PASTORAAL BELEID EN BELEIDSVOEREND VERMOGEN

Transcriptie

1 PASTORAAL BELEID EN BELEIDSVOEREND VERMOGEN Pedagogische gemeenschap Samenwerken aan de kernopdracht: Kinderen tot leren brengen en hen begeleiden in hun groeiproces van menswording. Aandacht voor het welbevinden en de betrokkenheid van de personeelsleden Een hecht team vormen is de uitdaging Opdracht realiseren vanuit christelijke inspiratie Alle medewerkers dragen samen het opvoedingsproject Definitie van beleidsvoerend vermogen De mate waarin: scholen in staat zijn om een zelfstandig beleid te voeren, rekening houdend met: o de door de overheid toegestane beleidsalternatieven o de eigen doelstellingen van de school, de activiteiten van de leerkrachten en de directeur op elkaar afgestemd zijn in functie van het leren van de leerlingen. 1

2 Pastoraal Beleid Een school heeft een bepaald beleid rond pastoraal. Dit beleid is een zaak van bestuur, directie en medewerkers en betreft de volledige organisatie in al zijn aspecten, uitgewerkt in drie kerntaken. Waar de directie vooral fungeert als spil in het beleid, zorgt het bestuur voor de voorwaarden die het pastorale beleid mogelijk maken en helpen de medewerkers om het op de werkvloer uit te voeren. De kerntaken van een pastoraal beleid bestaan ten eerste uit het formuleren van doelen, weten in welke richting men stapt en wat men wil verwezenlijken. Het is belangrijk bij het formuleren van de doelstellingen de christelijke identiteit en de pastorale bekommernis duidelijk te omschrijven. Want de pastoraal is uitdrukking van een christelijke identiteit. Het is in, met en door de pastoraal dat de christelijke identiteit zichtbaar wordt op school. Een tweede kerntaak bestaat uit het organiseren, weten hoe dit te realiseren, een school zodanig inrichten in al haar deelaspecten dat ze die doelen een plek kan geven. Daarvoor beschikt het beleid over zes domeinen: strategie, leiderschapsstijl, personeelsbeleid, structuren, systemen en communicatie. Ten slotte komt het erop aan die doelen te realiseren die leiden tot een kwaliteitsvolle visie op pastoraal. Die staat beschreven in het schooleigen opvoedingsproject. De school plant zorgvuldig met alle geledingen acties en voorziet daarbij in de nodige ondersteuning. Ze volgt de effecten van bepaalde beslissingen op en stuurt de werking op basis van zelfevaluatie bij. Het moge duidelijk zijn dat een visie continu groeit en niet beperkt is tot een tekst of document dat eens ingekaderd voor altijd zegt waar het op aankomt. Een visie op pastoraal ontwikkelt zich door permanente communicatie en reflectie van alle betrokkenen. Beleidsvoerend vermogen en pastoraal Om een kwaliteitsvol beleid rond pastoraal te kunnen voeren, dienen de directie, het bestuur en het schoolteam te beschikken over een beleidsvoerend vermogen. Dat betekent dat ze capaciteiten ontwikkelen die het proces van de beleidsvoering, onder andere op het gebied van profilering, op peil houden. Die capaciteiten bestaan uit clusters van kennisstructuren, vaardigheden, beslissingsstrategieën, attitudes en werken vanuit overtuigingen en waarden. Die capaciteiten van beleidskrachtige scholen worden doorgaans geordend tot 9 pijlers van beleidsvoerend vermogen: 1. Visie en doelgerichtheid 2. Betrokkenheid 3. Samenwerken 4. Responsief vermogen 5. Reflectie en zelfevaluatie 6. Zorg voor het proces van vernieuwen 7. Professionalisering 8. Verantwoordelijkheid en leiding 9. Het leren van de leerling bevorderen De cruciale vraag hierbij is: Hoe ga ik om met de visie op pastoraal? Of nog: Draagt mijn pastoraal handelen vruchten en bevordert dit handelen het vormen en opvoeden van de leerlingen? 2

3 1. Visie en doelgerichtheid Visie: we weten waar we naar toe willen iedereen trekt aan hetzelfde zeel Gedragen: Overleg over het pedagogisch project met hele team Aanpassingen zijn mogelijk Coherentie: samenhangend geheel, geen allegaartje van initiatieven, niet vandaag wit en morgen zwart, maar consequent in solidariteit en verbondenheid 3

4 Christelijk mens- en wereldbeeld Schoolteam als co-bezieler en mede-architect van de menswording van de leerlingen Nadenken over opvoedingsproject en doelstellingen Inspiratie uit de Bijbel en het leven van Jezus Christus en andere inspirerende figuren (stichter) Actualiseren naar de hedendaagse context Op de hoogte van wetenschappelijk onderzoek en wat werkt Het christelijk referentiekader als kader en gemeenschappelijk keurmerk Visie communiceren door open dialoog De school komt op een getuigende manier uit waarvoor ze staat. Kennen directie en leerkrachten de essentiële componenten van een schooleigen pastoraal en kunnen ze concrete aspecten van de schoolwerki bng en de schoolcultuur daarmee in verband brengen? Begrijpt iedereen wat bedoeld wordt met wat achter het woord pastoraal schuilt? Kent iedereen de vier doelstellingen van pastoraal? Hoe gaat elke school die doelstellingen concretiseren? 1. Jongeren en volwassenen laten kennismaken met het christelijk geloof 2. De christelijke inspiratie voeding geven 3. De christelijke inspiratie kansen tot beleving geven 4. De christelijke inspiratie voel- en tastbaar maken in het hele schoolleven 4

5 2. Betrokkenheid Alle partners nemen deel aan het beleid: mede-eigenaarschap Interne communicatie Transparante en participatieve besluitvorming Werkgroepen met gemotiveerde leraren 5

6 Schoolbestuur Is eindverantwoordelijke Organiseert dialoog tussen alle betrokkenen tot gezamenlijke visie Een open gesprek leidt tot mede-eigenaarschap Voert een identiteitsbetrokken beleid in dialoog met de christelijke geloofstraditie Ondersteunt de schoolleiding en het team Schoolleiding Speelt een centrale rol Neemt de dagelijkse leiding Leidt het team vanuit persoonlijke betrokkenheid op het project en sterke bezieling Kiest voor gedeeld leiderschap Laat teamleden participeren in de besluitvorming Schoolteam Is professioneel en persoonlijk geëngageerd Maakt christelijk geïnspireerd engagement zicht- en voelbaar Heeft een loyale houding t.o.v. het schooleigen opvoedingsproject Leerlingen Krijgen verantwoordelijkheid Mogen meedenken, -praten, -beslissen, -doen in verbondenheid Er is bij alle geledingen van de school de bereidheid om consequent werk te maken van gezamenlijk gekozen actiepunten rond pastoraal. Werken alle geledingen van de school mee met groepen uit de parochie of de buurt aan de sociaal-caritatieve initiatieven? Hoe zorgt de school ervoor dat mensen uit alle lagen van de samenleving aan de verbetering van opvoeding en onderwijs meewerken? Hoe zorgen de leerkrachten en de schoolleiding ervoor dat de participatie aan projecten die het eigen schoolproject verlevendigen, permanent zichtbaar zijn? (cfr. posters in de gemeenschappelijke ruimten, prikborden, werkstukken, fotocollages, e.d.) Op welke wijze heerst er een geest van dienstbaarheid en naastenliefde in de professionele relaties? In welke mate weet men specifieke talenten van personeelsleden te waarderen en ze constructief aan te wenden om de pastoraal te versterken? 6

7 3. Samenwerking Formeel Informeel Intern Extern 7

8 Samenwerken is een vorm van dienstbaarheid, complementariteit aan talenten, deskundigheid en vaardigheden benutten. Vertrouwen in teamkracht Met ouders Ouderbetrokkenheid stimuleren om het welbevinden en het leren van leerlingen te optimaliseren Zorgen voor een goede en open communicatie zowel formeel als informeel Met plaatselijke (geloofs)gemeenschap Openstaan voor ontmoeting met plaatselijke kerkgemeenschap Meeleven met de lokale gemeenschap en deze ondersteunen Deze gemeenschap de school laten bevragen via o.a. schoolraad Gastvrijheid voor alle kinderen vanuit een respectvolle houding voor ieders levensbeschouwing Met andere onderwijsondersteuners Deskundigheid binnenlaten van andere scholen, pedagogische begeleiding, CLB De school is in staat om met haar omgeving doeltreffend te communiceren. Hoe sterk is de school er zich van bewust dat ze leeft en werkt in een sterk geseculariseerde omgeving en hoe indringend gaat ze de dialoog aan met de ouders en de bredere omgeving ook als die haar opvoedingsproject in vraag stellen? Met welke kanalen probeert de school haar pastorale bewogenheid in een directe en verstaanbare taal te communiceren en weet ze beginselvastheid te combineren met bereidheid tot verandering of aanpassing? 8

9 4. Responsief vermogen In dialoog gaan met alle participanten én met de omgeving rondom de school: leraren, leerlingen, ouders, maatschappij Communicatie: iedereen heeft zijn/haar vragen en verwachtingen draaglast / draagkracht keuzes motiveren De uitdaging: de juiste balans te vinden 9

10 Als dialoogschool het eigen opvoedingsproject aftoetsen aan maatschappelijke ontwikkelingen en nieuwe opvattingen moedige beslissingen nemen de discussie over het eigen opvoedingsproject gaande houden De vragen die van buiten op haar afkomen weet de school te toetsen en af te wegen aan de krachtlijnen en de kwaliteit van het eigen christelijk schoolproject. Vanuit welke inzichten is de school bereid om haar specificiteit in het algemeen en de pastoraal in het bijzonder te zien in termen van groei en ontwikkeling? Hoeveel mensen zijn er op school bereid om toe te treden tot schooloverstijgende netwerken en vanuit welke motivatie engageren ze zich in organisaties die maatschappelijke en filosofische thema s opvolgen? 10

11 5. Reflectie en zelfevaluatie Kritische ingesteldheid tegenover zichzelf Formele en informele evaluatie verbeteracties 11

12 De keuzes en de planning van de school evalueren tegen het licht van het eigen project De eigen kracht(en ) op het spoor komen De kracht(en) leren waarderen Nieuwe krachten en verbeelding activeren om leren en leven van de leerlingen te optimaliseren De school reflecteert over haar pastorale werking en is bereid waar nodig bij te sturen en het aanbod te verdiepen. Welk model hanteert de school om haar eigen krachten op het spoor te komen en te waarderen? Hoe boort ze nieuwe creatieve krachten aan, waarbij ze gebruik maakt van een creatieve verbeelding, om samen voor kinderen en jongeren extra betekenis te creëren? Hoe consequent is de school in de uitwerking van de pastoraal en de christelijke inspiratie? Dekt de vlag de lading? Op welke manier wordt er gezocht naar wegen en middelen om de eigen bijdrage van elk personeelslid aan de pastoraal te waarderen en te optimaliseren? 12

13 6. Vernieuwing Vernieuwing: ja, indien kleinschalig getest breed gedragen als het verbetering is!? Vernieuwing is een proces Flexibiliteit (bijsturing) 13

14 Het schooleigen pedagogisch project permanent onderzoeken, actualiseren, nuanceren en bijsturen De schooleigen identiteit verlevendigen en versterken De bakens van het eigen project vertalen in concrete acties De acties vastleggen in het prioriteitenplan De school besteedt zorg aan vernieuwde vormen van pastoraal (innovatief vermogen) Hoe sterk is de school zich ervan bewust dat vernieuwing op het domein van de pastoraal slaat op het beter omzetten van de krachtlijnen van de pastoraal in de werking van de school? Vernieuwing komt er niet zomaar. Hoeveel aandacht is er voor recente ontwikkelingen op het gebied van het levensbeschouwelijke in de maatschappij van vandaag? Deze pijler hangt nauw samen met de vorige. In welke verwezenlijkingen kan men aflezen dat reflectie een belangrijk onderdeel heeft gevormd van elk vernieuwingsproces binnen de school? Sluit de pastoraal aan bij de beginsituatie van leerlingen en personeelsleden zodat wat aanwezig is kan groeien en bloeien? Bij hoeveel mensen is er oog voor en aansluiting bij vernieuwingstendensen op pastoraal gebied buiten de eigen kring? Zijn de prioritaire werkpunten werkbaar en haalbaar? Welke middelen worden aangewend om ervoor te zorgen dat er voldoende zorg, ruimte, tijd en planning besteed wordt aan de vernieuwing van de werking van de pastoraal? 14

15 7. Professionaliseren Intern: Leren van elkaar Netwerken (vakgroepwerking, ) Extern: Nascholingsplan Diocesane begeleiding 15

16 Interne ondersteuning Het leren van elkaar inzetten als de kracht van het team Externe ondersteuning Pedagogische begeleiding, godsdienstinspectie, individuele en teamgerichte nascholing Professionaliseren is ook groeien in beroepsspiritualiteit en dialoog De school maakt werk van de professionalisering van haar teamleden, via interne als externe ondersteuning. Maakt de school bij de professionalisering van de teamleden een keuze in functie van de noden en de prioriteiten en geeft ze kansen aan bepaalde initiatieven zoals pedagogische studiedagen en individuele nascholingen? Hoe probeert de school ruimte en tijd vrij te maken voor de groei van elke medewerker zodat persoonlijke ervaringen, geloof en twijfels ter sprake kunnen gebracht worden en geduid? Met welke stimuli moedigt de school haar medewerkers aan om hun persoonlijke zingeving te verdiepen? Op welke wijze stelt ze sommigen in staat om een bijzondere vorming te genieten omtrent de grondslagen van het christelijke geloven, het spirituele leven en de essentie van de christelijke geloofstraditie? Hoe zorgt de school voor voldoende bezinningsmomenten en vormingstrajecten waarbij de klemtoon ligt op de confrontatie van de personeelsleden met zichzelf en met hun diepste betrokkenheid? 16

17 8. Verantwoordelijkheid en leiding Duidelijke structuur Duidelijk organigram met bevoegdheden 17

18 Schoolbestuur en schoolleiding Duiden de levensbeschouwelijke grondslag van het opvoedingsproject en houden en rekening mee Voorzien het nodige ondersteunings- en navormingsaanbod Leggen de taken van het personeelslid vast in een functiebeschrijving Leerkrachten Hebben een persoonlijke identiteit Hebben een professionele identiteit en helpen leerlingen in hun persoonlijke groei Hun persoonlijke en professionele identiteit kleuren de identiteit van de school Er is dialoog tussen deze drie identiteiten Deze kan leiden tot verdieping, loyaliteit en gepaste begeleiding of ondersteuning De directeur is een spilfiguur van de pastoraal, maar elke leerkracht draagt mee de zorg om de pastoraal op school te realiseren. Hoeveel mensen worden actief betrokken in de pastorale bewogenheid? Hoe geeft de directie zelf een concreet en actief voorbeeld van een geëngageerde pastoraal? Hoe en waar proberen leidersfiguren, indien nodig, tegen de stroom in te roeien? In welke mate zijn alle teamleden zich ervan bewust en ervan overtuigd dat het voorleven van normen en waarden en in het bijzonder het christelijke levensgetuigenis van leerkrachten en leidinggevenden de opvoeding van de leerlingen sterk bepalen en hen meer mens maken? Hoe wordt bij werving en selectie van personeelsleden de levensbeschouwelijke inslag ter sprake gebracht? Wanneer wordt ze op een passende wijze ingeschakeld in de beoordeling van kandidaten? Op welke manier tracht de schoolleiding een gesprekspartner te zijn voor leerkrachten met levensbeschouwelijke vragen? 18

19 9. Het leren van de leerling bevorderen Onderwijs = vorming van jonge mensen = leidmotief voor ons handelen Een sterk beleid is een integraal beleid ook administratie ook de organisatie binnen de SG 19

20 De vorming en het leren van de leerlingen is de kernopdracht van de school Alles wat de school beleidsmatig onderneemt moet de leerlingen ten goede komen Een harmonische persoonlijkheidsontwikkeling houdt ook de ontwikkeling van persoonlijke zingeving en levensbeschouwelijke en religieuze groei in De school voert een geïntegreerd beleid. Voor de ontwikkeling van een kwaliteitsvol beleid van de pastoraal op school is het bewustzijn dat binnen de school iedereen voor de realisatie van de pastoraal een verantwoordelijkheid draagt van wezenlijk belang. Op welke wijze bevordert de school dit bewustzijn? Hoe wordt de zorg voor de levensbeschouwelijke of religieuze groei en de ontwikkeling van een zingevend referentiekader bij de leerling door elke leerkracht ontwikkeld? Welke punten in de functiebeschrijving van alle personeelsleden besteden aandacht aan opdrachten die met de realisatie van de pastoraal op school te maken hebben? Via welke initiatieven wordt er gezorgd voor een transparante taakverdeling, zodat de organisatie van en de zorg voor de pastoraal voor iedereen duidelijk is? 20

21 Wat zijn mogelijke effecten van een pastoraal beleid dat stoelt op een goed ontwikkeld beleidsvoerend vermogen? Het leren van de leerlingen is de kernopdracht van elke school. De katholieke school tracht haar opvoedingsideaal te funderen op een mens- en wereldbeeld dat christelijk geïnspireerd is en dat mede door de christelijke geloofstraditie haar inhoud krijgt. Dat ideaal tracht de school dagelijks te vertalen in meer concrete vormingsdoelen waar de hele school zich bewust van is en waar vooral de leerkrachten zich bij hun didactische praktijk laten door leiden. Die vormingsdoelen zijn ook referentiepunten om de effecten van onderwijs op de leerlingen na te gaan en te beoordelen. Het team en de school zijn gericht op het leren van de leerlingen in brede zin. Dat betekent in het bijzonder gerichtheid op de harmonische ontwikkeling, op het kunnen omgaan met zinvragen, op de ontwikkeling van persoonlijke zingeving en van levensbeschouwelijke en religieuze groei en ten slotte op de ontwikkeling van een christelijke levenshouding. 21

22 Domein 1 strategie werkvorm Niveau: Werkblad: Directie en team Zorg en draagkracht met oog voor onderlinge solidariteit 1. Welke gedachten roepen deze beelden bij je op omtrent onderlinge solidariteit binnen het team m.b.t. kinderen met specifieke zorgvragen (vb. anderstalige nieuwkomers)? 2. Wat inspireert jou in de opvang van deze kinderen? Wat inspireert het team? 3. Hoe kan je als team in balance zijn in de zorg voor alle kinderen? 22

23 INHOUDEN Domein 2 leiderschap werkvorm Niveau: directie en team Casus: Prioriteiten en tijdsbesteding inzake vorming en nascholing Bezield en bezielend leiderschap Werkblad: Leiderschap en nascholing Individuele verkenning van de band tussen leiderschap en nascholing Vragen bij de invulling van het rooster: 1. (Hoe) geef je aan deze diverse complementaire vormen van nascholing aandacht? Overloop daartoe de nascholingsinitiatieven waaraan je/jullie de voorbije tijd deelnam(en) (Vb. in het vorige en het huidige schooljaar) en geef ze een plaats in het rooster. 2. Wat besluit je daaruit voor jezelf en je team? 3. Wat helpt je om te groeien in bezield en bezielend leiderschap? Nascholing kan gericht zijn op: DOELGROEPEN Professionalisering van jezelf Professionalisering van je team Visieontwikkeling Praktijkgerichte vorming D o Vorming van de eigen binnenkant 23

24 Domein 3 personeelsbeleid werkvorm Niveau: directie en team Casus: Begeleiding en vorming Het functioneringsgesprek Werkblad: Zelfbevraging Relevantie: dit vind ik een/geen relevante uitspraak Zwakte: daarin sta ik zwak Sterkte: daarin sta ik sterk Kans: daarin zie ik kansen voor mijzelf Lees de onderstaande uitspraken. Daarnaast zie je kolommen waarin je een kruisje plaatst als ze voor jou van toepassing zijn. Sta eens stil bij je gekozen scores. R Z S K B Ik kan/durf authentiek en echt met leerkrachten op weg gaan. Ik creëer ruimte voor levensbeschouwelijke communicatie tussen leerkrachten. Binnen die ruimte heb ik aandacht voor de eigen levensbeschouwelijke vragen van leerkrachten. Ik ben als directeur een gesprekspartner in die levensbeschouwelijke gesprekken. Mijn eigen geloven vormt een dragende grond: ik breng elementen van christelijk geloven aan als antwoord(en) op levens en zinvragen. Ik ben mij ervan bewust dat open communiceren in het schoolteam leerkrachten ook vaardiger maakt in hun communicatie met kinderen. Ik realiseer mij dat begeleiding en nascholing rond identiteit en levensbeschouwelijke vakken nodig zijn om nieuwe en frisse ideeën op te doen. Ik durf op leerkrachten een appèl doen om mee te werken in de werkgroep pastoraal van de school. Welke concrete opties neem ik uit deze zelfbevraging mee (voor mezelf of voor de school) 24

25 Domein 4 structuren werkvorm Niveau: directie Casus: Functiebeschrijving van directeur Werkblad: Structurering van de opdracht van directie en schoolbestuur Zelfbevraging voor de directeur Hoe beïnvloedt mijn inspiratie de keuzes die ik maak in dit werkdomein? - identiteit en pastoraal - pedagogisch-didactisch beleid - personeelsbeleid - schoolorganisatie en schooladministratie - financieel en materieel beleid - preventie en welzijn - inspraak - communicatie 25

26 Domein 5 systemen werkvorm Niveau: directie en team Casus: Kansen om te groeien? Werkblad: Bemesten, verplanten, omhakken Werkronde 1: de parabel van de vijgenboom (Lc. 13, 6 9) [6] Hij vertelde hun deze gelijkenis: Iemand had een vijgenboom in zijn wijngaard geplant en ging kijken of de boom vrucht droeg, maar hij vond geen vijgen. [7] Hij zei tegen de wijngaardenier: Al drie jaar kom ik kijken of die vijgenboom vrucht draagt, maar tevergeefs. Hak hem maar om, want hij dient tot niets en put alleen de grond uit. [8] Maar de wijngaardenier zei: Heer, laat hem ook dit jaar nog met rust, tot ik de grond eromheen heb omgespit en hem mest heb gegeven, [9] misschien zal hij dan het komende jaar vrucht dragen, en zo niet, dan kunt u hem alsnog omhakken. Werkronde 2: persoonlijke reflectie over de aanvangsbegeleiding Werkronde 3: besluitvorming 26

27 Domein 6 communicatie werkvorm Niveau: DIRECTIE EN TEAM Casus: Ergens tussen alles of niets Werkvorm: School-erger-je-niet Beschrijving van de vier schooltypes De school in de multiculturele en religieuze context (ter Horst en Hermans) Een katholieke basisschool moet voldoende openheid en voldoende geslotenheid aan de dag leggen om te midden van de maatschappij zichzelf te blijven. Te grote openheid doet de school opgaan in de maatschappij. De eigenheid dreigt daardoor verloren te gaan. Te grote geslotenheid betekent dat de katholieke basisschool zich niet meer laat voeden door de maatschappij en als dood relict door die maatschappij als irrelevant afgesloten wordt. Globaal zijn er vier mogelijkheden te onderscheiden. Ze worden bepaald door de maximaliteit of minimaliteit waarmee een gemeenschap in de polen van eigenheid (identiteit) en solidariteit (openheid) investeert. 1. De monoloogschool laat leerlingen van een andere bevolkingsgroep of met een andere culturele achtergrond niet toe. Het is een school van, voor en door katholieken. De eigenheid is met andere woorden maximaal en de solidariteit minimaal. Zulke opvoedingsgemeenschap vertoont de tendens naar isolement en wereldvreemdheid. De gemeenschap vormt een hechte groep, die haar verplichtingen nauwkeurig, maar formeel vervult. Vanuit een houding van wantrouwen ten opzichte van alles wat vreemd is, valt de nadruk op de geborgenheid van de groep. 2. De kleurloze school neemt geen verantwoordelijkheid voor kinderen uit andere (sub)culturen. Ze investeert niet in extra zorg. Eigenheid en solidariteit krijgen met andere woorden een minimale invulling. Iedereen is welkom. Er zijn vele contacten, maar ze blijven vrijblijvend en oppervlakkig. De geborgenheid ontbreekt, want alles wordt aan het initiatief van het individu overgelaten. 27

28 3. De veelkleurige school is sterk bekommerd om allochtone kinderen en kinderen uit verschillende (sub)culturen. Dit gaat echter ten koste van de eigen christelijke opdracht in het opvoedingsproject. In dit soort school wil het team zich dienstbaar maken aan kinderen met speciale zorgvragen, liefst aan kinderen aan de onderkant van de samenleving. De eigenheid ervaart het team echter als een belemmering van het contact met de anderen. In zulke school is er dan ook een minimale aandacht voor liturgie en voor de bijbelse boodschap. 4. De dialoogschool zet maximaal in op eigenheid en solidariteit. Er wordt zowel geborgenheid geboden als een open relatie met de samenleving. Liefde staat centraal. Verantwoordelijkheid, gerechtigheid en vrede staan in dienst van die liefde. Opvoeding gebeurt er in dialoog, maar met een hart. In de open communicatie komt met andere woorden de binnenkant van de mens mee. Het gaat dan om innerlijke kwaliteiten van de mens als aanwezigheid, vriendschap, nederigheid, liefde, weten of men over zichzelf spreekt of over de ander Hiermee stoten we op de vraag naar de ontwikkeling van een beroepsspiritualiteit (cf. Uitdieping p ). Het laatste model beantwoordt het best aan de fundamentele uitgangspunten van de katholieke basisschool als een multiculturele samenleving in het klein. Een opvoedingsgemeenschap staat voor de vraag hoeveel eigenheid zij voor zichzelf nodig vindt en hoe solidair met anderen, hoe open of dienstbaar zij wil en kan zijn. Een katholieke school kan zich niet in een gettohouding terugtrekken, maar kan zich ook niet overgeven aan de vrijblijvendheid van oppervlakkige ontmoetingen. Ze is uitgedaagd om maximaal in te zetten zowel op eigenheid als op solidariteit. Pedagogisch gezien is het belangrijk dat zowel geborgenheid wordt geboden als dat een open relatie met buiten wordt aangegaan. In de openheid dient de school erover te waken dat ze er niet van uitgaat dat de eigen levensvisie, de eigen inspiratie, de eigen geloofsovertuiging ook het beste is voor de ander. Het is wel haar opdracht om in een authentieke dialoog haar eigen inspirerende en kwetsbare binnenkant te durven inzetten. Maar ze mag die nooit aan anderen opdringen. De schoolgemeenschap leert leven met het verschil. Ze leert inzien dat haar identiteit niet aangetast hoeft te worden als ze de andersheid van de ander erkent, ruimte geeft en zelfs probeert te versterken. Een school die oefent om met de ogen van de ander naar zichzelf te kijken ontdekt dat de katholieke realisering van mens-zijn ook een particulier karakter heeft en niet op voorhand universeel is. Bron: OKB, Uitdieping, blz

29 - identiteit, eigenheid - + openheid solidariteit Speelbord + 29