in organismen te overzien zijn ze door de mens in groepen verdeeld. Hierbij is gekeken naar: morfologie. Dit zijn uiterlijke kenmerken anatomie.
Nadere informatieDe cel metabolisme cel cel- membraan eiwitsynthese DNA aminozuren 1.1 De cel celcyclus celmembraan Afbeelding 1.1
de cel Elk levend wezen is opgebouwd uit cellen. Het eerste deel van dit hoofdstuk gaat over de verschillende onderdelen van een cel. We bespreken het celmembraan, het cytoplasma en de belangrijkste organellen.
Nadere informatieDieren ademen hv12. banner. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62522
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 14 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62522 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieDe eukaryotische cel. Inleiding¹
De eukaryotische cel Bronvermelding: 1 Theorie: Junqueira L.C. en Carneiro J. (2004, tiende druk), Functionele histologie, Maarssen. Uitgeverij Elsevier. Hoofdstuk 3, 'De cel'. 2 Wikipedia, de vrije encyclopedie,
Nadere informatie1: Nanotechnologie. 2: Cellen bekijken
1: Nanotechnologie Een cel is een zelfstandige biologische eenheid - Door celmembraan in het inwendige van de cel gescheiden met zijn omgeving. - Met behulp van eiwitten in het celmembraan wordt de opname
Nadere informatie5, Soort en populatie Klassieke ordening Moderne ordening. Samenvatting door een scholier 2206 woorden 29 november 2004
Samenvatting door een scholier 2206 woorden 29 november 2004 5,9 31 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Synaps Hoofdstuk 14: Ordening 14.1 Soort en populatie Een soort is een groep organismen, waarvan
Nadere informatieUitgeschreven tekst horende bij de film en voordracht over Darwin s afstamming met modificatie op het spoor door Bert de Groef en Peter Roels.
Vliebergh biologie augustus 2009 Uitgeschreven tekst horende bij de film en voordracht over Darwin s afstamming met modificatie op het spoor door Bert de Groef en Peter Roels. Zoals elke goede bioloog
Nadere informatieDit kan nog gewijzigd worden!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Excursie Osnabrück, Thema ordening. Voorbereiding: Leerlingen downloaden de app zoo osnabruck audioguide (kan op Android en IOS) De app wordt in de klas geupdate zodat alle gebieden zijn te bekijken en
Nadere informatieHet rijk van de dieren
BASISSTOF 6 1 vwo gymnasium Het rijk van de dieren thema 4 Ordening opdracht 20 Beantwoord de volgende vragen. 1 Heeft een cel van de zuidelijke boommiereneter (zie afbeelding 33) een celkern? En een celwand?
Nadere informatieBeestige bundel van: 1
Beestige bundel van: 1 2 Ordening van organismen organisme = een levend wezen, iets wat leeft. Er zijn meer dan anderhalf miljoen soorten organismen. Om een overzicht te krijgen worden deze organismen
Nadere informatieOrganen, Cellen en Ordening
Examen VMBO-GL en TL Organen, Cellen en Ordening biologie CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 10 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 18 punten te behalen. Voor elk vraagnummer
Nadere informatieDit boek is een doorbraak op het gebied van natuurlijk tuinieren. American Gardener
Het bodemvoedselweb is oorspronkelijk verschenen onder de titel Teaming with Microbes en heeft veel lof geoogst. Dit boek is een doorbraak op het gebied van natuurlijk tuinieren. American Gardener Uitmuntend...
Nadere informatieArchaebacteriën. Eubacteriën. Eukaryoot
H5n 10-09-2001 16:41 Pagina 100 Samenvatting De gist Saccharomyces cerevisiae is bij de meeste mensen bekend als bakkersgist en wordt behalve voor het bereiden van brood onder andere ook gebruikt voor
Nadere informatieSchizogonie + gametogonie + sporogonie vormen resistente cysten = «sporen» Kleine, intracellulaire gamonten endoparasitair bij vnl.
Phylum APICOMPLEXA Klasse SPOROZO(E)A (Subklasse 1 : Gregarinia) Subklasse 2 : Coccidia Schizogonie + gametogonie + sporogonie vormen resistente cysten = «sporen» Kleine, intracellulaire gamonten endoparasitair
Nadere informatie