Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 Defensie

Transcriptie

1 Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 Defensie Waardepeildatum 1 januari 2016

2 Colofon Taxatiewijzer Defensie, waardepeildatum 1 januari 2016 Deze taxatiewijzer is een uitgave van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Copyright Vereniging van Nederlandse Gemeenten 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Dit verbod betreft tevens de gehele of gedeeltelijke bewerking. Uitgevers en samenstellers verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en samenstellers op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en samenstellers aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en / of beslissingen die gebaseerd zijn op de in deze uitgave opgenomen informatie. Gebruikers van de in deze uitgave opgenomen informatie wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar tevens af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te allen tijde te controleren. Taxatiewijzer Defensie Pagina 2

3 VOORWOORD Voor u ligt de landelijke taxatiewijzer Defensie naar waardepeildatum 1 januari Deze taxatiewijzer is in opdracht van de VNG tot stand gekomen in de Taxatietechnische Kerngroep. Daarin hebben deelgenomen de VNG, de Waarderingskamer, de gemeenten Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Belastingsamenwerking gemeenten & Hoogheemraadschap Utrecht (Bghu), GB Twente en de taxatiebedrijven Antea Group, GeoTax, SMQ, Invast Hotels, KONDAR, Ortec Finance, Van Ameyde Waarderingen, Thorbecke, TOG Nederland, en Wiberg Taxaties. Taxatiewijzer Defensie Pagina 3

4 Wijzigingen ten opzichte van de vorige Taxatiewijzer Defensie, prijspeil 2015 versie 1.00 Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de inhoudelijke (niet-redactionele) verschillen in de hoofdstukken ten opzichte van de Taxatiewijzer Defensie, prijspeil 2015 versie 1.00 Hoofdstuk Onderwerp Wijziging 1.3 Specifieke aandachtspunten Onderzoek aantallen verwijderd 1.4 Bezuinigingen bij Defensie Verwijderd 1.4 Strategisch Vastgoedbeleid Defensie Toegevoegd in plaats van Bezuinigingen bij Defensie. 5 Werktuigenvrijstelling Toegevoegd. Bijlage 1 Bronnen Geactualiseerd Bijlage 3A Getallen Geactualiseerd naar waardepeildatum Bijlage 3B Getallen Geactualiseerd naar waardepeildatum Bijlage 3C Getallen Geactualiseerd naar waardepeildatum Bijlage 4 Marktinformatie Geactualiseerd naar waardepeildatum Taxatiewijzer Defensie Pagina 4

5 INHOUDSOPGAVE 1 STREKKING VAN DEZE TAXATIEWIJZER Algemeen Vooroverleg Algemeen Grond Functionele correctie Verstrekken van taxatie-informatie Specifieke aandachtspunten taxatiewijzer Defensie Strategisch Vastgoedbeleid bij Defensie STRUCTUUR VAN DE ARCHETYPEN INHOUDSOPGAVE ARCHETYPEN Toelichting op de archetypen Gebouwen Infrastructuur De grond FUNCTIONELE VEROUDERING BIJ GEBOUWEN VOOR Functionele correcties Economische en maatschappelijke veroudering (FC1) Functionele veroudering als gevolg van een verandering van bouwwijze (FC2) Functionele veroudering als gevolg van een belemmering gebruiksmogelijkheden (FC3) Functionele veroudering als gevolg van excessieve gebruikskosten (FC4) WERKTUIGENVRIJSTELLING BESCHRIJVING VAN DE MARKTGEGEVENS Algemeen Toelichting op de marktgegevens Van marktgegeven naar kengetal BESCHRIJVING HOE OM TE GAAN MET BANDBREEDTES TAXATIEVERSLAG REKENSCHEMA BIJLAGE 1 - BRONNEN BIJLAGE 2 - NADERE TOELICHTING BIJLAGE VERKLARENDE WOORDENLIJST BIJLAGE JURISPRUDENTIE BIJLAGE INFRASTRUCTUUR/ TRAININGSFACILITEITEN C.A BIJLAGE 3A - RAPPORTAGE PER ARCHETYPE ALGEMEEN BIJLAGE 3B - RAPPORTAGE PER ARCHETYPE INFRASTRUCTUUR BIJLAGE 3C - RAPPORTAGE PER ARCHETYPE GROND BIJLAGE 4 - RAPPORTAGE ONDERBOUWENDE MARKTGEGEVENS Taxatiewijzer Defensie Pagina 5

6 1 Strekking van deze taxatiewijzer 1.1 Algemeen Deze taxatiewijzer is voor de WOZ-taxateur geschreven en geldt als richtlijn bij de waardering naar waardepeildatum 1 januari In deze taxatiewijzer wordt ingegaan op de objectcategorie Defensieobjecten. Objecten die geen woningen of Rijksmonumenten zijn en waarvan geen marktgegevens beschikbaar zijn, worden gewaardeerd met de gecorrigeerde vervangingswaarde-methode. Bij defensieobjecten wordt de waarde voor de huidige gebruiker bepaald, omdat de aard en inrichting ervan specifiek op de gebruiker gericht zijn. Zie voor een uitleg over de methodiek het deel Taxatiewijzer en Kengetallen - Algemeen. Bij de bepaling van de kengetallen zijn de kostenanalyses en nacalculaties van de Dienst Vastgoed Defensie (DVD) geraadpleegd. Dit is gedaan omdat er onvoldoende informatie beschikbaar was uit het WOZ-datacenter. Verder bieden het Tweede Structuurschema Militaire Terreinen (SMT-2) en de jaarverslagen van de DVD inzicht in wat er aan infrastructuur en terreinen nodig is om de krijgsmacht te kunnen huisvesten, te oefenen en op te leiden. Verder kan uit deze informatie de stand van zaken met betrekking tot de nieuwbouw en onderhoudsprogramma s worden afgeleid. De hoofdstukken 2 en 3 geven een overzicht en beschrijving van de archetypen. De bijbehorende kengetallen voor het bepalen van de waarde van (deel)objecten zijn opgenomen in bijlage 3 van dit document. In hoofdstuk 3 wordt dit aspect nader toegelicht,. In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op het bepalen van de functionele veroudering. In hoofdstuk 5 is aangegeven op welke wijze is omgegaan met de marktinformatie. Hoofdstuk 6 gaat in op het toepassen van de opgenomen bandbreedtes. 1.2 Vooroverleg Algemeen De landelijke taxatiewijzer Defensie 2016 is vervaardigd in overleg met het Rijksvastgoedbedrijf. Het Rijksvastgoedbedrijf behartigt de belangen van Defensie. Het overleg met het Rijksvastgoedbedrijf is gevoerd met het doel een optimale aansluiting te realiseren met de praktijk van het taxeren van Defensieobjecten. Door deze samenwerking is de acceptatie van uitgevoerde taxaties aanzienlijk vergroot Grond Het resultaat van het overleg met Rijksvastgoedbedrijf komt tot uiting in de opbouw en wijze van de grondwaardering en een archetypering, die goed aansluit bij de werkelijkheid Functionele correctie Het bepalen van de functionele correctie heeft een belangrijke plaats in het overleg met het Rijksvastgoedbedrijf. De bezuinigen bij Defensie hebben hun weerslag op de functionele correctie. Voor een juiste waardering is het daarom van belang deze ontwikkelingen goed te volgen. In deze taxatiewijzer worden hoofdlijnen van de bezuinigingen beschreven. Deze ontwikkelingen gaan snel en het is dan ook zaak om bij de waardering te beschikken over de voor de te taxeren locatie actuele informatie. Taxatiewijzer Defensie Pagina 6

7 1.2.4 Verstrekken van taxatie-informatie Het Rijksvastgoedbedrijf geeft expliciet aan dat zij graag bereid is om medewerking te verlenen aan WOZ-taxateurs bij het verzamelen en interpreteren van relevante informatie. Het Rijksvastgoedbedrijf benadrukt expliciet dat alle verstrekte informatie valt onder de geheimhoudingsplicht. Hier dient serieus mee te worden omgegaan. De directie Vastgoed van het Rijksvastgoedbedrijf is organisatorisch gesplitst in regionale directies. Hieronder een overzicht met contactadressen waar u in dit kader terecht kunt voor informatie. Rijksvastgoed bedrijf Contactpersoon Regio Noord & Oost (IJsselmeerpolder) Regio Noord & Oost (overig) Dhr. B. van der Kolk Dhr. A. Scholte Lubberink Regio West Dhr. M. von Bönninghausen Regio Zuid Dhr. B.J. Akkermans Telefoonnummer Bezoekadres Hanzelaan 310 Zwolle Hanzelaan 310 Zwolle Korte Voorhout 7 Den Haag Stationsplein 3 Breda Postbus Pb Pb Pb Pb Postcode 2500 BS 2500 BS 2500 BS 2500 BS Plaats Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Algemene informatie is beschikbaar op de website: Aan de hand van deze site kunt u onder meer bepalen in welke regio een te taxeren object is gelegen. 1.3 Specifieke aandachtspunten taxatiewijzer Defensie Vanwege de diversiteit in militaire terreinen en complexen is er in deze taxatiewijzer voor gekozen de meest voorkomende (deel)objectsoorten op te nemen. Onderdelen die niet specifiek tot een defensiecomplex behoren en al in andere taxatiewijzers voorkomen zoals atletiekbanen, sporthallen, trafogebouwtjes en kantoren zijn buiten beschouwing gelaten. Bij de waardebepaling van dergelijke objecten dient aansluiting te worden gezocht bij de taxatiewijzers die ingaan op deze specifieke (deel)objecten. Voor de waardering van vlootbases wordt verwezen naar de taxatiewijzer voor havengebonden industriële objecten. Wij hebben ons bij de samenstelling van deze taxatiewijzer tevens gebaseerd op de informatie die wij hebben verkregen van Defensie en het Rijksvastgoedbedrijf. Wij merken op dat de regionale verschillen in bouwkosten aanzienlijk kunnen zijn. Deze verschillen zijn bijvoorbeeld toe te schrijven aan de wijze van fundering. De kengetallen voor gebouwen gaan in deze wijzer uit van een fundering op staal. Gemeenten blijven altijd zelf verantwoordelijk voor de toetsing van de kengetallen aan de plaatselijke markt. In de bijlage voor de kengetallen (bijlage 3) is een apart onderdeel gewijd aan de specifiek voor defensieobjecten geldende infrastructurele voorzieningen met de desbetreffende archetypen (bijlage 3 B). Voor het onderdeel restgrond zijn tevens aparte archetypen bepaald met de daarbij behorende kengetallen. (bijlage 3 C). De eigenaar van defensieterreinen kan de omzetbelasting in principe niet verrekenen. In deze taxatiewijzer zijn de kengetallen met het oog op de uniformiteit in de opbouw van de taxatiewijzers, echter steeds exclusief BTW bepaald. Taxatiewijzer Defensie Pagina 7

8 Deze wijzer is een leidraad voor het verrichten van taxaties, waarin voor veel voorkomende (standaard)situaties uitgangspunten worden verwoord en een taxatierichting wordt gegeven. Bij het verrichten van taxaties dienen afwijkende omstandigheden te worden beoordeeld om tot een afgewogen en verantwoorde WOZ taxatie te komen. Er vinden aanzienlijke bezuinigingen plaats binnen het defensieapparaat. Dit heeft geleid tot een gewijzigd beleid ten aanzien van de kazerneterreinen. Defensie is genoodzaakt tot centraliseren, hetgeen inhoudt dat het aantal actieve kazerneterreinen door clustering wordt verminderd en dat meerdere locaties worden afgestoten. Voorbeelden hiervan zijn Valkenburg, militair vliegveld Twente, kazernes in Ede. Zolang terreinen niet zijn afgestoten, kan dit beleid aanzienlijke weerslag hebben of krijgen op de staat van onderhoud van (onderdelen van) locaties. Dit geldt vooral als deze locaties al zijn verlaten, maar nog niet zijn verkocht. Ten aanzien van de (dis)functionaliteit van deze locaties kan dit uiteraard forse consequenties hebben. Hier wordt nader op ingegaan in hoofdstuk 4. Locaties die nog niet zijn verkocht worden in de praktijk wel eens verhuurd aan gemeenten of het COA in verband met de opvang van asielzoekers. 1.4 Strategisch Vastgoedbeleid bij Defensie In de brief van minister J.A. Hennis-Plasschaert aan de Tweede Kamer van 26 mei 2015 (kenmerk ) biedt zij aan de Tweede Kamer het beleidsplan Strategisch Vastgoedbeleid Defensie aan. Hoofddoelstelling van het vastgoedbeleid van Defensie is het voorzien in voldoende veilig, structureel betaalbaar en gebruiksgereed vastgoed ten behoeve van de krijgsmacht, op een maatschappelijk verantwoorde wijze en met het oog voor het welzijn van het personeel. Zoals uit onderstaande figuur blijkt, vertoont het vastgoedbestand van Defensie de afgelopen jaren een dalende trend. Dit hangt samen met de krimpende organisatie. De komende jaren zal die dalende trend nog aanhouden op grond van maatregelen die in de beleidsbrieven 2011 en 2013 zijn genomen. Taxatiewijzer Defensie Pagina 8

9 In het defensievastgoed wordt onderscheid gemaakt tussen operationeel en ondersteunend vastgoed. Het operationele vastgoed bestaat uit vloot- en vliegbases, kazernes en oefen- en schietterreinen voor zover daaraan unieke militaire eisen worden gesteld. Daarnaast beschikt Defensie over vastgoed met een ondersteunende functie, zoals kantoren, opslag, legering en medische zorg. In het defensievastgoed wordt er voorts onderscheid gemaakt tussen strategische kernvoorraad en het overig vastgoed. Tot de strategische kernvoorraad behoren de gezichtsbepalende, grote objecten, waar veel personeel werkzaam is, met een duidelijke uitstraling op de omgeving. Het betreft de belangrijkste locaties van de operationele eenheden, maar ook de belangrijkste oefengebieden. De kernvoorraad is slechts een klein deel van de hele vastgoedportefeuille. In tabel 1 is een overzicht opgenomen van de 51 objecten die tot de strategische kernvoorraad worden gerekend. De besluitvorming over de strategische kernvoorraad berust op brede overwegingen op strategisch niveau. De besluitvorming over vastgoed die niet tot de strategische kernvoorraad wordt gerekend, berust meer op doelmatigheidsoverwegingen. Tabel 1 Strategische kernvoorraad Taxatiewijzer Defensie Pagina 9

10 Taxatiewijzer Defensie Pagina 10

11 Taxatiewijzer Defensie Pagina 11

12 Taxatiewijzer Defensie Pagina 12

13 In de tabellen 2, 3 en 4 wordt een overzicht gegeven van het aantal objecten. Tabel 2: Tabel 3 Taxatiewijzer Defensie Pagina 13

14 Tabel 4 Taxatiewijzer Defensie Pagina 14

15 Tabel 5 Overzicht van verkoopopbrengsten van afgestoten locaties. Nagekomen: Site Twekkelo te Enschede is verkocht voor ,- aan een belegger. Taxatiewijzer Defensie Pagina 15

16 2 Structuur van de archetypen De archetypecodering bestaat uit 8 posities en is als volgt opgebouwd: Tabel 6 Archetypecodering Defensie Positie 1: Positie 2 en 3: Positie 4: Defensie X de gebouwen 58 Kazerne 90 Werkplaats (Gebouw t.b.v. landsverdediging) 94 Munitiebunker De bouwperiode 0 Bouwjaar niet van belang 3 Bouwjaar voor Bouwjaar van 1961 tot en met Bouwjaar van 1986 tot en met Bouwjaar 2001 en later Positie 5 en 6: 0 Geen nadere verfijning Positie 7: Positie 8: Het materiaal van de gevel: 0 Niet van toepassing 1 Metselwerk 2 Hout 3 Beton 4 Metaal 5 Combinatie van gevelmaterialen Het afwerkingniveau 0 Niet van toepassing 1 Eenvoudig afwerkingsniveau 2 Gemiddeld afwerkingsniveau 3 Luxe afwerkingsniveau Taxatiewijzer Defensie Pagina 16

17 3 Inhoudsopgave archetypen 3.1 Toelichting op de archetypen De coderingen van archetypes zijn door de opsteller van de taxatiewijzer in overleg met de VNG naar behoefte aan te passen, al naar gelang de bouwjaren, de toegepaste materialen, de kwaliteit (afwerkingniveau) en omstandigheden. Hierbij dient de structuur van de archetypecodering, zoals aangegeven in hoofdstuk 2. Hierbij kunnen de schema s in de paragrafen en in acht worden genomen van meest voorkomende types, gedifferentieerd naar bouwjaar. In bijlage 4 is een blad met kengetallen bijgevoegd. Hierop is ook de voor dat onderdeel geldende archetypecode ingevuld. Een kazernecomplex is doorgaans opgebouwd uit één of meerdere kantoorgebouwen voor staf en overige administratieve functies. Verder is er huisvesting voor de manschappen in de vorm van legeringsgebouwen. Een garage/magazijn/werkplaats maakt ook deel uit van een kazerne. In geval van een luchtmachtbasis is sprake van vliegtuigshelters. Bij de ingang van de kazernes bevindt zich een wachtgebouw. Verder zijn op een kazernecomplex trainingsfaciliteiten aanwezig, welke in de taxatie onder het hoofdstuk infrastructuur vallen en waarvoor in paragraaf een toelichting is opgenomen. De bijbehorende archetypen zijn opgenomen in bijlage 3 B. Waar mogelijk is van de desbetreffende archetypen in bijlage 4 een marktgegeven bijgevoegd Gebouwen Tabel 7: Archetypes gebouwen Nr. Archetype Omschrijving Onderdeel WOZ-object Kengetal 2015 Kengetal X Wachtgebouw bouwjaar niet van belang Wachtgebouw X Fietsenstalling / Rokersoverkapping Diverse X Bureelgebouw voor 1940 Kantoor X Wachtgebouw voor 1940 Wachtgebouw X Restaurantgebouw voor 1940 Personeelsvoorziening X Legeringsgebouw voor 1940 Personeelshuisvesting X Kaderlegering voor 1940 Personeelshuisvesting X Bureelgebouw voor 1960 Kantoor X Legeringsgebouw eenvoudig voor 1960 Personeelshuisvesting prefab 10 X Restaurantgebouw 1940 t/m 1959 Personeelsvoorziening X Legeringsgebouw 1940 t/m 1959 Personeelshuisvesting X Kaderlegering 1940 t/m 1959 Personeelshuisvesting X Bureelgebouw 1960 t/m 2000 Kantoor X Restaurantgebouw 1960 t/m 1985 Personeelsvoorziening X Legeringsgebouw 1960 t/m 1985 Personeelshuisvesting X Kaderlegering 1960 t/m 1985 Personeelshuisvesting X Legeringsgebouw 1986 t/m 2000 Personeelshuisvesting X Kaderlegering 1986 t/m 2000 Personeelshuisvesting X Lesgebouw voor 1990 Leslokaal X Legeringsgebouw na 2000 Personeelshuisvesting X Bureelgebouw na 2000 Kantoor Taxatiewijzer Defensie Pagina 17

18 Nr. Archetype Omschrijving Onderdeel WOZ-object Kengetal 2015 Kengetal X Restaurantgebouw na 1985 Personeelsvoorziening X Kaderlegering na 2000 Personeelshuisvesting X Les / Simulatiegebouw na 1990 Praktijklokaal X Vliegtuigshelter bouwjaar niet van Hangar belang 26 X Oefenwoning na 2000 Oefenwoning X Werkplaats / Garage / Opslag voor 1940 Werkplaats X Werkplaats / Garage met magazijn voor Werkplaats X Magazijn voor 1960 Opslag / Magazijn X Werkplaats / Garage met magazijn van Werkplaats t/m X Magazijn 1960 t/m 1986 Opslag / Magazijn X Werkplaats/ Garage met magazijn 1987 Werkplaats t/m X Magazijn 1987 t/m 2000 Opslag / Magazijn X Gesloten Voertuigstalling 1986 t/m 2000 Opslag X Open Voertuigstalling 1986 t/m 2000 Opslag X Vliegtuighangar eenvoudig na 2000 Vliegtuighangar X Werkplaats / Garage met magazijn na Werkplaats X Vrachthangar na 2000 Opslag X Magazijn na 2000 Opslag / Magazijn X Open Voertuigstalling na 2000 Opslag X Munitiebunker bouwjaar niet van belang Bunker X Munitiemagazijn voor 1986 Opslag / Magazijn X Munitiemagazijn na 1986 Opslag / Magazijn X Wapenkamer 1986 t/m 2000 Opslag / Magazijn X Wapenkamer na 2000 Opslag / Magazijn Infrastructuur Infrastructuur/ trainingsfaciliteiten c.a. Deze voorzieningen (zie bijlage 3 B) worden als afzonderlijke onderdelen in het taxatieverslag benoemd, zodat er in het geval van wijziging, sloop of nieuwbouw een betere verwerking mogelijk is. Hierdoor kunnen zaken als technische levensduur en functionele correctie adequaat worden toegepast. Voor de waardering van eventueel op de militaire complexen aanwezige objecten als tennisbanen, atletiekbanen, sportgebouwen, fietsenstallingen en dergelijke wordt verwezen naar meer voor die specifieke categorieën geldende taxatiewijzers. Met name kan hierbij gedacht worden aan de toepassing van deel 18 (Sport) van de taxatiewijzer. Het archetype voor schietbanen is enkele jaren geleden verwijderd. Dit archetype bleek bij nader onderzoek niet te corresponderen met de werkelijke omstandigheden. Dit leidde tot onjuiste interpretatie en onnodige discussies. Voor de bij schietterreinen aanwezige schuilgebouwen geldt dat Taxatiewijzer Defensie Pagina 18

19 deze vergelijkbaar zijn met bijv. kleedgebouwen/clubhuizen, zodat hiervoor aansluiting gezocht kan worden bij het deel 18 (Sport) van de taxatiewijzer. Voor de schietgebouwen bij schietterreinen kan aansluiting gezocht worden bij archetypen uit andere taxatiewijzers, zoals bijv. agrarisch (open werktuigberging of dergelijke). De kosten van in de grond van een schietbaan aanwezige voorzieningen (zoals lichte glooiing, lage schoeiingen, schijfvoorzieningen, e.d.) zijn marginaal en kunnen niet eenduidig middels archetypen worden aangegeven. Bij één en ander dient de taxateur zich uiteraard rekenschap te geven van de feitelijke verschillen met de gekozen archetypes en de invloed daarvan op vervangingswaarde, onder, enz. Correctie op infrastructuur: Infrastructuur bij defensieobjecten is van uiteenlopende aard. De taxateur moet zich bewust zijn van deze diversiteit aan functies. Een technische correctie voor veroudering met levensduur van 10 tot 20 jaar en restwaarden die variëren van 10 tot 20, is voor de meeste infrastructurele voorzieningen gebruikelijk. Een voorbeeld: Een heliplatform moet voldoende draagvermogen hebben om landende en opstijgende heli s te verwerken. Daarentegen heeft een start- en landingsbaan meer te lijden van landende en opstijgende vliegtuigen, zeker als het militaire vrachtvliegtuigen betreft. De toplaag slijt sneller en de ondergrond moet periodiek opnieuw gestabiliseerd worden. Dit betekent dat technische correctie voor veroudering niet voor alle objecten in deze categorie hetzelfde kan zijn. Tabel 8: Archetypes infrastructuur Nr. Archetype Omschrijving Onderdeel WOZ-object Kengetal 2015 Kengetal X Klimtoren Defensie infrastructuur X Hindernisbaan Defensie infrastructuur X Touwbaan Defensie infrastructuur X Zendmast Defensie infrastructuur X Radarmast Defensie infrastructuur X MOS container opstelplaats Defensie infrastructuur X Heliplatform Defensie infrastructuur X Start en landingsbaan onderlaag Defensie infrastructuur X Start en landingsbaan toplaag Defensie infrastructuur X Rolbaan Defensie infrastructuur X Geluidswal Defensie infrastructuur De grond Voor een beschrijving van de waardering van grond wordt verwezen naar het algemene deel van deze set taxatiewijzers. Op grond wordt niet gecorrigeerd voor technische en/of functionele veroudering. Naast de waarde voor de opstallen en de infrastructuur dient de aan een object toegekende grond te worden gewaardeerd. Hierbij geldt voor kazernes gelegen in stedelijke gebieden als uitgangspunt de gemeentelijke uitgifteprijs voor grond met de betreffende bestemming (bijzondere bebouwing), op vergelijkbare locaties. Voor kazernecomplexen in landelijke gebieden en voor zogenaamde Mobcomplexen geldt een grondwaardering die geënt is op de prijzen voor agrarische gronden en -bij terreinen met restgrond- de hierna opgenomen staffel. Taxatiewijzer Defensie Pagina 19

20 Eén en ander is nader uitgewerkt in de hierna opgenomen overzichten. : 1. Bij gronduitgifte ten behoeve van grootschalige defensieobjecten is het aannemelijk dat de grootschaligheid van het object van invloed is op de uitgifteprijs. Bij gemengde functies, zoals oefen- en schietterreinen met natuurterreinen kan de taxateur een differentiatie in de grondprijs in zijn waardering toepassen. Evenzo geldt dat een beperking in het gebruik (bij voorbeeld: een aantal dagen per jaar beschikbaar i.v.m. bestemmingsplan of andere publiekrechtelijke beperkingen) tot uiting kan worden gebracht in de waardering. 2. Met betrekking tot de waardering van de ondergrond blijkt soms verwarring te bestaan over het hanteren van gemeentelijke uitgifteprijzen. Wij wijzen erop dat gemeentelijke uitgifteprijzen in de regel gelden voor bouwrijpe grond, waarbij infrastructuur (wegen e.d. met bijbehorende voorzieningen) geacht wordt in de prijs begrepen te zijn. Indien ruimtelijke infrastructuur apart in de taxatie wordt opgenomen, dan dient men zich te realiseren dat de gemeentelijke uitgifteprijs dan niet één op één kan worden toegepast. Inzicht in en begrip van de totstandkoming van de prijzen voor uitgeefbare grond is daarbij essentieel. Tabel 9: Nr. Archetype Omschrijving Onderdeel WOZ-object Kengetal 2015 Kengetal X Restgrond 1 ha - 5 ha Extra grond 0,85 0,85 2 X Restgrond 5 ha - 25 ha Extra grond 0,75 0,75 3 X Restgrond 25 ha ha Extra grond 0,65 0,65 4 X Restgrond 200 ha ha Extra grond 0,50 0,50 Overzicht van soorten terreinen met archetypecodering en waarderingsgrondslagen (methodiek / bandbreedtes) Voor het waarderen van de grond is het noodzakelijk onderscheid te maken in verschillende soorten complexen, te weten: 1. Kazernecomplexen (met bijbehorende oefenterreinen.) permanente legering van manschappen; actieve functie. 2. Mob-complexen (Mobiliteits-, munitie-, magazijncomplexen) geen legering; passieve functie; voorzieningen voor stalling en opslag van materiaal en materieel voor directe inzet bij calamiteiten (oorlog, rampen). Voor de waardering van de desbetreffende terreinen kunnen de volgende richtlijnen worden gegeven. Ad 1. Kazernecomplexen a. Gelegen in stedelijk gebied Het gehele terrein is te omschrijven als kazerneterrein: te waarderen conform gemeentelijk uitgiftebeleid voor gronden met desbetreffende bestemming Voorbeeld: van Ghent kazerne te Rotterdam, geheel ingeklemd tussen stedelijke bebouwing. b. Gelegen in landelijk gebied De toe te kennen waarde bestaat uit twee onderdelen, te weten: Kazerneterrein: toe te kennen oppervlakte = twee maal de BVO van alle gebouwen tezamen. Te waarderen op basis van circa twee maal de plaatselijk geldende prijs van agrarische cultuurgrond; Taxatiewijzer Defensie Pagina 20

21 Restgrond: alle overige aan het complex toe te kennen grond, waaronder de oefenterreinen. Te waarderen volgens staffel. Opmerking: Er zijn situaties denkbaar waarbij het onderscheid tussen stedelijk- en landelijk gebied niet zonder meer duidelijk is. In die gevallen is het aan te bevelen om, zo mogelijk in overleg met belastingplichtige, op basis van criteria als (alternatieve) gebruiksmogelijkheden, alternatieve bestemming, gemeentelijke beleidsstukken, exploitatiemogelijkheden, kraakrisico, e.d. een reële modus in de grondwaardebepaling te vinden. In dit verband verwijzen wij ook naar hetgeen in het tweede gedeelte van de inleiding van hoofdstuk 4.1 wordt gesteld. Ad 2: Mob-complexen Deze complexen zijn veelal gelegen in landelijk gebied. De toe te kennen waarde bestaat uit twee onderdelen, namelijk: 1. Het Mob-terrein (gebouwgebonden grond). De toe te kennen oppervlakte bedraagt twee maal de BVO van alle gebouwen tezamen): De grondprijs is te bepalen op circa twee maal de lokaal geldende marktprijs voor agrarische grond. Voor het bepalen van de te hanteren prijzen verwijzen wij naar de taxatiewijzer Agrarisch, onderdeel grond. 2. Restgrond (niet gebonden grond). Alle overige aan het complex toe te kennen grond, waaronder de oefen-/schietterreinen): waarderen volgens staffel. Bovengenoemde richtlijnen zijn verwerkt in onderstaand schematisch overzicht. NAAM TAXATIEWIJZER - TERREINEN Soort complex Archetype codering Oppervlakte Waarderingsgrondslag Eenheidsprijs Eenheid 1a. Kazernecomplex stedelijk gebied 1b. Kazernecomplex landelijk gebied X Totale complexterrein *) Conform gemeentelijk uitgiftebeleid voor gronden met die bestemming per m² * ) NB: Het is incidenteel mogelijk dat een stedelijk kazernecomplex een dusdanig groot terrein beslaat, dat een gedeelte redelijkerwijs als restgrond moet worden aangemerkt. Beoordeling per geval. X Zie onder Kazernegebonden terrein (2*BVO) Restgrond (totaaloppervlakte minus 2*BVO) 2. Mob-complex X Mobgebonden terrein (2*BVO) Zie onder Restgrond (totaaloppervlakte minus 2*BVO) Circa tweemaal de hoogte van lokale agrarische grondprijzen Zie staffel restgrond Circa tweemaal de hoogte van lokale agrarische grondprijzen Zie staffel per m² per m² Taxatiewijzer Defensie Pagina 21

22 Staffel restgrond (waaronder tevens de oefen-/schietterreinen kunnen vallen) X ha 5 ha Zie bijlage 3c, kengetallen terreinen X ha 25 ha Zie bijlage 3c, kengetallen terreinen X ha 200 ha Zie bijlage 3c, kengetallen terreinen X ha en groter Zie bijlage 3c, kengetallen terreinen per m² per m² per m² per m² : Infrastructurele voorzieningen op oefen-/schietterreinen zijn niet in de grondprijs begrepen. Deze dienen afzonderlijk te worden geïnventariseerd en gewaardeerd. Voor inventarisatie van de aanwezige voorzieningen is bij het RIJKSVASTGOEDBEDRIJF een actueel overzicht beschikbaar. (Contactadressen zie hoofdstuk 1) Taxatiewijzer Defensie Pagina 22

23 4 Functionele veroudering bij gebouwen voor Defensie Voor een beschrijving en de berekeningssystematiek van de verschillende factoren voor functionele veroudering wordt verwezen naar het algemene deel 1 (Hoofdstuk 6) van de set taxatiewijzers. In deze taxatiewijzer wordt alleen ingegaan op die aandachtspunten die specifiek kunnen gelden voor Defensie. 4.1 Functionele correcties Het vierde artikel uit de Uitvoeringsregeling instructie waardebepaling Wet WOZ splitst de totale functionele afschrijving in vier afzonderlijke elementen: economische veroudering, veranderde bouwwijze, belemmering van de gebruiksmogelijkheden excessieve gebruikskosten. De taxateur dient dubbeltellingen in deze afschrijvingscomponenten te voorkomen. Ook is van belang dat aspecten die reeds deels of volledig zijn verwerkt in de kengetallen van het archetype niet nogmaals in de functionele correctie op te nemen. Voorbeeld: Als enkelglas de norm is bij een bepaald archetype, dan is het onjuist om voor dat type nog eens extra af te schrijven voor excessieve gebruikskosten. De vermelde normkosten zijn alle gemiddelden die zich binnen de bandbreedte bevinden. Om de noodzaak en de hoogte van eventuele correcties in het kader van overtollige objecten/complexen te bepalen, adviseren wij in overleg te treden met het Rijsvastgoedbedrijf. Het Rijksvastgoedbedrijf geeft specifiek in het geval van overtollige complexen aan dat zij bij voorkeur wordt betrokken bij de WOZ-waardering Economische en maatschappelijke veroudering (FC1) Onder economische veroudering wordt verstaan de mate waarin er door technologische, economische of maatschappelijke ontwikkelingen verminderde behoefte bestaat aan het object. Correcties worden toegepast vanwege veranderingen van buitenaf. Bij defensiegebouwen in het bijzonder vanwege de mate waarin specifieke diensten door maatschappelijke ontwikkelingen overbodig kunnen raken. Als graadmeter kan de capaciteit van een instelling ten opzichte van de werkelijke bezetting dienst doen. Het gaat hierbij om de normale bezetting tegenover de werkelijke bezetting en niet om de maximale bezetting tegenover de werkelijke bezetting. Ten aanzien van oefenterreinen kan opgemerkt worden dat deze bij mogelijke toekomstige overtolligheid vermoedelijk aan een natuurbeherende instantie overgedragen worden. Het kan voorkomen dat de terreinen door minder intensief gebruik overbemeten zijn en dus niet volledig benut worden. In dit verband verwijzen wij naar hetgeen in paragraaf 4.1 is gesteld. Verder verwijzen wij naar paragraaf 1.4 en Bijlage 5 van de taxatiewijzer 2012 en hoofdstuk 1.4 van de taxatiewijzer 2013 waarin de voorgenomen bezuinigingen bij Defensie nader zijn gespecificeerd Functionele veroudering als gevolg van een verandering van bouwwijze (FC2) Onder functionele veroudering wordt verstaande mate waarin het huidige gebouw niet meer overeenstemt met de manier waarop momenteel vergelijkbare objecten gebouwd worden. Nieuwe technieken en andere materiaaltoepassingen te denken valt bijvoorbeeld aan geprefabriceerde betonelementen kunnen tot goedkopere en efficiëntere bouwmethoden leiden. Door het toepassen van een correctie komt het verschil tussen actuele bouwkosten van oorspronkelijke bouwwijze en actuele bouwkosten van huidige bouwwijze van bijvoorbeeld een Taxatiewijzer Defensie Pagina 23

24 ouderwetse funderingsconstructie of een verouderde draagconstructie tot uitdrukking. Indien de veroudering met aanpassingen valt te verhelpen, wordt deze vaak gelijkgesteld aan de kosten daarvan. In overleg met het Rijksvastgoedbedrijf is deze factor vastgesteld. Hiervoor is archiefonderzoek gedaan naar de bouwkosten van enkele oude gebouwen en zijn deze afgezet tegen de huidige bouwkosten. In enkele gevallen is een correctie noodzakelijk. Zie ook hetgeen hierboven in het algemeen bij 4.1 Functionele correcties is gesteld Functionele veroudering als gevolg van een belemmering gebruiksmogelijkheden (FC3) Onder functionele veroudering wordt verstaan de mate waarin de normale gebruiksmogelijkheden, conform de bestemming, van de gebruiker worden belemmerd door gebreken aan het gebouw. Bij grootschalige defensieobjecten ligt afwaardering alleen voor de hand indien sprake is van aantoonbare slechte locatie, lay-out, routing, parkeergelegenheid of bereikbaarheid. Uiteraard kunnen individuele gebouwen minder functioneel zijn doch dit dient per gebouw inzichtelijk gemaakt te worden. De functionaliteit kan per belastingjaar verschillen. Indien een kazerne nog operationeel is en waar Defensie heeft besloten tot herintensivering, wordt afgeraden om een hoge correctie op dit punt te hanteren voor het complex in zijn totaliteit. Uiteraard kunnen individuele gebouwen minder functioneel zijn. De reden waarom een kazerne wordt verlaten en de termijn waarop dit gerealiseerd wordt, zal meegewogen moeten worden. Zie ook hetgeen hierboven in het algemeen bij 4.1 Functionele correcties is gesteld Functionele veroudering als gevolg van excessieve gebruikskosten (FC4) Onder excessieve gebruikskosten wordt verstaan de gebruikskosten,voor zover deze de normale gebruikskosten van een volledig functioneel vergelijkbaar object te boven gaan. Onder excessieve gebruikskosten vallen onder meer bovenmatige kosten (onderhoud, stoken, schoonmaak, verlichting). De bovenmatigheid van deze kosten zal moeten blijken uit een vergelijking met de kosten voor qua bouwaard en gebruik vergelijkbare objecten. Zie ook hetgeen hierboven in het algemeen bij 4.1 Functionele correcties is gesteld. Taxatiewijzer Defensie Pagina 24

25 5 Werktuigenvrijstelling In hoofdstuk 9 van de Taxatiewijzer Algemeen voor waardepeildatum 1 januari 2016 wordt nader ingegaan op de vraag hoe om te gaan met de werktuigenvrijstelling. In die taxatiewijzer is ook een actueel overzicht gegeven van de jurisprudentie over dit onderwerp. Hieronder wordt slechts beknopt ingegaan op de werktuigenvrijstelling. Volgens de Hoge Raad kan er ook buiten een productieproces sprake kan zijn van werktuigen die onder de werktuigenvrijstelling vallen. (Zie Hoge Raad 6 februari 2015, nr. 14/02425, ECLI:NL:GHDHA:2014:1477). In het berechte geval oordeelde de Hoge Raad dat de werktuigenvrijstelling ook van toepassing kan zijn op installaties in een ziekenhuis. Ook bij installaties die in hoofdzaak dienstbaar zijn aan het medische proces dat in een ziekenhuis plaatsvindt, kan sprake zijn van werktuigen in de zin van de werktuigenvrijstelling. De omstandigheid dat veel van die installaties zijn aangebracht vanwege extra wettelijke eisen voor de gezondheidszorg, staat hieraan niet in de weg. Zie ook Gerechtshof Amsterdam 26 november 2015 nr. 14/00421 In de kengetallen van deze taxatiewijzer zijn géén werktuigen opgenomen die onder de werktuigenvrijstelling vallen. In de taxatiewijzer is uitvoering gegeven aan de jurisprudentie van de Hoge Raad dat de waarde van de werktuigen, die gericht zijn op het (productie)proces bij de WOZbepaling buiten aanmerking moeten blijven. In de kengetallen zijn slechts de kosten van installaties begrepen die in hoofdzaak of geheel dienstbaar zijn aan het gebouw, dan wel niet zonder beschadiging van betekenis kunnen worden verwijderd. Installaties die roerend zijn en of na de oplevering in een gebouw worden aangebracht of ingeplugd zijn ook niet in de kengetallen opgenomen In de kengetallen opgenomen installaties die hoofzakelijk dienstbaar zijn aan het gebouw zijn in algemene zin: - warmteopwekking en warmtedistributie; - afvoeren (regenwater en vuilwater); - toevoer van water / gastoevoer / elektriciteit / telefonie; - koudeopwekking en distributie; - luchtbehandeling, regeling klimaat en sanitair; - centrale elektrotechnische voorzieningen, krachtstroom, verlichting, communicatie; - beveiliging (brand, braak, milieu); - transport (liften en roltrappen;) - gebouwbeheer voorzieningen. Zaken die naderhand in de gebouwen aangebracht zijn vallen buiten de bouwkosten. Voorbeelden hiervan zijn (niet limitatief): afzuiginstallaties, hefbruggen, kogelvangers, transportsystemen, simulatiesystemen, opbergkasten, audiovisuele systemen en perslucht leidingen. Taxatiewijzer Defensie Pagina 25

26 6 Beschrijving van de marktgegevens 6.1 Algemeen In het kader van de ontwikkeling van deze taxatiewijzer is een grote hoeveelheid bouw(kosten)informatie opgevraagd bij de Dienst Vastgoed Defensie. Daarbij zijn tal van nieuwbouwprojecten geanalyseerd. Hierbij is vastgesteld wat de belangrijkste (meest voorkomende) specifieke gebouwde defensieobjecten zijn. De gegevens hiervan zijn verwerkt tot de in de bijlagen opgenomen archetypen. Dit betreft enerzijds algemeen voorkomende gebouwen zoals hoofdgebouwen (stafafdelingen, administratie, restaurants), legeringsgebouwen, wachtgebouwen, munitiebunkers, werkplaatsen, vliegtuigshelters en bedrijfsrestaurants. (zie bijlage 3A) Anderzijds zijn de gegevens met betrekking tot specifieke voorzieningen als hindernisbanen, waarnemingstorens, rolbanen, geluidswallen en dergelijke geanalyseerd. Deze gebouwde eigendommen zijn van een geheel andere aard dan de algemene archetypen. De kengetallen die uit deze analyses voortvloeien zijn opgenomen als een aparte reeks archetypen onder de verzamelnaam infrastructuur. (Zie bijlage 3B) 6.2 Toelichting op de marktgegevens Tussen de waardepeildata 1 januari 2015 en 1 januari 2016 was sprake van een zeer lage bouwproductie en daarmee samenhangend een overschot bij het aanbod van arbeidskrachten in de bouw en van bouwmaterialen. Door deze ontwikkeling zijn rond de waardepeildatum 1 januari 2016 een groot aantal bouwbedrijven bereid om bouwprojecten "onder kostprijs" uit te voeren. Deze bedrijven nemen dus genoegen met een negatieve opslag voor winst en risico. Doordat de aanbestedingsprijzen sterk onder druk staan, is er ook geen ruimte voor stijging van de feitelijke kosten voor bouwmaterialen en voor inzet van arbeid. Daarom is voor de actualisering van de kengetallen naar de waardepeildatum 1 januari 2016 geen generieke indexering toegepast. 6.3 Van marktgegeven naar kengetal Aan de hand van de beschikbare onderbouwingen is per archetype de aansluiting van het kengetal met de markt gezocht. De marktcijfers zijn in bijlage 4 vermeldt. Hierbij is wel gekeken of de onderbouwing representatief is voor de hele groep en indien noodzakelijk heeft er een interpretatie plaatsgevonden. Taxatiewijzer Defensie Pagina 26

27 7 Beschrijving hoe om te gaan met bandbreedtes In beginsel dient binnen de gestelde bandbreedtes een keuze gemaakt te worden voor de diverse waardebepalende elementen. Specifieke situaties kunnen er echter toe leiden dat ook buiten de gestelde bandbreedtes een keuze gemaakt dient te worden. Bij het bepalen van de vervangingswaarde dient een keuze laag in de bandbreedte te worden gemaakt, indien het gebruik van de toegepaste materialen lagere kosten met zich meebrengt. Hierbij kan gedacht worden aan bouwwijze met prefab gebouwdelen of indien gebouwd is met inferieure materialen. Ook wanneer het te waarderen object onderdeel uitmaakt van een groter geheel, kan een keuze onderin de bandbreedte worden gemaakt. Het bouwen van een complex kan namelijk schaalvoordelen opleveren boven het bouwen van een individueel object. Wij hebben onderzocht of deze zogenaamde grootschaligheidaftrek nader kan worden onderbouwd. Dit blijkt echter nog niet haalbaar vanwege het ontbreken van de juiste informatie. Voor de vervangingswaarde dient een keuze hoog in de bandbreedte te worden gemaakt, indien het gebruik van de toegepaste materialen hogere kosten met zich meebrengt. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan bouwwijze met zware (betonnen) constructies, of indien gebouwd wordt met superieure materialen zoals ondermeer het geval is bij vliesgevelconstructies. Met betrekking tot legeringsgebouwen geldt dat de legering van manschappen plaatsvindt in achtpersoonskamers met dienovereenkomstige voorzieningen. De bouwkosten voor dergelijke gebouwen zijn lager dan die voor de legering van kader (officieren/onderofficieren). Bij een gebouw uitsluitend bestemd voor de legering van manschappen dient een bouwprijs bepaald te worden onderin de bandbreedte van het desbetreffende kengetal. Al naar gelang de legeringcategorie (manschappen/onderofficieren/officieren/kader) van het legeringsgebouw zal voor de bepaling van de vervangingswaarde de bouwprijs hoger in de bandbreedte komen te liggen. Verder dient de vervangingswaarde aangepast te worden indien de gemiddelde verdiepingshoogte afwijkt van de bij het archetype vermelde of algemeen gebruikelijke gemiddelde verdiepingshoogte. Indien de verdiepingsvloer hoger is dan de standaard bij het archetype dan is de prijs per eenheid hoger. Je hebt immers meer volume om te bouwen. Omgekeerd geldt dit uiteraard net zo. Voor het bepalen van de keuze voor de restwaarde en de levensduur is de duurzaamheid van de toegepaste materialen van doorslaggevende betekenis. Voor gebouwen met minder duurzame materialen zal een keuze onderin de bandbreedte gemaakt worden en voor gebouwen met duurzame materialen zal de restwaarde cq levensduur hoger in de bandbreedte liggen. Taxatiewijzer Defensie Pagina 27

28 8 Taxatieverslag Voor voorbeelden van het taxatieverslag wordt verwezen naar het algemene deel 1 van de set taxatiewijzers. Daarin worden diverse uitgewerkte taxatieverslagen getoond. 9 Rekenschema Een voorbeeld van een rekenschema is opgenomen in het algemene deel (deel 1) van de set taxatiewijzers waartoe deze wijzer behoort. Taxatiewijzer Defensie Pagina 28

29 Bijlage 1 - Bronnen Bij het maken van deze wijzer is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: Kenniskring Dienst Domeinen Arnhem TIOX (VNG) Den Haag WOZ-datacenter Den Haag Dienst Vastgoed Defensie, Directie Noord Kostenanalyses en (v/h DGW&T, Directie Noord) Jaarverslagen Bureau Documentatie Bouwwezen Indexering Rijksvastgoedbedrijf Bouwkosten diverse complexen en foto s Misset Bouwkostenboekje 2015/2016 Ministerie van Defensie Analyse bouwkosten Rekenkamer Diverse rapporten Tweede Kamerstukken Diverse documenten Taxatiewijzer Defensie Pagina 29

30 Bijlage 2 - Nadere Toelichting Bijlage Verklarende woordenlijst Voor de verklarende woordenlijst wordt mede verwezen naar het gegevenswoordenboek, opgenomen in het algemene deel (deel 1) van de set taxatiewijzers. A. Specifiek Defensie DVD( v/h DGW&T) COT deot EOT DuBo Hindernisbaan (strekkende meter) Klimtoren (hoogte) LTHP OOT Dienst Vastgoed Defensie ( v/h Dienst Gebouwen Werken en Terreinen) Compagniesoefenterrein Dubbel Eenheidsoefenterrein Eenheidsoefenterrein Duurzaam Bouwen Baan met hindernissen die men zo snel mogelijk moet zien te doorlopen Hoogbouwwerk gemaakt van hout of staal bestemd als oefenobject ca. 20 meter hoog Lang Termijn Huisvestings Plan Overig Oefenterrein Rolbaan Een toegangsweg voor vliegtuigen naar het platform (platform = parkeerplaats voor vliegtuigen) Ruwbouw Schietbaan Sloop SMT Start- en landingsbaan Touwbaan (strekkende meter) Het constructieve deel van een bouwwerk Terrein ingericht voor schietoefeningen op een doel Een sloopvoornemen op zich heeft geen effect op de technische of functionele veroudering; wel kunnen gemaakte kosten voor de sloop in aftrek worden gebracht bij uitgevoerde renovatie. Structuurschema Militaire Terreinen Strook grond met asfalt of beton waarop vliegtuigen kunnen starten en landen Hindernisbaan gemaakt van touw B. Meer algemeen Afbouw Bouwjaar Bouwkosten Het niet constructieve deel van het bouwwerk niet zijnde installaties Het bouwjaar betreft het jaar waarin het object c.q. objectdeel voor eerste ingebruikname is opgeleverd Voor vervangingswaarde worden soorten gegeven: * actuele bouwkosten van oorspronkelijke bouwwijze: bouwkosten van Taxatiewijzer Defensie Pagina 30

31 (volgens NEN 2634) Bruto inhoud BVO BDB BTW CBS Code vrijstelling OZB Grondkosten Grondoppervlakte Heliplatform IFD Indexeringstabel Infrastructuur Installaties Kadastrale identificatie WOZ-object Kengetallen Levensduur het object zoals het er daadwerkelijke staat, met dezelfde materialen maar gebruikmakend van moderne technieken. * actuele bouwkosten van huidige bouwwijze: bouwkosten van een object met dezelfde functie als het te waarderen object maar naar moderne maatstaven (functioneel, moderne materialen en bouwtechnieken). De kengetallen zijn overwegend de vervangingswaarde per m 2 bruto vloeroppervlak : meetinstructie NEN2580 De bruto inhoud afgekort BI conform NEN2580. De BI wordt uitgedrukt in m 3 Het bruto vloeroppervlak afgekort BVO- conform NEN2580. Het BVO wordt uitgedrukt in m 2 Bureau Documentatie Bouwwezen Belasting toegevoegde waarde (=omzetbelasting, zie aldaar) Centraal Bureau voor de Statistiek Aanduiding of de vastgestelde WOZ-waarde van het onderdeel van het object volgens de gemeentelijke verordening is vrijgesteld Het bedrag in de aangegeven valuta dat bij nieuwbouw van een object is besteed aan de verwerving van de grond, exclusief omzetbelasting De totale oppervlakte van een of meerdere kadastrale percelen die gezamenlijk tot het WOZ-object horen. De oppervlakte wordt uitgedrukt in m 2 Platform dat als landings- en vertrekplaats dient voor helikopters. Industrieel Flexibel en Demontabel. De indexcijfers zijn bepaald via verschillende bronnen. Bij het bepalen van de indextabel is aangesloten bij de meeste voorkomende indexcijfers van de verschillende indexaanbieders. Het totaal van onroerende voorzieningen zoals wegen, beplanting, hekwerken, klimtorens, geluidswallen, schietvoorzieningen op oefenterreinen, enz. Gebouwdelen die een gebouw beter geschikt maken voor de functie. Zoals een lift, een roltrap, een centrale verwarmingsinstallatie, een luchtbehandelinginstallatie, e.d. Aanduiding van de kadastraal perceel of kadastraal object dat behoort tot het betreffende WOZ-object en het aandeel in dit WOZ object in de vorm van de toegekende oppervlakte. Bij de archetypen worden kengetallen gegeven voor bouwkosten en, om de technische afschrijvingen te kunnen bepalen, levensduur en restwaarde. Voor het inschatten van de levensduur worden bij de archetypen gemiddelden gegeven. Indien van een ouder gebouw de levensduur ingeschat moet worden kan dit sterk afwijken van het gegeven gemiddelde. De werkwijze is dan om van het gebouw, zoals het er op Taxatiewijzer Defensie Pagina 31

32 het moment van de waardepeildatum staat, in te schatten hoelang het in zijn huidige functie nog gebruikt zal worden. Deze geschatte levensduur kan worden opgeteld bij de leeftijd. Hieruit volgt dan de levensduur. Hiermee kan dan gerekend worden t.b.v. technische afschrijvingen. Marktinformatie Monumentenaanduiding Omzetbelasting Onderhoud Renovatie Renovatiejaar Renovatiepercentage Restwaarde Stichtingskosten Technische Correctie Een zakelijke transactie inzake het gebruik of de verkrijging van de onroerende zaak Aanduiding dat een onroerende zaak op grond van de Monumentenwet 1988 als monument is aangewezen door de rijksoverheid, de provincie of de gemeente De fiscale verplichting welke voortvloeit uit de Wet op de omzetbelasting De WOZ-waarde wordt de omzetbelasting bepaald indien de eigenaar van de onroerende zaak de omzetbelasting niet kan verrekenen. Het in goede staat houden van zaken. De invloed van achterstallig onderhoud kan bij de waardering tot uitdrukking worden gebracht door aftrek van een bedrag ineens, of door verhoging van de functionele correctie. Vernieuwing Het jaar waarin de renovatie van het object c.q. objectdeel is afgerond en is opgeleverd voor gebruik, waarbij meer dan 20 van de waarde is gerenoveerd dan wel verbouwd. Mate van vernieuwing uitgedrukt in een percentage Het percentage van de volledige vervangingswaarde van het onderdeel als de verwachte levensduur is verstreken, zonder rekening te houden met de correctie voor functionele veroudering. Uit deze definitie blijkt het grote verband tussen de restwaarde en de levensduur. Uitgangspunt in deze instructie is dat een onderdeel nog operationeel kan zijn als de waarde de restwaarde is. Het totaal van de bouwkosten (incl. infrastructuur) en grondkosten c.q. grondwaarde. Uitgaande van een levensduur en een restwaarde in procenten van de vervangingswaarde kan de procentuele technische correctie per jaar berekend worden. Hiermee kan dan, rekening houdend met de leeftijd van het object, de technische correctie berekend worden. Bij renovatie zal ter vervanging van de oorspronkelijke levensduur een verwachte restlevensduur worden vastgesteld, waarbij tevens het invloedpercentage van de renovatie ten opzichte van de vervangingswaarde nieuw kan worden betrokken. Taxatiewijzer Defensie Pagina 32

33 Bijlage Jurisprudentie Op rechtsgebied zijn specifiek ten aanzien van defensieobjecten van belang de volgende uitspraken en opmerkingen over het gelijkheidsbeginsel en de begrippen Ad 1 : 1. openbare landweg en 2. natuurterreinen van belang. Van vliegvelden kunnen de taxibanen alsook de start- en landingsbanen niet worden aangemerkt als een openbare landweg. Ook is voor de toepassing van het gelijkheidsbeginsel gekeken naar andere vormen van vervoer, zoals landwegen, waterwegen en railbanen. Dit blijkt uit Hof Amsterdam 20 december 1999, nr. 98/1590, Belastingblad 2000, blz. 671 Het hof oordeelde: Beoordeeld naar de verkeersopvattingen en naar het spraakgebruik kunnen de banen niet als landwegen worden gekwalificeerd, temeer daar een landweg immers naar zijn aard een verbinding vormt tussen twee punten over land. Daarvan is bij start- en landingsbanen niet voldaan aan het vereiste openbaar ingevolge artikel 2, lid 1, aanhef en letter d, onderdeel van de uitvoeringsregeling uitgezonderde objecten. Dat het openbaar is in de zin van de Luchtvaartwet doet aan voormeld oordeel niet af (5.1.5). Belanghebbende heeft gesteld dat de ratio van de bij vermelde bepaling is de waarde van wegen ten behoeve van het vervoer van mensen en goederen - naar hun eigen infrastructurele aard - buiten aanmerking te laten. Zij stelt dat ook de wegen ten behoeve van luchtvervoer, zoals in casu de start- en landingsbanen, in de vrijstelling moeten delen, naar het hof begrijpt door een ruime uitleg aan voormelde bepaling te geven dan wel door toepassing van het gelijkheidsbeginsel. Voor een zodanig ruime uitleg van de bepaling dat ook de start- en landingsbanen er onder vallen, is naar s hofs oordeel onvoldoende grond. De vrijstelling voor openbare land-, water- en railwegen vormt al vele jaren een onderdeel van wet- en regelgeving met betrekking tot de belastingheffing van onroerende zaken. Nu ook in diezelfde tijd verkeer van personen en goederen via vliegvelden en luchthavens een normaal maatschappelijk verschijnsel was, en wet- en regelgevers zich daarvan bewust moeten zijn geweest, zoals ook blijkt uit de Nota werking onroerendgoedbelastingen (Tweede Kamer, zitting nr ), en er desalniettemin niet in een luchtwegvrijstelling is voorzien, is er onvoldoende reden om aan voormelde bepaling een ruimere dan een letterlijke uitleg te geven. Ook voor toepassing van het gelijkheidsbeginsel is geen plaats daar bij landwegen en start- en landingsbanen geen sprake is van gelijke gevallen. In een procedure waarin een beroep werd gedaan op artikel 2 lid 1 aanhef en letter d van de Uitvoeringsregeling Waardebepaling Wet WOZ. De term openbare landwegen ziet, zoals ook blijkt uit het daarin afzonderlijk vermelden van openbare waterwegen, op openbare wegen over land. Onder het begrip vallen niet voorzieningen die ten dienste staan aan het verkeer of in de lucht. Het oordeel betreffende het niet van toepassing zijn van de uitzondering is bevestigd in HR 9 mei 2003, nr , Belastingblad 2003, blz. 617 (Schiphol). De Hoge Raad oordeelde dat onder openbare landwegen niet de voorzieningen vallen die ten dienste staan aan het verkeer door de lucht, zoals starten landingsbanen. Ad 2. Bij oefenterreinen zijn over het algemeen de functies militair gebruik en natuur niet onverenigbaar. Dit betekent dat op deze categorie de verplichte vrijstelling in het kader van de onroerende zaakbelastingen van toepassing kan zijn. Op grond van artikel 220d, lid 1 van de Gemeentewet dienen bij het bepalen van de heffingsmaatstaf, voor zover dit niet al is gedaan bij de bepaling van de WOZ-waarde, natuurterreinen, waaronder duinen, heidevelden, zandverstuivingen, moerassen en plassen, die beheerd worden door rechtspersonen met volledige rechtsbevoegdheid welke zich uitsluitend of nagenoeg Taxatiewijzer Defensie Pagina 33