Bouw je eigen game. een informaticaopdracht voor 1/2 HAVO/VWO. begeleidershandleiding. Boris Cobelens, Georgio Mosis, Frank Wartena

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bouw je eigen game. een informaticaopdracht voor 1/2 HAVO/VWO. begeleidershandleiding. Boris Cobelens, Georgio Mosis, Frank Wartena"

Transcriptie

1 een informaticaopdracht voor 1/2 HAVO/VWO Boris Cobelens, Georgio Mosis, Frank Wartena Philips Research Eindhoven

2 Meer deelbare lessen Andere deelbare lessen van Philips zijn: De ele trische dobbelsteen een techniek/science-opdracht voor 2 havo/vwo Straatverlichting wat kost dat? een wiskundeopdracht voor 4 havo en 3/4 vwo Maak je eigen solar power station een natuurkundeopdracht voor 4 havo en 3/4 vwo Kij voor meer informatie over deze en andere deelbare lessen op Colofon Auteurs: Adviezen: Eindredactie: Illustraties: Drukwerk: e r Georgio s s Mosis r Fr rte Warte Healthcare Systems Architecture Philips Research Eindhoven Boris Cobelens Advanced System Lab NXP Semiconductors Eindhoven Annemie e Vennix Jan van der Horst Christiaan Huygens College Eindhoven que Boss Rinus Knape Scholengemeenschap Augustinianum Eindhoven lma van Es-Spie m Jet-Net coördinator Philips Research Eindhoven Betty Majoor, In Profiel Tekstontwerp, Eindhoven Stan Groenland Eindhoven Gedrukt door Jet-Net-partner Océ Business Services High Tech Campus, Eindhoven ce.htc@philips.com Dit is een uitgave van: Philips Human Resources Nederland / Jet-Net Postbus PB Eindhoven Uitgave: versie 1.3 maart 2010 ISBN K lij e Philips N.V All rights reserved

3 Inhoud 1. Introductie... 3 Doelstelling...3 Interactieve introductie (+ voorbeeldpresentatie)...3 Organisatie...4 Achtergrondinformatie over de les en het lesmateriaal Opstarten met Linux Opstarten van de Jet-Net-game a Je eigen opstartscherm I b Je eigen opstartscherm II Een level toevoegen aan het spel a Het spel mooier maken I b Het spel mooier maken II Het speelveld aanpassen Spelen op je eigen mobieltje Het spel opslaan Thuis programmeren en spelen Afsluiting

4 2

5 1. Introductie Deze is onderdeel van het Jet-Net Bouw je eigen game -lesmateriaal. In deze handleiding vind je suggesties om de les te geven en hulp bij veel voor mende problemen. Doelstelling De les is bedoeld om brugklas/tweede klas leerlingen een eerste ennism te geven met informatica en programmeren. Het blij t nog steeds dat leerlingen een stereotiep beeld hebben van informatica en het werken met computers. Met deze les proberen we dat beeld op een positieve manier te beïnvloeden. Een belangrijk onderdeel van deze positieve beeldvorming is het onderwerp van de les: namelij het programmeren van een spelletje voor een mobiele telefoon. Dit staat dicht bij de belevingswereld van de leerlingen en het is geble en dat ze het erg leu vinden om te doen. De les heeft 2 doelen: 1. Het positief beïnvloeden van het algehele beeld van informatica en technie bij alle leerlingen 2. Leerlingen die twijfelen of techniek iets voor hen is, over de streep trekken om een technisch georiënteerd profiel te kiezen in de 3 e /4 e las. In de handleiding voor de leerlingen is veel achtergrondinformatie verwerkt in de diverse blauwe blokken. Deze informatie is niet nodig om de opdrachten uit te voeren. Het biedt leerlingen die daar interesse voor hebben extra verdieping. Omdat het belangrij ste doel is om een positief beeld neer te zetten van technie is de les zo ingericht dat iedereen mee men. Hoe verder de leerlingen me hoe mooier hun spel zal zijn. Het is niet noodz elij om alle opdrachten af te ronden om een werkend spel te maken. Het belangrijkste is dat ze ervaren dat het leu is om met technie bezig te zijn en het is mooi meegenomen als ze er iets van opste en. Interactieve introductie (+ voorbeeldpresentatie) Hoewel de lesbrief ook gegeven kan worden door docenten op school, hechten we er veel waarde aan dat dit door medewerkers van Jet-Net-bedrijven wordt gedaan. Het ennism en met mensen vanuit de bètasector is een essentieel onderdeel van de les. Zo kunnen leerlingen zien dat technici gewone, leuke mensen zijn en dat je daar een gezellige les mee unt hebben. Begin daarom met een korte introductie over jezelf, je werk en techniek. Op de bijgeleverde cd vind je een voorbeeldpresentatie met daarin onder andere de geschiedenis van games. (Als je de cd onder Windows opent, vind je deze in de map documenten.) De leerlingen vinden het erg leu om de game-apparaten en games door de jaren heen te zien. Vaak willen ze ook graag vertellen welke games ze kennen of thuis hebben. 3

6 Organisatie Bij het geven van de les zijn we al heel wat gekke situaties tegengekomen. De volgende tips unnen helpen om een aantal veel voor mende problemen te voor men. De cd of USB-stick werkt niet op alle computers Zorg dat de school waar de les gegeven gaat worden de cd of USB-stick heeft uitgeprobeerd op de computers die gebruikt gaan worden. Er zijn namelijk gevallen waarin het niet goed werkt. Het is handig om dat uit te vinden voordat je voor de las vol met leerlingen staat... (zie hoofdstu 2). Ondersteuning van de leerlingen en ordehandhaving Het is het prettigst om de les met 2 begeleiders te geven die allebei verstand hebben van programmeren en die de les zelf een eer doorlopen hebben. Daarnaast is het belangrij dat er een docent van de school bij de les aanwezig is om voor de ordehandhaving te zorgen en om de regels van de school in de gaten te houden. Groepsindeling Het is het leu st als de leerlingen de opdrachten in groepjes van 2 uitvoeren. Ze hebben dan meer interactie en gaan samen nade en over de creatieve elementen. Groepjes van 3 of meer zijn niet aan te raden omdat het dan te krap wordt achter de computers en er te weinig te doen is voor el e leerling. Dit m t de les erg rumoerig. Slotfase Zorg dat je op tijd begint met het overzetten van de spelletjes naar de mobiele telefoons (hoofdstu 8) en het opslaan op de USB-stic s (hoofdstuk 9). Dit laatste stuk van de les is vaak wat hectischer en de leerlingen hebben meer ondersteuning nodig. Bluetooth USB-stick Voor het overzetten van de spelletjes naar de mobiele telefoons is een Bluetooth USB-stic nodig. Voor een hele las heb je minimaal 3 stic s nodig. Deze kun je elke les opnieuw gebruiken. Als je de Bluetooth USB-stick wilt gebruiken met de Nokia PC Suite dan moet de driver van de Bluetooth USB-stic aan! bepaalde voorwaarden voldoen (zie Vraag hiernaar in de winkel voordat je Bluetooth USB-sticks aanschaft. Noodzakelijk om goed te lezen. Wijs de leerlingen erop dat ze goed moeten lezen! Alle informatie die ze nodig hebben staat in de handleid ze lezen er echter v overheen of beginnen aan de opdracht voordat ze hem eerst gelezen hebben. 4

7 Achtergrondinformatie over de les en het lesmateriaal. Linux Linux is een zogenaamd open-source alternatief voor de verschillende Microsoft Windows besturingssystemen. Het wordt veel gebruikt in de academische wereld en krijgt een steeds groter aandeel in embedded apparaten (mobiele telefoons, navigatieapparatuur, etc.). Tijdens de les m en de leerlingen ennis met Linux en unnen ze ervaren hoe het is om ermee te werken. Dit verloopt in het algemeen erg soepel. CD De Linux versie die wij gebruiken is een speciale, namelijk een live-cd. Dit betekent dat Linux kan worden opgestart door simpelweg de cd in de cdspeler te doen en de computer opnieuw op te starten. Er hoeft niets te worden geïnstalleerd en er wordt ook niets aangepast op de computer. Als de cd uit de computer wordt gehaald en opnieuw wordt opgestart dan gaat de computer automatisch weer naar Windows. USB memory stick Als alternatief voor de cd hebben we een USB-memorystick-variant gecreëerd. In bijlage D van de leerlingenhandleiding staat uitgelegd hoe de hele inhoud van de cd op een USB-stick van minimaal 512 MB gezet kan worden. Als alle stappen doorlopen zijn, kan een computer worden opgestart van de USB-stick en kan de hele les worden uitgevoerd. Net als de cd moet de USB-stic de hele les in de computer blijven zitten. Om een les te geven zijn er dus net zoveel USB-stic s nodig als er computers gebruikt worden (meestal ongeveer 15). Het vergt wel wat tijd om de cd op de USB-stic te zetten. Daarom is het handig om dit voor de les te doen. Dit houdt in dat je zelf voor 15 USB-stic s moet zorgen en deze op de juiste manier moet voorbereiden. Let op dat na de les alle USB-sticks weer ingeleverd worden. Je kunt ze elke les opnieuw gebruiken.! Als de USB-stick tijdens de les wordt verwijderd, crasht de computer en gaat alle voortgang verloren. 5

8 2. Opstarten met Linux Om de opdrachten uit te unnen voere moeten de leerlingen de computer via de Linux Live-cd of USB-stic opstarten. Hoe dit moet staat uitgelegd in hoofdstu 2 van de leerlingenhandleiding. In het ideale geval gaat dit direct goed (zie afbeelding 1 van de leerlingenhandleiding). Dat is echter niet altijd het geval. Hierbij een aantal voor mende problemen en de oplossingen. Probleem Oplossing Bij het opstarten gaat de computer direct weer naar Windows. De opstartvolgorde van de computer staat niet goed ingesteld. Vraag de systeembeheerder om de computer zo in te stellen dat het automatisch van cd of USB-stic opstart. Bij sommige computers kan je tijdens het opstarten kiezen van welk medium je wilt opstarten. Dit heet een boot-menu. Om in dit boot-menu te men moet je op een speciale toets dru en en die is per mer computer verschillend (F12 voor Dell). Als je het boot-menu gevonden hebt es dan voor opstarten van cd of opstarten van USB Flash drive. De cd-speler is defect. Dit is helaas niet op te lossen. Als alternatief de les vanaf USB-stic uitgevoerd worden, zie hoofdstuk 1. De computer ondersteunt opstarten van cd of USB-stick niet. Zeker wat oudere computers hebben moeite met opstarten van deze med in sommige gevallen een BIOS update helpen (laat de systeembeheerder dit doen). Mocht dat niet helpe dan is er helaas geen oplossing. De USB-stick is niet op de juiste manier voorbereid. Controleer of alle stappen uit bijlage D van de leerlingenhandleiding zijn doorlopen. 6

9 Probleem Tijdens het opstarten van Linux men er foutmeldingen in beeld en blijft de computer hangen. Oplossing De Linux Live-cd/USB-stick werkt op 95% van de computers. Het zijn dat een computer hardware bevat die niet goed samenwerkt met Linux. Hierdoor Linux niet opstarten. Dit is niet (eenvoudig) op te lossen. Zorg dat de school de cd/usb-stic heeft uitgeprobeerd op de computers voordat je naar de school toegaat om de les te geven!! Als bij het testen van de Linux Live-cd/USB-stick op de computers blijkt dat het niet werkt, dan kan de les helaas niet gegeven worden. Als Linux helemaal is opgestart (zie afbeelding 2 in de leerlingenhandleiding) staan niet alle icoontjes in beeld of is maar de helft van het beeld zichtbaar. Dit probleem komt vooral voor bij CRT(beeldbuis)-monitoren. Om te zorgen dat het hele bureaublad op het scherm past un je 2 dingen doen: o Pas de resolutie van Linux aan (icoontje rechtsonder in de taakbalk van een blauw scherm met een witte diagonale pijl erin). Klik hier l s op en selecteer een andere resolutie (1280x1024 werkt vaak goed). o Pas het beeld op de monitor aan. Op de monitor zitten een aantal knopjes waarmee het beeld kan worden vergroot/verkleind en verschoven. Probeer hiermee het hele bureaublad op het scherm te rijgen. 7

10 3. Opstarten van de Jet-Net-game Om het spel te gaan maken moet de Wireless Tool Kit worden opgestart. Dit gebeurt via het icoontje op het bureaublad met de naam J2ME WTK. Als dit icoontje niet zichtbaar is zorg dan dat het beeld helemaal op het scherm staat (zie hoofdstu 2 probleem 3). Het opstarten van de Wireless Tool Kit kan even duren, dit is normaal. Als het Jet-Net-project geladen is, kan het spel worden gespeeld door op de knop Run te drukken. Hierdoor wordt de simulator opgestart en kan het spel gespeeld worden alsof het op een mobiele telefoon draait. De simulator gedraagt zich als een echte mobiele telefoon. Dit bete ent dat je alleen op de pjes van de telefoon unt dru en en dus niets unt l en op het schermpje (veel leerlingen proberen te dubbel l en op de te st Jet-Net die in het schermpje staat). Het spel kan bediend worden met de pijltjes knoppen op het toetsenbord van de computer. Dit is m elij er dan steeds met de muis op de pjes op de simulator l en. Zorg dat de leerlingen niet te lang het spel blijven spelen en dat ze doorgaan naar hoofdstu 4 om zelf te programmeren. 8

11 4.a Je eigen opstartscherm I Sommige leerlingen lezen de opdracht op pagina 10 van hun handleiding niet helemaal goed en beginnen de te st te t en in een leeg bestand. Wijs ze erop dat ze eerst het bestand Screen.java moeten openen en dan naar regel 81 moeten gaan. De meest voorkomende typefouten in deze opdracht zijn het weglaten van de dubbele aanhalingstekens aan het begin en eind van de tekst en het weglaten van de punt mma aan het einde van de regel. Let erop dat 1x dubbele aanhalingstekens ( ) iets anders is dan 2x enkele aanhalingstekens ( ). Een andere fout die gemaakt wordt is dat leerlingen vergeten om op Build te klikken voordat ze op Run klikken. Hierdoor wordt het spel uitgevoerd op basis van de oude code en zijn hun aanpassen dus niet zichtbaar. Herinner de leerlingen eraan dat ze altijd eerst op Build moeten l en voordat ze op Run l en. O in latere hoofdstu en is dit van toepassing. Als er fouten worden gemaakt dan geeft de Wireless Tool Kit hiervan een melding tijdens de actie Build. In die melding staat het regelnummer en de naam van het bestand waar de fout zit. Hoewel de werkelijke fout niet altijd precies op dat regelnummer staat, is het wel een goede indicatie van de richting waar de fout zit. Het gebeuren dat het spel niet meer op een goede manier gecompileerd kan worden, bijvoorbeeld als er per ongeluk stukken code zijn verwijderd. Daarom staat er op de cd/usb-stic een bac -up van de code van het spel (zie de stappen hieronder). Zet de originele versie van het spel alleen terug als het echt niet meer lu t om de code op een andere manier terug te rijgen. De leerlingen zijn dan namelijk al hun voortgang kwijt en moeten opnieuw beginnen. In plaats van het hele spel terug te zetten je één los bestand herstellen als je weet in welk bestand het probleem zit. Hierdoor blijven de wijzigingen van de leerlingen in de andere bestanden bewaard. Stappen om het originele spel te herstellen Open op het bureaublad Home (icoon van een huis). Ga in het zojuist geopende Konqueror venster naar de map Jet-Net. Kopieer (Ctrl-C) de mappen src en res en pl ze (Ctrl-V) in de map /usr/java-wtk/apps/jet-net/. Je krijgt nu de melding Folder Already Exists, kies hier voor de optie Overwrite All. De originele versie van het spel is nu weer teruggezet en de leerlingen kunnen weer aan de slag. Ze zijn wel al hun wijzigingen kwijt en moeten dus weer opnieuw beginnen bij hoofdstuk 4, ook als ze al verder waren. 9

12 4.b Je eigen opstartscherm II Bij deze opdracht is het erg belangrij dat de leerlingen goed lezen. De opdracht op pagina 15 beslaat 3 alinea s en veel leerlingen beginnen na het lezen van de eerste alinea met de opdracht. Ze weten dan nog niet wat er precies gedaan moet worden. Wijs de leerlingen er dus op dat ze de hele opdracht moeten lezen. Om de kleur van de achtergrond te wijziging moet de kleur op regel 67 aangepast worden. De variabele die op regel 67 wordt aangepast, wordt vervolgens op regel 166 gebru t door het programma. Let goed op de combinatie van hoofdletters en kleine letters, hier worden v fouten bij gem t. Bij het aanpassen van de kleur moet alleen het stuk tussen ThreeDColor. en.getrgb() gewijzigd worden, let dus op dat de rest van de tekst blijft staan. Voorbeeld van de resulterende code in het bestand Screen.Java (hier met de leuren lime chocolate en fuchsia). Regel 67 public static final int BACKGROUND = ThreeDColor.lime.getRGB(); Regel 172 g.setcolor(threedcolor.chocolate.getrgb()); Regel 177 g.setcolor(threedcolor.fuchsia.getrgb()); 10

13 5 Een level toevoegen aan het spel Leerlingen vinden dit erg leu en besteden hier veel aandacht en creativiteit aan. Dat is natuurlijk prima, let echter wel op de tijd en zorg dat ze ook nog aan de andere opdrachten toekomen. Je kunt de leerlingen er altijd op wijzen dat ze verder kunnen gaan met het maken van nieuwe levels als ze de andere opdrachten gedaan hebben. Dit zijn de aandachtspunten in deze opdracht: Alle X-en moeten vervangen worden door geldige blokken (P,B,Y,R,F,S,Z). Als de leerlingen een blok leeg willen houden moeten ze een Z (zombie) bl plaatsen. Alle letters van de blokken worden met een hoofdletter geschreven en tussen alle letters moet een mma staan. De commentaarte ens op regel 154 (/*) en 163 (*/) moeten verwijderd worden anders is het nieuwe level niet zichtbaar in het spel. Zorg ervoor dat de leerlingen het spel opnieuw compileren (Build) nadat ze de levels hebben aangepast, anders is het nieuwe level niet zichtbaar in het spel. Resulterende voorbeeldcode in het bestand Engine.java: Regel 154 t/m 163 },{ //je nieuwe level P,P,P,P,P,P,P,P,P,P,P, P,P,P,P,P,P,P,P,P,P,P, Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y, Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y,Y, R,R,R,R,R,R,R,R,R,R,R, R,R,R,R,R,R,R,R,R,R,R, B,B,B,B,B,B,B,B,B,B,B, B,B,B,B,B,B,B,B,B,B,B } 11

14 6.a Het spel mooier maken I O deze opdracht vraagt om goed lezen van de leerlingen. Het is de bedoeling om 2 regels code toe te voegen aan het spel. Deze 2 regels staan duidelij aangegeven in de leerlingenhandleiding. Let weer op het juiste gebruik van hoofdletters/kleine letters Let op de juiste spelling van de naam van de plaatjes en de aanhalingste ens. Als de leerlingen het Jet-Net logo niet over het achtergrond plaatje willen hebben dan de regel jetnetimage = Image.createImage( /jet-net.png ); weggelaten worden. De resulterende code op regel 113 ziet er dan als volgt uit: try { backgroundimage = Image.createImage( /background.png ); loadbackground(); } catch (Exception ex) { ex.printstacktrace(); } 12

15 6.b Het spel mooier maken II Het internet werkt niet altijd op alle computers. De oorzaak hiervan ligt in de configuratie van het netwerk op de scholen. Het kan zelfs zo zijn dat sommige computers in het lokaal wel op internet kunnen en andere niet. Helaas is dit niet eenvoudig op te lossen. Als het internet niet werkt dan kun je de leerlingen zelf een plaatje laten te enen in het te enprogramma KolourPaint. O staat er een verzameling voorbeeldachtergronden op de cd/usb-stic in de map /root/achtergronden/. In de leerlingenhandleiding staat duidelij uitgelegd hoe de leerlingen een plaatje van de cd/usb-stic unnen gebru en of hoe ze zelf een plaatje unnen te enen. O als de leerlingen een plaatje op internet hebben gevonden unnen ze deze nog verder aanpassen met het programma KolourPaint (tekst en figuren toevoegen). De leerlingen vinden het lastig om het plaatje op de juiste ple op te slaan (stap 6). In het Save Image As scherm kun je dubbelklikken op de mappen om door de mapstructuur gaan. Het is belangrij om het plaatje in de juiste map (/usr/java-wtk/apps/jet-net/res/) en met de juiste naam (background.png) op te slaan, anders wordt het niet door het spel gebruikt. 13

16 7. Het speelveld aanpassen Deze opdracht levert weinig problemen op. Als extra opdracht unnen snelle leerlingen de plaatjes van de bl en zelf aanpassen met het KolourPaint programma van opdracht 6b in de leerlingenhandleiding staat uitgelegd hoe dat moet. Let erop dat de plaatjes weer onder dezelfde naam en in dezelfde map (/usr/java-wtk/apps/jet-net/res/) worden opgeslagen! 14

17 8. Spelen op je eigen mobieltje De leerlingen vinden het erg leu als ze het spel op hun mobiele telefoon unnen spelen en ze zijn erg trots als ze aan iedereen unnen laten zien dat hun eigen spel op hun mobieltje staat. Voor deze opdracht heb je een aantal Bluetooth-USB-stic s nodig (te p voor euro per stuk bij elektronicawinkels). Zorg dat je er minimaal 3 hebt voor een hele las. Omdat elke mobiel z n eigen datakabel heeft en daar ook specifieke software voor nodig is, hebben wij ervoor gekozen om alleen Bluetooth te ondersteunen. De minimale vereiste is dus dat het mobieltje van de leerlingen Bluetooth heeft. De leerlingen unnen het thuis eventueel nog proberen met een datakabel als ze die hebben, maar dit wordt verder niet door ons ondersteund. Als eerste moet de Bluetooth-USB-stick in de computer gestopt worden (in een andere USB-poort dan waarin eventueel al een USB-stick met het spel zit). Daarnaast moet Bluetooth aangezet worden op de telefoon en in de discoverable/zichtbaarheid tonen -mode gezet worden. Dit werkt op iedere mobiel anders en hier kunnen we dan ook geen stappenplan voor geven. Vaak weten de leerlingen het zelf of is er wel iemand in de klas met een vergelijkbare mobiel die weet hoe Bluetooth aangezet kan worden. Na een aantal keer de les gegeven te hebben word je er zelf ook snel handig in. Daarnaast is het belangrijk dat de leerlingen weten wat de naam van hun mobiele telefoon is. Deze naam moet later geselecteerd worden in de lijst van gevonden mobiele telefoons in het programma Bluetooth Obex Client. 15

18 Elke mobiel is anders en de ontwikkelingen gaan erg hard, het is dan ook ondoenlijk om een up-to-date lijst te maken van mobieltjes waar het spel wel/ niet op werkt. Dit zijn de vuistregels: Merk Resultaat Samsung Werkt op de meeste modellen niet. Het spel kan wel worden overgezet, maar kan vervolgens niet gespeeld worden. Op internet zijn manieren te vinden om het te laten werken. Wij weten echter niet of die manieren legaal zijn en vermelden ze daarom niet in de handleiding. Voor meer informatie un je op Google zoe en naar: samsung install java. Op sommige nieuwe touchscreen modellen zoals de Samsung Star werkt het wel. N Op veel Nokia s met minimaal een kleurenscherm werkt het spel goed. Voor oudere modellen het spel echter alleen via Windows worden overgezet door gebruik te maken van de N PC Suite. In bijlage C van de leerlingenhandleiding staat uitgelegd hoe dit moet. De Nokia PC Suite kan zowel met een datakabel als met Bluetooth gebruikt worden. Het stelt echter wel specifieke eisen aan de driver van de Bluetooth-USB-stic. Kij hier voor meer informatie: SonyEricsson Het spel werkt vrijwel altijd goed op mobieltjes met Bluetooth. Voor het overzetten hoofdstu 8 uit de leerlingenhandleiding gebruikt worden. Motorola Het spel werkt goed op de nieuwere modellen. Oudere modellen kunnen wat kuren vertonen (crashen tijdens het spelen van het spel). Gebru hoofdstu 8 om het spel over te zetten. Siemens/ BenQ Het spel werkt vrijwel altijd goed op mobieltjes met Bluetooth. Zie wederom hoofdstuk 8 voor het overzetten. LG Het spel werkt vrijwel altijd goed op mobieltjes met Bluetooth. Zie wederom hoofdstuk 8 voor het overzetten. Apple iphone De iphone heeft geen ondersteuning voor Java. Het spel kan daarom ook niet op de iphone gespeeld worden. Overige mer en Hiervoor is geen vaste vuistregel te geven. Als de telefoon Bluetooth heeft kan altijd hoofdstuk 8 uitgevoerd worden om te proberen het spel over te zetten. 16

19 Het programma Bluetooth Obex Client is niet volledig stabiel en crasht soms bij het overzetten van het spel naar een mobiele telefoon. Het is dan belangrijk om het programma goed af te sluiten voordat je het opnieuw opstart. In sommige gevallen is een herstart van de computer nod zorg dan wel dat eerst hoofdstuk 9 is uitgevoerd om het spelletje op te slaan. Na de herstart kan met de stappen in hoofdstuk 10 het spelletje weer teruggezet worden. Als het spelletje eenmaal op de mobiel is gezet dan is het nog z om het spel te vinden (elk mobieltje verstopt het ergens anders in het menu) en het dan te spelen. Sommige telefoons snappen niet dat het een Java-spelletje is en het spel kan dan ook niet gespeeld worden (vaak zie je dan alleen de opties doorsturen of verwijderen ). Ook hiervoor geldt dat de leerlingen het vaak zelf ongeveer weten of dat iemand anders in de las er verstand van heeft. Door v er de les te geven word je er steeds handiger in. Zorg ervoor dat je aan het eind van de les alle Bluetooth-USB-stic s! weer terug hebt! 17

20 9. Het spel opslaan Alle stappen staan duidelij beschreven in de leerlingenhandleiding. Bij het uitvoeren van dit hoofdstu is het echter bijna het einde van de les en dan kan het wat hectisch worden. Laat de leerlingen goed de stappen lezen en dan moeten ze eruit men. Let er goed op dat de stap safely remove wordt uitgevoerd anders wordt de data niet opgeslagen op de USB-stick of floppy en zijn ze al hun werk kwijt!! Als Slax vanaf USB-stic draait moet deze in de computer blijven zitten. Er is dus een andere USB-stick en een tweede USB-poort nodig om het werk op te slaan. 18

21 10. Thuis programmeren en spelen Deze stap voeren de leerlingen thuis uit en dan is er dus geen begeleider meer bij. We hebben tot nu toe geen lachten gehad over deze opdracht en het lij t duidelij genoeg te zijn. 19

22 11. Afsluiting Als er vanaf cd is gewerkt: Als de cd niet uit de speler mt tijdens het afsluiten of als de speler te snel weer dicht gaat, dan kun je de computer opnieuw aanzetten en direct de cdspeler openen om de cd eruit te halen. Let erop dat niemand vergeet om de cd eruit te halen. De leerlingen mogen het boe je en de cd mee naar huis nemen zodat ze daar nog verder kunnen werken als ze dat willen. Als er vanaf USB-stick is gewerkt: De USB-stick kan uit de computer gehaald worden als deze klaar is met afsluiten. Als je je eigen USB-memorystic s hebt gebru t voor de les zorg! dan dat je ze na afloop allemaal weer terug hebt! 20

23 21

24 Meer informatie over Jet-Net vind je op:

Bouw je eigen game een informaticaopdracht voor 1/2 havo/vwo Boris Cobelens, Georgio Mosis, Frank Wartena Philips Research Eindhoven

Bouw je eigen game een informaticaopdracht voor 1/2 havo/vwo Boris Cobelens, Georgio Mosis, Frank Wartena Philips Research Eindhoven een informaticaopdracht voor 1/2 havo/vwo Boris Cobelens, Georgio Mosis, Frank Wartena Philips Research Eindhoven Colofon Auteurs: Adviezen: Eindredactie: Illustraties: Drukwerk: e r Georgio s s Mosis

Nadere informatie

Installatie Mplus Touch Screen Kassa

Installatie Mplus Touch Screen Kassa Installatie Mplus Touch Screen Kassa Deze handleiding beschrijft de installatie van Mplus Touch Screen Kassa en de installatie van Mplus Touch Screen Kassa Update. Index Hoofdstuk 1 - Downloaden van de

Nadere informatie

Compustam voor Windows van oude laptop- pc naar nieuwe laptop- pc

Compustam voor Windows van oude laptop- pc naar nieuwe laptop- pc Compustam voor Windows van oude laptop- pc naar nieuwe laptop- pc Heeft U een nieuwe laptop of pc gekocht/gekregen en wilt U Compustam overzetten van Uw oude laptop-pc naar Uw nieuwe laptop -pc Ik ga in

Nadere informatie

Paragon Backup & Recovery: herstelmedium gebruiken

Paragon Backup & Recovery: herstelmedium gebruiken Paragon Backup & Recovery: herstelmedium gebruiken Handleiding van Auteur: K!pje Oktober 2014 handleiding: Paragon Backup & Recovery: herstelmedium gebruiken In de vorige nieuwsbrief heb ik uitgelegd hoe

Nadere informatie

Macrium Reflect Free. Mirror Back-up:

Macrium Reflect Free. Mirror Back-up: Macrium Reflect Free. Mirror Back-up: Een ideaal programma voor een reserve kopie van uw werkende computer is Macrium Reflect Free. Op dit moment nog versie 6 maar op korte termijn verschijnt hiervan de

Nadere informatie

HANDLEIDING PROGRAMMEREN IN PASCAL (LAZARUS)

HANDLEIDING PROGRAMMEREN IN PASCAL (LAZARUS) HANDLEIDING PROGRAMMEREN IN PASCAL (LAZARUS) Vereiste voorkennis Voldoende kennis van het besturingssysteem (in deze handleiding wordt uitgegaan van Windows) De basisprincipes van programmeren Vereiste

Nadere informatie

WBelectronics. Infinity USB Phoenix - Handleiding

WBelectronics. Infinity USB Phoenix - Handleiding WBelectronics Infinity USB Phoenix - Handleiding Introductie Dank u voor de aanschaf van de Infinity USB Phoenix van WB Electronics! Het installeren van de Infinity USB Phoenix geschiedt in 3 eenvoudige

Nadere informatie

Handleiding voor de update naar TouchSpeak 10 op Windows XP

Handleiding voor de update naar TouchSpeak 10 op Windows XP Handleiding voor de update naar TouchSpeak 10 op Windows XP Inhoudsopgave Fase 1: maak een backup... 3 Fase 2: Installatie TouchSpeak 10 op PC... 5 Fase 3: Updaten TouchSpeak 10 op PC... 6 Fase 4: TouchSpeak

Nadere informatie

Linux Mint 10 installeren op een pc of laptop.

Linux Mint 10 installeren op een pc of laptop. Linux Mint 10 installeren op een pc of laptop. Stap 1: Linux mint 10 in de live mode starten: (Voor het starten van de live mode moet de bios zijn ingesteld om op te starten met cd-rom. Meer info hierover

Nadere informatie

OpenVPN Client Installatie

OpenVPN Client Installatie OpenVPN Client Installatie Windows Vista, Windows 7 Auteurs: Sven Dohmen Laatste wijziging: 23-09-2013 Laatst gewijzigd door: Sven Dohmen Versie: 2.4 Inhoud Ondersteuning... 3 Troubleshooting... 4 Windows

Nadere informatie

Deze handleiding is bedoeld voor PC-gebruikers met minimaal Pentium CPU (of compatibel) of MAC-gebruikers met minimaal PowerPC.

Deze handleiding is bedoeld voor PC-gebruikers met minimaal Pentium CPU (of compatibel) of MAC-gebruikers met minimaal PowerPC. Verkorte werkwijze eerste gebruik 1. Inleiding (1) 2. Installeren en aktiveren (2) Verwijderen oude drivers (2.1) Installatie onder Windows 98 SE / 2000 (2.2) Aktiveren onder Windows (2.3) Installatie

Nadere informatie

UNetbootin downloaden en gebruiken.

UNetbootin downloaden en gebruiken. 1 UNetbootin downloaden en gebruiken. Download het programma UNetbootin van deze link: http://unetbootin.sourceforge.net/ Klik op de blauwe knop Download (for Windows) zie afbeelding Opslaan in de map

Nadere informatie

Installatie van Linux Mint 13

Installatie van Linux Mint 13 Installatie van Linux Mint 13 De installatie van Linux Mint 13 is zeer eenvoudig. Download de Mint 13 DVD ISO image van http://www.linuxmint.com/download.php en brand deze op een dvd en start uw computer

Nadere informatie

Handleiding Sportlink Club

Handleiding Sportlink Club Handleiding Sportlink Club Dit document is automatisch gegenereerd. We raden u aan de handleiding online te raadplegen via www.sportlinkclub.nl/support. 1. Installatiehandleiding.........................................................................................

Nadere informatie

Handleiding Opslag Online Client voor Windows. Versie maart 2015

Handleiding Opslag Online Client voor Windows. Versie maart 2015 Handleiding Opslag Online Client voor Windows Versie maart 2015 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1. Inleiding 3 Hoofdstuk 2. Installatie 4 2.1 Systeemeisen 4 2.2 Downloaden van de software 4 2.3 Installeren van

Nadere informatie

RegClean Voor Windows 95, 98 en ME. Niet voor Windows XP of Windows 2000.

RegClean Voor Windows 95, 98 en ME. Niet voor Windows XP of Windows 2000. Gebruiksaanwijzing RegClean Voor Windows 95, 98 en ME. Niet voor Windows XP of Windows 2000. Deze handleiding is gemaakt door www.digiklus.com RegClean is een product van Microsoft. Alle merknamen zijn

Nadere informatie

HANDLEIDING WINDOWS INTUNE

HANDLEIDING WINDOWS INTUNE HANDLEIDING WINDOWS INTUNE In deze handleiding beschrijven we de stappen die nodig zijn om Windows-apparaten op te nemen in de Windows Intune-omgeving van de school en deze lokaal te beheren. INHOUD 1.

Nadere informatie

Inhoudsopgave: Whisper380-computerhulp.net

Inhoudsopgave: Whisper380-computerhulp.net Versie: 1.1 Gemaakt door: Whisper380 Eigenaar: Whisper380-computerhulp Datum: 9-9-2010 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 De programma s die we nodig hebben downloaden:... 3 Installeren van het programma...

Nadere informatie

Voorbereiden: dingen om rekening mee te houden

Voorbereiden: dingen om rekening mee te houden WINDOWS 10 (HER)INSTALLATIE Voorbereiden: dingen om rekening mee te houden Het is niet verstandig de installatie zomaar te starten, dit moet u goed voorbereid doen. Hieronder staan punten waar u rekening

Nadere informatie

(2) Handleiding Computer Configuratie voor USB ADSL modem

(2) Handleiding Computer Configuratie voor USB ADSL modem (2) Handleiding Computer Configuratie voor USB ADSL modem Raadpleeg eerst de Quick-Start Guide voor het installeren van uw DSL-aansluiting voordat u deze handleiding leest. Versie 30-08-02 Handleiding

Nadere informatie

U gaat naar de site van Dropbox. Klik nu op de grote knop Download Dropbox.

U gaat naar de site van Dropbox. Klik nu op de grote knop Download Dropbox. Dropbox Weg met USB-sticks, leve Dropbox! Met het programma wisselt u eenvoudig bestanden (foto's, documenten, muziek) uit tussen verschillende gebruikers en apparaten. Stap 1: Downloaden Klik hierboven

Nadere informatie

Aanvullende informatie voor Windows 8.1

Aanvullende informatie voor Windows 8.1 1 Aanvullende informatie voor Windows 8.1 Oktober 2013 is een update van het besturingssysteem Windows 8 verschenen: Windows 8.1. Deze update bevat enkele kleine wijzigingen die het gebruik van Windows

Nadere informatie

BASIS HANDLEIDING CLOUD ASSISTENT

BASIS HANDLEIDING CLOUD ASSISTENT BASIS HANDLEIDING CLOUD ASSISTENT 2018 web2work Pagina 1 van 8 Inhoudsopgave 1. Installatie... 3 2. Instellingen... 5 3. Problemen/oplossingen... 7 2018 web2work Pagina 2 van 8 1. Installatie In dit hoofdstuk

Nadere informatie

Microsoft WordPad Sinaleri Opleiding

Microsoft WordPad Sinaleri Opleiding Werken met WordPad WordPad is een zeer simpele tekstverwerker voor het schrijven en bewerken van tekstdocumenten. Het maakt standaard onderdeel uit van het Windows besturingssysteem van Microsoft. Voorwoord

Nadere informatie

Beginnersles 2 Computerles Windows 7

Beginnersles 2 Computerles Windows 7 Beginnersles 2 Computerles Windows 7 Ik geef hier nogmaals een overzicht van de belangrijkste Toets-Combinaties: (Ik gebruik ze al jaren, en heb daar veel gemak van ) Ctrl + A = Selecteren Ctrl + C = Kopiëren

Nadere informatie

VirtualBox: hoe werkt het?

VirtualBox: hoe werkt het? VirtualBox: hoe werkt het? Handleiding van Auteur: ReD123NaX Oktober 2014 VirtualBox: hoe werkt het? In deze nieuwsbrief ga ik wat vertellen over virtualisatie. Virtualisatie is dé uitkomst wanneer je

Nadere informatie

Invoeren/importeren van digitale foto s in je computer

Invoeren/importeren van digitale foto s in je computer Invoeren/importeren van digitale foto s in je computer Foto s die je importeert worden altijd opgeslagen in: Afbeeldingen. Windows 7 beschikt daarnaast over een apart programma om digitale foto s en videoclips

Nadere informatie

Les 8 Organisatie van Bestanden

Les 8 Organisatie van Bestanden Les 8 Organisatie van Bestanden 8.1 Bestanden of mappen zoeken Wanneer we niet meer weten waar we een Bestand of map hebben opgeslagen, of wat de juiste naam is, kunnen we een zoekfunctie uitvoeren op

Nadere informatie

Fuel. Handleiding voor installatie en gebruik

Fuel. Handleiding voor installatie en gebruik Fuel Handleiding voor installatie en gebruik Inhoudsopgave 1. Installatie 2. Gebruik - Windows - Linux / Apple / andere systemen - Een nieuw voertuig aanmaken - Uitgaven 3. Onderhoud - Waarschuwingen -

Nadere informatie

Handleiding Portaal Altrecht. https://portaal.altrecht.nl

Handleiding Portaal Altrecht. https://portaal.altrecht.nl Handleiding Portaal Altrecht https://portaal.altrecht.nl 1 Wat is het Altrecht het nieuwe portaal? 3 Eerst een Citrix client installeren 3 Aan welke eisen moet mijn computer voldoen om te kunnen telewerken:

Nadere informatie

HCC! Midden Brabant. Een eerste kennismaking met:

HCC! Midden Brabant. Een eerste kennismaking met: HCC! Midden Brabant Een eerste kennismaking met: Deze presentatie is gebaseerd op Windows 10 Technical Preview Build #9926. Een volgende versie zal de Windows 10 Consumer Preview zijn. Deze zal meer gericht

Nadere informatie

Het werken met het nieuwe netwerk zal even wennen zijn, het grootste deel van de programma s waarmee je werkt blijven echter hetzelfde.

Het werken met het nieuwe netwerk zal even wennen zijn, het grootste deel van de programma s waarmee je werkt blijven echter hetzelfde. Introductie De Gemiva-SVG Groep krijgt een nieuw netwerk. Het doel van het nieuwe netwerk is een hogere beschikbaarheid te behalen en mee te kunnen groeien met nieuwe ontwikkelingen. Over dat laatste informeren

Nadere informatie

Tool Installatiehandleiding E46 Mods. Versie 1.0

Tool Installatiehandleiding E46 Mods. Versie 1.0 Tool Installatiehandleiding E46 Mods Versie 1.0 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Vereisten... 3 1.1 Begrippenlijst... 3 2 E46 Tool... 4 2.1 Downloaden... 4 2.2 Installeren... 6 3 Driver... 10 3.1 Installatie...

Nadere informatie

Nieuw toegevoegd: Uitleg driver (her) installeren nadat Windows 8 en Windows 8.1 automatisch de driver heeft geüpdatet.

Nieuw toegevoegd: Uitleg driver (her) installeren nadat Windows 8 en Windows 8.1 automatisch de driver heeft geüpdatet. Bij voorkeur de Sweex CD005 gebruiken bij de communicatie tussen Autokon voor Windows en Uw elektronische systeem. Hier komen bijna geen problemen mee voor als U de handleiding goed opvolgt. Nieuw toegevoegd:

Nadere informatie

Samsung Auto Backup FAQ

Samsung Auto Backup FAQ Samsung Auto Backup FAQ Installatie V: Ik heb het Samsung externe harde schijfstation aangesloten maar er gebeurt niets. A: Controleer de verbinding met de USB-kabel. Als het Samsung externe harde schijfstation

Nadere informatie

Inhoud Wat is mobiel werken?... 2 Installeren VPN Client... 3 Laptop... 3 Windows 8... 4 Windows 7... 10 Mac OS X... 16 Linux... 16 Tablet...

Inhoud Wat is mobiel werken?... 2 Installeren VPN Client... 3 Laptop... 3 Windows 8... 4 Windows 7... 10 Mac OS X... 16 Linux... 16 Tablet... 333 Inhoud Wat is mobiel werken?... 2 Installeren VPN Client... 3 Laptop... 3 Windows 8... 4 Windows 7... 10 Mac OS X... 16 Linux... 16 Tablet... 18 ios (ipad)... 18 Android... 21 Windows... 21 Smartphone...

Nadere informatie

Stappenplan Scannen. Hoe te scannen: Start het programma ABBYY Finereader op

Stappenplan Scannen. Hoe te scannen: Start het programma ABBYY Finereader op Stappenplan scannen Hoe te scannen: Start het programma ABBYY Finereader op Het programma ABBYY Finereader is een programma waarmee makkelijk gescand kan worden. Het zorgt voor de OCR omzetting. Dit wil

Nadere informatie

Aanvullende informatie voor Windows 8.1

Aanvullende informatie voor Windows 8.1 1 Aanvullende informatie voor Windows 8.1 Oktober 2013 is een update van het besturingssysteem Windows 8 verschenen: Windows 8.1. Ook daarna is er nog een aantal kleine updates verschenen. Deze updates

Nadere informatie

Voordat u begint, controleert u alstublieft de volgende zaken:

Voordat u begint, controleert u alstublieft de volgende zaken: Lees dit goed door! Middels dit stappenplan zullen wij u stap voor stap uitleggen hoe een flashcard geïnstalleerd dient te worden. Wij kiezen ervoor op een universele handleiding aan te bieden, maar elke

Nadere informatie

Handleiding schermen VAC. Principe:

Handleiding schermen VAC. Principe: Handleiding schermen VAC Principe: Het scherm speelt elke powerpoint presentatie af die op een pendrive (USB stick) staat. De enige voorwaarde is dat de presentatie presentatie.ppt is genoemd. De pendrive

Nadere informatie

OpenVPN voor Windows XP en Windows Vista

OpenVPN voor Windows XP en Windows Vista OpenVPN voor Windows XP en Windows Vista Een VPN (Virtual Private Network) biedt de mogelijkheid om bestanden op de schoolserver via een beveiligde verbinding over het Internet te benaderen. Voorbereiding

Nadere informatie

Handleiding. Opslag Online. voor Windows. Versie februari 2014

Handleiding. Opslag Online. voor Windows. Versie februari 2014 Handleiding Opslag Online voor Windows Versie februari 2014 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1. Inleiding 3 Hoofdstuk 2. Installatie 4 2.1 Systeemeisen 4 2.2 Downloaden van software 4 2.3 Installeren van de software

Nadere informatie

HANDLEIDING Windows XP Deel 1

HANDLEIDING Windows XP Deel 1 HANDLEIDING Windows XP Deel 1 Bureaublad en Beeldscherm aanpassen Gemaakt door: De Spanjehelpdesk http://www.spanjehelpdesk.nl Voorwoord Windows XP is het besturingssyteem van uw PC. Het besturingssysteem

Nadere informatie

PROS1E1 Handleiding ( ) Kf/Dd/Bd

PROS1E1 Handleiding ( ) Kf/Dd/Bd 1 Inleiding De eerste oefening In deze eerste oefening wordt het voorbeeld 2-1 van bladzijde 11 uit het boek De taal C van PSD tot C-programma (enigszins aangepast) ingevoerd in de computer. Tevens wordt

Nadere informatie

OpenVPN Client Installatie

OpenVPN Client Installatie OpenVPN Client Installatie Windows 8 Auteurs: Sven Dohmen Laatste wijziging: 23-09-2013 Laatst gewijzigd door: Sven Dohmen Versie: 2.4 Inhoud Ondersteuning... 3 Troubleshooting... 4 Windows 8... 5 Benodigdheden...

Nadere informatie

Installatie handleiding Reinder.NET.Optac

Installatie handleiding Reinder.NET.Optac Installatie handleiding Reinder.NET.Optac Versie : 2012.1.0.1 Inhoudsopgave 1 Systeemvereisten... 2 2 Pincode... 2 3 Licentie... 2 4 Installatie... 2 5 Eerste gebruik... 4 Titel Pagina 1 van 6 23-1-2012

Nadere informatie

Handleiding voor installatie

Handleiding voor installatie Handleiding voor installatie Windows USB driver voor Installatie AAls een diagnose-interface met USB-interface voor het eerst wordt aangesloten op een PC met het besturingssysteem Windows 98, ME, XP of

Nadere informatie

HANDLEIDING VIEW DESKTOP. Handleiding VIEW Desktop. P. de Gooijer. Datum: 09-01-2013 Versie: 1.3

HANDLEIDING VIEW DESKTOP. Handleiding VIEW Desktop. P. de Gooijer. Datum: 09-01-2013 Versie: 1.3 HANDLEIDING VIEW DESKTOP Document: Auteur: Datum: 09-01-2013 Versie: 1.3 Handleiding VIEW Desktop M. Huibers P. de Gooijer Inleiding Het Hoornbeeck College en Van Lodenstein maakt gebruik van VMware View.

Nadere informatie

Inhoudsopgave PC Software installeren... 2 BlackBerry back-up maken of terugplaatsen... 7 BlackBerry resetten... 9 BlackBerry Activeren...

Inhoudsopgave PC Software installeren... 2 BlackBerry back-up maken of terugplaatsen... 7 BlackBerry resetten... 9 BlackBerry Activeren... Wanneer bepaalde applicaties niet meer naar behoren functioneren of wanneer je BlackBerry erg traag is, dan kun je het toestel terugzetten naar de fabrieksinstellingen. De telefoon wordt daardoor teruggezet

Nadere informatie

Handleiding Portaal Altrecht. https://portaal.altrecht.nl

Handleiding Portaal Altrecht. https://portaal.altrecht.nl Handleiding Portaal Altrecht https://portaal.altrecht.nl Eerst een Citrix client installeren 3 Inlogpagina voor het nieuwe Portaal 4 Hoe kan ik een SMS token aanvragen? 6 Is het mogelijk om een SMS token

Nadere informatie

INSTALLATIE IN PRINT INSTALLEREN. Aan de slag met Communicate In Print

INSTALLATIE IN PRINT INSTALLEREN. Aan de slag met Communicate In Print AAN DE SLAG INSTALLATIE In deze handleiding worden de stappen besproken die doorlopen worden bij het installeren van de volledige versie Communicate In Print LET OP! WANNEER U EERDER EEN VERSIE VAN IN

Nadere informatie

Handleiding: CitrixReceiver installeren voor thuisgebruik.

Handleiding: CitrixReceiver installeren voor thuisgebruik. Handleiding: CitrixReceiver installeren voor thuisgebruik. Deze handleiding is gemaakt om een privé pc geschikt te maken om op het netwerk van MEE te kunnen werken. Zodra het met de onderstaande stappen

Nadere informatie

USB Buitenantenne. Installatie Handleiding. Versie 1.1

USB Buitenantenne. Installatie Handleiding. Versie 1.1 USB Buitenantenne Installatie Handleiding Versie 1.1 BELANGRIJK: Monteer om te beginnen de bijgeleverde antenne op de WIFI adapter. Wanneer u de WIFI adapter gebruikt zonder antenne kan deze zijn vermogen

Nadere informatie

OpenVPN Client Installatie

OpenVPN Client Installatie OpenVPN Client Installatie Windows XP Auteurs: Sven Dohmen Laatste wijziging: 23-09-2013 Laatst gewijzigd door: Sven Dohmen Versie: 2.4 Inhoud Ondersteuning... 3 Troubleshooting... 4 Windows XP... 5 Benodigdheden...

Nadere informatie

Aan de slag met Windows 10

Aan de slag met Windows 10 Aan de slag met Windows 10 Titel Aan de slag met Windows 10 Eerste druk December 2017 De module Aan de slag met Windows 10 is een onderdeel van de WERK-portal.nl. De WERK-portal.nl is een product van SBCM

Nadere informatie

Berekening van de hash-code van een bestand of CD

Berekening van de hash-code van een bestand of CD 1 Berekening van de hash-code van een bestand of CD Berekening van de hash-code van een bestand of CD Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Te gebruiken commando bij verschillende besturingsomgevingen 2 3. Download

Nadere informatie

Aanvullend bestand Meer doen met uw Samsung Galaxy Tab

Aanvullend bestand Meer doen met uw Samsung Galaxy Tab 1 Aanvullend bestand Meer doen met uw Samsung Galaxy Tab In dit aanvullende PDF-bestand staat een overzicht van wijzigingen van het boek in combinatie met een Samsung Galaxy tablet met Android 5 1 Foto

Nadere informatie

Externe toegang met ESET Secure Authentication. Daxis helpdesk@daxis.nl Versie 2.0

Externe toegang met ESET Secure Authentication. Daxis helpdesk@daxis.nl Versie 2.0 Externe toegang met ESET Secure Authentication Daxis helpdesk@daxis.nl Versie 2.0 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 1 Inleiding:... 2 Stap 1: Download eenmalig Eset Secure Authentication op uw smartphone...

Nadere informatie

Facet 2019 USB Stick maken voor vaste werkstations

Facet 2019 USB Stick maken voor vaste werkstations Technische beschrijving Facet 2019 USB Stick maken voor vaste werkstations Gemaakt door : Alwin Samsen Datum : 27 november 2018 Wijziging door : Alwin Samsen Gewijzigd op : 30 november 2018 Versie : 1.0

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Whisper380-computerhulp 2

Inhoudsopgave. Whisper380-computerhulp 2 Versie: 1.0 Gemaakt door: Whisper380 Eigenaar: Whisper380-computerhulp Datum: 23-11-2010 Inhoudsopgave Wat gaan we doen?...3 Wat hebben we nodig?...3 Downloaden van het programma:...3 Het programma registreren

Nadere informatie

Inloggen in AccountView online voor Mac OS 30 april 2015 versie 9.1 en hoger

Inloggen in AccountView online voor Mac OS 30 april 2015 versie 9.1 en hoger Inloggen in AccountView online Welkom bij eserviceware! Deze handleiding begeleidt u bij de stappen die nodig zijn voor het inloggen in AccountView online. Wanneer u gebruik maakt van een Apple computer,

Nadere informatie

INRICHTEN VAN DAXIS CLOUD

INRICHTEN VAN DAXIS CLOUD INRICHTEN VAN DAXIS CLOUD Dit is een handleiding over het inrichten van de Daxis Cloud, waarin enkele onderdelen voor het personaliseren worden behandeld. Inhoud 1. Inleiding... 2 2. De metro-omgeving...

Nadere informatie

Schakel in Windows 10 automatische driver update uit : Uitleg driver (her) installeren nadat Windows 10 automatisch de driver heeft geüpdatet.

Schakel in Windows 10 automatische driver update uit : Uitleg driver (her) installeren nadat Windows 10 automatisch de driver heeft geüpdatet. Bij voorkeur de Sweex CD005 gebruiken bij de communicatie tussen Autokon voor Windows en Uw elektronische systeem. Hier komen bijna geen problemen mee voor als U de handleiding goed opvolgt. Schakel in

Nadere informatie

Installatie handleiding TiC Narrow Casting Player. (voor intern gebruik)

Installatie handleiding TiC Narrow Casting Player. (voor intern gebruik) Installatie handleiding TiC Narrow Casting Player (voor intern gebruik) Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 BIOS instellen... 4 Windows 7 installatie... 5 Windows 7 configureren... 11 Tweak

Nadere informatie

Screencast-O-Matic HANDLEIDING

Screencast-O-Matic HANDLEIDING Screencast-O-Matic HANDLEIDING Inhoud 1 Inleiding 3 2 Stap voor stap 3 3 Conclusie 9 4 Meer info 10 4.1 Hulp nodig? 10 4.2 Vragen en opmerkingen 10 4.3 Trefwoordenlijst 10 4.4 Lijst met afbeeldingen 10

Nadere informatie

Contents. GfK Internet Monitor v3 1

Contents. GfK Internet Monitor v3 1 Contents Handleiding GfK Internet Monitor versie 15.4... 2 Deel 1 (Installatie voor alle Windows versies)... 3 Deel 2 (Inschakelen op alle browsers)... 6 Deel 3 (Pauzeknop)... 8 Deel 4 (Inschakelen extensie

Nadere informatie

Op het bureaublad staan pictogrammen. Via de pictogrammen kunnen programma s worden gestart en mappen en bestanden worden geopend.

Op het bureaublad staan pictogrammen. Via de pictogrammen kunnen programma s worden gestart en mappen en bestanden worden geopend. SAMENVATTING HOOFDSTUK 1 Aanmelden Als je de computer aanzet, wordt Windows opgestart. Windows is een besturingssysteem. Tijdens het opstarten kun je zien met welke versie van Windows 7 je werkt. Voordat

Nadere informatie

Ashampoo Rescue Disc

Ashampoo Rescue Disc 1 Ashampoo Rescue Disc Met de software kunt u een Rescue (Herstel) CD, DVD of USB-stick maken. Het rescue systeem (redding systeem) is voor twee typen situaties bedoeld: 1. Om een back-up naar uw primaire

Nadere informatie

Handleiding OwnCloud voor SG de Overlaat

Handleiding OwnCloud voor SG de Overlaat Handleiding OwnCloud voor SG de Overlaat Je eigen wolk binnen de Overlaat Geschreven door: Maurice Heeren Datum: 10-12-2014 Versie 2.0 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Toegang krijgen tot

Nadere informatie

The Nanny Personeel. Lokaal inloggen

The Nanny Personeel. Lokaal inloggen The Nanny Personeel Lokaal inloggen Inleiding Binnen uw organisatie wordt gebruik gemaakt van The Nanny Personeel. The Nanny Personeel is een webapplicatie. Echter, in tegenstelling tot de meeste websites,

Nadere informatie

Windows 10. 2015 Training voor 50-plussers. PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.

Windows 10. 2015 Training voor 50-plussers. PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus. 2015 Training voor 50-plussers PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.nl Windows 10 TRAINING VOOR 50- PLUSSERS Inhoud opgave. Pagina 01-0 7

Nadere informatie

Eenvoudig overstappen naar Windows 7 (ik heb Windows XP)

Eenvoudig overstappen naar Windows 7 (ik heb Windows XP) Eenvoudig overstappen naar Windows 7 (ik heb Windows XP) Werk je met Windows XP? Hoewel Windows 7 dan geen upgrade-installatie ondersteunt, kun je toch eenvoudig van Windows XP naar Windows 7 overstappen

Nadere informatie

Microsoft Word Kennismaken

Microsoft Word Kennismaken Microsoft Word 2013 Kennismaken Inleiding Microsoft Word is het meest gebruikte tekstverwerkingsprogramma ter wereld. De mogelijkheden die Word biedt zijn talrijk, maar als je nog nooit met Word gewerkt

Nadere informatie

Tool Gebruikershandleiding E46 Mods

Tool Gebruikershandleiding E46 Mods Tool Gebruikershandleiding E46 Mods Versie 1.0 Inhoudsopgave 1 Algemene informatie... 3 2 Aansluiten... 4 2.1 Opstarten en Updaten... 4 2.2 Verbinden... 8 2.2.1 Verbindingsproblemen... 9 3 Basis Informatie...

Nadere informatie

Hoe moet je een prachtige presentatie maken?

Hoe moet je een prachtige presentatie maken? Hoe moet je een prachtige presentatie maken? www.meestermichael.nl Geef de presentatie een titel. Klik dit vak aan om jouw presentatie een ondertitel te geven. Hier kun je je presentatie een titel geven

Nadere informatie

Les 3 De basis (deel 2)

Les 3 De basis (deel 2) Les 3 De basis (deel 2) 3.1 Een Backup maken Uw computer kost je honderden, misschien wel duizenden Euro's, maar toch is dit niet het belangrijkste onderdeel. Je gegevens op je harde schijf zijn dat wel.

Nadere informatie

Handleiding Pivot docent Wendy Bruins www.wisemice.nl versie 1.2 december 2008

Handleiding Pivot docent Wendy Bruins www.wisemice.nl versie 1.2 december 2008 1 Handleiding Pivot Stickfigure Animator Maak je eigen animated gifjes en laat je poppetje bewegen zoals jij wilt. Je kunt je Pivot invoegen in een mailtje, je website of laten verschijnen op je desktop.

Nadere informatie

Het overzetten van WinDigipet data tussen PC (s) of Laptops

Het overzetten van WinDigipet data tussen PC (s) of Laptops Het overzetten van WinDigipet data tussen PC (s) of Laptops (versie ProX.3) Door: Bob vermeulen Versie: 1.1 Datum: 27-03-2009 2009-03-27 1 van 17 INHOUD 1 Inleiding... 3 2 De voorbereiding... 3 2.1 WindigiPet

Nadere informatie

Office Installatie instructies. Voor de leerlingen van het Heerbeeck College en het Kempenhorst College

Office Installatie instructies. Voor de leerlingen van het Heerbeeck College en het Kempenhorst College ICT t eam VOB O Office 365 - Installatie instructies Voor de leerlingen van het Heerbeeck College en het Kempenhorst College Handleiding Office 365 Activeren En Installeren.pdf ICT-team - Martijn de Vries

Nadere informatie

Problemen met de stand-by tijd van uw iphone met ios 7.

Problemen met de stand-by tijd van uw iphone met ios 7. Problemen met de stand-by tijd van uw iphone met ios 7. versie 1.2 - februari 2014 Inleiding Voor u ziet u nu het document Problemen met de stand-by tijd van uw iphone met ios 7. Dit document is u aangeleverd

Nadere informatie

ONEDRIVE GEBRUIKEN Laatste wijziging op vrijdag 21 september 2018

ONEDRIVE GEBRUIKEN Laatste wijziging op vrijdag 21 september 2018 ONEDRIVE GEBRUIKEN Laatste wijziging op vrijdag 21 september 2018 INHOUD Over dit document... 3 Wat is OneDrive?... 3 Aanmelden in OneDrive... 4 Via de browser... 4 Via de app... 5 Werken met bestanden...

Nadere informatie

Aanvullende informatie voor Windows 8.1

Aanvullende informatie voor Windows 8.1 1 Aanvullende informatie voor Windows 8.1 Oktober 2013 is een update van het besturingssysteem Windows 8 verschenen: Windows 8.1. Deze update bevat enkele kleine wijzigingen die het gebruik van Windows

Nadere informatie

Microsoft Office Tekstdocument alle systemen

Microsoft Office Tekstdocument alle systemen Microsoft Office Tekstdocument alle systemen Inleiding In deze les wordt het maken van een tekst document met gebruikmaking van Microsoft Office Word behandeld. (Het gaat hier om één van de oudere versies).

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord 13 Nieuwsbrief 13 Introductie Visual Steps 14 Wat heeft u nodig 14 Uw voorkennis 16 Hoe werkt u met dit boek?

Inhoudsopgave Voorwoord 13 Nieuwsbrief 13 Introductie Visual Steps 14 Wat heeft u nodig 14 Uw voorkennis 16 Hoe werkt u met dit boek? Inhoudsopgave Voorwoord... 13 Nieuwsbrief... 13 Introductie Visual Steps... 14 Wat heeft u nodig... 14 Uw voorkennis... 16 Hoe werkt u met dit boek?... 16 De website bij het boek... 17 Aanvullende begeleidende

Nadere informatie

HET BESTURINGSSYSTEEM

HET BESTURINGSSYSTEEM HET BESTURINGSSYSTEEM Een besturingssysteem (ook wel: bedrijfssysteem, in het Engels operating system of afgekort OS) is een programma (meestal een geheel van samenwerkende programma's) dat na het opstarten

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord 5 Nieuwsbrief 5 Introductie Visual Steps 6 Wat heeft u nodig? 6 Uw voorkennis 7 Hoe werkt u met dit boek?

Inhoudsopgave Voorwoord 5 Nieuwsbrief 5 Introductie Visual Steps 6 Wat heeft u nodig? 6 Uw voorkennis 7 Hoe werkt u met dit boek? Inhoudsopgave Voorwoord... 5 Nieuwsbrief... 5 Introductie Visual Steps... 6 Wat heeft u nodig?... 6 Uw voorkennis... 7 Hoe werkt u met dit boek?... 7 Toets uw kennis... 8 Voor docenten... 8 Website...

Nadere informatie

Handleiding: MRJ Online Back-up versie 1.0

Handleiding: MRJ Online Back-up versie 1.0 Handleiding: MRJ Online Back-up versie 1.0 Inhoudsopgave. Over deze handleiding.... 3 Inleiding... 4 1. Installatie Windows XP/Vista/7/2000/2003 of 2008... 5 2. Backupset maken... 11 3. Extra Backupset

Nadere informatie

Handleiding installatie Zorin OS 9 Core 1. Beste lezer, ik zal trachten een zo duidelijk mogelijke handleiding te leveren met screenshots.

Handleiding installatie Zorin OS 9 Core 1. Beste lezer, ik zal trachten een zo duidelijk mogelijke handleiding te leveren met screenshots. Handleiding installatie Zorin OS 9 Core 1 Installeren van Zorin OS 9 Core Beste lezer, ik zal trachten een zo duidelijk mogelijke handleiding te leveren met screenshots. Downloaden. Voor het beste resultaat

Nadere informatie

Installatie- en gebruikshandleiding Risicoverevening. 11 april 2007 ZorgTTP

Installatie- en gebruikshandleiding Risicoverevening. 11 april 2007 ZorgTTP Installatie- en gebruikshandleiding Risicoverevening 11 april 2007 ZorgTTP Inleiding In het kader van Risicoverevening wordt gepseudonimiseerd informatie aangeleverd aan het College voor Zorgverzekeringen

Nadere informatie

Microsoft Word Selecteren

Microsoft Word Selecteren Microsoft Word 2013 Selecteren Inhoudsopgave 3. Selecteren 3.1 Tekst selecteren 3.2 Tekst verwijderen 3.3 Kopiëren, knippen, plakken en ongedaan maken 3.4 Werken met twee documenten 3.1 Tekst selecteren

Nadere informatie

Handleiding voor het installeren van en werken met Skype

Handleiding voor het installeren van en werken met Skype Handleiding voor het installeren van en werken met Skype 1 Inhoudsopgave: Wat is Skype?... 3 Systeem-eisen Skype... 3 Skype installeren... 4 Skype account aanmaken... 7 Werken met Skype... 10 Skype verwijderen...

Nadere informatie

HANDLEIDING ONEDRIVE IN OFFICE365

HANDLEIDING ONEDRIVE IN OFFICE365 HANDLEIDING ONEDRIVE IN OFFICE365 1 van 13 OGD ict-diensten Inhoud Wat is onedrive for Business?... 3 Werken met onedrive for Business... 4 Inloggen:... 4 Nieuwe bestanden aanmaken:... 4 Bestanden openen

Nadere informatie

Test Joomla op je PC 1

Test Joomla op je PC 1 1 Disclaimer Bij de samenstelling van dit ebook is de grootst mogelijke zorg besteed aan de juistheid en correctheid van de informatie die in dit ebook wordt verstrekt. De auteur van dit ebook kan op geen

Nadere informatie

Installatie van Linux Mint 13 (xfce)

Installatie van Linux Mint 13 (xfce) Installatie van Linux Mint 13 (xfce) Als u eenmaal bent opgestart via een cd/dvd of een USB stick, dan heeft u het volgende scherm voor u. U kunt nu op uw gemak Linux Mint verkennen en start gerust een

Nadere informatie

Handleiding Portaal Altrecht. https://portaal.altrecht.nl

Handleiding Portaal Altrecht. https://portaal.altrecht.nl Handleiding Portaal Altrecht https://portaal.altrecht.nl Eerst een Citrix client installeren 3 Inlogpagina voor het nieuwe Portaal 4 Hoe kan ik een SMS token aanvragen? 6 Is het mogelijk om een SMS token

Nadere informatie

Back-up Online van KPN Handleiding Mac OS X 10.6 en hoger. Mac OS X Client built 2013 13.0.0.13196

Back-up Online van KPN Handleiding Mac OS X 10.6 en hoger. Mac OS X Client built 2013 13.0.0.13196 Back-up Online van KPN Handleiding Mac OS X 10.6 en hoger Mac OS X Client built 2013 13.0.0.13196 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Systeemeisen... 3 2 Installatie... 4 3 Back-up Online configureren...

Nadere informatie