Energie Prestatie Vergoeding
|
|
- Irena de Koning
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 handleiding Versie 1.0 Status Definitief Auteur Ivo Opstelten, PIAF Wonen en Ewald Hafkenscheid, Zelziuz BV - Werkgroep Prestatiegarantie Pagina 1
2 Revisie historie 0.a eerste concept met voorbeelden uitbreiding tabel EPV en opm. Niels Sijpheer verwerkt opm. Ivo Opstelten op v0.a verwerkt opm. Ivo Opstelten op v0.6 verwerkt opm. Jan Willem van de Groep op v0.6 deels verwerkt besluiten en aanvullingen EPV- overleg 0/ verwerkt EPV en energiebundel gescheiden opm. Jan Willem van de Groep en Ivo Opstelten op v0.9 verwerkt kleine correcties en status wijziging EPC < - 0, eis is vervallen Afslag nieuwbouw is vervallen Opmerkingen Niels en Maurice verwerkt Update Ivo nav wijzigingen AmvB Wijziging post verlichtingsenergie Actualisatie EPV vergoeding tabellen Actualisatie gegevens voorbeeldwoning Actualisatie aandeel salderen Actualisatie energietarieven Pagina
3 1. Inleiding In onderliggend document wordt de (EPV) beschreven. De EPV is een additionele vergoeding die naast huur en servicekosten in rekening mag worden gebracht als de woning extreem zuinig wordt uitgevoerd en daarnaast voldoende energie opwekt voor een gemiddeld verbruik. De EPV is van toepassing op de gehele woningvoorraad die is bestemd voor verhuur onder de liberalisatiegrens. De Rijksoverheid heeft voor de EPV een systematiek bedacht waarbij de energiewinst en de daaraan gekoppelde financiële besparingen van de huurder, buiten de huur om, maandelijks in rekening worden gebracht. Uitgangspunt is dat woning bij standaard klimaat en gebruik vrijwel energieneutraal tot mogelijk zelfs energieleverend is. De overheid heeft middels een ministeriële regeling aangegeven dat, voor het bepalen van de warmtevraag ten behoeve van het vaststellen van de energieprestatievergoeding die de verhuurder in rekening kan brengen bij de huurder, gebruik dient te worden gemaakt van deel 05 van de BRL9500 op basis van de EPG (Energie Prestatie van Gebouwen) - NEN710, zoals die ook bij nieuwbouw wordt gebruikt. Deze handleiding is bestemd voor bouwers en woningcorporaties en dient als hulpmiddel bij het hanteren van de EPV. De EPV is niet bedoeld als engineeringstool of minimale norm. Het is de minimale eis op basis waarvan de corporatie het recht heeft om een EPV in rekening te brengen. Afspraken tussen bouwer, corporatie en huurder kunnen op een hele andere grondslag berusten. Binnen de Stroomversnelling wordt altijd het niet-meer-dan-nu principe gehanteerd. Ook de overheid huldigt dit uitgangspunt en heeft dit middels een invulling van een woonlastenwaarborg voorgeschreven. De handleiding is niet bedoeld als instructie voor de techniek achter het energetisch renoveren als zodanig. De keuze van het stelsel van maatregelen, zowel in de bouwkundige schil van de woning, als qua technische installaties en energieopwekkingssystemen, is aan de bouwer om te beslissen en te garanderen op grond van: eisen t.a.v. energieprestaties, eisen t.a.v. binnenmilieu eisen t.a.v. comfort en gezondheid investerings- en exploitatiebudget, zoals bepaald door de woningcorporatie. De woningcorporatie maakt op inzichtelijke wijze de vertaling naar de huurder, in termen van de huur, servicekosten en EPV. Doelstelling binnen de Stroomversnelling is dat de huurder zowel in kwalitatieve (comfort) als financiële zin (besparing op woonlasten) beter af is met een energetisch gerenoveerde woning. Hiertoe krijgen bestaande huurders de garantie (niet-meer-dan-nu) dat de integrale energielasten van de woning na renovatie niet hoger uitvallen dan voor de renovatie. Uitgangspunt hierbij is de energie jaarafrekening van de huurder over de afgelopen drie jaar. Doelstelling van de nieuwe wet op de EnergiePrestatieVergoeding is dat de vergoeding ten minste in redelijke verhouding staat tot de vermeden energiekosten van de huurder en dat er bovendien een stimulans vanuit gaat tot verregaande vraagreductie. Aangezien het contract tussen huurder en verhuurder tot stand komt middels een wilsbeschikking tussen twee partijen dan wel via een collectieve acceptatie door 70% van de huurder binnen een complex, heeft de wetgever bedacht dat technische eisen voldoende zijn voor regulatie. Pagina 3
4 In dit document wordt de systematiek van de EPV toegelicht. Aan de hand van een voorbeeld wordt besproken hoe de EPV wordt berekend...1 Energie prestatie normen Onderstaand is schematisch de maximale energieprestatievergoeding (EPV) weergegeven gekoppeld aan de energieprestaties van de woning. Onderscheid wordt gemaakt tussen woningen met een individueel verwarmingssysteem en woningen met een collectief warmtesysteem, vallend onder de warmtewet, zoals blokverarming en/of stadsverwarming De warmtevraag wordt berekend met de EPG-methodiek. In tegenstelling tot uitkomsten van de reguliere EPC berekeningen, wordt de warmtevraag in de uitgangspunten voor de EPV uitgedrukt in kwh_th in plaats van MJ (mega Joules). Hierbij geldt: 1 kwh_th = 3,6 MJ. De eisen en vergoedingen zijn weergegeven per oppervlakte-eenheid van de woning. Als definitie wordt hiervoor het gebruiksoppervlak Ag oftewel GO woonfunctie aangehouden conform NEN 580:007. Voor de leesbaarheid van de handleiding houden we Qverw aan voor verwarming, Qtap voor warm tapwater, Qtot voor de totale warmteopwek, Efin voor finale energie, Ehulp voor additionele hulpenergie en Ehuis voor energie voor huishoudelijk verbruik. Tabel 1. Maximale energieprestatievergoeding bij een woonruimte verwarmd met duurzame energie, opgewekt op de woning. Netto warmtevraag voor ruimteverwarming [kwh_th/m] per jaar 0 < Netto warmtevraag < Netto warmtevraag < Netto warmtevraag 50 Minimale duurzaam opgewekte warmte voor ruimteverwarming en warm tapwater [kwh_th/m] per jaar* Netto warmtevraag + 15 Netto warmtevraag + 15 Netto warmtevraag + 15 Minimale productie duurzaam opgewekte energie voor gebruik huurder [kwh/m] per jaar, mits per woonruimte (Ehulp +1800) doch hoeft niet > (Ehulp + 600) ** Ehulp + 6 Maximale vergoeding [/m/maand] *** 1,40 Ehulp + 6 1,0 Ehulp + 6 1,00**** Pagina 4
5 Tabel. Maximale energieprestatievergoeding bij een woning verwarmd met op de woning opgewekte duurzame warmte, aangesloten op een warmtenet. Netto warmtevraag voor ruimteverwarming [kwh/m] per jaar Minimale productie, duurzaam opgewekte energie voor gebruik huurder [kwh/m] per jaar, mits per woonruimte (Ehulp ) doch hoeft niet > (Ehulp + 600) ** Maximale vergoeding [/m/maand]*** 0 < Netto warmtevraag 15 Ehulp + 6 0,70 15 < Netto warmtevraag 30 Ehulp + 6 0,60 30 < Netto warmtevraag 40 Ehulp + 6 0,30 40 < Netto warmtevraag 50 Ehulp + 6 0,05**** * Het betreft hier de netto opgewekte hoeveelheid warmte (thermische energie) voor ruimteverwarming en warm tapwater, dus de output van een installatie die warmte opwekt, over een jaar bezien en bij gemiddelde klimaatomstandigheden. De opwek hoeft niet per se gelijkmatig over een jaar hetzelfde te zijn. ** Het betreft hier de opgewekte hoeveelheid energie voor een gemiddeld elektriciteitgebruik van de bewoners over een jaar bezien. De opwek hoeft niet per se gelijkmatig over een jaar hetzelfde te zijn. Ehulp betreft hier de gebouwgebonden (elektrische) energie die nodig is voor het laten werken van installaties, zoals ventilatiesystemen, (comfort)koelingsystemen en systemen voor meting en monitoring. Elektriciteit benodigd voor een installatie die warmte en/of warm tapwater uit omgevingsbronnen (zoals lucht, water, bodem) opwekt, valt onder de Ehulp en dient ook duurzaam te worden opgewekt. Energie voor verlichting valt niet onder de Ehulp. Energie voor verlichting valt onder de energie die ter beschikking staat van de huurder (minimaal 6 kwh per vierkante meter per jaar). De minimale productie van energie hoeft niet groter te zijn dan Ehulp kwh per woning en mag niet kleiner zijn dan Ehulp kwh per woning. De hier bedoelde productie van duurzaam opgewekte energie is additioneel aan de warmte opwek uit de vorige kolom. *** De energieprestatievergoeding wordt uitgedrukt in een bedrag per vierkante meter gebruikersoppervlak van de woonruimte per maand, waarbij de warmtevraag en de hoeveelheid op de woning opgewekte duurzame energie in kilowattuur per vierkante meter per jaar worden uitgedrukt. Daarbij zijn de uitgangspunten gehanteerd dat de warmtevraag niet hoger is dan 50 kilowattuur per vierkante meter per jaar, de hoeveelheid duurzame energie voor warm tapwater minimaal 15 kilowattuur per vierkante meter per jaar is, en de duurzame energie die ter beschikking staat voor gebruik door de huurder ten minste 6 kilowattuur per vierkante meter per jaar is. Voor de oppervlakte die volgens deze tabellen moet worden bepaald wordt uitgegaan van de gebruikersoppervlakte van de woning die wordt bepaald bij de verstrekking van een EPC of energie-index met toepassing van NEN 580:007 (inclusief correctieblad NEN 580:007/C1:008). Deze is in de regel al beschikbaar. **** Indien de warmtevraag hoger is dan 50 kilowattuur per vierkante meter per jaar en/of de hoeveelheid duurzame geproduceerde warmte minder dan de netto warmtevraag plus 15 kilowattuur per vierkante meter per jaar is en/of de duurzame energie die ter beschikking staat voor gebruik door de huurder lager is dan 6 kilowattuur per vierkante meter per jaar, kan geen energieprestatievergoeding worden overeengekomen en dient de in rekening te brengen energielevering te worden beoordeeld aan de hand van de thans vigerende regeling voor servicekosten en nutsvoorziening overeenkomstig de artikelen 18 en 19 van de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte. Pagina 5
6 . Toelichting op EPV Onderscheid dient te worden gemaakt tussen de energieprestatievergoeding (EPV) en de energiebundel. De energieprestatievergoeding is de maximale vergoeding die de verhuurder buiten huur en de servicekosten in rekening mag brengen voor de (verbeterde) energieprestaties van de woning. De beschikbare energiebundel is specifiek gekoppeld aan de energieprestatie-afspraak die de verhuurder maakt met de huurder. De hoogte van EPV is gekoppeld aan de energieprestaties van de woning. Om de maximaal toegestane EPV te bepalen, dienen de energieprestaties van de woning bekend te zijn. In het kader van de EPV zijn de traditionele begrippen gebouwgebonden en gebruiksgebonden energie losgelaten. Onderstaande EPV eisen hebben betrekking op woningen met individuele warmteopwekking, niet vallend onder de warmtewet: I. Warmtevraag voor ruimteverwarming op basis van EPG: Qverw 50 kwh_th/m II. Minimale hernieuwbare warmteopwek Qtot voor verwarming en warm tapwater in kwh_th/m : Qtot = Qverw + 15 III. Minimale productie saldeerbare, hernieuwbare opgewekte finale energie Efin in kwh/m : Efin = Ehulp + 6 Indien aan alle eisen is voldaan mag door de verhuurder een EPV in rekening worden gebracht bij de huurder. De hoogte van de maximale vergoeding wordt bepaald door warmtevraag voor ruimteverwarming conform Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.. Marieke B Verwijder Onderstaand worden de verschillende eisen nader toegelicht. I. Warmtevraag voor ruimteverwarming Bepaal met de wettelijk gehanteerd methode (NEN 710/EPG) de jaarlijkse netto warmtevraag Q verw in kwh_th/m voor ruimteverwarming. Het betreft de grootheid: QH,nd,an in NEN 710 (uitgedrukt in MJ) en reken dit om naar kwh_th/m : Qverw = QH,nd,an / (3,6 * Ag) De warmtevraag voor ruimteverwarming Qverw is o.a. afhankelijk van de gekozen isolatiemaatregelen, ventilatiesysteem, infiltratievoud en het gebruiksoppervlak van de woning, maar ook van zaken als interne warmtelast en passieve zonnewarmte (afhankelijk van glasoppervlak, orientatie e.d.). Gecertificeerde EPG-software houdt hier allemaal rekening mee. De uitkomst van deze stap bepaalt de maximale hoogte van de EPV. II. Minimale hernieuwbare warmteopwek voor verwarming en warm tapwater Bepaal de minimale hernieuwbare warmteopwek Qtot voor verwarming Qverw en warm tapwater Qtap in kwh_th/m : Qtot = Qverw + Qtap Pagina 6
7 Qtot = Qverw + 15 De minimaal benodigde totale warmteopwek is gelijk aan de berekende (EPG) warmtevraag voor ruimteverwarming plus een minimale, forfaitaire waarde van 15 kwh_th/m voor warm tapwater. De benodigde warmteopwek heeft betrekking op de minimale netto warmteproductie geleverd door de voorziening(en) die de warmte produceren voor ruimteverwarming en warm tapwater bereiding (en dus niet de energievraag voor de bereiding hiervan zelf); waarin dus de effecten van vraagreductie van warm tapwater en de benodigde hulpenergie en rendementen van bijvoorbeeld een warmtepomp en/of zonneboiler zijn verdisconteerd. Met hernieuwbare warmte wordt warmte bedoeld die direct of indirect wordt opgewekt met hernieuwbare energiebronnen, zoals zon, wind, getijdewerking, aardwarmte, (warme) buitenlucht en (warm) oppervlakte water, die onafhankelijk van de bron, kosteloos ter beschikking staat voor de gebruiker. Let dus op bij gebruik van biomassa! Hernieuwbare warmte kan worden geproduceerd met bijvoorbeeld een warmtepomp of zonneboiler in combinatie met zonnepanelen. Voorwaarde is dat de opwekking in, aan of op de woning plaatsvindt. Opwekking buiten het perceel van de woning kan voor de EPV dus niet worden meegenomen. III. Minimale productie saldeerbare, hernieuwbare opgewekte finale energie Naast energie voor ruimteverwarming en warm tapwater is er elektrische energie nodig voor i huishoudelijk verbruik (incl. koken en verlichting) Ehuis en additionele hulpenergie Ehulp. Ehulp is de hulp-energie nodig voor ruimteverwarming, tapwater (denk aan bv. pompen, kleppen en regelingen) en de energie voor ventilatie, (comfort)koeling en monitoring. Deze energie samen noemen we finale energie. De finale energie Efin wordt uitgedrukt in kwh/m. Het betreft hier elektrisch energie (kwh) op de meter, geen thermische energie (kwh_th). Voor de opwekking van saldeerbare, hernieuwbare finale energie geldt een minimum opwek eis van: Efin = Ehulp + Ehuis Efin = Ehulp + 6 De minimaal benodigde opwek voor hulpenergie Ehulp is, vergelijkbaar met de warmtevraag voor ruimteverwarming, gelijk aan de (berekende) hulpenergievraag en zodoende afhankelijk van het gekozen installatieconcept. Alle benodigde hulpenergie Ehulp moet per definitie hernieuwbaar worden opgewerkt. Voor de minimaal benodigde opwek voor huishoudelijk verbruik Ehuis geldt een forfaitaire waarde van 6 kwh/m. Voor het aandeel in de totale productie finale energie bestemd voor huishoudelijk verbruik geldt een minimale opwek tussen de en.600 kwh/jaar, afhankelijk van het i Let wel, deze hulpenergie is exclusief de hulpenergie nodig voor ruimteverwarming en warm tapwater zelf! Pagina 7
8 gebruiksoppervlak van de woning. Het minimum van kwh/jaar geldt voor woningen met een gebruiksoppervlak Ag kleiner 70 m. Bij woningen met een gebruiksoppervlak Ag > 100 m hoeft ten behoeve van huishoudelijk verbruik niet meer dan.600 kwh/jaar opgewekt te worden om nog van de EPV gebruik te mogen maken, maar dit mag uiteraard wel. Ook de finale energie moet hernieuwbaar worden opgewekt, met bijvoorbeeld zonnepanelen of windturbines, in, aan of op de woning plaatsvindt. De momentane elektrische behoefte van de woning en de bewoners en de elektrische opwekking met zonnepanelen of windturbines zijn in praktijk vrijwel nooit in balans. In afwachting van kostenefficiënte lokale opslag van elektriciteit, zijn er momentane overschotten en tekorten aan elektriciteit. Saldeerbaar wil zeggen dat het netto overschot aan hernieuwbaar geproduceerde elektriciteit (tijdelijk) kan worden teruggeleverd via het openbare elektriciteitsnet aan de energieleverancier tegen hetzelfde elektriciteitslevertarief (inclusief energiebelasting en BTW) als geldt bij afname van elektriciteit. Op jaarbasis worden teruglevering en verbruik door de energieleverancier gesaldeerd.. Pagina 8
9 3. Voorbeeld In dit hoofdstuk wordt de toepassing van de EPV stapsgewijs uitgelegd aan de hand van een typische Nederlandse voorbeeld corporatiewoning: de grondgebonden rijwoning. De beschreven technische installaties zijn niet bedoeld als receptuur voor een NOM-woning, maar als leidraad voor de EPV bepaling. De beschreven voorbeeldwoning is gebaseerd op een van de voorbeeldwoningen die zijn beschreven in ii de RVO brochure voorbeeldwoningen 011 bestaande bouw. Voor het elektriciteitsverbruik zijn we uitgegaan van een typisch NOM-huishouden met een huishoudelijk elektriciteitsverbruik (incl. verlichting, excl. koken) van 400 kwh per jaar. 3.1 Energie prestaties vóór renovatie type woning: rijwoning, bouwperiode (tussenwoning) gebruiksoppervlakte (Ag): 87,0 m bewoners: 3 energielabel: F energieverbruik: 3 gasverbruik.46 m /jaar elektriciteitsverbruik.760 kwh/jaar - hulpenergie - huishoudelijk verbruik 60 kwh/jaar.500 kwh/jaar iii energiekosten inclusief BTW per jaar : Gas levering 1.394,77 vastrecht 45,00 netwerk 148, ,5 Elektriciteit levering 518,88 vastrecht netwerk 41,7 heffingskorting -376, ,00 43,07 + Energiekosten (aan energieleverancier).011,3 ii Voorbeeldwoningen 011 bestaande bouw Agentschap NL in opdracht van BZK januari Publicatie-nr. KPWB1034 iii 3 Energie levertarieven incl. energiebelasting en BTW: gas: 0,61/m, elektriciteit: 0,188/kWh, excl. vastrecht en netwerkkosten Pagina 9
10 3. Energie prestaties na renovatie Voor de duidelijkheid hebben we dit voorbeeld niet beperkt tot de berekening van de EPV sec, maar uitgebreid met een analyse van de totale energiebehoefte, het technisch installatieconcept en de totale energiekosten van de huurder. I. Bepaal de warmtevraag van de woning De woning heeft een gebruiksoppervlak Ag van 87,0 m. Met behulp van de EPG methode wordt berekend dat de woning door isolatiemaatregelen een jaarlijkse netto warmtevraag voor ruimteverwarming heeft van 175 kwh_th, omgerekend: Qverw = 175 / 87,0 = 5,0 kwh_th/m De behoefte aan warm tapwater wordt voor deze berekening bepaald op 3 GJ, oftewel 833 kwh_th per persoon per jaar. Op basis van de 3 personen in deze woning betekent dit een totale jaarlijkse warm tapwater behoefte: 3 * 833 = 499 kwh_th Qtap = 499 / 87,0 = 8,7 kwh_th/m Dit is de bruto warmtevraag voor warm tapwater, niet gecorrigeerd voor vraagreductie met bijvoorbeeld een douche WTW. II. Bepaal de benodigde finale energie Op basis van het huishoudelijk elektriciteitsverbruik voor renovatie in combinatie met de extra elektrische energie voor koken (10 kwh) en hulpenergie voor ventilatie, (comfort)koeling en monitoring na renovatie, komen we tot een (geschat) totaal elektriciteitsverbruik van.710 kwh voor huishoudelijk verbruik en 450 kwh voor additionele hulpenergie voor ventilatie, (comfort)koeling en monitoring. Dit levert: Ehuis = 710 / 87,0 = 31, kwh/m Ehulp = 450 / 87,0 = 5, kwh/m Efin = 31, + 5, = 36,4 kwh/m Pagina 10
11 III. Bepaal de technisch installaties van de woning Voor de warmtevoorziening gaan we uit van een combinatie van een lucht-water warmtepomp (LWP) met een zonneboiler en een douche WTW. De warmtepomp wordt gekoppeld aan een systeem van lage temperatuur ruimteverwarming (vloerverwarming). Onderstaande berekening is indicatief. De installaties zullen per woning zeer zorgvuldig moeten worden ontworpen en op elkaar afgestemd om te komen tot optimale energieopwekking. iv Voor de zonneboiler gaan we uit van een jaarlijkse warmteopwekking van 330 kwh_th/m. Bij een collectoroppervlak van,4 m betekent dit een jaaropbrengst: 330 *,4 = 79 kwh_th Hier staat echter een elektrisch verbruik van 100 kwh tegenover voor de pomp en de regeling. De v SPF voor deze zonneboiler ligt hiermee rond de 8. vi De douche WTW zorgt voor een besparing op de warmtevraag voor warm tapwater van zo n 30%, oftewel 750 kwh_th per jaar. Hiermee komt de jaarlijkse netto warm tapwatervraag op: = kwh_th of, omgerekend: Qtap = 0,1 kwh_th/m De LWP heeft een SPFverw van 4,0 en SPFtap van,0. Als we er vanuit gaan dat de opgewekte warmte van de zonneboiler volledig ten goede komt aan de opwekking van warm tapwater, resteert voor de warmtepomp voor respectievelijk verwarming: 175 / 4,0 = 544 kwh (elektrisch) én warm tapwater: = 957 kwh_th 957 /,0 = 479 kwh (elektrisch) iv In praktijk is de energieopwekking door een zonneboiler afhankelijk van het oppervlak en rendement van de collector, de grootte van het boilervat en het verbruik en verbruikspatroon van de bewoner. v De Seasonal Performance Factor (SPF) is het reële rendement van een verwarmings- of tapwatertoestel, oftewel de werkelijke verhouding tussen geleverde warmte-energie en afgenomen elektrische energie. De SPF houdt rekening met seizoensinvloeden, elektriciteitsgebruik voor de regeling, effectiviteit van het afgiftesysteem (bijv. vloerverwarming), etc. De SPF is de waarde is die de aanbieder denkt te halen in de praktijk, dus niet de COP (Coëfficiënt of Performance) uit de folder van de warmtepomp leverancier! Zo ligt de SPF van een warmtepomp in praktijk 0,4 tot 0,7 punten lager dan de theoretische COP. vi De behaalde besparing met een douche WTW varieert sterk in de praktijk. Dit wordt mede veroorzaakt door de traagheid in het systeem, waardoor meestal pas na anderhalve minuut douchen besparing optreedt op het warmteverbruik. Pagina 11
12 De totale jaarlijkse elektrische behoefte voor verwarming en warm tapwater komt hiermee op: = 1.13 kwh Dit resulteert samen met de benodigde finale energie in de totale gemiddelde jaarlijkse elektriciteitsvraag: = 4.83 kwh Om de EPV te mogen toepassen moet deze energie hernieuwbaar worden opgewekt in, op of aan de woning. In praktijk zal dit meestal met zonnepanelen gebeuren. Uitgaande van een ideale situatie en een standaard formaat zonnepaneel van 1,66 m met een vii vermogen van 60 Wp en een gemiddelde jaarlijkse opbrengst van 1 kwh/wp zijn hier 17 zonnepanelen voor nodig met een totaal oppervlak van 8, m. Rekening houdend met viii degeneratie zouden 1 of panelen extra geplaatst moeten worden. IV. Bepaal maximale EPV Op basis van de een netto warmtevraag voor ruimteverwarming van 5 kwh_th/m bedraagt de maximale EPV conform Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. 1,40/m /maand. Met een opwek van 0,1 kwh_th/m aan warm tapwater en totaal 36,9 kwh/m aan finale energie, waarvan 31, kwh/m voor huishoudelijk verbruik (incl. verlichting en koken), wordt voldaan aan de overige EPV voorwaarden. Op jaarbasis betekent dit een maximale EPV: 1,40 * 1 * 87,0 = 1.461,60 Gesteld dat van de duurzaam opgewekte elektriciteit met zonnepanelen 30% (1.85 kwh) direct wordt gebruikt en 70% (.998 kwh) wordt teruggeleverd als saldeerbare elektriciteit (en later weer wordt afgenomen), dan bedragen de totale energiekosten: vii Het elektrisch vermogen van zonnepanelen wordt gespecificeerd als Watt-piek (Wp). Onder ideale omstandigheden geldt in Nederland een gemiddelde jaaropbrengst van 1 kwh per Wp (=100%). Dit varieert echter afhankelijk van de dakoriëntatie (windrichting), dakhelling en locatie (hoger aan kust, lager in het binnenland). viii De degeneratie van een zonnepaneel is de gemiddelde jaarlijkse afname van het Watt-piek vermogen door veroudering van de zonnecellen. Afhankelijk van de kwaliteit van de zonnepanelen kan dit variëren tussen de 0,4% en 0,8% per jaar. In het laatste geval heeft een zonnepaneel na 5 jaar nog 80% van het oorspronkelijke vermogen. Pagina 1 Marieke B Verwijd
13 energiekosten inclusief BTW per jaar Gas ix levering - vastrecht - netwerk Elektriciteit levering (.998 kwh) 563,6 teruglevering (.998 kwh) -563,6 vastrecht netwerk 41,7 heffingskorting -376, ,00-95,81 + Energiekosten (aan energieleverancier) -95, ,60 + Totale energiekosten 1.365,79 Tegenover een EPV van 1.461,60 per jaar staat een besparing op de energiekosten van totaal:.011,3 minus -95,81 =.107,13 per jaar. Op basis van het niet-meer-dan-nu principe kan de corporatie besluiten om het verschil te compenseren met een kleine huurverhoging. Voor nieuwe huurders geldt altijd de nieuwe EPV plus de nieuwe streefhuur waarin vanuit het energielabel maximaal 3 punten toegerekend kunnen worden. Let op! De overheid overweegt in de AmvB ook een woonlastenwaarborg te regelen. Zolang de woonlasten niet stijgen, zal dit geen gevolgen hebben voor de EPV kosten die in rekening gebracht kunnen worden. ix 3 Energie levertarieven incl. energiebelasting en BTW: gas: 0,61/m, elektriciteit: 0,188/kWh, excl. vastrecht en netwerkkosten. Voor saldeerbare elektriciteit geldt hetzelfde (teruglever)tarief als het levertarief. Pagina 13
14 4. Definities en begrippen Energieneutrale woning = Nul Op de Meter woning. (EPV) Krachtens algemene maatregel van bestuur vastgesteld bedrag dat de verhuurder maandelijks in rekening mag brengen bij de huurder, naast de huur en de servicekosten, voor het gebruik van een NOM woning met een door de verhuurder gegarandeerde maximale netto warmtevraag en minimale productie van hernieuwbaar opgewekte finale energie. Finale energie Hernieuwbaar opgewekte energie t.b.v. huishoudelijk verbruik (incl. verlichting en koken) en additionele hulpenergie voor ventilatie, (comfort)koeling en monitoring. Gebruiksoppervlak Het gebruiksoppervlak van de woning aangeduid met Ag of GO, conform GO woonfunctie zoals vastgelegd in NEN 580:007. Hernieuwbare energie Energie die direct of indirect wordt opgewekt met hernieuwbare energiebronnen, zoals zon, wind, getijdewerking, aardwarmte, (warme) buitenlucht en (warm) oppervlakte water, die onafhankelijk van de bron, kosteloos ter beschikking staat voor de gebruiker. Let dus op bij gebruik van biomassa! NOM woning = Nul Op de Meter woning. Nul Op de Meter (NOM) woning Woning waarvan de in- en uitgaande energiestromen voor gebouwgebonden energie (ruimteverwarming, -koeling, warm tapwater gebruik) en het gebruik van huishoudelijke apparatuur (incl. verlichting en koken) op jaarbasis per saldo nul zijn, onder standaard klimaatcondities (NEN 5060:008) zoals die gelden in Nederland en bij standaard gebruik van de woning, zoals vastgelegd in de ontwerpuitgangspunten onderbouwd door Nederlands normen. Pagina 14
15 Referenties Voorbeeldwoningen 011 bestaande bouw Agentschap NL in opdracht van BZK - januari Publicatie-nr. KPWB1034 Kernpublicatie WoON energie 006 VROM Aanvulling op huurovereenkomst - De Stroomversnelling Bijlage bij Afnameovereenkomst - De Stroomversnelling Handleiding Energiebundel De Stroomversnelling Pagina 15
Energie Prestatie Vergoeding
Energie Prestatie Vergoeding handleiding Status Concept Auteur Ewald Hafkenscheid, Zelziuz BV - Werkgroep Prestatiegarantie Revisie historie 0.2a 29-1-2015 eerste concept met voorbeelden 0.5 9-2-2015 uitbreiding
Nadere informatieEnergiebundel. handleiding. Energiebundel. Status. Auteur. Revisie historie. Ewald Hafkenscheid, Zelziuz BV - Werkgroep Prestatiegarantie.
Energiebundel handleiding Status Concept Auteur Ewald Hafkenscheid, Zelziuz BV - Werkgroep Prestatiegarantie Revisie historie 0.3 9-3-2015 eerste concept zonder rekenvoorbeeld 0.5c 31-3-2015 opmerkingen
Nadere informatieNul-op-de-Meter en EnergiePrestatieVergoeding
Nul-op-de-Meter en EnergiePrestatieVergoeding Een kansrijke balans Dr. Ivo J. Opstelten Lector Nieuwe Energie in de Stad Expert PIAF Wonen Hogeschool Utrecht Stroomversnelling Woningcorporaties balanceren
Nadere informatieWij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Besluit van houdende regels omtrent de mogelijkheid voor verhuurder en huurder een energieprestatievergoeding overeen te komen (Besluit energieprestatievergoeding huur) Wij Willem-Alexander, bij de gratie
Nadere informatieEPV FAQ versie BOUWERS
EPV FAQ versie BOUWERS 2016-08-23 * Bron (tenzij anders vermeld): Wet van 18 mei 2016 tot wijziging van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek en de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte in verband met de mogelijkheid
Nadere informatieWETGEVING ENERGIEPRESTATIEVERGOEDING
Regelgeving Bouwpraktijk Opdrachtgeverschap Financiering Regelgeving Prestatiesturing WETGEVING ENERGIEPRESTATIEVERGOEDING Versie 1.02 Auteurs: Maurice Coen, Eefje Stutvoet INLEIDING Deze kennispaper is
Nadere informatieNul-op-de-Meter. Waardevolle ontwikkeling voor ontwikkelaars. Stroomversnelling
Nul-op-de-Meter Waardevolle ontwikkeling voor ontwikkelaars Dr. Ivo J. Opstelten Lector Nieuwe Energie in de Stad Expert PIAF Wonen Hogeschool Utrecht Stroomversnelling Wat betekend COP21/Parijs voor Energieambities
Nadere informatieSprekers Ivo Opstelten Jose van der Loop Sjoerd Klijn-Velderman
Sprekers Ivo Opstelten Jose van der Loop Sjoerd Klijn-Velderman Masterclass Energie Prestatie Vergoeding (EPV) Waarom is er een EPV? Hoe werkt de EPV? Wat is de invloed op de business case? Waar moet je
Nadere informatieEnergiezuinig bouwen; Wat is wat?
Inhoud 1. Prestaties... 2 Nul-op-de-meter (NOM)... 2 Nul-op-de-rekening... 2 BENG (Bijna energieneutraal gebouw)... 2 Energieleverend... 2 All-electric... 3 Energieneutraal... 3 Energieprestatievergoeding
Nadere informatieecht Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen
echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Wie is HRsolar Zonnewarmte V1.0 De markt Zonnewarmte V2.0 Zonnewarmte NOM Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van complete
Nadere informatieToelichting. 1. Inleiding
Toelichting 1. Inleiding Met deze wijziging van de Regeling energieprestatievergoeding huur (hierna: de regeling) wordt uitvoering gegeven aan artikel 3 van het Besluit energieprestatievergoeding huur
Nadere informatieThemablad Rekenmethodiek NOM Keur
Themablad Rekenmethodiek NOM Keur Onderwerp Themablad Rekenmethodiek NOM Keur Datum 19 december 2016 Versie versie 1.01 Auteurs Desmond Hughes Auteursrechten Copyright 2016 door Vereniging De BredeStroomversnelling
Nadere informatieBijlage bij uw huurovereenkomst (project EGW Arnhem Presikhaaf) versie 1.3 03-11-2015 tussenwoning
Bijlage bij uw huurovereenkomst (project EGW Arnhem Presikhaaf) versie 1.3 03-11-2015 tussenwoning Naam huurder: Adres: Huurcontractnummer: Ingangsdatum huur: U heeft een overeenkomst met Portaal voor
Nadere informatieMet deze regeling wordt uitvoering gegeven aan de artikelen 2, derde lid, en 3 van het Besluit energieprestatievergoeding huur (hierna: het besluit).
Toelichting 1. Inleiding Met deze regeling wordt uitvoering gegeven aan de artikelen 2, derde lid, en 3 van het Besluit energieprestatievergoeding huur (hierna: het besluit). Op grond van artikel 2, derde
Nadere informatieKLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding
KLIMAATGARANT Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding 2018 Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding Inhoud Introductie 3 Wat is de EPV? 4 Wat is de Energiebundel?
Nadere informatieAMBTELIJK CONCEPT. Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Besluit van houdende regels omtrent de mogelijkheid voor verhuurder en huurder een energieprestatievergoeding overeen te komen (Besluit energieprestatievergoeding huur) Wij Willem-Alexander, bij de gratie
Nadere informatieWat is een nul-op-de-meter woning? Versie 1.2
Wat is een nul-op-de-meter woning? Versie 1.2 Bij een nul-op-de-meter woning zijn alle in- en uitgaande energiestromen op jaarbasis in balans. Dat wil zeggen dat de woning op jaarbasis voldoende energie
Nadere informatieThemablad Jaarlijkse EPV Toets NOM Keur
Themablad Jaarlijkse EPV Toets NOM Keur Onderwerp Themablad Jaarlijkse EPV Toets NOM Keur Datum 19 december 2016 Versie versie 1.01 Auteurs J. W. Brinkman & D. Hughes Auteursrechten Copyright 2016 door
Nadere informatieNota van Toelichting. 1. Inleiding
Nota van Toelichting 1. Inleiding Het wetsvoorstel tot wijziging van de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte in verband met de mogelijkheid voor verhuurder en huurder een energieprestatievergoeding overeen
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 3746 20 januari 2017 Regeling van de Minister voor Wonen en Rijksdienst van 17 januari 2017, nr. 2017-0000025902 houdende
Nadere informatieNIEUWBOUW HUURWONINGEN TOLHUIZEN
NIEUWBOUW HUURWONINGEN Elkien realiseert 14 gezinswoningen in Tolhuizen, Leeuwarden. Dit zijn comfortabele en energiezuinige woningen met een zeer lage energierekening. Graag leggen wij u uit wat de kenmerken
Nadere informatieEteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars. tegen geringe kosten energieneutraal of zelfs Nul op Meter te maken.
Eteck gaat voor 0. Want de 0 is zo dicht bij, dat het verboden zou moeten zijn om er niet voor te gaan Eteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars en woningcorporaties om nieuwbouwwoningen
Nadere informatieEPV IN GESTAPELDE BOUW KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN
EPV IN GESTAPELDE BOUW KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN Wim van den Bogerd EERST NOM PROJECT 2013 RIJSWIJK Woonwijken met gezonde, energiezuinige en kwalitatief hoogstaande woningen waar het fantastisch
Nadere informatieIk ben de allergroenste
Eteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars en woningcorporaties om nieuwbouwwoningen tegen geringe kosten energieneutraal of zelfs Nul op Meter te maken. Ik ben de allergroenste 1 van 5 Bouwbesluit
Nadere informatieDe energieprestatievergoeding
De energieprestatievergoeding Radewijkbrink 9-15, Enschede Striepebrink 10-16, Enschede Inhoudsopgave Inleiding 2 Waarom energie opwekkende woningen? 3 Wat is gebouw- en gebruik gebonden gebruik? 4 Wat
Nadere informatieBROCHURE. Energieprestatie vergoeding
BROCHURE Energieprestatie vergoeding Met deze brochure willen we u inzicht geven in de manier waarop u energie verbruikt en betaalt. En we geven uitleg over een voor u nieuw contract dat wij de energieprestatievergoeding
Nadere informatieZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen
ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 10 december 2015 Routekaart BENG 9-12-2015 2 BENG wat gaat er veranderen Bijna EnergieNeutrale Gebouwen
Nadere informatieEnergieprestaties grondgebonden woningen
Energieprestaties grondgebonden woningen Meer wooncomfort met minder energie Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels Stap voor stap naar minder energiegebruik De overheid stelt steeds scherpere
Nadere informatieBENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je?
BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je? Harm Valk Simon Verduijn Nieman Groep Stroomversnelling / Endule Samenwerkingsdag Stroomversnelling / ZEN-Platform 12 oktober 2017 BENG = Bijna EnergieNeutraal Gebouw Nieuw
Nadere informatie14 Nul op de Meter woningen Groenhove. te Stolwijk TE HUUR! Duurzaam, energiezuinig en comfortabel wonen in Stolwijk
14 Nul op de Meter woningen Groenhove te Stolwijk TE HUUR! Duurzaam, energiezuinig en comfortabel wonen in Stolwijk Deze projectdocumentatie is met zorg samengesteld. De tekst en tekeningen in deze brochure
Nadere informatieUpdate Nieuw stelsel energieprestaties 2020
Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020 Ons kenmerk 18112(HM)notitie update Op 1 januari 2020 gaat een nieuw stelsel in rondom de energieprestatie van gebouwen. Deze notitie beschrijft: 1 1 Waarom
Nadere informatiemet lage temperatuur warmtebron Kennisgroep lage temperatuur warmtenetten
Effectieve Kostenefficiënte of woonlasten of woonlastenefficiënte efficiënte aardgasvrije aardgasloze oplossingen wijken met lage temperatuur warmtebron Kennisgroep lage temperatuur warmtenetten Algemene
Nadere informatieNul op de Meter businesscase nieuwbouw
Nul op de Meter businesscase nieuwbouw Kan het financieel uit? Jeffrey Mennen relatiemanager corporaties bij Stroomversnelling Sean Vos SlimRenoveren, expertpool Stroomversnelling maandag 16 oktober 2017
Nadere informatieENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN
ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN Wim van den Bogerd HOGERE DOEL Woonwijken met gezonde, energiezuinige en kwalitatief hoogstaande woningen waar het fantastisch wonen is! PROGRAMMA
Nadere informatieFase 2. NOM Nul Op de Meter. type C, D
Fase 2 NOM Nul Op de Meter type C, D 232 technische omschrijving Gefeliciteerd met de aankoop van uw woning! Uw woning is een nul-op-de-meter (NOM) woning. Dit houdt in dat BAM garandeert dat uw meterstand
Nadere informatieAuteur: Doris de Bruijn Met medewerking van Ivo Opstelten, Marnette Vroegop, Maurice Coen, Sanne de Wit en Simon Verduijn.
Auteur: Doris de Bruijn Met medewerking van Ivo Opstelten, Marnette Vroegop, Maurice Coen, Sanne de Wit en Simon Verduijn. VERSIE dd. 22 november 2016 HANDREIKING Inrichting energieprestatievergoeding
Nadere informatieBENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie
BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie Ir. Harm Valk Nieman Groep 6 12 2016 BENG: op weg naar energieneutraliteit BENG => Bijna Energie Neutrale Gebouwen = nzeb => nearly Zero Energy
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 14689 12 maart 2018 Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 12 maart 2018, nr. 2018-0000131092,
Nadere informatieINNAX Gebouw & Omgeving
INNAX Gebouw & Omgeving Gebouwverduurzamer van A tot Z Pieter Klep, 26 oktober 2017 Waarom energietransitie? Belangrijke ontwikkelingen Regeerakkoord (Rutte II) energieneutraal 2050 Klimaatakkoord Parijs
Nadere informatieBusinesscases zonne-energie: waar kan het, en wat levert het op?
Businesscases zonne-energie: waar kan het, en wat levert het op? Door: Ronald Franken en Maarten Corpeleijn (r.franken@atrive.nl / m.corpeleijn@atrive.nl) 3 september 2013 Ten geleide Met het nieuwe energie-akkoord
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2016 303 Besluit van 23 augustus 2016, houdende regels omtrent de mogelijkheid voor verhuurder en huurder een energieprestatievergoeding overeen te
Nadere informatieBijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)
Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Op weg naar bijna energieneutraal bouwen in 2020 Jean Frantzen Adviseur duurzaam bouwen Kennisevent Routekaart richting energieneutraal bouwen R c 2,5 R c 3,5 R c
Nadere informatieOvereenkomst Energieprestatievergoeding (EPV) voor de woning.
Bijlage bij huurovereenkomst d.d.. Overeenkomst Energieprestatievergoeding (EPV) voor de woning. De ondergetekenden: Stichting MeerWonen, statutair gevestigd en kantoorhoudende te Roelofarendsveen aan
Nadere informatieTechnieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen
Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve
Nadere informatieEcht nul op de meter. HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen
Echt nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Zonthermie V1.0 -> V3.0 Zonthermie V3.0 / warmtepompen Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van zonthermische oplossingen
Nadere informatieWij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Besluit van houdende regels omtrent de mogelijkheid voor verhuurder en huurder een energieprestatievergoeding overeen te komen (Besluit energieprestatievergoeding huur) Wij Willem-Alexander, bij de gratie
Nadere informatieRapportage Energiebesparingsverkenner
Rapportage Energiebesparingsverkenner Deze rapportage biedt u een overzicht van de door u geselecteerde pakketten aan energiebesparende maatregelen en de indicatieve resultaten hiervan. In de bijlage van
Nadere informatieNotitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug
Nadere informatieBegrippenlijst Naar groen is goed te doen
Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrip Trias Energetica Toelichting De drie stappen van de Trias Energetica zijn basisvuistregels bij het duurzaam ontwerpen en verbouwen van gebouwen, ontworpen
Nadere informatieEen nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop
Nadere informatieWarmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw
Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw Door Willem Hooijkaas Voorzitter Nederlands Platform Warmtepompen Platform Warmtepompen Stuurgroep Stuurgroep Aandachtspunten presentatie: Duurzaam & Gasloos (bouwkundige)
Nadere informatieEPV... UHM, WAT IS DAT?
EPV... UHM, WAT IS DAT? Energieprestatie vergoeding (EPV) De EPV is een bedrag dat u als huurder aan Wonen Limburg betaalt op het moment dat u een zeer energiezuinige woning van Wonen Limburg huurt. In
Nadere informatieWij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Besluit van houdende regels omtrent de mogelijkheid voor verhuurder en huurder een energieprestatievergoeding overeen te komen (Besluit energieprestatievergoeding huur) Wij Willem-Alexander, bij de gratie
Nadere informatieZONNEPANELEN PROJECT. RADIJSSTRAAT 2 t/m 82 te Groningen
ZONNEPANELEN PROJECT RADIJSSTRAAT 2 t/m 82 te Groningen Waarom dit project? De ambitie van de gemeente Groningen is om in 2035 energieneutraal te zijn. De Gemeente Groningen ondersteund dit project met
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2016Z15884
Nadere informatieDe cijfers worden in GJ (GigaJoule) uitgedrukt. Dit is de eenheid van Warmte. Ter vergelijk, 1 GJ komt overeen met 278 kwh of +/- 32 m3 gas.
Project: woningen Maasbommel Datum: april 2014 Onderwerp: jaarrapportage nr. 4 Inleiding Eind februari 2013 zijn de drie woning in Maasbommel opgeleverd aan de huurders van Woonstichting De Kernen. Deze
Nadere informatiePLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG
Wie zijn wij? Wij bouwen met een visie op lange termijn. Fossiele brandstoffen raken op, grondstoffen schaars. Toekomst vraagt om integrale benadering: kijk naar gebieden en veel disciplines hierbij betrekken,
Nadere informatieMemo wijzigingen NOM Keur Maatlat versie 1.14
Memo wijzigingen NOM Keur Maatlat versie 1.14 Onderwerp Wijzigingen NOM Keur Maatlat versie 1.1 (2017) naar versie 1.14 (2018) Datum 19 februari 2018 Versie 0.1 Auteurs Felix Knipschild, Marten Witkamp
Nadere informatieEnergieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)
Energieprestatie Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Inleiding Energieprestatie gebouwen 2. Methoden bepaling Energieprestatie 3. Wet en
Nadere informatieSBRCURnet Bouwlokalen. Samen Nul op de meter, bij woning renovatie. Henk Wegkamp 14-4-2015 vs1.1. 31 maart 2015
1 SBRCURnet Bouwlokalen Samen Nul op de meter, bij woning renovatie Henk Wegkamp 14-4-2015 vs1.1 Wat betekent Nul-op-de-meter? 4 Veel termen in gebruik Energieneutraal Energie-nota-nul EPC = 0 nzeb (nearly
Nadere informatieZonthermie voor zeer energiezuinig bouwen en renoveren (Nul op de meter, energieneutraal, BENG, EPC- <0. Robbert van Diemen Beurs Energie 2015
Zonthermie voor zeer energiezuinig bouwen en renoveren (Nul op de meter, energieneutraal, BENG, EPC-
Nadere informatieMilieu De module Milieu is opgedeeld in drie submodules: Submodule 2.1 Water Submodule 2.2 Milieuzorg Submodule 2.3 Materiaal
Bijlage 5 Uitgangspunten duurzaamheid Bijlage bij het programma van eisen voor de aanbesteding van De Streek Toelichting op het convenant Duurzaam bouwen West-Brabant en de Nul-op-de-Meter-woning. Convenant
Nadere informatieBCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE
BCRG Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen Kees Arkesteijn, secretaris CGE Programma 1. Inleiding/Doelstelling BCRG 2. Werkwijze 3. Status Databank
Nadere informatieNOM KienhuisHoving. 5 april Esther Hovenier Advocaat
NOM KienhuisHoving 5 april 2016 Esther Hovenier Advocaat 2 Energieakkoord voor duurzame groei 13 september 2013 (SER) 14% hernieuwbare opwekking in 2020 16% hernieuwbare opwekking in 2023 Vermindering
Nadere informatieKwantitatieve ervaringen uit een duurzame woonwijk
Kwantitatieve ervaringen uit een duurzame woonwijk Advies aan Minister Kamp Robbert van Rijswijk Merosch Inhoud 1. Voorstellen 2. RijswijkBuiten 3. Kwantitatieve bevindingen 4. Advies aan Minister Kamp
Nadere informatieEnergieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0
Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de
Nadere informatieEnergielasten als een van de uitgangspunten bij nieuwbouw en renovatie
Energielasten als een van de uitgangspunten bij nieuwbouw en renovatie Door Eric van Zee, april 2008 Energie steeds groter deel van de woonlasten De kosten voor verwarming en warm tapwater vormen een steeds
Nadere informatieWAT IS DE BIJDRAGE VAN DE ENERGIEPRESTATIEVERGOEDING AAN NUL-
WAT IS DE BIJDRAGE VAN DE ENERGIEPRESTATIEVERGOEDING AAN NUL- OP-DE-METER NIEUWBOUW? Amerongen, 13-10-2015 ONZE UITDAGING 1 VOOR NUL-OP-DE-METER WONINGEN MAG ER EEN ENERGIE- PRESTATIEVERGOEDING GEVRAAGD
Nadere informatieVoor onafhankelijke informatie en advies over:
Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies ~45% Energielabel D of lager Een gemiddeld
Nadere informatieDUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:
Nadere informatieEen nieuwe woning in Westergouwe 53 woningen Wijdeblik
KLIMAATGARANT EPC0 Een nieuwe woning in Westergouwe 53 woningen Wijdeblik EERB van morgen vandaag in huis De energie ENERGIE EXPLOITATIE AMSTELVEEN ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale
Nadere informatieWONEN IN EEN ENERGIEZUINIGE WONING: PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS
WONEN IN EEN ENERGIEZUINIGE WONING: PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS Wonen Zuid vindt duurzaam en energiezuinig bouwen belangrijk. Dit is beter voor ons milieu en huurders kunnen hiermee besparen op hun energierekening.
Nadere informatieNOM (Nul-op-de meter) nieuwbouw grondgebonden
visser en bouwman kennislink NOM (Nul-op-de meter) nieuwbouw grondgebonden * woningbouwontwerpen in ketensamenwerking * woningen die energie neutraal zijn inclusief de energiebehoefte van de bewoners *
Nadere informatieEnergiebesparing Industrie. Nieuwe proposities warmtenetten voor bestaande gebouwen
nergiebesparing Industrie Nieuwe proposities warmtenetten voor bestaande gebouwen cvketel cvketel cvketel cvketel cvketel gas elektric iteit cvketel cvketel cvketel Huidige situatie portiekflat Portiek
Nadere informatieOnno de Wal & Sander Zuidgeest In één keer om naar NOM - 7 december 2017
Onno de Wal & Sander Zuidgeest In één keer om naar NOM - 7 december 2017 Even voorstellen Onno de Wal Mede eigenaar BIK bouw Jong en ambitieus Gestart 2015 Duidelijke koers Net even anders Betrouwbaar
Nadere informatieNotitie Betreft Power2Nijmegen Inleiding figuur 1: overzicht ecodorp Vraagstelling
Notitie Aan : Ad Vlems, Bert Lagerweij Van : Arjan van Bon Datum : 28 augustus 2012 Kopie : Anne Pronk Onze referentie : 9X3809.A2/N00001/110412/Nijm2 HASKONING NEDERLAND B.V. BUILDINGS Betreft : Power2Nijmegen
Nadere informatieLimburgse corporaties: leveringscontracten en garanties bij nom/epv
Limburgse corporaties: leveringscontracten en garanties bij nom/epv Ric Leenders 3 november 2016 Nieuwbouw NOM met EPV Antares heeft plannen voor nieuwbouw NOM met EPV (2017) Zoektocht naar voorbeeldcontracten
Nadere informatieDuurzaam verwarmen met Waterstage. Product Launch 2017
Duurzaam verwarmen met Waterstage Programma Green Igloo Wet en regelgeving Subsidie en rente tarieven EnMosy voor prestatie garantie Green Igloo Care voor kwaliteitsborging Green Igloo Concept Totaalconcept
Nadere informatieEnergie Prestatie Vergoeding. Effect Energie Prestatie Vergoeding op woonlasten van een woning met gasaansluiting
Energie Prestatie Vergoeding Effect Energie Prestatie Vergoeding op woonlasten van een woning met gasaansluiting Status definitief Versie 001 Rapport E.2014.0422.03.R001 Datum 15 december 2016 k:\doc\e\2014\042203\e2014042203r001.docx
Nadere informatieEen nieuwe woning in Sliedrecht 43 woningen Baanhoek-West De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Sliedrecht 43 woningen Baanhoek-West De energie van morgen vandaag in huis 1e fase 23 woningen Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop van de eerste fase met
Nadere informatieBrochure Zo gaat u voor nul! uitstoot 100% Uw nieuwe woning is EPC = 0. duurzame energie van eigen bodem
0% uitstoot Brochure 2017 Zo gaat u voor nul! 0 Uw nieuwe woning is EPC = 0 100% duurzame energie van eigen bodem U gaat voor nul! Welkom in uw energieneutrale woning Eteck, aangenaam Al meer dan 10 jaar
Nadere informatieVersterken naar nul-op-de-meter
Versterken naar nul-op-de-meter Inhoudsopgave 1. Goed wonen voor iedereen... 2 2. Ons plan in tien stappen 3 3. Nul-op-de-meter: wat is dat? 4 4. Hoe doen we dat? 5 5. Wat kost dat? 6 2 1. Goed wonen voor
Nadere informatieBij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:
Project: Brede School Rijswijk Projectnr.: 6.053 Datum: 20 februari 2017 Betreft: Startnotitie Duurzaamheid en Installatieconcept 1. UITGANGSPUNTEN Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante
Nadere informatieEnergiezuinig en optimaal comfort
SUPER DUURZAAM WONEN OP HET ZEEBURGEREILAND AMSTERDAM Energiezuinig en optimaal comfort ZEEBURGEREILAND * AMSTERDAM APPARTEMENTEN MET EEN DUURZAAM KLIMAATSYSTEEM Duurzaam klimaat systeem in De BrouwerIJ
Nadere informatieKLIMAATGARANT. Een nieuwe woning in Herwijnen 24 woningen Engelenweide De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Herwijnen 24 woningen Engelenweide De energie van morgen vandaag in huis Een energiezuinige woning: het kan! De verkoop van 24 woningen Engelenweide in Herwijnen is gestart.
Nadere informatieCO2 neutraal wonen. Hoe verbruikt u energie en wat betaalt u?
CO2 neutraal wonen Hoe verbruikt u energie en wat betaalt u? Inhoudsopgave Inleiding Pag. 3 Huidige woonlasten Pag. 3 Energielasten Pag. 4 Energieverbruik Pag. 5 Verbruik nu en straks Pag. 6 Bijzondere
Nadere informatieNieuw Kortenoord Tuinwijk Nul op de Meter Woning
Nieuw Kortenoord Tuinwijk Nul op de Meter Woning INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 9 Nul Op de Meter woningen in detuinwijk... 4 Wat houdt monitoring in?... 6 Energiecoach als extra service... 7 Een duurzame
Nadere informatieSEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018
Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018 Onze focus Creëren van comfort 100% duurzaam Samenwerken in de keten Wat is comfort? Ja / nee? Ja / nee? Ja / nee? Wat
Nadere informatieEen nieuwe woning in Praal Esse Zoom
ENERGIE EXPLOITATIE AMSTELVEEN KLIMAATGARANT EPC0 Een nieuwe woning in Praal Esse Zoom EERB van morgen vandaag in huis De energie ENERGIE EXPLOITATIE AMSTELVEEN ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale
Nadere informatieEen nieuwe woning in Rockanje 38 woningen De Lange Stallen
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Rockanje 38 woningen De Lange Stallen De energie van morgen vandaag in huis Een zeer energiezuinige woning: het kan! Binnenkort start de verkoop van 38 woningen in het
Nadere informatieEen nieuwe woning in Spijkenisse 25 woningen Eiland van Spijk Fase 1
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Spijkenisse 25 woningen Eiland van Spijk Fase 1 De energie van morgen vandaag in huis Een energiezuinige woning: het kan! De verkoop van Fase 1 van Eiland van Spijk in
Nadere informatieNaar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050
Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 1 Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 Samenvatting 1 2 3 Betreft Naar energieneutrale sociale woningvoorraad
Nadere informatieGrip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool?
Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool? Masterclass door Clarence Rose, DNA in de Bouw / Azimut Bouwbureau en Carl-peter Goossen, DNA in de Bouw / BouwNext 2 Masterclass Introductie NZEB-tool
Nadere informatieEnergie-Index advies tbv huursector
Energie-Index advies tbv huursector Ulft, 2 juli 2015. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2015-018 Woningtype: Rij-tussenwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming Nederland
Nadere informatieProductie van hernieuwbare energie in de woning/wijk
Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk Energiebehoefte van woningen/woonwijken Huidige gemiddelde energievraag van een woning 1. Warmte aardgas 1400 m3 2. Licht & kracht elektriciteit 3000
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op
Nadere informatieCuravie woning Nieuwbouw
Curavie woning Nieuwbouw energiezuinige woningen OP NUL DE METER GROSFELD VAN DER VELDE ARCHITECTEN Curavie woning Nieuwbouw energiezuinige woningen Levensloopbestendigheid De Curavie woning heeft een
Nadere informatieZEN Platformbijeenkomst. Bouw op onze kennis
ZEN Platformbijeenkomst Bouw op onze kennis Even voorstellen Patrick Harting Projectmanager Werkzaam sinds: 2007 "De uitdaging van mijn werk is niet het stapelen van de stenen, maar het inzetten van ieders
Nadere informatieEnergierapportage MFC Atria Leusden. Asschatterweg JJ Leusden
Energierapportage 2018 MFC Atria Leusden Asschatterweg 37 3831 JJ Leusden Introductie Voor u ligt de energierapportage 2018, waarin de energieverbruiken van de scholen wordt vergeleken met het maximale
Nadere informatie