Grôôt Bosch Dictee 2016

Transcriptie

1 Grôôt Bosch Dictee 2016 DE KÔNING EN Z N GÈK-EIND Jeroen Bosch, de grôôtste zôôn van onze stad, makt tegeswoordigs nog altèd mense hullieje kop himmaol gèk! Ge kos t onderlest zellevers ammaol mee oew eige ôge meemaoke op de tillevisie, op nne vrijdaggemiddag in de sprokkelmaond. t Begos ammaol in onze eige St. Jan, die veurstelling veur hil Nederland. De Basiliek vol mee bobo s, dè begrèpte eiges ok wel. D n bisschop, d n burgervaojer, ministers, de commissaoris van de kôning, mar ok de kôning eiges, waore d rbij, ok nog s ok nog. Elkendeen zô grutsig as nne kameel mee drie bulte en zeuve kleure tandsteen. De hoofdzonde Superbia - grutsigheid - hil mooi bij mekaore gebrocht. Pesôônlijk von ik al die vleesgeworre ontigheje die, zô gèk as t pèrd van Christus, daor dwars over t altaor hene dèbberde en banjerde, wel n vergimmes schôôn schouwspèlleke. Nèver nooit nie konde zôveul bambesjoerderij - de zonde Luxuria - zô wellustig over zonnen heilige plèk zien lôpe. Mar t hôôgtepunt moes nog komme: nnen dwaozen ommegang van gèkke, lilleke beeste, duvels, nnen engel, happende visse op pôte en wè al nie mir, trok langs t amechtig gaopend vollek over de Parade naor t museum in de Verwerstraot. Nie te geleuve! t Lekent vort wel of alle visioene van Jeroen Bosch inene as duvelkes teveurschijn kwaome. Veurop in diejen optocht van braoiers en koekwauze liepe alle hôôgwaordigheidsbeklejers in hullie aldernètste zondagse pèkskes te straole en te pronke. Mar himmaol allenig veuraon, as twee pronte haone in n volle kieperèn, schreje de kôning van Oranje, krèk eender as preins Amadeiro eiges, mee onzen burgervaojer Rombouts, die keek as Peer vaan den Muggenheuvel. Zouwe Willeme en Tonnies t echt nie in de gaote gehad hebbe? Zaoge we hier eigelijk nie zon bietje mee z n alle n hejendaogse versie van t sprookje van de keizer zonder klere veurbij komme? D n Hollandse kôning mee ons eige Bossche gèk-eind op sjouw: t waar as n himmels helletaffereel. Den Bosch waar diejen dag toch wel efkes híl, híl èrreg Bosch.

2 Grôôt Bosch Dictee 2016, vertaling DE KONING EN ZIJN GEKKENGEVOLG Jeroen Bosch, de grootste zon van onze stad, maakt tegenwoordig nog altijd mensen de kop helemaal gek! Je kon het onlangs zelf allemaal met je eigen ogen zien op de televisie, op een vrijdagmiddag in de sprokkelmaand (februari). Het begon allemaal in onze eigen St. Jan, die voorstelling voor heel Nederland. De Basiliek vol met bobo s, dat begrijp je zelf oo wel. De bisschop, de burgervader, ministers, de commissaris van de koning, maar ook de koning zelf, waren erbij, bovendien. Iedereen zo trots als een kameel met drie bulten en zeven kleuren tandsteen. De hoofdzonde Superbia - hoogmoed - heel mooi bij elkaar gebracht. Persoonlijk vond ik al die vleesgeworden ondeugden die, zo gek als het paard van Christus, daar dwars over het altaar heen sloften en banjerden, wel n heel mooi schouwspel. Echt nooit kon je zoveel schuinsmarcheerders- de zonde Luxuria - zo wellustig over zo n heilige plek zien lopen. Maar het hoogtepunt moest nog komen: een dwaze omgang van gekke, lelijke beesten, duivels, een engel, happende vissen op poten en wat al niet meer, trok langs het amechtig gapend volk over de Parade naar het museum in de Verwerstraat. Niet te geloven! Het leek nu wel of alle visioenen van Jeroen Bosch opeens als duiveltjes tevoorschijn kwamen. Voorop in die optocht van prutsers en dwazen liepen alle hoogwaardigheidsbekleders in hun allernetste zondagse pak te stralen en te pronken. Maar helemaal alleen vooraan, als twee pronte hanen in een volle kippenren, schreden de koning van Oranje, precies hetzelfde als prens Amadeiro zelf, met onze burgervader Rombouts, die keek als Peer vaan den Muggenheuvel. Zouden Willem en Tonnie het echt niet in de gaten gehad hebben? Zagen we hier eigenlijk niet zo n beetje met zijn allen een hedendaagse versie van het sprookje van de keizer zonder kleren voorbij komen? De Hollandse koning met ons eigen Bossche gekkeneind (Hinthamereind waar vroeger nog patiënten van Reinier van Arkel woonden) op sjouw: het was als een hemels helletafereel. Den Bosch was die dag toch wel even héél, héél erg Bosch.

3 Klein Bosch Debutanten Dictee 2016 Alle zeuve hoofdzonde bij mekaor Witte wè zô mooi is aon Jeroen Bosch? Hij lot oe goed naodenke over wè goed en kwaod is. Zô kunde in oew leve, agge nie goed uitkèkt, mar liefst op zeuve duvelse maniere lillek de plank misslaon. De zeuve hoofdzonde van Jeroen Bosch kunde mooi in één zinneke bij mekaore douwe. Lèt mar s op, daor komt ie. Diejen blauwvèrver is nie allenig nne lilleken ertetèller en nnen bambesjoerder, hij jèpt ok nog s vusteveul en dan nèèit ie dieje sjeloersen uitbuizerd ok nog recht op z nne moel d rbij ok nog s ok nog! Frank Finkers 2015

4 Klein Bosch Debutanten Dictee 2016, vertaling Alle zeven hoofdzonden bij elkaar Weet je wat zo mooi is aan Jeroen Bosch? Hij laat je goed nadenken over wat goed en kwaad is. Zo kun je in je leven, als je niet goed uitkijkt, maar liefst op zeven duivelse manieren lelijk de plank misslaan. De zeven hoofdzonden van Jeroen Bosch kun je mooi in één zinnetje bij elkaar stoppen. Let maar eens op, daar komt ie. Die opschepper is niet alleen een lelijke vrek en een schuinsmarcheerder, hij zuipt ook nog eens veel te veel en dan peert hij die jaloerse luilak ook nog eens recht op zijn gezicht! Frank Finkers 2015

5 Meerkeuzevraoge Grôôt Bosch Dictee De Kiepewal: De Zuidwal De Westwal De Oostwal 2. Och kèk toch s, wè n schône mezelkes! Och kijk toch eens, wat een mooie meesjes! Och kijk toch eens, wat een mooie madeliefjes! Och kijk toch eens, wat een mooie meisjes! 3. Zojuist was hij hier nog aanwezig: Toen nette waart ie nog hier Toen eerst waart ie nog hier Zô zjuust waart ie nog hier 4. D r zit hil wè schevieligheid in dè jong: Dat kind heeft heel veel woede in zich In dat kind zit heel veel kattenkwaad Dat is een heel gevoelig kind 5. Dè keind komt recht van de beddeplank: Dat kind is precies negen maanden na het huwelijk geboren Dat kind is eigenlijk nog niet volwassen Dat kind kan nog maar net lopen 6. Er is nog een kleine hoeveelheid vis: D r is nog n braoike vis D r is nog n moffelke vis D r is nog n schiefelke vis 7. Wat is correct? Je moet het pannetje bij de steel pakken: Ge moet t pùtje bij de steel vatte Ge moet t penneke bij de steel vatte Ge moet t pènneke bij de steel vatte 8. Wat is grammaticaal correct? Uwese bruinen auto Uwesen bruinen auto Uwesen bruine auto

6 Antwoorden meerkeuzevraoge Grôôt Bosch Dictee 2016 De Zuidwal De Westwal X De Oostwal 1. De Kiepewal: 2. Och kèk toch s, wè n schône mezelkes! X Och kijk toch eens, wat een mooie meesjes! Och kijk toch eens, wat een mooie madeliefjes! Och kijk toch eens, wat een mooie meisjes! 3. Zojuist was hij hier nog aanwezig: X Toen nette waart ie nog hier Toen eerst waart ie nog hier Zô zjuust waart ie nog hier 4. D r zit hil wè schevieligheid in dè jong: Dat kind heeft heel veel woede in zich X In dat kind zit heel veel kattenkwaad Dat is een heel gevoelig kind 5. Dè keind komt recht van de beddeplank: X Dat kind is precies negen maanden na het huwelijk geboren Dat kind is eigenlijk nog niet volwassen Dat kind kan nog maar net lopen 6. Er is nog een kleine hoeveelheid vis: X D r is nog n braoike vis D r is nog n moffelke vis D r is nog n schiefelke vis 7. Wat is correct? Je moet het pannetje bij de steel pakken: Ge moet t pùtje bij de steel vatte Ge moet t penneke bij de steel vatte X Ge moet t pènneke bij de steel vatte 8. Wat is grammaticaal correct? Uwese bruinen auto X Uwesen bruinen auto Uwesen bruine auto

7 Invuloefening Grôôt Bosch Dictee 2016 Kies uit de volgende woorden en vul in. Let op: vijf woorden zijn overbodig. kèps schùtje speule strene - gèllie juske - kakkelawasie pikvoete kremerke - ongestaojig sjèt slore - vansprès begaoie ababbel affeseerplènkske- hummes 1. As de geminte deur al hullieje. rondom die tentôônstelling van Jeroen Bosch nie goed uitkèkt, zijn we straks nog lillek 2. Nee...., ik heb oe deur, dè dinde gij. 3. t Vrommes gong aon de gang mee n knut, mar witte. wel wè dè is? 4. Dè jong kreeg urst nne lèkkeren.., mar toen ie d r nie bedene nóg ene kreeg, wier ie n bietje.. 5. In natuurgebied t Heempark zag ik onderlest twee keinder.! 6. Ik docht t al, ik zag m nne fiets nie mir, die is. 7. Ze hebbe veur die tentôonstelling van Jeroen Bosch flink zitte.., anders kredde toch nèver nooit nie zô veul schilderijkes bij mekaor?

8 Invuloefening Grôôt Bosch Dictee 2016 Kies uit de volgende woorden en vul in. Let op: vijf woorden zijn overbodig. kèps schutje speule strene - gèllie juske - kakkelawasie pikvoete kremerke - ongestaojig sjèt slore - vansprès begaoie ababbel affeseerplènkske- hummes 1. As de geminte deur al hullieje Kakkelawasie (gepoch) rondom die tentôônstelling van Jeroen Bosch nie goed uitkèkt, zijn we straks nog lillek kèps (blut). 2. Nee juske (jongetje), ik heb oe deur, dè dinde gij vansprès (met opzet). 3. t Vrommes gong aon de gang mee n knut sjèt (breigaren), mar witte gèllie (jullie) wel wè dè is? 4. Dè jong kreeg urst nne lèkkeren ababbel (een taai snoepje), mar toen ie d r nie bedene nóg ene kreeg, wier ie n bietje ongestaojig (onrustig, ongedurig). 5. In natuurgebied t Heempark zag ik onderlest twee keinder schutje speule (knikkeren)! 6. Ik docht t al, ik zag m nne fiets nie mir, die is pikvoete (gestolen). 7. Ze hebbe veur die tentôonstelling van Jeroen Bosch flink zitte strene (slijmen) bij andere musea, anders kredde toch nèver nooit nie zô veul schilderijkes van Jeroen bij mekaor? Niet gebruikt: t kremerke ( t spit), slore (armoedzaaiers), affeseerplènkske (step), begaoie (verprutsen) en hummes (hem), 2016 Frank Finkers

9 Meerkeuzevraoge Klein Bosch Debutanten Dictee Hij praat nooit: De die praot nooit nie D n die praot nooit nie D n dieje praot nooit nie 2. D r tabbernaokel ston wijd ope! Ze had haar gordijnen open en de lampen waren aan! Je had door haar schaarse kleding een goede kijk op haar boezem! Ze had haar mond wijd open staan! 3. Wat is correct? nne Lèkkere botterham nne Lèkkeren botterham nnen Lèkkeren botterham 4. Hij haj t kremerke. Dit betekent: Hij was stomdronken Hij had spit in de rug Hij had heel veel slaap 5. Ik zal hummes aonrikkemedere: Ik zal hem aanbevelen ik zal hem overtroeven Ik zal hem op het gezicht slaan

10 Meerkeuzevraoge Klein Bosch Debutanten Dictee Hij praat nooit: De die praot nooit nie D n die praot nooit nie X D n dieje praot nooit nie 2. D r tabbernaokel ston wijd ope! Ze had haar gordijnen open en de lampen waren aan! X Je kon door haar schaarse kleding haar gedeeltelijk ontblote boezem zien! Ze had haar mond wijd open staan! 3. Wat is correct? nne Lèkkere botterham X nne Lèkkeren botterham nnen Lèkkeren botterham 4. Hij haj t kremerke. Dit betekent: Hij was stomdronken X Hij had spit in de rug Hij had heel veel slaap 5. Ik zal hummes aonrikkemedere: X Ik zal hem aanbevelen Ik zal hem overtroeven Ik zal hem op het gezicht slaan