Woord vooraf 19 DEEL 1 FISCALE EN SOCIALE ASPECTEN BIJ VERLONING IN HET WERKNEMERSSTATUUT 21. Hoofdstuk 1: Loonbegrip 23

Transcriptie

1 Beter verlonen 2014.book Page 5 Thursday, September 4, :52 PM Woord vooraf 19 DEEL 1 FISCALE EN SOCIALE ASPECTEN BIJ VERLONING IN HET WERKNEMERSSTATUUT 21 Hoofdstuk 1: Loonbegrip 23 I Arbeidsrechtelijk loon 24 1 Het loonbegrip 24 2 Uitbetaling van het loon 24 3 Het genot van een grond of loon in waardebonnen: loon in natura 25 4 Loonafspraken en cao s 26 5 Soorten wettelijke lonen Sectoraal vastgelegde lonen Baremalonen of schaallonen Sectorale premies Het nationaal gewaarborgd gemiddeld minimum maandinkomen (GMMI) 27 6 Het belang van een IPA 28 7 Loonstijgingen en de loonnorm Loonstijgingen Loonindexering Baremieke loonsverhogingen Individuele loonsverhogingen Rol van de loonnorm Uitzonderingen op de loonnorm Sanctie bij niet-naleving van de loonnorm 33 8 All-in-akkoorden 33 9 Leeftijdsbarema s Europa grijpt in Alternatieven voor leeftijdsbarema s Een nieuw loonbeleid: vaak een moeilijke oefening 34 II Fiscaalrechtelijk loon 35 1 Beroepsinkomsten 35 2 Bezoldigingen Bezoldiging van werknemers Het bestaan van een overeenkomst Het leveren van arbeid in een verhouding van ondergeschiktheid ten opzichte van zijn medecontractant Als tegenprestatie van de arbeid keert de medecontractant loon uit Bezoldiging van bedrijfsleiders 41 III Historiek van verlonen 44 1 Loon is meer dan loon alleen 44 5

2 Beter verlonen 2014.book Page 6 Thursday, September 4, :52 PM Beter verlonen 2 Evolutie van het loonbegrip Cash Aanvullende voordelen: van fiscale en sociaal-juridische optimalisatie naar work-life-optimalisatie 45 3 Beloningsmanagement: strategisch verlonen 45 4 Evolutie arbeidsrecht: van paternalisme naar verzelfstandiging 46 5 Inkomensmanagement: keuzeoptimalisatie 48 6 Naar een flexibel HR-beleid 48 IV Loonbeleid in Belgische organisaties 50 1 Strategisch beloningsbeleid: niet evident, wel doenbaar De basis is al gelegd: uw ondernemingsstrategie Two-way vertical alignment Horizontal alignment Building the system 55 2 Space en time: beloon niet in een vacuüm Stick to the space: de interne en externe context en uw beloningsbeleid Interne context Externe context Time: geef tijd ook wat speelruimte 62 V Zes pijlers van het loonbeleid 63 Het loonmodel van SD Worx 63 1 Total Reward 64 2 Beheersbaarheid en optimalisatie 64 3 Strategisch verlonen 64 4 Individuele differentiatie 65 5 Externe context: marktconformiteit 65 6 Interne context: interne rechtmatigheid en interne rechtvaardigheid 66 VI Nieuwe verlonen 67 1 Diversiteit 67 2 Conform de Belgische wetgeving 67 3 Het nieuwe loonbeleid Strategisch verlonen: top-down Bottom-up Total Reward Beheersbaarheid en optimalisatie Marktconformiteit Interne context 73 4 Het besef groeit, de vraag stijgt 73 5 Aanpak 73 Hoofdstuk 2: Loon 75 I Voordelen in natura 76 1 Definitie De voordelen in natura die werknemers van hun werkgever ontvangen 77 6

3 Beter verlonen 2014.book Page 7 Thursday, September 4, :52 PM 1.2 De voordelen die ontstaan doordat kosten die voor werknemers eigen beroeps- of privékosten zijn door de werkgever of door een sociaal fonds ten laste worden genomen 79 2 Waarderingsmethode Werkelijke waarde bij de verkrijger Kosteloos of tegen verminderde prijs verstrekte goederen Vermindering van beroepskosten Gsm met abonnement Reizen en toegangstickets in uitvoering van een sponsoringovereenkomst Waarde vastgesteld door een sociale of economische reglementering Maaltijden Inwoning Pc en internetaansluiting Gratis huisvesting voor sommige categorieën van het door de Staat bezoldigd personeel (rijkswachters, militairen, onderwijzend personeel ) Gratis huisvesting van de conciërges van de ministeries Forfaitaire waardering volgens artikel 18 KB/WIB Renteloze lening of leningen tegen verminderde rentevoet Kosteloze beschikking over onroerende goederen of gedeelten van onroerende goederen Kosteloze beschikking over één enkele kamer Kosteloze verstrekking van verwarming en van elektriciteit gebruikt voor andere doeleinden dan verwarming Kosteloze beschikking over dienstboden, huispersoneel, hoveniers, chauffeurs, enz Voordelen verkregen door huispersoneel Kosteloze verstrekking van voeding aan zeelieden en aan bouwvakarbeiders wegens de verwijdering van de werf Kosteloze verstrekking van sociale maaltijden Persoonlijk gebruik van een kosteloos ter beschikking gestelde pc of internetaansluiting Bijdrage van de verkrijger Kosteloos ter beschikking gesteld voertuig Fiscale aspecten werknemer Fiscale aspecten werkgever Voordelen van alle aard en btw Toepassing btw Historiek De Europese Btw-richtlijn Wijzigingen vanaf 1 januari Toepassingsgebied van de aftrekbeperking Aftrekbeperking met herziening (artikel 45 1quinquies W.Btw) 123 7

4 Beter verlonen 2014.book Page 8 Thursday, September 4, :52 PM Beter verlonen Aftrekbeperking voor goederen andere dan een bedrijfsmiddel (artikel 45, 1 W.Btw) Toepassingsgebied van de btw-onderwerping van het privégebruik van bedrijfsgoederen Beoogde goederen (artikel 19, 1 W.Btw) Bedrijfsmiddelen gekocht voor 1 januari Niet-gemengd gebruik bij aanvang Gehuurde goederen niet beoogd Specifieke regeling voor voertuigen Terbeschikkingstelling met bijdrage door de gebruiker (verhuur) Terbeschikkingstelling van een voertuig Algemene aftrekbeperking voor voertuigen Btw-heffing op het voordeel voor terbeschikkingstelling Aftrekbeperking van toepassing op ter beschikking gestelde voertuigen Voertuigen tegen betaling van een eigen bijdrage van de werknemer/bedrijfsleider Methoden ter bepaling van het percentage beroepsgebruik Verkoop van autovoertuigen als bedoeld in artikel 45, 2 W.Btw Vaststellen van het gebruik van andere roerende goederen dan vervoermiddelen Terbeschikkingstelling van gebouwen Vaststellen van het gebruik van onroerende goederen Herziening bij onroerende goederen Terbeschikkingstelling met huurvergoeding Verkoop van uit hun aard onroerende bedrijfsmiddelen Bedrijfsrestaurants en sociale maaltijden Restaurant buiten de onderneming Maaltijdcheques en andere aankoopbonnen Terbeschikkingstelling van een gsm, computerinstallatie en/of internetverbinding Verkoop van bedrijfsmiddelen Socialezekerheidsrechtelijke gevolgen Principe Loon voor de RSZ? Sociaalrechtelijke waardering loonvoordelen Voordelen in natura beperkingen Toepassingen Privégebruik firmawagen Privégebruik Woon-werkverkeer Collectief vervoer Berekening CO2-bijdrage Sancties Uitzonderingen 170 8

5 Beter verlonen 2014.book Page 9 Thursday, September 4, :52 PM II Sociale voordelen Definitie Fiscale aspecten Fiscale gevolgen in hoofde van de genieter Niet-limitatieve lijst van vrijgestelde sociale voordelen Voordelen die niet als sociale voordelen kunnen worden aangemerkt Fiscale gevolgen in hoofde van de werkgever Enkele bijzondere toepassingen Maaltijd- of restaurantcheques en maaltijdtickets Fiscale aspecten bij de werknemer/zelfstandige bedrijfsleider Fiscale aspecten bij de werkgever Voorwaarden om maaltijdcheques te beschouwen als sociale voordelen Geschenken in natura, in specie of in de vorm van betaalbons Sport- en cultuurcheques Ecocheques Pc-privéproject Vlaamse opleidingscheques Fiscale aspecten bij de werknemer Fiscale aspecten bij de werkgever Gratis thuisopvang zieke kinderen Fiscale aspecten bij de werknemer Fiscale aspecten bij de werkgever Terbeschikkingstelling bedrijfsfiets Sociale voordelen en btw Collectieve sociale voordelen Privatieve sociale voordelen Socialezekerheidsrechtelijke aspecten Inleiding Vrijgevigheden Aanvullingen bij de sociale voordelen De maaltijdcheque De cadeaucheque De sport- en cultuurcheque De ecocheque Kosten collectief vervoer van en naar het werk Vrijgestelde fietsvergoedingen 228 III Eigen kosten werkgever Definitie Fiscale gevolgen in hoofde van de werknemer Vermoeden van niet-belastbaarheid Terugbetaling van werkelijke kosten of forfaitaire vergoedingen Terugbetaling van werkelijke kosten Forfaitaire vergoedingen Bijzondere kostenvergoedingen Gebruik privéwagen voor beroepsdoeleinden 235 9

6 Beter verlonen 2014.book Page 10 Thursday, September 4, :52 PM Beter verlonen Verblijf- en maaltijdkosten Vergoedingen voor representatiekosten Telewerk: tussenkomst voor gebruik van privécomputer, internetaansluiting en internetabonnement Tussenkomst in aankoop mobile devices Vergoeding voor diverse kosten Vergoedingen voor extra verplaatsingen ingevolge de verhuis van het bedrijf Bijzondere gevallen Fiscale gevolgen in hoofde van de werkgever Formaliteiten Socialezekerheidsrechtelijke aspecten Notie Bewijslast Forfaitaire waardering Mobiliteitspremie Vergoedingen voor dienstreizen in het buitenland Representatievergoedingen 261 IV Woon-werkverkeer Voordeel van alle aard ingevolge de terbeschikkingstelling van een voertuig door de werkgever Inzake directe belastingen Inzake btw Aftrekbaarheid in de personenbelasting van verplaatsingskosten in hoofde van de werknemer Woon-werkverkeer Eigen voertuig Anders dan met het eigen voertuig Verplaatsing afgelegd met de fiets Beroepsmatige verplaatsingskosten Aftrekbaarheid van autokosten in hoofde van de werkgever Persoonlijk gebruik Beroepsmatig gebruik Tussenkomst van de werkgever in de verplaatsingskosten Openbaar gemeenschappelijk vervoer Door de werkgever georganiseerd gemeenschappelijk vervoer Ander vervoermiddel Combinatie van vervoermiddelen Reisweg woon-werk te voet Fietsvergoeding Terbeschikkingstelling bedrijfsfiets Socialezekerheidsrechtelijke aspecten 281 V Pensioenen en verzekeringen 283 V-I Sociaalrechtelijke aspecten Inleiding De gewone aanvullende pensioentoezeggingen De sociale aanvullende pensioentoezeggingen Algemeen

7 Beter verlonen 2014.book Page 11 Thursday, September 4, :52 PM 3.2 Welke solidariteitsprestaties komen in aanmerking opdat een aanvullend pensioenplan als een sociaal pensioenplan kan worden beschouwd? Financiering en beheer van de solidariteitstoezeggingen Invoering, wijziging en opheffing van sectorale en bedrijfspensioenplannen Sectorpensioenstelsel Invoering sectorpensioenstelsel Opheffing sectorpensioenstelsel Invoering en opheffing bedrijfsplan Strikte regeling van de afkoop van een aanvullend pensioen Invoering van een rendementsgarantie voor vaste bijdrage pensioenplannen Pensioenuitkeringen in rente Toetredingsvoorwaarden en vaststelling van de rechten Non-discriminatie Toetredingsvoorwaarden Facultatieve verplichte aansluiting Facultatieve aansluiting Verplichte aansluiting Procedure bij uittreding en bestemming van de reserves verworven door de aangeslotene 292 V-II Fiscaal regime bij de opbouw van de bedrijfspensioenen %-grens Werkgeverspremies (toelagen) Werknemerspremies (bijdragen) Premies van zelfstandige bedrijfsleiders Nadere analyse van enkele voorwaarden In België aftrekbare bezoldigingen %-grens Jaarlijkse toetsing van de 80 %-grens Formule en voorbeeld Vaste bijdragemethode Controlemaatregelen Lenen op basis van een groepsverzekering Specifieke bepalingen voor werknemers Overgangsregeling Bedrijfsleiderverzekering Individuele arbeidsongeschiktheidstoezegging De individuele voortzetting of pensioeneis Specifieke bepalingen voor zelfstandige bedrijfsleiders Onderhandse pensioenbelofte en individuele pensioentoezegging Overstap van een onderhandse pensioenbelofte naar een IPT-verzekering Individuele arbeidsongeschiktheidstoezegging Heffingen en taksen op de premies Verzekeringstaks RVP-bijdrage

8 Beter verlonen 2014.book Page 12 Thursday, September 4, :52 PM Beter verlonen V-III Fiscaal regime van de uitkering van bedrijfspensioenen Pensioenplannen ingevoerd vanaf 1 januari Collectieve pensioenplannen (groepsverzekering en pensioenfonds) Externe individuele pensioentoezegging Interne individuele pensioentoezegging Oude pensioenplannen (ingevoerd voor 1 januari 2004) Collectieve pensioenplannen (groepsverzekering en pensioenfonds) Interne individuele pensioentoezegging Beroepssportlui Tarieven bij werken tot pensioen Periodieke uitkeringen Parafiscale heffingen op de uitkeringen RIZIV-bijdrage Bijzondere solidariteitsbijdrage Winstdeelnemingen Voorbeeld van taxatie bij uitkering RVP-bijdrage op de uitkeringen De bepalingen van de Programmawet van 22 juni 2012 (BS, 28 juni 2012) Bevriezing van de voorziening ultimo Bijzondere taks van 1,75 % Bedrijfsleidersverzekeringen Nieuwe tarieven bij uitkering Tijdstip van belastbaarheid Betaling of toekenning Andere tijdstippen van belastbaarheid Overdrachten van reserves Toekenning na emigratie van de genieter Pensioenen en successierechten Algemeen Beding ten behoeve van een derde Successierechten en ondernemingspensioenen 345 VI Aanvullende verzekeringen Definities Collectieve verzekeringen tegen lichamelijke ongevallen en ziekte Collectieve invaliditeitsverzekering De collectieve invaliditeitsverzekering voorziet in de vrijstelling van betaling van de groepsverzekeringspremies De collectieve invaliditeitsverzekering voorziet in de betaling van een invaliditeitsrente Collectieve medische kostenverzekering Volledige ziekenhuisverpleging Facultatieve toevoeging: ambulante verzorging zware ziekten De arbeidsongevallenverzekering

9 Beter verlonen 2014.book Page 13 Thursday, September 4, :52 PM 2 (Para)fiscaal stelsel der verzekeringsovereenkomsten De jaarlijkse taks op de verzekeringsovereenkomsten (artikel 173 tot 183 W.Taksen) Principe Vrijstellingen Risico in het buitenland Samenvattende tabel der (para)fiscale lasten toepasselijk op de premies van de voornaamste verzekeringen Fiscaal stelsel der premies en uitkeringen Collectieve verzekeringen tegen ongevallen en ziekte Fiscaal stelsel der premies Fiscaal stelsel der uitkeringen Collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering Fiscaal stelsel der premies Fiscaal stelsel der uitkeringen Collectieve medische kostenverzekering Fiscaal stelsel der premies Fiscaal stelsel der uitkeringen Arbeidsongevallenverzekering Fiscaal stelsel der premies Belastingstelsel der uitkeringen 359 Hoofdstuk 3: Beloningen in de vermogenssfeer Algemeen Inkoop van eigen aandelen De inkoop van eigen aandelen door een naamloze vennootschap De inkoop van eigen aandelen door een bvba Inschrijving op een kapitaalverhoging Andere mogelijke (vennootschapsrechtelijke) restricties Aandelenopties Inleiding en fiscale behandeling van een aandelenoptie Het klassieke wettelijke stelsel (Wet van 27 december 1984) De gemeenrechtelijke (buitenwettelijke) aandelenoptie De nieuwe regeling in de Wet van 26 maart Uitgangspunt: het tijdstip van belastbaarheid Definitie van de door de nieuwe wet geviseerde stock options Het belastbaar bedrag: waardering van de optie Toepassing van het forfaitaire waarderingspercentage Verschil tussen uitoefenprijs en beurskoers van het aandeel Enkele voorbeelden Vermelding op loonfiche en inhouding van bedrijfsvoorheffing Evaluatie Niet-geregelde opties

10 Beter verlonen 2014.book Page 14 Thursday, September 4, :52 PM Beter verlonen 3 Winstbewijzen of andere vormen van winstdeelneming Werknemersparticipatie in het kapitaal en in de winst van de vennootschappen Het participatieplan De invoering van een participatieplan De deelname aan het participatieplan Verdere arbeidsrechtelijke voorwaarden Een participatieplan op groepsniveau Verplichte vermeldingen in het participatieplan De onbeschikbaarheid, in geval van kapitaalparticipatie, van de ontvangen aandelen of deelbewijzen De coöperatieve participatievennootschap Omschrijving Toekenning van de aandelen Onbeschikbaarheidsvoorwaarde Het voorkooprecht van de vennoten Verplichte vermeldingen in het participatieplan Het investeringsspaarplan Omschrijving Duurtijd en modaliteiten van de lening Fiscale behandeling van de werknemersparticipatie Algemene principes De invoering in het WIGB van een belasting op deelname van de werknemers in de winst of in het kapitaal van de vennootschap De aanvullende belasting De heffing van vennootschapsbelasting op de uitkeringen in het kader van een participatieplan Beperkte belastbare grondslag van de coöperatieve participatievennootschap doch geen vrijstelling van dividendbelasting Registratierechten Resultaatgebonden bonussen Inleiding Toepassingsgebied Het begrip niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen Procedure Sociaalrechtelijke behandeling Fiscale behandeling Socialezekerheidsrechtelijke aspecten Aandelenopties Inleiding Sociale zekerheid Winstbewijzen Toepassingsgebied Invoering van een participatieplan

11 Beter verlonen 2014.book Page 15 Thursday, September 4, :52 PM Specifieke voorwaarden en modaliteiten waaraan het participatieplan moet voldoen Verplichte vermeldingen in het participatieplan Verdeelsleutel voor de individuele uitkering aan toetredende werknemers Onbeschikbaarheid van de aandelen of deelbewijzen Coöperatieve participatievennootschap Investeringsspaarplan Socialezekerheidsrechtelijke behandeling van de uitkeringen op basis van een participatieplan dat aan de wettelijke voorwaarden voldoet Wijziging van de Wet op de Arbeidsovereenkomsten (WAO) Uitsluiting van de loonkost Strafbepalingen De uitkeringen in het kader van de Wet op de Werknemersparticipatie Geen loonbescherming en vrijstelling van RSZ-bijdragen Solidariteitsbijdrage Het loonbegrip in de Arbeidsovereenkomstenwet Financiering van de sociale zekerheid Niet-recurrente prestatiegebonden voordelen Inleiding Doelstelling Toepassingsgebied Geen vervanging van loon van de regeling Invoeren van het plan van het plan Procedure Administratieve formaliteiten Verdere toepassing van sociale wetten Inwerkingtreding 438 Hoofdstuk 4: Inkomsten uit auteursrechten en naburige rechten Voor januari Na januari Welke inkomsten Roerende inkomsten belastbaar bedrag Roerende inkomsten roerende voorheffing Tarief Schuldenaar van de roerende voorheffing Aangifte en betalingstermijn Roerende inkomsten ficheverplichting Beroepsinkomsten

12 Beter verlonen 2014.book Page 16 Thursday, September 4, :52 PM Beter verlonen DEEL 2 FISCALE EN SOCIALE ASPECTEN BIJ VERLONING IN HET ZELFSTANDIGENSTATUUT 447 Hoofdstuk 1: Management- en bestuurdersvennootschappen 449 Inleiding Begripsbepaling: de bestuurder versus de manager De grondslag De bestuurder De manager Het zelfstandig karakter De bestuurder De manager Onderscheidenheid van de rechtsgevolgen van de bestuurder en de manager De benoeming of aanstelling De bestuurder De manager De aansprakelijkheden De bestuurder De manager De vergoeding De bestuurder De manager De vertegenwoordiging De beëindiging De bestuurder De manager De bestuurdersvennootschap en de managementvennootschap Strafrecht Misbruik van goederen of van het krediet van de rechtspersoon (artikel 492bis Sw.) Geldige basis van bezoldigingen en vergoedingen uit een vennootschap Btw Plaats van de dienst Btw-plicht algemeen Btw-plicht van bedrijfsleiders Bestuurders en zaakvoerders natuurlijke personen Vereffenaars Personen met een leidende functie van dagelijks bestuur, van commerciële, technische of financiële aard Werkende vennoten in een personenvennootschap Bestuurders rechtspersonen

13 Beter verlonen 2014.book Page 17 Thursday, September 4, :52 PM 6 Socialezekerheidsrechtelijke aspecten Algemeen Voordeel managementvennootschap Fiscaalrechtelijke risico's Sociaalrechtelijke risico's Belang van de Arbeidsrelatiewet Juridische criteria Administratieve commissie ter regeling van de arbeidsrelatie Vennootschapsrechtelijke risico's Bestuurdersmandaat Sociale zekerheid Socialezekerheidsuitkeringen Risico tot herkwalificatie 495 Hoofdstuk 2: Aanvullende pensioenen voor vrije beroepen en het VAPZ Fiscale behandeling van de pensioenopbouw Algemeen De RIZIV-bijdrage voor geconventioneerde medici De persoonlijke bijdragen van artsen, tandartsen en apothekers Fiscale behandeling van de pensioenuitkering van artsen, tandartsen en apothekers Het Vrij Aanvullend Pensioen der Zelfstandigen (VAPZ) Diverse heffingen en taksen op de bijdragen en de uitkeringen Jaarlijkse taks op de verzekeringscontracten Jaarlijkse taks op de winstdeelnemingen RIZIV-bijdrage Bijzondere solidariteitsbijdrage 508 DEEL 3 INTERNATIONALE TEWERKSTELLING 511 Inleiding Fiscale gevolgen internationale tewerkstelling Werking dubbelbelastingverdragen Inkomsten werknemers (artikel 15 modelverdrag OESO) Inkomsten van bedrijfsleiders (artikel 16 modelverdrag OESO) Leden van een raad van bestuur of van toezicht of van een gelijkaardig orgaan Werkzaamheden van soortgelijke aard Tantièmes, presentiegelden en andere soortgelijke beloningen Dagelijkse werkzaamheden van leidinggevende of technische aard

14 Beter verlonen 2014.book Page 18 Thursday, September 4, :52 PM Beter verlonen Persoonlijke werkzaamheden als vennoot in een vennootschap, niet zijnde een vennootschap op aandelen Slotbemerking Topics internationale tewerkstelling Bijzonder aanslagstelsel voor buitenlandse kaderleden Historiek Rechtsgrond Voorwaarden Voordelen Sociale zekerheid Bedrijfsvoorheffing Salary split split taxatie Fiscaliteit in hoofde van werknemers Sociale zekerheid Verloningsbeleid bij internationale detachering Opdrachten van korte duur Opdrachten van lange duur