Gemeente van de HEER Jezus Christus, gasten en luisteraars

Transcriptie

1 Preek over Johannes 4:43-57 Gemeente van de HEER Jezus Christus, gasten en luisteraars [dia 1] Vandaag het vervolg op het Bijbelgedeelte van twee weken geleden, toen we stilstonden bij het gesprek tussen Jezus en de Samaritaanse vrouw. Jezus was daar in Samaria op weg naar Galilea. Uiteindelijk was daar een heel dorp bij Jezus gekomen na het getuigenis van de vrouw: Hij weet alles van mij. (vers 39). Daarna was Jezus nóg twee dagen gebleven. [dia 2] In vers 42 staat uiteindelijk heel veel zeggend dat er nog veel meer mensen tot geloof kwamen door wat Hij zei; zij zeiden: we hebben hem zelf gehoord en we weten dat hij werkelijk de redder van de wereld is. Veelzeggend, wat Jezus gaat nu dan toch door naar Galilea naar Kana om precies te zijn en daar waren eerder ook al massa s mensen op de been gekomen (hoofdstuk 2: bruiloft in Kana). De afsluitende conclusie was toen dat daar niet veel mensen tot geloof kwamen: [dia 3] Dit heeft Jezus in Kana, in Galilea, gedaan als eerste wonderteken; hij toonde zo zijn grootheid en zijn leerlingen geloofden in hem. Zie je het verschil? In Kana geloven alleen de leerlingen, in Sichar een heel dorp. [even wachten, dan dia 4 leeg scherm] De gebeurtenissen in Kana stellen ons vooral tegen de achtergrond van wat er in Sicher gebeurde voor de vraag hoe het komt daar (maar ook hier) zo weinig mensen geloven. De vorige keer heb ik dat al gezegd: wat zou het mooi zijn als de mensen rijen dik voor onze deuren zouden staan omdat ze van jou en mij gezien, gehoord hebben dat ook wij iemand kennen die alles van ons weet. En dat ze nu ook zelf komen luisteren naar het Woord van onze HEER. Zoals de mensen van Sichar. Er komen wel mensen, maar het zijn eerder strohalmen dan schoven geen bundels nieuwe gelovigen, maar enkelingen. Vandaag gaan we daar over nadenken. Hoe kan het dat evangelisatie, verkondiging, in ónze tijd en plaats, zo weinig resultaat oplevert. Zelfs de kerken die het meest hard groeien, halen misschien groeipercentages van 10% per jaar. Peanuts vergeleken met wat er in Sichar gebeurde. Dat is één. We gaan ook nadenken over de vraag hoe het kan dat er in de kerk ongeloof is. En tot slot staan we stil bij wat echt geloof is en hoe dat zich gedraagt.

2 Deze vragen komen op uit de tekst van vanochtend. Jezus gaat heel bewust laten zien wat echt geloof is. We beginnen bij de eerste verzen. De verbinding tussen vers 43, 44 en 45, lijkt wat stroef. Jezus trok verder naar Galilea (daar kwam Hij vandaan), staat er, want Hij had zelf gezegd dat een profeet in zijn vaderland niet wordt vereerd. En dan verder staat er dat de Galileeërs Hem toch gastvrij ontvangen. Om te beginnen de overgang van vers 43 naar vers 44. Een profeet is in zijn vaderland/stad niet welkom. 1 Dat betekent: Hij als persoon was daar misschien wel welkom, maar zijn boodschap niet. Jezus de timmerman, oké. Jezus de profeet, nou nee. [dia 5 - titel] Waarom gaat Jezus nu naar Galilea, omdat Hij daar als profeet niet welkom is? Dat lijkt vreemd. Er zijn een paar suggesties gedaan om de spanning tussen deze verzen op te lossen: [dia 5.1] Sommigen vertalen het woordje want met: alhoewel (bijvoorbeeld de Willibrordvertaling); [dia 5.2] Anderen zeggen: Johannes bedoelt hier met vaderstad niet Galilea maar Jeruzalem, waar het huis van zijn Vader (de tempel) staat; [dia 5.3] Of, iets subtieler, Johannes bedoelt dat Jezus alleen in Nazareth onwelkom was en dat Hij dáárom naar Kana, een andere stad in Galilea, gaat. Ik denk dat we er met deze opties niet uitkomen. Er zijn bijvoorbeeld geen aanwijzingen in de tekst dat Jezus met vaderstad iets anders bedoelt dan het gebied Galilea. Blijven we dus zitten met die rare verbinding tussen vs. 43 en vs. 44. Dat betekent dat Jezus hier bewust naar een plek gaat, waarvan Hij weet dat de mensen Hem daar zullen afwijzen. Dat wil zeggen: zijn boodschap. Vers 45 bevestigt ons in dat vermoeden, want daar staat dat de Galileeërs Hem weliswaar gastvrij ontvangen, [dia 5.4] maar dat dat was omdat ze alles gezien hadden wat Hij eerder op het feest in Kana had gedaan (je weet wel: water in wijn). 1 Het Griekse patris betekent eigenlijk vaderstad, maar kan in dit verband het gaat om de landstreek Galilea goed vertaald worden met vaderland (of: thuisland ).

3 Jezus wil hier heel bewust laten zien dat de interesse van de mensen in Kana geen gelovige interesse was. Maar een interesse in bijzonderheden, water in wijn, genezingen. We hebben daar vorig jaar ook bij stil gestaan n.a.v. Marcus. Jezus tekenen waren populair, maar zijn boodschap werd meestal afgewezen. [dia 6 leeg scherm] Ik denk dat dit iets zegt over de manier waarop het evangelie ook vandaag bij veel mensen landt. Waarom komen zo weinig mensen tot geloof? Niet alleen omdat mensen (wij) het te goed hebben. Dat ook. Maar we moeten iets anders niet vergeten. De wereld waarin wij Gods boodschap verkondigen, staat niet blanco tegenover het evangelie. Niet neutraal. Ontzettend veel mensen hebben in hun leven de bewuste keuze gemaakt om níet te geloven. Ze hebben zich afgekeerd van de levende God. Zij hebben dat zelf gedaan, of hun ouders. In het Oude Testament kan je lezen dat zo n houding gevlogen heeft. 2 Evangelisatie in onze tijd, in onze plaats is daarom eerder sprokkelwerk dan het binnenhalen van grote, dikke schoven. Dat betekent niet, dat de kerk niet hoeft te verkondigen. Bedenk, dat Jezus zelf naar een plaats ging waar veel mensen bewust niet in Hem geloofden. Maar alleen wonderen en tekenen wilden zien. Jezus maakt duidelijk dat dat niet de interesse is waarnaar Hij op zoek is. Wat God dan wél wil, daar kom ik straks op terug. Voor mij als predikant betekent het in ieder geval dat ik hierop deze plek bewust niet uitgebreid vertel van Gods grote wonderen in míjn leven. Ik weet dat er kerken zijn en voorgangers die dat wel graag doen. Natuurlijk noem ik die momenten wel eens, maar ik maak er geen kernmomenten van in de verkondiging die mij is toevertrouwd. Ik zou dat wel kunnen doen. Dan zou ik vertellen van verschillende genezingen, van onverwachte zwangerschappen, hoe wonderlijk God ons soms voorzag van hele concrete dingen. Van bijzondere momenten die God gebruikte in mijn roeping tot deze dienst (van predikant). Waarom doe ik dat niet? Omdat de boodschap van God niet is, jullie allemaal zulke dingen gaan meemaken. Waarom niet? Omdat God dat niet kan of wil? Helemaal niet. Maar omdat Gods boodschap daar helemaal niet over gaat. Ik weet niet wat God met iedereen persoonlijk voor heeft. Maar ik weet wel van Gods evangelie. Dat Jezus kwam om mensen te verzoenen met God. 2 Bijv. Deuteronomium 5:9.

4 Mensen, die daar helemaal niet op zaten en zitten te wachten. Dat is echt waar. Dacht je dat de Samaritaanse zat te wachten op een ontmoeting met háár Messias? Of die man, waar we het straks over gaan hebben, op geloof en bekering? Welnee! Zij was op zoek naar geluk in relaties. En hij naar genezing voor zijn zoon. Maar Jezus geeft iets anders: genezing van de relatie met God. Daar gaat het om. En onze problemen dan? Zijn die niet belangrijk genoeg? Tuurlijk wel! Vertel ze maar aan elkaar en aan God. Bidt voor alles dat je denkt nodig te hebben en dank God voor alles dat je van Hem krijgt. Maar verlies niet uit het oog dat jouw en mijn grootste probleem is dat we zonder God voor eeuwig verloren gaan! Bedenk dat Jezus bewust naar die plaats ging, waarvan Hij wist dat de mensen Hem juist dáár zouden afwijzen. Daarin in die manier van doen werd duidelijk wie Hij is. Hij kwam naar wat van Hem was, maar wie van Hem waren hebben Hem niet ontvangen. (Johannes 1 vers 11) De mensen hebben Hem niet alleen niet geloofd. Ze hebben Hem belachelijk gemaakt, uiteindelijk zelfs gekruisigd. En in zijn geduldige, volhardende zelfovergave voor niet-gelovige mensen werd pas echt duidelijk wie Hij was en is: een redder voor mensen die vanuit zichzelf helemaal niet op Hem zitten te wachten! Zou dat niet pas echt tot eer van God in eeuwigheid zijn? Als je dat gelooft?! Mensen zitten zichzelf helemaal niet te wachten op Jezus Christus. We zagen vorige keer al bij de Samaritaanse vrouw, Gods antwoord Jezus Christus macht vaak niet met onze vragen. De crux is dat wij dan moeten leren inzien dat er niks mis is met Gods antwoord, maar met onze vragen! Laten we er eens bij stil staan, dat is het tweede punt, hoe het komt dat er zoveel ongeloof is, ook binnen de kerk? Jezus, en ik val maar meteen met de deur in huis, weet wel waaraan dat ligt. In Johannes 2:23-25: [dia 7] Toen Jezus op Pesach in Jeruzalem was, kwamen veel mensen tot geloof in zijn naam, omdat ze de wondertekenen zagen die hij deed. Maar Jezus had geen vertrouwen in hen, omdat hij hen allemaal kende, en niemand hoefde hem iets over de mens te vertellen, want hij wist zelf wat er in een mens omgaat. [dia 8 leeg scherm]

5 Mensen zijn best geïnteresseerd in God, in geloof, in religie, in religieuze kennis of ervaringen, in Jezus, zolang ze er zelf baat bij hebben. In Kana kwamen de mensen voor meer wijn. Later voor meer spektakel. Voor een beetje vermaak. Voor het oplossen van echte, maar wel tijdelijke vragen en problemen. Zoals gezondheid. Wij mensen zijn steeds geneigd om onszelf als uitgangspunt te nemen en zo God te gebruiken voor onze behoeften: Ik heb een probleem mijn leven is zo n sleur, ik heb geen werk, ik ben ziek God wilt U mijn problemen oplossen? Maar Jezus draait de zaken om. Net als bij de Samaritaans vrouw (de oplossing van jouw probleem is niet nog een relatie met mannen, maar een relatie met God!) zijn onze problemen vaak symptomen. Het echte probleem het probleem dat niemand wil weten maar waarvoor God een oplossing geeft is dat je een zondaar bent die in de ogen van God niet kan bestaan. Jezus leert ons vragen om genezing van zonden. Van een verkeerd hart. Hoe het kan dat er ook binnen de kerk ongeloof is? Snap je dan niet dat wij binnen én buiten de kerk dezelfde soort mensen zijn. Die leven in dezelfde wereld? Denk maar niet dat dat vroeger veel anders was dan nu: dit is een wereld die vooral geïnteresseerd is in de buitenkant. In de symptomen, niet in de oorzaak. Later zou Jezus, we staan daar volgende week bij stil, tegen de Farizeeën zeggen: Was u maar blind, zei Jezus, dan zou u zonder zonde zijn. Maar u beweert dat u kunt zien, en dus blijft uw zonde. M.a.w.: mankeerde er maar wat aan je, dan zou je door hebben dat Ik je kan genezen. Maar als je hardnekkig blijft weigeren dat er iets aan de hand is, kan Ik niks voor je doen. Jezus zegt dat een profeet in zijn vaderstad niet geëerd wordt. Dat is een woord voor kerkmensen. Het wil zeggen dat (juist) ook bekendheid met Jezus kan geloof in God in de weg staan. Hoe kan dat? Doordat je denkt dat jij bijzonder bent en méér verdient. Denk aan de vraag van de moeder van de zonen van Zebedeüs. 3 Dat je, je kerklidmaatschap gebruikt voor meer aanzien in deze wereld. Van dezelfde houding geeft de oudste zoon in de gelijkenis van de verloren 3 Matteüs 20:20.

6 zoon blijk. Die houding, die kan erin zitten. Zo dicht bij Jezus en tegelijk zo ver van Hem verwijderd. Denk daar maar kritisch over na. Het leert je ook anders kijken naar een kerk die kleiner wordt. het maakt terecht bescheiden. Maar het kan ook door overbekendheid met Jezus. Dat zei Nathanaël, en dat zeiden ook de Schriftgeleerden. We kennen Hem toch? We weten toch wie zijn vader en moeder zijn? 4 Kan er uit Nazareth iets goeds komen? 5 Ze waren bekend met Jezus als persoon, maar niet met Hem als redder van de wereld. Kan dat hier ook? Dat je zegt: Jezus, oh, die ken ik. Dat is de zoon van God. 100% God en 100% mens, samen met de Heilige Geest één enig God die leeft en regeert in eeuwigheid? Maar dat je je tegelijk niet persoonlijk onderwerpt aan Hem. Als Hij de Redder van de wereld is, waarom buig jij dan niet voor Hem? Waarom bekeer je je niet haastig? Jezus weet wat er in jouw hart leeft. Maar Hij laat het daar niet bij zitten. Hij laat ook zien hoe het wél moet. Wat geloof écht is. Echt geloof. Dat kan je zien aan die wanhopige man uit Kafarnaüm. 25 km bergop gelopen komt hij naar Jezus toe. Zijn zoon is ziek. Hij ligt op sterven. HEER, kom alstublieft met mij mee! Is dat geloof? Niet echt. De man heeft ook iets nodig, waarvoor Hij Jezus wil gebruiken. Jezus zegt dat ook eerlijk: zonder tekenen en wonderen geloven jullie niet! Maar toch de man houdt vol. Heer, alstublieft, voordat hij sterft! Kom met mij mee! En dan zegt Jezus: ga naar huis, uw zoon leeft. Op de één of andere manier gelooft deze man Jezus op zijn Woord. Het heeft iets te maken, denk ik, met zijn hulpeloosheid. Maar vooral ook: met dat Woord, dat met kracht uit de mond van Jezus komt. Als het kwartje later valt, komt hij met zijn huisgenoten tot geloof. 4 Johannes 6:42. 5 Johannes 1:47.

7 Wat is geloof en wat wil God van ons? Ten eerste dat wij beseffen hoe hulpeloos we zijn zonder het werk van Jezus. Hoe afhankelijk van Hem we zijn. En ook: hoe we niets verdienen. De man wordt door Johannes in verband gebracht met het hof van de koning: Herodes. Je weet wel, die sliep met de vrouw van zijn broer en Johannes had laten gevangenzetten. En later onthoofden. Deze man verdient niks. Dat over onze houding. Nu het geloof zelf. Het geloof is niet die afhankelijke houding (zondebesef). Geloof zélf is een direct gevolg van Jezus Woord. Niet andersom! Zo staat het er duidelijk! Het is gevolg van het Woord dat moeiteloos 25 km verder z n werk doet. Zo sterk. En daarom kan ik opgewekt eindigen. Het ligt niet voor de hand dat hele volksstammen zich zullen bekeren door ons werk. Het ligt zelfs niet voor de hand jij, dat u en ik dat doen. Jezus weet, wat er in ons hart leeft. Maar zijn Woord is sterk en krachtig. Het kan mensen uit de doodsslaap van deze tijd wakker schudden. Getuig daar maar van. Doe het vrijmoedig. Ik zei net iets over wonderen en dat het daar niet om gaat. Dat ging over de prediking, over de verkondiging. Maar waarom zouden jij en ik in ons persoonlijke leven niet vrijmoedig daarvan getuigen? Dat is: Gods Naam in verband brengen met onze successen en teleurstellingen? Met ziekte en gezondheid. Ervan getuigen dat Hij ons vormt in goede dagen en in kwade dagen? Dat Hij daarboven staat. Schaam je niet. Wees altijd bereid te getuigen van de hoop die in je leeft. Dat geldt ook voor mij. Wil je meer weten van hoe ik God ervaren heb vertel ik daar graag over. Dan hoor ik het graag van jou. Net zoals de man uit Kafanaüm met zijn huisgenoten in gesprek gaat over wat er is gebeurd. Zoiets. Er is, tot slot, drie keer sprake van geloof in het gedeelte dat wij gelezen hebben. Eerst in vs. 48: een geloof dat zoekt naar tekenen en wonderen is geen echt geloof. Interesse, hoogstens. Dan vers 50: Als mensen luisteren naar Gods Woord, dan komt er als gevolg daarvan - echt geloof. En dan vers 53, een bemoediging. Dat geloof dat door God zelf is voortgebracht, heeft de neiging zich te verspreiden. Kleinschalig, misschien. Of nee. Meer als een lopend vuurtje. Of een veenbrand. Nauwelijks te zien: het vuur zelf. daarvoor moet je komen kijken en luisteren. Maar de rook!

8 [We zingen psalm 33]